EBook (2)

E-BOOK สื ออิเล็กทรอนิ กส์ เรือง วัฒนธรรม สั งคมศึ กษา 1 (ส 31101) น า ง ส า ว อ า ภ า พ ร ห่ ว ง ม า ก โ ร ง เ รี ย น โ พ ธิ สั ม พั น ธ์ พิ ท ย า ค า ร จั ง ห วั ด ช ล บุ รี

คํา นํ า วฒั นธรรมเปนสิงทแี ฝงอยใู่ นชวี ติ ประจําวนั ของคน ทกุ คน คนบางคนอาจจะมองแตเ่ พียงวา่ วฒั นธรรมนั น เปนเพียงแตร่ ูปภาพ ศิลปะ การรา่ ยราํ อาหารเทา่ นั นจงึ จะเรยี กวา่ วฒั นธรรม แตใ่ นความเปนจรงิ แลว้ วฒั นธรรมคือทกุ สิงทลี ว้ นอยใู่ นชวี ติ ประจําวนั ตงั แตก่ าร แตง่ กาย รวมไปถงึ พิธกี รรมตา่ งๆ ทเี กยี วขอ้ งกบั ความ เปนไปของชวี ติ มนษู ย์ การศึกษาวฒั นธรรมจงึ เปนสิงจําเปนทที กุ คนตอ้ ง เรยี นรู้ หากเราเขา้ ใจเรอื งของความเปนสังคมแลว้ เราจะ พบวา่ มนษุ ยเ์ ราไดส้ รา้ งสิงทเี รยี กวา่ สังคม และสถาบนั ทางสังคมขนึ มา กเ็ พือทาํ ให้สังคมเราอยรู่ อดตอ่ ไปได้ อยา่ งมเี ปาหมาย โดยมพี ืนฐานมาจากความคิด ความเชอื จารตี ประเพณีทตี า่ งกนั ของมนษุ ย์ จงึ ตอ้ งเขา้ ใจ วฒั นธรรมดว้ ย หนั งสือเรยี นอเิ ลก็ ทรอนิ กส์นี (E-book) นี เปนส่วน หนึ งของรายวชิ า สังคมศึกษา 1 (ส31101) โดยมคี วามมงุ่ หมายจดั ทาํ ขนึ เพือให้นั กเรยี นเขา้ ใจลกั ษณะของ วฒั นธรรม รวมไปถงึ สังคมตา่ งๆทมี วี ฒั นธรรมไมเ่ หมอื น กนั และใชช้ วี ติ อยรู่ ว่ มกนั ไดบ้ นสังคมพหุวฒั นธรรมอยา่ ง มคี วามสขุ นางสาวอาภาพร ห่วงมาก ผจู้ ดั ทาํ

สารบัญ เรอื ง ห น้ า ความหมายของวฒั นธรรม 1 ประเภทของวฒั นธรรม 2 ลกั ษณะของวฒั นธรรมไทย 7 วฒั นธรรมภาคเหนื อ 8 วฒั นธรรมภาคกลาง 9 วฒั นธรรมภาคตะวนั ออกเฉียงเหนื อ 10 วฒั นธรรมภาคใต้ 11

วัฒนธรรม ห ม า ย ถึ ง แบบอย่างหรือวิถีการดําเนิ น ชีวิตของชุมชนแต่ละกลุ่ม เปน ตั ว กํา ห น ด พ ฤ ติ ก ร ร ม ก า ร อ ยู่ ร่ ว ม กันอย่างปกติสุขในสั งคม วัฒนธรรมแต่ละสั งคมจะแตก ต่างกัน ขึนอยู่กับปจจัยทาง ภู มิ ศ า ส ต ร์ แ ล ะ ท รั พ ย า ก ร ต่ า ง ๆ ลักษณะอีกประการหนึ งของ วัฒนธรรมคื อ เปนการสั งสม ความคิ ด ความเชือ วิธีการจาก สั งคมรุ่นก่อนๆ   มีการเรียนรู้ แ ล ะ ส า ม า ร ถ ถ่ า ย ท อ ด ไ ป ยั ง รุ ่ น ต่ อ ๆ ไ ป ไ ด้

ประเภทของ วั ฒ น ธ ร ร ม

คตธิ รรม เปนวัฒนธรรมทีเกียวกับหลักในการดําเนิ น ชีวิต  ส่ วนใหญ่เปนเรืองของจิตใจซึงได้เรียนรู้จาก ศาสนา เช่น ความเมตตากรุ ณา ความกตัญ ูกตเวที

วตั ถุธรรม เ ป น วั ฒ น ธ ร ร ม ท า ง วั ต ถุ ที ส า ม า ร ถ จั บ ต้ อ ง สั มผัสได้ เช่น บ้านเรือน อาหาร เครืองแต่งกาย ถนนหนทาง สิ งประกอบความเปนอยู่ทุกชนิ ด

เนตธิ รรม เปนวัฒนธรรมทางกฎหมาย หรือกฎศี ลธรรม ต่างๆ รวมทังระเบียบประเพณี ทีมีการยอมรับนั บถือ  เช่น กฎหมาย กฎศี ลธรรม จารีตประเพณี

สหธรรม เปนวัฒนธรรมทางสั งคมทีเกียวกับหลักการ ปฏิบัติทางสั งคม รวมทังมารยาทต่างๆ ในสั งคม เช่น มารยาทในการเข้าสั งคม มารยาทบนโต๊ะอาหาร

ลกั ษณะของ วฒั นธรรมไทย Thai culture

ลกั ษณะของวฒั นธรรมไทย การมีพระมหากษั ตริย์ทรงเปนประมุข อาชีพเกษตรกรรม พระมหากษัตรยิ ท์ รงเปน วถิ ชี วี ติ ความเปนอยผู่ กู พันกบั การ ศนู ยร์ วมจติ ใจของคนทงั ชาติ ประกอบอาชพี เกษตรกรรม ประเพณี พสกนิ กรให้ความเคารพนั บถอื และวฒั นธรรมส่วนใหญจ่ งึ มพี ืนฐาน และเปนทยี ดึ เหนี ยวของคนทงั มาจากการเกษตร ประเทศ พระพุทธศาสนา วิถีการดาํ เนิ นชีวิตและ บุคลิกภาพ วถิ ชี วี ติ ของคนไทยผกู พัน กบั พระพทุ ธศาสนามาอยา่ ง คนไทยจะมบี คุ ลกิ ออ่ นน้ อมถอ่ มตน แน่ นแฟน นอกจากนี รฐั ไดส้ ่ง และให้ความเคารพผใู้ หญท่ มี คี ุณวฒุ ิ เสรมิ ความเขา้ ใจอนั ดกี บั และวยั วฒุ สิ งู กวา่ ตน เปนคนเออื เฟอ ศาสนิ กชนคนไทยทนี ั บถอื เผอื แผ่ มเี มตตากรุณา ศาสนาอนื เชน่ ศาสนาครสิ ต์ ศาสนาอสิ ลาม และศาสนา อาหารไทย อนื ๆ เชน่ กนั มลี กั ษณะพิเศษ คือ มรี สจดั และมี ภาษาไทย คุณค่าทางโภชนาการ โดยเฉพาะแกงและ ตม้ ยําทมี สี มนุ ไพรมากมายเปนเครอื งปรุง เปนภาษาประจําชาตทิ ี แสดงถงึ ภมู ปิ ญญาของคนไทย คนไทยทวั ประเทศสามารถ พดู เขา้ ใจและเขยี นอา่ นได้ สภาพแวดล้อมทางภูมิศาสตร์ มลี กั ษณะภมู ปิ ระเทศเปน แบบทรี าบลมุ่ อุดมสมบรู ณ์ ดว้ ยแมน่ าลําคลองเพียงพอตอ่ การอุปโภคบรโิ ภค และใชใ้ น การเกษตร ทาํ นา ทาํ ไร่ ทาํ สวน

วัฒนธรรมภาคเหนื อ เปนวฒั นธรรมทมี เี อกลกั ษณ์ เฉพาะตวั โดยเฉพาะวฒั นธรรมของ ชาวลา้ นนา ดา้ นอาหาร - ขนั โตก แกงฮังเล แกงออ่ ม แกงแค ไส้อวั นาพรกิ ออ่ ง นาพรกิ หน่ มุ แคบหมู เปนตน้ ดา้ นความเชือ - การทาํ บญุ ทอดผา้ ปาแถว งานบญุ ตานกว๋ ยสลาก งานประเพณีสืบชะตา งานประเพณียเี ปง เปนตน้ ดา้ นการแสดงพืนเมอื ง - ฟอนเทยี น ฟอนเลบ็ ราํ ลาวกระทบ ไม้ ราํ กลองสะบดั ชยั เปนตน้ ดา้ นการแตง่ กาย - หญงิ ชาวเหนื อจะน่ งุ ผา้ ซนิ - ผชู้ ายนิ ยมน่ งุ น่ งุ กางเกงขายาวแบบ 3 ส่วน

วัฒนธรรมภาคกลาง ดา้ นอาหาร - คนไทยภาคกลางบรโิ ภคขา้ วเจา้ เปนหลกั อาหารมรี สจดั เชน่ นาพรกิ กะป ตม้ ยํา เปนตน้ ดา้ นความเชือ - ประเพณีรบั บวั โยนบวั การบชู ารอย พระพทุ ธบาท การทาํ ขวญั ขา้ ว เปนตน้ ดา้ นยาและการรกั ษาพืนบา้ น - สมดุ ขอ่ ยขาว สมดุ ขอ่ ยดํา ซงึ ยาส่วน ใหญเ่ ปนพืชสมนุ ไพร และแรธ่ าตุ ดา้ นทอี ยอู่ าศั ย - เปนเรอื นยกพืนสงู เพือปองกนั นา ทว่ มตวั เรอื น ส่วนหลงั คาทสี งู และ ลาดชนั กเ็ หมาะ กบั สภาพอากาศ ดา้ นการละเลน่ - หมากเกบ็ วา่ ว กลองยาว การทอย สะบา้ เปนตน้

วัฒนธรรมภาคตะวันออกเฉี ยงเหนื อ ดา้ นอาหาร - อาหารยอดนิ ยมของภาคอสี านคือ ส้มตํา ลาบ กอ้ ย นอกจากนี ยงั บรโิ ภค พืชผกั พืนบา้ นทเี พาะปลกู เอง เชน่ ผกั ขะแยง ผกั หวานปา ใบยา่ นาง ผกั เสียน เปนตน้ ดา้ นความเชือ - บญุ บงั ไฟ การแห่ผตี าโขน งานบญุ คูนลาน แห่เทยี นพรรษา เปนตน้ ดา้ นการแสดงพืนเมอื ง - ฟอนผฟี า, ฟอนภไู ท, ฟอนไทดํา,เซงิ บงั ไฟ, ราํ บายศรี เปนตน้ ดา้ นการแตง่ กาย - ชาวอสี านถอื วา่ การทอผา้ เปน กจิ กรรมยามวา่ ง ดงั นั นใตถ้ นุ บา้ นของ ชาวอสี านในอดตี จะมกี ารกางหูกทอผา้ กนั ไวแ้ ทบทกุ ครวั เรอื น

วัฒนธรรมภาคใต้ ภาคใต้ เปนดนิ แดนแห่งหมเู่ กาะ และทอ้ งทะเลอนั งดงาม อกี ทงั ศิลป วฒั นธรรมและวถิ ชี วี ติ ของชาวใตย้ งั โดดเดน่ มเี อกลกั ษณ์ ดา้ นอาหาร - แกงไตปลา แกงส้มออกดบิ (คูน) แกงหมกู บั ลกู เหรยี ง ผดั สะตอใส่กะป ขา้ วยําปกษ์ใต้ เปนตน้ ดา้ นความเชือ - ประเพณีชกั พระ ประเพณีแห่ผา้ ขนึ พระธาตุ ประเพณีสารทเดอื นสิบ เปนตน้ ดา้ นศิ ลปะ - มโนห์รา หนั งตะลงุ รองเงง็ ดา้ นการแตง่ กาย - ชาวภาคใตใ้ ชผ้ า้ หลายรูปแบบ ทงั ผา้ ฝาย ผา้ แพร ผา้ เขยี นลายเทยี น ผา้ มดั -ยอ้ ม และผา้ ยก

น า ง ส า ว อ า ภ า พ ร ห่ ว ง ม า ก โ ร ง เ รี ย น โ พ ธิ สั ม พั น ธ์ พิ ท ย า ค า ร จั ง ห วั ด ช ล บุ รี