บทที่ 12 พุทธสาวก

บทท่ี 12 พทุ ธสาวก พทุ ธสารกิ าร และพทุ ธศาสนิกชนตวั อย่าง

2 ๑. พุทธสาวก พุทธสาวก หมายถึง พุทธบริษทั ๔ ท่ีเป็นพระภิกษุและอุบาสกท่ีเป็นพระ- อริยบุคคลฝ่ ายชาย รุ่นทนั เห็นพระพุทธเจ้าตามท่ีปรากฏในพระไตรปิ ฎกและ อรรถกถา พุทธสาวกที่ปฏิบตั ิดี ปฏิบตั ิชอบ และเป็นแบบอยา่ งในการดาเนินชีวิต เช่น... พระอญั ญาโกณฑญั ญะ พระเจา้ ปเสนทิโกศล

๑. พทุ ธสาวก 3 ๑.๑ พระอญั ญาโกณฑญั ญะ ประวตั ิ พระอญั ญาโกณฑญั ญะ ช่ือเดิมวา่ โกณฑญั ญะ เกิดที่หมู่บา้ นโทณวตั ถุ ใกลก้ รุงกบิลพสั ดุ์ ไดศ้ ึกษาจบไตรเพท เป็ นผูช้ านาญในการทานายลกั ษณะ และเป็ นหน่ึงในปัญจวัคคียข์ องพระพุทธเจ้า บ้ันปลายชีวิตท่านนิพพาน ท่ีวดั ป่ าฉทั ทนั ต์ ผลงาน ท่านเคยทานายลกั ษณะของพระราชกมุ ารสิทธตั ถะเม่ือประสูติได้ ๕ วนั ท่านไดช้ กั ชวนบุตรของพราหมณ์จนรวมกนั ได้ ๕ คน รวมเรียกวา่ ปัญจวคั คีย์ ออกบวชติดตามพระสิทธตั ถะ

๑. พทุ ธสาวก ๑.๑ พระอญั ญาโกณฑญั ญะ 4 หลงั จากท่ีไดฟ้ ังธมั มจกั กปั ปวตั ตนสูตรจากพระพทุ ธเจา้ จบแลว้ ท่านไดส้ าเร็จเป็นพระโสดาบนั และอุปสมบทดว้ ยวิธีเอหิภิกขอุ ุปสมั ปทา พระอญั ญาโกณฑญั ญะจึงเป็นพระภิกษุรูปแรกในพระพทุ ธศาสนา พระอญั ญาโกณฑญั ญะไดร้ ับการยกยอ่ งจากพระพทุ ธเจา้ ดา้ นรัตตญั ญู (ผรู้ ู้ราตรีนาน) เน่ืองจากเห็นโลกและชีวติ มามาก

๑. พทุ ธสาวก 5 ๑.๑ พระอญั ญาโกณฑญั ญะ คุณธรรมที่ควรยดึ ถือ เป็นแบบอยา่ ง ๑. เป็นผทู้ ่ีมีความเชื่อมนั่ ๒. เป็นผรู้ ักสนั โดษและชอบอยใู่ นที่สงดั ๓. เป็นผมู้ ีประสบการณ์ในชีวติ มาก

6 เรื่องน่ารู้: พระโสดาบนั เกดิ ใหม่ได้ไม่เกนิ ๗ คร้ัง พระอรยิ บคุ คลผูท้ ไ่ี ดบ้ รรลโุ สดาปตั ตผิ ล มี ๓ ประเภท คอื ๑. เอกพชี ี เกดิ อกี ครงั้ เดยี ว ๒. โกลงั โกละ เกดิ อกี ๒–๓ ครง้ั ๓. สตั ตกั ขตั ตปุ รมะ เกดิ อกี ๗ ครง้ั เป็นอย่างมาก

7 สรุปความรู้  พทุ ธสาวก คือ พทุ ธบริษทั ๔ ที่เป็นพระภิกษแุ ละอบุ าสกท่ีเป็นพระอริยบุคคล ฝ่ ายชายรุ่นทนั เห็นพระพทุ ธเจา้  พระอญั ญาโกณฑญั ญะมีช่ือเดิมวา่ โกณฑญั ญะ เกิดที่หมบู่ า้ นโทณวตั ถุ ใกลก้ รุงกบิลพสั ดุ์  พระอญั ญาโกณฑญั ญะเป็น ๑ ในพราหมณ์ ๘ คน ท่ีทานายพระลกั ษณะของ พระสิทธตั ถกมุ าร เป็นหวั หนา้ ปัญจวคั คียท์ ี่ออกบวชติดตามพระสิทธตั ถะ และเป็นพระสงฆร์ ูปแรกในพระพทุ ธศาสนา  พระอญั ญาโกณฑญั ญะมีคุณธรรมที่ควรยดึ ถือเป็นแบบอยา่ ง เช่น เป็นผมู้ ี ความเชื่อมนั่ สนั โดษและชอบอยใู่ นท่ีสงดั มีประสบการณ์ในชีวติ มาก

๑. พทุ ธสาวก ๑.๒ พระเจ้าปเสนทโิ กศล ประวตั ิ พระเจา้ ปเสนทิโกศลเป็นพระราชโอรสของพระเจา้ มหาโกศลแห่งเมือง สาวตั ถี มีพระชนมายุรุ่นราวคราวเดียวกบั พระพุทธเจา้ และพระเจา้ พิมพิสาร เมื่อพระเจา้ ปเสนทิโกศลเสด็จเขา้ เฝ้าพระพุทธเจา้ พระองคก์ ท็ รงวินิจฉัยปัญหา ให้ทุกคร้ัง ทาให้พระเจ้าปเสนทิโกศลเกิดความเล่ือมใสในพระพุทธเจ้า แต่พระเจา้ ปเสนทิโกศลไม่ไดบ้ รรลุมรรคผลช้นั ใด เพราะมีราชกิจมาก 8

๑. พทุ ธสาวก ๑.๒ พระเจ้าปเสนทโิ กศล 9 พระเจา้ ปเสนทิโกศลเสด็จสวรรคตเม่ือพระชนมายุ ๘๐ พรรษา เพราะความชราเหน็ดเหน่ือยหลงั เสด็จไปยงั กรุงราชคฤห์ เพ่ือขอความ ช่วยเหลือพระเจา้ อชาตศตั รูเน่ืองจากถูกอุบายของทีฆการายนะแยง่ ราช- บลั ลงั กใ์ หก้ บั เจา้ ชายวฑิ ูฑภะ

๑. พทุ ธสาวก ๑.๒ พระเจ้าปเสนทโิ กศล 10 ผลงาน เป็ นผู้อปุ ถมั ภ์พระพทุ ธศาสนา ๑. บริจาคทรัพยบ์ ารุงศาสนา ทรงตกั บาตรพระพทุ ธเจา้ และพระสงฆท์ ่ีวดั เชตวนั ๒. พระราชทานความคุม้ ครองแก่ภิกษแุ ละภิกษุณี เช่น – สร้างสานกั ภิกษุณีข้ึน เรียกวา่ ภิกขนุ ูปัสสัย เป็นเอกเทศต่างหากแยกจากที่อยขู่ องพระภิกษุ – พระราชทานความอุปถมั ภใ์ หพ้ ระภิกษบุ ิณฑบาต ในพระราชวงั

11 เรื่องน่ารู้: เชตวนั คือวดั ทพี่ ระพทุ ธเจ้าประทับจาพรรษามากทส่ี ุด  วดั เชตวนั สรา้ งโดยอนาถบณิ ฑกิ เศรษฐี มหาเศรษฐเี มอื งสาวตั ถี ซง่ึ อนาถบณิ ฑกิ เศรษฐซี ้อื มาดว้ ยเงนิ จานวนมากถงึ ๑๘ โกฏิ  เป็นวดั สาคญั ในการเผยแผพ่ ระพทุ ธศาสนาในสมยั พทุ ธกาล  พระพทุ ธเจา้ ประทบั จาพรรษาทว่ี ดั แห่งน้ีมากทส่ี ุดถงึ ๑๙ พรรษา

๑. พทุ ธสาวก ๑.๒ พระเจ้าปเสนทโิ กศล คุณธรรมท่ีควรยดึ ถือเป็นแบบอยา่ ง 12 ๑. ทรงเป็นผใู้ ฝ่ เรียนใฝ่ รู้ ๒. ทรงเป็นผหู้ นกั แน่นในเหตุผล ๓. ทรงเป็นผไู้ มถ่ ือตน (ปฏิบตั ิตนดุจสามญั ชน) ๔. ทรงมีศรัทธาในพระรัตนตรัยอยา่ งมนั่ คง

กจิ กรรม อ่านแล้วตอบ พระเจ้าปเสนทิโกศลเป็ นพระราชโอรสของใคร พระเจ้ามหาโกศล พระเจ้าปเสนทิโกศลทรงให้ความคุ้มครองแก่ใคร พระภิกษุและภิกษณุ ี ยกตัวอย่างคุณธรรมท่ีควรยดึ ถือเป็ นแบบอย่าง ทรงมีศรัทธาใน ของพระเจ้าปเสนทิโกศล ๑ ข้อ พระรัตนตรัยอย่างม่ันคง 13

14 สรุปความรู้  พระเจา้ ปเสนทิโกศลทรงเป็นพระราชโอรสของพระเจา้ มหาโกศลแห่งเมือง สาวตั ถี เมื่อตอนยงั เป็นพระราชกมุ ารไดเ้ สดจ็ ไปศึกษาในสานกั อาจารย์ ทิศาปาโมกข์  พระเจา้ ปเสนทิโกศลทรงเล่ือมใสในพระพทุ ธเจา้ และไดพ้ ระราชทานความ อุปถมั ภบ์ ารุงพระพทุ ธศาสนาหลายเร่ือง เช่น ทรงบารุงพระพทุ ธศาสนา ทรงตกั บาตรพระพทุ ธเจา้ และพระสงฆใ์ นเวลาท่ีเสดจ็ มาประทบั ทว่ี ดั เชตวนั ทรงใหพ้ ระภิกษุไปบิณฑบาตในพระราชวงั  พระเจา้ ปเสนทิโกศลทรงมีคุณธรรมที่ควรยดึ ถือเป็นแบบอยา่ ง เช่น ทรงเป็นผู้ ท่ีหนกั แน่นในเหตุผล ทรงเป็นผทู้ ี่ไมถ่ ือพระองค์ ทรงมีศรัทธาในพระรัตนตรัย อยา่ งมนั่ คง