บทที่8 รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน

เจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 สรา้ ง สิทธิ+เสรีภาพ คุ้มครอง ปฏิรปู ลดเงื่อนไข สมั พันธภาพ นอกเหนือจาก สิทธิเสรภี าพ ประเทศ ความขดั แย้ง ทร่ี ฐั ธรรมนญู ใหก้ ับ ของ องค์กรตา่ งๆ บัญญัตไิ ว้ ประชาชน 3

บทเฉพาะกาล

ประเทศไทยมกี ารปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยท์ รง เปน็ ประมุข อานาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวไทย

พระมหากษัตรยิ ์ผูท้ รงเปน็ ประมขุ ทรงใชอ้ านาจ อธปิ ไตยทาง รฐั สภา คณะรฐั มนตรี ศาล



หนา้ ทีข่ องรฐั รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย พุทธศกั ราช 2560 มาตรา 51 การใดท่รี ัฐธรรมนูญบัญญัติให้เป็นหน้าท่ขี อง รัฐตามหมวดน้ี ถ้าการน้ันเป็ นการทาเพ่ือให้เกิดประโยชน์แก่ ประชาชนโดยตรง ย่อมเป็ นสิทธิของประชาชน และชุมชนท่ีจะ ติดตามและเร่งรัดให้ รัฐดาเนินการ รวมตลอดท้ังฟ้ องร้อง หน่วยงานของรัฐท่เี ก่ยี วข้อง เพ่ือจัดให้ประชาชนหรือชุมชนได้รับ ประโยชนน์ ้นั ตามหลักเกณฑแ์ ละวิธกี ารท่กี ฎหมายบญั ญัติ 8

หนา้ ทีข่ องรฐั รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย พุทธศกั ราช 2560 มาตรา 52 รัฐต้องพิทกั ษ์รักษาไว้ซ่ึงสถาบันพระมหากษัตริย์ เอกราช อธิปไตย บูรณภาพ แห่งอาณาเขตและเขตท่ปี ระเทศไทยมสี ทิ ธอิ ธปิ ไตย.... มาตรา 53 รัฐต้องดูแลให้มกี ารปฏบิ ตั ติ ามและบงั คบั ใช้กฎหมายอย่างเคร่งครัด มาตรา 54 รัฐต้องดาเนินการให้เดก็ ทุกคนได้รับการศึกษาเป็นเวลาสบิ สองปี ต้ังแต่ก่อนวัย เรียนจนจบการศกึ ษาภาคบงั คับอย่างมคี ุณภาพโดยไม่เกบ็ ค่าใช้จ่าย …. มาตรา 61 รัฐต้องจดั ให้มมี าตรการหรือกลไกท่มี ปี ระสทิ ธภิ าพในการค้มุ ครองและพิทกั ษ์ สทิ ธขิ องผ้บู ริโภคด้านต่าง ๆ …. มาตรา 62 รัฐต้องรักษาวนิ ยั การเงินการคลังอย่างเคร่งครัดเพ่ือให้ฐานะทางการเงินการคลัง ของรัฐมเี สถยี รภาพและม่นั คงอย่างย่งั ยืนตามกฎหมายว่าด้วยวินัยการเงนิ การคลังของรัฐ 9

แนวนโยบายแห่งรัฐ แผนยุทธศาสตร์ชาติ เปน็ เปา้ หมายการพฒั นาประเทศอย่างยั่งยืน ตามหลกั ธรรมาภิบาล เปน็ ไปตามท่ีกฎหมายบัญญตั ิ และประชาชน ทุกภาคสว่ นต้องมีสว่ นร่วมแสดงความคิดเห็น วสิ ยั ทศั น์ของชาติ แผนยทุ ธศาสตร์ (vision) (Strategy Plan)

ระบบเลือกต้งั 11

สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) แบบแบง่ เขต 350 คน แบบบญั ชรี ายชอื่ 150 คน รวมทงั้ ส้นิ 500 คน มีวาระ 4 ปี เลือกตัง้ โดยตรงและโดยลบั ให้ผู้มอี ายไุ ม่ตา่ กว่า 18 ปีในวันเลือกต้ังมีสทิ ธิเลอื กตง้ั เปน็ ผู้มสี ิทธเิ ลือกต้งั มีสิทธเิ ลอื กตั้งเข้าคหู ากาบัตรเดียว ไดท้ ้งั ส.ส. เขตและ ส.ส. บญั ชรี ายช่อื

หน้าท่ีของสมาชกิ สภาผูแ้ ทนราษฎร (ส.ส.) พิจารณาร่าง ควบคมุ การบริหารราชการ ปหี นึง่ มีประชมุ 2 สมยั กฎหมาย แผน่ ดินของคณะรฐั มนตรใี ห้ สมัยละไม่น้อยกวา่ 120 วนั เปน็ ไปตามรฐั ธรรมนญู และ กฎหมาย

สมาชิกวุฒิสภา (ส.ว.) มีจ่านวน 200 คน เดมิ ใช้เลอื กต้งั โดยตรงกับแต่งต้งั มีปัญหามาก เพราะทม่ี าจากการเลอื กตง้ั เกือบท้ังหมดจะองิ กับพรรคการเมอื ง เพราะต้องหาเสียง ต้องใช้หวั คะแนน การเมืองแทรกแซงได้ แต่ถา้ มาจากการแต่งตงั้ กถ็ ูกกล่าวหาว่า ขาดความยึดโยงกับประชาชน ดังนน้ั รฐั ธรรมนูญนจี้ ึงเปลีย่ นวิธกี ารเลือก ส.ว. ใหม่โดยใหม้ าจากการเลือกกนั เองของประชาชนพลเมอื ง ผู้มคี วามร้คู วามเชยี่ วชาญ และประสบการณห์ รือมสี ถานะตา่ ง ๆ เช่น ผู้พกิ ารฯลฯ หรือเคยทา่ งานในดา้ นตา่ ง ๆ จากทุกภาคสว่ นท่ีหลากหลายของสังคม (All walks of life) วธิ ีการเลือกส.ว. เชน่ น“้ี เปดิ กว้าง” ใหป้ ระชาชนพลเมืองทกุ คนซึ่งมีคณุ สมบตั ิสมคั รเข้ารับการเลอื กได้โดยสะดวก เพ่อื เปดิ ชอ่ งให้ประชาชนเขา้ มา “มสี ่วนรว่ มโดยตรง” ในการใชอ้ ่านาจอธิปไตยแลว้ ใหผ้ ู้สมคั รแต่ละด้านเลือกกนั เอง ใหไ้ ด้ 200 คน โดยใหเ้ ลอื กไขว้กลุ่มเพ่อื ปอ้ งกันการรวมหวั กนั ทั้งในระดับอา่ เภอ จงั หวัด และระดบั ประเทศ

หนา้ ท่ีของสมาชกิ วุฒิสภา (ส.ว.) ไม่ใชส่ ภาพเี่ ลย้ี งของ ส.ส. อย่างเดิม หากแต่ เห็นชอบการแต่งตั้งผ้ดู ่ารงตา่ แหนง่ ในองคก์ รอสิ ระ เป็น“สภาเติมเตม็ ” โดยจะช่วยพิจารณา ร่างกฎหมาย ท่ผี ่านการพิจารณาของ ส.ส.ให้รอบดา้ น เพราะเปน็ ผู้มคี วามรู้ ความเชยี่ วชาญ และประสบการณ์ หรือเคยทา่ งานในด้านต่าง ๆ จากภาคสว่ นท่ี หลากหลายของสังคม

คณะรฐั มนตรี (มาตรา 158-183) • ประกอบดว้ ยนายกรฐั มนตรีคนหนง่ึ และรฐั มนตรีอื่นอกี ไม่เกนิ 35 คน • เป็นสมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฏรหรอื ไม่กไ็ ด้ • ตอ้ งแถลงนโยบายต่อรฐั สภาภายใน 15 วนั นับแตว่ ันเขา้ รับหน้าที่โดยไมม่ ีการลงมตคิ วาม ไว้วางใจ • นโยบายตอ้ งสอดคล้องกบั หน้าทขี่ องรฐั แนวนโยบายแหง่ รัฐ ยทุ ธศาสตรช์ าติ และตอ้ งชี้แจง ที่มาแหล่งทมี่ าของรายได้ทจี่ ะน่ามาใช้จา่ ยในการด่าเนินนโยบาย

องค์กรอสิ ระตามรัฐธรรมนญู (มาตรา 215-247) มี ๕ องค์กร ไดแ้ ก่ • คณะกรรมการการเลือกตัง้ มหี น้าที่และอ่านาจในการดูแลและจัดให้มีการเลือกต้ังและประชามติอย่างสุจริตและ เท่ยี งธรรม • ผ้ตู รวจการแผน่ ดนิ มหี น้าทแ่ี ละอ่านาจในการดแู ลแกไ้ ขปญั หาความเดือดรอ้ นของประชาชนท่เี กิดขึ้นจากรฐั • คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ มีหน้าท่ีและอ่านาจในการควบคุมดูแล ไม่ให้เกิดการ ทจุ ริตหรือประพฤติมชิ อบในหน่วยงานของรฐั • คณะกรรมการตรวจเงนิ แผ่นดนิ มหี นา้ ที่และอ่านาจในการตรวจสอบการใชเ้ งินของหนว่ ยงานรฐั • คณะกรรมการสิทธมิ นุษยชนแหง่ ชาติ มีหนา้ ที่และอา่ นาจในการดูแลมใิ หม้ ีการละเมดิ สิทธิมนษุ ยชน

- ผดู้ า่ รงต่าแหนง่ ในองค์กรอิสระต้องมีอายไุ มต่ ่ากว่า สี่สบิ ห้าปแี ตไ่ มเ่ กินเจด็ สบิ ปี และมวี าระ การดา่ รงต่าแหน่ง ๗ ปี - มาจากการสรรหาหรอื คดั เลอื กแล้วแต่กรณี - ในการสรรหาจะมคี ณะกรรมการสรรหามปี ระธานศาลฎกี าเป็นประธาน

การแก้ไขเพิม่ เตมิ รัฐธรรมนญู (มาตรา 255-256) • ห้ามแก้เพื่อเปลี่ยนแปลงการปกครองระบอบรัฐสภาเป็นผู้พิจารณาญัตติประชาธิปไตยอันมี พระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมขุ หรอื เปลย่ี นแปลงรูปแบบของรัฐ • ขอแกไ้ ขเพ่มิ เตมิ รัฐธรรมนญู ทเี่ สนอโดยสมาชิกรัฐสภา คณะรัฐมนตรี หรือประชาชนผู้มีสิทธิเลือกต้ัง ไมน่ ้อยกวา่ 50,000 คน

1. ด้านการเมือง 2. ดา้ นการบริหาร 3. ดา้ นกฎหมาย ราชการแผ่นดนิ 7. ด้านอื่นๆ ที่จ่าเป็น การปฏริ ูปประเทศ (มาตรา 257-261) ก่าหนดให้ต้องมกี ารปฏริ ปู ประเทศในด้านต่างๆ ดังนี้ 4. ด้านกระบวน การยุตธิ รรม 6. ดา้ นเศรษฐกิจ 5. ด้านการศึกษา