หลักฐานทางประวัติศาสตร์สมัยอยุธยา

หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์สมยั อยุธยา

1. พระราชพงศาวดาร • เป็นบนั ทกึ เก่ียวกบั พระราชกรณียกิจของพระมหากษัตรยิ ใ์ นดา้ นตา่ งๆ อาจแบง่ ไดเ้ ป็น 2 ประเภท คือ • 1. พระราชพงศาวดารท่ยี งั ไมผ่ ่านกระบวนการชาระใหข้ อ้ มลู ตามท่ี • ผบู้ นั ทกึ เดิมเขียนไว้ เช่น พระราชพงศาวดารกรุงเกา่ ฉบบั หลวงประเสรฐิ ฯ • พระราชพงศาวดารความเก่า จ.ศ. 113 • 2. พระราชพงศาวดารท่ผี า่ นการกระบวนการชาระ คือ มกี ารตรวจสอบ • แกไ้ ขในสมยั ธนบรุ แี ละรตั นโกสินทร์ ทาใหเ้ นือ้ ความและจดุ ประสงคแ์ ตกต่างไป • จากเดิม เช่น พระราชพงศาวดารกรุงศรอี ยธุ ยาฉบบั พนั จนั ทนมุ าศ (เจิม) • พระราชพงศาวดารกรุงเก่าฉบบั พระจกั รพรรดพิ งศเ์ จา้ กรม (จาด) • พระราชพงศาวดารกรุงศรอี ยธุ ยาฉบบั สมเดจ็ พระพนรตั น์ • พระราชพงศาวดารกรุงสยามจากตน้ ฉบบั ของบรติ ชิ มิวเซียม กรุงลอนดอน • พระราชพงศาวดารฉบบั พระราชหตั ถเลขา

2. จดหมายเหตุโหร • เป็นงานของโหรประจาราชสานกั บนั ทกึ พระราชกรณียกิจและเหตกุ ารณส์ าคญั ในบา้ นเมืองตามลาดบั วนั ท่ี เกิดเหตกุ ารณ์ โดยสรุปสนั้ ๆ • จดหมายเหตทุ ่ีโหรไดจ้ ดบนั ทกึ ไวเ้ ม่ือมีเหตกุ ารณส์ าคญั เกิดขนึ้ โหรจะจดั ทาปฏิทนิ โหรบอกวนั และฤกษย์ าม เป็นรายวนั ลว่ งหนา้ ไวต้ ลอดปี และมีท่ีวา่ งไว้ สาหรบั จดบนั ทกึ เหตกุ ารณส์ าคญั ไวใ้ นปฏิทิน เม่ือมีเหตกุ ารณ์ สาคญั เกิดขนึ้ โหรจะจดไวใ้ นปฏิทนิ ตรงชอ่ งวนั นนั้ หากวนั ใดไมม่ ีเหตกุ ารณส์ าคญั เกิดขนึ้ กจ็ ะปลอ่ ยวา่ งไว้

3. จดหมายเหตุชาวต่างชาติ • สว่ นใหญ่เป็นเอกสารท่ีชาวยโุ รปท่ีเดินทางเขา้ มาในอาณาจกั รอยธุ ยาเขียนขนึ้ เชน่ จดหมายเหตฟุ านฟลีต ของเยเรเมียส ฟาน ฟลตี ชาวฮอลนั ดา • เป็นจดหมายเหตพุ งศาวดารท่ีกลา่ วถงึ ราชอาณาจกั รสยามในปลายรชั สมยั สมเด็จพระนารายณ์ มหาราช พ.ศ. 2230 โดยซีมง เดอ ลา ลแู บร์ อคั รราชทตู ของพระเจา้ หลยุ สท์ ่ี 14 แหง่ ฝร่งั เศส ซง่ึ เขา้ มาทลู พระราชสาสน์ ณ ประเทศสยาม ไดพ้ รรณนาถงึ กรุงศรอี ยธุ ยาไวอ้ ยา่ งกวา้ งขวาง แมว้ า่ เจา้ ตวั จะอย่เู พียง 3 เดือน 6 วนั จงึ ตอ้ งอาศยั ความรูจ้ ากหนงั สอื ท่ีชาวตะวนั ตกซง่ึ มากรุงสยามแตก่ ่อนแตง่ ไวอ้ ยา่ งคลาดเคล่อื น บา้ ง

4. วรรณกรรม • ในสมยั กรุงศรอี ยธุ ยาท่ีมีอายยุ าวนานถงึ 417 ปี มีกวีและวรรณกรรมมากมาย ซง่ึ ควรจะมีมากกวา่ นี้ แต่ เน่ืองจากความไมส่ งบในดนิ แดน ทงั้ สงครามและการแยง่ ชิงราชสมบติ โดยมีกษัตรยิ ใ์ นยคุ นนั้ ถงึ 33 พระองค์ และ เปล่ยี นวงศก์ ษัตรยิ ถ์ งึ 4 • ครงั้ สมยั อยธุ ยามีวรรณกรรมหลายเร่อื งท่ีใหข้ อ้ มลู ทางประวตั ศิ าสตร์ เช่น ลลิ ติ โองการแช่นา้ ลลิ ติ ยวนพา่ ย

5.จารึก • ศิลาจารกึ หลงั พระพทุ ธรูปปางลีลา พพิ ธิ ภณั ฑสถานแหง่ ชาติ จนั ทรเกษม เป็นศลิ าจารกึ ดา้ นหลงั พระพทุ ธรูปปางลลี า (ในจารกึ เรยี กวา่ พระเจา้ จงกรม) ท่ีแกะสลกั บนแผน่ หนิ รูปใบเสมาขนาดใหญ่ ดา้ นหลงั มีจารกึ อกั ษรไทย ภาษาไทยสมยั อยธุ ยา