ภูมิปัญญาท้องถิ่น กศน.อำเภอมหาชนะชัย

ภูมิปัญญาท้องถิ่น กศน. อำเภอมหาชนะชัย บทความมาลัยข้าวตอก

ภูมิปัญญาท้องถิ่น เขียน :นางสาวปรัศนี นันทจักร์ บรรณารักษ์ปฏิบัติการ บทความมาลัยข้าวตอก ประวัติความเป็นมา \"งานประเพณีแห่มาลัยข้าวตอก\" ทางชุมชนบ้านฟ้าหยาด จัด แสดงแห่มาลัยข้าวตอกมาตั้งแต่โบราณกาลเพื่อถวายเป็นพุทธ บูชาวันมาฆบูชาหรือเพ็ญเดือน 3 ถือว่าเป็นวันสำคัญทาง พระพุทธศาสนาที่องค์พระพุทธเจ้าทรงแสดง โอวาทปาติโมกข์ ซึ่งคือหัวใจหลักธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าครั้งนั้นมีพระภิกษุ สงฆ์มาฟังโอวาทปาติโมกข์โดยมิได้นัดหมายจำนวน 1,250 รูป แล้วก็สำเสร็จเป็นพระอรหันตสาวก ด้วยความศรัทธาของชาว ชุมชนบ้านฟ้าหยาดจึงได้ประกอบพิธีแห่มาลัยข้าวตอกตั้งถวาย เป็นพุทธบูชาไว้รอบพระอุโบสถวัดหอก่อง เป็นประจำทุกปี กศน. อำเภอมหาชนะชัย

ภูมิปัญญาท้องถิ่น เขียน :นางสาวปรัศนี นันทจักร์ บรรณารักษ์ปฏิบัติการ บทความมาลัยข้าวตอก ประวัติความเป็นมา \"ประเพณีแห่มาลัยข้าวตอก\" เมื่อครั้งเป็นประเพณีของชาวชุมชนบ้านฟ้า หยาดแต่ไม่ปรากฏหลักฐานว่าใครริเริ่มก่อน แต่อย่างไรก็ตาม สันนิษฐานกันเองว่าน่าจะเอาเรื่องราวมาจากในคัมภีร์ไตรปิฎกพบว่าบน สวรรค์ชั้นดาวดึงส์มีดอกไม้ชนิดหนึ่งชื่อ \"มณฑารพ\" เป็นดอกไม้สีขาว ยามที่ดอกมณฑารพร่วงหล่นบนสวรรค์จะมีกลิ่นหอมกรุ่นชื่นใจมาก ๆ ด้วยเหตุนี้ใน \"ชุมชนบ้านฟ้าหยาด\" ตำบลฟ้าหยาด อำเภอมหาชนะชัย จังหวัดยโสธร จึงคิดร่วมกันแล้วผลิตดอกไม้สีขาวบริสุทธิ์โดยใช้ข้าว เปลือกมาคั่วในหม้อดินพอแตกออกมาเป็นสีขาวแล้วก็ช่วยกันร้อยเป็น พวงมาลัยยาวเหยียดหรือบางพวงก็สั้น ๆ ประดิษฐ์ประดอยให้สวยงาม เมื่อครั้งโบราณกาลนั้นถือเป็นการร่วมแรงร่วมใจให้เกิดความสามัคคีใน ชุมชน กศน. อำเภอมหาชนะชัย

ภูมิปัญญาท้องถิ่น เขียน :นางสาวปรัศนี นันทจักร์ บรรณารักษ์ปฏิบัติการ บทความมาลัยข้าวตอก ภูมิปัญญาท้องถิ่น สู่การสืบสานประเพณี มาลัยข้าวตอกเป็นการสร้างชิ้นงานที่เกิดจากภูมิปัญญาท้องถิ่น กล่าวคือ การทำมาลัยนั้น เป็นภูมิปัญญาที่เกิดจากการทดลอง แก้ไขและสั่งสมของคนในท้องถิ่นมาหลายรุ่น จนเกิดเป็นองค์ความรู้ ที่ตกผลึก คือ การนำเอาข้าวเปลือกข้าวเหนียว มาคั่วในหม้อดิน ใช้ก้านกล้วยคนไปมาเพื่อให้เม็ดข้าวแตกเป็นดอก จากนั้นก็มี ภูมิปัญญาในการคัดแยกระหว่างดอกข้าวตอกและกากเปลือกข้าว การนำไปฝัด(ร่อน)ในกระด้งเพื่อให้กากข้าวนั้นปลิวออก ให้เหลือเพียงเม็ดดอกข้าวตอกเท่านั้น กศน. อำเภอมหาชนะชัย

ภูมิปัญญาท้องถิ่น เขียน :นางสาวปรัศนี นันทจักร์ บรรณารักษ์ปฏิบัติการ บทความมาลัยข้าวตอก ภูมิปัญญาท้องถิ่น สู่การสืบสานประเพณี ภูมิปัญญาจากชิ้นงานประการต่อมาคือ การร้อยดอกข้าวตอก หากร้อยให้ด้านที่มีสีเหลืองขึ้นด้านบนจะทำให้มาลัยนั้นมีลักษณะสีขวาอมเหลือง แต่ถ้าหากร้อยให้ด้านที่มีสีเหลืองนั้นคว่ำลงจะทำให้มาลัยนั้นเป็นสีขาวโพลน ประการสุดท้าย การร้อยต้องใช้เข็มสอยเท่านั้นเพราะหากใช้เข็มร้อยมาลัยจะทำให้ ดอกข้าวตอกนั้นเกิดการแตกเสียหายได้ จากความสามารถในการร้อยมาลัยนี่เอง จึงเป็นที่มาของประเพณีการแห่มาลัยรูปทรงของมาลัยก็นับเป็นภูมิปัญญาชาวบ้าน ที่ได้รังสรรค์ขึ้นโดยทั่วไปมีอยู่สองประเภทคือ มาลัยสายฝนและมาลัยผูกข้อ แต่ลักษณะการตกแต่งนั้นก็ขึ้นอยู่กับความสามารถเฉพาะคน ของผู้สร้างชิ้นงาน กศน. อำเภอมหาชนะชัย

ภูมิปัญญาท้องถิ่น เขียน :นางสาวปรัศนี นันทจักร์ บรรณารักษ์ปฏิบัติการ บทความมาลัยข้าวตอก ภูมิปัญญาท้องถิ่น สู่การสืบสานประเพณี นอกจากนี้ชาวบ้านยังมีความคิดสร้างสรรค์ นำมาลัยข้าวตอก มาทำเป็นของที่ระลึก ซึ่งปัจจุบันมาลัยข้าวตอกกลายเป็น สินค้าโอทอปของชุมชนที่สร้างรายได้ให้กับชาวบ้าน ถึงแม้จะไม่ได้มากมายนัก แต่เป็นการสืบสานประเพณี วัฒนธรรมของบรรพบุรุษให้อยู่สืบไป… กศน. อำเภอมหาชนะชัย