เลขออกซิเดชัน

เลขออกซเิ ดชนั นางสาวนนท์ชนก สอนบาล 62040112109 คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยราชภัฏอุดรธานี

เลขออกซเิ ดชนั Oxidation number หรอื Oxidation state

เลขออกซเิ ดชนั เลขออกซิเดชนั ยอ วา ON. คอื คา ประจไุ ฟฟ าท่สี มมตขิ ้ึนของไอออนหรืออะตอมของธาตุ โดยคดิ จากจาํ นวนอเิ ล็กตรอนทใ่ี หห รอื รบั หรือใชร ว มกบั อะตอมของธาตตุ ามเกณฑท ่ีกําหนดข้ึน เลขออกซเิ ดชันสว นใหญเป็นเลขจํานวนเตม็ บวกหรอื ลบหรอื ศนู ยใ นสารประกอบไอออนิก อะตอมมีการใหแ ละรับอิเลก็ ตรอนแลวกลายเป็นไอออนบวกและไอออนลบ ดงั นัน้ เลออกซเิ ดชัน จงึ ตรงกับคา ประจไุ ฟฟ าทแ่ี ทจ ริง

ซงึ มคี ่าเท่ากับประจุไฟฟาของไอออนนนั ๆ ในสารประกอบโคเวเลนต์ อะตอมของธาตุ ใชอ้ ิเล็กตรอนรว่ มกันไมไ่ ดม้ กี ารให้ และรบั อิเล็กตรอนเหมอื นกับในสารประกอบไอออนกิ ดงั นนั ในกรณนี เี ลขออกซเิ ดชนั เปนแต่เพยี งประจุสมมติ สว่ นอะตอมของธาตใุ ดจะมคี ่าเลขออกซเิ ดชนั เปนบวกหรอื ลบ ใหพ้ จิ ารณาค่าอิเล็ก- โทรเนกาติวติ ี อะตอมของธาตทุ ีมคี ่าอิเล็กโทรเนกาติวติ ีสงู กวา่ จะมเี ลขออกซเิ ดชนั เปน ลบ สว่ นอะตอมของธาตทุ ีมคี ่าอิเล็กโทรเนกาติวติ ีตํากวา่ จะมเี ลขออกซเิ ดชนั เปนบวก สว่ นจะมคี ่าบวกเท่าไรนนั พจิ ารณาไดจ้ ากจาํ นวนเวเลนซอ์ ิเล็กตรอนทีอะตอมของธาตนุ าํ ไปใชร้ ว่ มกับอะตอมของธาตอุ ืน

หลักเกณฑ์ในการ กําหนดค่าเลขออกซเิ ดชนั ธาตแุ ต่ละชนดิ มเี ลขออกซเิ ดชนั แตกต่างกันบางชนดิ เปนบวกบางชนดิ เปนลบธาตุ ชนดิ เดยี วกันอาจมเี ลขออกซเิ ดชนั เหมอื นกันหรอื แตกต่างกันก็ไดข้ นึ อยูก่ ับการรวม เปนสารประกอบกับสารอืน ๆ จงึ มเี กณฑ์กําหนดค่าเลขออกซเิ ดชนั ไวด้ งั นี 1.ธาตอุ ิสระทกุ ชนดิ มเี ลขออกซเิ ดชนั เท่ากับ 0 เชน่ Mg อะตอมของธาตแุ มกนเี ซยี มมเี ลขออกซเิ ดชนั = 0 Na อะตอมของธาตโุ ซเดยี มมเี ลขออกซเิ ดชนั = 0 O2โมเลกลุ ของแก๊สออกซเิ จนมเี ลขออกซเิ ดชนั = 0

2.เลขออกซเิ ดชนั ของไฮโดรเจนในสารประกอบโดยทัวไป (H รวมตัวกับอโลหะ ) มคี ่าเท่ากับ + 1 เชน่ HCl เลขออกซเิ ดชนั ของไฮโดรเจน= 1 H2Oเลขออกซเิ ดชนั ของไฮโดรเจน = 1 H2SO4เลขออกซเิ ดชนั ของไฮโดรเจน = 1 แต่ในสารประกอบไฮไดรดข์ องโลหะ (Hรวมตัวกับโลหะ ) มคี ่าเท่ากับ - 1 เชน่ NaH เลขออกซเิ ดชนั ของไฮโดรเจน = -1 CaH2เลขออกซเิ ดชนั ของไฮโดรเจน = -1

3. ฟลอู อรนี (F) เปนธาตทุ ีมคี ่าอิเล็กโทรเนกาติวติ ีสงู สดุ ในสารประกอบทกุ ชนดิ มเี ลขออกซเิ ดชนั –1 เสมอ เชน่ HF, BrF, NaF, BaF2 4.ออกซเิ จนในสารประกอบสว่ นใหญจ่ ะมเี ลขออกซเิ ดชนั = -2 ยกเวน้ ในสารประกอบต่อไปนจี ะมเี ลขออกซเิ ดชนั เฉพาะตัว 4.1 ออกซเิ จนในสารประกอบเปอรอ์ อกไซดม์ ี เลขออกซเิ ดชนั = -1 เชน่ H2O2, Na2O2, BaO2 4.2ออกซเิ จนในสารประกอบซุปเปอรอ์ อกไซดม์ ี เลขออกซเิ ดชนั = -1/2 เชน่ NaO2, KO2 4.3 ออกซเิ จนรวมตัวกับฟลอู อรนี มเี ลขออกซเิ ดชนั = +2 เชน่ OF2

5.ธาตบุ างชนดิ มเี ลขออกซเิ ดชนั เพยี งค่าเดยี ว เชน่ 5.1 โลหะหมู่ IA มเี ลขออกซเิ ดชนั = +1 เชน่ NaCl, KCl, Na2SO4, LiO2 ,RbCl2 5.2 โลหะหมู่ IIA มเี ลขออกซเิ ดชนั = +2 เชน่ CaCl2, MgSO4, BaO 5.3 ธาตบุ างชนดิ เชน่ Zn = +2, Ag = +1, Al= +3

6. ในสารประกอบใด ๆ ผลรวมของเลขออกซเิ ดชนั ของทกุ อะตอม = 0 เชน่ KMnO4 ผลรวมของเลขออกซเิ ดชนั ของทกุ อะตอม= 0 K + Mn + 4O =0 (K = +1) + (Mn = +7) + [ O =(-2x4 = -8)] = 0 +1 +7 -8 =0 K2Cr2O7 ผลรวมของเลขออกซเิ ดชนั =0 2K + 2Cr + 7O =0 =0 K =(+1x2) + Cr=(+6x2) + O=(-2+7) =0 +2 +12 -14

7.เลขออกซเิ ดชนั ในกล่มุ ไอออนทีมอี ะตอมมากกวา่ 1 ชนดิ “ผลรวมของเลขออกซเิ ดชนั ของทกุ อะตอม = จาํ นวนประจุ” เชน่ SO4 2- ผลรวมของเลขออกซเิ ดชนั ทกุ อะตอม = -2 S + 4O = -2 (S = +6) + ( O =-2x4=-8) = -2 +6 +( -8) = -2