ເອກະສານປະກອບການຮຽນ-ການສອນວິຊາ ເຄມີວິເຄາະ 1 ລະບົບ12+4ສາຍຄູເຄມີສາດປີທີ3 ຫຼັກສູດມ1-ມ7

Sn2+ + Hg2Cl2 + 4Cl- 2Hg + [SnCl6]2- ຄາໍ ຖາມ ແລະ ບດເຝກິ ຫດັ : 1. ພວກກາຈອີ ງໝວດທີ2 ມຄີ ນຸ ລກັ ສະນະຟີຊກິ ຄແນວໃດ? 2. ບນັ ດາອີອງທ່ ີນອນຢໃ່ ນໝວດຂອງກາຈອີ ງກມຸ່ ທ່ ີ2 ມຈີ ກັ ອອີ ງ? ຄອອີ ງໃດແດ?່ 3. ຈງ່ ຂຽນສມຜນເຕມັ ຂອງປະຕກິ ລິ ິຍາຕ່ ໄໍ ປນູ້ີ: ກ. ເຊ່ ງິ ໄດຈູ້ າກ ແລະ ໄດຈູ້ າກ ຂ. 3 4+ ໄດຈູ້ າກ HgO.Hg(NH2) + 3N ເຊ່ ງິ ຄ. ເຊ່ ງິ ໄດຈູ້ າກ ງ. + 8 + +2 ຈ. + ເຊ່ ງິ ໄດຈູ້ າກ ແລະ ໄດຈູ້ າກ ສ. + + ++ + ຊ. + ++ ເຊ່ ງິ ໄດຈູ້ າກ ຍ. + + ເຊ່ ງິ ໄດຈູ້ າກ ແລະ ໄດຈູ້ າກ ດ. ເຊ່ ງິ ໄດຈູ້ າກ ແລະ ໄດຈູ້ າກ 4. ຈງ່ ອາ່ ນຊ່ ທາດ ຫຼ ອອີ ງຕ່ ໄໍ ປນ:ີູ້ ກ. ບ. ຂ. ປ. ຄ. ຜ. ງ. ຝ. ຈ. ພ. ສ. ຟ. ຊ. ມ. ຍ. ຢ. ດ. ລ. ຕ. ຫ. ຖ. ອ. 51

ທ. ຮ. ນ. 5. ຈ່ງຊງ່ ັ ຊາສມຜນຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ າດງ່ ັ ຕ່ ໍໄປນ:ູ້ິີ ກ. Hg(NO3)2 + HCl + H2S Hg3S2Cl2 + HNO3 ຂ. HgS + HCl + HNO3 HgCl2 + S + NO + H2O ຄ. HNO3 + S SO42- + H+ + NO ງ. Bi + HNO3 Bi3+ + NO3- + NO + H2O ຈ. Bi + HNO3 + HCl Bi3+ + Cl- + NO + H2O ສ. Bi + H2SO4 Bi3+ + SO42- + SO2 + H2O ຊ. Bi2S3 + HNO3 Bi(NO3)3 + S + NO + H2O ຍ. CuS + NaCN Na3[Cu(CN)4] + Na2S ດ. Hg2+ + Sn2+ + Cl- Hg2Cl2 + Sn4+ ຕ. Bi2S3 + H+ + NO3- Bi3+ + S + NO + H2O ຖ. Cu2+ + SO42- + NH3 + H2O Cu(OH)2 . CuSO4 + NH4+ ທ. Cu(OH)2 . CuSO4 + NH3 [Cu(NH3)4]2+ + SO42- + OH- ນ. Cu(SCN)2 + SO2 + H2O CuSCN + SCN- + SO42- + H+ ບ. As2S3 + HNO3 + H2O AsO43- + SO42- + H+ + NO ປ. Sn + HNO3 + H2O NO + SnO2 .nH2O ຜ. Sn + HNO3 + HCl SnCl4 + NO + H2O ຝ. (NH4)2[SnCl6] + Fe FeCl2 + SnCl2 + NH4Cl 52

ບດທີ 5 ຄນຸ ລກັ ສະນະຂອງພວກກາຈີອງໝວດທີ 3 1. ຄນຸ ລກັ ສະນະຟຊີ ກິ ຂອງພວກກາຈອີ ງໝວດທີ 3 ກາຈອີ ງໝວດ 3 ເປນັ ອອີ ງຂອງໂລຫະທ່ ຕີ ກພກຊນຟວ ຫຼ ຮດີ ຣກຊດິ ໃນທາດລະລາຍບາ ເຊີ ແລະ ເກອອາໂມນອີ ອມ ມ:ີ ອີອງ Mn2+, Fe2+, Fe3+, Co2+, Ni2+, Al3+, Cr3+ ແລະ Zn2+ ພກຊນຟວ ຫຼ ຮດີ ຣກຊດິ ຂອງອອີ ງໝວດ 3 ມສີ ີແຕກຕ່າງກນັ ຄ: FeS, Fe2S3, CoS ແລະ NiS ມສີ ດີ າໍ ; ZnS ແລະ Al(OH)3 ມສີ ຂີ າວ; MnS ມສີ ບີ ວອອ່ ນ ແລະ Cr(OH)3 ມສີ ີ ເທາ. 2. ຄນຸ ລກັ ສະນະທາງເຄມຂີ ອງກາຈອີ ງໝວດທີ 3 ໂລຫະທ່ ີເປນັ ກາຈອີ ງໝວດ 3 ມ:ີ ມງັ ການ, ເຫຼັ ກ, ໂກບານ, ນິກແກນ, ອາລມນີ ີອອມ, ໂກຼມ ແລະ ສງັ ກະສີ ເຊ່ ງິ ມຄີ ນຸ ລກັ ສະນະດງ່ ັ ນ:ູ້ີ 2.1. ມງັ ການ (Mn) ເປນັ ໂລຫະທ່ ມີ ສີ ຂີ າວ - ເທາ, ເປ່ ອຍທ່ ີ 1250 , ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າໄດກູ້ ບັ ນາໍູ້ ອນຸ່ ໃຫຮູ້ ດີ ຣກຊດິ ມງັ ການ (II) ແລະ ອາຍຮໂີ ດຣແຊນ Mn + 2H2O Mn(OH)2 + H2 - ອາຊດິ ແກເ່ ຈອຈາງ ແລະ ອາຊດິ ອາເຊຕກິ ສາມາດລະລາຍມງັ ການໄດອູ້ ອີ ງມງັ ການ (II) ແລະ ອາຍຮໂີ ດຣແຊນ Mn + 2H+ Mn2+ + H2 - ເມ່ ອມງັ ການທາໍ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ອາຊດິ ຊນຟລິກເຂັມູ້ ຂນຸູ້ ແລະ ຮອູ້ ນຈະໄດອູ້ ອີ ງ ມງັ ການ (II) ແລະ ອາຍດອີ ກຊດິ ຊນຟເລີ Mn + 2H2SO4 Mn2+ + SO42- + SO2 + 2H2O ທາດປະສມອກຊິດຂອງມງັ ການທ່ ີຮຈູ້ ກັ ກນັ ດີມີ 6 ຊະນດິ ຄ: MnO, Mn2O3, MnO2, MnO3, Mn2O7 ແລະ Mn3O4 ສາໍ ລບັ ອກຊດິ 5 ຊະນດິ ທາໍ ອດິ ມງັ ການມເີ ລກອກຊີດາຊງ +2, +3, +4, +6 ແລະ +7 ຕາມລາໍ ດບັ ແຕ່ອກຊິດຊະນດິ ສດຸ ທາູ້ ຍຄ: Mn3O4 ນນັູ້ ເປັນອກຊດິ ທ່ ີ ເກດີ ຈາກ ອກຊດິ ມງັ ການ (II) ລວມກບັ ອກຊດິ ມງັ ການ (III) (MnO.Mn2O3 : ກາລາມີນມງັ ການ) ມງັ ການ (II) ອີອງ ເປນັ ອະນຸພນັ ຂອງອກຊດິ ມງັ ການ (II) ເຊ່ ງິ ເກອຂອງມງັ ການ (II) ສວ່ ນຫຼ າຍບ່ ໍມສີ ີ ເຖິງວາ່ ໃນພກຂອງເກອມງັ ການຈະມນີ າໍູ້ ຢນ່ າໍ ກ່ຕໍ າມ ແຕ່ເມ່ ອຢ່ໃນທາດລະລາຍ ຈະມສີ ບີ ວອອ່ ນ ເພາະເກດີ ເປນັ ອອີ ງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນອອີ ງເຮກັ ຊາເອໂຄມງັ ການ (II) ([Mn(H2O)6]2+) ສາໍ ລບັ ມງັ ການ (III) ອອີ ງ ບ່ ໍໝນັູ້ ຄງ. ທາດປະສມເຊ່ ິງຊອູ້ ນທ່ ີມງັ ການມີເລກອກຊດີ າຊງ +3 ເປນັ ທ່ ີຮຈູ້ ກັ ມພີ ຽງເລກັ ນອູ້ ຍເທ່ ານນັູ້ ເພາະວາ່ ຖກລດີ ວິ ໄປເປນັ ມງັ ການ (II) ໄດງູ້ າ່ ຍ ເຖິງວ່າ 53

ອອີ ງມງັ ການ (III) ຈະເປນັ ອະນພຸ ນັ (ນອນຢໃ່ ນກມຸ່ ) ຂອງ Mn2O3 ກ່ ໍຕາມ ແຕ່ເມ່ ອນາໍ ອກຊິດ ນູ້ີ ມາທາໍ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ອາຊດິ ແກຈ່ ະໃຫຜູ້ ະລດິ ຕະພນັ ເປນັ ອອີ ງມງັ ການ (II) ສະເໝີ ຖູ້າໃຊອູ້ າ ຊດິ ແກເ່ ປນັ ອາຊດິ ກຮຼໍ ດີ ຣກິ ຈະໄດອູ້ າຍກຼລໍ ວນາໍ ອກີ Mn2O3 + 6HCl 2Mn2+ + Cl2 + 4Cl + 3H2O - ຖາູ້ ໃຊອູ້ າຊດິ ຊນຟລກິ ຈະໄດອູ້ າຍ ອກຊແີ ຊນ 2Mn2O3 + 4H2SO4 4Mn2+ + O2 + 4SO42- + 4H2O - ເມ່ ອນາໍ ອກຊດິ ມງັ ການ (IV) ລະລາຍໃນອາຊດິ ກຼຮໍ ດີ ຣກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ຫຼ ອາຊດິ ຊນຟ ລກິ ຈະໄດອູ້ ອີ ງມງັ ການ (II) ລວມທງັ ອາຍກຼໍລວ ແລະ ອກຊີແຊນ ເຊ່ ິງເປນັ ຜນຜະລິດຂອງ ປະຕກິ ລິ ຍິ າດງ່ ັ ກາ່ ວ MnO2 + 4HCl Mn2+ + Cl2 + 2Cl- + 2H2O 2MnO2 + 2H2SO4 2Mn2+ + O2 + 2SO42- + 2H2O ທາດປະສມມງັ ການ (VI) ຈະຢໃ່ ນຮບຂອງ ອີອງມງັ ການດັ (MnO42-) ເຊ່ ິງໝັນູ້ ຄງໃນ ທາດລະລາຍບາເຊ,ີ ມສີ ຂີ ຽວ, ໃນທາດລະລາຍເປັນກາງຈະໃຫ ພູ້ ກສດີ າໍ ຂອງອກຊດິ ມງັ ການ (IV) ແລະ ອອີ ງແປກັ ມງັ ການດັ 3MnO42- + 2H2O MnO2 + 2MnO42- + 4OH- - ຖາູ້ ອກຊດິ ມງັ ການ (VI) ເກີດປະຕກິ ິລິຍາກບັ ອາຊິດ ຈະໄດອູ້ ອີ ງມງັ ການ (II) ແລະ ອາຍອກຊແີ ຊນ ຄກນັ ກບັ ອາຊດິ ຊນຟລກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ແລະ ຮອູ້ ນ 2MnO3 + 2H2SO4 2Mn2+ + 2O2 + 2SO42- + 2H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງມງັ ການ (II) ອອີ ງ. ທາດລະລາຍກລຼໍ ວມງັ ການ (II) (MnCl2. 4H2O) ຫຼ ທາດລະລາຍຊນຟາດມງັ ການ (II) (MnSO4. 4H2O ) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 0.25 M ໃຊສູ້ ກສາປະ ຕກິ ລິ ຍິ າຂອງອອີ ງມງັ ການ (II) ໄດ ູ້ ດງ່ ັ ນ:ູ້ີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຮດີ ຣກຊດິ ນາຕຼອີ ອມໃຫ ພູ້ ກສີຂາວຂອງຮີດຣກຊດິ ມງັ ການ (II) Mn2+ + 2OH- Mn(OH)2 - ພກບ່ ໍລະລາຍໃນທາດລະລາຍຮດີ ຣກຊດິ ນາຕຼີອອມທ່ ີມຫີ ຼ າຍຈະຖກອກຊີໄດ ໄດ ູ້ ງາ່ ຍເມ່ ອຖກກບັ ອາກາດ ແລະ ປຽ່ ນເປນັ ພກສນີ າໍູ້ ຕານເຊງິ ເປນັ ຮດີ ຣາດຂອງດອີ ກຊດິ ມງັ ການ 2Mn(OH)2 + O2 2MnO(OH)2 - ເປອີ ກຊດິ ຮໂີ ດຣແຊນ ກ່ສໍ າມາດປຽ່ ນຮດີ ຣກຊດິ ມງັ ການ (II) ໃຫ ເູ້ ປັນຮີດຣາດດີ ອກຊດິ ມງັ ການ ໄດຄູ້ ກນັ Mn(OH)2 + H2O2 MnO(OH)2 + H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາມໂມຍກັ ໃຫພູ້ ກສຂີ າວຂອງຮດີ ຣກຊດິ ມງັ ການ (II) Mn2+ + 2NH3 + 2H2O Mn(OH)2 + 2NH4+ 54

ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຊນຟວອາໂມນອີ ອມ ໃຫພູ້ ກສບີ ວຂອງຊນຟວມງັ ການ (II) Mn2+ + S2- MnS - ພກນລູີ້ ະລາຍໃນອາຊດິ ກຮຼໍ ດີ ຣກິ ເຈອຈາງ (ແຕກຕາ່ ງກບັ ພກຂອງຊນຟວຂອງນີກ ແກນ ແລະ ໂຄບານ ເຊ່ ງິ ບ່ ລໍ ະລາຍໃນອາຊດິ ນ)ີູ້ ແລະ ໃນອາຊິດອາເຊຕິກ (ແຕກຕາ່ ງກບັ ພກ ຂອງຊນຟວຂອງນກີ ແກນ, ໂຄບານ ແລະ ສງັ ກະສີ ເຊ່ ງິ ບ່ ລໍ ະລາຍໃນອາຊດິ ນ)້ີູ MnS + 2H+ Mn2+ + H2S MnS + 2CH3COOH Mn2+ + H2S + 2CH3 COO- ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຮໂີ ດຣແຊນຟດສະເຟດອາໂມນອີ ອມໃຫພູ້ ກສບີ ວຂອງມງັ ການ (II) ອາໂມນອີ ອມຟດສະເຟດ (Mn(NH4)PO4) ໃນທາດລະລາຍອາມໂມຍກັ ( ຫຼ ອີອງອາໂມ ຍກັ ) Mn2+ + NH3 + HPO42- Mn(NH4)PO4 - ຖາູ້ ໃນ ທາດລ ະລາຍ ບ່ ໍມີເກ ອອາໂ ມນຈະ ໄດພູ້ ກ ສບີ ວຂ ອງມງັ ການ (II) ຟ ດ ສະເຟດ 3Mn2+ + 2HPO42- Mn3(PO4)2 + 2H+ 2.2. ເຫຼັກ (Fe) ເຫຼັກທ່ ີບລໍ ສິ ດຸ ມສີ ຂີ າວ - ຟາູ້ , ເປ່ ອຍທ່ ີ 1535 , ລະລາຍໃນອາຊິດຊນຟລກິ ເຈອ ຈາງ ແລະ ລະລາຍໃນ ອາຊດິ ກຮຼໍ ດີ ຣກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ຫຼ ເຈອຈາງ ໄດອູ້ ີອງເຫຼັ ກ (II) ແລະ ອາຍຮີ ໂດຣແຊນ. Fe + H2SO4 Fe2+ + SO42- + H2 Fe + 2HCl Fe2+ + 2Cl- + H2 - ເມ່ ອເຫຼັກລະລາຍໃນອາຊດິ ຊນຟລກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ແລະ ຮອູ້ ນ ຈະໄດອູ້ ອີ ງເຫຼັ ກ (III) ແລະ ອາຍດອີ ກຊດິ ຊນຟເລີ 2Fe + 3H2SO4 + 6H+ 2Fe3+ + 3SO2 + 6H2O - ໃນອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຈອງຈາງ ແລະ ເຢນັ ຈະໄດເູ້ ຫຼັ ກ (II) ອີອງ ແລະ ອາໂມນອີ ອງ 4Fe + 10H+ + NO3- 4Fe2+ + NH4+ + 3H2O - ຖາູ້ ເປນັ ອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ແລະ ຮອູ້ ນຈະໄດອູ້ ອີ ງເຫຼັ ກ (III) ແລະ ອາຍອກ ຊດິ ນໂີ ຕຣແຊນ(II) Fe + HNO3 + 3H+ Fe3+ + NO + 2H2O ສາໍ ລບັ ທາດປະສມຕາ່ ງໆຂອງເຫຼັກນນັູ້ ເຫຼັກຈະໃຊເູ້ ລກອກຊດີ າຊງທງັ +2 ແລະ +3 ປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງອອີ ງເຫຼັ ກ (II). ທາດລະລາຍຊນຟາດເຫຼັກ (II) (FeSO4 .7H2O) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 0.5 M ທ່ ີກຽມຂນູ້ ໃໝ່ໆ ຫຼ ໃຊທູ້ າດລະລາຍ ຊນຟາດເຫຼັກ (II). ຊນຟາດອາໂມນອີ ອມ 55

( FeSO4 . (NH4)2SO4 .6H2O) ເຂມັູ້ ຊຸນູ້ 0.5 M ໃນທາດລະລາຍອາຊດິ ຊນຟລກິ ທ່ ີ ໃຊອູ້ າ ຊດິ ຊນຟລກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 50 cm3 ໃນທາດລະລາຍ 1dm3 ໃຊສູ້ ກສາປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງອອີ ງເຫຼັກ (II)ໄດ ູ້ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຮດີ ຣກຊດິ ນາຕອຼີ ອມ ໃຫພູ້ ກສຂີ າວຂອງຮດີ ຣກຊດິ ເຫຼັ ກ (II) ເຊ່ ງິ ບ່ ລໍ ະລາຍໃນທາດລະລາຍຮດີ ຣກຊດິ ນາຕຼອີ ອມທ່ ີມຫີ ຼ າຍເກນີ ແຕລ່ ະລາຍໃນອາຊດິ Fe2+ + 2OH- Fe(OH)2 - ຮດີ ຣກຊດິ ເຫຼັກ (II) ຖກອກຊໄີ ດສໄ໌ ດງູ້ າ່ ຍດວູ້ ຍອກຊີແຊນໃນທາດລະລາຍໃຫ ູ້ ພກສນີ າໍູ້ ຕານ-ແດງ ຂອງຮດີ ຣກຊດິ ເຫຼັກ (III) ແລະ ການອກຊີໄດຈະເກີດໄດຢູ້ າ່ ງໄວວາເມ່ ອ ຕ່ ມແປກັ ອກຊດິ ຮໂີ ດຣແຊນ 4Fe(OH)2 + 2H2O + O2 4Fe(OH)3 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3 ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຊນຟວອາໂມນອີ ອມ ໃຫພູ້ ກສດີ າໍ ຂອງຊນຟວເຫຼັກ (II) Fe2+ + S2- FeS - ພກລະລາຍໄດໃູ້ ນອາຊດິ ໃຫອູ້ າຍຊນຟວຮໂີ ດຣແຊນ FeS + 2H+ Fe2+ + H2S - ຖາູ້ ໃຫພູ້ ກຊນຟວເຫຼັກ (II) ມຄີ ວາມຊມຸ່ ຈະເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ອກຊແີ ຊນໃນອາ ກາດໄດພູ້ ກສນີ າໍູ້ ຕານຂອງເບຊກິ ຊນຟາດເຫຼັກ (III) 4FeS + 9O2 2Fe2O(SO4)2 ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຊຍີ ານວກາລອີ ອມໃຫພູ້ ກສເີ ຫຼ ອງ - ນາໍູ້ ຕານຂອງຊຍີ າ ນວເຫຼັກ (II) Fe2+ + 2CN- Fe(CN)2 - ພກລະລາຍໃນທາດລະລາຍຊຍີ ານວກາລອີ ອມທ່ ີມີຫຼ າຍເກີນ ໄດທູ້ າດລະລາຍສີ ເຫຼ ອງຂອງອອີ ງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນອອີ ງເຮັກຊາຊຍີ າໂນແຟຣດັ (II) Fe(CN)2 + 4CN- [Fe(CN)6]4- - ເມ່ ອນາໍ ທາດລະລາຍອອີ ງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນນູ້ີໄປຕມູ້ ໃນອາຊດິ ຊນຟລິກເຂັມູ້ ຂນຸູ້ ຈະຕອູ້ ງ ເຮັດໃນຕຄູ້ ວນັ ຈະໄດອູ້ າຍໂມໂນອກຊິດກາກບອນເກດີ ຂ້ນູ ເຮັດໃຫ ສູ້ ີເຫຼ ອງອອ່ ນຂອງທາດ ລະລາຍ ຫາຍໄປ [Fe(CN)6]4- + 6H2SO4 + 6H2O Fe2+ + 6CO + 6NH4+ + 6SO42- ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກາລອີ ອມເຮັກຊາຊີຍາໂນແຟຣດັ (II) ໃຫ ພູ້ ກສີຂາວ ຂອງກາລອີ ອມເຫຼັກ (II) ເຮກັ ຊາຊຍີ າໂນແຟຣດັ (II) Fe2+ + 2K+ + [Fe(CN)6]4- K2Fe[Fe(CN)6] ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກາລອີ ອມເຮັກຊາຊຍີ າໂນແຟຣດັ (III) ໃຫ ພູ້ ກສນີ າໍູ້ ຟູາ້ ຂອງເຫຼັກ (III) ເຮກັ ຊາຊຍີ າໂນແຟຣດັ (II) ຊ່ ງໃນຕອນທາໍ ອິດຂອງປະຕິກລິ ິຍາອີອງເຮັກຊາຊີ 56

ຍາໂນແຟຣດັ (III) ຈະໄປອກຊໄີ ດເຫຼັກ (II) ໃຫເູ້ ປນັ ເຫຼັກ (III) ແລະ ເກດີ ອອີ ງເຮັກຊາຊີຍາໂນ ແຟຣາດ (II) Fe2+ + [Fe(CN)6]3- Fe3+ + [Fe(CN)6]4- - ອອີ ງທ່ ີເກດີ ຂນູ້ ນຈ້ີູ ະລວມຕວກນັ ເກດີ ເປັນພກສີນາໍູ້ ຟາູ້ ຂອງເຫຼັ ກ (III) ເຮັກຊາຊີ ຍາໂນ ແຟຣດັ (II) ເຊ່ ງິ ເອນີູ້ ວາ່ Tumbull’s blue 4Fe3+ + 3[Fe(CN)6]4- Fe4[Fe(CN)6]3 ປະຕກິ ລິ ຍິ າການອອກຊໄີ ດອູ້ ອີ ງເຫຼັກ (II) ໄປເປນັ ອອີ ງເຫຼັກ (III) ປະຕກິ ິລຍິ າອກຊີ ເດເຊນີ ອອີ ງເຫຼັກ (II) ເກດີ ໄດຢູ້ າ່ ງຊາູ້ ໆ ເມ່ ອຖກກບັ ອາກາດ ແຕຈ່ ະເກດີ ໄດໄູ້ ວໃນອາຊິດນຕີ ຣິ ກເຂມັູ້ ຂນຸູ້ , ແປກອກຊດິ ຮໂີ ດຣແຊນ, ອາຊິດກຼໍຮີດຣກິ ເຂັມູ້ ຂຸນູ້ ກບັ ກາລີກຼລໍ ວ, ອາຊດິ ກດັ ທອງ, ແປກມງັ ການດັ ກາລີອອມ, ດໂີ ກຣມມດັ ກາລີອອມ ແລະ ຊນຟວເຊຊີອອມ (IV) ໃນທາ ດ ລະລາຍອາຊດິ 4Fe2+ + O2 + 4H+ 4Fe3+ + 2H2O 3Fe2+ + HNO3 + 3H+ NO + 3Fe3+ + 2H2O 2Fe2+ + H2O2 + 2H+ 2Fe3+ + 2H2O 6Fe2+ + ClO3- + 6H+ 6Fe3+ + Cl- + 3H2O 2Fe2+ + HNO3 + 3HCl 2Fe3+ + NOCl + 2Cl- + 2H2O 5Fe2+ + MnO4- + 8H+ 5Fe3+ + Mn2+ + 4H2O 6Fe2+ + Cr2O72- + 14H+ 6Fe3+ + 2Cr3+ + 7H2O Fe2+ + Ce4+ Fe3+ + Ce3+ ປະຕກິ ິລຍິ າຂອງອອີ ງເຫຼັກ (III). ທາດລະລາຍກລຼໍ ວເຫຼັກ (III) (FeCl3 .6H2O) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 0,5 M ໃຊສກສາປະຕິກລິ ຍິ າຂອງ ອີອງເຫຼັກ (III) ດງ່ ັ ນ:ູ້ີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາມໂມຍກັ ໃຫ ພູ້ ກສນີ າໍູ້ ຕານ-ແດງ ຂອງຮີດຣກຊດິ ເຫຼັກ (III) ເຊ່ ງິ ບ່ ລໍ ະລາຍໃນທາດລະລາຍອາໂມຍກັ ທ່ ີມຫີ ຼ າຍ Fe3+ + 3NH3 + 3H2O Fe(OH)3 + 3NH3+ - ເມ່ ອເອາຮດີ ຣກຊດິ ເຫຼັກ (III) ໄປໃຫ ຄູ້ ວາມຮອູ້ ນ ຈະປຽ່ ນໄປເປນັ ອກຊິດເຫຼັ ກ (III) ເຊ່ ງິ ລະລາຍໄດໜູ້ ອູ້ ຍຫຼ າຍໃນອາຊດິ ເຈອຈາງ 2Fe(OH)3 Fe2O3 + 3H2O - ແຕໃ່ ນອາຊດິ ກຮຼໍ ດີ ຣກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ແລະ ຮອູ້ ນ ອກຊິດເຫຼັ ກ (III) ລະລາຍໄດຢູ້ າ່ ງ ໄວໄດອູ້ ອີ ງເຫຼັກ (III) Fe2O3 + 6H+ 2Fe3+ + 3H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍ ຮດີ ຣກຊດິ ນາຕອີ ອມ ໃຫພູ້ ກສນີ າໍູ້ ຕານ - ແດງຂອງຮີ ດຣກຊດິ ເຫຼັກ (III) Fe3+ + 3OH Fe(OH)3 57

ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ຊນຟວຮໂີ ດຣແຊນ ເຮັດໃຫ ອູ້ ອີ ງເຫຼັ ກ (III) ຖກລິດິວໄປເປນັ ອີອງ ເຫຼັກ (II) ໃນທາດລະລາຍອາຊດິ ແລະ ໄດພູ້ ກມາດເຊ່ ງິ ມສີ ເີ ຫຼ ອງ 2Fe3+ + H2S 2Fe2+ + 2H+ + S ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຊນຟວອາໂມນ ໃຫ ພູ້ ກສດີ າໍ ຂອງຊນຟວເຫຼັ ກ (II) ແລະ ພກສເີ ຫຼ ອງຂອງມາດເກດີ ປະປນ 2Fe3+ + 3S2- 2FeS + S - ອາຊດິ ກຮຼໍ ດີ ຣກິ ສາມາດລະລາຍພກສດີ າໍ ຂອງຊນຟວເຫຼັ ກ (II) ໄດອູ້ າຍຊນຟວຮີ ໂດຣແຊນ ແລະ ສວ່ ນທ່ ີເຫຼ ອຈະເປນັ ພກສເີ ຫຼ ອງຂອງມາດ FeS + 2H+ H2S + Fe2+ - ຖາູ້ ອອີ ງເຫຼັກ (III) ເກດີ ປະຕກິ ິລຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຊນຟວອາໂມນ ໃນທາດ ລະລາຍ ອນັ ລຄາໄລຈະໄດພູ້ ກສດີ າໍ ຂອງຊນຟວເຫຼັກ (III) 2Fe3+ + 3S2- Fe2S3 ຖາູ້ ເຮັດໃຫ ູ້ ທາດລະລາຍຂອງພກນເີູ້ ປນັ ອາຊດິ ດວູ້ ຍອາຊດິ ກຮຼໍ ດີ ຣິກຈະໄດ ູ້ ເຫຼັ ກ (II) ອີ ອງ, ອາຍຊນຟວຮໂີ ດແຊນ ແລະ ມາດ Fe2S3 + 4H+ 2Fe2+ + 2H2S + S ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຊຍີ ານວກາລີອອມ ເມ່ ອຕ່ ມທາດລະລາຍ ຊີຍານວ ກາລອີ ອມ ລງໃນທາດລະລາຍອອີ ງເຫຼັກ (III) ຢາ່ ງຊາູ້ ໆ ຈະໄດພູ້ ກສີນາໍູ້ ຕານ-ແດງ ຂອງຊຍີ າ ນວເຫຼັກ (III) Fe3+ + 3CN- Fe(CN)3 - ພກລະລາຍໃນທາດລະລາຍຊຍີ ານວກາລອີ ອມ ທ່ ມີ ຫີ ຼ າຍເກນີ ພໃໍ ຫທູ້ າດລະລາຍສີ ເຫຼ ອງຂອງອອີ ງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນ ອອີ ງເຮກັ ຊາຊຍີ າໂນເເຟຣດັ (III) Fe(CN)3 + 3CN- [Fe(CN)6]3- ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍ ອາເຊຕາດນາຕຣີອອມ ໃຫ ທູ້ າດລະລາຍສີນາໍູ້ ຕານ- ແດງຂອງອອີ ງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນ ອອີ ງເຮັກຊາອາເຊຕາດໂຕຮດີ ຣກໂຊເຫຼັກ (III) 3Fe3+ + 6CH3COO- + 2H2O [Fe3(OH)2(CH3COO)6]+ + 2H+ - ຖາູ້ ນາໍ ທາດລະລາຍນໄູ້ີ ປຕມູ້ ຫຼ ເຮດັ ໃຫເູ້ ຈອຈາງ ຈະໄດພູ້ ກສນີ າໍູ້ ຕານ-ແດງຂອງ ເບຊກິ ເຫຼັກ (III) ອາເຊຕາດ [Fe3(OH)2(CH3COO)6]++ 4H2O 3Fe(OH)2CH3COO +3CH3COOH +H+ 2.3. ໂຄບານຕ ໌ (Co) ເປນັ ໂລຫະສເີ ທາ, ເປ່ ອຍທ່ ີ 1490 , ລະລາຍໄດໃູ້ ນອາຊດິ ແກ່ ເຈອຈາງໄດອູ້ ີ ອງໂກບານຕ ໌ (II) ແລະ ອາຍຮໂີ ດຣແຊນ Co + 2H+ Co2+ + H2 58

- ຖາູ້ ລະລາຍໃນອາຊດິ ນຕີ ຣິກຈະໃຫ ອູ້ ອີ ງໂຄບານຕ ໌ (II) ແລະ ອາຍ ອກຊດິ ນີ ໂຕຣແຊນ 3Co + 2HNO3 + 6H+ 3Co2+ + 2NO + 4H2O - ທາດລະລາຍຂອງທາດປະສມໂຄບານຕ ໌ (II) ມສີ ແີ ດງ ເຊ່ ິງເປັນສຂີ ອງອີອງໂຄບານຕ ໌ (II) (Co2+) ແຕທ່ າດປະສມໂຄບານ (II) ທ່ ີບ່ ມໍ ນີ າໍູ້ ຫຼ ບ່ ໍແຕກຕວຈະມສີ ນີ າໍູ້ ຟາູ້ ສາໍ ລບັ ອອີ ງໂຄບານ (III) (Co3+) ບ່ ໝໍ ນັູ້ ຄງ ແຕທ່ າດປະສມເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນຂອງໂຄບານ (III) ແມນ່ ມຄີ ວາມໝນັູ້ ຄງທງັູ້ ທ່ ີເປນັ ທາດແຂງ ແລະ ທາດລະລາຍ ດວູ້ ຍເຫດນີູ້ທາດປະສມເຊ່ ິງຊອູ້ ນ ຂອງໂຄບານ (II) ຈະຖກອກຊໄີ ດສ ໄປເປນັ ທາດປະສມເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນໂຄບານ (III) ໄດງູ້ າ່ ຍ ປະຕກິ ລິ ິຍາຂອງໂຄບານ (II) ອີອງ. ທາດລະລາຍໂຄບານ (II) ກລຼໍ ວ (CoCl2.6H2O) ຫຼ ທາດລະລາຍໂຄບານ (II) ນຕີ ຣາດ (Co(NO3)2.6H2O) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 0.5 M ໃຊສູ້ ກສາ ປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງໂຄບານ (II) ອອີ ງໄດດູ້ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍ ຮດີ ຣກຊດິ ນາຕຣອີ ອມໃຫພູ້ ກເກອບາເຊີ ສຟີ າູ້ ຂອງຮີ ດຣກໂຊໂຄບານ (II) ນຕີ ຣາດ ໃນທາດລະລາຍທ່ ີເຢນັ Co2+ + OH- + NO3- Co(OH)NO3 - ຖາູ້ ອນຸ່ ທາດລະລາຍຂອງພກນີູ້ ແລະ ຕ່ ມທາດລະລາຍຮີດຣກຊິດນາຕຣອີ ອມໃຫ ູ້ ຫຼ າຍເກນີ ພກເກອບາເຊຈີ ະປຽ່ນເປນັ ພກສບີ ວຂອງຮດີ ຣກຊດິ ໂຄບານ (II) Co(OH)NO3 + OH- Co(OH)2 + NO3- - ເມ່ ອໃຫພູ້ ກຮດີ ຣກຊດິ ໂຄບານ (II) ຖກກບັ ອາກາດຈະປຽ່ນເປັນພກສີນາໍູ້ ຕານດາໍ ຂອງຮດີ ຣກຊດິ ໂຄບານ (III)ໄດ ູ້ 4Co(OH)2 + O2 + 2H2O 4Co(OH)3 ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາມໂມຍກັ ໃຫພູ້ ກເກອບາເຊີສີຟູາ້ ຂອງຮີດຣກໂຊໂຄ ບານ (II) ນຕີ ຣາດເມ່ ອໃຊທູ້ າດລະລາຍອາມໂມຍກັ ພຽງເລັກນອູ້ ຍ Co2+ + NH3 + H2O + NO3- Co(OH)NO3 + NH4+ - ຖາູ້ ຕ່ ມທາດລະລາຍອາໂມຍກັ ຫຼ າຍເກນີ ພພໄໍ ດພູ້ ກທ່ ີລະລາຍໄດ ູ້ ອອີ ງເຊ່ ິງຊອູ້ ນອີ ອງເຮກັ ຊາອາມນີ ໂຄບານ (II) Co(OH)NO3 + 6NH3 [Co(NH3)6]2+ + NO3- + OH- ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຊນຟວອາໂມນ ໃຫ ພູ້ ກສີດາໍ ຂອງຊນຟວໂຄບານ (II) ໃນທາດລະລາຍເປນັ ກາງ ຫຼ ເປນັ ບາເຊເີ ລກັ ນອູ້ ຍ Co2+ + S2- CoS - ພກບ່ ລໍ ະລາຍໃນອາຊດິ ກຼຮໍ ດີ ຣກິ ເຈອຈາງ ຫຼ ໃນອາຊດິ ອາເຊຕກິ ແຕ່ອາຊິດນຕີ ຣິ ກເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ແລະ ຮອູ້ ນ ແລະ ອາຊດິ ກດັ ທອງສາມາດລະລາຍພກນໄີູ້ ດໃູ້ ຫພູ້ ກສເີ ຫຼ ອງຂອງມາດ 3CoS + 2HNO3 + 6H+ 3Co2+ + 3S + 2NO + 4H2O CoS + HNO3 + 3HCl Co2+ + S + NOCl + 2Cl- + 2H2O 59

ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຊຍີ ານວກາລອີ ອມ ໃຫພູ້ ກສນີ າໍູ້ ຕານແດງຂອງໂຄບານ (II) ໄຊຍານວ Co2+ + 2CN- Co(CN)2 - ພກລະລາຍໄດໃູ້ ນທາດລະລາຍຊຍີ ານວກາລອີ ອມທ່ ີມຫີ ຼ າຍເກີນໄດອູ້ ີອງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນ ອອີ ງເຮັກຊາຊຍີ າໂນໂຄບານຕາດ (II) Co(CN)2 + 4CN- [Co(CN)6]2- - ຖາູ້ ເຮັດໃຫທູ້ າດລະລາຍນເູ້ີ ປນັ ອາຊດິ ດວູ້ ຍອາຊດິ ກຼຮໍ ດີ ຣິກຈະໄດພູ້ ກສີນາໍູ້ ຕານ- ແດງຂອງຊຍີ ານວໂຄບານ (II) ກບັ ຄນມາ ແລະ ໄດອູ້ າຊດິ ຮໂີ ດຣຊຍີ ານກິ [Co(CN)6]2- + 4H+ Co(CN)2 + 4HCN - ຖາູ້ ນາໍ ທາດລະລາຍສນີ າໍູ້ ຕານຂອງ ອີອງເຮັກຊາຊີຍາໂນໂຄບານຕາດ (II) ໄປ ຕມູ້ ດນໆ ໃນອາກາດ ຫຼ ໂດຍການເຕມີ ແປັກອກຊດິ ຮີໂດຣແຊນ ແລວູ້ ນາໍ ໄປໃຫ ຄູ້ ວາມຮອູ້ ນ ທາດລະລາຍຈະປຽ່ນເປນັ ສເີ ຫຼ ອງເພາະເກດີ ອອີ ງເຮກັ ຊາຊຍີ າໂນໂຄບານຕາດ (III) 4[Co(CN)6]2- + O2 + 2H2O 4[Co(CN)6]3- + 4OH 2[Co(CN)6]2- + H2O2 2[Co(CN)6]3- + 2OH ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍນຕີ ຣດີ ກາລອີ ອມ ໃຫ ພູ້ ກສເີ ຫຼ ອງຂອງກາລອີ ອມເຮັກ ຊານຕີ ຣາດໂຕໂຄບານຕາດ (III) ແລະ ອາຍອກຊດິ ນໂີ ຕຣແຊນ (II) Co2+ + 7NO2- + 2H+ + 3K+ K3[Co(NO2)6] + NO + H2O 2.4. ນແີ ກນ (Ni) ນແີ ກນ ເປນັ ໂລຫະສຂີ າວ-ຟາູ້ , ເປ່ ອຍທ່ ີ 1455 , ລະລາຍໄດໃູ້ ນອາຊດີ ກຮຼໍ ດີ ຣກິ ເຈອຈາງ ແລະ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ແລະ ໃນອາຊດິ ຊນຟລກິ ເຈອຈາງໄດອູ້ ອີ ງນີກແກນ (II) ແລະ ອາຍຮີ ໂດຣແຊນ Ni + 2H+ Ni2+ + H2 Ni + 2HCl Ni2+ + 2Cl- + H2 - ອາຊດິ ຊນຟລກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ແລະ ຮອູ້ ນ ກ່ສໍ າມາດລະລາຍນີກແກນໄດໆູ້ ອີອງນກີ ແກນ (II) ແລະ ອາຍຊນຟເລີ Ni + H2SO4 + 2H+ Ni2+ + SO2 + 2H2O - ສາໍ ລບັ ອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຈອຈາງ ແລະ ເຂມັູ້ ຂຸນູ້ ລະລາຍນີກແກນໄດຢູ້ າ່ ງໄວໄດ ູ້ ທາດລະລາຍອອີ ງນກີ ແກນ (II) ແລະ ອາຍນໂີ ຕຣແຊນ 3Ni + 2HNO3 + 6H+ 3Ni2+ + 2NO + 4H2O - ທາດປະສມອກຊດິ ນກີ ແກນ (III) (Ni2O3) ມີສີນາໍູ້ ຕານດາໍ , ລະລາຍໄດໃູ້ ນອາ ຊດິ ໄດອູ້ ອີ ງນແີ ກນ (II) ຖາູ້ ໃຊອູ້ າຊດິ ກຮຼໍ ດີ ຣກິ ເຈອຈາງ ຈະໄດອູ້ າຍກລຼໍ ວ ເກດີ ຂນູ້ Ni2O3 + 6H+ + 2Cl- 2Ni2+ + Cl2 + 3H2O ປະຕກິ ິລຍິ າຂອງອອີ ງນີແກນ (II) ທາດລະລາຍຊນຟາດນກີ ແກນ (II) (NiSO4 .7H2O) 60

ຫຼ ທາດລະລາຍ ກລຼໍ ວນກີ ແກນ (II) (NiCl2 .6H2O) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 0,5 M ໃຊສູ້ ກສາປະຕິ ກລິ ຍິ າຂອງນກີ ແກນ (II) ອອີ ງໄດ ູ້ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດຮດີ ຣກຊດິ ກາລອີ ອມ ໃຫ ພູ້ ກສີຂຽວຂອງຮດີ ຣກຊິດ ນກີ ແກນ (II) Ni2+ + 2OH- Ni(OH)2 ທາດລະລາຍອາໂມຍກັ ສາມາດລະລາຍພກນໄູີ້ ດ ູ້ ຫຼ ທາດລະລາຍເກອອາໂມນທ່ ີມີ ຮີດຣກ ຊດິ ອລັ ຄາໄລ ປນຢນ່ າໍ ກ່ສໍ າມາດລະລາຍພກນໄູີ້ ດເູ້ ກດີ ເປັນອີອງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນ ອີອງເຮັກຊາອາໍ ມິນ ນກີ ແກນ (II) ຄກນັ Ni(OH)2 + 6NH3 [Ni(NH3)6]2+ + 2OH- Ni(OH)2 + 6NH4+ + 4OH- [Ni(NH3)6]2+ + 6H2O ຮດີ ຣກຊດິ ນກີ ແກນ (II) ເປນັ ພກສຂີ ຽວ ສາມາດຖກອກຊີໄດດວູ້ ຍທາດລະລາຍ ຮີໂປກຼໍ ລດີ ນາຕຣອີ ອມ ໄດພູ້ ກສດີ າໍ ຂອງຮດີ ຣກຊດິ ນກີ ແກນ (III) 2Ni(OH)2 + ClO- + H2O 2Ni(OH)3 + Cl- ທາດລະລາຍແປກອກຊດິ ຮໂີ ດຣແຊນ ບ່ ສໍ າມາດອກຊໄີ ດພກຂອງຮີດຣກຊດິ ນກີ ແກນ (II) ໄດ ູ້ ແຕພ່ ກນຈີູ້ ະເປນັ ຕວເລ່ ງັ ປະຕກິ ລິ ຍິ າການລະລາຍຕວຂອງແປກອກຊິດຮີໂດຣແຊນ ໃຫ ໄູ້ ດ ູ້ ນາໍູ້ ແລະ ອກຊແີ ຊນຢາ່ ງໄວຂນູ້ ໂດຍສຂີ ອງພກນບູີ້ ່ ປໍ ຽ່ນແປງ 2H2O Ni (OH)2 2H2O + O2 ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາມໂມຍກັ ໃຫພູ້ ກສຂີ ຽວຂອງຮດີ ຣກຊດິ ນກີ ແກນ (II) Ni2+ + 2NH3 + 2H2O Ni(OH)2 + 2NH4+ - ພກລະລາຍໄດໃູ້ ນທາດລະລາຍອາໂມຍກັ ທ່ ີມຫີ ຼ າຍ ໄດທູ້ າດລະລາຍສີຟູ້າຂອງອີ ອງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນ ອອີ ງເຮັກຊາອາມນີ ນກີ ແກນ (II) Ni(OH)2 + 6NH3 [Ni(NH3)6]2+ + 2OH- ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຊນຟວອາໂມນອີ ອມ ໄດພູ້ ກສີດາໍ ຂອງຊນຟວນແີ ກນ (II) ໃນທາດລະລາຍເປນັ ກາງ ຫຼ ເປນັ ດາ່ ງເລກັ ນອູ້ ຍ Ni2+ + S2- NiS ຊນຟວນກີ ແກນ (II) ບ່ ໍລະລາຍໃນອາຊດິ ກຮຼໍ ດີ ຣກິ ເຈອຈາງ ແລະ ເຢັນ ແລະ ໃນອາຊິດ ອາເຊຕກິ ແຕລ່ ະລາຍໃນອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ແລະ ຮອູ້ ນ ແລະ ໃນອາຊິດກດັ ທອງ ໄດພູ້ ກສີ ເຫຼ ອງຂອງມາດແຍກອອກມາ 3NiS + 2HNO3 + 6H+ 3Ni2+ + 2NO + 3S + 4H2O NiS + HNO3 + 3HCl Ni2+ + S + NOCl + 2Cl- + 2H2O - ຖາູ້ ນາໍ ທາດລະລາຍທ່ ີຕກພກມາດປະສມຢ່ນີູ້ໄປໃຫ ຄູ້ ວາມຮອູ້ ນດນໆ ມາດຈະ ລະລາຍເປນັ ອອີ ງຊນຟດັ ແລະ ທາດລະລາຍໃສ S + 2HNO3 SO42- + 2H+ + 2NO 61

S + 3HNO3 + 9HCl SO42- + 6Cl- + 3NOCl + 8H+ + 2H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍ ຊີຍານງກາລອີ ອມໄດພູ້ ກສຂີ ຽວຂອງນີກແກນ (II) ໄຊຍານວ Ni2+ + 2CN- Ni(CN)2 - ພກນລູ້ີ ະລາຍໃນທາດລະລາຍຊຍີ ານວກາລອີ ອມທ່ ີມຫີ ຼ າຍ ເກີິດອີອງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນ ອີ ອງເຕຕຣາຊຍີ າໂນນກິ ແກນລາດ (II) ເຊ່ ງິ ມສີ ເີ ຫຼ ອງ Ni(CN)2 + 2CN- [Ni(CN)4]2- - ອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຈອຈາງສາມາດທາໍ ລາຍອອີ ງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນນໄູ້ີ ດໄູ້ ດພູ້ ກສຂີ ຽວຂອງຊຍີ າ ນວນກີ ແກນ (II) ກບັ ຄນມາການສກສາປະຕກິ ລິ ຍິ ານູ້ີ ຕອູ້ ງເຮັດໃນຕຄູ້ ວນັ ເພາະເກດີ ຮີໂດຣຊີ ຍານວເຊ່ ງິ ອາດຈະລະເຫຍີ ອອກມາເປນັ ອນັ ຕະລາຍ [Ni(CN)4]2- + 2H+ Ni(CN)2 + 2HCN - ຖາູ້ ນາໍ ທາດລະລາຍອອີ ງເຕຕຣາຊຍີ າໂນນກິ ແກນລາດ (II) ໄປໃຫ ຄູ້ ວາມຮອູ້ ນ ກບັ ທາດລະລາຍຮໂີ ປໂບຣມມກິ ນາຕຣອີ ອອມ ( ທາດລະລາຍນີູ້ຕຽມໄດໂູ້ ດຍເຕມີ ນາໍູ້ ໂບຣມມວ ລງໃນທາດລະລາຍນາຕຮີ ດີ ຣກຊດິ ) ອອີ ງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນນຈູີ້ ະສະຫຼ າຍຕວໄດພູ້ ກສດີ າໍ ຂອງ ຮີດຣກ ຊດິ ນກີ ແກນ (II) 2[Ni(CN)4]2- + OBr- + 4OH- + H2O 2Ni(OH)2 + 8CN- + Br- 2.5. ອາລມີນອີ ອມ (Al) ເປນັ ໂລຫະອອ່ ນ, ມສີ ຂີ າວ, ເປ່ ອຍທ່ ີ 659 , ເມ່ ອຖກກບັ ອາກາດຈະຖກອກຊີໄດ ທ່ ຜີ ວີ ໜ້າູ ເກດິີ ອກຊດິ ເຄອບຢທ່ ່ ີຜວິ ຂອງອາລມນີ ອີ ອມ. ອາຊດິ ກຮຼໍ ດີ ຣກິ ເຈອງຈາງສາມາດລະລາຍ ອາລມນີ ອີ ອມໄດຢູ້ າ່ ງໄວ ແຕ່ອາຊິດຊນຟລກິ ແລະ ອາຊິດນຕີ ຣິກເຈອຈາງລະລາຍອາລມນີ ີ ອອມໄດຢູ້ າ່ ງຊາູ້ ໆໃຫອູ້ າຍຮໂີ ດແຊນ 2Al + 6H+ 2Al3+ + 3H2 - ອາຊດິ ກຮຼໍ ດີ ຣກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ກ່ລໍ ະລາຍອາລມນີ ອີ ອມໄດ ູ້ 2Al + 6HCl 2Al3+ + 3H2 + 6Cl- - ນອກຈາກນີູ້ ອາຊດິ ຊນຟລກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ກ່ສໍ າມາດລະລາຍອາລມີນີອອມໄດ ູ້ ແຕ່ໃຫ ູ້ ອາຍຊນຟເລີ 2Al + 6H2SO4 2Al3+ + 3SO42- + 3SO2 + 6H2O - ອາລມນີ ອີ ອມບ່ ໍລະລາຍໃນອາຊດິ ນີຕຣິກເຂມັູ້ ຂຸນູ້ ແຕ່ລະລາຍໃນຮີດຣກຊິດອລັ ຄາໄລ ໄດອູ້ ອີ ງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນ ອອີ ງເຕຕຣາຮດີ ຣກໂຊອາລມນີ າດ (III) ແລະ ອາຍຮໂີ ດຣແຊນ 2Al + 2OH- + 6H2O 2[Al(OH)4]- + 3H2 ປະຕິກິລຍິ າຂອງອອີ ງອາລມນີ ອີ ອມ (III). ທາດລະລາຍກຼລໍ ວອາລມນີ ອີ ອມ (AlCl3) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 0,33M ຫຼ ທາດລະລາຍອາລມນີ ອີ ອມຊນຟາດ (Al2(SO4)3.16H2O)ໃຊສູ້ ກສາປະຕກິ ລິ ິ ຍາຂອງອີອງອາລມນີ ອີ ອມ (III) ໄດ.ູ້ 62

ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາມໂມຍກັ ໃຫ ພູ້ ກສເີ ຫຼ ອງຂອງ ຮີດຣກຊດິ ອາລມນີ ີ ອອມ. Al3+ + 3NH3 + 3H2O Al(OH)3 + 3NH4+ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍ ຮດີ ຣກຊດິ ນາຕອຼີ ອມໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງຮີດຣກຊິດອາ ລມນີ ອີ ອມ Al3+ + 3OH- Al(OH)3 - ພກລະລາຍໃນທາດລະລາຍຮດີ ຣກຊດິ ນາຕອຼີ ອມທ່ ີມີຫຼ າຍໄດອູ້ ີອງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນອີອງ ເຕຕຣາຮດີ ຣກຊດິ ອາລມນີ າດ (III) Al(OH)3 + OH- [Al(OH)4]- ປະຕກິ ລິ ຍິ ານຜ້ີູ ນັ ກບັ ໄດ ູ້ ຖາູ້ ຕ່ ມທາດກວດສອບເພ່ ອລດຸ ປະລມິ ານອອີ ງຮດີ ຣກຊິດໃຫ ໜູ້ ູ້ອຍ ລງເຊ່ ງິ ປະຕກິ ລິ ຍິ າຈະປຽ່ ນຈາກຂວາໄປຫາຊາູ້ ຍ ເຮັດໃຫຮູ້ ດີ ຣກຊິດອາລມີນີອອມຕກພກກບັ ຄນ ມາ ເຊ່ ນັ : ການຕ່ ມເກອກຼຣໍ ວອາໂມນອີ ອມ ຫຼ ການເຕມີ ອາຊດິ ເປນັ ຕນູ້ [Al(OH)4]- + NH4+ Al(OH)3 + NH3 + H2O [Al(OH)4]- + H+ Al(OH)3 + H2O - ແຕກ່ ານເຕມີ ອາຊດິ ໃນປະລມິ ານຫຼ າຍເກນີ ໄປເຮັດໃຫພູ້ ກຮດີ ຣກຊດິ ອາລມນີ ອີ ອມ ທ່ ເີ ກດີ ຂນູ້ ລະລາຍໄດ ູ້ Al(OH)3 + 3H+ Al3+ + 3H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຊນຟວອາໂມນອີ ອມໃຫພູ້ ກສຂີ າວຂອງຮີດຣກຊດິ ອາລ ມນີ ອີ ອມ ແລະ ອາຍຊນຟວຮໂີ ດຣແຊນ 2Al3+ + 3S2- + 6H2O 2Al(OH)3 + 3H2S ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາເຊຕາດນາຕຼີອອອມ ບ່ ໍເກີດພກໃນທາດລະລາຍທ່ ີ ເຢນັ ແລະ ເປນັ ກາງ ເມ່ ອນາໍ ເອາໄປຕມູ້ ກບັ ນາຕອຼີ າເຊຕາດທ່ ີມຫີ ຼ າຍຈະໄດພູ້ ກສີຂາວຂອງດີຮີ ດຣກໂຊອາລມນີ ອີ ອມອາເຊຕາດ Al3+ + 3CH3COO- + 2H2O Al(OH)2CH3COO + 2CH3COOH ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຮໂີ ດຣແຊນຟດສະຟາດດນີ າຕອຼີ ອມ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງ ຟດສເຟດອາລມນີ ອີ ອມ Al3+ + HPO42- AlPO4 + H+ ປະຕກິ ລິ ະຍານຜີູ້ ນັ ກບັ ໄດ ູ້ ພກລະລາຍໃນອາຊດິ ແກ່ ແລະ ໃນທາດລະລາຍຮີດຣກຊດິ ນາ ຕອຼີ ອມ ແຕບ່ ່ ລໍ ະລາຍໃນອາຊດິ ອາເຊຕກິ 2.6. ໂກຣມ (Cr) ໂກຣມເປນັ ໂລຫະທ່ ມີ ສີ ຂີ າວ, ເປ່ ອຍທ່ ີ 1765 , ລະລາຍໃນອາຊິດກຼຮໍ ດີ ຣກິ ເຈອ ຈາງ ຫຼ ເຂັມູ້ ຂນຸູ້ ໄດອູ້ ີອງໂກຣມ (II) ແລະ ອາຍຮີໂດຣແຊນຖູາ້ ໃນທາດລະລາຍນນັູ້ ບ່ ໍມີ ອາກາດ. 63

Cr + 2H+ Cr2+ + H2 Cr + 2HCl Cr2+ + 2Cl- + H2 - ແຕຖ່ າູ້ ມອີ າກາດ ອກຊແີ ຊນຈະໄປອກຊໄີ ດອອີ ງໂກຣມ (II) ໃຫ ເູ້ ປນັ ອີອງໂກຣມ (III) 4Cr2+ + O2 + 4H+ 4Cr3+ + 2H2O - ອາຊດິ ຊນຟລກິ ເຈອຈາງລະລາຍໂກຣມໄດຢູ້ າ່ ງຊາູ້ ໆ ໄດອູ້ ີອງໂກຣມ (II) ແລະ ອາຍຮໂີ ດຣແຊນ ແຕອ່ າຊດິ ຊນຟລກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ແລະ ຮອູ້ ນລະລາຍໂກຣມໄດຢູ້ າ່ ງໄວ ໄດອູ້ ອີ ງ ໂກຣມ (III) ແລະ ອາຍຊນຟເລີ 2Cr + 6H2SO4 2Cr3+ + 3SO42- + 3SO2 + 6H2O ໃນທາດລະລາຍໂກຣມສະແດງໄຟຟາູ້ ບນັ ຈໄຸ ດ ູ້ 3 ຊະນດິ ຄ: ອອີ ງໂກມ (II) ແລະ ອອີ ງ ໂກມ (III) ມໄີ ຟຟາູ້ ບນັ ຈເຸ ປນັ +2 ແລະ +3 ຕາມລາໍ ດບັ . ອອີ ງໂກຣມາດ ແລະ ອອີ ງດໂີ ກຣມ ມາດ ມໄີ ຟຟາູ້ ບນັ ຈເຸ ປນັ -2 ໂດຍທ່ ໂີ ກຣມມເີ ລກອກຊດີ າຊງເປນັ +6 ຄກນັ . ປະຕິກລິ ິຍາຂອງອອີ ງໂກຣມ (III). ທາດລະລາຍ ກຼລໍ ວໂກຣມ (III) (CrCl3. 6H2O) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 0,33 M ຫຼ ທາດລະລາຍຊນຟາດໂກຣມ (III) (Cr2(SO4)3 .15H2O) ເຂມັູ້ ຂຸນູ້ 0,166 M ໃຊສູ້ ກສາປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງອອີ ງໂກຣມ (III) ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາໂມຍກັ ໃຫພູ້ ກສເີ ທາ-ຂຽວ ຫຼ ສເີ ທາ-ນາໍູ້ ເງນິ ຂອງ ຮດີ ຣກຊດິ ໂກຣມ (III) Cr3+ + 3NH3 + 3H2O Cr(OH)3 + 3NH4+ - ພກລະລາຍໄດເູ້ ລັກນອູ້ ຍໃນທາດລະລາຍອາໂມຍກັ ທ່ ີມຫີ ຼ າຍ ທ່ ີອນຸ ຫ ະພມຕ່າໍ ເກີດ ອອີ ງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນ ອອີ ງເຮັກຊາອາມນີ ໂກຣມາດ (III) ເຊ່ ງີ ມສີ ມີ ວ່ ງ ຫຼ ສບີ ວ (ຊມພ) Cr(OH)3 + 6NH3 [Cr(NH3)6]3+ + 3OH- ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກາກໂບນາດນາຕອຼີ ອມໄດພູ້ ກສເີ ທາ - ຂຽວ ຫຼ ສີເທາ ຟາູ້ ຂອງຮດີ ຣກຊດິ ໂກຣມ (III) ແລະ ອາຍດອີ ກຊດິ ກາກບອນ 2Cr3+ + 3CO32- + 3H2O 2Cr(OH)3 + 3CO2 ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍ ຮດີ ຣກຊດິ ນາຕຣອີ ອມໃຫພູ້ ກສເີ ທາ - ຂຽວ ຫຼ ສີເທາ - ຟາູ້ ຂອງ ຮດີ ຣກຊດິ ໂກຣມ (III) Cr3+ + 3OH- Cr(OH)3 - ປະຕກິ ລິ ຍິ ານຜີູ້ ນັ ກບັ ໄດຖູ້ າູ້ ຕ່ ມອາຊດິ ລງ ເພາະຈະເຮັດໃຫພູ້ ກລະລາຍ - ພກຮດີ ຣກຊດິ ໂກຣມ (III) ລະລາຍໄດຖູ້ າູ້ ຕ່ ມທາດລະລາຍຮດີ ຣກຊິດນາຕຣີອອມ ເກດີ ອອີ ງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນ ອອີ ງເຕຕຣາຮດີ ຣກໂຊໂກຣມາດ (III) ເຊ່ ງິ ມສີ ຂີ ຽວ Cr(OH)3 + OH- [Cr(OH)4]- - ປະຕກິ ລິ ຍິ ານຜູ້ີ ນັ ກບັ ໄດຖູ້ າູ້ ຕ່ ມອາຊດິ ລງໄປພຽງເລັກນອູ້ ຍ ຫຼ ນາໍ ທາດລະລາຍນີູ້ ໄປຕມູ້ ກ່ຈໍ ະໄດພູ້ ກ ຮດີ ຣກຊດິ ໂກຣມ (III) ກບັ ຄນມາ 64

- ຖາູ້ ຕ່ ມແປກອກຊດິ ຮໂີ ດຣແຊນ ລງໄປໃນທາດລະລາຍດາ່ ງຂອງອອີ ງເຕຕຣາຮີ ຣກໂຊໂກຣມ (III) ທາດລະລາຍຈະປຽ່ ນເປນັ ສີເຫຼ ອງ ເພາະວາ່ ໂກຣມ (III) ຖກອກຊໄີ ດໄປ ເປນັ ໂກຣມ (VI) 2[Cr(OH)4]- + 3H2O2 + 2OH- 2CrO42- + 8H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຊນຟວອາໂມນອີ ອມ ໄດພູ້ ກສເີ ທາ-ຂຽວ ຫຼ ສີເທາ-ຟາູ້ ຂອງ ຮດີ ຣກຊດິ ໂກຣມ (III) ແລະ ອາຍຊນຟວຮໂີ ດຣແຊນ 2Cr3+ + 3S2- + 6H2O 2Cr(OH)3 + 3H2S ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍແປກອກໂຊດີຊນຟາດກາລີອອມ ໄດທູ້ າດລະລາຍສີ ເຫຼ ອງຂອງ ອອີ ງໂກຣມາດໃນທາດລະລາຍອາຊດິ 2Cr3+ + 3S2O82- + 8H2O 2CrO42- + 16H+ + 6SO42- ຖາູ້ ເຮດັ ໃຫທູ້ າດລະລາຍ ອອີ ງໂກຣມເປນັ ອາຊດິ ດວູ້ ຍອາຊດິ ອາເຊຕກີ ແລວູ້ ຕ່ ມກຼໍລວບາລີ ລງໄປຈະໄດພູ້ ກສເີ ຫຼ ອງຂອງໂກຣມາດບາລອີ ອມ Ba2+ + CrO42- BaCrO4 2.7. ສງັ ກະສີ (Zn) ສງັ ກະສເີ ປນັ ໂລຫະທ່ ີມສີ ຂີ າວ-ຟາູ້ , ເປ່ ອຍທ່ ີ 410 , ສງັ ກະສີທ່ ີບໍລິສຸດລະລາຍ ໄດຢູ້ າ່ ງຊາູ້ ໆ ໃນອາຊດິ ແລະ ບາເຊີ ແຕກ່ ານລະລາຍຈະດີຂນູ້ ຖູ້າຕ່ ມທາດລະລາຍເກອຂອງ ແພດັ ຕີນາໍ (Pt) ຫຼ ທອງ ລງໄປພຽງໜູ້ອຍໜ່ ງ ຍອູ້ ນແພັດຕີນາໍ ແລະ ທອງເປນັ ທາດເລ່ ັງ ປະຕກິ ລິ ຍິ ານ້ີູ - ສງັ ກະສລີ ະລາຍໄດດູ້ ໃີ ນອາຊດິ ກຼຮໍ ດີ ກິ ແລະ ອາຊດິ ຊນຟລິກເຈອຈາງໄດອູ້ າຍຮີ ໂດຣແຊນ: Zn + 2H+ Zn2+ + H2 - ແຕກ່ ານລະລາຍໃນອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຈອຈາງຈະບ່ ໍມອີ າຍເກດີ ຂນູ້ 4Zn + 10H+ + NO3- 4Zn2+ + NH4+ + 3H2O - ຖາູ້ ເພມີ ຄວາມເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ຂອງອາຊດິ ນຕີ ກີ ໃຫຫູ້ ຼ າຍຂນູ້ ຈະໄດອູ້ າຍອກຊີດດີນີໂຕຣ ແຊນ (N2O) ແລະ ອກຊດິ ນໂີ ຕແຊນ(II) (NO) 4Zn + 10H+ + 2NO3- 4Zn2+ + N2O +5H2O 3Zn + 8HNO3 3Zn2+ + 2NO + 6NO3 + 4H2O - ສງັ ກະສີ ສາມາດລະລາຍໄດໃູ້ ນຮີດຣກຊດິ ໂລຫ ະດ່ງັ ໄດຄູ້ ກນັ ແຕ່ໄດອູ້ ີອງເຊ່ ິງ ຊອູ້ ນ ອອີ ງເຕຕຣາຮດີ ຣກໂຊຊງິ ກາດ (II) ແລະ ອາຍຮໂີ ດຣແຊນ Zn + 2OH- + 2H2O [Zn(OH)4]2- + H2 ສງັ ກະສເີ ກດີ ເກອໄດຫູ້ ຼ າຍຊະນດິ ເກອທກຸ ຊະນດິ ສງັ ກະສຈີ ະໃຊເູ້ ລກອກຊເີ ດເຊີນເປັນ +2 ເຊ່ ງິ ເປນັ ອະນພຸ ນັ ຂອງ ອກຊດິ ສງັ ກະສີ (ZnO) ປະຕິກລິ ິຍາຂອງອີອງສງັ ກະສີ (II). ທາດລະລາຍຊນຟາດສງັ ກະສີ (ZnSO4 .7H2O) 65

ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 0,25 M ໃຊສູ້ ກສາປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງອອີ ງສງັ ກະສີ (II) ຄ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຮດີ ຣກຊິດນາຕຼອີ ອມ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງ ຮີດຣກຊິດ ສງັ ກະສີ Zn2+ + 2OH- Zn(OH)2 - ພກຂອງຮດີ ຣກຊດິ ສງັ ກະສີ ລະລາຍໄດໃູ້ ນອາຊດິ ໄດອູ້ ອີ ງສງັ ກະສີ (II) Zn(OH)2 + 2H+ Zn2+ + 2H2O - ແລະ ລະລາຍໃນທາດລະລາຍຮດີ ຣກຊດິ ນາຕອຼີ ອມທ່ ີມຫີ ຼ າຍໄດອູ້ ອີ ງເຊິງຊອູ້ ນອີ ອງເຕຕຣາຮດີ ຣກໂຊຊງິ ກາດ (II) Zn(OH)2 + 2OH- [Zn(OH)4]2- ສງັ ກະສມີ ຄີ ນຸ ສມບດັ ເປນັ ແອັມໂຟແຕຄ ສະແດງຄນຸ ສມບດັ ເປນັ ໄດທູ້ ງັ ອາຊດິ ແລະ ບາເຊີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາໂມຍກັ ໃຫພູ້ ກສຂີ າວຂອງ ຮດີ ຣກຊດິ ສງັ ກະສີ Zn2+ + 2NH3 + 2H2O Zn(OH)2 + 2NH4+ - ພກລະລາຍໄດດູ້ ີ ໃນທາດລະລາຍອາໂມຍກັ ທ່ ີມຫີ ຼ າຍ ແລະ ໃນທາດລະລາຍ ເກອອາໂມນ ໄດອູ້ ອີ ງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນ ອອີ ງເຕຕຣາອາໍ ມນີ ສງັ ກະສີ (II) Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4]2+ + 2OH- ປະຕິກິລຍິ າ ກບັ ທາ ດລະ ລາຍ ຊນຟວ ອາໂ ມນີອອ ມ ໄ ດພູ້ ກ ສີຂາວ ຂອງ ຊນຟ ວ ສງັ ກະສີ ໃນທາດລະລາຍເປນັ ກາງ ຫຼ ເປນັ ບາເຊເີ ລກັ ນອູ້ ຍ Zn2+ + S2- ZnS ປະຕກິ ິລິຍາກບັ ຊນຟວຮີໂດຣແຊນໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງຊນຟວສງັ ກະສີ ໃນທາ ດ ລະລາຍເປນັ ກາງ Zn2+ + H2S ZnS + 2H+ - ເມ່ ອຕ່ ມ ທາດລະລາຍອາເຊຕາດອລັ ຄາໄລ ຄວາມເຂມັູ້ ຂນຸູ້ H+ ຈະຫຼຸ ດລງເພາະ ການເກດີ ອາຊດິ ອາເຊຕກິ ເຮດັ ໃຫຄູ້ ວາມເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ຂອງອີອງຊນຟວເພີມຂູ້ນ ສ່ງຜນໃຫ ກູ້ ານຕກ ພກ ຊນຟວສງັ ກະສເີ ກດີິ ຂນູ້ ໄດຢູ້ າ່ ງສມບນ Zn2+ + H2S + 2CH3COO- ZnS + 2CH3COOH - ພກຊນຟວສງັ ກະສອີ າດກຽມໄດຈູ້ າກປະຕກິ ລິ ິຍາ ລະຫ ວາ່ ງທາດລະລາຍອລັ ຄາ ໄລເຕຕຣາຮດີ ຣກໂຊຊງິ ກາດ (II) ກບັ ຊນຟວຮໂີ ດຣແຊນ [Zn(OH)4]2- + H2S ZnS + 2OH- + 2H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຮໂີ ດຣແຊນຟດສະຟາດດນີ າຕອຼີ ອມ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງ ຟດສະຟາດສງັ ກະສີ 3Zn2+ + 2HPO42- Zn3(PO4)2 + 2H+ - ຖາູ້ ໃນຢທ່ າດລະລາຍອອີ ງອາໂມນອີ ອມນາໍ ຈະໄດພູ້ ກສງັ ກະສອີ າໂມນີອອມຟດ ສະຟາດ 66

Zn2+ + NH4+ + HPO42- Zn(NH4)PO4 + H+ - ພກທງັ ສອງຊະນດິ ນລູີ້ ະລາຍໃນອາຊດິ ເຈອຈາງ ແລະ ໃນທາດລະລາຍອາໂມຍກັ ໄດອູ້ ອີ ງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນ ອອີ ງເຕຕຣາອາໍ ມນີ ສງັ ກະສີ (II) Zn3(PO4)2 + 12NH3 3[Zn(NH3)4]2+ + 2PO43- Zn(NH4)PO4 + 3NH3 [Zn(NH3)4]2+ + HPO42- ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກາລອີ ອມເຮັກຊາຊຍີ າໂນແຟຣດັ (II) ໄດພູ້ ກສຂີ າວທ່ ີ ມສີ ວ່ ນປະກອບຕາ່ ງກນັ ເຊ່ ນັ ຖາູ້ ຕ່ ມທາດກວດສອບນໃູີ້ ຫຫູ້ ຼ າຍເກນີ ພຈໍ ະໄດພູ້ ກກາລອີ ອມສງັ ກະສີ ເຮກັ ຊາຊຍີ າໂນແຟຣດັ (II) 3Zn2+ + 2K+ + 2[Fe(CN)6]4- K2Zn3[Fe(CN)6]2 3. ທິດສະດີ ແລະ ຫກຼ ັ ການວເິ ຄາະກາຈອີ ງໝວດທີ 3 ກາຈອີ ງໝວດທີ 3 ຈະຕກພກໃນທາດລະລາຍອາມໂມຍກັ , ກຼຣໍ ວອາໂມນອີ ອມ ແລະ ຊນຟວອາໂມນອີ ອມໄດພູ້ ກຊນ ຟວ ແລະ ຮີດຣກຊດິ ເຊ່ ງິ ພກຊນຟວມີ 5 ຊະນິດໄດແູ້ ກ່: ຊນຟວຂອງອອີ ງ Ni2+, Fe3+ (ແລະ Fe2+), Zn2+, Mn2+ ແລະ Co2+ ສວ່ ນພກຮດີ ຣກຊິດມີ 2 ຊະນດິ ຄ: ຮດີ ຣດຊດິ ຂອງອອີ ງ Al3+ ແລະ Cr3+ ພກກາຈີອງໃນໝວດທີ 3 ເຫ່ ຼ ານ້ລີູ ະລາຍ ໄດໃູ້ ນອາຊດິ ກຮຼໍ ດີ ຣກິ ຫຼ ອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ທ່ ຮີ ອູ້ ນ. ກາຈອີ ງໝວດທີ 3 ແບງ່ ອອກເປນັ 2 ກມຸ່ ຍອ່ ຍ ເຊ່ ງິ ແຍກໄດດູ້ ວູ້ ຍການເຕມີ ບາເຊແິ ກ່ລງໄປ ເຊ່ ັນ: ຮດີ ຣກຊດິ ຂອງກາລອີ ອມ ຫຼ ນາຕຼອີ ອມ ແລະ ແປກອກຊດິ ຮໂີ ດຣແຊນ ໂດຍຮດີ ຣກຊດິ ຂອງອອີ ງ Zn2+, Al3+ ແລະ Cr3+ ຈະລະລາຍຈດັ ເປນັ ກາຈອີ ງໝວດທີ 3B ສວ່ ນຮີດຣກຊິດ ຂອງອອີ ງ Ni2+, Fe3+, Mn2+ ແລະ Co2+ ບ່ ໍລະລາຍຈດັ ເປນັ ກາຈອີ ງໝວດທີ 3A ສາໍ ລບັ ການຕ່ ມແປກອກຊດິ ຮໂີ ດຣແຊນລງໄປກໍ ເພ່ ອອກຊໄີ ດອອີ ງ Cr3+ ເປນັ ອີອງ CrO42-, ອກຊີໄດ ອອີ ງ Mn2+ ເປນັ ອອີ ງ Mn4+, ອກຊໄີ ດອີອງ Fe2+ ເປນັ ອອີ ງ Fe3+ ແລະ ປ່ຽນອອີ ງ Co2+ ເປນັ ອອີ ງ Co3+ ເຊ່ ງິ ຮດີ ຣກຊດິ ຂອງກາຈອີ ງເຫ່ ຼ ານ້ເູີ ມ່ ອມເີ ລກອກຊີດາຊງຂນັູ້ ສງຈະບ່ ໍລະລາຍ ເຮັດໃຫສູ້ າມາດແຍກກາຈອີ ງໝວດທີ 3 ອອກເປນັ 2 ກມຸ່ ຍອ່ ຍໄດຢູ້ າ່ ງຊດັ ເຈນ ກາ່ ວຄກ່ມຸ 3A ປະກອບດວູ້ ຍພກ MnO2, Fe(OH)3, Co(OH)2 ແລະ Ni(OH)2 ສ່ວນກ່ມຸ 3B ປະກອບ ດວູ້ ຍທາດລະລາຍຂອງອອີ ງ [Al(OH)4]-, CrO42- ແລະ [Zn(OH)4]2-. 4. ຂະບວນການວເິ ຄາະກາຈອີ ງໝວດທີ 3 4.1. ການຕກພກກາຈອີ ງໝວດທີ 3 ທາດລະລາຍໃສໆທ່ ໄີ ດຈູ້ າກການແຍກກາຈອີ ງໝວດທີ 2 ອອກໄປແລວູ້ ອາດມກີ າຈີ ອງໝວດທີ 3 – 5 ຈ່ ງິ ຕອູ້ ງນາໍ ມາວເິ ຄາະຕ່ ໄໍ ປໂດຍນາໍ ມາຕມູ້ ໄລ່ H2S ອອກໄປໃຫ ໝູ້ ດ ແລວູ້ ເຕ່ ມີ NH4Cl ອ່ ມີ ຕວ 4 ຢອດ ແລະ 15M NH3 ເທ່ ອລະຢອດຈນກວາ່ ທາດລະລາຍເປັນບາເຊິ ແລວູ້ ເຕມີ 15M NH3 ລງໄປອີກ 2 ຢອດ ແລະ ຕ່ ມ 1.2M CH3CSNH2 ຈາໍ ນວນ 10 ຢອດ ນາໍ ໄປໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນໃນອາ່ ງນາໍູ້ ຮອູ້ ນເປນັ ເວລາ 5 ນາທີ ຖູາ້ ມພີ ກເກດີ ຂູ້ນ ສະແດງວ່າ ມກີ າຈອີ ງໝວດທີ 3 ແລວູ້ ເຮດັ ໃຫພູ້ ກຕກພກຢ່າງສມບນ ໂດຍການຕ່ ມ 1.2M CH3CSNH2 67

ລງໄປອກີ ແຕຖ່ າູ້ ບ່ ໍມພີ ກເກດີ ຂນູ້ ສະແດງວາ່ ບ່ ໍມກີ າຈອີ ງໝວດທີ 3 ໃຫ ນູ້ າໍ ທາດລະລາຍນນັູ້ ໄປ ວເິ ຄາະກາຈອີ ງໝວດທີ 4 ແລະ ທີ 5 ຕ່ ໍໄປ. ພກທ່ ີໄດເູ້ ປນັ ພກຊນຟວ ແລະ ຮດີ ຣກຊດິ ຂອງກາຈີອງໝວດທີ 3 ອາດຈະເປນັ MnS (ສບີ ວ), FeS(ສດີ າໍ ), Fe2S3(ສດີ າໍ ), CoS(ສດີ າໍ ), NiS(ສີດາໍ ), Al(OH)3(ສີຂາວ), Cr(OH)3 (ສຂີ ເູ້ີ ທ່ າ) ແລະ ZnS(ສຂີ າວ) ນາໍ ພກທ່ ີໄດໄູ້ ປແຍກກາຈອີ ງໝວດທີ 3A ແລະ 3B ໃນຫ ວຂໍຕູ້ ່ ໍ ໄປ. ປະຕກິ ລິ ຍິ າການຕກພກກາຈອີ ງໝວດທີ 3 ມດີ ງ່ ັ ນ:ີູ້ Mn2+ + 2NH3 + H2S MnS + 2NH4+ Fe2+ + 2NH3 + H2S FeS + 2NH4+ 2Fe3+ + 6NH3 + 3H2S Fe2S3 + 6NH4+ Ni2+ + 2NH3 + H2S NiS + 2NH4+ Co2+ + 2NH3 + H2S CoS + 2NH4+ Zn2+ + 2NH3 + H2S ZnS + 2NH4+ ສາໍ ລບັ ອອີ ງ Al3+ ແລະ Cr3+ ຈະບ່ ໍຕກພກຊນຟວແຕ່ຈະຕກພກຮດີ ຣກຊິດ ເພາະວ່າ ຊນຟວຂອງອາລມນີ ີອອມ ແລະ ໂກຣມ ບ່ ໍໝນັູ້ ຄງ ແລະ ຖກອກຊີໄດໄດງູ້ າ່ ຍກາຍເປນັ ພກ ຮດີ ຣກຊດິ ດງ່ ັ ສມຜນລມຸ່ ນ:ູ້ີ Al3+ + 3NH3 + 3H2O Al(OH)3 + 3NH4+ Cr3+ + 3NH3 + 3H2O Cr(OH)3 + 3NH4+ 4.2. ການແຍກກາຈອີ ງໝວດທີ 3 ອອກເປນັ ກາຈອີ ງໝວດທີ 3A ແລະ 3B ນາໍ ເອາພກກາຈອີ ງໝວດທີ 3 ທ່ ໄີ ດມູ້ າໄປລາູ້ ງດວູ້ ຍ 2M NH4Cl ຈາໍ ນວນ 2 ຢອດ , ນາໍູ້ 8 ຢອດ ແລະ 3M NH3 ຈາໍ ນວນ 2 ຢອດ; ນາໍູ້ ທ່ ີລາູ້ ງພກໃຫ ເູ້ ທຖູ້ິມໄປ ຕ່ ມນາໍູ້ 10 ຢອດແລະ HNO3 ປກຸ 10 ຢອດແລວູ້ ນາໍ ໄປໃຫ ຄູ້ ວາມຮອູ້ ນໃນອາ່ ງນາໍູ້ ຮອູ້ ນຈນພກລະລາຍ ຢາ່ ງສມບນ ຈາກນນັູ້ ເຮດັ ໃຫທູ້ າດລະລາຍນເູ້ີ ປນັ ບາເຊິໂດຍການຕ່ ມ 6M NaOH ລງໄປເທ່ ອ ລະຢອດ ແລວູ້ ຕ່ ມ 6M NaOH ເພ່ ມີ ອກີ 12 ຢອດ ແລະ ຄນໃຫ ທູ້ ່ ວແລວູ້ ເຕີມ 3% H2O2 ຈາໍ ນວນ 15 ຢອດ ຄນດວູ້ ຍແທງ່ ແກວູ້ ແລວູ້ ນາໍ ໄປໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນ ໃນອາ່ ງນາໍູ້ ຮອູ້ ນ ເປັນເວລາ ປະມານ 3 ນາທີ ຈາກນນັູ້ ແຍກທາດລະລາຍໃສອອກຈາກພກ (ພກເປນັ ພກຂອງກາຈອີ ງໝວດ ທີ 3A ຖາູ້ ບ່ ມໍ ພີ ກສະແດງວາ່ ບ່ ໍມກີ າຈອີ ງໝວດທີ 3A) ລາູ້ ງພກດວູ້ ຍນາໍູ້ 10 ຢອດ ນາໍູ້ ທ່ ີລາູ້ ງ ພກໃຫເູ້ ກບັ ລວມໄວກູ້ ບັ ທາດລະລາຍຕອນທາໍ ອດິ (ທາດລະລາຍໃສຈະເປນັ ທາດລະລາຍຂອງກາ ຈອີ ງໝວດທີ 3B). 1. ປະຕກິ ລິ ຍິ າການລະລາຍພກກາຈອີ ງຈຸ 3 ດວູ້ ຍອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ມປີ ະຕກິ ລິ ຍິ າດງ່ ັ ນ:ູີ້ 3MnS + 2NO3- + 8H+ 3Mn2+ + 2NO + S + 4H2O FeS + NO3- + 4H+ Fe3+ + NO + S + 2H2O Fe2S3 + 2NO3- + 8H+ 2Fe3+ + 2NO + 3S + 4H2O 3CoS + 2NO3- + 8H+ 3Co2+ + 2NO + 3S + 4H2O 68

3NiS + 2NO3- + 8H+ 3Ni2+ + 2NO + 3S + 4H2O Al(OH)2 + 3H+ Al3+ + 3H2O Cr(OH)2 + 3H+ Cr3+ + 3H2O 3ZnS + 2NO3- + 8H+ 3Zn2+ + 2NO + S + 4H2O 2. ການເຮັດໃຫທູ້ າດລະລາຍອາຊດິ ເປນັ ບາເຊີໂດຍຕ່ ມນາຕຮອີ ອມຮດີ ຣກຊດິ ໃຫ ພູ້ ຽງພໍມີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າດງ່ ັ ນ:ູີ້ Mn2+ + 2OH- Mn(OH)2 Fe3+ + 3OH- Fe(OH)3 Co2+ + 2OH- Co(OH)2 Ni2+ + 2OH- Ni(OH)2 Al3+ + 4OH- [Al(OH)4]- ຫຼ Al3+ + 4OH- AlO2- + 2H2O Cr3+ + 4OH- [Cr(OH)4]- ຫຼ Cr3+ + 4OH- CrO2- + 2H2O Zn2+ + 4OH- [Zn(OH)4]2- ຫຼ Zn2+ + 4OH- ZnO22- + 2H2O 3. ການເຕມີ ແປກອກຊດິ ຮໂີ ດຣແຊນໃນທາດລະລາຍທ່ ເີ ປນັ ບາເຊຂິ ອງຮີດຣກຊດິ ນາຕຼີອອມ ກາຈອີ ງໝວດທີ 3 ຈະມປີ ະຕກິ ລີ ຍິ າການປຽ່ ນແປງດງ່ ັ ນ:ູີ້ Mn(OH)2 + H2O2 MnO2 + 2H2O 2Co(OH)2 + H2O2 2Co(OH)3 2[Cr(OH)4]- + 4H2O2 2CrO42- + 8H2O ຫຼ 2CrO2-+ 4H2O2 2CrO42- + 4H2O 4.3. ການແຍກມງັ ການອອກຈາກເຫຼັກ, ໂກບານ ແລະ ນກິ ແກນ ນາໍ ເອາພກກາຈອີ ງໝວດທີ 3A (MnO2, Fe(OH)3, Co(OH)3, Ni(OH)2) ມາ ລາູ້ ງດວູ້ ຍນາໍູ້ 15 ຢອດ ແລວູ້ ເທນາໍູ້ ທ່ ີລາູ້ ງຖິູ້ມໄປ ຈາກນນັູ້ ຕ່ ມ HNO3 ປຸກ 20 ຢອດ ແລະ 6M KNO2 ຈາໍ ນວນ 2 ຢອດ ນາໍ ໄປຕມູ້ ໃນອາ່ ງນາໍູ້ ຮອູ້ ນຈນພກລະລາຍໝດ ແລວູ້ ຕມູ້ ຕ່ ໍໄປອີກ ຢາ່ ງນອູ້ ຍ 4 ນາທີ ຕ່ ໍຈາກນນັູ້ ໃຫຕູ້ ່ ມພກ KClO3 ຈາໍ ນວນ 20 ມລິ ກີ າຼ ມ ຕມູ້ ຕ່ ໍໄປອີກ 1 ນາທີ ຖາູ້ ຍງັ ບ່ ໄໍ ດພູ້ ກສນີ າໍູ້ ຕານດາໍ ຂອງ MnO2 ໃຫຕູ້ ່ ມພກ KClO3 ລງໄປອີກຈາໍ ນວນ 20 ມລິ ີກຼາມ ຈນກວາ່ ຈະໄດພູ້ ກນນັູ້ ເກດີ ຂນູ້ (ໃຊ ູ້ KClO3 ບ່ ເໍ ກນີ 140 ມລິ ກີ າຼ ມ) ນາໍ ພກສີດາໍ ໄປວເິ ຄາະມງັ ການໃນຫວຂຕໍູ້ ່ ໍໄປ. ປະຕກິ ລີ ຍິ າການແຍກມງັ ການອອກຈາກເຫຼັ ກ, ໂກບານ ແລະ ນິກແກນມີ ດງ່ ັ ນ:້ີູ 1. ປະຕກິ ລິ ຍິ າການລະລາຍພກກາຈອີ ງໝວດທີ 3A ດວູ້ ຍ HNO3 ແລະ KNO2 MnO2 + NO2- + 2H+ Mn2+ + NO3- + H2O Fe(OH)3 + 3H+ Fe3+ + H2O 2Co(OH)3 + NO2- + 4H+ 2Co2+ + NO3- + 5H2O Ni(OH)2 + 2H+ Ni2+ + 2H2O 69

2. ປະຕກິ ລິ ຍິ າທ່ ເີ ກດີ ຈາກການເຕມີ KClO3 ໂດຍ KClO3 ຈະອກຊີໄດອີອງ Mn2+ ເປນັ MnO2 ແຍກອອກມາຈາກອອີ ງ Fe3+, Co2+ ແລະ Ni2+ 3Mn2+ + ClO3- + 3H2O 3MnO2 + Cl- + 6H+ Mn2+ + 2ClO3- MnO2 + 2ClO2 4.4. ການວເິ ຄາະມງັ ການ ລາູ້ ງພກ MnO2 ດວູ້ ຍນາໍູ້ 12 ຢອດ (ນາໍູ້ ທ່ ີລາູ້ ງພກແມ່ນເທຖູິ້ມໄປ) ຕ່ ມ 3 M HNO3 ຈາໍ ນວນ 20 ຢອດ ແລະ 6M KNO2 ຈາໍ ນວນ 1 ຢອດ, ໃຫ ຄູ້ ວາມຮອູ້ ນໃນອາ່ ງນາໍູ້ ຮອູ້ ນຈນພກລະລາຍ (ຖາູ້ ພກລະລາຍບ່ ໝໍ ດຫຼ ງັ ຈາກຕມູ້ ແລວູ້ 3 ນາທີໃຫ ເູ້ ຕີມ 6M KNO2 ຈາໍ ນວນ 1 ຢອດລງໄປອກີ ແລວູ້ ຕມູ້ ຕ່ ໍໄປຈນພກລະລາຍໝດ) ຈາກນນັູ້ ຕ່ ມພກ NaBiO3 ຈາໍ ນວນ 10 mgສນ່ ັ ໃຫເູ້ ຂາູ້ ກນັ ດີ ຖາູ້ ທາດລະລາຍມສີ ມີ ວ່ ງຂອງອອີ ງ MnO4- ສະແດງວາ່ ກາຈີອງນມີູ້ ີ ມງັ ການ(Mn). ປະຕກິ ລິ ຍິ າການວເິ ຄາະມງັ ການເກດີ ຂນູ້ ດງ່ ັ ນ:ູ້ີ - ປະຕກິ ລິ ຍິ າການຕ່ ມ HNO3 ແລະ KNO2 ໃສພ່ ກ MnO2 MnO2 + 2H+ + NO2- Mn2+ + NO3- + H2O - ປະຕກິ ລິ ຍິ າການຕ່ ມ NaBiO3 Mn2+ + 5NaBiO3 + 14H+ 2MnO4- + 5Na+ + 5Bi3+ + 7H2O 4.5. ການແຍກເຫຼັກອອກຈາກໂກບານ ແລະ ນກິ ແກນ ທາດລະລາຍໃສທ່ ໄີ ດຈູ້ າກຂໍູ້ 4.4 ອາດມອີ ີອງຂອງເຫຼັ ກ,ໂຄບານ ແລະ ນິກແກນ ຕອູ້ ງນາໍ ມາເຕມີ 2M NH4NO3 ຈາໍ ນວນ 8 ຢອດ ແລວູ້ ຕ່ ມ 15M NH3 ເທ່ ອລະຢອດຈນທາດ ລະລາຍເປນັ ບາເຊິ (ທດສອບຄວາມເປນັ ບາເຊດີ ວູ້ ຍເຈຍູ້ ລດິ ມສັ ສີແດງ) ແລວູ້ ຕ່ ມ 15M NH3 ເພ່ ມີ ອກີ 5 ຢອດ ນາໍ ໄປໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນໃນອາ່ ງນາໍູ້ ຮອູ້ ນເປນັ ເວລາ 1 ນາທີ ຖາູ້ ໃນທາດລະລາຍ ມີ Fe3+ ອອີ ງຈະໄດພູ້ ກສນີ າໍູ້ ຕານແດງ ແຍກພກອອກຈາກທາດລະລາຍໃສນາໍ ພກໄປວເິ ຄາະ ເຫຼັກໃນຂອໍູ້ ່ ນຕ່ ໄໍ ປ ແຕຖ່ າູ້ ບ່ ໍຕກພກ ສະແດງວາ່ ບ່ ໍມເີ ຫຼັກ. ປະຕກິ ລິ ຍິ າການແຍກເຫຼັ ກອອກຈາກ ໂຄບານ ແລະ ນກິ ແກນມດີ ງ່ ັ ນ:້ີູ Fe3+ + 3NH3 + 3H2O Fe(OH)3 + 3NH4+ Ni2+ + 6NH3 [Ni(NH3)6]2+ Co2+ + 6NH3 [Co(NH3)6]2+ ອອີ ງ [Co(NH3)6]2+ ອາດຖກອອກຊໄີ ດດວູ້ ຍອກຊເີ ເຊນ ໃນອາກາດໄດ ູ້ [Co(NH3)6]3+ ດງ່ ັ ສມຜນ: 4[Co(NH3)6]2+ + O2 + 2H2O 4[Co(NH3)6]3+ + 4OH- ແຕອ່ ອີ ງ [Ni(NH3)6]2+ ເປນັ ອອີ ງເຊງິ ຊອູ້ ນທີໝນັູ້ ຄງຈະບ່ ໍຖກອອກຊໄີ ດດວູ້ ຍອກຊແີ ຊນ ໃນອາກາດ. 4.6. ການວເິ ຄາະເຫຼັກ ພກທ່ ໄີ ດອູ້ າດເປນັ ພກຂອງ Fe(OH)3 (ເບ່ ງິ ຄາໍ ອະທບິ າຍຂໍູ້ 1) ລາູ້ ງພກດວູ້ ຍນາໍູ້ 12 70

ຢອດແລວູ້ ຕ່ ມ 3M HCl ຈາໍ ນວນ 12 ຢອດ ນາໍ ໄປໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນໃນອ່າງນາໍູ້ ທີຝ ດເປນັ ເວລາ 3 ນາທີ ຕ່ ມ 1M KSCN ຈາໍ ນວນ 5 ຢອດ ຖູາ້ ໄດທູ້ າດລະລາຍສແີ ດງຂອງອອີ ງເຊ່ ິງຊອູ້ ນ [Fe(SCN)6]3- ສະແດງວາ່ ມແີ ຄດອອີ ງເປນັ ເຫຼັກ. - ປະຕິກລິ ຍິ າການວເິ ຄາະເຫຼັກ. Fe3+ + SCN- [Fe(SCN)]2+ ການເກດີ ອອີ ງເຊິງຊອູ້ ນລະຫ ວາ່ ງອອີ ງ Fe3+ ແລະ SCN- ອາດມີອອີ ງ SCN- ໄດ ູ້ ຕງັູ້ ແຕ່ 1 ເຖງິ 6 ອອີ ງເຊ່ ັນ ອອີ ງ [Fe(SCN)6]3- ເປນັ ຕນູ້ . 4.7. ການຕຽມທາດລະລາຍໂຄບານ ແລະ ນກິ ແກນເພ່ ອການວເິ ຄາະ ນາໍ ທາດລະລາຍໃສໃນຂໍູ້ 4.5 ທ່ ີແຍກພກຂອງເຫຼັ ກອອກໄປແລວູ້ ມາໃຫ ຄູ້ ວາມຮອູ້ ນ ເພ່ ອລະເຫຍີ ທາດລະລາຍນຈີູ້ ນເກອບແຫງູ້ ຈະໄດອູ້ ກຊດິ ຂອງໂກບານ ແລະ ຂອງນກິ ແກນເຊ່ ິງບ່ ໍ ລະເຫຍີ ໃນລະຫວາ່ ງໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນ 2 ຊະນດິ ຄ ຊະນດິ ມເີ ລກອກຊດີ າຊງ +2 ໄດແູ້ ກ່ CoO ແລະ NiO ສວ່ ນອກີ ຊະນດິ ໜ່ ງມເີ ລກອກຊດີ າຊງ +3 ໄດແູ້ ກ່ Co2O3 ແລະ Ni2O3 ແລວູ້ ຕ່ ມ 3M HCl ຈາໍ ນວນ 2cm3 ນາໍ ໄປໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນເພ່ ອລະລາຍພກ ຫຼ ງັ ຈາກໃຫ ຄູ້ ວາມຮອູ້ ນ 3 ນາທີແລວູ້ ພກຍງັ ລະລາຍບ່ ໍໝດໃຫຕູ້ ່ ມ 3M HNO3 ຈາໍ ນວນ 5 ຢອດ ໃຫ ຄູ້ ວາມຮອູ້ ນຕ່ ໍໄປຈນ ພກລະລາຍຕ່ ໍຈາກນນັູ້ ໃຫຕູ້ ່ ມ 6M NaOH ລງໄປເທ່ ອລະຢອດຈນທາດລະລາຍເປນັ ບາເຊີ (ທດ ສອບຄວາມເປນັ ບາເຊດີ ວູ້ ຍເຈຍູ້ ລດິ ມສັ ສແີ ດງ) ແລວູ້ ເຮັດໃຫ ທູ້ າດລະລາຍເປນັ ອາຊິດໂດຍຕ່ ມ 6M HC2H3O2 ລງໄປເທ່ ອລະຢອດ (ທດສອບຄວາມເປນັ ອາຊດິ ດວູ້ ຍເຈຍູ້ ລິດມສັ ສີຟ້າູ ) ແລວູ້ ຕ່ ມ 6M HC2H3O2 ເພ່ ມີ ອກີ 5 ຢອດ ແບງ່ ທາດລະລາຍອອກເປນັ 2 ສວ່ ນ ສວ່ ນໜ່ ງນາໍ ໄປ ວເິ ຄາະໂຄບານໃນຂໍູ້ 4.8 ແລະ ອກີ ສວ່ ນໜ່ ງນາໍ ໄປວເິ ຄາະນກິ ແກນໃນຂໍູ້ 4.9. ປະຕກິ ລິ ິຍາການກະກຽມທາດລະລາຍໂຄບານ ແລະ ນກິ ແກນເພ່ ອການວເິ ຄາະ. - ປະຕກິ ລິ ຍິ າທ່ ເີ ກດີ ຈາກການຕ່ ມ HCl ຫຼ HNO3 ລງໃສພ່ ກອກຊດິ ຂອງໂກບານ ແລະ ນກິ ແກນທງັ ສອງຊະນດິ . CoO + 2H+ Co2+ + H2O NiO + 2H+ Ni2+ + H2O Co2O3 + 2Cl- + 6H+ 2Co2+ + Cl2 + 2H2O Ni2O3 + 2Cl- + 6H+ 2 Ni2+ + Cl2 + 2H2O ສວ່ ນການຕ່ ມ ຮດີ ຣກຊດິ ນາຕອຼີ ອມ (NaOH) ກເໍ ພ່ ອເຮດັ ໃຫທູ້ າດລະລາຍເປນັ ກາງ ແລະ ການຕ່ ມອາຊດິ ອາເຊຕກິ (HC2H3O2) ເພ່ ອເຮັດໃຫທູ້ າດລະລາຍເປນັ ອາຊິດເລັກນອູ້ ຍເພ່ ອກຽມ ວເິ ຄາະຕ່ ໍໄປ. 4.8. ການວເິ ຄາະໂກບານ ນາໍ ເອາທາດລະລາຍທ່ ີໄດໃູ້ ນຂໍູ້ 4.7 ສ່ວນທ່ ີໜ່ ງມາຕ່ ມ 6M KNO2 ຈາໍ ນວນ 15 ຢອດຄນທາດລະລາຍດວູ້ ຍແທ່ງແກວູ້ ແລວູ້ ຕງັ ປະໄວປູ້ ະມານ 15 ນາທີ ຫຼ ຫຼ າຍກວ່າຖ້າູ ໄດພູ້ ກ ສເີ ຫຼ ອງຂອງ K3[Co(NO2)6] ສະແດງວາ່ ກາຈອີ ງນເີູ້ ປນັ ໂກບານ. 71

- ປະຕກິ ລິ ຍິ າທ່ ີເກດີ ຈາກ Co2+ ປຽ່ ນເປນັ Co3+ ດວູ້ ຍ KNO2 ໃນທາດລະລາຍອາ ຊດິ ອາເຊຕກິ Co2+ + NO2- + 2H+ Co3+ + NO + H2O Co3+ + 6NO2- [Co(NO2)6]3- 4.9. ການວເິ ຄາະນິກແກນ ນາໍ ທາດລະລາຍສວ່ ນທ່ ີ 2 ເຊ່ ງິ ແບງ່ ໄວໃູ້ ນຂໍູ້ 4.7 ມາຕ່ ມ 1%DimethylGlyoxime (C4H8N2O2) ຈາໍ ນວນ 8 ຢອດ ສນ່ ັ ເບາໆ ຫຼ ຄນດວູ້ ຍແທ່ງແກວູ້ ຈາກນນັູ້ ຢອດ 3M NH3 ລງໄປເທ່ ອລະຢອດ ຖາູ້ ໄດພູ້ ກສີແດງຂອງ Ni(C4H7N2O2)2 ສະແດງວ່າກາຈີອງນູີ້ເປັນ ນິກ ແກນ. Ni2+ + 2C4H8N2O2 Ni(C4H7N2O2)2 + 2H+ 4.10.ການແຍກອາລມນີ ີອອມ ອອກຈາກໂກຣມ ແລະ ສງັ ກະສີ ນາໍ ເອາທາດລະລາຍໃສໃນຂໍູ້ 4.2 ທ່ ໄີ ດຈູ້ າກການແຍກກາຈອີ ງໝວດທີ 3A ອອກໄປ ແລວູ້ ມາຕ່ ມ 12M HCl ລງໄປເທ່ ອລະຢອດ ຈນທາດລະລາຍເປັນອາຊິດ ແລະ ເຕມີ 12M HCl ລງໄປອກີ 2 ຢອດ ແລວູ້ ຕ່ ມພກ NH4Cl ປະມານ 150 mg ອນຸ່ ໃນອ່າງນາໍູ້ ຮອູ້ ນຈນ ທາດແຂງລະເຫຍີ ໝດ ຈາກນນັູ້ ຕ່ ມ 15M NH3 ລງໄປເທ່ ອລະຢອດຈນທາດລະລາຍເປັນບາເຊິ ແລວູ້ ເຕມີ 15M NH3 ລງໄປອກີ 4 ຢອດ ນາໍ ໄປໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນໃນອາ່ ງນາໍູ້ ຮອູ້ ນເປັນເວລາ 3 ນາທີ ຖາູ້ ໄດພູ້ ກສຂີ າວເກດີ ຂນູ້ ແລວູ້ ນາໍ ພກໄປວເິ ຄາະອາລມນີ ອີ ອມໃນຫ ວຂໍູ້ 4.11 ແຕຖ່ ູ້າບ່ ໍມີ ພກສະແດງວາ່ ບ່ ມໍ ອີ າລມນີ ອີ ອມ ໃຫນູ້ າໍ ເອາທາດລະລາຍໃສໄປວເິ ຄາະໃນຫວຂຕໍູ້ ່ ໄໍ ປ. - ປະຕກິ ລິ ຍິ າທ່ ີເກດີ ຈາກການໃຫທູ້ າດລະລາຍເປນັ ອາຊດິ ດວູ້ ຍ HCl [Al(OH)4]- + 4H+ Al3+ + 4H2O CrO42- + 2H+ Cr2O72- + H2O [Zn(OH)4]2- + 4H+ Zn2+ + 4H2O - ປະຕກິ ລິ ຍິ າທ່ ີເກດີ ຈາກການໃຫທູ້ າດລະລາຍເປນັ ບາເຊດິ ວູ້ ຍ NH3 Al3+ + 3NH3 + 3H2O Al(OH)3 + 3NH4+ Cr2O72- + 2NH3 + H2O 2CrO42- + 2NH4+ Zn2+ + 4NH3 [Zn(NH3)4]2+ 4.11.ການວເິ ຄາະອາລມນີ ອີ ອມ ລາູ້ ງພກທ່ ີໄດໃູ້ ນຂໍູ້ 4.10 ດວູ້ ຍ 2M NH4Cl ຈາໍ ນວນ 3 ຢອດ ແລະ ນາໍູ້ 10 ຢອດ (ນາໍູ້ ທ່ ລີ າູ້ ງພກເທຖິູ້ມໄປ) ແລວູ້ ຕ່ ມ 3M HCl ລງໄປອີກ 10 ຢອດ ນາໍ ໄປໃຫ ຄູ້ ວາມ ຮອູ້ ນໃນອາ່ ງນາໍູ້ ຮອູ້ ນຈນພກລະລາຍ ຈາກນນັູ້ ຕ່ ມ 0.1% Aluminon (ເກອອາໂມນອີ ອມຂອງ ອາຊດິ ເອຣີ ນິ - ຕກຼີ າກໂບຊລີ ກິ ) ຈາໍ ນວນ 4 ຢອດ ແລວູ້ ເຮັດໃຫ ທູ້ າດລະລາຍເປນັ ກາງດວູ້ ຍ ການຢອດ 3M NH3 ລງໄປເທ່ ອລະຢອດ ຕ່ ຈໍ າກນນັູ້ ເຕມີ 3M NH3 ລງໄປອີກ 1 ຢອດ ຖູາ້ ໄດພູ້ ກສແີ ດງຂອງ Al(OH)3 ເກດີ ຂນູ້ ສະແດງວາ່ ກາຈອີ ງນເ້ີູ ປນັ ອາລມນີ ອີ ອມ. 72

4.12.ການແຍກໂກຣມອອກຈາກສງັ ກະສີ ນາໍ ເອາທາດລະລາຍໃສໆໃນຂໍູ້ 4.10 ມາຕ່ ມ 0.3M Ba(NO3)2 ຈາໍ ນວນ 5 ຢອດ ຖາູ້ ໄດພູ້ ກສເີ ຫຼ ອງຂອງ BaCrO4 ໃຫຢູ້ ອດ 0.3M Ba(NO3)2 ລງໄປເທ່ ອລະຢອດຈນກວ່າພກ ຈະຕກຢາ່ ງສມບນ ນາໍ ເອາພກທ່ ີໄດໄູ້ ປວເິ ຄາະໂກຣມໃນຫວຂໍູ້ 4.13 ແຕຖ່ ູ້າບ່ ໍມີພກສະແດງວ່າ ບ່ ມໍ ໂີ ກຣມ ໃຫນູ້ າໍ ເອາທາດລະລາຍໃສໄປວເິ ຄາະສງັ ກະສໃີ ນຫວຂໍູ້ 4.14 ຕ່ ໄໍ ປ. - ປະຕກິ ລິ ຍິ າການແຍກໂກຣມອອກຈາກສງັ ກະສີ CrO42- + Ba2+ BaCrO4 4.13.ການວເິ ຄາະໂກຣມ ນາໍ ເອາພກສເີ ຫຼ ອງທ່ ີໄດໃູ້ ນຂໍູ້ 4.12 ມາຕ່ ມ 3M HNO3 ຈາໍ ນວນ 6 ຢອດ ໃຫ ູ້ ຄວາມຮອູ້ ນໃນອາ່ ງນາໍູ້ ຮອູ້ ນຈນພກລະລາຍ ແລວູ້ ຕ່ ມ 3% H2O2 ລງໄປເທ່ ອລະຢອດ ຖາູ້ ທາດ ລະລາຍປຽ່ ນສເີ ປນັ ສຟີ າູ້ (ເກດີ ຂນູ້ ຊ່ວຄາວ) ສະແດງວາ່ ກາຈອີ ງເປນັ ໂກຣມ. - ປະຕກິ ລິ ຍິ າທ່ ເີ ກດີ ຈາກການລະລາຍຕວຂອງພກ BaCrO4 ດວູ້ ຍ HNO3 2BaCrO4 + 2H+ Cr2O72- + 2Ba2+ + H2O - ປະຕກິ ລິ ຍິ າທ່ ີເກດີ ຈາກອອີ ງ Cr2O72- ປຽ່ ນໄປເປນັ CrO5 ດວູ້ ຍ H2O2 Cr2O72- + 4H2O2 + 2H+ CrO5 + 5H2O - ປະຕກິ ລິ ຍິ າທ່ ເີ ກດີ ຈາກການສະຫຼ າຍຕວຂອງ CrO5 ໃນທາດລະລາຍອາຊິດ 5CrO5 + 12H+ 4Cr3+ + 7O2 + 6H2O ຄາໍ ຖາມ ແລະ ບດເຝກິ ຫດັ 1. ອອີ ງຂອງໂລຫະທ່ ຕີ ກພກຊຸນຟວ ຫຼ ຮດີ ຣກຊດິ ໃນທາດລະລາຍບາເຊີ ຫຼ ເກອອາໂມນອີ ອມ ມຈີ ກັ ອອີ ງຄອອີ ງໃດແດ?່ 2. ຈງ່ ບອກຄນຸ ລກັ ສະນະຟີຊິກ ແລະ ເຄມຂີ ອງມງັ ການ 3. ອກຊດິ ຂອງມງັ ການທ່ ຮີ ຈູ້ ກັ ກນັ ດມີ ຈີ ກັ ຊະນິດຄຊະນດິ ໃດແດ?່ 4. ຈງ່ ຂຽນສມຜນເຕມັ ຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ າຕ່ ໍໄປນ້ີູ: ກ. + ເຊ່ ງິ ໄດຈູ້ າກ ແລະ ໄດຈູ້ າກ ຂ. + ເຊ່ ງິ ໄດຈູ້ າກ ; ໄດຈູ້ າກ ແລະ ໄດຈູ້ າກ ຄ. + ; ໄດຈູ້ າກ ແລະ ໄດຈູ້ າກ ເຊ່ ງິ ໄດຈູ້ າກ ງ. + + + + + 5. ຈ່ງຊງ່ ັ ຊາສມຜນປະຕກິ ິລຍິ າດ່ງັ ຕ່ ໄໍ ປນ:ູ້ີ 73

ກ. K2MnO4 + H2O MnO2 + KMnO4 + KOH ຂ. MnSO4 + NH3 + H2O Mn(OH)2 + (NH4)2SO4 ຄ. Fe + H2SO4 + HNO3 Fe(NO3)3 + SO2 + H2O ງ. Fe + HNO3 Fe(NO3)3 + NH4NO3 + H2O ຈ. Fe + HCl + HNO3 FeCl3 + NO + H2O ສ. [Fe(CN)6]4- + H2SO4 + H2O Fe2+ + CO + NH4+ + SO42- ຊ. FeCl2 + K4[Fe(CN)6] K2Fe[Fe(CN)6] + KCl ຍ. Fe2+ + Cr2O72- + H+ Fe3+ + Cr3+ + H2O ດ. Co + H2SO4 + HNO3 CoSO4 + NO + H2O ຕ. Co2+ + NO2- + H+ + K+ K3[Co(NO2)6] + NO + H2O ຖ. Ni(OH)2 + NH4Cl + KOH [Ni(NH3)6]Cl2 + KCl + H2O ທ. S + HCl + HNO3 SO42- + Cl- + NOCl + H+ + H2O ນ. Na2[Ni(CN)4] + HCl Ni(CN)2 + HCN + NaCl ບ. [Ni(CN)4]2- + OBr- + OH- Ni(OH)2 + CN- + Br- ປ. AlCl3 + (NH4)2S + H2O Al(OH)3 + NH4Cl + H2S ຜ. AlCl3 + Na2HPO4 AlPO4 + NaCl + HCl ຝ. CrCl3 + Na2CO3 + H2O Cr(OH)3 + CO2 + NaCl 74

ບດທີ 6 ຄນຸ ລກັ ສະນະຂອງພວກກາຈອີ ງໝວດທີ 4 ແລະ 5 1. ຄນຸ ລກັ ສະນະທ່ວໄປຂອງກາຈອີ ງໝວດທີ 4 1.1. ຄຸນລກັ ສະນະຟີຊີກຂອງກາຈອີ ງໝວດທີ 4 ກາຈອີ ງໝວດ 4 ເປນັ ອອີ ງຂອງໂລຫະທ່ ີຕກພກກາກໂບນາດ ໃນທາດລະລາຍບາ ເຊີ ແລະ ເອຕລີ ແອລກຮໍ ໍ ມ:ີ ອອີ ງ Ba2+, Ca2+, Sr2+ ແລະ Mg2+. ພກກາກໂບນາດຂອງ ກາຈອີ ງໝວດ 4 ທກຸ ຊະນດິ ເປນັ ພກສຂີ າວ, ລະລາຍໄດດູ້ ໃີ ນອາຊດິ ອາເຊຕກິ . 1.2. ຄຸນລກັ ສະນະທາງເຄມຂີ ອງກາຈອີ ງໝວດທີ 4 ກາຈອີ ງໝວດ 4 ໄດແູ້ ກ:່ ບາລອີ ອມ, ສະຕອ໋ ງຊຽມ, ການຊອີ ອມ ແລະ ມາເຢຊີ ອອມ ມຄີ ນຸ ລກັ ສະນະທາງເຄມດີ ງ່ ັ ນ:ູີ້ 1.2.1. ບາລອີ ອມ (Ba): ບາລອີ ອມເປນັ ໂລຫະສຂີ າວ-ຟາູ້ , ເປ່ ອຍທ່ ີ 710 , ໝນັູ້ ຄງເມ່ ອຢໃ່ ນອາກາດແຫງູ້ , ແຕໃ່ ນອາກາດຊຸມ່ ຈະເກດີ ປະຕິກິລິຍາກບັ ນາໍູ້ ໄດອູ້ ກຊດິ ຫຼ ຮີ ດຣກຊດິ ຖາູ້ ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ນາໍູ້ ທ່ ອີ ນຸ ນະພມຫອູ້ ງຈະໄດ ູ້ ຮດີ ຣກຊດິ ບາລີອອມ ແລະ ອາຍຮີ ໂດຣແຊນ Ba + 2H2O Ba2+ + H2 + 2OH- ບາລີອອມລະລາຍໃນອາຊດິ ເຈອຈາງ ໄດອູ້ າຍຮໂີ ດແຊນ Ba + 2H+ Ba2+ + H2 ໃນທາດປະສມຕາ່ ງໆບາລອີ ອມຈະໃຊເູ້ ລກອກຊດີ າຊງເປນັ +2 ສະເໝີ ສາໍ ລບັ ເກອກຼໍລວ ແລະ ນຕີ ຣາດຂອງບາລີ ລະລາຍນາໍູ້ ໄດດູ້ ີ, ແຕ່ຖາູ້ ຕ່ ມອາຊດິ ກຼຮໍ ີດຣິກລງໄປໃນທາດລະລາຍ ເກອຂອງບາລຈີ ະໄດບູ້ າລກີ ລຼໍ ວ ຫຼ ບາລນີ ຕີ ຣາດຕກພກໄດ ູ້ ປະຕກິ ິລຍິ າຂອງອອີ ງບາລີອອມ (II). ທາດລະລາຍກລຼໍ ວບາລອີ ອມ (BaCl2 .2H2O) ຫຼ ທາດລະລາຍນຕີ ຣາດບາລອີ ອມ (Ba(NO3)2) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 0,25 M ໃຊສູ້ ກສາປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງ ອີ ອງບາລອີ ອມ (II) ໄດດູ້ ງ່ ັ ນ:ູີ້ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກາກໂບນາດອາໂມນອີ ອມ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງກາກໂບ ນາດບາລອີ ອມ Ba2+ + CO32- BaCO3 - ພກລະລາຍໃນອາຊດິ ອາເຊຕກິ ແລະ ໃນອາຊດິ ແກເ່ ຈອຈາງ ແລະ ລະລາຍໄດ ູ້ ເລັກນອູ້ ຍໃນທາດລະລາຍເກອອາໂມນຂອງອາຊດິ ແກ່ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອອກຊາລາດອາໂມນອີ ອມ ໃຫພູ້ ກສຂີ າວຂອງອອກຊາ ລາດບາລອີ ອມ Ba2+ + (COO)22- Ba(COO)2 75

ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ອາຊດິ ຊນຟລກິ ເຈອຈາງ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງຊນຟາດບາລອີ ອມ Ba2+ + SO42- BaSO4 - ພກນບູ້ີ ່ ລໍ ະລາຍໃນນາໍູ້ , ໃນອາຊດິ ເຈອຈາງ ແລະ ໃນທາດລະລາຍ ຊນຟາດອາ ໂມນ ແຕລ່ ະລາຍໄດດູ້ ໃີ ນອາຊດິ ຊນຟລກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ແລະ ຮອູ້ ນ BaSO4 + H2SO4(conc) Ba2+ + 2HSO4- - ຖາູ້ ຕມູ້ ພກບາລອີ ອມຊນຟາດກບັ ທາດລະລາຍກາກໂບນາດນາຕຼອີ ອມເຂັມູ້ ຂນຸູ້ ຈະ ປຽ່ ນໄປເປນັ ພກກາກໂບນາດບາລອີ ອມໄດ ູ້ BaSO4 + CO32- BaCO3 + SO42- ປະຕກິ ລິ ິຍານຜູ້ີ ນັ ກບັ ໄດ ູ້ ສະແດງວາ່ ການປຽ່ ນແປງນເີູ້ ກດີ ຂນູ້ ບ່ ໍສມບນ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຊນຟາດນາຕອຼີ ອມອ່ ມີ ຕວໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງ ຊນຟາດ ບາລອີ ອມທນັ ທີ SO42- + Ba2+ BaSO4 ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍໂກຣມມາດກາລອີ ອມ ໃຫພູ້ ກສເີ ຫຼ ອງຂອງໂກຣມມາດ ບາລອີ ອມ Ba2+ + CrO42- BaCrO4 - ຖາູ້ ຕ່ ມອາຊດິ ລງໃນທາດລະລາຍໂກຣມມາດກາລອີ ອມ ທາດລະລາຍສີເຫຼ ອງຈະ ປຽ່ ນເປນັ ສສີ ມູ້ - ແດງ ເພາະວາ່ ເກດີ ອອີ ງດໂີ ກຣມມາດ 2CrO22- + 2H+ Cr2O72- + H2O 1.2.2. ສະຕອ໋ ງຊອີ ອມ (Sr) ສະຕ ໋ອງຊີອ ອມ ເ ປັນ ໂລ ຫ ະ ທ່ ີມີສີຂ າວ -ຟາູ້ , ເປ່ ອຍ ທ່ ີ 771 , ມີ ຄນຸ ສມບດັ ຄາູ້ ຍຄກບັ ບາລອີ ອມ. ປະຕກິ ິລຍິ າຂອງອອີ ງສະຕອ໋ ງຊອີ ອມ(II) ທາດລະລາຍກລຼໍ ວສະຕອ໋ ງຊອີ ອມ(SrCl2.6H2O ຫຼ ທາດລະລາຍນຕີ ຣາດສະຕອ໋ ງຊອີ ອມ(Sr(NO3)2) ເຂັມູ້ ຂນຸູ້ 0,25 M ໃຊສູ້ ກສາປະຕກິ ລິ ຍິ າ ຂອງ ອອີ ງສະຕອ໋ ງຊອີ ອມ(II) ໄດດູ້ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາມໂມຍກັ ບ່ ໍເກີດພກ ແລະ ບ່ ໍມີການປ່ຽນແປງເກດີ ຂນູ້ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກາກໂບນາດອາໂມນອີ ອມ ໄດພູ້ ກສີຂາວຂອງກາກໂບ ນາດສະຕຣອງຊອີ ອມ Sr2+ + CO32- SrCO3 ກາກໂບນາດສະຕຣອງຊອີ ອມລະລາຍນາໍູ້ ໄດໜູ້ ອູ້ ຍກວາ່ ກາກໂບນາດບາລອີ ອມ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ອາຊດິ ຊນຟລິກເຈອຈາງ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງຊນຟາດສະຕຣອງຊີ ອອມ Sr2+ + SO42- SrSO4 76

- ຊນຟາດສະຕຣອງຊອີ ອມສາມາດປຽ່ ນກາກໂບນາດສະຕຣອງຊອີ ອມໄດເູ້ ກອບ ໝດເມ່ ອຕມູ້ ກບັ ທາດລະລາຍກາກໂບນາດນາຕອຼີ ອມເຂມັູ້ ຂນຸູ້ SrSO4 + CO32- SrCO3 + SO42- ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອອກຊາລາດອາໂມນອີ ອມ ໄດພູ້ ກສີຂາວຂອງອອກຊາ ລາດສະຕຣອງຊອີ ອມ Sr2+ + (COO)22- Sr(COO)2 - ພກລະລາຍໄດເູ້ ລກັ ນອູ້ ຍບ່ ລໍ ະລາຍໃນອາຊດິ ອາເຊຕກິ ແຕລ່ ະລາຍໃນອາຊດິ ແກ່ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍໂກຣມມາດກາລອີ ອມ ໄດພູ້ ກສີເຫຼ ອງຂອງໂກຣມມາດ ສະຕຣອງຊອີ ອມ Sr2+ + CrO42- SrCrO4 1.2.3. ການຊອີ ອມ (Ca) ການຊອີ ອມເປນັ ໂລຫະທ່ ມີ ສີ ຂີ າວ-ຟາູ້ , ເປ່ ອຍທ່ ີ 845 , ເມ່ ອຖກກບັ ອກຊີແຊນ ໃນອາກາດ ແລະ ຄວາມຊຸມ່ ຈະເກດີ ອກຊດິ ກາຊີ ຫຼ ຮດີ ຣກຊດິ ກາຊີ. ການຊລີ ະລາຍຕວໄດໃູ້ ນ ນາໍູ້ ໄດຮູ້ ດີ ຣກຊດິ ກາຊີ ແລະ ອາຍຮໂີ ດຣແຊນ ໃນທາດລະລາຍການຊີຈະຢໃ່ ນຮບແບບອີອງການຊີ (II) (Ca2+). ເກອຂອງການຊມີ ີ ສຂີ າວ ເມ່ ອເຮດັ ເປນັ ທາດລະລາຍໄດທູ້ າດລະລາຍບ່ ໍມີສີ ນອກຈາກຈະເປັນສຂີ ອງອີອງລບທ່ ີ ເປນັ ສວ່ ນປະກອບຂອງເກອການຊີເທ່ ານນັູ້ ; ພກກຼລໍ ວການຊີໃຊເູ້ ປັນທາດດດຄວາມຊຸ່ມ ແລະ ໃຊເູ້ ປນັ ທາດທ່ ເີ ຮດັ ໃຫແູ້ ຫງູ້ . ເກອຂອງກຼລໍ ວການຊີ ແລະ ນີຕຣາດການຊີ ລະລາຍໄດດູ້ ີໃນເອ ຕາໂນນ ຫຼ ໃນທາດລະລາຍປະສມລະຫວາ່ ງເອຕາໂນນທ່ ີບ່ ໍມນີ າໍູ້ ກບັ ດີເອຕິລເອແຕໃນອດັ ຕາ ສວ່ ນ 1:1 ປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງອອີ ງການຊອີ ອມ (II). ທາດລະລາຍກລຼໍ ວການຊີ (CaCl2.6H2O) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 0,5 M ໃຊສູ້ ກສາປະຕິກລິ ຍິ າຂອງອອີ ງການຊີ (II)ໄດດູ້ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາໂມຍກັ ບ່ ເໍ ກດີ ພກຮດີ ຣກຊດິ ການຊີ ຍອູ້ ນຮີດຣກຊດິ ການຊລີ ະລາຍນາໍູ້ ໄດດູ້ ີ ແຕອ່ າດເຫັນພກຂນຸ່ ສຂີ າວຂອງກາກໂບນາດການຊີ ເພາະທາດລະລາຍ ຖກກບັ ອາກາດເຊ່ ງິ ມອີ າຍດອີ ກຊດິ ກາກບອນເປນັ ສວ່ ນປະກອບຢນ່ າໍ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກາກໂບນາດອາໂມນອີ ອມ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງກາກໂບ ນາດການຊີ Ca2+ + CO32- CaCO3 - ພກລະລາຍໄດໃູ້ ນນາໍູ້ ທ່ ີມອີ າຊດິ ກາກໂບນກິ ຢຫ່ ຼ າຍ (ໃຊນູ້ າໍູ້ ໂສດາທ່ ີກຽມຂູ້ນໃໝ່ ໆ) ເກດີ ເກອຮໂີ ດຣແຊນກາກໂບນາດການຊີ ທ່ ີລະລາຍນາໍູ້ ໄດ ູ້ CaCO3 + H2O + CO2 Ca2+ + 2HCO3- ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ອາຊດິ ຊນຟລກິ ເຈອຈາງໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງຊນຟາດການຊີ Ca2+ + SO42- CaSO4 77

- ພກຊນຟາດການຊລີ ະລາຍໄດໃູ້ ນອາຊດິ ຊນຟລກີ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ແລະ ຮອູ້ ນ CaSO4 + H2SO4 2H+ + [Ca(SO4)2]2- ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອອກຊາລາດອາໂມນອີ ອມໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງອອກ ຊາ ລາດການຊີ ເກດີ ຂນູ້ ທນັ ທີ ຖາູ້ ຕ່ ມທາດລະລາຍເກອຂອງການຊີ ເຂັມູ້ ຂຸນູ້ ລງໄປ ແລະ ຈະເກີດ ອອກຊາລາດການຊຂີ ນູ້ ຢາ່ ງຊາູ້ ໆ ໃນທາດລະລາຍເຈອຈາງ Ca2+ + (COO)22- Ca(COO)2 ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍໂກຣມມາດກາລອີ ອມ ໄດພູ້ ກສເີ ຫຼ ອງຂອງໂກຣມມາດ ການຊີ Ca2+ + CrO42- CaCrO4 (ພກລະລາຍໃນອາຊດິ ອາເຊຕກິ ) ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກາລີເຮັກຊາຊຍີ າໂນແຟຣດັ (II) ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງ ກາລກີ ານຊເີ ຮກັ ຊາຊຍີ າໂນແຟຣດັ (II) Ca2+ + 2K+ + [Fe(CN)6]2- K2Ca[Fe(CN)6] 1.2.4. ມາເຢຊອີ ອມ (Mg) ມາເຢຊອີ ອມເປນັ ໂລຫະທ່ ີມສີ ຂີ າວ, ເປ່ ອຍທ່ ີ 650 , ເມ່ ອເຜາໄໝູ້ໃນ ອາກາດ ຫຼ ອກຊແີ ຊນ ຈະໄດແູ້ ສງສຂີ າວສດໃສ ໄດອູ້ ກຊດິ ມາເຢ ແລະ ນຕີ ຼວມາເຢເລັກນອູ້ ຍ (Mg3N2). ມາເຢລະລາຍຕວໄດຢູ້ າ່ ງຊາູ້ ໆ ໃນນາໍູ້ ເຢນັ ໄດຮູ້ ດີ ຣກຊດິ ມາເຢ ແລະ ອາຍຮໂີ ດ ຣແຊນ ແຕຖ່ າູ້ ເອາໄປຕມູ້ ໃຫຟູ້ ດປະຕກິ ລິ ຍິ າຈະເກດີ ໄດຢູ້ າ່ ງໄວວາ Mg + 2H2O Mg(OH)2 + H2 - ມາເຢຊອີ ອມລະລາຍໄດດູ້ ໃີ ນອາຊດິ ໄດອູ້ ອີ ງມາເຢຊອີ ອມ (II) ແລະ ອາຍຮໂີ ດຣແຊນ Mg + 2H+ Mg2+ + H2 ປະຕກິ ິລຍິ າຂອງອີອງມາເຢຊອີ ອມ (II). ທາດລະລາຍກລຼໍ ວມາເຊຊອີ ອມ(MgCl2.6H2O) ຫຼ ທາດລະລາຍຊນຟາດມາເຊຊອີ ອມ (MgSO4 .7H2O) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 0,5 M ໃຊສູ້ ກສາປະຕກິ ລິ ິ ຍາຂອງອອີ ງມາເຢຊອີ ອມ (II) ໄດດູ້ ງ່ ັ ນ:ີູ້ ປະຕກິ ລິ ິຍາກບັ ທາດລະລາຍອາໂມຍກັ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງຮດີ ຣກຊດິ ມາເຢຊອີ ອມ Mg2+ + 2NH3 + 2H2O Mg(OH)2 + 2NH4+ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຮດີ ຣກຊດິ ນາຕອຼີ ອມ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງຮີດຣກຊິດມາ ເຢຊອີ ອມ Mg2+ + 2OH- Mg(OH)2 (ພກລະລາຍໃນທາດລະລາຍເກອອາໂມນ) ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກາກໂບນາດອາໂມນີອອມ ໄດພູ້ ກສີຂາວຂອງຮີດຣກ ຊດິ ມາເຢຊອີ ອມ - ກາກໂບນາດມາເຢຊອີ ອມ 5Mg2+ + 6CO32- + 7H2O 4MgCO3 .Mg(OH)2 .5H2O + 2HCO3- - ຖາູ້ ມເີ ກອອາໂມນຢໃ່ ນທາດລະລາຍ ຈະບ່ ໍຕກພກເພາະເຮັດໃຫປູ້ ະຕິກລິ ຍິ າສມດນຸ ລມຸ່ ນປີູ້ ຽ່ ນໄປທາງຂວາມ ໄດອູ້ ອີ ງຮໂີ ດຣແຊນກາກໂບນາດ 78

NH4+ + CO32- NH3 + HCO3- ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຮໂີ ດຣແຊນຟດສະຟາດດນີ າຕອຼີ ອມ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງ ມາເຢອາໂມນອີ ອມຟດສະຟາດ ໃນທາດລະລາຍອາໂມຍກັ ທ່ ີມເີ ກອກຣຼໍ ວອາໂມນອີ ອມເລັກນອູ້ ຍ Mg2+ + NH3 + HPO42- Mg(NH4)PO4 - ຖາູ້ ໃຫອູ້ ອີ ງມາເຢເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຮໂີ ດຣແຊນຟດສະຟາດດີນາຕຼີ ອອມ ໃນທາດລະລາຍເປນັ ກາງຈະໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງຮໂີ ດຣແຊນຟດສະຟາດມາເຢ Mg2+ + HPO42- MgHPO4 2. ທິດສະດີ ແລະ ຫກຼ ັ ການວເິ ຄາະກາຈອີ ງໝວດທີ 4 ກາຈອີ ງໝວດທີ 4 ປະກອບມອີ ອີ ງ Ba2+, Mg2+, Ca2+ ແລະ Sr2+ ເຊ່ ງິ ເປັນທາດທ່ ີຢໃ່ ນ ຈດຸ ຽວກນັ ໃນຕາຕະລາງທາດມນ ດງ່ ັ ນນັູ້ , ກາຈອີ ງໃນໝວດນູ້ີ ຈ່ ງິ ມີເລກອກຊີດາຊງຄກນັ ແລະ ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າຄາູ້ ຍຄກນັ ຫຼ າຍ ຈ່ ງິ ແຍກອອກຈາກກາຈອີ ງໃນໝວດອ່ ນໆໄດງູ້ າ່ ຍກາຈີອງໝວດ ທີ 4 ຈະຕກພກກາກໂບນາດໃນທາດລະລາຍທ່ ີເປນັ ບາເຊິ ເຊ່ ງິ ພກກາກໂບນາດເຫ່ ຼ ານ້ລີູ ະລາຍ ໄດໃູ້ ນອາຊດິ ອາເຊຕກິ ສວ່ ນການແຍກກາຈອີ ງແຕລ່ ະຊະນດິ ເພ່ ອການວິເຄາະນນັູ້ ເຮັດໄດໂູ້ ດຍ ໃຫອູ້ ອີ ງ Ba2+ ຕກພກ BaCrO4, ອອີ ງ Sr2+ ຕກພກ SrSO4 ແລະ ອີອງ Ca2+ ຕກພກ CaC2O4 ຈ່ ງິ ສາມາດແຍກ ແລະ ວເິ ຄາະກາຈອີ ງແຕລ່ ະຊະນິດໄດ ູ້ ນອກຈາກນອູ້ີ າດຈະຕອູ້ ງ ເຮດັ ການ Flame test (ສງັ ເກດສຈີ າກແປວທ່ ີເຜາທາດ) ເພ່ ອໃຫເູ້ ກດີ ຄວາມໝນັູ້ ໃຈຍ່ ິງຂູ້ນໃນ ການວເິ ຄາະ ແຕສ່ າໍ ລບັ ອອີ ງ Ca2+ ແລະ ອອີ ງ Sr2+ ການເຮັດ Flame test ຕດັ ສິນຄອູ້ ນ ຂາູ້ ງຍາກ ເພາະໃຫຄູ້ າູ້ ຍຄກນັ ແລະ ອາດເກດີ ຄວາມບ່ ແໍ ນໃ່ ຈໃນການສະຫຼຸ ບຜນໄດ ູ້ ວິທີແກໄູ້ ຂ ກຄໍ ຕອູ້ ງປຽບທຽບແປວໄຟກບັ ທາດລະລາຍທ່ ຮີ ແູ້ ລວູ້ ກບັ ທາດຕວຢາ່ ງທ່ ີວິເຄາະ ເພ່ ອໃຫ ເູ້ ກດີ ແນ່ ໃຈຍ່ ງິ ຂນູ້ ໃນການສະຫຼຸ ບ. 3. ຂະບວນການວເິ ຄາະກາຈອີ ງໝວດທີ 4 3.1. ການຕກພກກາຈອີ ງໝວດທີ 4 ເນ່ ອງຈາກທາດລະລາຍໃສທ່ ີໄດຈູ້ າກການແຍກກາຈີອງໝວດທີ 3 ອອກໄປແລວູ້ ມີ ລກັ ສະນະເປນັ ອາຊດິ ຈ່ ງິ ນາໍ ມາເຮດັ ໃຫເູ້ ປນັ ບາເຊໂິ ດຍຕ່ ມ 15M NH3 ເທ່ ອລະຢອດ ແລວູ້ ຕ່ ມ 2M (NH4)2CO3 ຈາໍ ນວນ 12 ຢອດ ຕ່ ຈໍ າກນນັູ້ ຕ່ ມເອທິລແອລກຮໍ ໍເທ່ າກບັ ປະລມິ າດຂອງທາດ ລະລາຍໃນຫຼ ອດທດລອງຕງັູ້ ໄວເູ້ ປນັ ເວລາ 10 – 12 ນາທີ ຖາູ້ ໄດພູ້ ກສຂີ າວສະແດງວ່າມກີ າຈີ ອງໝວດທີ 4 ນາໍ ເອາພກໄປວເິ ຄາະກາຈອີ ງໃນຂໍູ້ 3.2 ສວ່ ນທາດລະລາຍໃສໃຫ ນູ້ າໍ ໄປວິເຄາະ ກາຈອີ ງໃນໝວດທີ 5 ແຕຖ່ ູາ້ ບ່ ໍມີພກເກດີ ຂນູ້ ສະແດງວາ່ ບ່ ໍມີກາຈອີ ງໝວດທີ 4 ໃຫ ນູ້ າໍ ໄປ ວເິ ຄາະກາຈອີ ງໝວດທີ 5. ປະຕກິ ລິ ຍິ າການຕກພກກາຈອີ ງໝວດທີ 4 - ປະຕກິ ລິ ຍິ າທ່ ີເກດີ ຈາກການໃຊທູ້ າດລະລາຍ (NH4)2CO3 ລງໃສທ່ າດຕວຢາ່ ງ Ba2+ + CO32- BaCO3 Ca2+ + CO32- CaCO3 Sr2+ + CO32- SrCO3 79

Mg2+ + CO32- MgCO3 ສາໍ ລບັ ອອີ ງ Mg2+ ໃນທາດລະລາຍທ່ ີມເີ ຫຼູ້າຈະຕກພກເປນັ ເກອເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນດງ່ ັ ສມຜນລມຸ່ ນູ້ີ Mg2+ + 2NH4+ + 2CO32- + 4H2O MgCO3. (NH4)2CO3. 4H2O 3.2. ການແຍກບາຣອີ ອມ(Ba) ອອກຈາກສະຕຣອງຊອີ ອມ(Sr), ການຊອີ ອມ(Ca) ແລະ ມາເຢຊອີ ອມ(Mg) ນາໍ ເອາພກທ່ ໄີ ດໃູ້ ນຂໍູ້ 3.1 ມາຕ່ ມ 6M HC2H3O2 ຈາໍ ນວນ 6 ຢອດ ແລະ ນາໍູ້ 15 ຢອດ ນາໍ ໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນໃນອາ່ ງນາໍູ້ ຮອູ້ ນເປນັ ເວລາ 2 ນາທີ ຖາູ້ ພກລະລາຍບ່ ໍໝດໃຫ ເູ້ ຕີມ 6M HC2H3O2 ອກີ 2 ຢອດ ແລວູ້ ໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນຕ່ ໄໍ ປອກີ 2 ນາທີ ຈາກນນັູ້ ເຕມີ 2M HC2H3O2 ຈາໍ ນວນ 12 ຢອດ ແລະ 0.5M K2CrO4 ຈາໍ ນວນ 2 ຢອດ ຄນດວູ້ ຍແທ່ງແກວູ້ ຖ້າູ ບ່ ໍມີພກ ເກດີ ຂນູ້ ສະແດງວາ່ ບ່ ໍມອີ ອີ ງ Ba2+ ໃຫນູ້ າໍ ທາດລະລາຍໃສໄປວິເຄາະໃນຂໍູ້ 3.4 ແຕ່ຖາູ້ ມພີ ກ ສເີ ຫຼ ອງເກດີ ຂນູ້ ໃຫເູ້ ຕມີ 0.5M K2CrO4 ເພ່ ມີ ອກີ ເທ່ ອລະຢອດຈນພກຕກພກຢາ່ ງສມບນ ຕ່ ໍ ຈາກນນັູ້ ນາໍ ພກທ່ ີໄດໄູ້ ປວເິ ຄາະບາລອີ ອມໃນຂໍູ້ 3.3 ປະຕິກິລິຍາການແຍກບາລອີ ອມອອກຈາກ ສະຕຣອງຊອີ ອມ, ການຊອີ ອມ ແລະ ມາເຢຊອີ ອມມດີ ງ່ ັ ນ:້ີູ - ປະຕກິ ລິ ຍິ າການລະລາຍຂອງພກກາກໂບນາດຂອງກາຈອີ ງໝວດທີ 4 ດວູ້ ຍອາ ຊດິ ອາເຊຕກິ BaCO3 + 2HC2H3O2 Ba2+ + 2C2H3O2- + H2O + CO2 SrCO3 + 2HC2H3O2 Sr2+ + 2C2H3O2- + H2O + CO2 CaCO3 + 2HC2H3O2 Ca2+ + 2C2H3O2- + H2O + CO2 MgCO3 + 2HC2H3O2 Mg2+ + 2C2H3O2- + H2O + CO2 - ປະຕກິ ລິ ຍິ າການຕກພກ ໂກຣມມາດບາລອີ ອມຈາກການຕ່ ມໂກຣມມາດກາລອີ ອມ Ba2+ + CrO42- BaCrO4 3.3. ການວເິ ຄາະບາລອີ ອມ ລາູ້ ງພກທ່ ີໄດໃູ້ ນຂໍູ້ 3.2 ດວູ້ ຍນນາໍູ້ 10 ຢອດ (ນາໍູ້ ທ່ ລີ າູ້ ງພກດ່ງັ ກາ່ ວໃຫ ເູ້ ທຖູ້ິມໄປ) ຕ່ ມ 12M HCl ຈາໍ ນວນ 10 ຢອດ ຄນດວູ້ ຍແທງ່ ແກວູ້ ໃຫພູ້ ກລະລາຍ ແຕຖ່ າູ້ ພກລະລາຍຊາູ້ ໃຫນູ້ າໍ ໄປໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນໃນອາ່ ງນາໍູ້ ຮອູ້ ນຈນພກລະລາຍໝດ ຕ່ ໍຈາກນນັູ້ ໃຫ ເູ້ ຕີມ 12M HCl ເພ່ ມີ ອກີ 5 ຢອດ ແລວູ້ ລະເຫຍີ ຈນເກີດແຫ ງູ້ ນາໍ ເອາສ່ວນທ່ ີເຫຼ ອໄປເຮັດການ Flame test ໂດຍໃຊປູ້ າຍລວດປລາຕນິ ທ່ ີສະອາດ ແປະກບັ ສ່ວນທ່ ີເຫຼ ອທ່ ີປຽກຊຸມ່ ທ່ ີໄດຈູ້ າກການລະເຫ ີຍ ແລວູ້ ນາໍ ໄປເຜາໄຟ ຖາູ້ ໄດແູ້ ປວໄຟສຂີ ຽວສະແດງວ່າກາຈີອງເປັນ ບາລອີ ອມ ຫຼ ອາດຈະທດ ສອບຕ່ ໄໍ ປໄດໂູ້ ດຍນາໍ ສວ່ ນທ່ ີເຫຼ ອທ່ ີໄດຈູ້ າກການລະເຫຍີ ມາຕ່ ມນາໍູ້ 15 ຢອດ ແລະ 12M HCl ຈາໍ ນວນ 12 ຢອດ ຄນດວູ້ ຍແທງ່ ແກວູ້ ຈນສວ່ ນທ່ ີເຫຼ ອລະລາຍໝດ ແລວູ້ ຕ່ ມ 3M H2SO4 ຫຼ 3M (NH4)2SO4 ຈາໍ ນວນ 5 ຢອດ ຖາູ້ ໄດພູ້ ກສີຂາວຂອງ BaSO4 ກສໍ ະແດງວາ່ ກາຈອີ ງນູ້ີ ເປນັ ບາລອີ ອມ. ປະຕກິ ລິ ຍິ າການວເິ ຄາະບາລອີ ອມມດີ ງ່ ັ ນ:ີູ້ 80

- ປະຕກິ ລິ ຍິ າການລະລາຍຂອງພກໂກຣມມາດບາລອີ ອມດວູ້ ຍອາຊດິ ກຼຮໍ ດີ ຣກິ 2BaCrO4 + 2H+ 2Ba2+ + Cr2O72- + H2O Cr2O72- + 6Cl- + 14H+ 2Cr3+ + 3Cl2 + 7H2O - ປະຕກິ ລິ ຍິ າລະຫວາ່ ງກຼໍຣວບາລີອອມກບັ ອາຊດິ ຊນຟລກິ ຫຼ ຊນຟດັ ອາໂມນີ ອອມ Ba2+ + SO42- BaSO4 3.4. ການແຍກສະຕຣອງຊອີ ອມ(Sr)ອອກຈາກການຊອີ ອມ(Ca) ແລະ ມາເຢຊອີ ອມ(Mg) ນາໍ ທາດລະລາຍທ່ ີໄດໃູ້ ນຂໍູ້ 3.2 ມາໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນໃນອາ່ ງນາໍູ້ ຮອູ້ ນປະມານ 3 ນາທີ ແລວູ້ ຕ່ ມ 3M (NH4)2SO4 ຈາໍ ນວນ 12 ຢອດ ໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນຕ່ ໍໄປອກີ 2 ນາທີ ຕງັູ້ ປະໄວໃູ້ ຫ ູ້ ເຢນັ ຖາູ້ ມພີ ກເກດີ ຂນູ້ ສະແດງວາ່ ໃນທາດລະລາຍບ່ ໍມອີ ອີ ງ Sr2+ ໃຫນູ້ າໍ ທາດລະລາຍໄປວເິ ຄາະ ໃນຂໍູ້ 3.6 ແຕຖ່ າູ້ ມພີ ກສຂີ າວເກດີ ຂນູ້ ໃຫນູ້ າໍ ມາແຊນ່ າໍູ້ ເຢນັ ແລະ ຄນດວູ້ ຍແທ່ງແກວູ້ ປະມານ 5 ນາທີ ຈາກນນັູ້ ນາໍ ພກໄປວເິ ຄາະ Sr ໃນຂໍູ້ 3.5 ສວ່ ນທາດລະລາຍໃສໃຫ ນູ້ າໍ ໄປວເິ ຄາະໃນຂໍູ້ 3.6 ຕ່ ໄໍ ປ. ປະຕກິ ລິ ຍິ າການແຍກສະຕຣອງຊອີ ອມອອກຈາກການຊີອອມ ແລະ ມາເຢຊອີ ອມມີ ດງ່ ັ ນ:ູ້ີ - ປະຕກິ ລິ ຍິ າການຕກພກຊນຟາດສະຕຣອງຊອີ ອມດວູ້ ຍຊນຟາດອາໂມນອີ ອມ Sr2+ + SO42- SrSO4 - ຖາູ້ ໃນທາດລະລາຍມອີ ອີ ງ Ca2+ ອາດຈະຕກພກ CaSO4 ນາໍ ອີກແຕໃ່ ນທາດ ລະລາຍຊນຟາດອາໂມນອີ ອມ ພກ CaSO4 ຫຼ ອອີ ງ Ca2+ ຈະຢໃ່ ນຮບຂອງອອີ ງເຊ່ ິງຊອູ້ ນ ອີ ອງ [Ca(SO4)2]2- ດງ່ ັ ນ:ີູ້ Ca2+ + SO42- CaSO4 CaSO4 + SO42- [Ca(SO4)2]2- 3.5. ການວເິ ຄາະສະຕຣອງຊອີ ອມ ນາໍ ພກສີຂາວທ່ ີໄ ດໃູ້ ນຂໍູ້ 3.4 ມ າຕ່ ມ 1.5M Na2CO3 ຈາໍ ນວນ 20 ຢອ ດ ແລວູ້ ນາໍ ໄປໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນເປນັ ເວລາຢາ່ ງນອູ້ ຍ 5 ນາທີ ເພ່ ອໃຫ ູ້ SrSO4 ປຽ່ ນເປນັ SrCO3 (ທາດລະລາຍໃສໆໃຫເູ້ ທຖ້ມູິ ໄປ) ລາູ້ ງພກດວູ້ ຍນາໍູ້ 15 ຢອດ (ນາໍູ້ ທ່ ີລາູ້ ງເທຖີິູ້ມໄປ) ຈາກນນັູ້ ຕ່ ມ 3M HCl ຈາໍ ນວນ 20 ຢອດຄນດວູ້ ຍແທ່ງແກວູ້ ເພ່ ອໃຫພູ້ ກລະລາຍ; ພກທ່ ີບ່ ໍລະລາຍໃຫ ູ້ ຖິູ້ມໄປ ແລວູ້ ນາໍ ໄປເຮດັ ການ Flame test ໂດຍໃຊລູ້ ວດປລາຕິນທ່ ີສະອາດ ຖາູ້ ໃຫ ແູ້ ປວໄຟ ສແີ ດງສະແດງວາ່ ມກີ າຈອີ ງເປນັ ສະຕຣອງຊອີ ອມ ແລວູ້ ເຮັດຊາໍູ້ ເພ່ ອໃຫ ຄູ້ ວາມແນ່ໃຈວາ່ ການ ສະຫຼຸ ບບ່ ໍຜດິ ພາດ. ປະຕກິ ລິ ຍິ າການວເິ ຄາະສະຕຣອງຊອີ ອມມດີ ງ່ ັ ນ:ີູ້ - ປະຕກິ ລິ ຍິ າທ່ ີເກດີ ຈາກ SrSO4 ປຽ່ ນໄປເປນັ SrCO3 ດວູ້ ຍ Na2CO3 SrSO4 + CO32- SrCO3 + SO42- - ປະຕກິ ລິ ຍິ າການລະລາຍຂອງພກ SrCO3 ດວູ້ ຍ HCl SrCO3 + 2H+ Sr2+ + H2O + CO2 81

3.6. ການແຍກການຊີອອມ(Ca) ອອກຈາກມາເຢຊອີ ອມ(Mg) ນາໍ ທາດລະລາຍທ່ ີໄດໃູ້ ນຂໍູ້ 3.4 ມາຕ່ ມ 3M (NH4)2C2O4 ຈາໍ ນວນ 7 ຢອດຄນ ດວູ້ ຍແທງ່ ແກວູ້ ແລວູ້ ນາໍ ໄປໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນເປນັ ເວລາປະມານ 5 ນາທີ ຈາກນນັູ້ ນາໍ ອອກມາຕ່ ມ 95% C2H5OH ຈາໍ ນວນ 20 ຢອດ ຄນດວູ້ ຍແທງ່ ແກວູ້ ຕງັູ້ ປະໄວໃູ້ ນອງ່ ນາໍູ້ ເຢນັ ປະມານ 5 ນາທີ ຖາູ້ ມອີ ອີ ງ Ca2+ ຈະໄດພູ້ ກສຂີ າວ ຕ່ ໍຈາກນນັູ້ ນາໍ ພກໄປວິເຄາະການຊີອອມໃນຂໍູ້ 3.7 ສວ່ ນທາດລະລາຍໃສໆໃຫນູ້ າໍ ໄປວເິ ຄາະໃນຂໍູ້ 3.8 ແຕຖ່ າູ້ ບ່ ໍພກເກີດຂນູ້ ສະແດງວາ່ ບ່ ໍມີອອີ ງ Ca2+. ປະຕກິ ລິ ຍິ າການແຍກການຊອີ ອມອອກຈາກມາເຢຊອີ ອມມດີ ງ່ ັ ນ:້ີູ - ປະຕກິ ລິ ຍິ າການເກດີ ພກອກຊລີ າດການຊອີ ອມດວູ້ ຍອກຊລີ າດອາໂມນອີ ອມ Ca2+ + C2O42- CaC2O4 3.7. ການວເິ ຄາະການຊອີ ອມ ນາໍ ເອາພກສຂີ າວທ່ ີໄດໃູ້ ນຂໍູ້ 3.6 ມາຕ່ ມ 1.5M Na2CO3 ຈາໍ ນວນ 15 ຢອດ ແລວູ້ ນາໍ ໄປໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນໃນອາ່ ງນາໍູ້ ຮອູ້ ນເປນັ ເວລາຢາ່ ງນອູ້ ຍ 5 ນາທີ ແຍກທາດລະລາຍໃສ ຖູ້ິມໄປ ແລວູ້ ລາູ້ ງພກດວູ້ ຍ1.5M Na2CO3 ຈາໍ ນວນ 10 ຢອດ (ທາດລະລາຍທ່ ີໄດຈູ້ າກການ ລາູ້ ງພກໃຫເູ້ ທຖູ້ິມໄປ) ຕ່ ມ 3M HCl ຈາໍ ນວນ 12 ຢອດ ຄນດວູ້ ຍແທ່ງແກວູ້ ຈນພກລະລາຍ ໝດ ຈາກນນັູ້ ນາໍ ໄປເຮັດການ Flame test ໂດຍໃຊລູ້ ວດປລາຕນິ ທ່ ີສະອາດ ຖ້າູ ໃຫ ແູ້ ປວໄຟ ສແີ ດງອດິ ສະແດງວາ່ ມກີ າຈອີ ງເປນັ ການຊອີ ອມ ແລວູ້ ເຮັດຊາໍູ້ ເພ່ ອໃຫ ຄູ້ ວາມແນ່ໃຈວາ່ ການ ສະຫຼຸ ບບ່ ໍຜດິ ພາດ. ປະຕກິ ລິ ຍິ າການວເິ ຄາະການຊອີ ອມມດີ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ - ປະຕກິ ລິ ຍິ າທ່ ີເກດີ ຈາກ ພກ CaC2O4 ປຽ່ ນເປນັ ພກ CaCO3 CaC2O4 + CO32- CaCO3 + C2O42- - ປະຕກິ ລິ ຍິ າການລະລາຍຂອງພກ CaCO3 ດວູ້ ຍ HCl CaCO3 + 2H+ Ca2+ + H2O + CO2 3.8. ການວເິ ຄາະມາເຢຊີອອມ ນາໍ ທາດລະລາຍໃສໆໃນຂໍູ້ 3.6 ມາຕ່ ມ 15M NH3 ລງໄປເທ່ ອລະຢອດຈນທາດ ລະລາ ຍເປັນ ບາເ ຊິ ແລ ະ ເ ຕມີ 1 5M NH3 ລງໄປ ອກີ 6 ຢອ ດ ຕ່ ໍຈ າກນ ນັູ້ ຕ່ ມ 0.3 M Na2HPO4 ຈາໍ ນວນ 10 ຢອດ ຄນດວູ້ ຍແທງ່ ແກວູ້ ; ຕງັູ້ ປະໄວປູ້ ະມານ 10 – 15 ນາທີ ຖູ້າ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງMgNH4PO4 ສະແດງວາ່ ມີກາຈອີ ງເປັນມາເຢຊອີ ອມ ແຕ່ຖ້າູ ບ່ ໍເກີດພກ ສະແດງວາ່ ບ່ ໍມມີ າເຢຊອີ ອມ ໃນທາດລະລາຍນູ້ີ ຫຼ ອາດທດສອບຕ່ ໄໍ ປໄດ ູ້ ໂດຍລາູ້ ງພກດວູ້ ຍນາໍູ້ 10 ຢອດ ແລະ 3M NH3 ຈາໍ ນວນ 3 ຢອດ(ນາໍູ້ ທ່ ລີ າູ້ ງພກໃຫເູ້ ທຖມູິ້ ໄປ) ຈາກນນັູ້ ລະລາຍພກ ດວູ້ ຍ 6M HCl ຈາໍ ນວນ 6 ຢອດ ນາໍ ໄປໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນໃນອ່າງນາໍູ້ ຮອູ້ ນຈນພກລະລາຍໝດ ແລວູ້ ຕ່ ມນາໍູ້ 15 ຢອດ ແລະ 0.1% para-nitrobenzeneazorecinal or 4-(4-nitroPhen ylazorecinal ຈາໍ ນວນ 1 ຢອດ ຈາກນນັ ເຮັດໃຫເູ້ ປນັ ບາເຊດິ ວູ້ ຍການຕ່ ມ 6M NaOH ເທ່ ອ ລະຢອດ ແລວູ້ ເຕມີ 6M NaOH ລງໄປອກີ 1 ຢອດຖາູ້ ໄດພູ້ ກທ່ ມີ ລີ ກັ ສະນະຄງນູຸ້ ສີຟູ້າສະແດງ ວາ່ ມກີ າຈອີ ງເປນັ ມາເຢຊອີ ອມ. ປະຕກິ ລິ ຍິ າການວເິ ຄາະມາເຢຊອີ ອມມດີ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ 82

- ປະຕກິ ລິ ຍິ າການເກີດເປນັ MgNH4PO4 ດວູ້ ຍ Na2HPO4 ໃນທາດລະລາຍ NH3 MgNH4PO4 Mg2+ + NH3 + HPO42- - ປະຕກິ ລິ ຍິ າການລະລາຍຂອງພກ MgNH4PO4 ດວູ້ ຍ HCl MgNH4PO4 + H+ Mg2+ + NH4+ + HPO42- 4. ຄນຸ ລກັ ສະນະທ່ວໄປຂອງກາຈອີ ງໝວດທີ 5 4.1. ຄນຸ ລກັ ສະນະຟີຊິກຂອງກາຈອີ ງໝວດທີ 5 ກາຈອີ ງໝວດ 5 ເປນັ ອອີ ງຂອງໂລຫະທ່ ີບ່ ໍຕກພກກບັ ທາດກວດສອບໃດໆ ທ່ ີໃຊ ໃນການແຍກກາຈອີ ງໝວດ 1-4 ກາຈອີ ງໝວດ 5 ມຄີ : ອອີ ງ Na+, K+ ແລະ NH4+. ເຖິງວ່າ ອອີ ງ NH4+ ຈະບ່ ໍແມນ່ ກາຈອີ ງຂອງໂລຫະ ແຕກ່ ່ສໍ າມາດເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າຕາ່ ງໆໄດຄູ້ ກບັ ໂລຫະ. 4.2. ຄນຸ ລກັ ສະນະທາງເຄມຂີ ອງກາຈອີ ງໝວດທີ 5 ກາຈອີ ງໝວດ 5 ໄດແູ້ ກ:່ ກາລອີ ອມ, ນາຕຼີອອມ ແລະ ອາໂມນອີ ອມ(ອາໂມນ) ມຄີ ນຸ ລກັ ສະນະທາງເຄມດີ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ 4.2.1. ກາລອີ ອມ (K): ກາລອີ ອມເປນັ ໂລຫະທ່ ີມສີ ອີ ອນ່ ສຂີ າວ-ຟາູ້ ,ເປ່ ອຍທ່ ີ 63,5 , ເມ່ ອເຜາຈະໄດແູ້ ປວໄຟສມີ ວ່ ງ, ບ່ ໍປຽ່ ນແປງໃນອາກາດແຫງູ້ ແຕຈ່ ະຖກອກຊໄີ ດຢາ່ ງໄວວາ ໃນອາກາດຊມຸ່ ເກດີ ເປນັ ແຜນ່ ຟີມສຟີ າູ້ ເຄອບທ່ ີຜວິ . ກາລີລະລາຍຕວໄດໃູ້ ນນາໍູ້ ຢາ່ ງຮນຸ ແຮງໄດ ູ້ ອາຍຮໂີ ດຣແຊນ 2K+ + 2H2O 2K+ + 2OH- + H2 ເກອຂອງກາລອີ ອມຕາ່ ງໆ ກາລອີ ອມຈະມເີ ລກອກຊເີ ດເຊນີ ເປນັ +1 ສະເໝີ . ເກອເຫ່ ຼ ານູ້ີ ລະລາຍນາໍູ້ ໄດດູ້ ີ ແລະ ໄດທູ້ າດລະລາຍບ່ ໍມສີ ີ ເວັນູ້ ແຕເ່ ປນັ ສຂີ ອງອອີ ງລບ ປະຕກິ ລິ ິຍາຂອງອີອງກາລີອອມ (I). ທາດລະລາຍກລຼໍ ວກາລອີ ອມ (KCl) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 1M ໃຊສູ້ ກສາປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງ ອອີ ງກາລອີ ອມ ດງ່ ັ ນ:້ີູ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍນາຕຼີອອມເຮັກຊານີໂຕຣໂກບານຕາດ (III) ໄດພູ້ ກ ສເີ ຫຼ ອງຂອງ ກາລເີ ຮກັ ຊານໂີ ຕຣໂກບານຕາດ (III) 3K+ + [Co(NO2)6]3- K3[Co(NO2)6] ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາຊດິ ແປກັ ກຼລໍ ກິ ໄດພູ້ ກສີຂາວຂອງແປກັ ກຼໍລວກາລີ ອອມໃນທາດລະລາຍເຈອຈາງປານກາງ K+ + ClO4- KClO4 - ພກລະລາຍໄດໃູ້ ນນາໍູ້ , ບ່ ໍລະລາຍໃນເຫຼູ້ າສມບນ ຖູ້າມອີ ີອງອາໂມນີອອມຢ່ໃນ ທາດລະລາຍນກູ້ີ ່ບໍ ່ ມໍ ຜີ ນຕ່ ໍການຕກພກ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາຊດິ ເຮັກຊາກໂຼໍ ລປາຼ ຕນີ ິກ (IV) ໄດພູ້ ກສີເຫຼ ອງຂອງ ກາລເີ ຮັກຊາກຼໂໍ ລປາຼ ຕນີ າດ (IV) 2K+ + [PtCl6]2- K2[PtCl6] 83

ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍນາຕອຼີ ອມເຕຕຣາເຟນລີ ບໍຣອນ ໄດພູ້ ກສີຂາວໃນທາດ ລະລາຍເປນັ ກາງ ຫຼ ໃນທາດລະລາຍອາຊດິ ອາເຊຕກີ K+ + [B(C6H5)4]- K[B(C6H5)4] 4.2.2. ນາຕີອອມ (Na) ນາຕອີ ອມ ເປນັ ໂລຫະທ່ ີມສີ ສີ ຂີ າວ-ຟາູ້ , ເປ່ ອຍທ່ ີ 97,5 , ເກດີ ອກຊີໄດ ໄດໄູ້ ວວາໃນອາກາດຊຸມ່ ດວູ້ ຍເຫດນຈູ້ີ ່ ງຕອູ້ ງເກບັ ນາຕຼີອອມໄວໃູ້ ນພາລາຟີມແຫຼ ວ. ນາຕຼີອອມ ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ນາໍູ້ ຢາ່ ງຮນຸ່ ແຮງໄດຮູ້ ດີ ຣກຊດິ ນາຕຼອີ ອມ ແລະ ອາຍຮໂີ ດຣແຊນ 2Na + 2H2O 2Na+ + 2OH- + H2 ປະຕິກິລິຍາຂອງອີອງນາຕຣີອອມ (I): ທາດລະລາຍກຼລໍ ວນາຕຣອີ ອມ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 1M ໃຊ ູ້ ສກສາປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງອອີ ງນາຕຣອີ ອມ (I) ໄດດູ້ ງ່ ັ ນ:ູີ້ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຢລານລິ ມາເຢຊີອອມອາເຊຕາດ ໄດພູ້ ກສີເຫຼ ອງຂອງ ນາຕຼມີ າເຢຊອີ ອມຢລານລີ ອາເຊຕາດໃນທາດລະລາຍເຂມັູ້ ຂນຸູ້ Na+ + Mg2+ + 3UO22+ + 9CH3COO- NaMg(UO2)3(CH3COO)9 ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຢລານລິ ສງັ ກະສອີ າເຊຕາດ ໄດພູ້ ກສີເຫຼ ອງຂອງນາຕຼີ ສງັ ກະສຢີ ລານລິ ອາເຊຕາດ (NaZn(UO2)3(CH3COO)9 .9H2O) 4.2.3. ອີອງອາໂມນອີ ອມ(ແອມັ ໂມນຽມ ຫຼ ອອີ ງອາໂມນ) (NH4+) ອອີ ງອາໂມນອີ ອມ ເປນັ ອະນຸພນັ ຂອງແອັມໂມເນຍ(ອາມໂມຍກັ ຫຼ ອາ ໂມນຍີ ກັ ) ແລະ ອອີ ງຮໂີ ດແຊນ. ຄນຸ ລກັ ສະນະທ່ ວໄປຂອງອອີ ງນີຄູ້ າູ້ ຍກບັ ອອີ ງຂອງໂລຫ ະຈຸ 1A ຕາ່ ງໆ ຖາູ້ ນາໍ ທາດລະລາຍເກອອາໂມນອີ ອມມາແຍກສະຫຼ າຍດວູ້ ຍໄຟຟູ້າໂດຍໃຊບູ້ າຫຼ ອດ ກາໂຕດ (-) ຈະໄດອູ້ ອີ ງອາໂມນອີ ອມ (ອະມລັ ກາມ) ເກດີ ຂ້ນູ ທ່ ີກາໂຕດເຊ່ ງິ ມຄີ ນຸ ລກັ ສະນະຄ ກບັ (ອະມລັ ກາມ) ຂອງນາຕີ ຫຼ ກາລອີ ອມ. ເກອອາໂມນອີ ອມລະລາຍໄດດູ້ ໃີ ນນາໍູ້ ໄດທູ້ າດລະລາຍບ່ ໍມີສີ ເວັ້ນູ ແຕ່ຈະເປັນສີຂອງອອີ ງ ລບ ຖາູ້ ນາໍ ທາດລະລາຍເກອອາໂມນທກຸ ຊະນດິ ໄປໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນຈະສະຫຼ າຍຕວໄດອູ້ າຍອາມໂມ ຍກັ ແລະ ທາດລະລາຍມຄີ ນຸ ລກັ ສະນະເປນັ ອາຊດິ . ປະຕກິ ລິ ຍິ າອອີ ງອາໂມນອີ ອມ (I). ທາດລະລາຍກລຼໍ ວອາໂມນີອອມ (NH4Cl) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 1M ໃຊສູ້ ກສາປະຕິກລິ ຍິ າຂອງ ອອີ ງອາໂມນອີ ອມໄດດູ້ ງ່ ັ ນ:້ີູ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຮດີ ຣກຊດິ ນາຕຼີ ໄດອູ້ າຍອາໂມຍກັ ເມ່ ອນາໍ ໄປໃຫ ຄູ້ ວາມ ຮອູ້ ນ NH4+ + OH- NH3 + H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍໂລຫະດງ່ ັ ຂອງກາລອີ ອມເຕຕຣາອີອດໂດເມີຄວິ ຣາດ (II) ໄດພູ້ ກສນີ າໍູ້ ຕານ ຫຼ ທາດລະລາຍສນີ າໍູ້ ຕານ ຫຼ ສເີ ຫຼ ອງ ຂນູ້ ຢກ່ ບັ ປະລມິ ານຂອງແອມໂມ ເນຍ ຫຼ ອອີ ງອາໂມນອີ ອມ ໄດພູ້ ກເບຊກິ ບາຫຼ ອດ (II) ອາມນີ ໂນ-ອອີ ດດວ NH4+ + 2[HgI4]2- + 40H- HgO.Hg(NH2)I + 7I- + 3H2O 84

ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາຊດິ ເຮກັ ຊາກໂຼໍ ລປາຼ ຕີນກິ (IV) ໄດພູ້ ກສເີ ຫຼ ອງຂອງ ອາໂມນອີ ອມເຮັກຊາກຼໂໍ ລປາຼ ຕເີ ນດ (IV) 2NH4+ + [PtCl6]2- (NH4)2[PtCl6] ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍນາຕເຼີ ຮກັ ຊານໂີ ຕຣໂກບານຕາດ (III) ໄດພູ້ ກສີເຫຼ ອງ ຂອງອາໂມນອີ ອມເຮັກຊານໂີ ຕຣໂຄບານຕາດ (III) ຄກບັ ປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງອອີ ງກາລອີ ອມ 3NH4+ + [Co(NO2)6]3- (NH4)3[Co(NO2)6] ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍຮໂີ ດຣແຊນທາຕຣາດນາຕຼີອອມອ່ ີມຕວ ໄດພູ້ ກສຂີ າວ ຂອງຮໂີ ດຣແຊນທາຕຣາດອາໂມນອີ ອມຄາູ້ ຍຄກບັ ພກຂອງເກອກາລອີ ອມ ແຕລ່ ະລາຍໄດດູ້ ີກວາ່ ເລກັ ນອູ້ ຍ NH4+ + HC4H4O6- NH4HC4H4O6 - ເມ່ ອນາໍ ພກນໄູ້ີ ປຕມູ້ ກບັ ທາດລະລາຍນາຕຼຮີ ດີ ຣກຊດິ ຈະໄດອູ້ າຍອາໂມຍກັ 5. ທິດສະດີ ແລະ ຫຼກັ ການວເິ ຄາະກາຈອີ ງໝວດທີ 5 ທາດລະລາຍໃສທ່ ໄີ ດຈູ້ າກການແຍກກາຈອີ ງຈຸ 4 ປະກອບດວູ້ ຍກາຈອີ ງທ່ ີບ່ ໍຕກພກໄດໃູ້ ນ ການແຍກກາຈອີ ງທງັ 4 ຈທຸ ່ ຜີ າ່ ນມາຈ່ ງສາມາດເອີນກາຈີອງຈຸນ້ວີູ ່າ Soluble groupd ກ່ ໍໄດ ູ້ ຊ່ ງໄດແູ້ ກອ່ ອີ ງ Na+, K+, ແລະ NH4+.ໃນການວເິ ຄາະ ອອີ ງ NH4+ ຈະຕອູ້ ງໃຊທູ້ າດຕວຢ່າງ ໂດຍກງມາທາໍ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ບາເຊແີ ກເ່ ຊ່ ັນ: ນາຕອີ ອມຮດີ ຣກຊດິ ເປນັ ຕນູ້ ເມ່ ອນາໍ ໄປໃຫ ຄູ້ ວາມ ຮອູ້ ນພຽງເລກັ ນອູ້ ຍຈະເກດີ ກາສອາໂມຍກັ ມປີ ະຕກິ ລິ ຍິ າດງ່ ັ ນ:ູ້ີ NH4+ + OH- NH3 + H2O ກາສອາມໂມຍກັ ທ່ ເີ ກດີ ຂນູ້ ອາດຮໄູ້ ດຈູ້ າກການດມກ່ ນິ ຫຼ ໃຊເູ້ ຈຍູ້ ລດິ ມສັ ສແີ ດງທ່ ີປຽກຊຸ່ມ ເມ່ ອຖກກບັ ອາໂມນຍີ ກັ ຈະປຽນເປນັ ສຟີ າູ້ . ສາໍ ລບັ ການວເິ ຄາະອອີ ງ Na+ ແລະ K+ ນນັູ້ ໃຊສູ້ ງັ ກະສຢີ ຣານລີ ອາເຊຕາດ ແລະ ນາຕຼີໂຄ ບານຕີນີຕດີ ເປັນລີເອເຈນຕາມລ ໍາດບັ ເຮັດໃຫ ອູ້ ອີ ງ Na+ ຕກພກສເີ ຫຼ ອງຂອງ ນາຕີອອ ມ ສງັ ກະສຢີ ຣານລີ ອາເຊຕາດ ແລະ ອີອງ K+ ໃຫ ພູ້ ກສເີ ຫຼ ອງຂອງ ກາລອີ ອມໂກບານຕີນຕີ ີດ ສວ່ ນ NH4+ ກ່ໃໍ ຫພູ້ ກສເີ ຫຼ ອງກບັ ນາຕອີ ອມໂກບານຕນີ ຕີ ດີ ເຊ່ ນັ ດຽວກນັ ດງ່ ັ ນນັູ້ ກອ່ ນວເິ ຄາະ ອອີ ງ K+ ຕອູ້ ງກາໍ ຈດັ ອອີ ງ NH4+ ອອກໄປກອ່ ນ. ເນ່ ອງຈາກການວເິ ຄາະແບບເຄ່ ງິ ຈລຸ ະພາກນໃີູ້ ຊທູ້ າດໃນປະລມິ ານໜູ້ອຍຫຼ າຍ ການໃຊລູ້ ີເອ ເຈນດງ່ ັ ກາ່ ວວເິ ຄາະຫາອອີ ງ Na+ ແລະ K+ ຍອ່ ມອາດຜິດພາດໄດ ູ້ ແລະ ອາດສະຫຼຸ ບວາ່ ບ່ ໍມີ ກາຈອີ ງທງັ ສອງນກູ້ີ ່ໄໍ ດ ູ້ ວທິ ີທ່ ຈີ ະຊວ່ ຍໃຫມູ້ ຄີ ວາມເຊ່ ອໝນັູ້ ໃນການວເິ ຄາະຫ າອີອງ Na+ ແລະ K+ ໃນທາດລະລາຍທ່ ີມຄີ ວາມເຂມັູ້ ຂຸນູ້ ຕາ່ ໍ ໄດອູ້ ີກທາງໜ່ ງກ່ ໍຄການສງັ ເກດສີຂອງແປວໄຟ ຫຼ ການເຮັດ Flame test ຊ່ ງອອີ ງ Na+ ຈະໃຫແູ້ ປວໄຟສເີ ຫຼ ອງ ສວ່ ນອອີ ງ K+ ຈະໃຫ ແູ້ ປວໄຟ ສມີ ວ່ ງ ແລະ ການສະຫຸຼ ບຈະງາ່ ຍຂູນ້ ຖູາ້ ປຽ່ ບທຽບລະຫ ວາ່ ງທາດທ່ ີຮແູ້ ລວູ້ ກບັ ອີອງທງັ ສອງ ຊະນດິ ນ.ູ້ີ 85

6. ຂະບວນການວເິ ຄາະກາຈອີ ງໝວດທີ 5 6.1. ການກຽມທາດລະລາຍເພ່ ອວເິ ຄາະ. ທາດລະລາຍທ່ ໄີ ດຈູ້ າກການແຍກກາຈອີ ງໝວດທີ 4 ອອກໄປແລວູ້ ຈະມີອອີ ງ NH4+ ຢໃ່ ນທາດລະລາຍນເີູ້ ຊ່ ງິ ເກດີ ຈາກການຕ່ ມ CH3CSNH2, NH4Cl, (NH4)2CO3 ຕງັູ້ ແຕ່ການ ວເິ ຄາະກາຈອີ ງໝວດທີ 2 ເປນັ ຕນູ້ ມາ ດງ່ ັ ນນັູ້ ຈ່ ງິ ຕອູ້ ງກາໍ ຈດັ ອີອງ NH4+ ອອກຈາກທາດ ລະລາຍກອ່ ນທ່ ີຈະນາໍ ໄປວເິ ຄາະນາຕຼອີ ອມ ຫຼ ກາລອີ ອມ. ການກາໍ ຈດັ ອອີ ງ NH4+ ເລ່ ມີ ຕນູ້ ດວູ້ ຍການນາໍ ເອາທາດລະລາຍທ່ ໄີ ດຈູ້ າກການແຍກກາຈີອງ ໝວດທີ 4 ອອກໄປແລວູ້ ນາໍ ໄປໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນເພ່ ອລະເຫຍີ ທາດລະລາຍນໃູ້ີ ຫແູ້ ຫງູ້ (ເຮັດໃນ ຕ ູ້ ຄວນັ ) ນາໍ ອອກມາຕງັູ້ ໄວໃູ້ ຫເູ້ ຢນັ ປະມານ 2 – 3 ນາທີ ຕ່ ໍຈາກນນັູ້ ໃຫ ຕູ້ ່ ມ 15M HNO3 ຈາໍ ນວນ 1.5 cm3 ຄນດວູ້ ຍແທ່ງແກວູ້ ແລວູ້ ນາໍ ໄປລະເຫຍີ ໃນຕຄູ້ ວນັ ຈນໄດຄູ້ ວນັ ສີຂາວ ເຊ່ ິງເກີດ ຈາກການສະລາຍຕວຂອງເກອອາໂມນອີ ອມ; ຕງັູ້ ປະໄວໃູ້ ຫເູ້ ຢນັ ຖາູ້ ບ່ ໍມພີ ກ ຫຼ ສ່ ງິ ເສດເຫຼ ອຕກ ຄາູ້ ງເຫຼ ອຢສ່ ະແດງວາ່ ບ່ ໍມີ ນາຕອຼີ ອມ ຫຼ ກາລອີ ອມ ແລະ ອອີ ງມາເຢຊອີ ອມ ໄດຕູ້ ກພກຢ່າງ ສມບນ; ໃນການແຍກກາຈອີ ງໝວດທີ 4 ຫຼ ທາດລະລາຍຕວຢາ່ ງບ່ ໍມີກາຈີອງເຫ່ ຼ ານີູໃ້ ຫ ເູ້ ຮັດ ການວເິ ຄາະ ອອີ ງ NH4+ ແຕຖ່ າູ້ ມພີ ກເຫຼ ອຢສ່ ະແດງວາ່ ອາດມກີ າຈອີ ງເປນັ ນາຕຼອີ ອມ, ກາລີ ອອມ ຫຼ ມາເຢຊອີ ອມທ່ ຕີ ກພກບ່ ໍສມບນ ໃຫຕູ້ ່ ມນາໍູ້ 1 cm3 ແລະ 6M HC2H3O2 ຈາໍ ນວນ 2 ຢອດ ອນຸ່ ດວູ້ ຍແປວໄຟອອ່ ນໆ (ພກຖູ້ມິ ໄປ) ແບງ່ ທາດລະລາຍໃສອອກເປນັ 2 ສວ່ ນ ສວ່ ນໜ່ ງ ນາໍ ໄປວເິ ຄາະນາຕອຼີ ອມ. ປະຕກິ ລິ ຍິ ການກຽມທາດລະລາຍ ເພ່ ອການວເິ ຄາະກາຈີອງໝວດທີ 5 ມດີ ງ່ ັ ນ:້ີູ NH4Cl + HNO3 N2O + HCl + 2H2O NH4NO3 N2O + 2H2O 6.2. ການວເິ ຄາະກາລອີ ອມ ນາໍ ທາດລະລາຍທ່ ີແບງ່ ໄວເູ້ ພ່ ອວເິ ຄາະກາລອີ ອມມາຕ່ ມ6M HC2H3O2 ຈາໍ ນວນ 2 ຢອດ ຄນດວູ້ ຍແທ່ງແກວູ້ ແລວູ້ ຕ່ ມ 0.2M Na3[Co(NO2)6] ຈາໍ ນວນ 10 ຢອດ ສນ່ ັ ແລວູ້ ຕງັູ້ ປະໄວເູ້ ປນັ ເວລາ 10 ນາທີ ຖາູ້ ໄດພູ້ ກສເີ ຫຼ ອງເກດີ ຂນູ້ ຢາ່ ງຊາູ້ ໆສະແດງວ່າມີກາຈອີ ງເປນັ ກາລີ ອອມ (ເທທາດລະລາຍໃສຖ້ມູິ ໄປ) ນາໍ ພກມາຕ່ ມ 12M HCl ຄນດວູ້ ຍແທ່ງແກວູ້ ເພ່ ອໃຫ ພູ້ ກ ລະລາຍແລວູ້ ເຮດັ ການ Flame test ໂດຍໃຊປູ້ ລາຕນິ ທ່ ີສະອາດຈມຸ່ ທາດລະລາຍນີູ້ແລວູ້ ນາໍ ໄປ ເຜາໄຟ ຖາູ້ ໄດແູ້ ປວໄຟສມີ ວ່ ງ ສະແດງວາ່ ມີກາຈີອງເປັນກາລີອອມ. ປະຕິກລິ ຍິ ການວິເຄາະ ກາລອີ ອມມດີ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ - ປະຕກິ ລິ ຍິ ການເກດີ ພກ K3[Co(NO2)6] ດວູ້ ຍ Na3[Co(NO2)6] 3K+ + [Co(NO2)6]3- K3[Co(NO2)6] 86

ຖາູ້ ໃນທາດລະລາຍມອີ ອີ ງ NH4+ ກສໍ າມາດເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ ານີູ້ ແລະ ໃຫ ພູ້ ກສີເຫຼ ອງກບັ ທາດລະລາຍ Na3[Co(NO2)6] ເຊ່ ັນດຽວກນັ ດງ່ ັ ນນັູ້ , ທາດລະລາຍທ່ ີຈະວິເຄາະອອີ ງ K+ ຈະ ຕອູ້ ງກາໍ ຈດັ ອອີ ງ NH4+ ອອກໄປໃຫໝູ້ ດ. 3NH4+ + [Co(NO2)6]3- (NH4)3[Co(NO2)6] 6.3. ການວເິ ຄາະນາຕຣອີ ອມ ນາໍ ເອາທາດລະລາຍໃສອກີ ສວ່ ນໜ່ ງທ່ ີແບງ່ ໄວເູ້ ພ່ ອວິເຄາະນາຕຼີອອມມາຕ່ ມ ນາຕຼີ ອອມຣອີ າເຈນ (ມາເຢຊອີ ອມຢຣານລິ ອາເຊຕາດໃນອາຊດິ ອາເຊຕກິ ) ຈາໍ ນວນ 10 ຢອດສນ່ ັ ແລວູ້ ຕງັູ້ ປະໄວໃູ້ ນນາໍູ້ ເຢນັ ປະມານ 12 ນາທີ ຖາູ້ ໄດພູ້ ກສເີ ຫຼ ອງເກດີ ຂນູ້ ຢາ່ ງຊາູ້ ໆ ສະແດງວ່າມີ ກາຈອີ ງເປນັ ນາຕຼອີ ອມ ອາດຈະທດສອບຕ່ ໄໍ ປໄດໂູ້ ດຍລະລາຍພກນດູ້ີ ວູ້ ຍ 12M HCl ແລວູ້ ເຮັດ ການ Flame test. ປະຕກິ ລິ ຍິ ການວເິ ຄາະນາຕຼອີ ອມມດີ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ - ປະຕກິ ລິ ຍິ ການເກດີ ເປນັ ພກນາຕຼອີ ອມມາເຢຊອີ ອມຢລານິລອາເຊຕາດດວູ້ ຍນາຕຼຣີ ີ ອາເຈນ (ມາເຢຊອີ ອມອາເຊຕາດ - ຢຣານລິ ອາເຊຕາດ) Na+ + Mg2+ + 3UO22+ + 9C2H3O2- NaMg(UO2)3(C2H3O2)9 6.4. ການວເິ ຄາະອອີ ງອາໂມນອີ ອມ ການວເິ ຄາະອອີ ງອາໂມນອີ ອມຈະຕອູ້ ງໃຊທູ້ າດຕວຢາ່ ງມາວິເຄາະໂດຍກງ ຖາູ້ ທາດ ຕວຢາ່ ງເປນັ ທາດລະລາຍໃຫໃູ້ ຊຈູ້ າໍ ນວນ 10 ຢອດ ແຕຖ່ າູ້ ເປນັ ທາດແຂງໃຫໃູ້ ຊທູ້ າດຕວຢາ່ ງປະ ມານ 15 mg ເຮດັ ເປນັ ທາດລະລາຍໂດຍຕ່ ມ 6M NaOH ຈາໍ ນວນ 10 ຢອດ ອດັ ປາກຈອກ ບກິ ເກດີ ວູ້ ຍແກວູ້ ໜູ້າໂມງ ໂດຍມເີ ຈຍູ້ ລສີ ມດັ ສແີ ດງທ່ ປີ ຽກຊມຸ່ ຕດິ ຢທ່ ່ ີແກວູ້ ໜາູ້ ໂມງດາູ້ ນໃນ ຈາກ ນນັູ້ ອນຸ່ ທາດລະລາຍນດູີ້ ວູ້ ຍໄຟອ່ອນໆໃນອ່າງນາໍູ້ ປະມານ 1 ນາທີ ຖູ້າເຈຍູ້ ລີສມດັ ປ່ຽນຈາກ ສແີ ດງເປນັ ສຟີ າູ້ ສະແດງວາ່ ມກີ າຈອີ ງເປນັ ອອີ ງອາໂມນີອອມ. ປະຕິກລິ ຍິ ການວິເຄາະອາໂມນີ ອອມມດີ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ NH4+ + OH- NH4OH ຄາໍ ຖາມ ແລະ ບດເຝກິ ຫດັ 1. ອອີ ງຂອງໂລຫະທ່ ຕີ ກພກກາກໂບນາດໃນທາດລະລາຍບາເຊີ ຫຼ ເອຕາໂນລມຈີ ກັ ອອີ ງຄອີ ອງໃດແດ?່ 2. ພວກກາຈອີ ງໝວດທີ 4 ມຄີ ນຸ ລກັ ສະນະຟີຊກິ ຄແນວໃດ? 3. ອອີ ງບວກທ່ ບີ ່ ຕໍ ກພກກບັ ທາດກວດສອບໃດໆມອີ ອີ ງໃດແດ?່ 4. ຂຽນສມຜນເຕັມຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ າຕ່ ໍໄປນີູ້: ກ. + + HgO.Hg(NH2) ++ ເຊ່ ງິ ໄດຈູ້ າກ ; ໄດຈູ້ າກ ແລະ ໄດຈູ້ າກ ຂ. ++ ແລະ (NH4) ເຊ່ ງິ ໄດຈູ້ າກ ໄດຈູ້ າກ 87

5. ຈ່ງຊງ່ ັ ຊາສມຜນຂອງປະຕກິ ລິ ິຍາດງ່ ັ ຕ່ ໄໍ ປນ:ູ້ີ ກ. NH4+ + [HgI4]2- + 0H- HgO.Hg(NH2)I + I- + H2O ຂ. BaCl2 + (NH4)2CO3 BaCO3 + NH4Cl ຄ. CrO42- + H+ Cr2O72- + H2O ງ. Ca(NO3)2 + NH3 + H2O Ca(OH)2 + NH4NO3 ຈ. CaCl2 + NH3 + CO2 + H2O CaCO3 + NH4Cl ສ. CaCO3 + CO2 + H2O Ca2+ + HCO3- 88

ພາກທີ III ການວິເຄາະອານອີ ງ ບດທີ 7 ການຈດັ ແບງ່ ບນັ ດາອານອີ ງຢ່ໃນເຄມວີ ິເຄາະ 1. ປະຫວດັ ຄວາມເປັນມາຂອງອານອີ ງ ອານອີ ງເປນັ ອອີ ງທ່ ີມໄີ ຟຟາູ້ ບນັ ຈເຸ ປນັ ລບ ເຊ່ ິງເກີດຈາກການແຕກຕວຂອງອາຊດິ ແລະ ເກອ. ຕາມປກກະຕອິ ານອີ ງມກັ ເກດີ ຈາກການລວມຕວຂອງທາດຕງັູ້ ແຕ່ 2 ທາດຂູນ້ ໄປຍກເວັູນ້ ຟລອຣໍ ວ, ກລຼໍ ວ, ໂບຣມມວ, ອອີ ດ ແລະ ອອີ ງຊນຟວ. ອານີອງບາງຊະນດິ ເປັນຕວດດອກຊີ ແຊນຈະເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ຕວອກຊໄີ ດເກີດການໃຫ ູ້ ແລະ ຮບັ ອີເລັກຕງເຊ່ ິງກນັ ແລະ ກນັ ເອນ້ີູ ວາ່ ເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າອອກຊເີ ດເຊນີ -ລດີ ກັ ເຊນີ ຫຼ ປະຕກິ ລິ ຍິ າລດີ ອກເຊ່ ັນ: ອີອງຊນຟວສາ ມາດລດີ ວິ (ດດອກຊແີ ຊນ) ອອີ ງກຼລໍ າດໄດຜູ້ ນຜະລດິ ເປັນອີອງຊນຟາດ ແລະ ອີອງກຼລໍ ວເປັນ ຕນູ້ . ປະຕກິ ລິ ຍິ ານເີູ້ ກດີ ຈາກອອີ ງຊນຟວໃຫອູ້ ເີ ລກັ ຕຼງແກ່ ອອີ ງກຼໍລາດ ເຮັດໃຫ ອູ້ ອີ ງຊນຟວຖກ ອກຊໄີ ດໄປເປນັ ອອີ ງຊນຟາດ ສວ່ ນອອີ ງກລຼໍ າດ ຈະຖກລດີ ວີ ໄປເປນັ ກຼລໍ ວອອີ ງ. ອານອີ ງທ່ ີເປນັ ອະນມຸ ນອາຊດິ ທ່ ສີ າໍ ຄນັ ມດີ ງ່ ັ ນ:ີູ້ ອອີ ງ ອາຊເີ ນດ (Arsenate) AsO43- ອອີ ງ ອາຊນີ ດິ (Arsenite) AsO33- ອອີ ງ ໂບມມວ (Bromide) Br- ອອີ ງ ກາກໂບນາດ (Carbonate) CO32- ອອີ ງ ກຼລໍ າດ (Chlorate) ClO3- ອອີ ງ ກລຼໍ ວ (Chloride) Cl- ອອີ ງ ໂກຼມມາດ (Chromate) CrO4- ອອີ ງ ເຮກັ ຊາໄຊຍາໂນແຟຣດັ III (Ferricyanide) [Fe(CN)6]3- ອອີ ງ ເຮັກຊາໄຊຍາໂນແຟຣດັ II (Ferrocyanide) [Fe(CN)6]4- ອອີ ງ ຟຼອໍຣວ (Fluoride) F- ອອີ ງ ອອີ ດດວ (Iodide) I- ອອີ ງ ນຕີ ຣາດ (Nitrate) NO3- ອອີ ງ ນຕີ ຣດິ (Nitrite) NO2- ອອີ ງ ອອກຊາເລດ (Oxalate) C2O42- ອອີ ງ ຟດສະຟາດ (Phosphate) PO43- ອອີ ງ ຊນຟາດ (Sulfate) SO42- 89

ອອີ ງ ຊນຟວ (Sulphide) S2- ອອີ ງ ຊນຟດີ (Sulfite) SO32- ອອີ ງ ທໂີ ອຊຍີ ານາດ (Thiocyanate) SCN ອອີ ງ ທີໂອຊນຟາດ (Thiosulfate) S2O32- ໃນການວເິ ຄາະອານອີ ງ ຂນັູ້ ຕອນທາໍ ອດິ ເຮາຕອູ້ ງຮວູ້ າ່ ທາດລະລາຍຕວຢາ່ ງມີອານອີ ງຢໃ່ ນ ໝວດໃດແດ່ ເຊ່ ງິ ການແຍກອານອີ ງອອກເປນັ ໝວດເຊ່ ງິ ຈະເວາູ້ ຕ່ ໍໄປນີູ້ ອາໄສການລະລາຍຂອງ ເກອການຊ,ີ ບາລຽມ, ແຄັດມຽນ ແລະ ເງນິ ຂອງອອີ ງເຫ່ ຼ ານນັູ້ ດງ່ ັ ນ:ີູ້ - ອານອີ ງໝວດທີ 1 : ເປນັ ອານອີ ງເມ່ ອເກດີ ເກອການຊີອອມແລວູ້ ບ່ ໍລະລາຍໃນທາດ ລະລາຍທ່ ເີ ປນັ ບາເຊີ (ດາ່ ງ) ເລັກນອູ້ ຍໄດແູ້ ກ:່ ອອີ ງກາກໂບນາດ(CO32-), ຊນຟວ(S2-), ອາຊີ ນດີ (AsO33-), ອາຊນີ າດ(AsO43 -), ຟດສະຟາດ(PO4 3-), ອອກຊາເລດ(C2O42-), ແລະ ຟຼ ອຣໍ ວ (F-) - ອານອີ ງໝວດທີ 2 : ເປນັ ອານອີ ງເມ່ ອເກດີ ເກອການຊີ ແລວູ້ ສາມາດລະລາຍໄດ ູ້ ແຕ່ ຖາູ້ ເກດີ ເກອບາລອີ ອມ ຈະບ່ ໍລະລາຍໃນທາດລະລາຍທ່ ີເປນັ ບາເຊີ (ດ່າງ) ເລັກນອູ້ ຍໄດແູ້ ກ່: ອີ ອງຊນຟາດ(SO42-) ແລະ ໂກຣມມດັ (CrO42-) - ອານອີ ງໝວດທີ 3 : ເປນັ ອານອີ ງ ເຊ່ ິງເມ່ ອເກດີ ເກອກາຊີ ແລະ ບາລີອອມແລວູ້ ສາມາດລະລາຍໄດ ູ້ ແຕຖ່ າູ້ ເກດີ ເກອກາດມອີ ອມຈະບ່ ໍລະລາຍໃນທາດລະລາຍທ່ ີເປັນບາເຊີເລັກ ນອູ້ ຍໄດແູ້ ກ:່ ອອີ ງຊນຟີດ(SO32-), ເຮັກຊາຊຍີ າໂນແຟຣດັ (II) ([Fe(CN)6]4- ) ແລະ ເຮັກຊາ ຊຍີ າໂນແຟຣດັ (III) ([Fe(CN)6]3- ) - ອານີອງໝວດທີ 4 : ເປນັ ອານອີ ງທ່ ີເມ່ ອເກດີ ເກອກາຊ,ີ ບາລອີ ອມ ແລະ ກາດມອີ ອມ ແລວູ້ ສາມາດລະລາຍໄດ ູ້ ແຕຖ່ າູ້ ເກດີ ເກອເງນິ ຈະບ່ ໍລະລາຍໃນທາດລະລາຍທ່ ີເປນັ ອາຊິດເລັກ ນອູ້ ຍຂອງອາຊິດນີຕຣກິ ໄດແູ້ ກ່: ອອີ ງທີ ໂອຊນຟາດ(S2O32-), ກຼໍລວ(Cl-), ທີໂອຊີຍານາ ດ (SCN-), ອອີ ດ(I-) ແລະ ໂບຣມມວ(Br-) - ອານີອງໝວດທີ 5 : ເປນັ ອານອີ ງເມ່ ອເກດີ ເກອີ ການຊ,ີ ບາລອີ ອມ, ກາດມອີ ອມ ແລະ ເງນິ ແລວູ້ ສາມາດລະລາຍໄດໃູ້ ນນາໍູ້ ຫຼ ໃນອາຊດິ ໄດແູ້ ກ:່ ອອີ ງກຼໍລາດ(ClO3-), ນີຕຣີດ(NO2-) ແລະ ນຕີ ຣກິ (NO3-) 2. ກາແຍກໝວດອານອີ ງ ໃນການຕກພກຂອງອານອີ ງ ແຕລ່ ະໝວດຈະໃຊທູ້ າດລະລາຍເກອອາເຊຕາດຂອງການຊີ, ບາລອີ ອມ, ກາດມອີ ອມ ແລະ ເງນິ . ທາດລະລາຍເກອອາເຊຕາດເຫ່ ຼ ານູີ້ມີຄນຸ ລກັ ສະນະເປນັ ບາ ເຊເີ ລັກນອູ້ ຍ. 90

ແຜນວາດການແຍກອານອີ ງໝວດທີ 1-5 ທາດລະລາຍຕວຢາ່ ງ (ອານອີ ງໝວດ 1-5) Ca(C2H3O2)2 ພກ (ອານອີ ງໝວດ1) ທາດລະລາຍ (ອານອີ ງໝວດ 2-5) Ba(C2H3O2)2 ພກ (ອານອີ ງໝວດ 2) ທາດລະລາຍ (ອານອີ ງໝວດ 3-5) Cd(C2H3O2)2 ພກ (ອານອີ ງໝວດ 3) ທາດລະລາຍ (ອານອີ ງໝວດ 4-5) AgC2H3O2 ພກ (ອານອີ ງໝວດ 4) ທາດລະລາຍ (ອານອີ ງໝວດ 5) ຄາໍ ຖາມ ແລະ ບດເຝກິ ຫດັ 1. ເພ່ ນິ ອີງໃສຄ່ ນຸ ລກັ ສະນະໃດຂອງທາດໃນການຈດັ ໝວດຂອງພວກອານອີ ງ? 2. ອານອີ ງໝວດທີ 1 ແມນ່ ອອີ ງລບປະເພດໃດ? 3. ອານອີ ງໝວດທີ 2 ແມນ່ ອອີ ງລບປະເພດໃດ? 4. ອານອີ ງໝວດທີ 3 ແມນ່ ອອີ ງລບປະເພດໃດ? 5. ອານອີ ງໝວດທີ 4 ແມນ່ ອອີ ງລບປະເພດໃດ? 91

ບດທີ 8 ຄຸນລກັ ສະນະທ່ວໄປຂອງພວກອານອີ ງໝວດທີ 1 1. ຄນຸ ລກັ ສະນະຟີຊກິ ຂອງພວກອານອີ ງໝວດທີ 1 ອານອີ ງໝວດທີ 1 ເປນັ ອານອີ ງທ່ ເີ ກດີ ເກອການຊແີ ລວູ້ ບ່ ໍລະລາຍໃນທາດລະລາຍທ່ ີເປັນ ບາເຊເີ ລັກນອູ້ ຍໄດແູ້ ກ:່ ອອີ ງກາກໂບນາດ, ຊນຟວ, ຟດສະຟາດ, ອອກຊາລາດ ແລະ ຟລ ອໍຣວ. 2. ຄນຸ ລກັ ສະນະທາງເຄມຂີ ອງພວກອານອີ ງໝວດທີ 1 2.1. ອອີ ງກາກໂບນາດ (CO32-) ເກອກາກໂບນາດທກຸ ຊະນດິ ບ່ ໍລະລາຍໃນນາໍູ້ ຍກເວັນູ້ ເກອກາກໂບນາດຂອງ ໂລຫະດງ່ ັ ແລະ ອາໂມນອີ ອມ. ເກອຮໂີ ດຣແຊນກາກໂບນາດຂອງກາດມີອອມ, ສະຕຣອງຊີ ອອມ, ບາລອີ ອມ, ມາເຢຊອີ ອມ ແລະ ເຫຼັກ ເຊ່ ງິ ເກດີ ຈາກການຕ່ ມອາຊດິ ກາກໂບນກີ (H2O + CO2) ໃຫຫູ້ ຼ າຍເກນີ ລງໃນເກອກາກໂບນາດ ແລະ ຈະລະລາຍຕວເມ່ ອນາໍ ໄປຕມູ້ CaCO3 + H2O + CO2 Ca2+ + 2HCO3- ເກອຮໂີ ດຣແຊນກາກໂບນາດຂອງໂລຫະອລັ ຄາໄລ ລະລາຍໄດດູ້ ໃີ ນນາໍູ້ ແຕ່ລະລາຍໄດ ູ້ ໜອູ້ ຍກວາ່ ເກອກາກໂບນາດ ປະຕິກິລິຍາຂອງເກອອອີ ງກາກໂບນາດ. ທາດລະລາຍນາຕຼີກາກໂບນາດ (Na2CO3 .10H2O) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 0,5 M ໃຊສູ້ ກສາປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງກາກໂບນາດອອີ ງໄດດູ້ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ ປະຕກິ ິລຍິ າກບັ ທາດລະລາຍ ອາຊດິ ກຼຮໍ ດີ ຣກິ ເຈອຈາງ ໄດອູ້ າຍດອີ ກຊດິ ກາກບອນ ຍອູ້ ນວາ່ ອອີ ງກາກໂບນາດສະຫຼ າຍຕວ CO32- + 2H+ CO2 + H2O - ຖາູ້ ໃຫອູ້ າຍທ່ ີເກີດຂ້ນູ ຜ່ານລງໄປໃນນາໍູ້ ປນໃສຂຸນ່ ຍອູ້ ນເກດີ ພກສີຂາວຂອງ ກາກໂບນາດການຊີ CO2 + Ca2+ + 2OH- CaCO3 + H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກຼລໍ ວບາລີ ຫຼ ກລຼໍ ວການຊີ ໄດພູ້ ກສີຂາວຂອງກາກໂບ ນາດບາລີ ຫຼ ການຊອີ ອມ CO32- + Ba2+ BrCO3 CO32+ + Ca2+ CaCO3 - ພກລະລາຍໄດໃູ້ ນອາຊດິ ແກ່ ໄດອູ້ າຍດີອກຊິດກາກບອນ ແລະ ລະລາຍໃນອາ ຊດິ ກາກໂບນກິ ໄດອູ້ ອີ ງຮໂີ ດຣແຊນກາກໂບນາດ BaCO3 + 2H+ Ba2+ + CO2 + H2O BaCO3 + CO2 + H2O Ba2+ + 2HCO3- 92

ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍນຕີ ຣາດເງນິ ໄດພູ້ ກສີຂາວຂອງກາກໂບນາດເງນິ ເຊ່ ິງ ບ່ ໍລະລາຍໃນອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ແລະ ໃນອາໂມຍກັ CO32- + 2Ag+ Ag2CO3 - ຖາູ້ ນາໍ ເອາພກນໄູ້ີ ປຕມູ້ ຈະໄດພູ້ ກຂອງອກຊດິ ເງນິ Ag2CO3 Ag2O + CO2 2.2. ອອີ ງຊນຟີດ(SO32-) ເກອຊນຟີດຂອງໂລຫະດງ່ ັ ແລະ ອາໂມນອີ ອມເທ່ ານນັູ້ ທ່ ີລະລາຍໄດດູ້ ໃີ ນນາໍູ້ . ສວ່ ນ ຊນຟີດຂອງໂລຫະອ່ ນໆ ບາງຊະນດິ ລະລາຍໄດໜູ້ ອູ້ ຍ ແລະ ບາງຊະນດິ ບ່ ລໍ ະລາຍຖາູ້ ເປນັ ເກອ ຮໂີ ດຣແຊນຊນຟີດຂອງໂລຫະອລັ ຄາໄລກ່ລໍ ະລາຍໃນນາໍູ້ ໄດດູ້ ຄີ ກນັ . ປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງອອີ ງຊນຟດີ . ທາດລະລາຍຊນຟີດນາຕຼອີ ອມ (Na2SO3 .7H2O) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 0,5 M ທ່ ີກຽມຂນູ້ ມາໃໝ່ໆ ໃຊສູ້ ກສາປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງອີອງຊນຟີດ ໄດດູ້ ງ່ ັ ນ:ູີ້ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ອາຊດິ ກຼຮໍ ດີ ຣກິ ເຈອຈາງ ຫຼ ອາຊດິ ຊນຟລິກເຈອຈາງໄດອູ້ າຍຊນຟ ເລຢີ າ່ ງໄວເມ່ ອນາໍ ໄປໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນ SO32- + 2H+ SO2 + H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກລຼໍ ວບາລອີ ອມ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງບາລຊີ ນຟລກິ SO32- + Ba2+ BaSO3 - ພກລະລາຍໃນອາຊດິ ກຼຮໍ ດີ ຣກິ ເຈອຈາງ ໄດອູ້ າຍຊນຟເລີ BaSO3 + 2H+ Ba2+ + SO2 + H2O - ຖາູ້ ຕງັູ້ ພກຊນຟດີ ບາລອີ ອມປະໄວ ູ້ ຈະຖກອກຊໄີ ດຢາ່ ງຊາູ້ ໆ ດວູ້ ຍອກຊີແຊນໃນ ອາກາດປຽ່ນໄປເປນັ ພກຊນຟາດບາລອີ ອມ ເຊ່ ງິ ບ່ ໍລະລາຍໃນອາຊດິ ແກເ່ ຈອຈາງ 2BaSO3 + O2 2BaSO4 - ການປຽ່ນແປງນຈີູ້ ະເກດີ ຂນູ້ ຢາ່ ງໄວເມ່ ອນາໍ ໄປອນຸ່ ກບັ ນາໍູ້ ໂບຣມ ຫຼ ອາຊິດນຕີ ຣກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ປາງກາງ ຫຼ ກບັ ແປກອກຊດິ ຮໂີ ດຣແຊນ BaSO3 + Br2 + H2O BaSO4 + 2Br- + 2H+ 3BaSO3 + 2HNO3 BaSO4 + 2NO + H2O BaSO3 + H2O2 BaSO4 + H2O ປະຕກິ ິລຍິ າກບັ ທາດນຕີ ຣາດເງນິ ບ່ ມໍ ກີ ານປຽ່ ນແປງສໃີ ຫເູ້ ຫັນ ຍອູ້ ນເກດີິ ອອີ ງເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນທ່ ີມສີ ຂີ ອງອີອງຊນຟີດໂຕອາເຈນຕາດ (I) SO32- + Ag+ [AgSO3]- - ຖາູ້ ຕ່ ມທາດລະລາຍນຕີ ຣາດເງນິ ລງ ໃນທາດລະລາຍຂອງອອີ ງເຊ່ ິງຊອູ້ ນນໃູີ້ ຫ ູ້ ຫຼ າຍເກນີ ພໍ ຈະໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງຊນຟີດເງນິ [AgSO3]- + Ag+ Ag2SO3 - ຊ່ ງພກນລີູ້ ະລາຍໄດ ູ້ ຖາູ້ ຕ່ ມອອີ ງຊນຟດິ ໃຫຫູ້ ຼ າຍເກນີ ພໍ 93

Ag2SO3 + SO32- 2[AgSO3]- ຖາູ້ ຕ່ ມທາດລະລາຍເກອເຊ່ ງິ ຊອູ້ ນອອີ ງຊນຟີດໂຕອາເຈນຕາດ (I) ຫຼ ການຕມູ້ ພກຊນຟີດ ເງນິ ຈະໄດພູ້ ກສເີ ທາຂອງໂລຫະເງນິ ເກດີ ຂນູ້ 2[AgSO3] 2Ag + SO42- + SO2 Ag2SO3 + H2O 2Ag + SO42- + 2H+ - ເງນິ ຊນຟີດລະລາຍໃນອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຈອຈາງ ໄດອູ້ າຍມາດດອີ ກຊດິ Ag2SO3 + 2H+ SO2 + 2Ag+ + H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍແປກມງັ ການນດັ ກາລີອອມ ເຮັດໃຫ ສູ້ ມີ ວ່ ງແດງຂອງ ແປກມງັ ການດັ ຫາຍໄປ ຍອູ້ ນຖກເລດກຸ ເຕີ (ລດີ ວີ ) ໄປເປັນອີອງມງັ ການ (II) ໃນທາດລະລາຍ ອາຊດິ ຊນຟລກິ ເຈອຈາງ 5SO32- + 2MnO4- + 6H+ 2Mn2+ + 5SO42- + 3H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍດໂີ ກຣມມດັ ກາລອີ ອມ ໄດທູ້ າດລະລາຍສຂີ ຽວຂອງອີ ອງໂກຣມ (III) ໃນທາດລະລາຍອາຊດິ ຊນຟລກິ ເຈອຈາງ 3SO32- + Cr2O72- + 8H+ 2Cr3+ + 3SO42- + 4H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາເຊຕາດຊນ ຫຼ ນຕີ ຣາດຊນ ໃຫ ພູ້ ກສີຂາວຂອງຊນ ຊນຟີດ ເຊ່ ງິ ລະລາຍໃນອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຈອຈາງ SO32- + Pb2+ PbSO3 - ຖາູ້ ນາໍ ພກໄປຕມູ້ ຈະຖກອກຊໄີ ດດວູ້ ຍອກຊແີ ຊນໃນອາກາດ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງ ຊນຊນຟາດ 2PbSO3 + O2 2PbSO4 ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ໂລຫະສງັ ກະສີ ແລະ ອາຊດິ ຊນຟລິກ ໄດອູ້ າຍຊນຟວຮີໂດຣແຊນ ເຊ່ ງິ ກວດສອບໄດໂູ້ ດຍໂດຍຈບັ ເຈຍູ້ ຕອງທ່ ີຈບຸ ອາເຊຕາດຊນໄວທູ້ ່ ີປາກຫຼ ອດທດລອງຈະປຽ່ ນ ເປນັ ສດີ າໍ ຂອງຊນຟວຊນ (PbS) SO32- + 3Zn + 8H+ H2S + 3Zn2+ + 3H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ນາໍູ້ ປນໃສ ເມ່ ອຢອດອາຊດິ ກຮຼໍ ດີ ຣກິ ເຈອຈາງລງເທິງພກເກອຊນຟິດ ຈະໄດອູ້ າຍຊນຟເລີ ແລະ ເມ່ ອໃຫອູ້ າຍນຜູ້ີ າ່ ນລງໄປໃນນາໍູ້ ປນໃສ ຈະໄດພູ້ ກສີຂາວຂອງ ຊນ ຟດິ ການຊອີ ອມ SO32- + Ca2+ CaSO3 - ພກລະລາຍໄດ ູ້ ຖາູ້ ຜາ່ ນອາຍຊນຟເລລີ ງໄປໃຫຫູ້ ຼ າຍເກີນພໍ ຍອູ້ ນເກດີ ອີອງຮີໂດ ແຊນຊນຟດິ CaSO3 + SO2 + H2O Ca2+ + 2HSO3- 94

2.3. ອອີ ງຟດສະຟາດ (PO43-) ອາຊດິ ຟດສະຟໍລກິ 3 ຊະນດິ ທ່ ີຮຈູ້ ກັ ກນັ ດີຄ: ອອກໂຕຟດສະຟລໍ ກິ (H3PO4), ໄພໂລຟດສະຟລໍ ກິ (H4P2O7) ແລະ ເມຕາຟດສະຟລໍ ກິ (HPO3). ເກອຂອງອາຊດິ ຟດສະຟໍ ລກິ ທງັ 3 ຊະນດິ ນີູ້ ເກອອອກໂຕຟດສະຟລໍ ກິ ໝນັູ້ ຄງທ່ ີສດຸ ແລະ ມຄີ ວາມສາໍ ຄນັ ຫຼ າຍທ່ ີສດຸ . ທາດລະລາຍເກອໄພໂລສະຟລໍ ກິ ແລະ ເມຕາຟດສະຟໍລກິ ສາມາດປຽ່ ນໄປເປນັ ເກອອອກໂຕ ຟດສະຟາດໄດຢູ້ າ່ ງຊາູ້ ໆ ທ່ ີອນຸ ຫະພມຫອູ້ ງ ແລະ ປຽ່ ນໄປໄດຢູ້ າ່ ງໄວວາເມ່ ອນາໍ ໄປຕມູ້ ເກອຟດສະຟາດຂອງໂລຫ ະດງ່ ັ (ຍກເວັນູ້ ລີຕີອອມ) ແລະ ອາໂມນີອອມລະລາຍໄດດູ້ ີ ໃນນາໍູ້ ແລະ ເກອຟດສະຟາດຂນັູ້ 1 ຂອງໂລຫະດງ່ ັ ກ່ລໍ ະລາຍໄດດູ້ ຄີ ກນັ . ສວ່ ນເກອຟດສະຟາດ ຂອງໂລຫະອ່ ນໆລວມທງັ ເກອຟດສະຟາດຂນັູ້ 2 ແລະ ຂນັູ້ 3 ຂອງໂລຫະດງ່ ັ ລະລາຍນາໍູ້ ໄດໜູ້ ູ້ອຍ ຫຼ ບ່ ໍລະລາຍ ປະຕິກລິ ິຍາຂອງອອີ ງຟດສະຟາດ: ທາດລະລາຍຮີໂດຣແຊນຟດສະຟາດດີນາຕຼີອອມ (Na2HPO4 .12H2O) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 0.033 M ໃຊສູ້ ກສາປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງອີອງຟດສະຟາດ ໄດ ູ້ ດງ່ ັ ນ:ູ້ີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍນຕີ ຣາດເງນິ ໄດພູ້ ກສີເຫຼ ອງຂອງເງນິ ອອກໂຕຟດສະ ຟາດ HPO42- + 3Ag+ Ag3PO4 + H+ - ພກລະລາຍໃນອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຈອຈາງໄດດູ້ ຮີ ໂີ ດຣແຊນຟດສະຟາດອອີ ງ Ag3PO4 + 2H+ H2PO4- + 3Ag+ - ແລະ ລະລາຍໃນທາດລະລາຍແອັມໂມນຽມ ໄດດູ້ ອີ າໍ ມນິ ເງນິ (I) ອອີ ງ Ag3PO4 + 6NH3 3[Ag(NH3)2]+ + PO43- ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກຼລໍ ວບາລີອອມ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງຟດສະຟາດບາລີ ຂນັູ້ 2 ຫຼ ຮໂີ ດຣແຊນຟດສະຟາດບາລອີ ອມ ໃນທາດລະລາຍເປນັ ກາງ HPO42- + Ba2+ BaHPO4 ພກລະລາຍໃນອາຊດິ ແກເ່ ຈອຈາງ ແລະ ໃນອາຊດິ ອາເຊຕິກ ຖູາ້ ໃນປະຕກິ ິລິຍາການຕກ ພກດງ່ ັ ກາ່ ວມທີ າດລະລາຍອາໂມຍກັ ເຈອຈາງນາໍ ຈະໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງຟດສະຟາດບາລີອອມ ຂນັູ້ 3 ຫຼ ຟດສະຟາດບາລອີ ອມ 2HPO42- + 3Ba2+ + 2NH3 Ba3(PO4)2 + 2NH4+ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາໂມນອີ ອມໂມດບິ ເດດ ໄດທູ້ າດລະລາຍສີເຫຼ ອງຂອງ ອາໂມນອີ ອມຟດສະໂຟໂມດບິ ເດດ (NH4)3[P(Mo3O10)4 ]. ໃນທາດລະລາຍອາຊິດນີຕຣກິ ປະຕກິ ລິ ຍິ າຈະເກດີ ໄດດູ້ ເີ ມ່ ອອນຸ່ ໃຫ ຮູ້ ອູ້ ນທ່ ີອນຸ ຫ ະພມປະມານ 40 ແລະ ຕ່ ມທາດລະລາຍ ນຕີ ຣາດອາໂມນອີ ອມເລກັ ນອູ້ ຍ HPO42- +3NH4+ + 12MoO42- + 23H+ (NH4)3[P(Mo3O10)4] +12H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກລຼໍ ວເຫຼັກ (III) ໄດພູ້ ກສຂີ າວ-ເຫຼ ອງອອ່ ນຂອງຟດສະ 95

ຟາດເຫຼັກ (III) ເຊ່ ງິ ລະລາຍໃນອາຊດິ ແກເ່ ຈອຈາງ ແຕບ່ ່ ລໍ ະລາຍໃນອາຊດິ ອາເຊຕກິ ເຈອຈາງ. HPO42- + Fe3 FePO4 + H+ 2.4 ອອີ ງອອກຊາລາດ (COO)22- ຫຼ (C2O4)2- ເກອອອກຊາລາດຂອງໂລຫະດງ່ ັ ແລະ ຂອງເຫຼັກ(II) ລະລາຍໄດດູ້ ໃີ ນນາໍູ້ . ສວ່ ນ ເກອອກຊາລາດຂອງໂລຫະອ່ ນໆ ບ່ ໍລະລາຍໃນນາໍູ້ ຫຼ ລະລາຍໄດໜູ້ ູອ້ ຍຫຼ າຍ. ແຕ່ເກອອອກຊາ ລາດທກຸ ຊະນດິ ລະລາຍໃນອາຊດິ ເຈອຈາງ. ອາຊດິ ອອກຊາລກິ ເປນັ ພກ (ຮດີ ຣາດ) ບ່ ໍມສີ ມີ ີສດ (COOH)2.2H2O) ແລະ ປຽ່ ນເປນັ ພກທ່ ີປາສະຈາກນາໍູ້ ((COOH)2) ໄດເູ້ ມ່ ອນາໍ ໄປໃຫຄູ້ ວາມ ຮອູ້ ນ ທ່ ອີ ນຸ ຫະພມ 110 , ອາຊດິ ອອກຊາລກິ ລະລາຍໄດດູ້ ໃີ ນນາໍູ້ ມຄີ າ່ ການລະລາຍໄດ ູ້ 111 g/l ທ່ ີ 20 ປະຕກິ ິລຍິ າຂອງອອີ ງອອກຊາລາດ ທາດລະລາຍອອກຊາລາດນາຕອຼີ ອມ ((COONa)2) ຫຼ ທາດລະລາຍ ອອກຊາລາດອາໂມນີອອມ ((COONH4)2) ທ່ ີມເີ ຂັມູ້ ຂນຸູ້ 0.1M ໃຊສູ້ ກສາ ປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງອອີ ງອອກຊາລາດໄດ ູ້ ດງ່ ັ ນ:ູ້ີ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ອາຊດິ ຊນຟລກິ ຂມັູ້ ຂນຸູ້ ລະລາຍຕວໄດອູ້ າຍໂມໂນອກຊດິ ກາກບອນ ເຊ່ ງິ ກວດສອບໄດໂູ້ ດຍຜາ່ ນອາຍທ່ ີເກດີ ຂນູ້ ລງໄປໃນນາໍູ້ ປນໃສ (COOH)2 H2O + CO + CO2 ເຊ່ ງິ ອາຊດິ ຊນຟລກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ຈະເຮດັ ໜູ້າທ່ ເີ ປນັ ທາດດດນາໍູ້ ນນັູ້ ເອງ ສາໍ ລບັ ອາຊດິ ຊນຟລກິ ເຈອຈາງຈະບ່ ໍເກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ ານີູ້ ແຕຖ່ າູ້ ໃນທາດລະລາຍມີມງັ ການດີ ອກຊດິ ກ່ຈໍ ະເຮດັ ໃຫອູ້ ອກຊາລາດລະລາຍຕວເປນັ ອາຍກາກບອນດອີ ກຊດິ ໄດ ູ້ (COO)22- + MnO2 + 4H+ Mn2+ + 2CO2 + 2H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍນຕີ ຣາດເງນິ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງອອກຊາລາດເງນິ ເຊ່ ງິ ລະລາຍນາໍູ້ ໄດໜູ້ ູ້ອຍ ລະລາຍໄດດູ້ ໃີ ນທາດລະລາຍອາໂມຍກັ ແລະ ໃນອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຈອຈາງ (COO)22- + 2Ag+ (COOAg)2 - ພກລະລາຍໄດດູ້ ໃີ ນທາດລະລາຍອາໂມຍກັ ໄດອູ້ ີອງເຊ່ ິງຊອູ້ ນອີອງດອີ າໍ ມນີ ເງນິ (I) ແລະ ໃນອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຈອຈາງ ໄດອູ້ ອີ ງເງນິ (I) (COOAg)2 + 4NH3 2[Ag(NH3)2]+ + (COO)22- (COOAg)2 + 2H+ 2Ag+ + (COO)22- + 2H+ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກລຼໍ ວການຊອີ ອມ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງອອກຊາລາດການ ຊອີ ອມໃນທາດລະລາຍເປນັ ກາງ ຫຼ ເປນັ ບາເຊເີ ລັກນອູ້ ຍ (COO)22- + Ca2+ (COO)2Ca - ພກບ່ ໍລະລາຍໃນອາຊິດອາເຊຕກິ ເຈອຈາງ, ອາຊດິ ອອກຊາລກິ ແລະ ທາດ ລະລາຍ ອາໂມນອີ ອມອອກຊາລາດ ແຕລ່ ະລາຍໃນອາຊດິ ກຮໍ ດີ ຣກິ ເຈອຈາງ ແລະ ໃນອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຈອຈາງ - ທາດລະລາຍກຼລໍ ວບາລອີ ອມ ກ່ເໍ ກດີ ປະຕກິ ລິ ຍິ ານໄ້ີູ ດພູ້ ກສຂີ າວຂອງອອກຊາລາດ 96

ບາລອີ ອມ (COO)22- + Ba2+ (COO)2Ba ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍແປກັ ມງັ ການກາລີອອມ ໄດອູ້ າຍດີອກຊິດກາກບອນ ແລະ ທາດລະລາຍປຽ່ ນສຈີ າກສມີ ວ່ ງແດງເປນັ ທາດທ່ ີບ່ ໍມີສີ ເຊ່ ງິ ເກີດໃນທາດລະລາຍອາຊດິ ທ່ ີ ອນຸ ຫະພມ 60 5(COO)22- + 2MnO4- + 16H+ 10CO2 + 2Mn2+ + 8H2O ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ຄວາມຮອູ້ ນເກອອອກຊາລາດທກຸ ຊະນິດລະລາຍຕວໄດເູ້ ມ່ ອນາໍ ໄປ ເຜາ ແຕໃ່ ຫຜູ້ ນຜະລດິ ແຕກຕາ່ ງກນັ ໂດຍອອກຊາລາດຂອງໂລຫ ະດ່ງັ ລະລາຍຕວໃຫ ເູ້ ກອກາກ ໂບນາດ ແລະ ໄດອູ້ າຍໂມໂນອກຊດິ ກາກບອນເປນັ ຜນຜະລດິ ຫຼ ກັ ແລະ ມີອາຍກາກບອນດີອກ ຊດິ ແລະ ກາກບອນເລກັ ນອູ້ ຍ ເຊ່ ັນ: ເກອອອກຊາລາດນາຕຼີອອມ ແລະ ອອກຊາລາດບາລີ ອອມ 7(COONa)2 7Na2CO3 + 3CO + 2CO2 + 2C (COO)2Ba BaCO3 + CO ເກອເງນິ ອອກຊາລາດ ເມ່ ອເຜາຈະໄດໂູ້ ລຫະເງນິ ແລະ ດອີ ກຊດິ ກາກບອນ ເພາະວ່າອກ ຊດິ ເງນິ ທ່ ີເກດີ ຂນູ້ ໃນພກທາໍ ອດິ ຈະສະຫຼ າຍຕວເປນັ ໂລຫະເງນິ ເມ່ ອຮອູ້ ນ. (COOAg)2 2Ag + 2CO2 ອາຊດິ ອອກຊາລກິ ກ່ລໍ ະລາຍໄດເູ້ ມ່ ອຮອູ້ ນໄດອູ້ າຍກາກບອນດີອກຊດິ ແລະ ອາຊດິ ຟອກ ມກິ ເຊ່ ງິ ອາຊດິ ຟອກມກິ ຈະລະລາຍຕວຕ່ ໄໍ ປ ໄດກູ້ າກບອນໂມໂນອກຊດິ ແລະ ນາໍູ້ (COOH)2 HCOOH + CO2 HCOOH CO + H2O 2.5. ອອີ ງຟຼອໍຣວ (F-) ເກອຟຼອຂໍ ອງໂລຫະດງ່ ັ , ເງນິ , ບາຫຼ ອດ, ອາລມອີ ອມ ແລະ ນກີ ແກນລະລາຍໄດດູ້ ີ ໃນນາໍູ້ ສວ່ ນເກອຟຼອໍຂອງຊນ, ທອງແດງ, ເຫຼັ ກ (III), ບາລີອອມ ແລະ ລີຕອີ ອມ ລະລາຍໄດ ູ້ ໜູ້ອຍ ແຕເ່ ກອຟຼອໍຂອງໂລຫະດງ່ ັ ດນິ ບ່ ລໍ ະລາຍໃນນາໍູ້ ປະຕກິ ິລຍິ າຂອງອອີ ງຟຼ ອໍຣວ: ທາດລະລາຍຟຼອໍຣວນາຕຼີອອມ (NaF) ເຂມັູ້ ຂຸນູ້ 0.1M ສາມາດໃຊສູ້ ກສາປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງອອີ ງຟຼອໄໍ ດດູ້ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ ປະຕິກິລິຍາ ກບັ ອາ ຊດິ ຊນ ຟລິກເ ຂມັູ້ ຂນຸູ້ ເ ມ່ ອ ໃຊ ູ້ເກ ອຟຼ ອໍທ່ ີ ເປັນທ າດ ແຂ ງທ ໍາ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ອາຊດິ ຊນຟລກິ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ ແລະ ນາໍ ໄປໃຫຄູ້ ວາມຮອູ້ ນຈະໄດອູ້ າຍຟຼ ອໍຮໂີ ດຣແຊນ (H2F2) ເຊ່ ິງບ່ ໍມີສີແຕ່ມີຄຸນລກັ ສະນະໃນການກດັ ຫ ຽູ້ນ ແລະ ເກີດຄວນັ ສີຂາວເມ່ ອຖກກບັ ອາກາດຊມຸ່ . 2F- + H2SO4 H2F2 + SO42- - ອາຍຟຼອໍຮໂີ ດຣແຊນສາມາດກດັ ຫຽູ້ນຊີລກິ ຂອງແກວູ້ ແລະ ປດປ່ອຍອາຍຊີລິກ ກອນເຕຕຣາຟຼອໍຣວອອກມາ 97

SiO2 + 2H2F2 SiF4 + 2H2O - ຖູ້າຈບັ ແທ່ງແກວູ້ ທ່ ີປຽກໃຫ ສູ້ າໍ ພດັ ກບັ ອາຍທ່ ີເກີດຂ້ນູ ຈະໄດອູ້ າຊດິ ຊລີ ິກຊິກ (H2SiO3) ຕດິ ຢທ່ ່ ແີ ທງ່ ແກວູ້ ມລີ ກັ ສະນະຄກບັ ງນູຸ້ ສຂີ າວ ເຊ່ ງິ ເກດີ ມາຈາກການສະຫຼ າຍຕວຂອງ ອາຍຊລີ ກິ ອນເຕຕຣາຟຼອໍຣວ ນນັູ້ ເອງ. 3SiF4 + 3H2O 2[SiF6]2- + H2SiO3 + 4H+ - ທ່ ີອນຸ ຫະພມຫອູ້ ງອາຍຟຼອໍຣວຮໂີ ດຣແຊນເກອບທງັ ໝດຈະຢໃ່ ນຮບໄດເມີ (ຄາູ້ ຍ ກບັ ພວກໂປລເີ ມ)ີ ດງ່ ັ ນນັູ້ ສດຂອງອາຍນູ້ີຈ່ ງຂຽນເປນັ H2F2 ຖູ້າອນຸ ຫ ະພມເພ່ ີມຂນູ້ ປະມານ 90 ຈະລະລາຍຕວເປນັ ໂມໂນເມີ ຢາ່ ງສມບນ H2F2 2HF ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍນຕີ ຣາດເງນິ ບ່ ໍເກີດພກຍອູ້ ນຟຼ ອໍຣວເງນິ ລະລາຍໄດດູ້ ີ ໃນນາໍູ້ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກຼໍລວການຊອີ ອມ ໃຫ ພູ້ ກສຂີ າວຂອງຟຼ ອໍຣວການຊີ ອອມ 2F- + Ca2+ CaF2 - ພກລະລາຍໄດເູ້ ລັກນອູ້ ຍ ໃນອາຊດິ ອາເຊຕິກ ແຕລ່ ະລາຍໄດດູ້ ີໃນອາຊດິ ກຼໍຮີ ດຣກິ ເຈອຈາງ ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍກລຼໍ ວເຫຼັກ (III) ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງທາດເຊ່ ິງຊອູ້ ນນາຕຼີ ເຮັກຊາຟຼອໍເຫຼັກ (III) ໃນທາດລະລາຍຟຼອຣໍ ວນາຕອຼີ ອມ ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 6F- + Fe3+ + 3Na+ Na3[FeF6] ຄາໍ ຖາມ ແລະ ບດເຝກິ ຫດັ 1. ບນັ ດາອານອີ ງທ່ ເີ ກດີ ເກອການຊອີ ອມແລວູ້ ບ່ ໍລະລາຍໃນທາດລະລາຍທ່ ີເປນັ ບາເຊິເລັກນອູ້ ຍ ມອີ ອີ ງໃດແດ?່ 2. ໃນການຕກພກບນັ ດາອານອີ ງໃນໝວດທີ1ເພ່ ນິ ໃຊອູ້ ອີ ງຂອງໂລຫະໃດເປນັ ທາດຣອີ າເຈນ ? 3. ເມ່ ອເຮາເປ່ າລມໃສຂ່ ວດແກວູ້ ທ່ ີບນັ ຈນຸ າໍູ້ ປນໃສແລວູ້ ເກດີ ພກສຂີ າວຂອງການຊກີ າກໂບນາດ ຈ່ງຂຽນສມຜນປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງປະກດການດງ່ ັ ກາ່ ວ? 4. ອາຊດິ ຂອງຟດສະຟທໍ ່ ີຮຈູ້ ກັ ກນັ ດມີ ຈີ ກັ ຊະນດິ ?ຄຊະນດິ ໃດແດ?່ 5. ເກອອກຊາລາດຂອງໂລຫະປະເພດໃດທ່ ີລະລາຍໃນນາໍູ້ ໄດດູ້ ?ີ 6. ໄດເມຂີ ອງຟຣອໍຮໂີ ດຣແຊນມສີ ດທາງເຄມີ ແລະ ສດໂຄງສາູ້ ງຄແນວໃດ? 7. ຈງ່ ຊງ່ ັ ຊາສມຜນຂອງປະຕກິ ລິ ິຍາຕ່ ໍໄປນ:ີູ້ ກ. (COONa)2 + KMnO4 + H2SO4 K2SO4 + MnSO4 + Na2SO4 + H2O + 10 CO2 ຂ. (COOAg)2 + NH3 [Ag(NH3)2]+ + (COO)22- ຄ. (COONa)2 Na2CO3 + CO + CO2 + C 98

ງ. SiF4 + H2O [SiF6]2- + Na2SiO3 + H+ ຈ. (COO)2 2- + MnO4- + H + Mn2+ + Na2SO4 + H2O 8. ຈງ່ ຂຽນສມຜນເຕັມຂອງປະຕກິ ລິ ຍິ າດ່ງັ ຕ່ ໄໍ ປນ:ູີ້ ກ. 5(COO)22- + 2MnO4- + 16H+ 10CO2 + 2Mn2+ + 8H2O (COO)22- ໄດຈູ້ າກ (COOK)2, MnO4- ໄດຈູ້ າກ KMnO4 ແລະ H+ ໄດຈູ້ າກ H2SO4 ຂ. (COO)22- + 2Ag+ (COOAg)2 (COO)22- ໄດຈູ້ າກ (COONH4)2 ແລະ Ag+ ໄດຈູ້ າກ AgNO3 ຄ. [AgSO3]- + Ag+ Ag2SO3 [AgSO3]- ໄດຈູ້ າກ Na[AgSO3] ແລະ Ag+ ໄດຈູ້ າກ AgCl ງ. Ag2SO3 + 2H+ SO2 + 2Ag+ + H2O H+ ໄດຈູ້ າກ HNO3 ຈ. 5SO32- + 2MnO4- + 6H+ 2Mn2+ + 5SO42- + 3H2O SO32- ໄດຈູ້ າກ Na2SO3, MnO4- ໄດຈູ້ າກ KMnO4 ແລະ H+ ໄດຈູ້ າກ H2SO4 ສ. 3SO32- + Cr2O72- + 8H+ 2Cr3+ + 3SO42- + 4H2O SO32- ໄດຈູ້ າກ Na2SO3, Cr2O72- ໄດຈູ້ າກ K2Cr2O7 ແລະ H+ ໄດຈູ້ າກ H2SO4 99

ບດທີ 9 ຄນຸ ລກັ ສະນະທ່ວໄປຂອງພວກອານອີ ງໝວດທີ 2 1. ຄນຸ ລກັ ສະນະຟີຊກິ ຂອງພວກອານອີ ງໝວດທີ 2 ອານອີ ງໝວດທີ 2 ເປນັ ອານອີ ງທ່ ເີ ກດີ ເກອການຊີແລວູ້ ສາມາດລະລາຍໄດ ູ້ ແຕ່ຖູ້າເກີດ ເກອບາລອີ ອມ ຈະບ່ ລໍ ະລາຍໃນທາດລະລາຍທ່ ີເປນັ ບາເຊເີ ລັກນອູ້ ຍໄດແູ້ ກ່ ອອີ ງຊນຟາດ ແລະ ອອີ ງໂກມຼ ມາດ 2. ຄນຸ ລກັ ສະນະທາງເຄມີຂອງພວກອານອີ ງໝວດທີ 2 2.1. ອອີ ງຊນຟາດ (SO42-) ເກອຊນຟາດຂອງບາລອີ ອມ, ສະຕຣອງຊີອອມ ແລະ ກ່ວ ບ່ ໍລະລາຍໃນນາໍູ້ ແຕ່ ເກອຊນຟາດຂອງການຊີອອມ ແລະ ບາຫຼ ອດ (II) ລະລາຍນາໍູ້ ໄດເູ້ ລັກນອູ້ ຍ; ສ່ວນເກອຊນ ຟາດຂອງໂລຫະອ່ ນໆລະລາຍນາໍູ້ ໄດດູ້ .ີ ສາໍ ລບັ ເກອເບຊກິ ຊນຟາດຂອງໂລຫ ະບາງຊະນິດ ເຊ່ ັນ: ບາຫຼ ອດ, ບດິ ສະມດັ ແລະ ໂກຼມ ບ່ ລໍ ະລາຍໃນນາໍູ້ ຄກນັ ແຕລ່ ະລາຍໃນອາຊິດກຼໍຮີດຣິກ ແລະ ໃນອາຊດິ ນຕີ ຣກິ ເຈອຈາງ. ອາຊດິ ຊນຟລກິ ເປນັ ທາດບ່ ມໍ ສີ ,ີ ມລີ ກັ ສະນະຄາູ້ ຍນາໍູ້ ມນັ , ມຄີ ນຸ ສມບດັ ດດຄວາມຊຸ່ມໄດ,ູ້ ມມີ ວນສານຈາໍ ເພາະ 1.838 ທ່ ບີ ໍລສິ ຸດ, ອາຊດິ ຊນຟລກິ ເຂມັູ້ ຂຸນູ້ 98% ມຈີ ດຸ ຟດທ່ ີ 338 ລວມເປນັ ເນອູ້ ດຽວກບັ ນາໍູ້ ແລະ ລະເຫຍີ ໄດເູ້ ມ່ ອຮອູ້ ນ. ການເຮັດໃຫ ອູ້ າຊິດເຈອຈາງຕອູ້ ງຖອກ ລງໃສນ່ າໍູ້ ຫາູ້ ມຖອກນາໍູ້ ລງໃນອາຊດິ ເພາະຈະເກດີ ອນັ ຕະລາຍໄດ ູ້ ປະຕກິ ລິ ິຍາຂອງອອີ ງຊນຟາດ ທາດລະລາຍຊນຟາດນາຕອຼີ ອມ (Na2SO4 .10H2O) ເຂມັູ້ ຂນຸູ້ 0.1 M ໃຊສູ້ ກສາປະຕກິ ລິ ຍິ າຂອງອອີ ງຊນຟາດໄດດູ້ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ ປະຕກິ ລິ ິຍາກບັ ທາດລະລາຍກຼລໍ ວບາລອີ ອມ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງຊນຟາດບາລອີ ອມ SO42- + Ba2+ BaSO4 ພກຊນຟາດບາລອີ ອມ ອາດຕອງໄດຈູ້ າກທາດລະລາຍທ່ ີຮອູ້ ນ ແລະ ເມ່ ອຫຼ ອມພກເທິງ ຜງຖ່ານກບັ ພກກາກໂບນາດນາຕຼີອອມຈະໄດຊູ້ ນຟວນາຕຼີອອມເກີດຂູ້ນ ສະກດັ ຊນຟາດນາຕຼີ ອອມອອກຈາກຜນຜະລດິ ທ່ ໄີ ດດູ້ ວູ້ ຍການລະລາຍນາໍູ້ ແລວູ້ ຕອງ BaSO4 + 4C + Na2CO3 Na2S + BaCO3 + 4CO Na2S 2Na+ + S2- ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍອາເຊຕາດຊນ ໄດພູ້ ກສຂີ າວຂອງຊນຟາດຊນ SO42- + Pb2+ PbSO4 ປະຕກິ ລິ ຍິ າກບັ ທາດລະລາຍນຕີ ຣາດເງນິ (AgNO3) ໄດພູ້ ກສີຂາວຂອງຊນຟາດ ເງນິ (Ag2SO4) SO42- + 2Ag+ Ag2SO4 100