พระพุทธสาสนากับเศรษฐกิจพอเพียง

๗. สัมมนาพระพทุ ธศาสนา ๗.๑ พระพุทธศาสนากบั ปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง เศรษฐกิจพอเพยี ง หมายถึง พอมีพอกิน ไม่ฟ่ มุ เฟื อย ไม่หรูหรา เศรษฐกจิ พอเพยี งตามแนวพระราชดารัสของพระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช 1

๗. สัมมนาพระพทุ ธศาสนา ๗.๑ พระพทุ ธศาสนากบั ปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ความพอเพียง หมายถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล รวมถึง ความจาเป็ นท่ีจะต้องมีระบบภูมิคุ้มกันในตัวที่ดีพอสมควรต่อการมี ผลกระทบใด ๆ อนั เกิดจากการเปลี่ยนแปลงท้งั ภายนอกและภายใน ท้งั น้ี ตอ้ งอาศยั ความรอบรู้ ความรอบคอบ และความระมดั ระวงั อยา่ งยง่ิ ในการ นาวชิ าการต่าง ๆ มาใชใ้ นการวางแผนและการดาเนินการทุกข้นั ตอน 2

๗. สัมมนาพระพทุ ธศาสนา ๗.๑ พระพทุ ธศาสนากบั ปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง หลกั พทุ ธธรรมในพระพทุ ธศาสนาทสี่ อนเร่ือง การดาเนินชีวติ แบบเศรษฐกจิ พอเพยี ง ๑. สัปปรุ ิสธรรม 7 อุ อา กะสะ ๒. โภควภิ าค ๑) ธัมมัญญุตา เป็ นผู้รู้จักเหตุ ส่วนท่ี ๑ ใช้จ่ายเพื่อเลยี้ งตนเอง ๒) อตั ถัญญุตา เป็ นผู้รู้จกั ผล ครอบครัว ๓) อตั ตญั ญุตา เป็ นผ้รู ู้จกั ตน ๔) มัตตัญญุตา เป็ นผู้รู้จักประมาณ ส่วนที่ ๒ ใช้ลงทุนทาธุรกิจ ๕) กาลญั ญตุ า เป็ นผ้รู ู้จักกาล ส่วนที่ ๓ ใช้ลงทุนทาธุรกิจ ๖) ปริสัญญุตา เป็ นผู้รู้จักชุมชน ส่วนท่ี ๔ เกบ็ ไว้เป็นหลกั ประกนั ๗) ปคุ คลปโรปรัญญุตา เป็ นผ้รู ู้จกั บุคคล ในยามจาเป็น หรือยาม เจบ็ ป่ วย 3

๓. โภคาอาทิยะ 5 ๑) ใช้จ่ายทรัพย์ น้ันเลีย้ งตนเอง เล้ียงดูครอบครัว มารดาบิดา ใหเ้ ป็นสุข ๒) ใช้ทรัพย์น้ันบารุงเลีย้ งมติ รสหาย ผรู้ ่วมกิจการงานใหเ้ ป็นสุข ๓) ใช้ป้องกนั ภยนั ตรายต่าง ๆ ๔) ทาพลี คือ การสละบารุงสงเคราะห์ 5 อย่าง ได้แก่ ก. อติถิพลี ใช้ต้อนรับแขก คนท่ีไปมาหาสู่ เป็นเร่ืองของการปฏิสนั ถาร ข. ญาติพลี ใช้สงเคราะห์ญาติ ค. ราชพลี ใช้บารุงราชการดว้ ยการเสียภาษีอากร เป็นตน้ ง. เทวตาพลี บารุงเทวดา คือส่ิงที่เคารพนบั ถือตามลทั ธิความเช่ือหรือ ตามขนมธรรมเนียมของสังคม จ. ปุพพเปตพลี ทาบุญอุทิศให้แก่บุพการี ท่านท่ีลว่ งลบั ไปแลว้ เป็นการ แสดงความกตญั ญรู ู้คุณ ๕) บารุงสมณพราหมณ์ คือ พระสงฆผ์ ปู้ ระพฤติดี ปฏิบตั ิชอบ ผฝู้ ึกฝนพฒั นา ตนเอง ไม่ประมาทมวั เมา ผทู้ ี่จะดารงธรรมไวใ้ หแ้ ก่สังคม

๔. กามโภคี หรือคนครองเรือน ๑) ดูจากการแสวงหาทรัพย์ว่าได้มาอย่างไร ๒) พจิ ารณาในแง่การใช้จ่ายทรัพย์ ๓) ดูที่สภาพแวดจิตใจว่าเป็ นอย่างไร ๕. กามโภคี หรือคนครองเรือน ๑) อตั ถิสุข หมายถงึ ความสุขอนั เกิดจากการมที รัพย์ โดยเฉพาะความ ภาคภูมิใจในทรัพย์ ที่หามาได้ด้วยแรงกาย สติปัญญาความสามารถของ ตนเอง พจิ ารณาในแง่การใช้จ่ายทรัพย์ ๒) โภคสุข หมายถงึ สุขอันเกิดจากการใช้จ่ายทรัพย์ให้เกดิ ประโยชน์แก่ตนเอง หรือสร้างประโยชน์สุขต่อบุคคลอ่ืนในสังคม ๓) อนณสุข หมายถงึ สุขจากการไม่เป็ นหนี้ ๔) อนวชั ชสุข หมายถงึ สุขเกดิ จากความประพฤติไม่มีโทษ คือความภูมิใจเอบิ อ่มิ ใจว่าตนมีความประพฤติสุจริต ไม่บกพร่องเสียหาย ใครๆ ติเตียน ไม่ได้ ท้ังทางกายวาจาใจ

พุทธสุภาษิต ๑) อตั ตา หิ อัตตโน นาโถ (ตนแลเป็ นท่ีพงึ่ แห่งตน) ๒) หลักสันโดษ เป็ นความพอใจหรือยินดี ๓) ทางสายกลาง (มชั ฌิมาปฏิปทา) ๔) ทิฏฐธัมมิกัตถะ ๔.๑ อฏุ ฐานสมั ปทา ถึงพร้อมดว้ ยความหมนั่ เช่นขยนั หมนั่ เพียร เล้ียง ชีพดว้ ยการหมนั่ ประกอบการงาน เป็นผขู้ ยนั ไม่เกียจคร้านในการงานน้นั ๔.๒ อารักขสมั ปทา ถึงพร้อมดว้ ยการรักษาโภคทรัพย์ ๔.๓ กลั ป์ ยาณมิตตตา หมายถึง คบคนดี ไม่คบคบชวั่ ๔.๔ สมชีวิตา (สะ) หมายถึง ความเป็นอยอู่ ยา่ งพอดี การเล้ียงชีพแต่พอดี

ความสอดคลอ้ งระหว่างเศรษฐศาสตร์แนวพุทธและเศรษฐกจิ พอเพยี งตามแนว พระราชดาริ ๑. ม่งุ เนน้ คณุ ภาพชีวติ และ คุณคา่ ของมนษุ ยเ์ ปน็ เบื้องตน้ เพอื่ เป็นทางไปสู่ เป้าหมายท่ีสงู สดุ คือ หมดทุกข์และนพิ พาน ๒. มงุ่ เน้นเศรษฐกจิ เชิงจริยธรรมทีม่ ีเปา้ หมายในการผลิต การบริโภค การสร้าง งาน เพื่อยกระดับคณุ ภาพชีวติ มนษุ ยท์ ง้ั รา่ งกายและจติ ใจ รวมถึงสังคม ชุมชน และระบบนิเวศน์ ๓. เน้นความเปน็ เศรษฐกจิ แบบองคร์ วม กล่าวคือการพัฒนาชีวติ ของปจั เจกบุ คลควบคกู่ ันไปกบั การพฒั นาสังคม ชุมชน และส่งิ แวดลอ้ ม โดยมีจริยธรรม ๔. เน้นคุณภาพชวี ิตของสรรพสัตว์ ๕. ม่งุ เน้นการเปน็ เศรษฐกจิ ท่มี สี ัมมาอาชีวะท่ีเป็นหัวใจสาคัญ

ใบงานท่ี 6 ให้นักเรียนเลือกหลักธรรมทางพระพทุ ธศาสนาและเสนอวิธีปฏบิ ัตติ นตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพยี ง 2 หลักธรรมวเิ คราะห์ผลท่ไี ด้จากการปฏบิ ตั ติ ามลงในแผนภาพ หลกั ธรรม ผลทไ่ี ด้จากการปฏบิ ตั ิตน ………………………………………… ………………………………………… การนาไปใชใ้ นชีวติ ………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………… ……………. …. หลกั ธรรม ……....………………………………… การนาไปใชใ้ นชีวติ ………………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………… …………………………………………………