ใบความรู้ ครั้งที่ 1 วิชาพัฒนาอาชีพให้มีความมั่นคง รหัสวิชา อช31003

ใบความรู้ คร้งั ท่ี 1 วชิ าพัฒนาอาชพี ให้มีความมน่ั คง รหสั วิชา อช31003 ระดับ มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย เร่อื ง ศกั ยภาพธรุ กจิ เรอื่ งท่ี 1 ความหมาย ความสำคัญและความจำเป็นของการพัฒนาอาชพี เพื่อความม่ันคง ความหมาย ความสำคัญและความจำเปีนของการพฒั นาอาชพี การพัฒนาอาชพี หมายถงึ การประกอบอาชพี ที,มกี ารพัฒนาสินคา้ หรือผลติ ภัณฑ์ใหต้ รงกบั ความตอ้ งการของลูกค้าอยูต่ ลอดเวลา โดยมีส่วนครองตลาดไดต้ ามความต้องการของผ้ผู ลิต แสดงถึง ความม่ันคงในอาชพี ความม่นั คง หมายถงึ การเกิดความแนน่ และทนทานไม,กลบั เป็นอื่น ความสำคญั และความจำเป็นของการพัฒนาอาชพี ผปู้ ระกอบอาชีพจะต้องมวี สิ ยั ทัศน์กวา้ งไกล เพ่ือพิจารณาแนวโน้มของตลาด ความต้องการของ ผู้บรโิ ภคเขา้ สู่การแขง่ ขนั ในตลาดใหไ้ ด้ จงึ จำเปน็ ต้องมีการพัฒนาอาชีพ ซ่ึงถือว่า ลูกคา้ มีความสำคัญ ดังน้นั การพฒั นาอาชพี จึงมีความสำคัญและความจำเป็น ดงั น้ี เพ่อื ให้มสี ินค้าท่ีดตี รงตามความต้องการของผู้บรโิ ภค เพอื่ ให้ผู้ผลิตไดม้ ีการคิดลน้ ผลิตภณั ฑห์ รือสินค้าไดต้ ลอดเวลา มกี ารนา่ นวตั กรรมและเทคโนโลยเี ข้ามาใชใ้ นกระบวนการผลติ เพื่อให้สนิ ค้ามีคุณภาพ ย่งิ ขน้ึ ทำใหเ้ ศรษฐกิจชุมชนและของประเทศดีขึน้ ข้อควรพจิ ารณาในการพัฒนาอาชีพ ในการพัฒนาอาชีพจะช่วยให้สามารถแข่งขันกบั ผ้อู ่ืนได้ ข้ึนอยู่กับสง่ิ ต่อไปน้ี 1.ผู้ประกอบอาชพี ซ่งึ อาจจะเป็นเจ้าของธรุ กจิ ผ้จู ดั การ ทีมงาน จะต้องมีความรเู้ กี่ยวกับการ พัฒนาอาชีพนน้ั ๆ รวมถงึ ทักษะในอาชพี และประสบการณ์ท่ีเปน็ ประโยชน์ต่อการพัฒนา อาชพี ของตน นอกจากน้ียังเป็นผู้รักความกา้ วหน้า ไม,หยุดนง่ิ กา้ วทันกระแสโลก กล้าคดิ กล้าทำ ทนั สมัย มองโลกในแง,ดี 2.ปัจจยั การผลิต ได้แก่ เงนิ ทุน วัตถุดิบ แรงงาน สถานท่ี ย่อมต้องพฒั นาให้มีคุณภาพมากกว่า เดิม แตกตา่ งและโดดเดน่ ไปจากคู,แข่งอน่ื ๆ ในตลาดขณะนน้ั 3.โอกาสและสภาพแวดลอ้ มทางธุรกิจ เช่น มีตลาดรองรบั นโยบายของรัฐบาลส่งเสรมิ ที่จะทำ ให้ธุรกิจเจริญก้าวหน้า 4.ผลกระทบต่อชมุ ชน สงั คม และส่ิงแวดล้อม ต้องคำนึงถึงผลดกี บั ทุกฝา่ ย

เรื่องที่ 2 ความจำเป็นของการวเิ คราะหศ์ ักยภาพธรุ กิจ ศกั ยภาพของธุรกิจ หมายถงึ ธรุ กจิ ทท่ี กุ บุคคลที่มคี วามสามารถพฒั นาสนิ ค้าน้ัน ๆ ใหอ้ ยใู่ น ตลาดได้อย่างม่นั คง ความจำเป็นท่จี ะตอ้ งวเิ คราะหศ์ กั ยภาพของธุรกิจ ทำให้สามารถขยายตลาดได้กวา้ งขวางกว่าเดมิ ทำใหล้ ดความเส่ยี งในการดำเนนิ ธรุ กิจ มีแนวทางในการดำเนนิ งานอย่างรอบคอบ ปลอดภยั จากการขาดทนุ เป็นการสอื่ สารเก่ียวกบั ทศิ ทางของธุรกิจให้แก่ผูเ้ ก่ยี วข้องหรือองคก์ รที,สนบั สนุนเงินให้ ทราบ เพอ่ื ให้เกิดความมั่นใจ ในการขยายธรุ กิจมีความเป็นไปได้ ความคิดรวบยอด องคป์ ระกอบที่มคี วามสัมพนั ธ์กบั ความมนั่ คงของอาชีพ จะต้องมีความตรงกนั กับปจั จัย ที่สง่ ผลต่อศักยภาพในอาชพี หากมีองคป์ ระกอบที่ไม,ตรง จำเป็นที่จะต้องจัดการให้ตรงกันหรือสมั พนั ธ์ กนั กจ็ ะทำให้ศักยภาพของอาชีพสงู ข้ึน ศกั ยภาพของอาชีพสามารถบอกเปน็ ตวั เลขและอธบิ ายสภาพท่ีปรากฏไดจ้ ะทำให้เรา มองเหน็ ข้อบกพร่องและสามารถแก้ไขข้อบกพร่องพฒั นาอาชีพสู่ความมั่นคงได้ ความหมายของศักยภาพในอาชีพ ศกั ยภาพในอาชีพ หมายถึง ภาวะแฝงหรอื อำนาจแฝงที่มีอยู่ในปจั จยั ดำเนนิ การอาชพี ได้แก่ ทุน บุคลากร วัสดุอปุ กรณ์ และระบบการชัดการนำมาชดั การให้ตรงกบั องค์ประกอบความมน่ั คง ในอาชีพ จะสามารถทำให้อาชพี มน่ั คงและปรากฏใหป้ ระจักษ์ได้ ลกั ษณะโครงสรา้ งของศักยภาพในอาชีพ โครงสรา้ งของศักยภาพในอาชีพ เป็นความสัมพนั ธร์ ะหว่างการชดั ปจั จยั ดำเนินการของ อาชพี กับองค์ประกอบของการพัฒนาอาชีพให้ม่ันคง มลี กั ษณะโครงสร้างของความสมั พนั ธ์ ดังน้ี

โครงสร้างศกั ยภาพการขยายอาชีพส่คู วามม่นั คง มรี ายละเอยี ด ดังนี้ 1.ปัจจยั นำเขา้ เพื่อการขยายอาชพี ในแตล่ ะปัจจยั จะมตี วั แปรรว่ ม ดงั น้ี 1. ทนุ 1.เงนิ ทนุ 2.ที่ดนิ /อาคารสถานท่ี 3.ทุนทางปญั ญา -การสร้างความสัมพนั ธก์ ับลกู ค้า -องค์ความรทู้ ่ีสรา้ งขึ้น -ภาพลักษณ์ของผลผลิตและสถานประกอบการที่จะสร้างความพอใจกับลูกคา้ . 2. บุคลากร 1.ห้นุ สว่ น 2.แรงงาน 3.วัสดอุ ุปกรณ์ 1.วัตถุดบิ 2.อปุ กรณ์เครื่องมือ 4.การจดั การ 1.การจดั การการผลติ 2.การจัดการการตลาด 2.การจดั องค์ประกอบพฒั นาอาชพี มีปจั จยั และตัวแปร ดังน้ี 1. องคป์ ระกอบด้านการจัดการลดความเสี่ยงผลผลิต 1. ความหลากหลายทางชีวภาพ 2. การเพิ่มผลผลิต 3. การจัดการหมุนเวียนเปลี่ยนรูป 4. การจดั การรายไดใ้ หเ้ วยี นกลับมาสกู่ ารขยายอาชีพ

3.ศกั ยภาพการขยายอาชพี เป็นตัวเลขบง่ ชคี้ วามตรงกนั หรือความสมั พนั ธ์ระหวา่ ง ปจั จยั นำเข้า กับ การชัดองคป์ ระกอบพัฒนาอาชีพ ดังน้ี 3.1 ประสิทธิภาพรวมของการดำเนินการขยายอาชพี ซ่ึงเป็นตวั เลขผันแปร ระหวา่ ง -1 ถึง 1 โดยมีเกณฑ์การประเมินดงั น้ี ต่ํากว่า 0.5 = การขยายอาชีพ มศี ักยภาพต่ําตอ้ งแกไ้ ข สูงกว่า 0.5-0.75= การขยายอาชพี มีศกั ยภาพ สูงกวา่ 0.75 = การขยายอาชีพมศี ักยภาพสูง ประสิทธภิ าพแตล่ ะปัจจยั ต้องมีค่า 0.5 ขึน้ ไปถึงจะยอมรับได้ แตถ่ า้ หากต่ํากว่า ก็ควรดำเนินการแก้ไขพัฒนา เรอ่ื งท่ี 3 การวเิ คราะห์ตำแหนง่ ธรุ กจิ การเข้าสู,อาชีพเมอ่ื ดำเนินธรุ กจิ ไปจนประสบผลสำเร็จ มักจะถกู จับตามองทำตามกัน มาก ส่วนแบ่งการตลาดจงึ มีขนาดเลก็ ลงโดยลำดบั จนถึงวันหนึง่ จะเกิดวกิ ฤติจึงมีความจำเป็นทจี่ ะต้อง พฒั นาหรือขยายขอบขา่ ยอาชีพออกไปหรือเรยี นรู้ทำในส่ิงที่คนอืน่ ทำไม,ได้ เพ่ือใหอ้ ยู่ไดอ้ ย่างมน่ั คง ย่งั ยืน การพฒั นาหรือขยายอาชีพ จะตอ้ งวิเคราะห์และประเมินศักยภาพของธรุ กจิ ว่าอยูใ่ นตำแหนง่ ธุรกิจ ระดบั ใด แผนภูมกิ ารวิเคราะห์ตำแหน่งธรุ กิจ 1. ระยะเรม่ิ ตน้ เป็นระยะเรม่ิ ต้นของการทำธรุ กิจ จึงต้องมีการพัฒนาใหธ้ ุรกจิ อย่ไู ด้ เป็น ระยะท่ผี ปู้ ระกอบการจะต้องประชาสมั พนั ธ์สนิ คา้ และบริการใหล้ ูกค้ารจู้ ัก 2.ระยะสร้างตัว เป็นระยะท่ธี ุรกิจเตบิ โตมาดว้ ยดี มักจะมีคนจับตามองพร้อมคำถาม 3.ระยะทรงตัว เป็นระยะที,ธุรกิจอยู่น่ิง ไม,มีการขยายตลาด ไม,มีการพัฒนา สืบ เนื่องมาจากระยะที่ 3 ทม่ี ผี ้ปู ระกอบการ อื่น ๆ ทำตาม จงึ ทำให้มสี ่วนแบ่งของตลาด 4.ระยะตกต่ำหรือสงู ขนึ้ เปน็ ระยะที,ถ้าไม,มกี ารพฒั นาธุรกิจกจ็ ะอยูใ่ นขาลง ถา้ มีการ พัฒนาธุรกจิ จากระยะทรงตัวกจ็ ะทำใหธ้ รุ กจิ อยู่ในขาข้ึน การวิเคราะห์ศักยภาพธุรกจิ บนเสนั ทางของเวลา เปน็ การวิเคราะหศ์ ักยภาพธุรกิจตามระยะเวลา กับข้นั ตอนการทำงานในอาชีพ

เร่อื งที่ 4 การวิเคราะหศ์ กั ยภาพธุรกจิ บนเสน้ ทางของเวลาตามศกั ยภาพของแตล่ ะพื้นที่ เสนั ทางของเวลา หมายถงึ วัฎชกั รของการประกอบอาชีพ ธุรกจิ สินคา้ หรอื บริการ ในช่วงระยะเวลาหนึง่ ของการดำเนินการ การวิเคราะห์ศกั ยภาพบนเสนั ทางของเวลาตามศักยภาพของแต่ละพ้นื ที่ ทำใหม้ องเหน็ ความกา้ วหนา้ ความสำเรจ็ ในแตล่ ะภารกิจ ด้วยการกำหนดกจิ กรรมพรอ้ มกำกบั เวลาทต่ี ้องใช้จริง เขียน เปน็ ผังการไหลของงานใช้เฟิาระวงั การดำเนนิ งาน การจดั ทำผังการไหลของงานในแตล่ ะภารกจิ ให้ กำหนดดงั นี้ 1. กำหนดงาน/อาชีพออกเปน็ เร่ืองสำคญั 2. นำกิจกรรมออกมาชดั ลำดับขั้นตอนก่อนหลัง 3. นำลักษณะบง่ ชีค้ วามสำเร็จออกมากำหนดเป็นผลการดำเนินงาน การปลูกผกั อนิ ทรียใ์ ช้เวลา 8 สัปดาห์ การทำงาน มี 2 ลกั ษณะ คือ การบริหารจดั การและ การปลูกผัก ตอ้ งชดั ผงั ให้เหน็ การทำงานก่อนหลงั ตง้ั แต่เริ่มตน้ จนจบ เพื่อให้มองเห็นเสันทางของการปลกู พชื เราสามารถใช้ผงั การไหล กำกับ ดแู ลการขยายอาชพี ดว้ ยการ 1. นำผังการไหลของงานติดผนงั ให้มองเหน็ 2. ติดตามระยะเวลาตามผงั การไหลของงานว่า วนั ทก่ี ำหนดกจิ กรรมดำเนินการเสรจ็ หรือไม, ถา้ เสร็จกท็ ำเครือ่ งหมายบอกให้รู้วา่ เสร็จ 3. ถา้ ไมj,เสร็จผู้ประกอบการจะต้องติดตาม ค้นหาสาเหตุแล้วปฏบิ ตั กิ ารแก้ไข ข้อบกพร่อง 4. ดำเนนิ การปรบั ระยะเวลาในผังการไหลของงานให้เปน็ ความจรงิ ประเมนิ ผลการกำกับ ดูแลว่า มสี ว่ นใดประสบผลสำเร็จบ้าง และสำเร็จไดเ้ พราะอะไร เป็นเหตุ จากนัน้ ดวู ่า สว่ นใดทไ่ี ม,ประสบผลสำเรจ็ และมีอะไรเป็นเหตุ นำผลท้งั ความสำเร็จและความ เสยี หายมาสรปุ ผล เพอื่ นำผลกลับมาแกไ้ ขแผนกลยทุ ธแ์ ละแผนปฏิบตั ิการให้มีประสทิ ธภิ าพได้ การวเิ คราะห์ศักยภาพบนเสันทางของเวลาตามศักยภาพของแตล่ ะพืน้ ท่ี คือ การแยกแยะ กระบวนการทางธุรกิจ หรือการดำเนนิ การดา้ นอาชพี หรือการประกอบอาชพี โดยแบ่งตามช่วงระยะเวลา ดำเนินกิจกรรม และมเี ป้าหมาย คือ ผลการประกอบการในช่วงเวลาน้ัน เมื่อเปรียบเทียบช่วงกอ่ นหน้าน้ี ชัดอย่ปู ระเภทขาขนหรือขาลงในตำแหนง่ ธุรกจิ ดงั ต่อไปน้ี 1. ศักยภาพของทรัพยากรธรรมชาติในแต่ละพื้นท่ี ทรัพยากรธรรมชาติ หมายถงึ สง่ิ ทเ่ี กดิ ข้นึ เองตามธรรมชาติ ซ่งึ มนษุ ย์สามารถนำไปใชใ้ ห้เกิด ประโยชน์ตอ่ ชีวิตประจำวนั และการประกอบอาชีพได้ เชน่ การวางแผนปลกู มะละกอ มีแหล่งน้าี เพยี งพอต่อระยะเวลาในการปลูกหรือไม, และความอุดมสมบรู ณ์ของดินมีมากน้อยเพียงใด ซ่ึงจะสง่ ผลต่อ การปรับปรุงดนิ และการใส่ปย๋ มะละกอ 2. ศกั ยภาพของพ้นื ทตี่ ามลักษณะภมู ิอากาศ ลกั ษณะภมู อิ ากาศ หมายถงึ ลักษณะอากาศประจำถ่นิ ในช่วงระยะเวลาหน่ึง ซ่งึ มีอิทธิพลตอ่ การ ประกอบอาชีพในแต่ละพ้ืนที่มีสภาพอากาศท่แี ตกต่างกัน การเตรียมปจั จยั การปลูกมะละกอเก่ยี วกบั เมล็ด พนั ธุ ควรเลือกพนั ธุให้เหมาะสมกบั ฤดูกาล เพราะจะทำให้มะละกอเจริญเตบิ โตดี และให้ผลผลติ ตรงตาม สายพันธุ 3. ศกั ยภาพของภูมิประเทศ และทำเลทตี่ ้ังของแตล่ ะพืน้ ท่ี ภูมปิ ระเทศ หมายถงึ ลกั ษณะทางกายภาพของแผน่ ดนิ ความสูงต่าํ ที่ราบลมุ่ ท่รี าบสงู ภูเขา แม่นา้ี ทะเล เปน็ ตน้ ในการปลกู มะละกอ ควรเลือกพ้ืนท่ที ส่ี ูง ใกลแ้ หลง่ นา้ี และนีา้ ไม,ทว่ มขัง

4. ศักยภาพของศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชีวติ ของแต่ละพื้นท่ี ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี หมายถงึ ความเชื่อ การกระทำที่มกี ารปฏิบตั สิ ืบเน่ืองกนั มาเปน็ เอกลกั ษณ์ และมคี วามสำคัญต่อสงั คม ในแตล่ ะภาคของประเทศไทย มีวถิ ชี วี ติ การเป็นอยู่ การประกอบอาชีพและการบริโภคท่ี แตกต่างกัน เชน่ บางแหง่ ปลกู มะละกอ เพื่อส่งโรงงาน หรือบางแหง่ ปลูกมะละกอเพื่อบริโภค เปน็ ตน้ 5. ศกั ยภาพของทรพั ยากรมนุษยไนแตล่ ะพ้ืนที่ ทรัพยากรมนษุ ยใ์ นแต่ละพน้ื ท่ี หมายถึง ความรู้ ความสามารถของมนุษย์ทเี่ ป็นภมู ริ ู้ ภูมิปัญญา ทง้ั ในอดตี และปจั จบุ นั ต่างกนั ในแต่ละท้องถ่นิ มคี วามถนัด และความชำนาญในการบำรุงรกั ษา เกบ็ เกย่ี ว และจดั จำหน่ายท่ีไม,เหมอื นกันส่งผลให้ผลผลติ และรายได้ต่างกัน