Phitsanulok-TH-1527235839

พษิ ณโุ ลก

พพษิ ษิ ณณโุ ลุโลกก



อทุ ยานแหง่ ชาตทิ ุ่งแสลงหลวง (หนว่ ยฯ หนองแมน่ า)

การเดนิ ทาง ารบั ส านที่ทอ งเท่ยี ว ๒๐ อ�าเภอเมอื งพิษณโุ ลก ๒๒ อา� เภอวดั โบสถ์ ๒ อา� เภอชาติตระการ ๐ อ�าเภอนครไทย ๔ อา� เภอวงั ทอง อา� เภอเนินมะปราง ๔๐ ๔๑ กจิ กรรมทีน่ าสนใจ ๔๑ เทศกาลงานประเพณี ๔๒ สนิ าพน้ เมอง ๔๖ รานจําหนายสนิ า ทีร่ ะลก ๔ ตัวอยางรายการนําเทยี่ ว ขอแนะนําในการทองเทย่ี ว แ นท่ี หมายเลขโทรศพั ทสํา ั ศูนยขอมลู ทองเที่ยว ททท.

พระพุทธชนิ ราช พิ โลก พระพุทธชนิ ราชงามเลิศ ถิ่นกา� เนิดพระนเรศวร สองฝ่งั นา่ นลว้ นเรอื นแพ หวานฉ�า่ แทก้ ลว้ ยตาก ถ�้าและน้า� ตกหลากตระการตา

พิ โลก เปนเมองให ในเขต า เหนอตอนลาง อาํ เ อวงั ทอง ๑ กิโลเมตร มากมายไปดวยแหลงทองเที่ยวประวัติศาสตร อําเ อเนนิ มะปราง ๕ กิโลเมตร วั นธรรม และธรรม าติ มพี ้นท่ี ๑๐ ๑๕ ตาราง อําเ อบางกระทุม ๕ กิโลเมตร กิโลเมตร ลักษณะ ูมิประเทศเปน ูเขาและท่ีราบ อาํ เ อบางระกํา ๑ กิโลเมตร สลับกับปาไมทางดานตะวันออก นอกน้ันเปนที่ราบ อาํ เ อพรหมพริ าม ๔๐ กิโลเมตร ลุมอยูโดยท่ัวไปมีแมนํ้าสํา ั อแมน้ํานาน ่งไหล านบรเิ วณตัวเมอง การ ดิ าง รถยนต์ จากกรุงเทพ ใ ทางหลวงหมายเลข ๑ จังหวัดพิษณุโลกเดิมเรียกวา เมองสองแ ว นนพหลโยธนิ งวงั นอยแลวแยกเขา ทางสายเอเ ีย เน่องจากเมองนี้ต้ังอยูระหวางแมนํ้านานและแมน้ํา หลวงหมายเลข ๒ านจังหวัดพระน รศรีอยุธยา แ วนอ ย หรอบริเวณที่ต้งั ของวดั จุ ามณใี นปจจุบนั อางทอง สิงหบุรี ัยนาท เขาจงั หวดั น รสวรร แลว เม่อ พ.ศ. ๑ ๐๐ สมเดจพระมหาธรรมรา าลิไท ใ ท างหลวงหมายเลข ๑๑ ตรงสูจังหวดั พษิ ณุโลก แหงกรุงสุโขทัย ไดโปรดเกลา ใหยา ยเมองมาตั้งอยู รวมระยะทาง กโิ ลเมตร ในบริเวณพ้นที่ตัวเมองพิษณุโลกในปจจุบัน โดยมี านะเปนเมองลูกหลวง รถโดยสารประจ�าทาง มีร โดยสารประจําทางปรับ อากาศของบริษัท ขนสง จํากัด โดยออกจากส านี ในสมัยรตั นโกสินทร พระบาทสมเดจพระพุทธยอด- ขนสง โู ดยสารกรงุ เทพ (จตจุ กั ร) นนกาํ แพงเพ ร าจุ าโลกมหารา ไดทรงดําริใหร้อกําแพงเมอง ๒ ไปยังจังหวัดพิษณุโลกทุกวัน สอบ ามขอมูลไดท่ี พิษณุโลกเพ่อไมใหขาศกใ เปนท่ีม่ัน ตอมา พ.ศ. บริษทั ขนสง จาํ กัด โทร. ๑๔ ๐ www.trans ort. ๒๔ พระบาทสมเดจพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว o.th และบริษัทเอก น เ น โปรดเกลา ใหย ก านะเมองพษิ ณโุ ลกขน้ เปนมณ ล เรียกวา มณ ลพิษณโุ ลก หลังจากน้นั เมอ่ ยกเลิก บรษิ ทั พษิ ณโุ ลกยานยนตทวั ร จาํ กดั โทร. ๐ ๒ ๖ การปก รองแบบมณ ลแลว พิษณุโลกจงมี านะ ๒ ๒๔-๕ ๐ ๕๕ ๐ ๒๐๒๑-๒ เปนจังหวดั จน งปจจบุ นั บรษิ ัท น ร ยั แอร จํากัด โทร. ๑๖๒๔ ๐ ๕๕ จงั หวดั พษิ ณโุ ลก แบง การปก รองออกเปน อาํ เ อ ๖๒ อ อําเ อเมองพิษณุโลก อําเ อวัดโบส อําเ อ าติตระการ อําเ อน รไทย อําเ อวงั ทอง อาํ เ อ บริษัท สมบัติทัวร จํากัด โทร. ๐ ๒๐ ๐ ๔ เนนิ มะปราง อาํ เ อบางกระทมุ อาํ เ อบางระกาํ และ ๐ ๖๖ ๑ อําเ อพรหมพิราม บรษิ ัท เ ดิ ยั ทวั ร จาํ กัด โทร. ๐ ๒ ๖ ๐๑ ๐ ๕๕ ๖ ๑๐ ระ ะ างจากอา อ มอง อา อ าง บริษัท วินทัวร จํากัด โทร. ๐ ๒ ๖ ๕ -๔ อาํ เ อวดั โบส ๐ กิโลเมตร ๐ ๕๕ ๖๒ ๑ อําเ อ าตติ ระการ ๑ ๖ กิโลเมตร อําเ อน รไทย กิโลเมตร รถไฟ การร ไ แหงประเทศไทย มีบริการร ดวน พิเศษ (สปรินเตอร) ร เรว และร ธรรมดาจาก พษิ ณโุ ลก 7

กรุงเทพมหาน ร ไปพษิ ณุโลกทุกวัน สอบ ามขอมูล า ่ า จ ไดที่ โทร. ๑๖ ๐ ส านีร ไ พิษณุโลก โทร. อา อ มองพิ โลก ๐ ๕๕๒๕ ๐๐๕ www.railwa . o.th า ลัก มองพิ โลก ประดิษ านอยู ายในศาล เคร่ืองบิน จังหวัดพิษณุโลก มีเท่ียวบินระหวาง หลกั เมอง บรเิ วณริมแมนา้ํ นา นฝงตะวันตก ตรงขา ม กรงุ เทพ -พษิ ณโุ ลกทกุ วนั มีบรกิ ารสายการบนิ ดงั น้ี กับท่ีวาการอําเ อเมอง ออกแบบอา ารโดยกรม - สายการบินนกแอร โทร. ๑ ๑ www.no air. ศิลปากร เปนทรงยอดปราง เสาหลักเมองเปนเสา om ท่ีทําจากไมมง ลหลาย นิด ประกอบดวยสามสวน อ สวนลําตน (จากโ นลําตน งลูก ก) ทําจากไม - สายการบินแอรเอเ ีย โทร. ๐ ๒๕๑๕ รา พฤกษ สว นทสี่ องเปนทอ นลกู แกว ทอ นบนทาํ จาก www.airasia. om ไม ิง ัน สวนท่ีสามเปนสวนยอดบน (ยอดบัวตูม) ประกอบดว ยลกู แกวทาํ จากไมส กั ทองตายพราย - สายการบนิ ไทยไลออ นแอร โทร. ๐ ๒๕๒ www.lionairthai. om าล ม ดจพระ ร วรม าราช เปนศาลาทรงไทย โบราณตรีมุข พระรูปสมเดจพระนเรศวรมหารา การ ดิ าง า จงั วดั มีขนาดเทาอง จริงในทาประทับ พระหัต ทรงพระ จังหวัดพิษณุโลกมีร นิดตาง ใหบริการ นักทอง สุวรรณ ิง ารหลั่งนํ้าในพระอิริยาบ ประกาศ เท่ียวสามาร เลอกใ บริการยานพาหนะไดหลาย อิสร าพท่ีเมองแ รง สรางโดยกรมศิลปากร มีการ รูปแบบตามอัธยาศัย ร สองแ ว มีวิ่งบริการจาก จัดงานสักการะพระบรมรูปในวันที่ ๒๕ มกรา ม ส านีขนสง ูโดยสารไปยังท่ีตาง ในตัวเมอง ่ง ของทุกป ศาลสมเดจพระนเรศวรมหารา ตั้งอยูใน สามาร เหมาไปเท่ียวไดท้ังในเมองและตางอําเ อ โรงเรียนพิษณุโลกพิทยา ม ติดกับเสาหลักเมอง ข้นอยูกับระยะทางและยังมีร สามลอเ ร่อง ดั เขา ไปตาม นนเลยี บแมน าํ้ แตเ ดมิ บรเิ วณโรงเรยี น มอเตอรไ รบั จาง จอดอยูต ามจุดตา ง ในตวั เมอง เ ยเปนพระรา วังจันทนมากอน เม่อเดอนมีนา ม พิษณุโลก เ น หนา ตลาดเทศบาล หนาส านขี นสง พ.ศ. ๒๕ ๕ กรมศิลปากรไดขุด นพบแนวเขต าบริการมีทั้งแบบตกลงกันตามแตระยะทางและ พระรา านพระรา วงั จนั ทน ง่ เปนส านทปี่ ระสตู ิ แบบเหมาจาย ของสมเดจพระนเรศวรมหารา ่งนับวาเปนการ การ ดิ างจากจัง วัดพิ โลก ังจัง วัด ขุด นทางโบราณ ดีและทางประวัติศาสตร ร้ัง กล ง สาํ ั ของจังหวัด จังหวัดพิษณุโลกมีร โดยสารประจําทางบริการไป พระราชวังจั  ตั้งอยู ายในกําแพงเมอง จังหวัดใกลเ ียง ไดแก จังหวัดอุตรดิต แพร นาน พิษณุโลกฝงตะวันตกของแมนํ้านาน ตรงขามกับ พะเยา เ ียงราย ลําปาง ลําพูน เ ียงใหม สุโขทัย วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร สันนิษ านวา ตาก (แมสอด) พิจิตร กําแพงเพ ร น รสวรร เ ยเปนที่ประทับของสมเดจพระนเรศวรมหารา เพ รบูรณ เลย อุดรธานี และขอนแกน ทุกวัน และพระมหากษัตริยหลายพระอง กรมศิลปากร สอบ ามขอมูลไดที่ส านีขนสง ูโดยสารจังหวัด ทําการขุดแตงและจัดส าพ ูมิทัศน มีอา ารขอมูล พษิ ณโุ ลก โทร. ๐ ๕๕ ๖๑ 8 พิษณุโลก

เสาหลกั เมืองพิษณโุ ลก พระราชวงั จนั ทน์ พษิ ณโุ ลก 9

ศนู ยป์ ระวตั ศิ าสตร์พระราชวงั จันทน์ หองนิทรรศการ เพ่อให วามรูเก่ียวกับสมเดจพระ- ศนู ยประวตั ศิ าสตรแหง นเ้ี กดิ ขน้ จาก วามรว มมอของ นเรศวรมหารา มีการขุดพบโบราณวัต ุ ิ้นสํา ั หนวยงาน า รั และ า เอก นจัดแสดงเร่องราว และ อเปน ิ้นพิเศษมาก อ เ ร่อง วยจีน ่งท่ีกน เกี่ยวกับเมองพิษณุโลก พระรา วังจันทน และการ า นะมอี ักษรจนี ๖ ตวั อานวา ตาหมิง วนเตอ เทิดพระเกียรติสมเดจพระนเรศวรมหารา ายใน เหนยี น อ่ สนั นษิ านวา เปนเ รอ่ ง ว ยบรรณาการ มีการจัดแสดงนิทรรศการไดแก สวนตอนรับ สวน สมัยรา วงศหมิง สมัยจักรพรรดิ วนเตอ พ.ศ. นิทรรศการ าวร และสวนนิทรรศการ ั่ว ราว ๑ ๖ -๑ ่ง อวาเปน วยบรรณาการที่มี สําหรับสวนนิทรรศการ าวรนั้นแบงการจัดแสดง ลกั ษณะพเิ ศษทกี่ น ว ยมกั จะมี อ่ กษตั รยิ ประทบั อยู ออกเปนเรอ่ งตาง ดงั นี้ และเปน ลิต ัณ ุณ าพดีท่ีไมสามาร หา ้อได ท่ัวไป นอกจากน้ียัง นพบโบราณวัต ุอ่น เ น พษิ ณโุ ลก : เมอื งประวตั ศิ าสตรส์ า� คญั ทตี่ งั้ อยบู่ นสอง ้ินสวนเตาเ ิงกราน ทอน้ําดินเ า ตะเกียงดินเ า ฝั่งแม่น�้าน่าน เปนการแสดง าพรวมของจังหวัด กระเบ้องมุงหลัง าทั้งแบบแบนและแบบกาบกลวย พิษณโุ ลก ทง้ั ลักษณะทางกาย าพ ูมศิ าสตร และ เ ร่อง วยจากแหลงเตาเมองศรีสั นาลัย า นะ ขอ มลู พ้น านของจงั หวดั สําริด ล นอกจากน้ียงั พบโบราณส านสํา ั เ น บันทึกประวัติศาสตร์ ๙ ศตวรรษ เมืองพิษณุโลก สระสองหอง วัดวิหารทอง วัดศรีสุ ต วัดจุ ามณี เปนการแสดงเร่องราวของเมองพิษณุโลกในระยะ เปนตน ๐๐ ป ที่ านมาตั้งแตกําเนิดเมองสองแ วจน ง ู  ระวั ิ า รพระราชวังจั  อยูที่ตําบล ปจจบุ นั โดยเทยี บเ ยี งระยะเวลากบั เหตกุ ารณสาํ ั ในเมอง ทางดา นทศิ ใตของพระรา วงั จนั ทน อา าร ในประวตั ศิ าสตรโลก 10 พษิ ณโุ ลก

วดั ศรีสุคต พระราชวังจันทน์ : ศิลปกรรมและงานช่างหลวง พระแสงปนตนขามแมน้ําสะโตง พระแสงดาบ าบ พิษณุโลก แสดงเร่องราวทางดานศิลปกรรม ้ินเอก า ย และพระแสงของา วพลพา ย เพอ่ แสดง วามเปน ของเมองพิษณุโลก เ น พระพทุ ธ ินรา ประตมิ า- วีรบุรุษ ูย่ิงให  สวนสํา ั ท่ีสุด อ พระบรมรูป กรรมพระอั ารสขนาดยอสวนและโบราณส าน สมเดจพระนเรศวรมหารา เปนนิทรรศการที่ สํา ั ของเมองพิษณุโลก ไดแก วัดพระศรีรัตน- เกี่ยวของกับวีรกรรมการรบที่สํา ั ของพระอง อยู มหาธาตุวรมหาวิหาร วัดจุ ามณี วัดเจดียยอดทอง โดยรอบ วดั ศรสี ุ ต วดั โพธ์ิทอง วัดวหิ ารทอง และพระรา วัง จันทน สวนในเขตของพระรา วังจันทนมีวัดสํา ั วัดพระ รรั ม า า วรม าวิ าร หรอ วดั อยูสามวัด ไดแก วัดวิหารทอง วัดศรีสุ ต และ อยูที่ นนพุทธบู า ตําบลในเมอง ริมแมน้ํานาน วัดโพธิ์ทอง เนนจัดแสดงแบบจําลองวัดในส าพท่ี ฝงตะวันออก สรางข้นพรอมกับการสรางเมองเม่อ สมบรู ณ รวม งแบบจาํ ลองพระรา วงั จนั ทนในส าพ พ.ศ. ๑ ๐๐ มีพระประธานอง ให ป ระดษิ านใน สมบูรณเ นกัน ายในหองน้ีนักทองเที่ยวสามาร วิหาร อ พระพุทธ ินรา ่ง าวเมองพิษณุโลก ใ กลองสองไปยังพระรา วังจันทนในพ้นท่ีจริงได นิยมเรียกกันวา หลวงพอให  วัดพระศรีรัตน- นอกจากนยี้ งั มกี ารจาํ ลองโบราณวตั ุ นิ้ สาํ ั ไวด ว ย มหาธาตุวรมหาวิหารนับเปนพระอารามหลวงที่ สาํ ั ของจงั หวัด เพราะเปนศูนยรวมทางจติ ใจของ สมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช : จากเจา้ นายเลก็ ๆ แหง่ าวเมองและ าวไทยทั้งประเทศ ายในวัดมีส่ิง วังจันทน์ สู่วีระบุรุษผู้ย่ิงใหญ่ของชาติไทย แสดง ทน่ี าสนใจ ไดแ ก เร่องราวที่เกี่ยวของกับวีรกรรมของสมเดจพระ- นเรศวรมหารา โดยมีการจําลองพระมาลาเบ่ียง พระพุทธชินราช เปนพระพุทธรูปปางมารวิ ัย ขนาดให  หลอ ดว ยทองสมั ฤทธิ์ ขนาดหนาตกั กวา ง พษิ ณุโลก 11

วดั พระศรรี ตั นมหาธาตวุ รมหาวหิ าร

๕ ศอก ๑ บ ๕ นว้ิ และสงู ศอก เปนพระพทุ ธรปู พระเหลอื พระยาลไิ ทรบั สง่ั ให า งนาํ เศษทองสมั ฤทธ์ิ ที่มีพุทธลักษณะงดงาม เสนรอบนอกพระวรกาย ทเ่ี หลอจากการสรา งพระพทุ ธ นิ รา พระพทุ ธ นิ สหี ออน อ ย พระขนงโกง พระเกตมุ าลาเปนเปลวเพลิง และพระศรีศาสดา มารวมกันหลอเปนพระพุทธรูป พระหัต มีปลายน้ิวท้ังสี่เสมอกัน ่งเปนลักษณะ ปางมารวิ ยั ขนาดเลก และพระสาวกยนอีก ๒ อง พิเศษเรียกวา ที ง ุลี ุมเรอนแกวทําดวยไมแกะ สวนอิ ที่กอเตาสําหรับหลอมทองไดนํามารวมกัน สลักสรางในสมัยอยุธยา แกะสลกั เปนรูปมกร (ลาํ ตัว บน าน ุก ี พรอมกับปลูกตนมหาโพธ์ิ ตนบน ลา ยมงั กร มงี วง ลาย า ง) อยตู รงปลาย มุ และตัว ุก ี เรียกวา โพธิ์สามเสา ระหวางตนโพธิ์ไดสราง เหรา ( ลา ยจระเข) อยตู รงกลาง และมเี ทพอสรุ า อย วิหารนอยข้นหน่งหลังและอั เ ิ พระเหลอกับ ปกปอง อง พระอยู ๒ อง พระมหาธรรมรา าท่ี ๑ พระสาวกไปประดิษ าน เรียกวา วิหารพระเหลอ (พ าลไิ ท) แหง กรงุ สโุ ขทยั โปรดใหส รา งขน้ พรอ มกบั พระพทุ ธ นิ สีหและพระศรีศาสดา วิหารพระเจ้าเข้านิพพาน หรอ วิหารแกลบ หรอ วหิ ารหลวงสามพน่ี อ้ ง ตง้ั อยทู างดา นใตข องพระวหิ าร บานประตูประดับมุก อยูตรงทางเขาพระวิหารดาน พระศรีศาสดาราม ายในวิหารมีพระพุทธรูปนั่ง หนา สรางข้นเม่อ พ.ศ. ๒๒ โดยฝมอ างหลวง ขนาดให  บรเิ วณกลางพระวหิ ารมี หบี ปางพระเจา สมัยอยุธยาตอนปลาย ในรั สมัยของสมเดจ เขานิพพาน มีลกั ษณะเปนหบี บรรจพุ ระบรมศพทาํ พระเจาอยูหัวบรมโกศ ตรงกลางประตูมีสันอกเลา ดว ยศลิ าประดบั ดว ยลวดลายลงรกั ปดกระจกสวยงาม ประดับลวดลายพุมขาวบิณ สองขางเปนลายกนก โดยขอพระบาทเลยออกมาเลกนอย ต้ังบนแทนอัน กา นแยง ว งกลางอกเลามีรูปสเี่ หลี่ยมขนมเปยกปูน สลกั ลวดลายงดงาม รอบแทน มปี จวั ยี กาํ ลงั แสดง เรยี กวา นมอกเลา เปนรปู บษุ บก มรี ปู พระอณุ าโลม วามทกุ ขอาลยั พระอง ง่ นบั ไดว า เปนโบราณวตั ุ ่งเปนสั ลักษณของพระพุทธอง ประดิษ านบน น้ิ สํา ั ของวดั พระศรีรตั นมหาธาตวุ รมหาวิหาร บัลลังกอยูในบุษบก สองขางเปนรูป ุมสาย ่งเปน เ ร่องสูง นิดหน่ง เปนรูป ัตรสาม ั้น ใต าน พระอัฏฐารส เปนพระพุทธรูปยนปางหาม าติ บุษบกมีหนุมานแบก านไว สวนเ ิงลางของอกเลา ดานหลังพระวิหาร สูง ๑ ศอก สรางในสมัย ทําเปนรูปกุม ัณ ยน อกระบองทาสําแดงฤทธ์ิ เดียวกับพระพุทธ ินรา ราว พ.ศ. ๑ ๐๐ เดิม สวนลวดลายบานประตูเปนลายกนกท่ีมี าพสัตว ประดษิ านอยใู นวหิ ารให แ ตว หิ ารไดพ งั ไปจนหมด หิมพานต เ น รา สหี สีห เหมรา รุ กนิ รรี ํา เหลอเพียงเสาทีก่ อ ดวยศิลาแลงขนาดให  -๔ ตน และ าพสตั วอน่ และยงั มลี าย อแี ปะ ดา นละ เรียกวา เนินวิหารเกาหอง อยูดานหลังวิหาร พระพทุ ธ ินรา วง มัดนกหู างประกอบ องไ ระหวางวงกลม พระปรางคป์ ระธาน ศลิ ปะสมัยอยุธยาตอนตน าน หรอวงกลมเปนลายกรยุ เ ิง มลี ายประจาํ ยามกา มปู เหล่ยี มยอ มมุ ไมยี่สบิ เดมิ เปนเจดียทรงพุมขาวบิณ ประดับขอบรอบบานประตู เดิมบานประตูวิหาร แบบสุโขทัยแท ตอมา ูกแปลงใหเปนพระปราง ใน พระพุทธ ินรา ทําดวยไมสักแกะสลัก เม่อทํา บานประตูประดับมุกเสรจแลว บานประตูเกาไดนํา สมัยอยุธยา ไปประดับประตูวิหารพระแทนศิลาอาสน จังหวัด อตุ รดิต พษิ ณโุ ลก 13

วัดพระศรีรตั นมหาธาตุวรมหาวิหาร เปดทุกวัน เวลา ๐๕.๐๐-๑ .๐๐ น. โทร. ๐ ๕๕๒๕ ๖๖ สวน พิพิธ ัณ ส านแหง าติพระพุทธ ินรา ในวัด เปดทกุ วัน เวลา ๐ .๐๐-๑๖.๐๐ น. โทร. ๐ ๕๕๒๔ ๑๑ วัด างพ า ต้ังอยูบริเวณเดียวกับวัดรา บูรณะ ัดไปทางทิศตะวันออก มีลักษณะส าปตยกรรม สมัยเดียวกับวัดรา บูรณะตางกันท่ีวัดนางพ าไมมี พระอโุ บส มแี ตว หิ าร วดั นมี้ ี อ่ เสยี งในดา นพระเ รอ่ ง เรียกวา พระนางพ า ่งเลาลอกัน ง วาม ศักดิ์สิทธ์ิ ปจจุบันหาไดยากมาก มีกแตที่ไดสราง จําลองข้น ายหลัง มีการพบกรุพระเ ร่อง ร้ังแรก ใน พ.ศ. ๒๔๔๔ และ รงั้ หลังเมอ่ พ.ศ. ๒๔ วัดนางพญา วดั นางพญา 14 พิษณโุ ลก

วดั ราชบรู ะ อยรู มิ แมน าํ้ นา นฝงตะวนั ออก ทางใต ในสมัยพระยาลิไทจงกลายเปนท่ีมาของ ่อวัดใน ของวดั พระศรรี ตั นมหาธาตวุ รมหาวหิ าร พระอโุ บส ปจจุบัน สวน ายในโบส มี าพจิตรกรรมฝา นัง มลี กั ษณะพเิ ศษ อ ที่ าย าตกแตง ดว ยนา เศยี ร เป นรูปรามเกียรต์ิวาดข้นในสมัยรั กาลท่ี ๔ มีลักษณะออน อยงดงาม จากพระประธาน ่งเปน สันนิษ านวาเปนฝมอ างพ้นบาน วัดรา บูรณะตั้ง ศิลปะสมัยสุโขทัย ทําใหสันนิษ านไดวาวัดนี้นาจะ อยูท่ี นนสิงหวั น บริเวณสะพานนเรศวร ตรงขาม สรางในสมัยสุโขทัย และไดรับการบูรณะ ร้ังแรก กบั วดั นางพ า วัดราชบูรณะ พิษณโุ ลก 15

วัด จด  อด อง อยูนอกกําแพงเมองพิษณุโลก บริพารออกบว ตามเสดจ ง ๒ ๔ รูป มีโบราณ บน นนพ าเสอ อย ๔ ปจจุบันเหลอเพียงเจดีย ส านสาํ ั อ ปราง แบบขอมขนาดยอ ม านกวา ง ทรงดอกบัวตูมที่เปนศิลปะสุโขทัยเพียงอง เดียว ๑๑ เมตร ยาว ๑ เมตร กอดว ยศิลาแลง ดา นหนา ที่พบในพิษณโุ ลก เจดียมี านกวางประมาณ เมตร กอ เปนแบบตรมี ขุ ตง้ั บน านสงู อ นกนั สาม น้ั แตล ะ สูง ๒๐ เมตร โดยเ พาะที่ยอดทรงดอกบัวตูมน้ัน ั้นยอมุมไมย่ีสิบ มีปูนปนประดับลวดลายตามขั้น มีรอยกะเทาะของปูนทําใหแลเหนการเสริมยอด ตอนลางแ บหนากระดานและบัวหนากระดานเปน โดยการพอกปูนเพิม่ ท่ยี อดแหลมของดอกบวั ลายหงสเหมอนกับอง ปราง ท่ีวัดพระศรีรัตนมหา- วัดจ าม อยรู มิ แมน าํ้ นา นฝงตะวนั ออก หา งจาก ธาตุ จังหวดั ลพบุรี สมยั ทย่ี ังสมบูรณอยมู กี ําแพงแกว ตวั เมองพษิ ณโุ ลกไปทางใตต าม นนบรมไตรโลกนาร ลอมรอบใกลเ ียงกันมีมณ ปพระพุทธบาทจําลอง ประมาณ ๕ กิโลเมตร เปนโบราณส านกอนสมัย ่งสมเดจพระนารายณมหารา โปรดใหสรางข้นบน สุโขทัย เ ยเปนท่ีตั้งของเมองสองแ วเกา ตาม แ น จารกหนามณ ปมใี จ วามสรปุ ไดว า เม่อ พ.ศ. ประวตั ศิ าสตรกลา ววา สมเดจพระบรมไตรโลกนาร ๒๒๒๑ สมเดจพระนารายณมหารา ทรงมพี ระบรม- ทรงสรางพระวิหารและเสดจออก นว ที่วัดน้ี เม่อ รา โองการใหใ  า ทาบรอยพระพทุ ธบาทสลกั ลงบน พ.ศ. ๒๐๐ เปนเวลา เดอน ๑๕ วัน โดยมขี า รา แ นหนิ พระรา ทานไวเ ปนทีก่ ราบไหวข องฝูง น วดั จฬุ ามณี 16 พษิ ณโุ ลก

วดั เจดียย์ อดทอง

กาแพง มอง ู มอง เดิมเปนกําแพงดินเ นเดียวกับ พิพิ ั พ บา จา ว (จาสิบเอกทวี-พิมพ กาํ แพงเมองสุโขทัย าดวาสรางขน้ ในรั กาลสมเดจ บูรณเขตต) อยูท่ี นนวิสุทธิกษัตริย เปนที่เกบ พระบรมไตรโลกนาร เพ่อเตรียมรับศกพระเจา- รวบรวมขา วของเ รอ่ งใ พ น้ บา น ง่ เปนเ รอ่ งมอทาํ ติโลกรา แหงอาณาจักรลานนา สมเดจพระมหา- มาหากนิ ของ าวบานในอดตี ตัง้ แต ิ้นเลก จน ง จักรพรรดิโปรดให อมแ มกําแพงเมองอีก รั้งเพ่อ ิ้นให  เ น เ ร่องจกั สาน เ รอ่ งปนดินเ า เ ร่อง เตรียมรับศกพมา ร้ันรั กาลสมเดจพระนารายณ ใ ใน รัวเรอน เ ร่องใ ในการประกอบอา ีพ เ น มหารา ทรงให า งฝรง่ั เศสสรา งกาํ แพงใหมโ ดยกอ อิ เ รอ่ งวดิ นาํ้ ดว ยมอ เ รอ่ งสขี า ว เ รอ่ งมอดกั จบั สตั ว ใหแขงแรงยิ่งข้น ในสมัยพระบาทสมเดจพระพุทธ- เปนตน รวมกันแลวนับหม่น ้ินจนไดรับการยอมรับ ยอด าจุ าโลก โปรดใหร้อกําแพงเมองและปอม วา เปนขมุ ทรพั ยทางประวตั ศิ าสตรและ มู ปิ าไทย ตาง เสีย เพ่อไมใ หพ มา ง่ รุกรานไทยยดเปนท่มี ่นั และไดร บั รางวลั ยอดเยยี่ มอตุ สาหกรรมทอ งเทย่ี วไทย กาํ แพงเมองทีเ่ หนได ดั เจนในขณะนี้ อ บริเวณวดั ประเ ทหนวยงานสงเสริมและพั นาการทองเท่ียว โพธิ าณ วัดนอย และบริเวณส านีตํารวจ ูธร เมอ่ พ.ศ.๒๕๔๑ จังหวัดพิษณุโลก ูเมองพบเหนไดตามแนวท่ีขนาน กบั นนพระรว ง (ดา นหลงั มหาวทิ ยาลยั รา ั พบิ ลู - จา สบิ เอก ดร.ทวี บรู ณเขตต ูกอ ตั้งพิพิธ ณั เปน สง ราม) ูมีฝมอในทางประติมากรรม และไดรับการเ ิด ู กา� แพงเมอื งคูเมือง 18 พิษณุโลก

เกยี รตมิ ากมาย ทา นไดร บั การยกยอ งใหเ ปน บุ ล พิพิธภณั ฑ์พ้ืนบา้ นจ่าทวี ดีเดนทางวั นธรรมสาขาการ างฝมอ แขนง าง หลอ ประจาํ ป พ.ศ.๒๕๒๖ และไดรบั พระรา ทาน พพิ ิธภัณฑ์พ้ืนบ้านจา่ ทวี ปริ าศิลปะศาสตรดุษ ีบัณ ิตกิตติมศักดิ์จาก มหาวิทยาลัยศรีน รินทรวิโร และมหาวิทยาลัย พษิ ณุโลก 19 ศิลปากร รวมท้ังการประกาศเกียรติ ุณเปน นดี ศรพี ษิ ณโุ ลก พิพิธ ัณ พ้นบานจาทวี เปดใหเขา มทุกวัน เวลา ๐ . ๐-๑๖. ๐ น. โทร. ๐ ๕๕๒๑ ๒ ๔ ๐ ๕๕๒๕ ๑๕ ๐ ๕๕ ๐ ๑๖๖ อัตรา าเขา ม ผู้ใหญ่ ๕๐ บาท เด็ก ๒๕ บาท พระภิกษุ นกั บวช ไมเ สีย าเขา ม ชาวต่างชาติ ๕๐ บาท ตรงขามกับ พิพิธ ณั เปนโรงหลอพระบูรณะไทย เปดใหเขา ม รี ทุกวัน เวลา ๐ .๐๐-๑ .๐๐ น. ติดตอเขา ม การหลอ พระ โทร. ๐ ๕๕ ๐ ๑๖๖

อ ิล ะและวั รรมม าวิ าลั ร วร อา อวัดโบ  ตงั้ อยใู นบรเิ วณศนู ยวทิ ยบรกิ าร มหาวทิ ยาลยั นเรศวร อ า แ งชา ิแกง จดแ ว รอบ ลุมพ้นท่ีปา จัดต้ังข้นเพ่อเ ยแพรและทํานุบํารุงศิลปวั นธรรม ๔ อําเ อ อ วังทอง วัดโบส น รไทย และ ของ าติ ายในจัดแสดง ลงานศิลปะกวารอย ิ้น าติตระการ เปนแหลงตนนํ้าหลายสายท่ีไหลลงสู ของศลิ ปนท่มี ี ่อเสยี งของไทย อาทิ สวัสด์ิ ตันตสิ ุข ลําน้ําแ วนอย แหลงทองเท่ียวท่ีนาสนใจในเขต พนู เกษจาํ รสั ประยรู อุลุ า ะ ศลิ ปนแหง าติสาขา อุทยาน อ น้ําตกแกงเจดแ ว อันเปนท่ีรวมของ ทศั นศลิ ป ประเทอง เอมเจริ และ วลติ เสรมิ ปรงุ สขุ ธารน้าํ สายยอย จํานวน สาย เปนลานหินกวาง เปนตน และยังมีนิทรรศการเก่ียวกับวิ ี ุม น า ประมาณ ๒๐๐ เมตร อยูกลางลําน้ําแ วนอย เหนอตอนลา ง จดั แสดงเ รอ่ งมอเ รอ่ งใ  เ รอ่ งมอ มีสันดอนเปนพ้นท่ีปาอยูตรงกลางทําใหลําน้ําแ ว ทํามาหากินตาง เปดใหเขา ม รี วันจันทร-ศุกร นอยแยกออกเปน สาย สันดอนกลางน้ํามีพ้นท่ี (ยกเวน วนั หยดุ นกั ขตั ฤกษ) เวลา ๐ .๐๐ ๑๖. ๐ น. ประมาณ ๕๐ ไร สามาร จัดเปนพ้นท่ีต้ังแ มป โทร. ๐ ๕๕ ๖ ๑๒๐ พักแรม มีน้ําไหลตลอดป นอกจากนี้นักทองเที่ยว สามาร ตงั้ แ มปพกั แรมได ายในทที่ าํ การอทุ ยาน พิพิ ั  าม าวิ าลั ร วร ง องออ สอบ ามขอ มลู ไดท ่ี โทร. ๐ ๑ ๑ ๐๕๒๔ จัดแสดงท่ี ั้นสองของอา ารเอนกประสง ใน มหาวิทยาลัยนเรศวร ประกอบดวย หองจัดแสดง การเดินทาง จากพิษณุโลก ใ ทางหลวงหมายเลข นทิ รรศการตา ง จดั แสดง า ลติ ณั จาก า ทนี่ าํ ๑๑ (สายพษิ ณโุ ลก อตุ รดิต ) แยกขวาไปอําเ อ มาจากแหลง ตา ง ของประเทศไทยและตา งประเทศ วัดโบส ประมาณ ๒๖ กโิ ลเมตร กอนข้นสะพาน มีบริการขาวสารและขอมูลเก่ียวกับการวิจัยและ ขามแมนํ้าแ วนอย มีทางแยกขวาเขาทางหลวง เอกสารเกี่ยวกับการ ลติ การศกษาเรอ่ ง าประเ ท หมายเลข ๑๒ ๖ ระยะทาง ๑ กิโลเมตร และ ตาง รวมทั้งจัดแสดง ุด ลองพระอง ในสมเดจ แยกขวาทางเขาเข่อนแ วนอยบํารุงแดนตอไปอีก พระนางเจา พระบรมรา นิ นี า ง่ พระรา ทานแก ๑๒ กิโลเมตร งปายทางเขาอุทยาน เขาไปอีก มหาวทิ ยาลยั นเรศวร บรเิ วณใกลก นั มี พพิ ธิ ณั วี ติ กิโลเมตร จัดแสดงวิ ี ีวิตของ นไทยดานการทอ าฝายท่ีมี กระบวนการ ลิต าตั้งแตการปลูกฝาย หมอน จน ข่อ แ ว อ บารงแด เปนเข่อนอเนกประสง กระท่ัง งการทอ าท่ีมีทั้งการทอข้ันพ้น าน และ ขนาดให ของกรม ลประทาน สรางกั้นแมน้ําแ ว การทอขั้นสูง รวมท้ังมีการสาธิตการทอ า เปดให นอ ยตามโ รงการอนั เนอ่ งมาจากพระรา ดาํ ริ ตง้ั อยู เขา ม รี วันจันทร-ศกุ ร (ยกเวน วันหยดุ นักขตั ฤกษ) ที่บานหินลาด ตําบล ันโ ง หางจากตัวจังหวัด เวลา ๐ .๐๐ ๑๖. ๐ น. สอบ ามขอมูล โทร. ประมาณ ๐ กม. สามาร เกบกกั นํ้าได ๖ ลาน ๐ ๕๕ ๖ ๑๒๐ ลกู บาศกเมตร ประกอบดว ย เข่อนตดิ ตอกนั อ - เข่อนแ วนอย ลักษณะเปนเข่อนหินทิ้งดาดหนา อนกรตี สงู ๕ เมตร ยาว ๕ ๐ เมตร 20 พิษณุโลก

- เข่อนสันตะเ ียน ลักษณะเปนเข่อนหินท้ิงแกน รูปหลอ่ พระอนิ ทร์นาคปรก ๙ เศยี รทรงชา้ งเอราวัณ ดินเหนยี วสูง ๐ เมตร ยาว ๑ ๒ ๐ เมตร ประดิษ านบนแทนกลางวงเวียน นนอยางสวยงาม - เข่อนปด องเขาขาด ลักษณะเปนเข่อนดินสูง เปนท่เี ารพสักการะของ มู าเยอน ๒ เมตร ยาว ๐ เมตร การเดินทาง จากพิษณุโลกใ ทางหลวงหมายเลข สถานที่นา่ สนใจภายในเขอ่ื นฯ ๑๑ ไปทางอําเ อวดั โบส ระยะทาง ๒๖ กโิ ลเมตร ผานาคราช มีลักษณะเปนหนา าสูง ัน ่งสามาร จากนั้นเล้ียวขวาไปตามทางหลวงหมายเลข ๑๒ ๖ มองเหนทิวทัศนของตวั เขอ่ นไดท งั้ หมด ระยะทาง ๑ กิโลเมตร เล้ียวขวาเขาไปอีก ๑ หาดเอราวณั เปนหาดทรายทพ่ี กั อ นเลน นา้ํ สาํ หรบั กิโลเมตร รวมระยะทางจากตัวเมองพิษณุโลก ๐ นทั่วไป กิโลเมตร สอบ ามขอมูลเพิ่มเติมไดท่ีสํานักงาน สันมายะ มีลักษณะเปนสันเนินเตี้ย มองเหนอาง เข่อนแ วนอยบํารงุ แดน โทร. ๐ ๕๕ ๑ ๖๐๐๕- เกบนาํ้ ขนาดให เปนบริเวณกวา ง เขอื่ นแควน้อยบา� รุงแดน พิษณโุ ลก 21

ข ามลา ั ว า ขา อ ขา ระดู มีพ้นที่กวา สํานักงานเขตหา มลาสตั วปา เขานอย-เขาประดู โทร. ๐ ๐๐ ไร ประกาศจัดต้ังเปนเขตหามลาสัตวปา ๐ ๑๒ ๐ ๖ ๐ ๐๔๖๒ ๒๐๔๖ เมอ่ วนั ที่ ๒ พฤษ า ม ๒๕๔๑ มีแหลง ทองเทย่ี ว การเดินทาง ใ เสนทางหลวงหมายเลข ๑๒ ระยะ ที่นาสนใจ อ เขานอย-เขาประดู มี วามสูงจาก ทาง ๖ กโิ ลเมตร แยก า ยเขา ทางหลวงหมายเลข ๑๑ ระดับนํ้าทะเลปานกลางระหวาง ๑๐๐-๕๐๐ เมตร อกี ๒๕ กโิ ลเมตร กอ นขน้ สะพานขา มแมน าํ้ แ วนอ ย ประกอบดวยปาดิบแลง ปาเบ จพรรณ ปาเตงรัง มีทางแยกไปบานนาขามตามทางหลวงหมายเลข และทุงห า มี วามหลากหลายทางดานพ พรรณ ๑๒๒๐ อีก กิโลเมตร มีปายบอกทางเขาเขต มีดอกไมตามฤดูกาลที่สวยงาม อดอกกระเจียวและ หามลา อกี ๖ กิโลเมตร กลว ยไม และยงั เปนแหลง น พบปพู นั ธใุ หม ทเี่ รยี กวา อา อชา ิ ระการ ปูแปง หรอ ปูสองแ ว ่งพบเ พาะในฤดฝู น เหมาะ อ า แ งชา ิ า กชา ิ ระการ มี ่อเรียก แกการทองเที่ยวทัศนศกษาเ ิงนิเวศ ระหวางเดอน ตาม าวบา นวา นา้ํ ตกปากรอง ต้ังอยทู ีบ่ านปากรอง พฤษ า ม-ธันวา ม ูสนใจเดินเทาตามเสนทาง ตําบล าติตระการ ตัวน้ําตกมี ั้น แตละ ั้นมี ศกษาธรรม าตหิ รอการพกั แรม สอบ ามขอ มูลไดท่ี อทุ ยานแหง่ ชาติน�้าตกชาตติ ระการ 22 พิษณโุ ลก

วามงดงามตางกัน ต้ัง ่อตามนามธิดาทาวสามล ถา้� กา มีรอ งรอยของมนุษยยุ โบราณ ทีไ่ ดแ กะสลัก ในวรรณ ดไี ทยเรอ่ งสงั ขทอง โดยเ พาะ นั้ ที่ และ ไวบ นแ น หนิ ขนาดให  สนั นษิ านวา มอี ายมุ ากกวา ๔ เปนนํ้าตกทตี่ กจากหนา า สงู ประมาณ ๑๐ เมตร ๐๐๐ ป ัน้ ที่เปนแองให ท่ีสุด อ น้ั ที่ ๑ ระยะทางเดนิ จาก นั้ ท่ี ๑ ง ั้นที่ ประมาณ ๑ ๒๒๐ เมตร การเดินทาง ไปนํ้าตก าติตระการนั้น หากเดินทาง โดยร ยนตสวนตัวใ เสนทางสายพิษณุโลก-หลมสัก นอกจากนี้ในบริเวณอุทยานแหง าตินํ้าตก าติ- เม่อ งกิโลเมตรท่ี ๖ (บานแยง) เลี้ยว ายเขาสู ตระการยังมีส านท่ีนา สนใจอน่ ไดแก ทางหลวงหมายเลข ๒๐๑ ่งเปนทางสูอําเ อ น รไทยประมาณ ๒ กิโลเมตร เล้ียว ายเขา ผาแดง มีลักษณะเปนหนา า ันมีหินทรายสีแดง ทางหลวงหมายเลข ๑๑๔ เขา สูอาํ เ อ าติตระการ อยู ัดจากน้ําตก าติตระการ ้ันที่ ๔ ไปทางขวามอ ไปอีกประมาณ กิโลเมตร มีทางแยกขวาอีก เสนทางนต้ี อ งมีเจา หนาท่ีนําทาง น้�าตกนาจาน มีทั้งหมด ั้น เริ่มจาก ้ันท่ี ๑ กิโลเมตรจะ งนํา้ ตก จะมีลักษณะไหลเอ่อย ไมสูงนัก ั้นนี้จะมีหินมาก อทุ ยาน มบี ริการบา นพกั สาํ หรบั นักทอ งเท่ียว และ และล่น ้ันที่ ๒ มีลักษณะสวยงามมากแหงหน่ง สามาร นําเตนทมาเองได สอบ ามขอมูลเพิ่มเติม สูงประมาณ ๒- เมตร ั้นที่ จะมีลักษณะท่ี โทร. ๐ ๕๕ ๐ ๖๕๒๒ หรอกรมอุทยานแหง าติ สวยงามมาก สงู ประมาณ -๑๐ เมตร ทางลงเปนดนิ สัตวปาและพันธุพ โทร. ๐ ๒๕๖๒ ๐ ๖๐ www. อนขางล่น ้ันท่ี ๔ มี วามสวยงามเปนพิเศษ dn .go.th น้าํ ตกไหลลงมาพรอมกนั ทเ่ี ดยี ว สาย สูงประมาณ อ า แ งชา ิ ู อ ดาว รอบ ลุมพ้นท่ีอําเ อ ๒๐ เมตร และกวา งประมาณ ๕๐ เมตร นาํ้ ตกนาจาน าติตระการ จังหวัดพิษณุโลก และอําเ อนํ้าปาด น้ั ที่ ๑-๔ อยหู างกนั ไมม ากนกั ้นั ที่ ๔-๕ อยูหา งกัน จังหวัดอุตรดิต มีลักษณะ ูมิประเทศเปน ูเขาสูง ประมาณ ๒๐๐ เมตร น้ั ท่ี ๕-๖ หา งกนั ประมาณ ตามแนว ายแดนไทย-ลาว บริเวณท่ีสูงท่ีสุด อ ๑๐๐ เมตร นั้ ท่ี ๖- หา งกันประมาณ ๐ เมตร ยอด สู อยดาว สงู ง ๒ ๑๐๒ เมตร อากาศหนาวเยน ส าพเสนทางจะมี วามลาด ันปานกลาง เปนเสน เกอบตลอดทั้งป ส าพปาสวนให ยังอุดมสมบูรณ ทางเดนิ เทา ประมาณ กโิ ลเมตร มีทุงห าขนาดให ในพ้นท่ีที่เ ยเปนท่ีทํากินของ าวเขาเ ามง แหลงทอ งเท่ียวในเขตอทุ ยาน ไดแก ผากระดาน อยูหางจากที่ทําการ ประมาณ ปาสน ทุงดอกไม หนา าจุด มวิว น้ําตกสายทิพย กิโลเมตร ่งเปน าพแกะสลักของมนุษยหินยุ และนา้ํ ตก สู อยดาว พน้ ทปี่ า สนสามใบ เหมาะแกก าร โบราณ ลักษณะเปนรูปทรงเหมอนเรขา ณิต สราง มาเท่ียว มในเดอนสิงหา ม-กันยายน เน่องจาก วามตน่ ตาตน่ ใจไดมาก จะพบเหนทะเลหมอกและดอกไมตาง โดยเ พาะ ถ้�าน�้ามุด เปน ้ําที่เกิดจากน้ําตกนาจาน ั้นขางบน ดอกหงอนนา ขน้ อยทู ว่ั ไป และกลว ยไมป า ตาม า บ แยกออกเปน สาย เปนระยะทางประมาณ ไมให  ระยะทางเดนิ ทางจากเ งิ เขา ๖.๕ กโิ ลเมตร ๒๐๐-๒๕๐ เมตร มีสายน้ําไหล าน ายใน ํ้า บาง ว งเปนเสน ทาง นั ใ เ วลาประมาณ ๔-๕ วั่ โมง มี วามสวยงามแปลกตา พิษณโุ ลก 23

อทุ ยานแหง่ ชาตภิ สู อยดาว

ดอกหงอนนาค ตดิ ตอ ลกู หาบไดท ศ่ี นู ยบรกิ ารนกั ทอ งเทย่ี ว มสี านท่ี ๒. เดินทางโดยร ไ หรอร โดยสารจาก กรุงเทพ กางเตนทและหอ งสขุ าบริการ ไปอุตรดิต ตอร โดยสารท่ีตลาดตนโพธิ์หรอ หอนา กาไปอําเ อน้ําปาด ใ เวลา ๒ ่ัวโมง ร่ง การเดินทาง ใ เสนทางพิษณุโลก-อําเ อวัดโบส - ลงร ที่หนาโรงพยาบาลอําเ อน้ําปาด และเหมาร บา นโปง แ -อาํ เ อ าตติ ระการ- สู อยดาว ระยะทาง สองแ วไป ูสอยดาว ใ เวลาเดินทางประมาณ ๑ กโิ ลเมตร หรอ ใ เ สน ทางพษิ ณุโลก-บานแยง- อาํ เ อน รไทย-อาํ เ อ าตติ ระการ- สู อยดาว ระยะ ่วั โมง ทางรวม ๑๕๔ กโิ ลเมตร อุทยาน มีบรกิ ารบานพัก สอบ ามขอมูลเพ่มิ เติมท่ี อทุ ยานแหง าติ สู อยดาว โทร. ๐ ๕๕๔ ๖ รถโดยสาร/ รถไฟ หรอกรมอุทยานแหง าติ โทร. ๐ ๒๕๖๒ ๐ ๖๐ ๑. เดินทางโดยร ไ หรอร โดยสารจากกรุงเทพ www.dn .go.th ไปพษิ ณโุ ลก แลว ตอ ร โดยสารไปอาํ เ อ าตติ ระการ และโดยสารร สองแ วสาย าตติ ระการ-บา นรม เกลา ว พ ก า รบ า รม กลา พิ โลก พระ ร ออกทกุ ๑ ว่ั โมง ระหวา งเวลา ๐ .๐๐-๑๖.๐๐ น. ราชดาริ สมเดจพระนางเจา สริ กิ ติ พ์ิ ระบรมรา นิ นี า จากน้ันตองจางเหมาร จากบานรมเกลาไปยัง โปรดเกลา ใหจัดตงั้ สวนพฤกษศาสตรบา นรมเกลา อุทยาน หรอเ าเหมาจากอําเ อ าติตระการไป ข้นในพ้นที่สวนปลายของเทอกเขา ูสอยดาวโดยได ยังอทุ ยาน เลยกได ประสานกับหนวยงานที่เกี่ยวของเขาทําการสํารวจ พิษณุโลก 25

พน้ ทสี่ าพแวดลอมทางกาย าพท้ัง ูมปิ ระเทศ ดิน เปนแหลง ทอ งเทยี่ วของจงั หวดั พษิ ณโุ ลกและประเทศ มู ิอากาศ และ นิดพ พรรณ เพ่อจัดตั้งใหเปนสวน าตติ อไป พฤกษศาสตรบานรม เกลา พิษณุโลก ในพระรา ดาํ ริ ตามแ นงานขององ การสวนพฤกษศาสตร โดยมี ปจจุบันสวนพฤกษศาสตรบา นรม เกลา พิษณุโลก ใน พระรา ประสง เพ่อสงเสริม วามมั่น ง ายใน พระรา ดําริ ต้งั อยทู างดา นทศิ ตะวนั ออกเ ยี งเหนอ ประเทศ เปนการอนุรักษปาท่ีสมบูรณไวเพ่อเปนปา บรเิ วณแนวสันเขาสวนปลายของเทอกเขา ูสอยดาว ตน นา้ํ ลําธาร และสนบั สนุนราษ รบานรม เกลา และ อยูในเขต อ. าติตระการ มี วามสูงจากระดับนํ้า หมูบานขางเ ียงใหมี ุณ าพ ีวิตที่ดีข้น และใหมี ทะเล ๕๐-๑ ๒ ๐ เมตร และมีเน้อท่ี ๑ ๕ ไร รายไดเพิ่มข้น พรอมทั้งไดพั นาส านท่ีดังกลาวให เปนสาขาสวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจา สริ กิ ติ ์ิ สวนพฤกษศาสตร์บา้ นร่มเกลา้ พษิ ณโุ ลก ในพระราชดา� ริ 26 พษิ ณุโลก

จงั หวดั เ ยี งใหม ทาํ หนา ทเี่ ปนศนู ยรวมพรรณไม า เม่อวนั ที่ ๒๖ กรก า ม ๒๕๒ ูหินรอ งกลา มยี อด เหนอตอนลางและศูนยอนุรักษพรรณพ ประจํา ่ิน เขาสงู ๑ ๖๑ เมตร มที วิ ทศั นสวยงาม ปก ลุมดว ย โดยเ พาะพ เขตอนุ ูมิ า อินโดจีน ( ndo- ปา เตงรงั ปาดิบเขา และปา สนเขา มสี นสองใบและ hin s u - gion) นอกจากนสี้ วนพฤกษศาสตร สนสามใบข้นปะปนกัน และพบกลวยไมดอกไมปา บานรม เกลา พษิ ณโุ ลก ในพระรา ดําริ ยงั เปนแหลง หลาย นิดข้นอยูตามลานหิน ไดรับรางวัลดีเดน ทองเที่ยวเ ิงนิเวศเพ่อการเรียนรูและเปนส านที่ รางวลั อุตสาหกรรมทอ งเที่ยวไทย ร้ังท่ี ประจาํ ป พัก อ น ทามกลางธรรม าติขนุ เขา และมวลพฤกษา ๒๕๕๑ ประเ ทแหลงทองเที่ยวทางธรรม าติ า นานาพนั ธุ มสี านทกี่ างเตนท จุดดูนก ายพกั แรม เหนอ และจดุ มววิ ทวิ ทศั นทสี่ วยงาม มกี ารจดั แสดงพรรณ ไมป ระจาํ ่นิ ไมห ายาก และใกลสู พันธุ มีโรงเรอน หู นิ รอ งกลา เ ยเปนศนู ยกลางทตี่ ง้ั านทมี่ น่ั การเ ย รวบรวมกลว ยไมไ ทยทรี่ วบรวมสายพนั ธกุ ลว ยไมไ ทย แพรลัทธิ อมมิวนิสตท่ีให และสาํ ั ท่ีสุดของ า ทหี่ า มไดย ากยง่ิ มสี วนจดั แสดงไมห วั เ น กระเจยี ว เหนอ ง่ เปนศนู ยกลางแพรก ระจายลทั ธิ อมมวิ นสิ ต เปราะ และยังมีการรวบรวมพันธุกุหลาบ กุหลาบ ไปสูเขา อ ูขัด และ เู ม่ยี ง จนเกิดเปนป หา วาม พนั ป พ กั สมุนไพรพ้นบาน พ ทใ่ี ใน ูมปิ า ม่ัน งทางการเมอง เม่อเหตุการณสงบลงในปลาย ทอง ่ินอีกดวย สอบ ามเพิ่มเติมไดท่ี สวนพฤกษ- เดอนพฤศจกิ ายน พ.ศ. ๒๕๒๕ ไดม กี ารตดั เสนทาง ศาสตรบานรมเกลา พิษณุโลก ในพระรา ดาํ ริ โทร. านใจกลาง ูหินรองกลาและจัดต้ังเปนอุทยานแหง ๐ ๕๕ ๑ ๖ ๑๕ ๐ ๑๒ ๔ ๔ www. s g. าติข้น จนกลายมาเปนแหลงทองเท่ียวสํา ั แหง org หน่งของ า เหนอตอนลา งในปจจบุ นั การเดินทาง จากพิษณุโลก ใ ทางหลวงหมายเลข สถานท่นี า่ สนใจในอทุ ยานฯ ๑๑ ประมาณ ๒ กิโลเมตร จากนั้นกลับร แลว พิพิธภัณฑ์ ตั้งอยูบริเวณศูนยบริการนักทองเที่ยว เลย้ี ว า ยสามแยกหนว ยบรกิ ารประ า นบา นทา ขา ม จัดแสดงนิทรรศการเร่องราวการใ  ีวิต และการ อําเ อวัดโบส ใ เสนทาง ๑๒ ๖ แลวตรงไป สูรบของสมา ิกพรร อมมิวนิสตแหงประเทศไทย ประมาณ ๔๖ กิโลเมตร เล้ียวขวาตรงจุดบริการ (พ ท.) รวมทั้งจดั แสดงเ รอ่ งมอเ รอ่ งใ แ ละอาวธุ ประ า นบานโปงแ เขาสู นนหมายเลข ๑๑๔ ตา ง ประมาณ ๒ กิโลเมตร งอําเ อ าติตระการ ทางเดินโลกที่สาม เปนเสนทางเดินศกษาธรรม าติ จากนั้นใ ทางหลวงหมายเลข ๑๒ านตําบล า น ูมทิ ศั นท่สี วยงาม และส านทีส่ ํา ั ของ พ ท. บอ า ประมาณ ๐ กโิ ลเมตร งสวนพฤกษศาสตร ไดแ ก บานรม เกลา พษิ ณโุ ลก ในพระรา ดําริ - ส�านักอ�านาจรัฐ เปนส านที่ดําเนินการทางการ ปก รอง พิจารณาลงโทษ กู ระทํา ิด มี ุก ส านท่ี อา อ ร ทอ า และโรง อมเ ร่องจกั รกล อ า แ งชา ิ ู ิ รองกลา ตง้ั อยบู นรอยตอ ของ สามจังหวัด อ พิษณุโลก เพ รบูรณ และเลย - ที่หลบภัยทางอากาศ เปนโพรง ํ้ากวางขวางจุ น รอบ ลมุ พน้ ท่ี ๑ ๑ ๕ ไร ประกาศเปนอทุ ยาน ไดก วา ๒๐๐ น พิษณุโลก 27

ลานหนิ ปมุ่ - ลานหินปุ่ม เตมไปดวยหินปุมเปนบริเวณกวางดู น้�าตกร่มเกล้า-ภราดร หางจากโรงเรียนการเมอง แปลกตา เกดิ จากการสกกรอ นของหินโดยธรรม าติ ประมาณ ๖๐๐ เมตร มที างแยกเดนิ ลงนา้ํ ตกรม เกลา เ ยใ เปนทพ่ี ัก น นไข กอน จากนนั้ เดนิ ลงไปประมาณ ๒๐๐ เมตร จะเปน - ผาชธู ง อยหู า งจากลานหนิ ปมุ ประมาณ ๕๐๐ เมตร นา้ํ ตก ราดร ที่เกดิ จากลําธารเดยี วกนั เปนหนา าสูง ัน สามาร เหนทิวทัศนไดกวางไกล ลานหินแตก เปนลานหินกวางมีรอยแตก ลาย โดยเ พาะ าพววิ พระอาทติ ยตกดนิ จะสวยงามไมแ พ แ นดินแยก ตาม อกหินพบไมประเ ทมอสส จุด มวิวอ่น บริเวณนี้เ ยเปนส านที่ ่ง ก . ไลเ น เ รน กลว ยไม และดงดอกกหุ ลาบพนั ปสขี าว จะข้นไป ูธงแดง ( อนเ ียว) ทุก รงั้ เมอ่ รบ นะ ตลอดทาง โรงเรียนการเมือง การทหาร อยูหางจากที่ทําการ โครงการพัฒนาป่าไม้ตามแนวพระราชด�าริภูหิน อุทยาน ๖ กิโลเมตร เ ยใ เปนส านท่ีใหการ ร่องกล้า ต้ังอยูกอน งโรงเรียนการเมองการทหาร ศกษาตามแนวทางของลัทธิ อมมิวนิสต มีบานพัก และบานรองกลา มู ิทัศนของโ รงการพั นาปา ไม ฝายพลเรอน ฝายพลาธิการ และส านพยาบาล ตามแนวพระรา ดําริ ูหินรองกลา อยูทามกลาง กระจายตัวอยูใต นปารกทบ ประมาณ ๐ หลัง ูเขาที่เขียวขจี และมีอาการที่เยนสบายตลอดท้ังป ในบริเวณใกลเ ียงยังมี สุสานทหาร และกังหันนํ้า โ รงการจัดตั้งข้นเพ่อปลูก น ูส าพปา เพาะ ํา หากมาเท่ียวใน วงฤดูหนาวจะไดพบกับบรรยากาศ กลา ไม สง เสรมิ และพั นา ณุ าพ วี ติ ปลกู ปรบั ปรงุ ของใบเมเปลเปลี่ยนสีและรวงหลนลงบานไมเกาแก ระบบนิเวศตนนํ้า สงเสริมและสนับสนุนการพั นา งดงาม ลายกบั ตา งประเทศ พ้นท่ีบริเวณอุทยานแหง าติ ูหินรองกลาในดาน 28 พษิ ณุโลก

โรงเรยี นการเมอื ง การทหาร ลานหนิ แตก พษิ ณโุ ลก 29

การทองเท่ียวและส าพแวดลอม ไ ไลต อ การได พงศาวดารเหนอบนั ทกไวว า พระยาจติ รไวย แหง เจา ยน มวิวตาม าตาง ท้ัง ๕ า ไดแก าบอกรัก เมองนานสรางเจดียอง นี้เพ่อบรรจุพระธาตุของ าสลดั รกั ารกั ยนยง า รู กั และ าไททานิ ง่ ตง้ั พระอรหันตเ ระเจา อ พระอุบาลีเ ระและพระศริ ิ อยูเรียงรายกันรวม ง มทุงดอกกระดาษท่ีจะบาน มานนทเ ระ ่งเปนพระสง ๒ รูป ที่ไดรับนิมนต อยรู ิม าอยางงดงามใน ว งฤดูหนาว เปนประธานฝายสง สรางพระพุทธ ินรา ณ วัด การเดนิ ทาง จากพษิ ณโุ ลกใ ท างหลวงหมายเลข ๑๒ พระศรรี ตั นมหาธาตวุ รมหาวหิ าร มกี าร อ มแ มและ สายพษิ ณโุ ลก-หลม สกั เลยี้ ว า ยทบ่ี า นแยง กโิ ลเมตร บรู ณะมาหลาย รั้งแลว ลกั ษณะเจดยี เปนทรงลงั กา ที่ ๖ สูทางหลวงหมายเลข ๒๐๑ ไปอีก ๒ มี านสเ่ี หล่ยี มขนาดให  นั้ หลงั จากน้นั เปน าน กิโลเมตร งอําเ อน รไทย แลวเลี้ยวขวาตาม ยอ แปดเหลยี่ มแลว ขน้ เปนอง ระ งั ลกั ษณะเดน อ ทางหลวงหมายเลข ๒ ๑ ไป ูหนิ รองกลา อกี ๑ บรเิ วณยอดเจดยี อง ระ งั จะมเี พยี งแ  รง่ กี เทา นน้ั กิโลเมตร วดั ราช ร ิรั าราม ต้ังอยบู นเขาสมอแ ลง บาน มา การเดินทางข้นและลง ูหินรองกลาทั้ง สมอแ ลง เดมิ เปนวดั รา งมพี ระสง มาจาํ พรรษาเมอ่ สองเสนทาง วรใ ร ยนตที่มีกําลัง และตองใ  พ.ศ. ๒๔ ๖ ประมาณตนป พ.ศ. ๒๕ ๕ ไดม กี าร วามระมัดระวังเปนพิเศษ ไม วรใ ร บัสให ข้น อั เ ิ พระโพธิสัตวกวนอิม ่งแกะสลักจากหิน ูหินรองกลาเน่องจากเสนทาง ดเ ี้ยวและสูง ัน ทะเลสาบหยกขาวจากเมองหางโจว สาธารณรั วรเปล่ียนเปนร ตู ประ า นจีน เปนปางพิเศษที่ไดรับอนุมัติใหสราง การเดนิ ทาง ร โดยสาร ร ไ จากกรงุ เทพ ไปลง โดยรั บาลจีน โดยใ ตนแบบจากวัดเจาแมกวนอิม พษิ ณุโลก แลวตอร โดยสารสายพษิ ณโุ ลก-น รไทย เมองหางโจว มีขนาดสูง เมตร น้ําหนัก ตัน ออกจากส านีขนสง พษิ ณุโลกทกุ ๑ ่วั โมง ระหวาง มาประดิษ าน ณ วัดแหง น้ี เวลา ๐๖.๐๐ - ๑ .๐๐ น. ใ เวลาเดินทาง ๒ ัว่ โมง การเดินทาง จากตัวเมองพิษณุโลกไปตามทาง ลงท่ีตลาดน รไทย แลวตอร สองแ วเลกสาย หมายเลข ๑๒ (สายพิษณุโลก-หลมสัก) ระยะทาง น รไทย- หู นิ รอ งกลา บรกิ ารวนั ละ ๔ เทย่ี ว ระหวา ง ๑๔ กิโลเมตร (กอน งอําเ อวังทอง กิโลเมตร) เวลา ๐ .๐๐-๑๕. ๐ น. ใ เวลา ๔๕ นาที หรอ มีทางแยก า ยไปอีก ๕๐๐ เมตร สามาร เ า เหมาร ตปู รบั อากาศไป-กลบั จากตวั เมอง วัดพระพ บา ขา มอแ ลง วัดแหงนี้มีรอย พษิ ณุโลกไป ูหนิ รองกลา โดยตรง พระพุทธบาทจําลองตะแ ง เปนรอยพระพุทธบาท อทุ ยาน มบี รกิ ารบานพักและเตนท สอบ ามขอ มูล ตดิ อยทู ่ี นงั เ งิ เขาสมอแ ลง ตงั้ อยบู นเ งิ เขาทางทศิ เพ่ิมเติมที่อุทยานแหง าติ ูหินรองกลา โทร. ๐ ตะวันออกเขาสมอแ ลงหางจากพ้นลางประมาณ ๑๕ ๖ ๕ หรอ กรมอุทยานแหง าติ โทร. ๐๐ เมตร รอยพระพุทธบาทมีขนาดกวาง ๒ ๐ ๒๕๖๒ ๐ ๖๐ www.dn .go.th เ นติเมตร ยาว ๑๖๕ เ นติเมตร มีการแกะสลัก อา อวงั อง ติดแ นหินตะแ ง และอยูบนกอนหิน อนเรียงกัน จด  อดดว ขา มอแ ลง มอี ายรุ าว ๐๐ ป หลายกอน รั้งแรกไมมีการสรางบันไดตอมาทาง วัดพระพุทธบาทเขาสมอแ ลง ไดส รางบันใดขน้ เพอ่ 30 พิษณุโลก

วดั ราชคีรหี ิรญั ยาราม ใหป ระ า นไดขน้ ไปนมัสการรอยพระบาท สวยงามและลดหล่ันกันไปแตที่งดงามมากท่ีสุด อ า กวัง กแอ หรอ ว พ ก า ร กโ นั้ ท่ี ๕ และ ้ันท่ี ่งเปนโขดหนิ สูงกวา ๑๕ เมตร า มีน้ําตกสกุโณทยาน เปนน้ําตกขนาดกลาง รอบ นา้ํ ตกยงั งมี วามอดุ มสมบรู ณ เหมาะแกก าร สงู ประมาณ ๑๐ เมตร อนั มตี นกําเนดิ มาจากลาํ น้ํา ทองเท่ยี วพัก อนเปนอยา งมาก เขก บริเวณทว่ั ไปรมร่นดว ยพรรณไมต าง มปี าย อ่ การเดินทาง จากพิษณุโลก ใ ทางหลวงหมายเลข และลักษณะของตนไมกํากับไว ดานทิศตะวันตก ๑๒ (พษิ ณโุ ลก-หลม สกั ) า นโรงเรยี นบา นแกง จงู นาง มีพลับพลาสรางข้นเพ่อรับเสดจพระบาทสมเดจ- อยูระหวางหลักกิโลเมตรที่ ๒- เลี้ยวขวาเขาสู พระเจาอยูห ัว รั กาลที่ และสมเดจพระนางเจา ทางหลวง นบท บา นแกงจงู นาง-บานรกั ไทย ระยะ พระบรมรา ินีนา ราวเสดจประพาส า เหนอ ทางประมาณ ๑๕ กิโลเมตร เม่อวันท่ี ๒ กันยายน ๒๕๐๑ ดานทิศตะวันออก า กแกง อง เปนนาํ้ ตกทอ่ี ยรู มิ ทางหลวงหมายเลข มีศาลารมิ นา้ํ ใ เปนท่ีประทบั ทอดพระเนตรทวิ ทัศน ๑๒ กโิ ลเมตรที่ ๔๕ ดานขวามอ ติด นนให  สองฝงลําน้ําวังทอง กอน งตัวนํ้าตก ๑ ๐ เมตร า ก อ และ ว า ขากระ าง อยูใน วาม มปี ายบอกทางเลยี้ วขวาไปยงั แกง ไทร ง่ เปนแกง หนิ ดูแลขององ การอุตสาหกรรมปาไม เปนน้ําตก ั่นกลางลําน้ําเปนข้ัน เหมาะแกการพัก อน ขนาดให ท่ีมีทัศนีย าพสวยงาม ส าพโดยรอบ หยอนใจ รมร่นเหมาะเปนที่พัก อนหยอนใจ และในบริเวณ การเดินทาง ใ เสนทางสายพิษณุโลก-หลมสัก สวนปายังมีเสนทางศกษาธรรม าติสําหรับ ูท่ีสนใจ (ทางหลวงหมายเลข ๑๒) แยกขวาไปอกี ๕๐๐ เมตร และมีบริการบานพัก หองสัมมนา ส านท่ีจัด าย า ก อง เปนนา้ํ ตกทม่ี ี น้ั แตล ะ นั้ มี วาม พักแรม กจิ กรรมศกษาธรรม าติ ปนจกั รยาน โดยมี พษิ ณุโลก 31

สวนรวมกับกลุมสมา ิกหมูบานปาไมและ ุม น การเดนิ ทาง ใ ท างหลวงหมายเลข ๑๒ (พิษณโุ ลก- ใกลเ ียง บริการอาหารและเ ร่องด่ม กิจกรรม หลมสัก) ระหวางหลักกิโลเมตรท่ี ๑- ๒ มีทาง ลองแกง และนวดแ นโบราณ สงเสริมใหมีการใ  แยกขวาเขาไป ๒ กิโลเมตร ประโย นจาก ล ลิตจากสวนปาและการทองเที่ยว เ ิงนิเวศโดย ุม นทอง ่ินอยางเหมาะสม ในป อ า แ งชา ิ งแ ลง ลวง มีพน้ ที่ ๐๐๐ ๒๕๕๑ ไดรับรางวัลอุตสาหกรรมทองเที่ยว รางวัล ไร รอบ ลุมพ้นท่ีจังหวัดพิษณุโลกและจังหวัด ดีเดน ประเ ทอง กรสนับสนุนและสงเสริมการ เพ รบูรณ ประกาศเปนอุทยานแหง าติ เม่อวันที่ ทอ งเทยี่ ว สอบ ามขอมลู โทร. ๐ ๑๖๐๔ ๔๒๐ ๒ พฤษ า ม ๒๕๑ ส าพ ูมปิ ระเทศเปน เู ขา ๐ ๕๕๐๐ นอยให สลับ ับ อน เปนตนนํ้าลําธารหลายสาย ท่ไี หลลงสูแ มน ํา้ นาน นักทอ งเทย่ี วสามาร ทองเท่ยี ว การเดินทาง อยูระหวางหลักกิโลเมตรท่ี ๕ -๖๐ ตามเสนทางศกษาธรรม าติ และใ บริการทีพ่ ักและ ตามทางหลวงหมายเลข ๑๒ มที างแยกขวามอเขาไป กางเตนทบริเวณนี้ได อกี ๒ กโิ ลเมตร ส านที่นาสนใจในเขตอุทยาน ไดแก นํ้าตกแกง า กแกงโ า เปนนํ้าตกขนาดให  มี วามสูง โส า สว นพน้ ทท่ี างดา นตะวนั ออกและตอนกลางของ ราว ๔๐ เมตร ส าพโดยรอบรมร่น ตอนบนเปน อุทยาน อยูในเขตอําเ อเขา อ จังหวัดเพ รบูรณ แ นหินเรียบ สวนตอนลางเปนโขดหินให  ในฤดู เปนบริเวณปาสนและทุงห าสะวันนา ไดแก ทุง นํา้ หลากสายนา้ํ จะไหลเ ่ยี วกราก ในฤดูแลง นา้ํ นอ ย แสลงหลวง ทุงนางพ า ทงุ โนนสน ง่ นกั ทองเที่ยว แลเหนน้ําตกไหลลดหล่ันเปน ั้น เปดใหเขา ม นิยมไปเดินปาและกางเตนทพักแรม สามาร ติดตอ เวลา ๐ .๐๐-๑ .๐๐ น. ไดท่ีหนวยพิทักษอุทยาน สล. (หนวย หนอง น้�าตกปอย 32 พษิ ณุโลก

นา�้ ตกแกง่ โสภา อทุ ยานแหง่ ชาตทิ งุ่ แสลงหลวง (หน่วยฯ หนองแม่นา) พษิ ณุโลก 33

แมนา) สอบ ามขอมูล โทร. ๐ ๕๕๒๖ ๐๑ ไม วรเขาไปเกิน ๑๐ น อาจจะเปนอันตรายได ๐ ๖๖ เพราะอากาศมีนอย การเดนิ ทางไปหน่วยฯ หนองแมน่ า ถา�้ เรอื บนเพดาน าํ้ มรี ปู ลา ยเรอ วาํ่ ง่ เกดิ จากนาํ้ รถยนต์ จากอาํ เ อวงั ทองใ ท างหลวงหมายเลข ๑๒ ท่ีทวมบอย ทําให นัง ํ้า ูกกัดเ าะและเกิดการ ตอดวยทางหลวงหมายเลข ๒๑ ๖ ทางไปเขา อ ละลาย การเขา มตอ งไปใน ว งฤดแู ลง เทา นน้ั ระดบั จน งตลาดพั นา เลี้ยวขวาเขาทางหลวงหมายเลข นาํ้ หว ยทไ่ี หลลอด า น าํ้ มปี รมิ าณลดลงสามาร เดนิ ๒ ๒๕ จน งบานทานตะวัน มีทางไปหนวยจัดการ เท่ียว ม วามงามของ ้ําไดสะดวก อุทยาน (หนองแมนา) อีก กโิ ลเมตร ถ�้าผาแดง อาจเปนเพราะบนหนา าเหนอปาก ํ้า รถโดยสาร จากส านีขนสง ูโดยสารพิษณุโลก ใ  มีสีแดงเ ลอบอยู จงเปนที่มาของ ่อ ้ํา ในอดีต บริการร โดยสารประจําทางสายพิษณุโลก-หลมสัก เ ยเปนท่ีอยูของมนุษยกอนประวัติศาสตร จากการ ลงร ทีบ่ า นแ มปสน กิโลเมตรท่ี ๑๐๐ จากนน้ั จา ง สํารวจพบเศษ า นะดินเ า ตกแตงดวยลายเ อก เหมาร สองแ วท่ีปากทางแ มปสนไปยังหนวย ทาบและสะเกดหินกองไวบนพ้น ํ้า ในปจจุบัน หนองแมนา หรอเ าร จากตัวเมองพิษณุโลกไปยัง โ รงสรางของ ้าํ มี วามเหมาะสม จงเปนท่ีอยอู าศัย หนว ย หนองแมนาเลยกได ของ า ง าว ๒ นดิ อ า ง าวปากยน และ า ง าว ปก งุ เ ราดํา เปน าง าวกนิ แมลง ที่ วยกาํ จัดศัตรู อา อ ิ มะ ราง พ ใหก ับเกษตรกร ข ามลา ั ว า า า าพล เปนเขาหินปูนอยู ในยุ พาลีโอ ีน ( ala o n ) และอยูในยุ ยอย ถ้�าค้างคาว เปนท่ีอยูพักอาศัยของ าง าวเปน ารบอนิเ อรัส ( ar onif rus) มีอายุราว ๖๐- จํานวนมาก เวลาพลบ ่ําจะมีฝูง าง าวบินออกมา ๒ ๖ ลา นปมาแลว เปน ูเขาหนิ ปูนทม่ี หี นา าสูง ัน เปนฝงู นับลาน ตัว ลายรูปเกอกมา หินปูนบริเวณนี้สวนมากเกิดจาก การทับ มของเปลอกหอย พลับพลงทะเล หรอ ถ้�าเตา่ ายใน า้ํ มหี นิ งอกหินยอ ยทส่ี วยงาม แ เดมิ ปะการัง มีการตกตะกอนทางเ มีอยูนอยมาก จาก ที่ น พบ ํ้าน้เี ปนทพ่ี ักอาศยั ของเตา จํานวนมาก การศกษาและจาํ แนก ากดกดาํ บรรพ ทาํ ใหท ราบวา อักษรญ่ีปุ่น ตัวอักษรปริศนาที่สลักไวบนกอนหิน บรเิ วณนี้เ ยเปนทะเลมากอน ยอดสงู สดุ ๒ ๖ เมตร บางตัวมี วามหมายวา ูกตอง าวบานเ ่อวา มีหนา าสงู นั เวาแหวง อันเกดิ จากการกดั เ าะของ บรเิ วณนเี้ ยเปนทางเดนิ ทพั ของทหาร ปี่ นุ เมอ่ สมยั น้ําฝนนับหลายลานป เกิดเปน ํ้าตาง ที่นาสนใจ สง รามโลก รัง้ ที่ ๒ อ ถ้�าลอด ้ํานี้เกิดจากนํ้ากัดเ าะเปนลําน้ําทะลุ ูเขา มีนํ้าไหล านตลอดทั้งป ในฤดูแลงน้ําลดสามาร ถ้�านเรศวร ายในมีหินยอยรูปทรง ลายพระมาลา เดินขามไปอีก ากหน่งได ใน วงฤดูฝนน้ําจะเตม เบ่ียงของพระนเรศวร จงเปนท่ีมาของ ่อ ํ้า เหมาะ ปาก ํ้าไมสามาร เขาออกได ดานใน ํ้าอากาศเยน สําหรับนัก จ ัย เพราะทางเขาไปยังหองโ ง อน สบายและกวา งขวาง อกี ดา นหนง่ เปนทตี่ ง้ั ของวดั และ ขางลําบาก เนอ่ งจากตอ ง ุกเขา ลานเขาไปทีละ น สาํ นักสง และยงั เปนทีอ่ ยูของลิงวอกจาํ นวนมาก 34 พิษณุโลก

นอกจากน้ียังมีสิ่งที่นาสนใจอ่น ไดแก ากดก- การเดินทาง จากตัวเมองพิษณุโลกใ เสนทางหลวง ดําบรรพ เม่อประมาณ ๖๐ ลานปลวงมาแลว หมายเลข ๑๒ งอําเ อวังทองระยะทาง ๒๐ บริเวณนี้เ ยเปนทะเล มีส่ิงมี ีวิตอาศัยอยูมากมาย กิโลเมตร แยกขวาไปยังอําเ อสากเหลกประมาณ เ น ปะการัง หอยสองฝาไมเทากัน จําพวกหอย กิโลเมตร ตามทางหลวงหมายเลข ๑๑ แลว ตะเกียงยักษ พลับพลงทะเล สาหรายทะเล สิ่งมี แยก ายเขาทางหลวงหมายเลข ๑๑๑๕ อีก ีวิตเหลาน้ีเม่อตายลง บางสวนจะ ุพังสลายตัวไป ๑ กิโลเมตร งโรงเรียนเนินมะปรางศกษาวิทยา ตามธรรม าติ บางสวนจะ ูกเกบรักษาไวใน ั้นหิน (กอน งตัวอําเ อ ๒ กิโลเมตร) มีแยกขวาไป ํ้า า กลายเปน ากดกดําบรรพปราก ใหเหนจน ง ทา พลอีก ๑๐ กโิ ลเมตร ปจจบุ นั นี้ า ดอ าดาว เปนแหลงทองเท่ียวในเขตอุทยาน นกั ทอ งเทยี่ วสามาร ตดิ ตอ ขอขอ มลู ไดจ ากเจา หนา ที่ แหง าติทุงแสลงหลวง ทางดานทิศตะวันตก ใน เม่อเดินทางมา งยังสํานักงานเขต การเที่ยว ม วามดูแลของหนวยพทิ กั ษอุทยาน สล.๖ (บา นมงุ ) ้ําตาง ตองนําไ ายติดตัวมาดวยและตองมี มีลักษณะเปน ้ําน้ําลอด ทางข้นปาก ํ้าเปนธารนํ้า เจา หนา ทนี่ ําทาง ใน ว งฤดฝู น าํ้ บางแหง ไมส ามาร ไหล านโขดหินนอยให  ่งตองปนปายข้นไป เขา มไดเน่องจากมีนํ้าทวมพ้น ้ํา หากตองการพัก ใน ํ้ามีลักษณะ ลายหองโ งท่ีมีธารนํ้าไหล าน างแรมหรอทัศนศกษาเปนหมู ณะติดตอลวงหนา มี วามยาว ๑.๔ กิโลเมตร สวยงามดวยหินงอก ไดท่ี สํานักงานเขตหามลาสัตวปา ํ้า าทาพล โทร. หินยอย วงท่ีเหมาะแกการ ม ํ้า อในฤดูแลง ๐ ๐ ๖๐ ประมาณ ว งเดอนมนี า ม-พฤษ า ม ทงั้ นขี้ น้ อยกู บั ถ้า� เดอื น-ถ�้าดาว พิษณุโลก 35

ส าพอากาศของแตละป และตองนําไ ายติดตัว ลงมา งพน้ เปรยี บเสมอนกบั เสาหนิ ท่ี า้ํ าํ้ เอาไว จง ไปดวย ฤดูฝนไมเหมาะแกการเท่ียว มเน่องจาก กลายเปน อ่ เรียกของ า้ํ วา ้ําเสาเอก ปริมาณน้ํามากและอนั ตราย ถ�้าใหญ่ หรอ ถ�้าเทพนิมิต อเปน ํ้าท่ีให ท่ีสุด การเดินทาง ใ เสนทางหลวงหมายเลข ๑๒ (สาย ของ ํ้าในเขา าหลวง เปน ้ําท่ีมีเพดานสูงมากและ พิษณุโลก-วังทอง) แยกขวาเขาทางหลวงหมายเลข ใน ้ําได ูกทําใหเปนส านป ิบัติธรรมโดยทาน ๑๑ งส่ีแยกสากเหลก แลวเลี้ยว ายเขาทางหลวง พระอาจารยเทียม ่งมีเร่องเลาจากลูกศิษยของ หมายเลข ๑๑๑๕ ไปตัวอําเ อเนินมะปราง อีก พระอาจารยเทียมวา กอนท่ีทานจะมาจําพรรษาท่ี ๖ กโิ ลเมตร งบรเิ วณ ํา้ เขา าหลวง ทานไดฝน ง ้ําแหงน้ีและตามหามา โดยตลอด จนไดม าเจอ ํ้าให ที่น่ี และกบอกวา ทนี่ ่ี าพระวังแดง หรอ าพระ รรมมา เปน ํ้าท่ีมี แหละ อ ํ้าที่ทานฝ น งจงกลายเป นที่มาของ วามสวยงาม มีหินงอกหินยอย ลาย อดอกบัว มานหนิ อนกนั เปนเ งิ นั้ ายในใจกลาง ํ้า ายใน ้ําเทพนิมิต และใน ํ้ายังมีส่ิงที่นาสนใจอีกอยาง ้ํามีหองโ งขนาดให มีหินงอกหินยอยสวยงาม อ รูปพระพุทธเจาแกะสลักกับหิน นัง ้ําที่มี วาม และมีลําหวยอยูดานลาง มีปลา อ ํ้าพระวังแดง สวยงาม โดยพระอาจารยใส เจาอาวาสหนองไม หรอปลาไมมีตา อาศัยอยูใน ํ้ามีลักษณะลําตัวยาว ยางดําในปจจุบัน สวนดานบนของเพดาน ้ํายังมี ๑๕ เ นติเมตร หลัง อม ริมฝปากหนา ไมมีตา าง าวอาศยั อยเู ปนจาํ นวนมาก แตเหนเปนรอยเลก มตี ง่ิ หนงั ดานหนา ลาํ ตัวสี มพู ถ�้ามะนาว ายใน ้ํายังพอมีหินงอกหินยอยใหเหน อมเหลอง และปลาอีกสายพันธุท่ีพบใน ้ํา อ ปลา บา ง ายใน า้ํ มี า ง าวแมไ กใ ห มแบบใกล ดิ และ ํ้าพลวงหรอปลาตาบอด มีลักษณะแตกตางจาก ยงั มที างแยกเ ่อมไปอกี หลาย ํ้า ปลาพลวง นิดอ่น อ มีตาเลกและมีหนังบาง หมุ โดยรอบดวงตา รมิ ฝปากหนา มหี นวด ๒ ู หลัง ถ�้าแผนท่ี จะอยูใน ้ํามะนาว มี วามโดดเดนท่ี โ งมน มีเกลดบาง ตัวสี มพูจางปนกับสีเทาออน ธรรม าตสิ รางข้นแตกตา งไปจาก ้าํ อน่ อ ส าพ ยาวประมาณ ๔๐ เ นติเมตร สอบ ามขอมูลไดท่ี พ้นที่ใน ้ํามีการกัดเ าะของน้ําจนรูปราง ลาย ศูนยบริการนักทองเท่ียวตําบลบานมุง โทร. ๐ แ นที่ประเทศไทย จงกลายเปนที่มาของ ้ําแ นท่ี ๕๔๐๐ ๑ ๒ แหง น้ี ขา า ลวง อยูตําบลไทรยอย เปนเขาหินปูนมี ถ�้ารถไฟ สามาร เดนิ ทะลุจาก ้าํ แ นท่เี ขามา หรอ หินงอกหินยอยที่สวยงาม และยังเปนแหลงท่ีอยู จะเดนิ า นหนา าํ้ มะนาวขน้ ไปกได ทางเดนิ อ นขา ง อาศัยของ าง าว ายใน ้ํายังมี ้ําให  ํ้าเลก จะลําบากอาจตองปนตอง ลานเขาไป ลักษณะของ แยกออกไปอีกหลาย ้ํา เ น ้ําจะเปนเหมอนอุโมง ร ไ ยาว จงเปนท่ีมา ของ ํ้าน้ี ถา�้ เสาเอก เปน า้ํ ทอี่ ยเู หนอ า้ํ ให  หรอ า้ํ เทพนมิ ติ ขน้ ไปประมาณ เมตร มลี กั ษณะเดน อ เปนโพรง ถ้�าพญานาค เปนอีกหน่ง ํ้าท่ีมี วามสวยงามของ ํ้าขนาดไมล กมาก แตม ีหนิ ยอยทีย่ อ ยจากเพดาน ํ้า หินงอกหินยอย ่งจะอยูสูงเหนอข้นไปจาก ้ํา ประมาณ ๕๐๐ เมตร ใน ้ําจะมีอยู วงหน่งที่มี 36 พษิ ณุโลก

บ้านรกั ไทย ลักษณะเหมอนอุโมง าวบานเ ่อกันวาเปนทาง ุมข้ีเหลกเขาสูทางหลวง นบทหมายเลข ๑ ๔๔ เล้อยข้น-ลง ของพ านา และมีเร่องเลาวาเ ยมีงู ประมาณ .๕ กโิ ลเมตร แลว า ยเขา หมบู า น ารงั หมี เ อกตัวให มาอาศัยอยูที่เขา าหลวงแหงนี้ พระ ประมาณ .๕ กิโลเมตร เล้ียว ายเขาวดั า้ํ าหลวง อาจารยเทียมทานกเ ยพบงูตัวให ท่ีมีดวงตาเทา (จดุ เร่มิ ตน) สอบ ามขอ มลู โทร. ๐ ๑ ๖๒ ๕ ๒ ไขหานใน ํ้าน้ี จงกลายเปนเร่องราวและที่มาของ บา รัก อยูตําบล มพู เปนหมูบานท่ีอยู ้ําพ านา ทามกลางหุบเขาและธรรม าติ มีจุด มวิวบนตนไม า ะล เปน ้ําที่ตองเดินจากหองบนสุดของ ํ้า ที่มีรูปราง ลายหัวใจ พรอมยังมีโ มสเตยแบบ พ านา จะตอ งมดุ และ ลาน เพอ่ ออกทาง อ งเลก เรียบงา ยประมาณ ๕-๖ แหง ต้ังเรียงรายและเหนววิ แลวจะพบกับแสงสวางที่สองทะลุลงมาจากปลอง ทิวเขาสลับกับสวนและไรนาของ าวบาน หากมา ดานบนของ ้ํา าใ รไดข้นมา ้าํ นจ้ี ะตอ งมารับแสง เที่ยวในฤดูฝนหรอในฤดูหนาวสามาร มองเหน ท่ี ้าํ นี้ ง่ เปรยี บเสมอนเติมพลังใหก บั ีวิต ทะเลหมอกอีกดวย การเดนิ ทาง ใ ท างหลวงหมายเลข ๑๒ (พษิ ณุโลก- การเดินทาง ใ ทางหลวงหมายเลข ๑๒ (พษิ ณุโลก- หลม สกั ) ประมาณ ๑ กโิ ลเมตร เลย้ี วขวาตรงสาม หลม สัก) านโรงเรยี นบานแกง จงู นาง ระหวา งหลัก แยกวังทองเขาสูทางหลวงหมายเลข ๑๑ ประมาณ กิโลเมตรท่ี ๒- เลี้ยวขวาเขาทางหลวง นบท บานแกงจูงนาง-บานรักไทย ระยะทางประมาณ กิโลเมตร แลวเลี้ยว ายสี่แยกสากเหลกเขาสู ๒๒ กโิ ลเมตร ทางหลวงหมายเลข ๑๑๑๕ (สากเหลก-เนนิ มะปราง) ประมาณ ๑ กิโลเมตร เล้ียวขวาสามแยกบา นนอย พษิ ณโุ ลก 37

กจิ กรรม ่ า จ ทองเที่ยวโดยจักรยานเสอ ูเขา โดยเ พาะท่ีอทุ ยาน แหง าตทิ งุ แสลงหลวง มเี สน ทาง จ ยั ทสี่ นกุ สนาน สามล้อทัวร์ เปนรายการทองเท่ียวท่ีจัดข้นเพ่อพา ตองปนเขา ลงทางด่ิง านส าพปาหลายหลาก นกั ทอ งเทย่ี ว ม วี ติ ยามราตรขี อง าวเมองพษิ ณโุ ลก นักทองเที่ยวสามาร ใ บริการเ าจักรยานที่หนวย โดยร สามลอ ีบ ในเขตตัวเมอง เ น ยานตลาด หนองแมนา อทุ ยานแหง าตทิ ุงแสลงหลวง อาหาร กั ลไม ยา นธุรกิจสาํ ั ง่ มีเอกลักษณ รถรางท่องเท่ียวชมเมืองพิษณุโลก พรอมวิทยากร เ พาะตัวทน่ี าสนใจ โดยเ พาะอยา งย่ิงตลาดอาหาร บรรยาย เสนทางทอ งเท่ยี ว อ วัดพระศรรี ัตนมหา- นานา นิดบริเวณริมแมน้ํานาน นนพุทธบู า ่งมี ธาตวุ รมหาวหิ าร - พพิ ธิ ณั าวแพ-พระบรมรา า- ใหเลอกมากมาย นุสาวรียเจาพระยาจักรี-ส านีร ไ -หอนา กา- ล่องแก่งเรือยาง เปนกิจกรรมทองเท่ียวเ ิง จ ัย สะพานเอกาทศร -ตะแลงแกง- ูเมอง-ศาลากลาง ที่ไดรับ วามนิยมจากนักทองเที่ยวเปนอยางมาก จงั หวดั -วดั วหิ ารทอง-ศาลสมเดจพระนเรศวรมหารา - ดวย วามต่นเตนสนุกสนานและยังไดรับ วาม พระรา วังจันทน-ศาลหลักเมอง เปนตน ใ เวลา เพลิดเพลินจากการ มธรรม าติอันสวยงาม ลําน้ํา ประมาณ ๔๐ นาที ข้นร รางไดท่ีวัดพระศรีรัตน- เขกมีตนกําเนิดจากเทอกเขาในจังหวัดเพ รบูรณ มหาธาตุ สอบ ามขอมูลไดท่ีบริษัท พิษณุโลก ดา นอาํ เ อเขา อ ไหล า นอทุ ยานแหง าตทิ งุ แสลง- บรกิ าร ร เมลบา นเรา โทร. ๐ ๕๕๒ ๔ ๐ หลวง าน ั้นหินลดระดับเปนน้ําตกศรีดิษ และ ๑๖ ๐ ๑๒๐๑ นา้ํ ตกแกง โส า นา้ํ ตกปอย นาํ้ ตกแกง อง และนา้ํ ตก ล่องเรือชมแม่น�้าน่าน นมัสการพระ วัด เปน วังนกแอน ไหล านอําเ อวังทองไปรวมกับแมนํ้า รายการทองเท่ียวที่จัดข้นเพ่อพานักทองเที่ยว มวิ ี นา นทอ่ี าํ เ อบางกระทมุ เปนลาํ นา้ํ ทไี่ มใ ห น กั แตม ี ีวิตและบรรยากาศสองฝงแมน ้าํ นาน จดุ มทิวทศั น เกาะแกงมากมายตลอดลํานํ้าอัน ดเ ้ยี วไปมา และ ตํานานเมองสองแ วที่แมนํ้าแ วนอยไหลบรรจบ ลดหลนั่ เปนขน้ั มี นั้ ตา ง เปนระยะ ว งเวลาทน่ี ยิ ม แมน า้ํ นา น บรกิ ารเ า เหมาเรอเพอ่ ทอ งเทย่ี ว จดั เลยี้ ง ลองแกงอยูระหวางเดอนมิ ุนายน-ตุลา ม ่งมี สมั มนา โทร. ๐ ๑ ๑ ๔๐ ๑ ๐ ๑ ๖ ๔๕๑๖ ปริมาณน้ํามากระดับนํ้าสูง และกระแสนํ้ากรุนแรง ตามไปดวย การลองเร่ิมจากบานปากยาง ตําบล กาลงา ระ พ ทรพั ยไพรวลั ย งนา้ํ ตกแกง อง ระยะทางประมาณ งา แ ดิ ม ดจพระ ร วรม าราช และ กิโลเมตร ใ เ วลาราว ๒ ่ัวโมง รง่ วามยากใน กาชาดพิ โลก จัดบริเวณศาลากลางจังหวัด การลองตงั้ แตระดบั ๑-๕ กอนลองแกง ทกุ ร้งั จะมี พิษณุโลก ประมาณเดอนมกรา มของทุกป มการ การสาธิต ัก อมวิธีป ิบัติระหวางลองแกงจาก ู แสดงแสงเสียง ตระการตา ยอยศยิ่ง า มหารา ํานา เพ่อ วามปลอด ัย นักทองเท่ียวสามาร แหงแ นดิน การออกรานสลากกา าดพาโ ตดิ ตอ ไดท ่ี รสี อรท บนเสน ทางพษิ ณโุ ลก-หลม สกั หรอ การแสดงนทิ รรศการสนิ า หนง่ ตาํ บลหนง่ ลติ ณั บรษิ ทั นาํ เทีย่ ว และ ูประกอบการลอ งแกง การแสดงศลิ ปวั นธรรมพน้ บา น สอบ ามขอ มลู ไดท ี่ จักรยานท่องเท่ียว จังหวัดพิษณุโลกมีเสนทางที่ สาํ นักงานปก รองจังหวัดพิษณุโลก โทร. ๐ ๕๕๒๔ ตดั านธรรม าตอิ ันสวยงามมากมาย เหมาะแกก าร ๖๔๔๒ 38 พิษณุโลก

งา มโ ชพระพ ชิ ราช จัดเปนประจําปทุกป นักทองเท่ียวจะไดมาสัม ัสอากาศหนาวเยน ม ตรงกบั วันข้น ๖-๑๒ ่าํ เดอน รวม วนั น ทะเลหมอกในยามเ า นอนดูดาวในยาม ํ่า น เพ่อใหพุทธศาสนิก นไดนมัสการพระพุทธ ินรา พรอม ม วามงามของพรรณไมตาง นอกจากน้ี และไดบําเพ กุศลในดานตาง เ ยแพรศิลป- ยังมีกิจกรรมดูดาวตามลาหาทาง างเ อก เสนทาง วั นธรรม และสงเสริมกิจกรรมทางพุทธศาสนา เดนิ ศกษาธรรม าตแิ ละกจิ กรรมนงั่ ร อแี ตนเยยี่ ม ม ตลอดจนยังเปนการจัดหารายไดสําหรับการบูรณ วิ ี ีวติ าวเขาเ า มง อีกดวย ป ิสังขรณวดั พระศรรี ัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร ท้ังนี้ ยังมีกิจกรรม และการแสดงตาง มากมาย การ ิ า พ มอง จําหนายสิน าพ้นเมองของทุก า ใหประ า นได เลอก ้อกัน โดยทางวดั จะเปดให ม รีตลอดทงั้ งาน กลว ากบางกระ ม เป นของฝากมี ่อของ ระ พ การแขง รอ าวชิง ว พระราช า พิษณุโลก กลวยตากบางกระทุม มีเน้อนุม รส าติ จัดบริเวณแมน้ํานาน หนาวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ- หอมหวานอรอย นารับประทาน ้อหาไดท่ีศาลา วรมหาวิหาร ประมาณเดอนกันยายนของทุกป มพี ิธี ขายของท่ีระลกในวัดให หรอราน าของที่ระลก ทอด าปาเรอยาว พิธีเปล่ียน าหมอง พระพุทธ- ท่วั ไปในตลาด ินรา ในงานมีการประกวดขบวนเรอ การแขงขัน ม่ ่ัว เสนสีขาวนวล เม่อนําไปปรุงอาหาร โดย เรอยาวประเพณี และมีการประดบั ขบวนเรอตา ง เ พาะ ัดหม่ี ่ัว เสนจะเหนียวนุม นารับประทาน สวยงามนา ม มีใหเลอก ้อหลายยี่หอ ้อหาไดท่ัวไปตามราน า ระ พ ก ง ร เปนประเพณีด้ังเดิมของ ของท่ีระลก าวอาํ เ อน รไทย โดยมี วามเ อ่ วา อาํ เ อน รไทย า ลาบางระกา อําเ อบางระกํามี ่อในเร่องการ อ เมองบางยาง ในอดีต ่งพอขุนบางกลางหาว ทาํ นาํ้ ปลามานาน เปนนา้ํ ปลาแท ทาํ จากปลาสรอ ย ใ เปนท่ีรวบรวมไพรพลเพ่อขับไลขอม ในการตอสู ในลาํ นา้ํ ยม รง้ั นั้นพอขุนบางกลางหาวไดร บั ัย นะ จงทรงเอา มกวาด าจา บานนาจาน อําเ อ าติตระการ า าดเอว กู ปลายไมไ วบ นยอดเขา า งลว ง เพอ่ เปน เปนหมูบานท่ีทําไมกวาดจากดอกห าแท และ อนุสรณแหง ัย นะ าวน รไทยจงไดยด อเปน ใ ดามหวายอยางดี ฝมอละเอยี ด และรา าไมแ พง ประเพณปี ิบตั ใิ นวันขน้ ๑๔ ํ่าเดอน ๑๒ ของทกุ ป าลา ดอก บ เปน าทอพ้นเมองประจําจังหวัด โดยจะรวมกันทอ นธง าฝาย และนําไปยังเขา าง สวมใสส บาย นอกจากนยี้ ังมลี วดลาย าทอของกลุม ลวงเพ่อปกธง ัยโดยมีพระสง รวมเจริ ัยมง ล าตพิ ันธตุ า ง ทอ่ี าศยั กระจดั กระจายอยูท่วั ไป ่ง า า กิจกรรมในงานไดแ ก การประกวดแหธง การ มี วามนาสนใจอยางยง่ิ แขง ขนั พู ิ ติ เขา า งลว ง และการประกวดธดิ าปกธง ัขพั บางแกว ิ่นกําเนิดอยูท่ีบานบางแกว กาล ม มอก กอดดาว ดูดาวบ ู เปน ตําบลทางาม อําเ อบางระกํา จากการสันนิษ าน เทศกาลทองเท่ียวฤดูหนาวของสวนพฤกษศาสตร และเลา ตอ กนั มาวา หลวงปมู าก สวุ ณั ณโ โย (เมธาว)ี บา นรมเกลาในพระรา ดําริ จังหวัดพิษณุโลก จดั ข้น ใน วงระหวางเดอน พฤศจิกายน-มกรา มของทุกป พิษณโุ ลก 39

เจาอาวาสวดั บางแกว ไดเลยี้ งสุนัขไวท่วี ดั หลายสิบป รา จา า ิ า ร่ ะลก ตอ มาวนั หนง่ สนุ ขั ทวี่ ดั สมพนั ธกุ บั สนุ ขั ปา และไดใ ห กลมงา ลิ ดิ ๕๖๔ นนมติ ร าพ อาํ เ อ กาํ เนดิ เปนลกู สนุ ขั เปนพนั ธบุ างแกว ทเ่ี ปนเอกลกั ษณ เมองพิษณโุ ลก โทร. ๐ ๕๕ ๐ ๐ ๑๔๔๑ ขน้ มา ๕๔๖ www.thai la . om เน่องจากมี ูนิยมเลี้ยงสุนัขพันธุน้ีกันมากข้น ทั้งใ  กา กลว ๒ นนพระยาลิไท ตําบลในเมอง เฝาบา นเฝาสวน หรอแมก ระทง่ั เลย้ี งไวใ นเ งิ พาณิ ย อําเ อเมองพษิ ณุโลก โทร. ๐ ๕๕๒๔ ๑ และมี มรม ูเล้ียงสุนัขบางแกวหลาย มรม สํานัก งานปศุสัตวพิษณุโลกจงไดกําหนดมาตร านของ กลว าก ๑๐ ๒ หมูที่ ตําบลสมอแข สุนัขพันธุบางแกวไวเพ่อรักษาไว ่งเอกลักษณ และ อําเ อเมองพิษณุโลก โทร. ๐ ๕๕๒๖ ๐ ุณสมบัติท่ีดีของสุนัขพันธุน้ี โดยมีลักษณะท่ัวไป ๐ ๑ ๖๒ ๕ ๔ เปนสนุ ขั ขนาดกลาง โ รงสรา งเปนรปู สเี่ หลย่ี มจตั รุ สั กลว ากจริ าพร ๑ ๔ ๑ หมทู ่ี ๕ ตาํ บลบางกระทมุ มสี ดั สว น อ นขา งกลมกลน ประกอบดว ยกลา มเนอ้ ท่ี อําเ อบางกระทุม โทร. ๐ ๒๑๑ ๒ ๒ สมบรู ณ แขงแรง เ ลอ่ นไหวแ ลว ลอ ง มพี ฤตกิ รรม อารมณทตี่ น่ ตวั รา เรงิ จติ ประสาทมนั่ ง ไมข ลาดกลวั กรง กา า ๔๔๖ ๕ หมทู ี่ ๕ ตาํ บลหวั รอ อาํ เ อ อ่ สตั ว ลาด หวงแหนทรัพยสนิ กลา หา ฝกงาย เมองพษิ ณโุ ลก โทร. ๐ ๕๕๒๑ ๔ ๐ ๑ ๖๒ เ ่อ ง ําสั่ง และสามาร ฝกใ งานไดดี นอกจากนี้ ๑๐๑ มี ูเล้ียงสุนัขบางแกวบางทานให ุณสมบัติที่ดี เพ่มิ เติม เ น หวั กะโหลก วรให  ปากแหลม หเู รยี ว รามิก องแ ว ๕๖ ๕๐ หมูท ี่ ๒ ตําบลวัดจนั ทร เลกเปนสามเหลี่ยม หไู มตก แ งขนบริเวณ อตอกบั อําเ อเมอง โทร. ๐ ๕๐๔ ๒๐๕ ๐ ๐ ๖๖ หลังเปนแ งขนยาวเรยี บ ไมห ยักศกมาก ลําตัวไดรปู โรง ลอพระพา ู ๖๔ หมูท่ี ๖ ตําบลดินทอง สเ่ี หลยี่ มจตั รุ สั ( วามยาวลาํ ตวั จากขาหนา งขาหลงั อาํ เ อวังทอง โทร. ๐ ๑๑๖๕ ๐๑๖ ๐ ๒๒๒ ยาวประมาณเทากับ วามสูงของลําตัว) ขาเหมอน ขาสงิ หอวบให ไ ดสัดสวน หาง ูเปนพวง หางไมบ ดิ ๒ เอยี งดา นใดดา นหนง่ เมอ่ หางไมก ระดกิ พฤตกิ รรมนงิ่ ดุ และรกั เจา ของ หากสนุ ขั ตวั ใดมลี กั ษณะ รบ วน วิ า กิจชมช กลว ากบ า ๒ หมูท่ี ๔ ดงั นจ้ี ะมรี า าสูง ตําบลเนินกุม อําเ อบางกระทุม โทร. ๐ ๔๖๐ กช พระ ร วร หรอ ก จา ล ง เปนไกอูพันธุ เหลอง หางขาว เปนไกมีสกุล มี ุณสมบัติทรหด ๐ ๑ ๐๕ ๒๕ โทรสาร ๐ ๕๕ ๖๔๑๑ แขงแรง นไดทนทานในการตอ สู และมี วามเ อ่ วา www. anana-so i t . om เปนไกพันธุเดียวกับที่สมเดจพระนเรศวรมหารา นําไปตีกับไกของพระมหาอุปรา าแหงกรุงหงสาวดี ู จา า ลิ ั  ศาลากลาง ปจจบุ นั มกี ารอนรุ กั ษเพาะพนั ธจุ าํ หนา ยกนั แพรห ลาย จังหวัดพิษณุโลก อําเ อเมองพิษณุโลก โทร. ๐ ๖ ๐๔๑๑ อา ารรา าวัดพระ รรั ม า า วรม าวิ าร จาํ หนา ยสิน าพ้นเมองของจังหวดั พษิ ณโุ ลก 40 พิษณโุ ลก

ัวอ างรา การ า ่ ว ๑๒.๐๐ น. - รับประทานอาหารกลางวันไกย าง วิเ ียรบุรี เพ รบูรณ รายการนําเที่ยวแบบ วัน ๒ น วั ่ ๑ . ๐ น. - แวะ มโบราณส านเขา ลังนอก ๐๖.๐๐ น. - ออกเดินทางจากกรุงเทพ อทุ ยานประวัตศิ าสตรศรเี ทพ ๑๒. ๐ น. - รบั ประทานอาหารกลางวนั ทจี่ งั หวดั จ.เพ รบรู ณ พษิ ณโุ ลก ๑ . ๐ น. - งกรงุ เทพ โดยสวสั ดิ าพ ๑ . ๐ น. - นมัสการพระพุทธ นิ รา ท่ีวดั พระ- ขอแ ะ า การ อง ่ ว ศรีรตั นมหาธาตุ - นง่ั ร รางทองเท่ยี ว มเมองพษิ ณุโลก ศกษาและสอบ ามรายละเอียดขอมูล - มโรงหลอ พระพทุ ธรูป เ รอขา ย เกี่ยวกับส านท่ีทองเที่ยวแตละประเ ทกอนการ พทุ ธศลิ ปสองแ ว เดนิ ทาง หรอตดิ ตอ วทิ ยากร หรอ นู าํ ทาง ตาม วาม - พพิ ิธ ณั พ้นบา นจาทวี เหมาะสมของส านท่ที อ งเทีย่ วแตละแหง ๑ .๐๐ น. - รบั ประทานอาหารเยน ๑ .๐๐ น. - น่ังสามลอทัวร มเมองพิษณุโลกยาม การทอ งเทีย่ วแหลง ทอ งเที่ยวทางธรรม าติ ราตรี วรศกษาฤดูกาลและ วงเวลาที่เหมาะสมในการ - เลอก ้อของ ณ ตลาดไนทบา าร เดินทางและเพ่อจัดเตรียมอุปกรณ สําหรับการ - พกั อนตามอธั ยาศัย ทองเท่ียวได กู ตอ ง วั ่ ๒ ๐ .๐๐ น. - เดินทางไปวดั รา ีรีหริ ั ยาราม รวมกันรักษาทรัพยากรทางการทองเท่ียว นมสั การเจา แมก วนอมิ หยกขาว เพอ่ ใหเปนการทองเทย่ี วทยี่ ั่งยนสบตอ นรนุ ตอ ไป ๑๐.๐๐ น. - เดนิ ทางไปทรพั ยไพรวัลยแกรนด โ เทล แอนด รีสอรท อําเ อวงั ทอง ไมประพฤติป ิบัติขัดตอวิ ี ีวิตและ ๑๒.๐๐ น. - รบั ประทานอาหารกลางวนั ประเพณีนิยมของ นในทอ ง ิ่น ๑ .๐๐ น. - งบรรยายการเตรียมตัวลอ งแกง ๑ . ๐ น. - ลอ งแกงพิ ติ ลํานํา้ เขก ก า ร แ ต  ง ก า ย ที่ เ ห ม า ะ ส ม สํ า ห รั บ ก า ร ๑๖. ๐ น. - ขน้ ทาน้าํ วนธาราเ ลท รีสอรท แอนด ทองเที่ยวแตละส านที่ เ น ศาสนส านตาง สปา (วงั นา้ํ เยน รสี อรท) อาํ เ อวงั ทอง วรแตงกายสุ าพ ๑ .๐๐ น. - รบั ประทานอาหารเยน วั ่ ในการเดินทางไม วรประมาท และตอง ๐ . ๐ น. - ออกเดินทางกลับกรุงเทพ โดยใ  าํ นง ง วามปลอด ัย เสนทางจงั หวดั เพ รบูรณ ป ิบัติตามระเบียบ ขอกําหนด และ ํา แนะนําของเจาหนาท่ี ในส านท่ีทองเท่ียวอยาง เ รง รดั พษิ ณโุ ลก 41









มา ลขโ ร ัพ  า ั โทร. ๐ ๕๕๒๕ ๑ ๔ โทร. ๐ ๕๕๒๕ ๕๕ ๐ ๕๕๒๕ ๔ ประ าสัมพันธจังหวดั โทร. ๐ ๕๕๒๕ ๐๐ ๐ ๕๕๒๔ ๕๑ ๖ สํานักงานจงั หวดั โทร. ๐ ๕๕๒ ๐ ๐๐ ทว่ี าการอําเ อเมองพษิ ณุโลก โทร. ๐ ๕๕ ๐ ๐๐๐ โรงพยาบาลพทุ ธ ินรา โทร. ๐ ๕๕๒๑ ๐ โรงพยาบาลพษิ ณเุ ว โทร. ๐ ๕๕๒๑ ๒๒๒๒ โรงพยาบาลรวมแพทย โทร. ๐ ๕๕๒๑ โรงพยาบาลกรงุ เทพพษิ ณโุ ลก โทร. ๐ ๕๕๒๕ ๑๒๕ โรงพยาบาลอนิ เตอรเว การ โทร. ๐ ๕๕ ๕ ๕ ๑๑ ส านตี าํ รวจ ูธรอาํ เ อเมอง โทร. ๐ ๕๕ ๒ ๒๖๔๖ ๑๑๕๕ ตาํ รวจทางหลวง โทร. ๑๑ ๒ ตํารวจทอ งเทย่ี วพษิ ณุโลก โทร. ๑๑ กรมอตุ ุนิยมวทิ ยา สอบ ามหมายเลขโทรศัพท

ู ข อ มลู อง ่ ว การ อง ่ วแ ง ระ า ักงา ๑๖๐๐ นนเพ รบรุ ี แขวงมักกะสัน เขตรา เทวี กรุงเทพ ๑๐๔๐๐ โทร. ๑๖ ๒ โทรสาร ๐ ๒๒๕ ๔๔๐ www.tourismthailand.org อีเมล [email protected] เปดบรกิ ารทกุ วนั เวลา ๐ . ๐-๑๖. ๐ น. กระ รวงการ อง ่ วและก า ศนู ยบริการขาวสารทอ งเท่ยี ว ททท. ั้น ๑ ๔ นนรา ดาํ เนนิ นอก เขตปอมปราบศัตรูพา ย กรุงเทพ ๑๐๑๐๐ โทร. ๐ ๒๒ ๑๕๕๖ เปดบรกิ ารทกุ วัน เวลา ๐ . ๐-๑๖. ๐ น. าอากา า วรร ูมิ อา าร โู ดยสารขาเขา ในประเทศ ัน้ ๒ ประตู โทร. ๐ ๒๑ ๔ ๐๐๔๐ เปดบริการ ๒๔ ่ัวโมง า กั งา พิ โลก ๒๐ - ศนู ยการ าสุรสีห นนบรมไตรโลกนา อําเ อเมอง จังหวัดพิษณโุ ลก ๖๕๐๐๐ โทร. ๐ ๕๕๒๕ ๒ ๔๒- ๐ ๕๕๒๕ ๐ โทรสาร ๐ ๕๕๒ ๑๐๖ อเี มล : tat hlo @tat.or.th พ้นที่ วามรับ ดิ อบ : พษิ ณุโลก เพ รบรู ณ ปรับปรุงขอ มูล พฤศจิกายน ๒๕๖๐

วดั ราชบรู ณะ ขอมลู : ททท. สํานักงานพษิ ณโุ ลก บริการ ๒๔ ชว่ั โมง กองขา วสารทอ งเที่ยว (โทร. ๐ ๒๒๕๐ ๕๕๐๐ ตอ ๒๑๔๐-๕) ออกแบบและจัดพิมพ : กองขาวสารทอ งเทยี่ ว ฝา ยบริการการตลาด อีเมล [email protected] ขอมูลรายละเอียดทรี่ ะบใุ นเอกสารนอี้ าจมกี ารเปลย่ี นแปลงได www.tourismthailand.org ลิขสิทธข์ิ องการทอ งเทย่ี วแหงประเทศไทย พฤศจิกายน ๒๕๖๐ หา มจาํ หนา ย