หน่วยที่ 2 ธรรมชาติของเสียง เรื่อง ตัวกลางของเสียง2

โรงเรียนวดั เทพชุมนุม รายวิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 5 หนว่ ยที่ 3 แรงและพลงั งาน เรือ่ ง ตวั กลางของเสยี ง 2 ผู้สอน : ครูพชั รี วรรัตนานรุ กั ษ์ (ครไู ก่)

ข้ันกระตุ้นความสนใจ นกั เรียนไดย้ นิ เสียงที่ครูเคาะท่อโลหะหรือไม่ เสียงเคาะท่อโลหะเคลื่อนที่มาถึงหูของเราไดอ้ ยา่ งไร 2

ตัวกลางของเสียง ตวั กตตลวัวั ขากงอลทงา่ีเเงแปหทข็นล่ีเง็ ปวอ็นากาศ 3

ข้นั สารวจและค้นหา เสียงเคลื่อนที่ผา่ นของแขง็ ไดด้ ีกวา่ อากาศจริงหรือไม่ นกั เรียนสามารถเรียนรู้ไดจ้ าก การปฏิบตั ิกิจกรรมต่อไปน้ี 4

กจิ กรรมท่ี 7 สงั เกต โทรศพั ทก์ ระดาษ ปัญหา เสียงท่ีเราไดย้ นิ ผา่ นโทรศพั ท์ ทกั ษะ กระดาษเคล่ือนที่ผา่ นตวั กลาง 1. สงั เกต ชนิดใด 2. จดั กระทาและส่ือความหมายขอ้ มูล 3. ตีความหมายขอ้ มูลและลงขอ้ สรุป อุปกรณ์ แกว้ กระดาษ 2 ใบ เสน้ เอน็ ไนลอนยาว 5 เมตร 1 เส้น กรรไกร 1 เล่ม 5

ข้นั ตอน ใหน้ กั เรียนปฏิบตั ิตามข้นั ตอนต่อไปน้ี เส้นเอน็ ไนลอน แกว้ กระดาษ 2. เนขาา้ ปม1ลา.าดนยา้ เานสแน้ใกนเว้อกมน็ รดัไะนปดลมาอษทนมี่ปดาลเา้จานายหะเสรนูต้น่ึงรสเองอก็นดลไเาขนงา้ ลขไออปนงใกนแน้ รลูแทว้ กาดงว้ึงกกจน้รนะแกดกราว้ ะษกททรง่ัะ้งั ปด2มาษใทบจ่ีมาดักไดวา้ นต้ ิดนกอบัก ก้นแก้วกระดาษ ส่วนปลายเส้นเอ็นไนลอนอีกด้านหน่ึงก็ทาเช่นเดียวกับ แกว้ กระดาษอีกใบ จะไดอ้ ุปกรณ์ที่เรียกวา่ โทรศพั ทก์ ระดาษ 6

ใใชชม้ม้ ือือตจแดั บั ตเสเะสน้เน้สเอน้เอน็ เน็อไนไ็ นนไลนลออลนนอในใหหเข้บแ้ าานดๆ่น 34..ใดหา้นเนกั ินเรกียานรเ2ชค่นนเดยียนื วหก่าบั งขกอน้ั ป3รแะตม่เาพณ่ิมก5าเรมใตชรม้ ถือือแโตทะรเศสพั้นทเอก์ ็นรไะนดาลษอคนนเบลาะฝๆั่ง แใลชว้มดือึงจเบัสเ้นสเน้ อเ็นอนไ็ นไนลอลอนนใหให้ตแ้ึงนจ่นากแนล้ันะตใหดั เ้นสักน้ เเรอียน็ นไคนนลหอน่ึงใหพขู้ดาผด่านตโามทลราศดพั บั ท์ กแรละว้ ดบานัษทสึก่วผนลนักเรียนอีกคนหน่ึงแนบหูกบั โทรศพั ทก์ ระดาษเพื่อฟังเสียง โดยสลบั กนั เป็นผพู้ ดู และผฟู้ ัง แลว้ บนั ทึกผล 7

บันทกึ ผล การสังเกต ผลการสังเกต เมื่อดึงเสน้ เอน็ ไนลอนใหต้ ึง แลว้ พดู ผา่ นโทรศพั ท์ ไดย้ นิ เสียง กระดาษ เมื่อดึงเสน้ เอน็ ไนลอนใหต้ ึง แลว้ พดู ผา่ นโทรศพั ท์ เสน้ เอน็ ไนลอนเกิดการสน่ั กระดาษ จากน้นั ใชม้ ือแตะเสน้ เอน็ ไนลอนเบา ๆ และไดย้ นิ เสียง เมื่อดึงเสน้ เอน็ ไนลอนใหต้ ึง แลว้ พดู ผา่ นโทรศพั ท์ เสน้ เอน็ ไนลอนหยดุ สนั่ กระดาษ จากน้นั ใชม้ ือจบั เสน้ เอน็ ไนลอนใหแ้ น่น และไม่ไดย้ นิ เสียง เม่ือดึงเสน้ เอน็ ไนลอนใหต้ ึง แลว้ พดู ผา่ นโทรศพั ท์ ไม่ไดย้ นิ เสียง กระดาษ จากน้นั ตดั เสน้ เอน็ ไนลอนใหข้ าด 8

ข้ันอธิบายความรู้ ค้นหาคาตอบ 1. เม่ือใชม้ ือแตะเสน้ เอน็ ไนลอนเบา ๆ จะรู้สึกอยา่ งไร เมื่อใชม้ ือแตะเสน้ เอน็ ไนลอนเบา ๆ พบวา่ เสน้ เอน็ ไนลอนสน่ั 2. เสียงที่ไดย้ ินเม่ือพูดผ่านโทรศพั ทก์ ระดาษแลว้ แตะเส้นเอน็ ไนลอน เบา ๆ แตกต่างจากเสียงที่ไดย้ นิ เมื่อพดู ผา่ นโทรศพั ทก์ ระดาษแลว้ จบั เสน้ เอน็ ไนลอนใหแ้ น่นหรือไม่ อยา่ งไร แตกต่างกนั โดยเม่ือแตะเสน้ เอน็ ไนลอนเบา ๆ จะไดย้ นิ เสียงพูด แต่เม่ือจบั เส้นเอน็ ไนลอนให้แน่นจะไม่ไดย้ ินเสียงพูด เนื่องจาก เม่ือจบั เสน้ เอน็ ไนลอนใหแ้ น่น เสน้ เอน็ ไนลอนจะหยดุ สน่ั 9

ค้นหาคาตอบ 3. เม่ือไดย้ ินเสียงพูดผ่านโทรศพั ท์กระดาษแลว้ ตดั เส้นเอ็นไนลอน ใหข้ าด ผฟู้ ังจะไดย้ นิ เสียงพดู ผา่ นโทรศพั ทก์ ระดาษหรือไม่ อยา่ งไร ไม่ไดย้ นิ เสียงพดู เนื่องจากเสน้ เอน็ ไนลอนซ่ึงเป็นตวั กลางของเสียง ถูกตดั ทาใหเ้ สียงไม่สามารถเคลื่อนที่มายงั หูของผฟู้ ังได้ 4. เม่ือพูดผ่านโทรศพั ท์กระดาษ เสียงจากผูพ้ ูดเคล่ือนที่ผ่านตวั กลาง ชนิดใดไปยงั ผฟู้ ัง แกว้ กระดาษ เสน้ เอน็ ไนลอน และอากาศ 10

สรุปผล เสียงอาศยั ตวั กลางในการเคลื่อนที่ ซ่ึงตวั กลางของเสียง คือ ของแข็งและอากาศ โดยเสียงจากแหล่งกาเนิดเสียง จะเคล่ือนท่ีผ่านตวั กลางของเสียงที่ส่ันอย่างต่อเน่ืองไป จนถึงหูของผฟู้ ัง 11

ข้ันขยายความรู้ เร่ืองน่ารู้: ส่วนประกอบของหู หูเป็นอวยั วะรับเสียง ประกอบดว้ ย 3 ส่วนดงั น้ี กระดูกทง่ั กระดูกคอ้ น ใบหู กระดูกโกลน ช่องหู กระดูก ช้นั นอก กน้ หอย หูช้นั นอก เยอ่ื แกว้ หู 12 หูช้นั กลาง หูช้นั ใน

นักเรียนได้เรียนรู้อะไรบ้าง เรามาตรวจสอบความเข้าใจกนั 1. ตวั กลางของเสียงท่ีเป็นของแขง็ ของเหลว และอากาศ มีสมบตั ิในการถ่ายทอดเสียงเหมือนกนั หรือไม่ ไม่เหมือนกนั 2. ขณะท่ีเรากาลงั ดาน้าในสระว่ายน้าแลว้ ไดย้ ินเสียงท่ี เพ่ือนเรียกจากบริเวณขอบสระ แสดงว่าเสียงเคล่ือนท่ี ผา่ นตวั กลางชนิดใด อากาศและน้า 13

ข้นั สรุป สรุป การเคลื่อนทข่ี องเสียง อากาศ ผ่านตัวกลาง ไดแ้ ก่ ของแขง็ ของเหลว มีลกั ษณะ คือ ถ่ายทอดเสียงไดแ้ ตกต่างกนั 14