แนวทางการดำเนินงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ 2566

แนวทางการดาเนินงานสร้างเสรมิ ภมู ิคมุ้ กันโรค ในผู้ใหญ่ ปี 2566 กองโรคติดต่อทว่ั ไป กรมควบคุมโรค เดอื นมกราคม 2566

ก คานา การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคด้วยวัคซีนเป็นวิธีป้องกันโรคที่มีประสิทธิภาพสูง กระทรวงสาธารณสุขได้ดาเนิน แผนงานสร้างเสรมิ ภูมคิ ุม้ กันโรคอยา่ งเปน็ ระบบมาตัง้ แต่ ปี 2520 ด้วยการให้วัคซีนแก่เดก็ กอ่ นวัยเรยี นและเด็กนักเรยี น เป็นหลัก สาหรับการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในวัยผู้ใหญ่มีการพัฒนาอย่างต่อเน่อื ง โดยปี 2520 มีการวัคซีนบาดทะยัก ในหญิงตั้งครรภ์เพ่ือลดอุบัติการณ์การเสียชีวิตด้วยโรคบาดทะยักในเด็กแรกเกิด ต่อมาในปี 2548 คณะอนุกรรมการ สร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคได้แนะนาให้ใช้วัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยักในกลุ่มหญิงต้ังครรภ์ เพ่ือกระตุ้นภูมิคุ้มกันคอตีบ ในผู้ใหญ่เพ่ิมเติม ปี 2547 ได้มีการให้วัคซีนไข้หวัดใหญ่ในบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุขเพื่อป้องกันการ เจ็บป่วยด้วยไข้หวัดใหญ่ในบุคลากรและลดการแพร่กระจายเชอื้ ไปยังผู้ป่วย จากนั้นในปี 2552 ได้มีการให้วัคซีนไข้หวัดใหญ่ ในประชาชกรกลุ่มเป้าหมาย เพ่ือป้องกันการระบาดใหญ่ของโรคไข้หวัดใหญ่และกาหนดให้ประชาชนกลุ่มเสี่ยงต้อง ได้รับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ทุกปี และต้ังแต่ปี 2559 เป็นต้นมา เริ่มมีการพัฒนารูปแบบการให้บริการวัคซีนในผู้ใหญ่ อย่างเปน็ รูปธรรม เพ่ือให้ประชาชนกลุ่มผู้ใหญ่สามารถเข้าถึงวัคซีนที่จาเป็นและลดการเจ็บป่วยจากโรคติดต่อที่ป้องกัน ดว้ ยวัคซนี จากสถานการณ์การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 มีการใช้วัคซีนโควิด 19 เป็นเครื่องมือในการ ป้องกันควบคุมโรคในผู้ใหญ่กลุ่มเสี่ยงมาอย่างต่อเน่ือง และจากมติที่ประชุมคณะกรรมการโรคติดต่อแห่งชาติ คร้ังท่ี 1/2565 เมื่อวันที่ 27 มกราคม 2565 เห็นชอบในหลักการให้มีการจัดระบบการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ เพ่ืออานวยความสะดวกให้แก่ประชาชนในการเข้ารับวัคซีนโควิด 19 ได้อย่างรวดเร็ว ท่ัวถึง และย่ังยืน เพ่ือส่งเสริมให้ กลุ่มผู้ใหญ่มชี ่องทางการเข้าถึงวคั ซีนอ่ืนๆ และเพ่ือยกระดับภูมิคมุ้ กนั โรคให้ครอบคลุมทุกกลุ่มวัย และสร้างความม่ันคง ทางสุขภาพของประเทศ ด้วยการสรา้ งเสริมภูมคิ มุ้ กนั โรค กองโรคติดตอ่ ทวั่ ไปจึงจดั ทาแนวทางการดาเนนิ งานสร้างเสริม ภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ เพ่ือให้ผู้รับผิดชอบงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ทุกระดับได้ใช้เป็นแนวทางในการ ดาเนนิ งานอยา่ งมีประสิทธิภาพตอ่ ไป กองโรคติดต่อท่ัวไป กรมควบคมุ โรค

ข สารบญั หนา้ คานา............................................................................................................................................................................................................................................................... ก สารบัญ .......................................................................................................................................................................................................................................................... ข บทนา.............................................................................................................................................................................................................................................................. ค ทศิ ทางและนโยบายการสร้างเสริมภมู คิ ุ้มกนั โรคในผ้ใู หญ่ .......................................................................................................................................................1 การดาเนินงานสร้างเสริมภูมิคมุ้ กนั โรคในผู้ใหญ่..........................................................................................................................................................................3 1. วัตถุประสงคก์ ารดาเนนิ งานสรา้ งเสรมิ ภูมิคมุ้ กนั โรคในผู้ใหญ.่ ........................................................................................................................................3 2. รปู แบบการดาเนนิ งานสร้างเสรมิ ภมู คิ มุ้ กนั โรคในผใู้ หญ่ ...................................................................................................................................................3 3. การกาหนดบทบาทหนา้ ทค่ี วามรับผิดชอบ.............................................................................................................................................................................4 4. การเตรียมการใหบ้ ริการ................................................................................................................................................................................................................5 5. กาหนดการใหว้ ัคซนี ในผ้ใู หญ่.......................................................................................................................................................................................................6 6. การบริหารจัดการวคั ซีนและระบบลกู โซค่ วามเย็น ..........................................................................................................................................................14 7. การใหบ้ รกิ ารวัคซีน......................................................................................................................................................................................................................15 8. การบันทึกผลการดาเนนิ งาน....................................................................................................................................................................................................16 9. การจดั ทารายงานผลการดาเนนิ งาน ......................................................................................................................................................................................17 10. หลักเกณฑก์ ารพจิ ารณาความครอบคลมุ การได้รบั วคั ซีน............................................................................................................................................17 การพฒั นาการดาเนนิ งานสร้างเสริมภูมิคุ้มกนั โรคในผใู้ หญต่ น้ แบบ................................................................................................................................ 19 1. หลักการเหตุผล..............................................................................................................................................................................................................................19 2. วตั ถปุ ระสงค์...................................................................................................................................................................................................................................19 3. เป้าหมายการดาเนนิ งาน............................................................................................................................................................................................................19 4. ข้นั ตอนการดาเนนิ งาน................................................................................................................................................................................................................19 5. กรอบการพัฒนาการดาเนนิ งานสร้างเสรมิ ภมู คิ มุ้ กนั โรคในผใู้ หญ่..............................................................................................................................20 6. แบบฟอรม์ การพัฒนางานสรา้ งเสรมิ ภูมคิ มุ้ กันโรคในผ้ใู หญต่ ้นแบบปี 2566 .........................................................................................................29 ภาคผนวก................................................................................................................................................................................................................................................... 36 ภาคผนวกที่ 1 คาแนะนาการสรา้ งเสรมิ ภมู คิ มุ้ กนั โรคสาหรับผใู้ หญ่...............................................................................................................................37 ภาคผนวก 2 แบบ ว.3/1.................................................................................................................................................................................................................46 ภาคผนวก 3 ทะเบยี นผู้มารับบรกิ ารวคั ซีน dT และ influenza ในหญิงตงั้ ครรภ์....................................................................................................47 ภาคผนวก 4 ทะเบยี นผู้มารบั บรกิ ารวัคซนี dT ในผู้ใหญ่ ...................................................................................................................................................48 ภาคผนวก 5 ทะเบียนตดิ ตามความครอบคลุมการไดร้ บั วัคซนี dT และ influenza ในหญิงต้งั ครรภ์ ..............................................................49 ภาคผนวก 6 ทะเบียนตดิ ตามความครอบคลมุ การไดร้ บั วัคซนี dT ในผ้ใู หญ่..............................................................................................................50 ภาคผนวก 7 ทะเบียนตดิ ตามความครอบคลมุ การไดร้ ับวัคซีน MR ในนักศกึ ษาทางการแพทยแ์ ละสาธารณสุข ..........................................51 ภาคผนวก 8 แบบรายงานความครอบคลมุ การไดร้ บั วัคซนี ในผใู้ หญ่ ระดบั ตาบล................................................................................................................52 ภาคผนวก 9 แบบรายงานความครอบคลมุ การได้รบั วคั ซนี ในผูใ้ หญ่ ระดบั อาเภอ..............................................................................................................53

ค ภาคผนวก 10 เอกสารใหค้ วามรเู้ รอื่ งวัคซนี คอตบี บาดทะยัก ในผู้ใหญ่ ................................................................................................................................54 ภาคผนวก 11 เอกสารใหค้ วามรเู้ ร่อื งวคั ซนี ไข้หวดั ใหญ่.............................................................................................................................................................55 ภาคผนวก 12 แบบคดั กรองหญิงตง้ั ครรภท์ รี่ บั บริการวคั ซีนปอ้ งกนั โรคไขห้ วัดใหญต่ ามฤดกู าล....................................................................................56 ภาคผนวก 13 สมดุ วัคซีนผใู้ หญ่.........................................................................................................................................................................................................57 ภาคผนวก 14 แบบติดตามอาการไม่พงึ ประสงค์ภายหลังไดร้ ับวัคซนี ไข้หวดั ใหญต่ ามฤดูกาลในหญิงตัง้ ครรภ.์ .................................................................60 ภาคผนวก 15 รหสั วัคซีนในแผนงานสร้างเสรมิ ภูมคิ มุ้ กันโรค กระทรวงสาธารณสุข ปงี บประมาณ 2565 .....................................................61 ภาคผนวก 16 รหัสวัคซนี สาหรับงานสร้างเสรมิ ภูมิคมุ้ กันโรคในผใู้ หญ่ กระทรวงสาธารณสุข ปงี บประมาณ 2566....................................62 ภาคผนวก 17 แบบรายงานความครอบคลมุ การไดร้ ับวคั ซีนรวมหัด-หัดเยอรมัน (MR) ในนักศกึ ษาทางการแพทยแ์ ละสาธารณสุข....69 ภาคผนวก 18 แบบรายงานความครอบคลมุ การได้รบั วคั ซนี ไวรสั ตับอักเสบบี (HB) ในบคุ ลากรทางการแพทยแ์ ละสาธารณสขุ ...........70

ค บทนา ประเทศไทยได้ดาเนินงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคอย่างเป็นระบบมาต้ังแต่ ปี พ.ศ. 2520 ด้วยการให้วัคซีน ตามกาหนดการปกติ (routine immunization) แก่เด็กก่อนวัยเรียนและเด็กนักเรียน จนประสบความสาเร็จ เป็นอย่างดี เป็นผลให้ ไม่พบผู้ป่วยโรคโปลิโอตั้งแต่ปี 2540 และทาให้อัตราการเกิดโรคที่ปอ้ งกันได้ด้วยวัคซีนลดลง เป็นอย่างมาก และ สาหรับการดาเนินงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในวัยผู้ใหญ่ได้มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง โดยปี 2520 คณะอนุกรรมการสร้างเสรมิ ภมู ิค้มุ กนั โรคกาหนดให้วัคซีนบาดทะยักในหญิงตั้งครรภ์เพื่อลดอุบัติการณ์ การเสียชีวิตด้วยโรคบาดทะยักในเด็กแรกเกิด ต่อมาในปี 2548 ได้แนะนาให้ใช้วัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยักในกลุ่ม หญิงตั้งครรภ์ เพื่อกระตุ้นภูมิคุ้มกันคอตีบในผู้ใหญ่เพิ่มเติม และได้มีคาแนะนาการให้วัคซีนในผู้ใหญ่อย่างต่อเนื่อง โดยปี 2547 ได้มีการให้วัคซีนไข้หวัดใหญ่ในบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุขเพื่อป้องกันการเจ็บป่วย ด้วยไข้หวัดใหญใ่ นบุคลากรและลดการแพร่กระจายเช้ือไปยังผู้ปว่ ย จากนั้นในปี 2552 ได้มีการให้วัคซนี ไข้หวัดใหญ่ ในประชาชกรกลุ่มเป้าหมาย เพ่ือป้องกันการระบาดใหญ่ของโรคไข้หวัดใหญ่และกาหนดให้ประชาชนกลุ่มเส่ียง ต้องได้รับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ทุกปี ต้ังแต่ปี 2559 เป็นต้นมา เร่ิมมีการพัฒนารูปแบบการให้บริการวัคซีนในผู้ใหญ่ อย่างเป็นรูปธรรม เพ่ือให้ประชาชนกลุ่มผู้ใหญ่สามารถเข้าถึงวัคซีนท่ีจาเป็นและลดการเจ็บป่วยจากโรคติดต่อ ท่ีป้องกันด้วยวัคซีน นอกจากน้ี ในปี 2561 คณะอนุกรรมการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคได้กาหนดคาแนะนาการให้ วัคซีนในผู้ใหญ่ แบ่งเป็นวัคซีนสาหรับผู้ใหญ่ท่ัวไปจาแนกตามอายุ วัคซีนสาหรับผู้ใหญ่ท่ีมีความเสี่ยงจากการ ประกอบอาชีพ วัคซนี สาหรบั ผ้ใู หญท่ ่มี ีความเสี่ยงทางดา้ นสขุ ภาพ และวคั ซีนสาหรบั ผู้ใหญ่ที่มีความเส่ยี งทางด้านอนื่ ๆ จะเห็นได้ว่าการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ ได้รับความสนใจมากข้ึน โดยมีวัคซีนบางชนิดท่ีได้รับ การบรรจใุ ห้เปน็ สิทธิประโยชน์แกป่ ระชาชนวัยผู้ใหญ่ คือ วัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยัก กระตุ้นทกุ 10 ปี และวัคซีน ไข้หวัดใหญ่ในประชาชนกลุ่มเสี่ยง นอกจากนี้ยังมีการให้วัคซีนในกลุ่มเฉพาะ ได้แก่ วัคซีนรวมหัด-หัดเยอรมัน สาหรับนักศึกษาทางการแพทย์และสาธารณสุข วัคซีนไวรัสตับอักเสบบีสาหรับบุคลากรทางการแพทย์แพทย์และ สาธารณสุข รวมท้ังมีการให้วัคซีนในผู้ใหญ่เพื่อป้องกันควบคมุ โรค เช่น การให้วัคซีนรวมหัด-หัดเยอรมันในเรือนจา การให้วัคซีนโควิด 19 จากสถานการณ์การระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 เป็นต้น จากมติที่ประชุม คณะกรรมการโรคติดต่อแห่งชาติ ครั้งท่ี 1/2565 เมื่อวันที่ 27 มกราคม 2565 ได้เห็นชอบในหลักการให้มีการ จัดระบบการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ เพื่ออานวยความสะดวกให้แก่ประชาชนในการเข้ารับวัคซีนโควิด 19 ได้อย่างรวดเร็ว ทั่วถึง และย่ังยืน เพื่อส่งเสริมให้กลุ่มผู้ใหญ่มีช่องทางการเข้าถึงวัคซีนอื่นๆ และเพื่อยกระดับ ภูมิคุม้ กันโรคให้ครอบคลมุ ทุกกลุ่มวัย และสร้างความมนั่ คงทางสขุ ภาพของประเทศ ด้วยการสรา้ งเสรมิ ภูมคิ ุ้มกนั โรค สาหรับ “แนวทางการดาเนินงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่” น้ี กองโรคติดต่อท่ัวไป จัดทาข้ึนเพ่ือให้ ผู้รับผิดชอบทุกระดับใช้เป็นแนวทางในการดาเนินงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ โดยมีเนื้อหาครอบคลุม ชนิดวคั ซีนที่ใช้ กาหนดการใหว้ ัคซนี กลมุ่ เปา้ หมาย รูปแบบการดาเนินงาน การจัดเตรียมการให้บริการในด้านต่างๆ การเฝา้ ระวังอาการไม่พงึ ประสงค์ภายหลังการได้รับวัคซีน รวมถึงการติดตามผลการดาเนินงาน รวมถงึ เนื้อหาอ่ืน ๆ ท่สี าคัญ ดงั รายละเอยี ดที่จะกล่าวในบทต่อไป

1 ทิศทางและนโยบายการสรา้ งเสรมิ ภูมิคุ้มกนั โรคในผใู้ หญ่ การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคด้วยวัคซีน เป็นวิธีป้องกันโรคที่มีประสิทธิภาพสูงและมีความคุ้มค่า นานาประเทศทั่วโลกใช้วัคซีนเป็นเครื่องมือป้องกนั ควบคุมโรคทเ่ี ปน็ ปญั หาสาคัญอย่างได้ผลดี สาหรบั ประเทศไทย กระทรวงสาธารณสุข โดยกรมควบคุมโรค ได้ดาเนินการตามแผนงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคอย่างเป็นระบบ มาต้ังแต่ ปี 2520 ด้วยการให้วัคซีนตามกาหนดการปกติ (routine immunization) แก่เด็กก่อนวัยเรียนและ เด็กนักเรียน เปน็ ผลใหโ้ รคปอ้ งกันไดด้ ว้ ยวัคซนี ในเดก็ อายตุ ่ากวา่ 5 ปี ลดตา่ ลงอย่างมาก เนื่องจากสถานการณ์การระบาดด้วยโรคป้องกันด้วยวัคซีนในเด็กอายุต่ากว่า 5 ปี ลดต่าลง แต่มีแนวโน้ม เพ่ิมขึ้นในกลุ่มวัยผู้ใหญ่ เช่น การระบาดของโรคคอตีบ ปี 2556-2558 การระบาดโรคหัด ปี 2558-2561 เป็นต้น เม่ือ ปี 2561 องค์การอนามัยโลกจึงแนะนาให้ขยายกลุ่มเป้าหมายการให้วัคซีนในวัยรุ่นและผู้ใหญ่เพ่ิมเติม สาหรับการให้วัคซีนในผู้ใหญ่ของประเทศไทย เริ่มตั้งแต่ ปี 2520 โดยกาหนดให้วัคซีนบาดทะยักในหญิงต้ังครรภ์ จานวน 2 เข็ม เพื่อลดอุบัติการณ์การเสียชีวิตด้วยโรคบาดทะยักในเด็กแรกเกิด และกาหนดให้มีการกระตุ้น ด้วยวัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยัก ทุก 10 ปี ซ่ึงนโยบายการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่มีการพัฒนา มาอยา่ งต่อเนอ่ื ง ได้แก่ 1. คาแนะนาการให้วัคซีนในผู้ใหญ่ โดยคณะอนุกรรมการสร้างเสรมิ ภมู คิ ุ้มกันโรค ไดแ้ ก่ 1.1 ปี 2536 แนะนาให้วัคซีนบาดทะยักในหญิงตั้งครรภ์ จานวน 3 เข็ม 1.2 ปี 2547 แนะนาให้วคั ซีนไข้หวัดใหญ่สาหรบั บุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสขุ 1.3 ปี 2548 ปรับเปล่ียนเป็นการให้วัคซีนบาดทะยักในหญิงตั้งครรภ์ จานวน 3 เข็ม เป็นวัคซีน รวมคอตีบ-บาดทะยัก เพอ่ื กระตุ้นภมู คิ มุ้ กนั โรคคอตบี 1.4 ปี 2554 แนะนาการให้วัคซีนในบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข ได้แก่ วัคซีนไข้หวัด ใหญ่ วัคซนี รวมหดั -หัดเยอรมนั วัคซีนไวรสั ตบั อกั เสบบี และวัคซีนสกุ ใส 1.5 ปี 2561 แนะนาการให้วัคซีนในผู้ใหญ่ แบ่งเป็นวัคซีนสาหรับผู้ใหญ่ทั่วไปจาแนกตามอายุ วัคซีนสาหรับผู้ใหญ่ที่มีความเส่ียงจากการประกอบอาชีพ วัคซีนสาหรับผู้ใหญ่ที่มีความเส่ียงทางด้านสุขภาพ และ วัคซนี สาหรับผ้ใู หญท่ มี่ คี วามเสยี่ งทางด้านอื่น ๆ 2. การบรรจุวัคซีนใหเ้ ป็นสิทธปิ ระโยชนแ์ กป่ ระชาชนวยั ผู้ใหญ่ ตามราชกิจจานุเบกษา ได้แก่ 2.1 ปี 2552 บรรจุการให้วคั ซีนไข้หวดั ใหญ่สาหรบั ประชาชนกลุ่มเสย่ี ง 7 กลุม่ โรค 2.2 ปี 2562 บรรจุการให้วคั ซนี ในหญงิ ตัง้ ครรภ์ตลอดทงั้ ปี 3. การพัฒนารูปแบบการดาเนินงานสร้างเสรมิ ภมู ิคุ้มกนั โรคในผใู้ หญ่ 3.1การดาเนินงานคลินิกวัคซีนผู้ใหญ่ โดยปี 2559 มีการนาร่องในพื้นที่ 4 อาเภอ 4 จังหวัด คือ อาเภอหางดง จงั หวัดเชยี งใหม่ อาเภอคอนสวรรค์ จังหวดั ชัยภมู ิ อาเภอชุมแพ จังหวดั ขอนแก่น และอาเภอทุ่งใหญ่ จังหวัดนครศรีธรรมราช ในปี 2561 มีการขยายพื้นที่ในการดาเนินงานเป็น 12 จังหวัด ได้แก่ เชียงใหม่ อุตรดิตถ์

2 ชัยนาท สระบุรี เพชรบุรี สระแก้ว ขอนแก่น เลย ชัยภูมิ ศรีสะเกษ นครศรีธรรมราช และสงขลา โดยให้วัคซีน วัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยัก (dT) และวัคซีนไข้หวัดใหญ่ (Influenza) ในปี 2562 มีแผนการขยายพ้ืนที่ในการ ดาเนินงานทั่วประเทศ โดยให้วัคซีนวัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยัก (dT) วัคซีนไข้หวัดใหญ่ (Influenza) วัคซีนรวม หัด-หดั เยอรมนั (MR) ในบุคลากรทางการแพทยแ์ ละสาธารณสขุ สถานการณ์การเจ็บป่วยของโรคป้องกันด้วยวัคซีนในผู้ใหญ่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น จึงเป็นผลให้แผนงานสร้าง เสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ขยายการดาเนินงานมากข้ึนทั้งในด้านวิชาการ การขยายชนิดวัคซีน การขยาย กลุ่มเป้าหมาย และการใหบ้ ริการ ซึ่งจะเห็นได้อย่างชัดเจนในการให้วัคซีนโควิด 19 จากการระบาดของโรคติดเชื้อ ไวรัสโคโรนา 2019 จากมติท่ีประชุมคณะกรรมการโรคติดต่อแห่งชาติ ครั้งที่ 1/2565 เมอื่ วันท่ี 27 มกราคม 2565 ได้เห็นชอบในหลักการให้มีการจัดระบบการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ เพื่ออานวยความสะดวกให้แก่ ประชาชนในการเข้ารับวัคซีนโควิด 19 ได้อย่างรวดเร็ว ทั่วถึง และยั่งยืน เพ่ือส่งเสริมให้กลุ่มผู้ใหญ่มีช่องทางการ เข้าถึงวัคซีนอื่นๆ และเพื่อยกระดับภูมิคุ้มกันโรคให้ครอบคลุมทุกกลุ่มวัย และสร้างความมั่นคงทางสุขภาพของ ประเทศ ด้วยการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค ดังนั้นหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องท้ังในระดับส่วนกลาง เขต และจังหวัด จึงจาเป็นต้องเตรียมพร้อมในการให้บริการดังกล่าว เพ่ือให้สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบัน และนโยบาย การดาเนินงานต่อไปในอนาคต

3 การดาเนนิ งานสรา้ งเสรมิ ภูมิคมุ้ กันโรคในผใู้ หญ่ 1. วตั ถุประสงค์การดาเนนิ งานสรา้ งเสริมภูมคิ ุ้มกนั โรคในผู้ใหญ่ 1. เพอื่ อานวยความสะดวกให้แก่ประชาชนในการเขา้ รับวัคซีนโควดิ 19 ไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ ทวั่ ถึง และยง่ั ยืน 2. เพ่ือส่งเสริมให้กลุ่มผู้ใหญ่มีช่องทางการเข้าถึงวัคซีนอ่ืนๆ เพื่อป้องกันโรคระบาดหลังผ่อนคลาย มาตรการควบคุมโรค เปิดการเดินทาง และเปิดประเทศ เช่น วัคซีนรวมป้องกันโรคคอตีบ-บาดทะยัก วคั ซนี รวมปอ้ งกันโรคหดั -หัดเยอรมนั วคั ซนี ป้องกันโรคตบั อักเสบบี เป็นต้น 3. เพื่อยกระดับภูมิคุ้มกันโรคให้ครอบคลุมทุกกลุ่มวัย และสร้างความม่ันคงทางสุขภาพของประเทศ ด้วยการสร้างเสรมิ ภมู ิค้มุ กันโรค 2. รูปแบบการดาเนนิ งานสร้างเสริมภมู คิ มุ้ กนั โรคในผู้ใหญ่ การดาเนินงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ หน่วยบริการทุกระดับสามารถดาเนินการให้บริการคลินิก วัคซีนผู้ใหญ่ ในลักษณะเดียวกับการใหว้ ัคซีนในเด็ก โดยกาหนดช่วงเวลาและสถานที่บริการโดยเฉพาะ ตามความ เหมาะสมและสามารถเพิ่มความถี่การเปิดคลินิกตามบริบทของหน่วยบริการ ท้ังนี้สามารถบูรณาการกิจกรรมการ ให้วัคซีนในกลุ่มงานท่ีเก่ียวข้องเพ่ือเพิ่มการเข้าถึงกลุ่มเป้าหมาย ซ่ึงดาเนินการในลักษณะของ “คลินิกวัคซีน ผูใ้ หญ”่ โดยแบ่งออกเปน็ 2 รูปแบบ คอื การใหบ้ ริการเชิงรับและเชิงรุก ดังนี้  รูปแบบการใหบ้ ริการเชิงรับ o หนว่ ยบริการระดับโรงพยาบาล การจัดบริการควรกำหนดวัน และเวลำ ท่ีให้บริกำรคลินิกวัคซีนในผู้ใหญ่โดยเฉพำะ โดยกาหนด อย่างน้อย สัปดาห์ละ 1 คร้งั หรอื แลว้ แต่บรบิ ทของโรงพยาบาล คลินกิ วคั ซนี ผู้ใหญค่ วรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ เวชกรรมสังคม หากไม่มีแพทยเ์ วชกรรมสงั คมให้อยภู่ ายใต้การดูแลของแพทย์ในโรงพยาบาล o โรงพยาบาลสง่ เสริมสขุ ภาพตาบล การจัดบริการควรกำหนดวัน และเวลำ ที่ให้บริกำรคลินิกฉีดวัคซีนในผู้ใหญ่โดยเฉพำะ โดยกาหนด อย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง หรือแล้วแต่บริบทโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบล โดยคลินิกอยู่ภายใต้ข้อแนะนา ของ สสอ. หรือแพทย์ทีร่ ะดบั CUPหรอื แพทย์ท่ีระดับCUP (รพ.สต.) หรือแพทยท์ ไี่ ด้รับมอบหมายจากหน่วยงานตน้ สงั กดั รูปแบบการให้บรกิ ารเชิงรุก เนื่องจากกลุ่มวยั ผู้ใหญ่ มีพฤตกิ รรมการดาเนินชีวิตอย่างหลากหลาย ไดแ้ ก่ กลมุ่ นักเรียน นักศึกษา กลุ่มวัย ทางาน ท่ีทางานทั้งภาคเกษตร อตุ สาหกรรม พนกั งานในสถานประกอบการ ฯลฯ เพื่อเพ่ิมการเข้าถึงกลุ่มเปา้ หมาย และให้กลุ่มเป้าหมายได้รับวัคซีนครบถ้วน หน่วยบริการสามารถบูรณาการให้วัคซีนในผู้ใหญ่ร่วมกับกิจกรรมอื่น ๆ ที่เกย่ี วข้อง เช่น

4 1. จัดต้ังจุดให้บริการวัคซีนโควิดตามบริบทที่เหมาะสม เช่น การให้บริการวัคซีนโควิด 19 นอกสถานที่ หรอื จุดให้บริการวัคซีนโควดิ 19 เฉพาะกิจ เปน็ ต้น 2. บูรณาการการให้วัคซีนเม่ือกลุ่มแรงงานเข้ามารับการตรวจสุขภาพ หรือ ประชาสัมพันธ์และ การใหว้ ัคซนี ในวนั Safety day ของสถานประกอบการ 3. บูรณาการการให้วัคซีน MR นักศึกษาในสถาบันการศึกษาทางการแพทย์และสาธารณสุข ในรูปแบบงานอนามัยโรงเรียน โดยประสานกับสถาบันการศึกษาทางการแพทย์และสาธารณสุข เพ่ือให้ กลมุ่ เป้าหมายไดร้ บั วคั ซีนในสถาบนั การศกึ ษา 3. การกาหนดบทบาทหน้าที่ความรับผิดชอบ การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ โดยรูปแบบการจัดต้ังคลินิกวัคซีนในผู้ใหญ่ มีหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง หลายหน่วยงาน จึงจาเป็นต้องประสานและวางแผนการดาเนินงานท้ังในระดับจังหวัด อาเภอ และตาบล เพื่อให้เกิด ความเชอื่ มโยงในการดาเนนิ งานทุกระดบั และกาหนดหน้าท่รี ับผดิ ชอบ ดังนี้ 3.1 พื้นที่ 76 จังหวัด ขอให้มีการบริหารจัดการภายใต้คณะกรรมการโรคติดต่อจังหวัด โดยมี สานักงานสาธารณสุขจังหวดั เปน็ หน่วยงานสนบั สนุนและติดตามการดาเนินงาน ซ่ึงสามารถกาหนดบทบาทหนา้ ท่ี ของหนว่ ยงานทเ่ี กยี่ วข้อง รายละเอยี ดตามรูปที่ 1 ระดับสว่ นกลาง กรมควบคมุ โรค สนับสนนุ และติดตามการดาเนนิ งาน และเขต ระดบั จงั หวดั คณะกรรมการโรคติดต่อจงั หวดั กาหนดนโยบายในการดาเนนิ งานงานระดบั จงั หวดั ระดับอาเภอ โดยมีสานักงานสาธารณสขุ จงั หวดั สนบั สนนุ และตดิ ตามการดาเนินงาน สานกั งานสาธารณสุข โรงพยาบาล/ศนู ย์บริการสขุ ภาพ กทม. ระดับตาบล อาเภอ ฝา่ ยเภสชั กรรม กล่มุ เวชกรรม งานสรา้ งเสรมิ ภมู คิ ุ้มกนั งานอนามยั แม่  สนับสนนุ และ (คลงั วัคซีน สงั คม โรค และเดก็ ติดตามการ อาเภอ)  สนบั สนนุ  ซักประวัติ ดาเนินงาน  สนับสนนุ และติดตาม  ให้บรกิ ารวัคซนี  ซักประวตั ิ  ตรวจสอบ และตดิ ตาม การ  ตดิ ตามอาการ ตรวจครรภ์ ความถูกต้องของ การ ดาเนินงาน ภายหลังไดร้ บั วัคซนี ใบเบิกวัคซนี ก่อน ดาเนินงาน  ติดตาม  บันทกึ ข้อมูล  ใหบ้ ริการ สง่ ใหค้ ลงั วคั ซีน  บริหาร ความ  ติดตามความ วัคซนี อาเภอ จดั การ ครอบคลุม ตดิ ตามความ ครอบคลุมการได้รบั  ติดตามอาการ  ครอบคลมุ การ วัคซีนและ การได้รบั วคั ซนี ภายหลังได้รบั ระบบลูกโซ่ วัคซีน วัคซนี ความเย็น  บันทกึ ข้อมูล ไดร้ ับวคั ซีน โรงพยาบาลส่งเสริมสขุ ภาพตาบล  ใตตบซบหกัดิดิันรบ้หิปตตทราาารึกกิรมมะขาจวอค้อรัดัตงาวมวากกิาคัลูนมาาซรรคสีนวภรรคั าอ้าซยงบนีเหคสแลลรลงัมุมิ ไะกภดราร้มูะรบั ิคบไวด้มุบัคร้กลซบั นักู นี วโโคัซรคค่ซนีวามเย็น  ตใซบบหักดินัรง้บิหปตทาราารกึนกิมระขอาจวออ้รนดัตัามวากกิ คั/ลูมาาตซรรัยรนีวภแวคั ามจซยค่แีนหรลแลระลงภั เไดะ์ ดร็ก้ระบั(บdวบัคTลซ,กู นีiโnซfค่luวeามnเzยa็น)          รูปที่ 1 บทบาทหนา้ ทีข่ องหนว่ ยงานตา่ งๆ ในการสร้างเสรมิ ภูมคิ ุม้ กนั โรคในผูใ้ หญ่

5 3.2 พื้นทก่ี รุงเทพมหานคร ขอใหม้ ีการบรหิ ารจัดการภายใต้คณะกรรมการโรคตดิ ต่อกรงุ เทพมหานคร ซึง่ สามารถกาหนดบทบาทหน้าท่ขี องหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องภายใตบ้ รบิ ทของพ้ืนที่ 4. การเตรยี มการให้บรกิ าร 4.1 การวางแผนการดาเนนิ งานสรา้ งเสรมิ ภมู ิค้มุ กันโรคในผ้ใู หญ่ การดาเนนิ งานสรา้ งเสริมภูมิคุ้มกนั โรคในผู้ใหญ่โดยการจัดตั้งคลินกิ วคั ซนี ผใู้ หญ่เป็นการดาเนินงานรูปแบบ ใหม่ที่มีกลุ่มเป้าหมายจานวนมากและมีความหลากหลาย และมีหลายภาคส่วนที่เก่ียวข้อง จึงควร กาหนด หน่วยงานและผู้รับผิดชอบท่ีชัดเจน โดยมีการแต่งต้ังคณะทางานเป็นการเฉพาะ และจาเป็นต้องมีการประชุม วางแผนการดาเนินงานที่มีการกาหนดระบบการดาเนินงาน ได้แก่ การกาหนดช่วงเวลาการให้บริการ การกาหนด สถานที่ให้บริการ การลงทะเบียนรับวัคซีน การเบิก-จ่ายวัคซีน การให้บริการ การเฝ้าระวังอาการภายหลังได้รับ วคั ซีนรวมถึงระบบสง่ ต่อผู้ปว่ ยกรณีฉุกเฉิน การนัดหมายการให้บริการครง้ั ต่อไป การบนั ทึกข้อมูล และการติดตาม ประเมินผล เป็นต้น 4.2 จดั เตรียมสถานทใ่ี ห้บรกิ าร หนว่ ยบริการระดบั โรงพยาบาลชุมชนขนึ้ ไป กาหนดให้มีจุดให้บริการเฉพาะ มีพ้ืนที่เพียงพอสาหรับผูม้ ารอรับบริการ มีจุดลงทะเบียน/คัดกรอง จุด รอฉดี วัคซีนและให้ความรู้ ห้องฉีดวคั ซีน จุดเฝ้าสงั เกตอาการภายหลังได้รับวคั ซีน จุดนัดหมายและจา่ ยยา และควร มีผงั ขน้ั ตอนการรบั บรกิ ารอย่างชดั เจน หนว่ ยบรกิ ารระดับโรงพยาบาลส่งเสริมสขุ ภาพตาบล กาหนดให้มีจุดให้บริการเฉพาะ เช่นเดียวกับหน่วยบริการระดับโรงพยาบาล ซ่ึงสามารถใช้สถานท่ี ให้บริการวคั ซนี ในเด็กเปน็ จุดให้บริการ 4.3 วัสดุอุปกรณ์ในการดาเนินงาน ขอให้หน่วยบริการจัดเตรียม อุปกรณ์ที่จาเป็นในการฉีดวัคซีน อุปกรณ์กู้ชีพ และอุปกรณ์ในระบบลูกโซ่ ความเย็น ตามมาตรฐานงานสร้างเสรมิ ภูมิคุ้มกันโรค 4.4 การเตรยี มความพรอ้ มดา้ นบคุ ลากร ขอให้หน่วยบริการจัดการอบรมแนวทางการปฏิบัติการให้วัคซีนในผู้ใหญ่และประชุมวางแผนการ ดาเนินงานร่วมกันผู้ปฏิบัติงานท่ีเกี่ยวข้อง เช่น ผู้รับผิดชอบงานงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค งานอนามัยแม่และเด็ก งานอาชวี อนามยั และความปลอดภัย ผใู้ ห้วคั ซีน อาสาสมัครสาธารณสุข เป็นตน้

6 4.5 การประชาสัมพนั ธ์การใหว้ ัคซนี ในผใู้ หญ่ เน่ืองจากการให้วัคซีนในผู้ใหญ่ เป็นการจัดบริการสาหรับประชาชนกลุ่มใหม่ หน่วยบริการจึงควร ประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนในพ้ืนที่ของตนเองรับทราบถึงการให้วัคซีนในผู้ใหญ่ผ่านช่องทางต่างๆ เช่น เสียงตามสาย ป้ายประชาสัมพันธ์ หรือประชาสัมพันธ์โดยบุคลากรทางการแพทย์และอาสาสมัครสาธารณสุข ซึ่งควรมี รายละเอียดเน้ือหา ประกอบด้วย ความสาคัญของการให้วคั ซีนในผใู้ หญ่ ประโยชน์ของการได้รับวัคซีน กาหนดการ ให้วัคซีนผู้ใหญ่ สถานท่ี วันและเวลาที่ให้บริการ และสิทธิประโยชน์การได้รับวัคซีนในกลุ่มผู้ใหญ่ เป็นต้น การประชาสัมพันธ์โดยการขับเคลื่อนการดาเนินงานคลินิกวัคซีนผู้ใหญ่ ผ่านสานักงานป้องกันควบคุมโรคทุกแห่ง โดยจดั ให้มีการประกวดผลการดาเนนิ งานการใหบ้ รกิ ารวคั ซีนผใู้ หญ่ 5. กาหนดการให้วัคซีนในผใู้ หญ่ ตามมติคณะอนุกรรมการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคได้กาหนดระดับคาแนะนาการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค สาหรบั ผู้ใหญ่ เปน็ 3 ระดบั คอื ระดบั ท่ี 1 วคั ซนี จาเป็นสาหรบั ผู้ใหญใ่ นแผนงานสรา้ งเสริมภมู ิคุ้มกนั โรค ระดับท่ี 2 วัคซีนแนะนาสาหรับผู้ใหญ่ และระดับที่ 3 วัคซีนทางเลือก ซ่ึงได้แบ่งกลุ่มเป้าหมายการให้วัคซีนผู้ใหญ่ พิจารณา จากความเส่ียงท่ีผู้ใหญ่อาจได้รับ แบ่งเป็นวัคซีนสาหรับผู้ใหญ่ท่ัวไป วัคซีนสาหรับผู้ใหญ่ที่มีความเส่ียงจากการ ประกอบอาชีพ วคั ซีนสาหรับผู้ใหญท่ ี่มีความเส่ียงทางด้านสขุ ภาพ วัคซีนสาหรับผู้ใหญ่ท่มี ีความเสยี่ งทางด้านอ่นื ๆ (รายละเอียดตามภาคผนวก 1) โดยกระทรวงสาธารณสุขได้จัดลาดับความสาคัญของวัคซีนตามคาแนะนาดังกล่าว และกาหนดการให้วคั ซนี ในผใู้ หญ่ ภายใต้คลินิกวัคซนี ผ้ใู หญ่ ดงั นี้ 5.1 วคั ซนี โควิด 19 วตั ถปุ ระสงค์ : เพอ่ื สร้างเสริมภูมิค้มุ กันโรคตดิ เช้อื ไวรสั โคโรนา 2019 กลุม่ เป้าหมาย : ประชากรทกุ คนในประเทศไทย กาหนดการใหว้ ัคซีน: ตามคาแนะนาของกระทรวงสาธารณสุข ขนาดและวิธใี ช้ : ตามคาแนะนาของกระทรวงสาธารณสุข เปา้ หมายการดาเนนิ งาน : ความครอบคลมุ การไดร้ ับวัคซีนอยา่ งน้อย รอ้ ยละ 70 รปู แบบการใหบ้ ริการ : ในสถานพยาบาล นอกสถานพยาบาล และหนว่ ยฉดี วคั ซีนเคล่ือนที่ ภายใต้ บรบิ ทท่ีเหมาะสมของพนื้ ที่ ผ้จู ดั หาวัคซีน : กรมควบคุมโรค หรือหน่วยงานอน่ื ทีม่ ีบทบาทในการรว่ มจัดหาวัคซนี 5.2 วัคซนี ปอ้ งกนั โรคไข้หวัดใหญ่ (Influenza) วตั ถุประสงค์ : เพอ่ื สรา้ งเสรมิ ภมู ิคมุ้ กันโรคไข้หวดั ใหญ่ในหญิงต้ังครรภ์ และส่งตอ่ ภมู คิ ้มุ กันจากแม่สลู่ กู กลุ่มเปา้ หมาย: 1. บคุ ลากรทางการแพทย์และสาธารณสขุ 2. ประชาชนกลุม่ เสยี่ ง 7 กลุ่มโรค 3. หญิงตัง้ ครรภ์ทุกคน ทมี่ อี ายุครรภต์ ัง้ แต่ 4 เดอื น ข้นึ ไป (บรู ณาการฉดี วัคซนี ในงาน อนามยั แมแ่ ละเดก็ )

7 กาหนดการใหว้ คั ซนี : 1. บุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข และประชาชนกลุ่มเสี่ยง 7 กลุ่มโรค ควรได้รับวัคซีน ไข้หวดั ใหญ่ 1 เขม็ ทุกปี ในช่วงรณรงคก์ ารใหว้ ัคซนี ไขห้ วดั ใหญ่ ทก่ี ระทรวงสาธารณสขุ กาหนด 2. หญิงตง้ั ครรภท์ ุกคนควรได้รับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ 1 เข็ม เมอ่ื อายุครรภค์ รบ 4 เดอื น ขนึ้ ไป (สามารถ ใหไ้ ด้ต้งั แตอ่ ายคุ รรภ์ 14 สัปดาห)์ ซ่งึ สำมำรถให้บรกิ ำรได้ตลอดท้งั ปี ในกรณีที่มีการระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่ แล้วหญิงตั้งครรภ์เคยได้รับวัคซีนไข้หวัดใหญ่สายพันธ์ุ ระบาด (monovalent pandemic influenza vaccine) มาก่อนแลว้ หญงิ ต้ังครรภ์ยงั ควรได้รบั วัคซีนไขห้ วัดใหญ่ ตามฤดูกาล (seasonal influenza vaccine) เนื่องจากวัคซีนไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ระบาดสามารถป้องกันการ เจบ็ ปว่ ยจากไขห้ วัดใหญ่สายพนั ธ์ุระบาดเทา่ น้ัน ขนาดและวิธีใช้ : วัคซีน Influenza ใหฉ้ ีด 0.5 มิลลลิ ติ ร เข้ากลา้ มเนื้อบรเิ วณต้นแขน เปา้ หมายการดาเนินงาน : 1. ความครอบคลุมการได้รับวัคซีนในบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข และประชาชนกลุ่ม เส่ยี ง อยา่ งนอ้ ยร้อยละ 80 ของวัคซีนทีไ่ ด้รบั จดั สรร 2. ความครอบคลุมการไดร้ ับวัคซนี ในหญิงต้ังครรภ์ อยา่ งน้อยร้อยละ 90 ของกลุ่มเป้าหมาย รูปแบบการให้บริการ: ให้บริการในงานอนามัยแม่และเด็ก และการรณรงค์ให้วัคซีนไข้หวัดใหญ่ตาม ฤดกู าล ผจู้ ดั หาวคั ซนี : 1. สานกั งานหลกั ประกันสุขภาพแหง่ ชาติ จัดหาวัคซีนสาหรบั ประชาชนกลมุ่ เสี่ยง 2. กรมควบคุมโรค จดั หาวคั ซนี สาหรบั บคุ ลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข สิทธิประโยชน์ : ตามประกาศคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เรื่อง ประเภทและ ขอบเขตของบริการสาธารณสขุ (ฉบบั ที่ 24) พ.ศ. 2564 5.3 วคั ซนี รวมปอ้ งกันโรคคอตบี -บาดทะยัก (dT) วัตถปุ ระสงค์ : เพ่อื สร้างเสริมภมู ิคมุ้ กันโรคคอตบี ในผู้ใหญ่ กลมุ่ เปา้ หมาย: 1. ประชากรทมี่ อี ายุต้งั แต่ 20 ปี ขึ้นไป โดยใหเ้ มื่ออายุครบ 0 ปเี ต็ม 2. หญงิ ตงั้ ครรภท์ กุ คน (บรู ณาการฉีดวัคซนี ในงานอนามยั แมแ่ ละเด็ก) กาหนดการให้วัคซีน: 1. แนะนาให้ผู้ที่มีอายุต้ังแต่ 20 ปี ข้ึนไป ได้รับวัคซีน 1 เข็ม เมื่ออายุครบ 0 ปีเต็ม ในกรณีไม่มี ประวัติการได้รับวัคซีนมาก่อน ประวัติไม่ชัดเจน หรือเคยได้รับมาแล้วไม่ครบ 3 เข็ม หากมีประสงค์ฉีดวัคซีนครบ 3 เข็ม (Primary series) สามารถดาเนนิ การได้ รายละเอียดตามแผนผังท่ี 1

8 2. หญงิ ต้ังครรภ์ กาหนดใหว้ คั ซีน dT ตามประวัตกิ ารได้รบั วัคซนี ของกลุ่มเปา้ หมาย รายละเอียด ตามแผนผงั ที่ 2 ขนาดและวิธใี ช้ : วัคซีน dT ให้ฉดี 0.5 มิลลลิ ติ ร เข้ากล้ามเนือ้ บริเวณต้นแขน เปา้ หมายการดาเนินงาน : ความครอบคลุมการได้รับวัคซีนอยา่ งน้อยรอ้ ยละ 90 รปู แบบการใหบ้ รกิ าร 1. ใหบ้ ริการวคั ซีน dT กลุ่มผูม้ อี ายุ 0 ปีเตม็ ในงานสร้างเสรมิ ภมู ิคุ้มกนั โรคในผูใ้ หญ่ 2. ใหบ้ ริการวัคซีน dT หญิงตงั้ ครรภ์ ในงานอนามัยแม่และเดก็ ผ้จู ดั หาวคั ซีน : สานักงานหลักประกนั สขุ ภาพแห่งชาติ 5.4 วัคซีนรวมป้องกนั โรคหดั -หดั เยอรมัน (MR) วัตถุประสงค์ : 1. เพ่ือยกระดับภูมิคุ้มกันต่อโรคหัดและหัดเยอรมันในประชาชนกลุ่มเส่ียง ได้แก่ นักศึกษาทางการแพทย์และสาธารณสุข บุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข ทหารเกณฑ์ ผู้ต้องขังรายใหม่ เจ้าหน้าที่ราชทัณฑ์ วัยแรงงานในโรงงานและสถานประกอบการ ผู้ที่อยู่ในสถานที่ที่มีคนอยู่รวมกันหมู่มาก ประชาชนทว่ั ไปที่ประสงคจ์ ะรับวัคซนี รวมถึงประชากรกลมุ่ เสีย่ ง เช่น แรงงานตา่ งดา้ ว พ้นื ท่ีชายแดน ผ้ลู ภ้ี ยั 2. เพ่อื ลดโอกาสการแพรร่ ะบาดของโรคหดั และหัดเยอรมัน กลมุ่ เปา้ หมาย: 1. นักศึกษาชั้นปีท่ี 1 ท่ีศึกษาทางการแพทย์และสาธารณสุขทุกคน ของสถาบันการศึกษาทั้งภาครัฐ และเอกชน ในคณะทเ่ี กี่ยวข้อง โดยไมค่ านึงถงึ ประวัตวิ ัคซีน 2. บุคลากรทางการแพทยแ์ ละสาธารณสุข 3. บุคคลวยั แรงงานในโรงงานและสถานประกอบการ 4. ประชาชนท่วั ไปท่ปี ระสงคจ์ ะรับวคั ซีน 5. ประชากรกล่มุ เสี่ยง เช่น แรงงานต่างด้าว พ้ืนท่ชี ายแดน ผ้ลู ีภ้ ัย 6. ผตู้ อ้ งขงั รายใหมแ่ ละเจ้าหน้าท่เี จ้าหน้าท่รี าชทัณฑ์ 7. ทหารเกณฑ์ กาหนดการให้วคั ซีน: 1. นกั ศกึ ษาชน้ั ปีที่ 1 ทศ่ี ึกษาทางการแพทยแ์ ละสาธารณสุขทุกคน กาหนดให้ได้รบั วัคซีน MR 1 เข็ม ตั้งแต่เข้าเรียนช้นั ปีท่ี 1 กรณที ี่ยังไม่ได้รบั วัคซีนเม่ือเข้าเรียนชั้นปีท่ี 1 กาหนดให้วัคซนี โดยเรว็ ท่ีสดุ หรอื ก่อนเรม่ิ ฝึก ปฏบิ ัตงิ าน 2. ประชาชนกลุ่มเส่ียง ไดแ้ ก่ บคุ ลากรทางการแพทย์และสาธารณสขุ วยั แรงงานในโรงงานและสถาน ประกอบการ ประชาชนทั่วไปที่ประสงค์จะรับวัคซีน ประชากรกลุ่มเส่ียง เช่น แรงงานต่างด้าว พ้ืนที่ชายแดน

9 ผู้ลี้ภัย ผู้ต้องขังรายใหม่ เจ้าหน้าท่ีเจ้าหน้าท่ีราชทัณฑ์ และทหารเกณฑ์ กาหนดให้ได้รับวัคซีน MR 1 เข็ม ผ่านระบบการให้วัคซีนในผใู้ หญ่ ขนาดและวธิ ใี ช้ : วัคซีน MR ให้ฉดี 0.5 มิลลิลิตร เขา้ ใตผ้ ิวหนัง เป้าหมายการดาเนินงาน : 1. ความครอบคลมุ อยา่ งน้อยร้อยละ 95 รูปแบบการให้บริการ : 1. ในกลุ่มนักศึกษาช้ันปีท่ี 1 ท่ีศึกษาทางการแพทย์และสาธารณสุขทุกคน สามารถดาเนินงานในลักษณะเดยี วกับงานอนามยั โรงเรยี น ภายใต้การดาเนินงานสรา้ งเสริมภมู คิ ุ้มกันโรคในผใู้ หญ่ 2. ในประชาชนกลุ่มเสี่ยง สามารถดาเนินการผ่านระบบการให้วัคซีน ในผูใ้ หญ่ หรอื ใชร้ ูปแบบรณรงคก์ ารให้บริการวคั ซนี ในช่วงเวลาทีก่ าหนด ผู้จดั หาวคั ซีน : กรมควบคุมโรค 5.5 วคั ซีนปอ้ งกันโรคไวรัสตบั อกั เสบบี (HB) วัตถปุ ระสงค์ : เพือ่ สร้างเสริมภมู ิค้มุ กนั โรคไวรสั ตบั อักเสบบี ในบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข กลุม่ เป้าหมาย: 1. บุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสขุ ทุกคน 2. ประชาชนทัว่ ไป โดยเฉพาะกลมุ่ เสีย่ ง กาหนดการให้วัคซนี : 1. บคุ ลากรที่เกิดก่อน พ.ศ. 2536 กาหนดให้ฉดี วัคซีน HB จานวน 3 เข็ม ระยะห่าง 0, 1 ,6 เดือน แตไ่ มต่ ้องฉีดในบุคลากรทีม่ ีประวัติการปว่ ยดว้ ยไวรสั ตับอกั เสบบี หรือมปี ระวัติการไดร้ ับวคั ซนี 3 เข็ม ครบถ้วนแล้ว 2. บคุ ลากรทเี่ กดิ ต้งั แต่ พ.ศ. 2536 เปน็ ตน้ ไป กาหนดให้ฉีดวคั ซนี HB เข็มกระตนุ้ จานวน 1 เขม็ ขนาดและวธิ ใี ช้ : วคั ซนี HB ใหฉ้ ีด 1 มิลลลิ ิตร เข้ากล้ามเน้ือบริเวณตน้ แขน เป้าหมายการดาเนินงาน : ความครอบคลุมการได้รับวคั ซีนอยา่ งน้อยร้อยละ 95 รูปแบบการให้บริการ: ภายใต้การดาเนนิ งานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผ้ใู หญ่ ผจู้ ดั หาวคั ซนี : กรมควบคุมโรค 5.6 วคั ซนี อ่ืนๆ หน่วยบริการสามารถให้วัคซีนชนิดอื่นๆ นอกเหนือจากท่ีกาหนดไว้ ได้แก่ การให้วัคซีนกรณีเดินทาง หรือวัคซนี ทางเลือก เปน็ ต้น

8 แผนผงั ท่ี 1 กาหนดการให้วัคซนี รวมป้องกันโรคคอตบี -บาดทะยกั (dT) ในผ ประวัตกิ ารไดร้ ับวัค เคยไดร้ ับมาแล้ว ครบ 3 คร้ัง เข็มสดุ ท้าย เข็มสุดท้าย เข็มสุดท้าย ระยะเวลาเกนิ 10 ปี ระยะเวลา 5-10 ปี ระยะเวลา <5 ป ให้ dT 1 คร้ัง อายุ 20 ปี อายุ 0 ปีเต็ม ไม่ต้องใหว้ ัคซีน จากนั้นนัดกระตุน้ 1 คร้ัง ทกุ 10 ปี ให้ dT 1 คร้ัง แล้วแต่ จากนั้นนดั กระตุน้ ความ 1 ครั้ง ทกุ 10 ปี สมัครใจ หมายเหตุ : หากภายหลังได้รบั วัคซีน dT แล้วมีอาการบวมแดงมากตง้ั แต่บริเวณห ควรได้รบั วคั ซนี คอตีบครบตามกาหนด ซึง่ อาการบวมเกิดจากการไดร้

8 ผ้ใู หญ่ คซนี ทีม่ สี ่วนประกอบของคอตีบ (ตลอดชว่ งชวี ิต) เคยไดร้ ับมาแลว้ ไมม่ ีประวตั ิ/ ไมค่ รบ 3 ครง้ั ไม่ทราบ/ไมแ่ นใ่ จ เคยไดร้ ับมาแลว้ เคยไดร้ ับมาแลว้ ให้ dT 3 ครั้ง (เขม็ แรกให้ทนั ที ปี 2 คร้ัง 1 ครั้ง เข็มสองห่างจากเขม็ แรก ให้ dT 1 ครั้ง ให้ dT 2 ครั้ง 1 เดือน และ น (ห่างจากเข็ม (เขม็ แรกห่างจาก เข็มสามห่างจากเข็มสอง สดุ ท้าย 6 เดือน) เขม็ สดุ ทา้ ย 6 เดอื น) จากนั้นนัดกระตนุ้ 1 เดือน และ จากน้นั นัดกระต้นุ 1 1 ครั้ง ทุก 10 ปี เข็ม 2 ห่างจาก ครัง้ ทกุ 10 ปี เขม็ แรก 6 เดอื น) จากนัน้ นัดกระตุ้น 1 คร้ัง ทกุ 10 ปี หัวไหล่ถึงขอ้ ศอก (Arthus reaction) ขอให้เจ้าหนา้ ทใี่ ห้ความรู้แกป่ ระชาชนว่าเพื่อปอ้ งกนั โรคคอตบี รับวัคซีนบาดทะยักมากอ่ นหลายครั้ง ดงั นน้ั ประชาชนควรตัดสนิ ใจด้วยตนเองว่าจะรับวัคซีนหรอื ไม่

9 แผนผังที่ 2 กาหนดการให้วัคซนี รวมป้องกนั โรคคอตีบ-บาดทะ ประวัตกิ ารไดร้ ับวคั ซีนที่มีส่วนประก เคยได้รับมาแลว้ ครบ 3 ครั้ง เข็มสดุ ทา้ ย เข็มสดุ ท้าย อายุ 20 ปี เกนิ 10 ปี <10 ปี ไม่ต้องให้วัคซนี ให้ dT 1 คร้ัง ให้ dT 1 ครั้ง ส จากนั้นนดั กระต้นุ จากน้ันนัดกระตนุ้ 1 จ 1 คร้ัง ทกุ 10 ปี คร้ัง ทกุ 10 ปี 1 หมายเหตุ : หากภายหลงั ได้รับวัคซีน dT แล้วมีอาการบวมแดงมากตง้ั แต่บริเวณหัวไหลถ่ ึงข ควรได้รับวคั ซนี คอตบี ครบตามกาหนด ซง่ึ อาการบวมเกิดจากการได้รบั วคั ซนี บา

9 ะยกั (dT) ในหญงิ ต้ังครรภ์ กอบของบาดทะยัก (ตลอดช่วงชีวิต) เคยไดร้ ับมาแล้ว ไมม่ ีประวัต/ิ ไมค่ รบ 3 คร้ัง ไม่ทราบ/ไมแ่ น่ใจ เคยได้รับมาแลว้ เคยไดร้ ับมาแล้ว ให้ dT 3 คร้ัง 2 คร้ัง 1 คร้ัง (เข็มแรกใหท้ นั ที เขม็ สองห่างจากเข็มแรก 1 เดือน และ ให้ dT 1 คร้ัง ให้ dT 2 คร้ัง เข็มสามหา่ งจากเข็มสอง (หา่ งจากเข็ม (เขม็ แรกหา่ งจาก 6 เดือน) สุดทา้ ย 6 เดือน) เข็มสดุ ท้าย จากน้ันนัดกระตุ้น 1 จากนั้นนัดกระตุ้น 1 เดือน และ ครงั้ ทกุ 10 ปี 1 ครั้ง ทกุ 10 ปี เข็ม 2 ห่างจาก เข็มแรก 6 เดือน) จากน้ันนัดกระตุ้น ขอ้ ศอก (Arthus reaction)1ขคอรใั้งห้เทจกุ้าห1น0้าทป่ใี ีห้ความร้แู กป่ ระชาชนว่าเพ่ือปอ้ งกนั โรคคอตบี าดทะยักมากอ่ นหลายคร้งั ดงั นน้ั ประชาชนควรตัดสนิ ใจด้วยตนเองวา่ จะรับวัคซนี หรือไม่

12 ตารางที่ 1 วคั ซีนทใ่ี ห้บริการในคลนิ กิ วคั ซีนผูใ้ หญ่ตามแผนงานสรา้ งเสรมิ ภูม วัคซนี โควิด 19 วคั ซนี รวมคอตีบ – วคั ซีนไขห้ วดั ใหญ่ วคั ซนี บาดทะยกั (dT) (Influenza) รายละเอียด (Seasonal) กลุ่มเป้าหมาย ประชาชนกลมุ่ 1. ประชากรที่มีอายุ 1.บคุ ลากรทางการแพทย์ เสี่ยง ครบ 20 ป,ี 30 ป,ี 40 ปี, และสาธารณสุข ตามท่กี ระทรวง ....., ไปจนสน้ิ อายุขัย 2.ประชาชนกลุม่ เสีย่ ง 7 สาธารณสขุ 2. หญงิ ต้ังครรภท์ กุ กลุ่มโรค ตามท่ี กาหนด คน (ให้บรกิ ารในคลินิก กระทรวงสาธารณสุข ANC) กาหนด กาหนดการให้ ตามคาแนะนา 1. ประชาชนท่ีมอี ายุ ครบ 1 คร้งั /ปี วัคซีน ของกระทรวง 20 ป,ี 30 ปี, 40 ปี, ....., สาธารณสขุ ไปจนสน้ิ อายขุ ัย ให้ กระตุน้ 1 คร้งั ทุก 10 ปี 2. หญงิ ต้ังครรภ์ ใหว้ ัคซีน ตามประวัตกิ ารไดร้ ับ วคั ซีนในอดตี รปู แบบการ คลินิกวคั ซนี คลินิกวคั ซีนผู้ใหญ่ คลินกิ วคั ซนี ผใู้ หญ่ ใหบ้ รกิ าร ผใู้ หญ่

2 มคิ ุ้มกันโรคของประเทศ วคั ซีนรวมหดั -หดั เยอรมนั (MR) วคั ซีนไวรสั ตับอักเสบบี (HB) วัคซีนไข้หวัดใหญ่ นกั ศกึ ษาชน้ั ปที ี่ 1 ประชาชนกล่มุ (Influenza) ท่ีศกึ ษาทางการ เสย่ี ง บุคลากรทางการแพทย์ (Year round) แพทยแ์ ละ และสาธารณสขุ ทุกคน สาธารณสุข 1 ทกุ หญงิ ตัง้ ครรภ์ทกุ คน ท่ี คน มีอายุครรภ์ตั้งแต่ 4 เดอื น ข้ึนไป (สามารถ ใหไ้ ด้ต้ังแต่อายุครรภ์ 14 สปั ดาห์) 1 ครั้ง 1 คร้ัง 2 1 ครั้ง 2 1. บุคลากรทเ่ี กิดก่อน ปี พ.ศ.2536 ให้ฉดี บูรณการฉดี วคั ซีนใน ให้บรกิ ารลักษณะ คลินิกวัคซีน วคั ซีน HB 3 เขม็ งานอนามยั แม่และเด็ก เดยี วกบั งาน ผใู้ หญ่ ระยะหา่ ง 0, 1, 6 เดือน (ANC) อนามัยโรงเรยี น 2. บคุ ลากรทเ่ี กิดหลังปี พ.ศ.2536 ให้ฉดี วคั ซีน HB กระตุ้น 1 เขม็ ทุกคน คลินิกวัคซีนผู้ใหญ่

13 วคั ซนี โควดิ 19 วคั ซีนรวมคอตีบ – วคั ซนี ไขห้ วัดใหญ่ วัคซนี บาดทะยัก (dT) (Influenza) รายละเอยี ด (Seasonal) การเบกิ วัคซนี หนว่ ยบรกิ าร กรมควบคุมโรค แบบฟอรม์ ว.3/1 1. กรมควบคุมโรค จัดสรร จดั สรรให้กับบคุ ลากร คลังวคั ซีน เบกิ ผ่านระบบ VMI ฯ โดยเบิกรวมกบั dT หญงิ 2. สปสช. จดั สรรให้กับ ตัง้ ครรภ์ ประชาชนกลมุ่ เสี่ยง การจัดส่งวัคซนี ทกุ เดือน ตามระบบ VMI ตามระบบ VMI การใหบ้ ริการ ตามคาแนะนา ตลอดท้ังปี พฤษภาคม-สงิ หาคม วัคซนี ของกระทรวง สาธารณสุข การรายงาน ผ่านระบบ ติดตามผา่ น HDC ติดตามผา่ น HDC MOPH IC (ขอใหห้ นว่ ยบรกิ ารจดั ทา ทะเบยี นมือควบคู่ไปใน ระยะแรก) เปา้ หมาย ความครอบคลมุ ความครอบคลุม ร้อยละ 90 การใช้วัคซีน ร้อยละ 80 ร้อยละ 70 หมายเหตุ 1) นักศึกษาทางการแพทย์และสาธารณสุข ของสถาบันการศึ คณะเภสชั ศาสตร์ คณะพยาบาลศาสตร์ คณะเทคนิคการแพทย์ คณ 2) กรณีที่ยงั ไมไ่ ดร้ บั วคั ซนี เมือ่ เข้าเรียนช้นั ปที ี่ 1 กาหนดใหว้ ัคซีนโด

3 วัคซนี ไขห้ วัดใหญ่ วัคซนี รวมหัด-หัดเยอรมนั (MR) วัคซีนไวรสั ตบั อักเสบบี (Influenza) (HB) (Year round) แบบฟอรม์ ว.3/1 กรมควบคุมโรค กรมควบคุมโรค กรมควบคุมโรคจัดสรร เบกิ ผ่านระบบ VMI จดั สรร จัดสรร กรมควบคุมโรคจดั สรร กรมควบคุมโรค กรมควบคุมโรค จัดสรร จัดสรร ตามระบบ VMI เดอื นพฤษภาคม เดือนพฤษภาคม เดอื นพฤษภาคม ตลอดทงั้ ปี เดือนมิถนุ ายน – รณรงคต์ ามขว่ ง ตลอดทัง้ ปี สิงหาคม เวลาที่กาหนด ตดิ ตามผา่ น HDC ภายในเดอื น กัน ภายในเดอื น ภายในเดอื น กนั ยายน (ขอใหห้ น่วยบริการ ยาย (แบบรายงาน กนั ยายน (แบบรายงานท่ีกาหนด) จดั ทาทะเบียนมือ ควบคไู่ ปในระยะแรก) ทีก่ าหนด) ความครอบคลมุ ความครอบคลุม ร้อยละ ร้อยละ 95 90 ความครอบคลุม รอ้ ย ความครอบคลุม ละ 90 รอ้ ยละ 95 กษา ในคณะท่ีเกี่ยวข้อง ได้แก่ คณะแพทย์ศาสตร์ คณะทันตแพทยศาสตร์ ณะรังสเี ทคนคิ คณะสาธารณสขุ ศาสตร์ และคณะอนื่ ๆทีเ่ กีย่ วข้อง ดยเรว็ ทส่ี ุดหรอื กอ่ นเริ่มฝกึ ปฏบิ ัตงิ าน

14 6. การบริหารจัดการวัคซนี และระบบลูกโซ่ความเยน็ การบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็นเป็นกระบวนการสาคัญในการคงคุณภาพของวัคซีน และบริหารจัดการวัคซีนเพื่อให้มีวัคซีนเพียงพอในการให้บริการ ซ่ึงมีกระบวนการดาเนินงาน ประกอบด้วย การคาดประมาณปริมาณการใช้วัคซีน การเบิก-จ่ายวัคซีน การจัดเก็บวัคซีน การดาเนินงานดังกล่าวต้องเป็นไปตาม มาตรฐานงานสร้างเสรมิ ภมู คิ ุม้ กนั โรคของประเทศ ซ่ึงมรี ายละเอยี ด ดังนี้ 6.1 การคาดประมาณปริมาณการใช้วัคซีน ในการคาดประมาณการใช้วัคซีน เจ้าหน้าท่ีจาเป็นต้องทราบถึงจานวนกลุ่มเป้าหมายที่จะให้บริการวัคซีน ก่อน โดยพิจารณาจากกลุ่มเป้าหมายท่ีจะมารับบริการ และกลุ่มเป้าหมายท่ีพลาดนัดบริการ เม่ือทราบถึงจานวน กลุม่ เปา้ หมายทจ่ี ะมารับบริการแล้ว สามารถคาดประมาณปริมาณการใช้วัคซีน จากสูตร จานวนวคั ซีนทีต่ อ้ งการใช้(โดส๊ ) = จานวนกลุม่ เป้าหมายในแตล่ ะเดอื น x 100 (100-อตั ราสญู เสียวัคซนี ) โดยกาหนดอัตราสูญเสียวคั ซีน ดงั นี้ วัคซีน dT ขนาดบรรจุ 10 โดสต่อขวด กาหนดอตั ราสูญเสยี วคั ซนี ร้อยละ 25 หรือคิดเปน็ ตวั คณู การ สูญเสียวัคซีนเทา่ กับ 1.33 วัคซีนไข้หวัดใหญ่ ขนาดบรรจุ 1 โดสต่อขวด กาหนดอตั ราสญู เสียวัคซีนรอ้ ยละ 1 หรือคดิ เป็นตวั คณู การสญู เสียวคั ซนี เท่ากับ 1.01 วัคซีน MR ขนาดบรรจุ 10 โดสต่อขวด และมีผู้รับบริการจานวนมากในคราวเดียวกัน จึงคิดอตั รา สูญเสียวัคซนี รอ้ ยละ 10 หรือคดิ เป็นตวั คณู การสญู เสียวคั ซีนเท่ากบั 1.11 (อาจคดิ อัตราสูญเสยี รอ้ ยละ 20 กรณี ประชาชนกลุม่ เส่ยี ง) วัคซีน HB ขนาดบรรจุ 1 โดสต่อขวด กาหนดอัตราสูญเสยี วัคซีนรอ้ ยละ 1 หรือคดิ เปน็ ตวั คณู การ สญู เสยี วัคซีนเทา่ กับ 1.01 6.2. การเบกิ -จา่ ยวคั ซนี 6.2.1 การเบิกวัคซีนโควิด 19 ทางกรมควบคมุ โรคจะเปน็ ผู้จัดสรรวัคซีนให้กับหน่วยบริการตามแผนการ จดั สรรวัคซีนโควดิ 19 ในแต่ละเดือน 6.2.2 การเบกิ วคั ซนี dT กระตุ้นทุก 10 ปี และ วัคซีนไขห้ วัดใหญ่สาหรับหญิงต้ังครรภ์ ขอใหเ้ บิกตาม ระบบปกติของการเบิกวัคซีนในแผนงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค โดยในแต่ละเดือนให้หน่วยบริการกรอกข้อมูล ในแบบฟอร์ม ว.3/1 ส่งให้ สานักงานสาธารณสุขอาเภอหรือฝ่ายเวชกรรมตรวจสอบความครบถ้วนถูกต้อง จากน้ันฝ่าย เภสัชกรรมซงึ่ เป็นคลังวคั ซีนเบกิ วคั ซีน ผ่าน website ระบบ VMI ขององคก์ ารเภสชั กรรมท่ี http://scm.gpo.or.th/vmi เมอ่ื ไดร้ บั วัคซนี แล้วจึงพิจารณาจ่ายวัคซนี ให้หนว่ ยงานลูกข่ายตามมาตรฐานงานสร้างเสรมิ ภูมิคุ้มกนั โรคต่อไป

15 6.2.3 การเบิกวัคซีนรวมป้องกันโรคหัด-หัดเยอรมัน (MR) สาหรับนักศึกษาทางการแพทย์ และสาธารณสุข และวัคซีนไวรัสตบั อกั เสบบี (HB) สาหรับบคุ ลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข กรมควบคุมโรคจะเป็นผู้จัดสรรวัคซีนให้กับหน่วยบริการตามที่ได้ดาเนินการสารวจในปีงบประมาณ 2565 โดยกรมควบคมุ โรคจะจัดสง่ วัคซนี ใหห้ นว่ ยบรกิ าร ดังน้ี - วัคซีนไวรัสตับอักเสบบี (HB) สาหรับบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข จัดส่งวัคซีนภายใน เดอื นพฤษภาคม 2566 - วัคซีนรวมป้องกันโรคหัด-หัดเยอรมัน (MR) สาหรับนักศึกษาทางการแพทย์และสาธารณสุข จัดส่งวัคซีนภายในเดือนพฤษภาคม 2566 6.2.4 กรณีวัคซีนไข้หวัดใหญ่สาหรับการรณรงค์ตามฤดูกาล และวัคซีนรวมป้องกันโรคหัด -หัด เยอรมัน สาหรับประชาชนกลุ่มเสี่ยง กรมควบคุมโรค จะเป็นผู้จัดสรรวัคซีนให้กับพื้นที่เพื่อให้บริการ แก่กลุ่มเป้าหมาย 6.3 การเกบ็ รกั ษาวัคซนี ในระบบลูกโซค่ วามเย็น กาหนดให้คลังวัคซีนและหน่วยบริการจัดเก็บวัคซีน ดังนี้ 6.3.1 วัคซีนคอตีบ-บาดทะยัก วัคซีนไข้หวัดใหญ่ และไวรัสตับอักเสบบี กาหนดให้เก็บไว้ที่อุณหภูมิ +2 ถึง +8 องศาเซลเซียส ห้ามแช่แขง็ 6.3.2 วัคซีนหัด-หัดเยอรมัน กาหนดให้เก็บไว้ที่อุณหภูมิ +2 ถงึ +8 องศาเซลเซยี ส และควรเก็บในกล่อง เพอ่ื ปอ้ งกนั แสงตลอดเวลา ทัง้ นีน้ า้ ยาละลายวคั ซนี ให้เก็บไว้ท่ีอุณหภูมิ +2 ถงึ +8 องศาเซลเซียส ห้ามแช่แขง็ 6.3.3 วัคซีนโควิด 19 กาหนดให้เก็บไว้ที่อุณหภูมิ +2 ถึง +8 องศาเซลเซียส ห้ามแชแ่ ข็ง หรือตามข้อบง่ ใช้ ของวคั ซนี ทกี่ ระทรวงสาธารณสขุ แนะนา 7. การให้บรกิ ารวคั ซนี ขอใหห้ นว่ ยบรกิ ารใหบ้ ริการวัคซีนตามมาตรฐานงานสร้างเสรมิ ภูมิค้มุ กันโรค ซ่ึงมีข้ันตอน ดังน้ี 7.1 ก่อนให้บริการ ก่อนการให้บริการวัคซีน เจ้าหน้าท่ีต้องตรวจสอบและนัดหมายกลุ่มเป้าหมายเพ่ือมารับบริการ โดย สืบค้นและ ตรวจสอบรายชื่อกลุ่มเป้าหมายในพ้ืนที่ จากแหล่งข้อมูลสุขภาพ ได้แก่ โปรแกรมบันทึกข้อมูลสุขภาพ, family folder, ทะเบยี นราษฎรห์ รือแหล่งอ่นื ๆ จากนนั้ ตรวจสอบประวัตกิ ารไดร้ ับวัคซนี และนดั หมายกล่มุ เปา้ หมายให้มารับวัคซนี

16 7.2 เมอ่ื ให้บริการ ก่อนฉีดวัคซีน: หนว่ ยบริการต้องตรวจสอบความพร้อมของสถานท่ี วสั ดอุ ุปกรณ์การฉีดวคั ซีน วัคซีนสาหรับ ฉีด ซึ่งต้องมีการกาหนดลาดับที่ของขวดวัคซีนโดยเรียงตามวันหมดอายุ เตรียมบันทึกเลขที่ Lot. Number และขวด วัคซีนแต่ละชนิด และเตรียมอุปกรณ์กู้ชีพให้ครบถ้วนถูกต้อง พร้อมใช้งาน รวมท้ังเตรียมทะเบียนการบันทึก การให้บริการและการรายงาน ได้แก่ รหัสวัคซีนในระบบ HIS ให้ครบถ้วนถูกต้อง เตรียมทะเบียนรายช่ือผู้มารับบริการ ทะเบียนรายงานความครอบคลมุ การไดร้ ับวคั ซนี ทะเบียนรายงานผลการให้บรกิ าร (รายเดอื น) ระหว่างให้บริการ: เจ้าหน้าที่ต้องซักประวัติและตรวจสอบประวัติวัคซีน ให้ความรู้เกี่ยวกับโรคและวัคซีน ฉีดวัคซีน ตามขนาดยา และตาแหน่งท่ีกาหนด ด้วยวิธี Sterile technique บันทึกเลขท่ีวัคซีนและลาดับขวดวัคซีน ทกี่ ลุ่มเป้าหมายแตล่ ะคนได้รับ จากน้นั ให้ผรู้ ับบริการน่ังรอสังเกตอาการภายหลังได้รับวัคซนี 30 นาที ในสถานท่ีที่จัดไว้ เพราะอาการแพ้ท่ีรุนแรง (Anaphylaxis) มักเกิดภายใน 30 นาที หลังฉีดวัคซีน และกาจัดอุปกรณ์ในลักษณะ ขยะติดเช้ือ ตามมาตรฐานการกาจัดขยะติดเช้ือ รวมทั้งเก็บขวดวัคซีนท่ีใช้แล้วในตู้เย็นอย่างน้อย 7 วัน เพ่ือตรวจสอบ กรณีเกดิ อาการไมพ่ ึงประสงค์อย่างรุนแรงภายหลังการไดร้ ับวคั ซีน ตามมาตรฐานงานสร้างเสริมภูมคิ ้มุ กนั โรค 7.3 หลังการใหบ้ ริการ เจ้าหน้าที่ต้องบันทึกข้อมูลการฉีดวัคซีนของกลุ่มเป้าหมายจัดทาทะเบียนการให้บริการ ตรวจสอบและ ติดตามกลุ่มเป้าหมายท่ีไม่ได้มารับวัคซีนตามนัด และจัดทาทะเบียนความครอบคลุมการได้รับวัคซีน ตามมาตรฐาน งานสรา้ งเสริมภมู ิคมุ้ กันโรค 8. การบันทึกผลการดาเนินงาน 8.1 การบนั ทึกขอ้ มูลผ่านฐานขอ้ มูลชุดมาตรฐานด้านสุขภาพ (43 แฟ้ม) ภายหลังให้บริการวัคซีนต้องมีการบันทึกผลการฉีดวัคซีนแก่กลุ่มเป้าหมายเป็นรายบุคคลผ่านฐานข้อมูล ชุดมาตรฐานด้านสุขภาพ (43 แฟ้ม) ในแฟ้มงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค ของ กองยุทธศาสตร์และแผนงาน กระทรวงสาธารณสุข ในกรณีท่ีกลุ่มเป้าหมายได้รับวัคซีนคอตีบ-บาดทะยัก ไข้หวัดใหญ่ และหัด-หัดเยอรมัน จากท่ีอ่ืน จะต้องติดตามวันท่ีได้รับวัคซีนมาบันทึกในฐานข้อมูลที่เป็นการได้รับวัคซีนจากสถานบริการอ่ืน เพื่อประโยชน์ในการ ตรวจสอบและติดตามการไดร้ บั วคั ซีนของประชาชนกลุ่มนตี้ ่อไป โดยมรี หสั วคั ซีน ตามภาคผนวกที่ 15-16 8.2 การบันทกึ ขอ้ มูลในสมดุ วัคซีนสาหรับผู้ใหญ่/สมุดสุขภาพแมแ่ ละเดก็ (สมดุ สชี มพ)ู ภายหลังให้บริการวัคซีนขอให้เจ้าหน้าที่บันทึกข้อมูลการได้รับวัคซีนของกลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ ชนิดวัคซีน วันท่ี ได้รับวัคซีน และวันนัดหมายคร้ังต่อไปในสมุดวัคซีนสาหรับผู้ใหญ่ หรือ สมุดสุขภาพแม่และเด็ก (สมุดสีขมพู) เพ่อื เปน็ หลกั ฐานการให้วคั ซนี เก็บไวป้ ระจาตวั กลุ่มเปา้ หมาย

17 9. การจดั ทารายงานผลการดาเนินงาน ขอให้หน่วยบริการจัดทารายงานผลการปฏิบัติงาน เพื่อเป็นหลักฐานการให้บริการวัคซีนในประชากร กลุ่มเป้าหมายรายบุคคล และเป็นประโยชน์ในการเฝ้าระวังอาการภายหลังได้รับวัคซีน และจัดทารายงานความ ครอบคลุมการได้รับวัคซีนเพ่ือประเมินความครอบคลุมการได้รับวัคซีนของกลุ่มเป้าหมายในพื้นท่ีท่ีรับผิดชอบ และวัดความสาเร็จของการดาเนินงานสร้างเสรมิ ภูมคิ มุ้ กนั โรคในผูใ้ หญ่ ตามมาตรฐานงานสร้างเสริมภูมิคุม้ กนั โรค ท้งั น้ี ขอใหห้ นว่ ยบริการทีเ่ กี่ยวขอ้ งรายงานผลการให้บริการวัคซีน ดงั นี้ 1. ขอให้สานักงานสาธารณสุขจังหวัดรวบรวมผลการให้บริการวัคซีน รวมหัด-หัดเยอรมัน (MR) ในนักศึกษาทางการแพทย์ฯ และประชาชนกลุ่มเส่ียง รวมท้ังผลการให้บริการวัคซีนไวรัสตับอักเสบบี (HB) ในบคุ ลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข ผา่ นแบบรายงานทกี่ าหนด (ภาคผนวกที่ 17 - 18) ภายในเดอื นกนั ยายน 2. ขอให้หน่วยบริการทุกแห่งรายงานการให้วัคซีน วัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยัก (dT) และวัคซีนไข้หวัดใหญ่ ในแตล่ ะกลุ่มเป้าหมายผา่ นระบบ 43 แฟม้ (HDC) 10. หลักเกณฑ์การพิจารณาความครอบคลุมการไดร้ บั วัคซีน การพิจารณาความครอบคลมุ การได้รับวัคซีนขอใหพ้ จิ ารณาจากประวตั ิการได้รบั วัคซีนของกลุ่มเป้าหมาย โดยมี เกณฑ์การพิจารณา ดงั น้ี ตารางที่ 1 เกณฑ์การพจิ ารณาความครอบคลุมการได้รบั วัคซนี ลาดับท่ี วัคซนี /กลุ่มเปา้ หมาย ผ่านเกณฑ์ ไมผ่ า่ นเกณฑ์ 1 วคั ซีนโควิด 19 เคยไดร้ บั วคั ซนี โควิด 19 เข็มกระตุ้น* 1เขม็ ไมไ่ ด้รับ 2 วัคซีนคอตบี -บาดทะยกั (dT) ในผ้ใู หญ่ 1 เข็ม ไมไ่ ด้รับ dT บคุ คลที่มีอายุ 20,30,40,50,60 ปี จนถงึ ส้นิ อายขุ ยั * 3 วคั ซนี คอตีบ-บาดทะยัก (dT) ในหญงิ ตงั้ ครรภ์ 3.1 เคยไดร้ บั วัคซีนครบ 3 ครั้ง โดยเขม็ สดุ ท้ายระยะเวลาเกนิ 10 ปี 1 เขม็ ไม่ไดร้ ับ 3.2 เคยได้รับวคั ซนี ครบ 3 คร้งั โดยเข็มสดุ ท้ายระยะเวลาน้อยกวา่ 10 ปี ไม่ไดร้ ับ 3.3 ผู้รับบริการอายุ 20 ปี ที่เคยได้รับวัคซีนครบ 3 คร้ัง และได้รับเข็มสุดท้ายเม่ือ 1 เขม็ ไม่ได้รับ อยชู่ ้นั ป.6 3.4 เคยได้รบั วคั ซนี ทม่ี ีส่วนประกอบของบาดทะยกั 2 ครัง้ 1 เขม็ ไมไ่ ด้รบั 3.5 เคยได้รับวคั ซีนทม่ี ีสว่ นประกอบของบาดทะยัก 1 ครั้ง 2 เข็ม ไมไ่ ดร้ ับ หรือ ไดร้ ับ 1 เขม็ 3.6 ไม่มีประวัติ/ไมแ่ นใ่ จ/ไม่ทราบ 3 เข็ม ไม่ได้รับ หรอื ไดร้ ับ 1 หรือ 2 เขม็

18 ลาดับที่ วัคซีน/กลมุ่ เป้าหมาย ผา่ นเกณฑ์ ไมผ่ า่ นเกณฑ์ 4 วคั ซีนไข้หวัดใหญใ่ นหญงิ ต้งั ครรภ์ วคั ซีนไขห้ วัดใหญใ่ นหญงิ ตัง้ ครรภ์ ต้งั แต่ 4 เดอื นข้ึนไป 1 คร้ัง ไมไ่ ดร้ บั 5 วคั ซีนหดั -หดั เยอรมัน (MR) วคั ซนี หดั -หดั เยอรมนั ในนกั ศึกษาทางการแพทยแ์ ละสาธารณสขุ ชั้นปีท่ี 1 1 ครงั้ ไมไ่ ดร้ บั 6 วัคซนี ปอ้ งกันโรคไวรัสตบั อักเสบบี (HB) ในบุคลากรทางการแพทยแ์ ละสาธารณสุข 6.1 บคุ ลากรทเี่ กิดก่อนปี พ.ศ.2536 3 เข็ม ไมไ่ ดร้ ับ หรือ ไดร้ ับ 1 หรือ 2 เข็ม 6.2 บุคลากรท่เี กิดหลัง ปี พ.ศ.2536 1 เขม็ ไมไ่ ด้รับ * หากภายหลังไดร้ ับวัคซีน dT แล้วมีอาการ Arthus reaction ให้ยุติการฉีดวัคซีนในเข็มถัดไป เนื่องจากมีภมู ิคุ้มกัน ตอ่ บาดทะยกั มากเพียงพอ แต่อาจมภี มู คิ มุ้ กนั ต่อคอตบี ไม่เพยี งพอ

19 การพัฒนาการดาเนินงานสร้างเสริมภมู ิค้มุ กันโรคในผใู้ หญต่ น้ แบบ 1. หลักการเหตุผล ประเทศไทยไดด้ าเนนิ งานสร้างเสรมิ ภูมิค้มุ กันโรคอยา่ งเปน็ ระบบมาตัง้ แต่ ปี พ.ศ. 2520 ดว้ ยการให้วคั ซนี ตามกาหนดการปกติ (routine immunization) แกเ่ ด็กกอ่ นวยั เรยี นและเด็กนักเรยี น จนประสบความสาเร็จเป็นอยา่ งดี และได้มกี ารขยายการใหว้ คั ซีนในกล่มุ ผูใ้ หญ่มาอยา่ งต่อเนื่อง โดยในปี 2559 เรม่ิ มีการพัฒนารปู แบบการให้บริการวคั ซนี ในผใู้ หญอ่ ยา่ งเปน็ รปู ธรรม เพ่ือให้ประชาชนกลุ่มผู้ใหญส่ ามารถเข้าถึงวัคซนี ที่จาเป็นและลดการเจบ็ ป่วยจากโรค ที่ปอ้ งกนั ด้วยวคั ซีน และจากสถานการณ์การระบาดของโรคโควดิ 19 สะท้อนให้เหน็ วา่ การใหว้ ัคซนี ในผูใ้ หญม่ คี วาม จาเป็นอยา่ งมาก จากมตทิ ่ีประชมุ คณะกรรมการโรคตดิ ต่อแห่งชาติ ครงั้ ท่ี 1/2565 เมื่อวันที่ 27 มกราคม 2565 ได้เหน็ ชอบในหลักการให้มกี ารจัดระบบการสรา้ งเสรมิ ภมู ิคุ้มกนั โรคในผใู้ หญ่ เพื่ออานวยความสะดวกให้แก่ประชาชน ในการเข้ารบั วคั ซีนโควิด 19 ไดอ้ ย่างรวดเร็ว ท่วั ถึง และยั่งยนื เพื่อส่งเสรมิ ให้กลมุ่ ผใู้ หญ่มชี ่องทางการเข้าถงึ วคั ซีนอื่นๆ และเพ่ือยกระดับภูมิคุ้มกนั โรคให้ครอบคลมุ ทุกกลมุ่ วยั และสรา้ งความม่นั คงทางสุขภาพของประเทศ ดว้ ยการสรา้ งเสริม ภูมิค้มุ กันโรค จงึ มีความจาเป็นต้องพฒั นาการดาเนนิ งานสร้างเสรมิ ภมู คิ มุ้ กันโรคในผูใ้ หญ่ตน้ แบบเพื่อยกระดับระบบการ ใหบ้ ริการวัคซนี ผูใ้ หญ่ใหไ้ ด้มาตรฐานเบ้ืองต้น โดยการคัดเลือกหนว่ ยบริการต้นแบบในการการดาเนนิ งานสร้างเสริม ภูมคิ ุ้มกนั โรคในผู้ใหญ่ และส่งเสรมิ การดาเนินงานสร้างเสริมภูมคิ ุม้ กันโรคในผ้ใู หญ่อยา่ งเปน็ รปู ธรรม 2. วัตถุประสงค์ 1. เพอื่ คดั เลอื กหนว่ ยบริการตน้ แบบในการการดาเนนิ งานสร้างเสริมภูมิคุ้มกนั โรคในผใู้ หญ่ 2. เพ่อื ส่งเสริมการดาเนนิ งานสรา้ งเสริมภูมคิ มุ้ กันโรคในผู้ใหญ่ 3. เป้าหมายการดาเนนิ งาน มีหน่วยงานดาเนินงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ต้นแบบ อย่างน้อยเขตละ 1 แห่ง รวมอย่างน้อย 12 แหง่ ท่วั ประเทศ 4. ขั้นตอนการดาเนินงาน 1. สานกั งานปอ้ งกนั ควบคุมโรคเขต สานกั งานสาธารณสุขจังหวัด และหน่วยบริการทกุ แห่ง รบั ทราบแนวทาง การพัฒนาการดาเนินงานสรา้ งเสรมิ ภมู ิคุม้ กนั โรคในผใู้ หญ่ 2. หนว่ ยบรกิ ารที่มกี ารใหบ้ ริการวัคซีนผู้ใหญส่ มัครใจเขา้ รว่ มการพัฒนาการดาเนินงานสรา้ งเสรมิ ภูมิคุ้มกนั โรค ในผู้ใหญต่ น้ แบบ และแจ้งผลการประเมินตนเองตามแบบฟอรม์ การพฒั นาตนเองฯ ต่อสานักงานสาธารณสุข จงั หวัด ภายในเดือนมิถนุ ายน 2566

20 3. สานักงานสาธารณสุขจังหวัดคัดเลือกหน่วยบริการต้นแบบ โดยอ้างอิงจากผลการประเมินตนเองตาม แบบฟอร์ม การพัฒนาตนเองฯ และสรุปข้อมูลส่งไปยังสานักงานป้องกันควบคุมโรคเขตภายในเดือน มิถุนายน 2566 4. สานักงานป้องกันควบคุมโรคเขตคัดเลือกหน่วยบริการต้นแบบ โดยอ้างอิงจากผลการประเมินตนเองตาม แบบฟอรม์ การพฒั นาตนเองฯ และสรุปข้อมลู สง่ ไปยังกองโรคตดิ ตอ่ ท่ัวไปภายในเดือนกรกฎาคม 2566 5. กองโรคติดต่อท่ัวไปประกาศรายช่ือ “หน่วยงานดาเนินงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ต้นแบบ ปี 2566” ภายในเดือนสิงหาคม 2566 และมอบใบประกาศเกียรตคิ ุณในลาดับถดั ไป 5. กรอบการพัฒนาการดาเนินงานสร้างเสริมภูมคิ ุม้ กันโรคในผู้ใหญ่ รายละเอียดการพฒั นา เกณฑพ์ ื้นฐาน 1 การบรหิ ารจดั การ มีกล่มุ งานและผู้รบั ผดิ ชอบ 1.1 มีการกาหนดกลุ่มงานและผูร้ บั ผิดชอบ มีการกาหนดเวลาให้บริการวัคซนี ผใู้ หญ่เป็นการเฉพาะ 1.2 มกี ารกาหนดช่วงเวลาให้บรกิ าร มจี ุดใหบ้ รกิ ารทช่ี ัดเจน เชน่ คลนิ กิ เฉพาะ/ WBC/ ห้องฉดี 1.3 จุดให้บริการวัคซีน วัคซีน เป็นต้น มีการให้วัคซนี ผูใ้ หญต่ ามแผนงานสร้างเสริมภูมคิ มุ้ กันโรค 1.4 มกี ารกาหนดชนดิ วัคซีนที่ให้บรกิ าร มีการให้บริการเชิงรกุ หรอื การบูรณาการกบั งานอื่น ๆ เชน่ 1.5 มีการให้บรกิ ารในรปู แบบอน่ื ๆ (ถ้ามี) 2 การดาเนนิ งานตามมาตรฐานงานสรา้ งเสรมิ ภูมิคุ้มกันโรค งานอาชีวอนามัย เปน็ ต้น มกี ารดาเนินงานตามมาตรฐานงานสรา้ งเสริมภมู ิคมุ้ กันโรค ครบถว้ นถกู ต้อง ทั้ง 4 ประเด็น ได้แก่ 2.1 การบรหิ ารจัดการวคั ซนี และระบบลกู โซ่ความเยน็ 2.2 การใหบ้ รกิ าร 2.3 การเฝ้าระวังอาการภายหลงั ได้รบั วัคซีน 2.4 การบันทึกข้อมูล 3. ผลการใหบ้ ริการ - วคั ซนี โควดิ 19 เข็มกระตนุ้ ในบุคลากรทางการแพทย์ > 80% - วคั ซนี ไข้หวัดใหญใ่ นหญิงตงั้ ครรภ์ > 90% - วัคซีน MR ในนกั ศึกษาทางการแพทย์สาธารณสุข > 95% (ในบางพ้ืนท่ที ี่มสี ถานศึกษาทางการแพทยแ์ ละสาธารณสุข) - วัคซนี HB ในบคุ ลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข > 90% - วคั ซีน dT เขม็ กระตุ้น ในบุคคลอายุลงทา้ ยด้วย 0 > 90% (ไมน่ บั คะแนน)

21 รายละเอยี ดการพฒั นา ลาดบั ที่ ประเด็น วัตถุประสงค์ 1. การบริหารจัดการ 1.1 มกี ารกาหนดผู้รบั ผิดชอบในการ เพือ่ ใหท้ ราบถึงผรู้ บั ผดิ ชอบงาน มกี ารกา ดาเนนิ งานสร้างเสริมภูมคิ ุ้มกันโรคใน โรคในผ ผใู้ หญ่ โดยเฉพาะ 1.2 การกาหนดช่วงเวลาใหบ้ ริการวคั ซีน เพ่ือใหท้ ราบถึงช่วงเวลาการ มีการกา ผ้ใู หญ่ ให้บริการวัคซนี ผู้ใหญ่ 1.3 จุดให้บรกิ ารวคั ซนี เพ่ือให้ทราบถึงจุดให้บรกิ ารวัคซนี ท่ี มกี ารกา ประชาชนสามารถเขา้ รบั วัคซีนได้  มคี อยา่ งเหมาะสม  พ้ืน  พบ  กล 1.4 มกี ารกาหนดชนิดวัคซีนทใ่ี หบ้ รกิ าร เพอื่ ให้ทราบถึงชนิดวคั ซนี ท่ี มกี ารให ให้บรกิ าร  วัค  วัค เส  วัค  วคั  วคั  วัค

1 เกณฑ์การพัฒนา เอกสารประกอบ าหนดผูร้ ับผิดชอบในการดาเนินงานสรา้ งเสริมภูมคิ ุ้มกัน  คาสั่งมอบหมายงาน ผ้ใู หญ่ โดยเฉพาะ าหนดวนั หรอื ชว่ งเวลาใหบ้ รกิ ารวัคซีนผู้ใหญโ่ ดยเฉพาะ าหนดจุดให้บรกิ าร เช่น คลินิกวัคซนี ผู้ใหญโ่ ดยเฉพาะ นที่เดยี วกันกับWell baby clinic บแพทย์ที่ OPD และไปหอ้ งฉดี ยา ลมุ่ งานเวชกรรมสังคม ห้บริการวคั ซนี ผูใ้ หญต่ ามแผนงานสร้างเสรมิ ภูมิคุ้มกนั โรค คซนี โควดิ 19 คซีน MR นักศึกษาทางการแพทยแ์ ละประชาชนกลมุ่ ส่ียง คซนี HB บุคลากรทางการแพทย์ คซีน dTกระตุ้นทุก 10 ปี คซีนไขห้ วัดใหญ่ในหญงิ ตั้งครรภแ์ ละประชาชนกลุ่มเสยี่ ง คซนี นอกแผนอืน่ ๆ (ถา้ มี)

22 ลาดบั ท่ี ประเดน็ วตั ถปุ ระสงค์ 1.5 มีการให้บริการในรปู แบบอ่ืนๆ (ถา้ มี) เพือ่ ให้ทราบถึงรปู แบบการ มกี ารให ให้บริการวคั ซนี ผู้ใหญ่ทีเ่ ขา้ ถงึ การบูรณ กล่มุ เป้าหมายมากขึ้น งานอาช 2. การใหบ้ รกิ ารตามมาตรฐานงานสร้างเสรมิ ภูมคิ มุ้ กันโรค 2.1 ระบบบริหารจัดการลูกโซ่ความเยน็ เพอื่ ทราบระบบบริหารจดั การลูกโซ่ 1. การใ ความเย็นตามมาตรฐานงานสร้าง  ม เสรมิ ภมู ิค้มุ กนั โรค ก ก ค 2. มกี าร ถกู ต้อง แ บ แ จ ม ป ไ เ ส แ

2 เอกสารประกอบ เกณฑ์การพัฒนา  ใบเบิกวัคซีน หบ้ ริการเชงิ รกุ หรือ  ทะเบยี นรบั จ่าย ณาการกบั งานอนื่ ๆ เช่น  แบบบนั ทึกอุณหภมู ิ ชีวอนามัย เป็นต้น ใช้ใบเบกิ ว.3/1 หรือ แบบฟอรม์ ที่คลา้ ยคลึงกนั มีใชเ้ บกิ วัคซีนทุกวัคซนี กรอกขอ้ มลู ครบถ้วนถกู ต้องทุกวคั ซนี การเบกิ และใช้วคั ซนี สอดคล้องกนั ทุกวัคซีน คานวณจานวนทเ่ี บิกและอตั ราสญู เสยี ถกู ต้อง รจดั ทาทะเบียนรบั -จา่ ยวัคซนี /Stock card ครบถ้วน แยกรายวัคซนี ทุกวัคซีน บันทึกชื่อหน่วยงาน lot.no วนั หมดอายุ ทุกครัง้ ที่รับ และจา่ ยวคั ซีน จ่ายวคั ซีนแบบ First expired First out มียอดวคั ซีนคงเหลือเป็นปจั จบุ นั ทกุ ชนดิ ปริมาณวคั ซีนคงเหลือมีไม่เกินปริมาณการใช้ 1 เดือน ไม่มวี ัคซนี /ตัวทาละลายหมดอายุในคลัง เก็บวคั ซีนใช้แลว้ (แบบ multiple dose) ในสภาพ สะอาดปราศจากเชื้อ อย่างน้อย 7 วนั และสง่ ทาลาย แบบขยะติดเช้ือ

ลาดบั ที่ ประเด็น วตั ถุประสงค์ 23 2.1 ระบบบริหารจัดการลูกโซค่ วามเยน็ 3. มีตูเ้ ย ต (ตอ่ ) ต 5 ไ อ 4. การจ เ ม เ เ จ 5. การด ช ต ไ ป ป ม อ เ อ

3 เอกสารประกอบ เกณฑ์การพฒั นา ย็นเก็บวัคซนี ที่ถูกต้องเหมาะสม ตู้เย็นใชเ้ กบ็ วัคซนี เท่านั้น ตูเ้ ยน็ ท่มี ฝี าประตทู บึ แสง ขนาดความจุ ไมต่ ่ากว่า 5 คิว หรือในพืน้ ท่ีพิเศษมีตเู้ ย็นใช้พลงั งาน 3 ระบบ ไฟฟา้ -แก๊ส-น้ามันกา๊ ด อุณหภูมใิ นตูเ้ ย็นอยู่ระหว่าง +2 ถงึ +8 องศาเซลเซยี ส จดั เก็บวคั ซนี ถกู ต้องเหมาะสม เก็บวัคซีนแยกเปน็ สัดสว่ น มปี า้ ยชอื่ ของวคั ซีนแต่ละชนิด เกบ็ วัคซีนมชี ่องวา่ งไหลเวยี นท่วั ถงึ เก็บวัคซนี ผงแหง้ (MR) ในกล่อง/ซองสีชา จดั เรียงวัคซีนในแตล่ ะช้นั ถกู ต้อง ดูแลตเู้ ยน็ เกบ็ วคั ซีนถกู ตอ้ งเหมาะสม ช่องแช่แขง็ ไมม่ ีน้าแข็งเกาะเกิน 5 มม. ตัง้ ต้เู ย็นให้มีระยะหา่ งจากฝาผนงั ทัง้ 3 ดา้ น ไมต่ า่ กว่า 6 นว้ิ ปล๊ักตูเ้ ย็นมี Breaker เฉพาะ หรอื พนั เทปกาวปิดทับ ปล๊กั ตู้เย็นใหแ้ น่นและปดิ ช่องเสยี บที่เหลอื มีเทอร์โมมเิ ตอร์ อยา่ งน้อย 1 อนั อยใู่ นช่อง +2 ถงึ +8 องศาเซลเซียส เทอรโ์ มมิเตอร์ ได้รบั การสอบเทยี บ/เทยี บเคยี ง อยา่ งน้อย ปีละ 1 คร้ัง

24 ลาดับที่ ประเด็น วัตถปุ ระสงค์ 2.1 ระบบบรหิ ารจัดการลูกโซค่ วามเย็น ม (ต่อ) ว ต ม ค 6. มีกระ ม ม ไ ไ ส ม 7. มซี อ ม ม ซ 2.2 ระบบการให้บริการ เพื่อให้ทราบกระบวนการให้บรกิ าร 1. มรี ะบ วัคซีนผ้ใู หญข่ องหน่วยบริการ หรือน 2. มกี ระ  

4 เกณฑ์การพฒั นา เอกสารประกอบ มกี ารบันทึกอุณหภูมิ เช้า-เยน็ ทุกวนั ไมเ่ วน้  บัตรนดั รับวัคซีน (ถา้ ม)ี วนั หยุดราชการ หรือในวันหยุดราชการมีระบบแจ้งเตือน  ทะเบียนให้บริการ ตลอดเวลา มีผังควบคุมกากบั ปฏิบตั ิงาน กรณฉี ุกเฉินในระบบลกู โซ่ ความเยน็ ติดไวม้ องเหน็ ชดั ะติกวัคซนี พรอ้ มใช้งาน มีความหนาของฉนวนไมต่ ่ากวา่ 30 มม. มปี ริมาตรความจุไมต่ ่ากว่า 1.7 ลติ ร ไม่มรี อยแตกทั้งด้านใน-ดา้ นนอก สะอาด มฝี าปิดล็อค ได้สนทิ สามารถบรรจซุ องนา้ แข็งได้ 4 ดา้ น มีความหนาของฉนวนไม่ตา่ กว่า 30 มม. องน้าแขง็ (Ice pack) ครบถว้ นพรอ้ มใช้งาน มีซองน้าแขง็ อย่างน้อย 4 อนั มีขนาดพอดีกับกระติกและสามารถปดิ ฝาได้สนทิ ซองน้าแขง็ ที่อยใู่ นช่องแช่แข็งบรรจนุ า้ ถึงระดับทีก่ าหนด บบนดั หมายผู้มารับวคั ซนี เช่น การใชบ้ ัตรนดั โทรศพั ท์ นดั ผา่ น อสม เป็นต้น ะบวนการใหบ้ ริการถูกต้องเหมาะสม มกี ารซักประวัตแิ ละคัดกรองขอ้ ควรระวัง มกี ารใหค้ วามร้เู ร่ืองโรคและวัคซนี

ลาดับท่ี ประเดน็ วตั ถปุ ระสงค์ 25  2.2 ระบบการใหบ้ ริการ (ต่อ)

5 เอกสารประกอบ เกณฑ์การพฒั นา มีการให้บริการวคั ซนี ในผูใ้ หญ่ตามแผนงานฯ ถูกต้อง ดังน้ี o วัคซีนโควดิ 19 เขม็ กระตนุ้ ในบคุ ลากรทาง การแพทย์ ให้ตามคาแนะนาของกระทรวง สาธารณสุข o วัคซีนไข้หวดั ใหญ่ในบุคลากรทางการแพทย์ หญิงตั้งครรภ์ เมื่ออายุครรภ์ครบ 4 เดอื น ขนึ้ ไป และประชาชนกลมุ่ เสี่ยง กาหนดให้ฉดี วัคซีน 1 เขม็ ขนาด 0.5 มิลลลิ ิตร เขา้ กลา้ มเนอื้ บริเวณต้น แขน o วคั ซนี รวมป้องกันโรคหดั -หัดเยอรมัน (MR) ใน นกั ศกึ ษาชน้ั ปีท่ี 1 ท่ีศกึ ษาทางการแพทยแ์ ละ สาธารณสุขทกุ คน และประชาชนกลุ่มเสย่ี ง กาหนดใหว้ ัคซนี MR 1 เข็ม ขนาด 0.5 มิลลลิ ิตร เข้าใตผ้ วิ หนัง o วคั ซีนปอ้ งกันโรคไวรัสตับอักเสบบี (HB) ใน บุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข ให้ฉดี 1 มลิ ลิลติ ร เขา้ กล้ามเน้ือบริเวณต้นแขน โดย 1. บุคลากรทเี่ กิดก่อน พ.ศ. 2536 กาหนดให้ฉีด วคั ซนี HB จานวน 3 เข็ม ระยะหา่ ง 0, 1 ,6 เดือน แต่ไมต่ ้องฉีดในบคุ ลากรที่มปี ระวัติการป่วยด้วย ไวรัสตบั อกั เสบบี หรือมีประวัตกิ ารไดร้ บั วคั ซนี

26 ลาดบั ที่ ประเด็น วตั ถุประสงค์ 2.2 ระบบการใหบ้ ริการ (ต่อ) 2.3 การเฝา้ ระวงั อาการภายหลงั ได้รบั เพอ่ื ทราบกระบวนการระวงั อาการ 1. การตร วคั ซีน ภายหลงั ไดร้ ับวัคซีน lot.no. ไ 2. ผู้ฉดี ได 3. มีอปุ ก Set IV Fl Adrenal 4. มีแผน 5. มีแผน ผูป้ ว่ ยไดภ้ 6. มีการจ อย่างชดั เ 7.มกี ารน

6 เอกสารประกอบ เกณฑก์ ารพัฒนา 3 เข็ม ครบถ้วนแล้ว และ2. บุคลากรทเี่ กิดตัง้ แต่ พ.ศ. 2536 เปน็ ต้นไป กาหนดใหฉ้ ีดวคั ซนี HB เขม็ กระตนุ้ จานวน 1 เขม็ o วคั ซนี รวมป้องกนั โรคคอตีบ-บาดทะยัก (dT) ใน ประชากรทีม่ ีอายุตั้งแต่ 20 ปี ข้นึ ไป โดยให้เม่ือ อายุครบ 0 ปีเต็ม กาหนดให้วัคซีน 1 เขม็ ขนาด 0.5 มิลลลิ ติ ร เข้ากล้ามเนื้อบรเิ วณตน้ แขน o วัคซีนรวมป้องกนั โรคคอตบี -บาดทะยัก (dT) ในหญิงตั้งครรภ์ กาหนดให้วัคซนี dT ตามประวตั ิ การไดร้ ับวคั ซีนของกลุม่ เป้าหมาย รวจสอบผ้รู บั วัคซีนแตล่ ะรายวา่ ไดร้ บั วัคซีนร่วมขวด/ร่วม ได้ทกุ วัคซีน ดร้ ับการอบรมกู้ชีพเบ้ืองตน้ ไมเ่ กนิ 2 ปี กรณ์กชู้ พี ครบถ้วน (Ambu bag, Oxygen face mask, luid, Normal Saline/Ringer’s lactate และ line) นผังช่วยเหลือเบอื้ งตน้ กรณีเกดิ anaphylaxis น/ผัง กากับการส่งผูป้ ่วยไปรกั ษาต่อ และมพี าหนะมารบั ภายใน 15 นาที จัดระบบบริการระหว่างผไู้ ด้รบั วคั ซีนกับผรู้ อรับวคั ซีน เจน นั่งสังเกตอาการภายหลงั ใหว้ คั ซนี 30 นาที

27 ลาดบั ท่ี ประเด็น วตั ถุประสงค์ 2.4 การบรหิ ารจดั การขอ้ มลู เพื่อทราบกระบวนการบริหาร 1. มีการจ จดั การข้อมลู การสรา้ งเสริม ครอบคล ภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ 2. มีการบ ผ่านฐานข และแผนง 3. มรี หัสว รหัสสง่ ออ 4. มกี ารต 3 ผลการให้บรกิ ารวัคซนี เพือ่ ทราบถึงผลการดาเนนิ งานการ ผลการด ใหว้ ัคซนี ในกลุม่ เปา้ หมาย  วคั ซ นอ้ ย  วคั ซ ร้อย  วคั ซ ของ  วัคซ ละ 8  วัคซ ชั้นป ร้อย  วัคซ กลมุ่

7 เกณฑก์ ารพฒั นา เอกสารประกอบ จัดทาทะเบยี นให้บริการและทะเบียนติดตามความ ทะเบียนใหบ้ ริการ/ทะเบียน ลุมการไดร้ บั วัคซนี ครบถ้วนถูกต้อง ตดิ ตามความครอบคลุม/ บันทกึ ขอ้ มลู การให้บริการวัคซนี เปน็ รายบคุ คล โปรแกรม ขอ้ มลู อเิ ลก็ ทรอนคิ ส์ตามมาตรฐานของกองยุทธศาสตร์ งาน (กยผ.) (dT และ Influenza) วคั ซีนในโปรแกรมท่ีบนั ทึกตามมาตรฐานของ กยผ. และ อกครบถว้ นถูกต้อง (dT=106, Influenza=815) ติดตามกลมุ่ เป้าหมายทพ่ี ลาดนัดวคั ซีน ดาเนินงานตามแผนงานสร้างเสรมิ ภูมิคมุ้ กันโรค ผลการปฏบิ ตั ิงานจาก HDC ซีนโควดิ 19 เขม็ กระตุ้นในบุคลากรทางการแพทย์ อย่าง หรอื ทะเบยี นให้บริการ หรอื ย ร้อยละ 80 ของกลุ่มเป้าหมาย ทะเบียนความครอบคลุม ซนี ไขห้ วัดใหญ่ในบุคลากรทางการแพทย์ อย่างนอ้ ย ยละ 80 ของวัคซีนท่ไี ดร้ บั จัดสรร ซีนไขห้ วดั ใหญใ่ นหญิงต้ังครรภ์ อย่างนอ้ ยรอ้ ยละ 90 งกล่มุ เป้าหมาย ซนี ไข้หวดั ใหญใ่ นประชาชนกลุ่มเส่ียง อยา่ งน้อย รอ้ ย 80 ของวัคซนี ท่ีไดร้ บั จดั สรร ซีนรวมป้องกนั โรคหดั -หดั เยอรมัน (MR) ในนักศึกษา ปีที่ 1 ทีศ่ ึกษาทางการแพทยแ์ ละสาธารณสุข อย่างน้อย ยละ 95 ของกลุ่มเป้าหมาย ซนี รวมป้องกันโรคหดั -หดั เยอรมัน (MR) ในประชาชน มเสย่ี ง อยา่ งน้อย ร้อยละ 95 ของกลมุ่ เป้าหมาย

ลาดบั ที่ ประเด็น วัตถปุ ระสงค์ 28 3 ผลการใหบ้ รกิ ารวัคซนี (ต่อ)  วัคซ การ กล่มุ  วัคซ ทม่ี อี อย่า  วัคซ ต้งั ค อยู่ใ

8 เอกสารประกอบ เกณฑ์การพฒั นา ซีนปอ้ งกันโรคไวรสั ตับอักเสบบี (HB) ในบุคลากรทาง รแพทย์และสาธารณสุข อย่างน้อยรอ้ ยละ 90 ของ มเป้าหมาย ซนี รวมปอ้ งกนั โรคคอตบี -บาดทะยัก (dT) ในประชากร อายุต้ังแต่ 20 ปี ขนึ้ ไป โดยให้เม่ืออายคุ รบ 0 ปเี ตม็ างน้อยรอ้ ยละ 90 ของกลมุ่ เป้าหมาย ซีนรวมปอ้ งกนั โรคคอตบี -บาดทะยกั (dT) ในหญิง ครรภ์ อย่างนอ้ ยร้อยละ 90 ของกลุ่มเปา้ หมาย (รวมผ้ทู ี่ ในระยะคุ้มครอง)

29 6. แบบฟอรม์ การพัฒนางานสร้างเสริมภูมคิ มุ้ กนั โรคในผู้ใหญต่ ้นแบบปี 2566 โรงพยาบาล/โรงพยาบาลส่งเสริมสขุ ภาพตาบล................................ อาเภอ.................. จังหวดั .......................... ผู้ใหข้ ้อมลู ................................................................................................ ตาแหน่ง.............................................................. เบอร์ติดตอ่ ............................................... คาช้ีแจง ขอใหเ้ จา้ หน้าที่ผรู้ ับผิดชอบงานสร้างเสริมภมู คิ ุ้มกันโรคในผูใ้ หญ่และกรอกข้อมูลตามความเป็นจริง โดย เนอ้ื หาประกอบด้วย 3 ตอน ดังน้ี ตอนท่ี 1 การบรหิ ารจดั การงานสรา้ งเสริมภูมคิ ุ้มกนั โรคในผู้ใหญ่ ตอนที่ 2 การให้วคั ซีนในผใู้ หญ่ตามมาตรฐานงานสร้างเสริมภมู คิ มุ้ กนั โรค ตอนท่ี 3 ผลการดาเนินงานการให้วคั ซีนในผู้ใหญ่ ตอนท่ี 1 การบรหิ ารจดั การงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ 1 มีการกาหนดกลุม่ งานรับผดิ ชอบ/ผ้รู ับผดิ ชอบการดาเนนิ งานสรา้ งเสรมิ ภูมคิ ้มุ กันโรคในผู้ใหญ่ โดยเฉพาะ [ ] มี [ ] ไมม่ ี 2. การบริหารจดั การวคั ซนี ผู้ใหญ่ 2.1 รปู แบบการให้บริการ [ ] ใหบ้ รกิ ารเชิงรบั ท่ีสถานบรกิ าร [ ] ใหบ้ ริการเชิงรุก โดยบรู ณาการกบั งานอื่น ๆ เช่น งานอาชีวอนามยั [ ] อ่ืนๆ........................... 2.2 ช่วงเวลาใหบ้ รกิ ารวคั ซีนผูใ้ หญ่เป็นการเฉพาะ ระบ.ุ ............................................................................. 2.3 จดุ ใหบ้ ริการวคั ซีนผู้ใหญ่ [ ] มคี ลินิกเฉพาะ [ ] พ้ืนท่ีเดยี วกันกับ Well baby clinic [ ] พบแพทย์ท่ี OPD และไปห้องฉดี ยา [ ] กล่มุ งานเวชกรรมสงั คม [ ] อน่ื ๆ........................... 2.4 ชนิดวัคซีนทใ่ี หบ้ รกิ าร ชนิดวคั ซนี จดุ ใหบ้ รกิ าร [ ] วัคซนี โควิด 19 [ ] วัคซีนไข้หวดั ใหญ่ในหญงิ ตงั้ ครรภ์ [ ] วคั ซนี MR นักศึกษาทางการแพทย์ฯ [ ] วัคซีน HB บคุ ลากรทางการแพทย์ [ ] วัคซีนdTกระตุ้นทุก 10 ปี [ ] วัคซนี อืน่ ๆ (ถา้ ม)ี

30 ตอนที่ 2 การให้วคั ซีนในผู้ใหญต่ ามมาตรฐานงานสรา้ งเสริมภมู คิ ุ้มกันโรค ลาดบั รายละเอยี ด รายละเอีย ท่ี 1. ระบบบรหิ ารจัดการลกู โซ่ความเยน็ (ตรวจสอบเฉพาะวคั ซีนโควดิ 19, dT ผู้ให 1.1 การใช้ใบเบกิ ว.3/1 หรือ  มใี ช้เบกิ วัคซนี ทุกวคั ซีน แบบฟอร์มท่ีคล้ายคลงึ กัน  กรอกขอ้ มลู ครบถว้ นถูกต้องทุกวคั ซนี (dT ผู้ใหญ่, Flu หญงิ ตงั้ ครรภ์)  การเบิกและใชว้ คั ซนี สอดคล้องกันทุกว  คานวณจานวนทเี่ บกิ และอตั ราสญู เสยี ถ 1.2 มที ะเบียนรบั -จ่ายวัคซีน/  แยกรายวัคซีนทุกวัคซีน Stock card ครบถว้ น  บันทกึ ชอ่ื หนว่ ยงาน lot.no วนั หมดอา ถกู ต้อง  จ่ายวคั ซีนแบบ First expired First ou  มียอดวคั ซนี คงเหลอื เป็นปัจจบุ นั ทุกชนดิ  ปริมาณวัคซีนคงเหลือมไี ม่เกินปรมิ าณก  ไม่มีวัคซีน/ตวั ทาละลายหมดอายใุ นคล  เกบ็ วัคซนี ใชแ้ ล้ว (แบบ multiple dos และส่งทาลายแบบขยะติดเชื้อ 1.3 ต้เู ย็นเก็บวัคซนี ท่ีถูกต้อง  ตู้เย็นใชเ้ กบ็ วคั ซีนเท่าน้นั เหมาะสม

0 ยดการดาเนินงาน ผลการดาเนนิ งาน หญ,่ Flu หญงิ ตั้งครรภ์, MR นศ, HB บุคลากร) มีครบถ้วน ไม่ม/ี มไี ม่ ครบถ้วน วัคซนี ถูกต้อง ายุ ทุกครัง้ ทรี่ ับและจ่ายวัคซนี ut ด การใช้ 1 เดือน ลัง se) ในสภาพสะอาดปราศจากเช้อื อยา่ งน้อย 7 วนั

31 ลาดับ รายละเอียด รายละเอีย ท่ี  ตู้เยน็ ทมี่ ีฝาประตูทบึ แสง ขนาดความจ พลังงาน 3 ระบบ ไฟฟา้ -แก๊ส-น้ามนั ก๊า  อณุ หภมู ิในต้เู ย็นอย่รู ะหวา่ ง +2 ถึง +8 โดยอุณหภูมิเม่ือเปดิ ต้เู ย็น..................... 1.4 การจัดเกบ็ วคั ซีนถูกต้อง  เก็บวัคซีนแยกเป็นสัดส่วน เหมาะสม  มปี ้ายช่อื ของวัคซนี แตล่ ะชนิด  เก็บวคั ซีนมีช่องว่างไหลเวียนทว่ั ถึง  เก็บวัคซนี ผงแหง้ (MR) ในกล่อง/ซองส  จดั เรยี งวคั ซีนในแตล่ ะชัน้ ถูกต้อง 1.5 การดูแลต้เู ย็นเก็บวัคซีน  ชอ่ งแชแ่ ข็งไม่มีน้าแข็งเกาะเกิน 5 มม. อยา่ งถูกต้องเหมาะสม  ตง้ั ตูเ้ ยน็ ให้มรี ะยะห่างจากฝาผนังทั้ง 3  ปลั๊กตเู้ ย็นมี Breaker เฉพาะ หรือ พันเ ที่เหลอื  มีเทอร์โมมิเตอร์ อย่างน้อย 1 อัน อยใู่ น  เทอร์โมมเิ ตอร์ ไดร้ ับการสอบเทียบ/เทีย