ใบความรู้พบกลุ่มครั้งที่ 16 เรื่อง สุขภาพดีถ้วนหน้า

การมสี ขุ ภาพจติ ทดี่ ี จะนาไปสู่ความสขุ สบายใจและสามารถจดั การกบั ความเครียดได้งา่ ยขึน้ แถมยังชว่ ยใหอ้ ายยุ นื ยาวย่งิ กว่าเดมิ อีกดว้ ย เพราะฉะน้ันจะดีกวา่ ไหมหากเรามาสรา้ งสขุ ภาพจิตให้ดตี ้ังแต่วันนี้ ซ่งึ จะมีวิธอี ยา่ งไรบ้าง เราก็ได้รวบรวมมาแนะนากนั ดว้ ย แต่ก่อนอ่นื มาทาความเขา้ ใจกับสาเหตุท่ีก่อให้เกิดปญั หาสุขภาพจิตทีไ่ มด่ ี และความทุกข์ใจกันก่อนดีกว่า สาเหตุทท่ี าใหส้ ุขภาพจติ แย่ โดยสว่ นใหญแ่ ลว้ สาเหตทุ ่ีทาให้สขุ ภาพจิตแย่ลง ล้วนมาจากนสิ ยั แย่ๆ ของตวั เราเอง และการต้ังความหวัง บางอย่างทส่ี งู เกินไป เมื่อเจอกับความผิดหวัง จงึ ทาให้สุขภาพจติ แย่ลงแบบไม่ทันตง้ั ตวั เลยทีเดียว ซึ่งก็มสี าเหตุ ดงั นี้ 1.ความเครียด ความเครียดสามารถเกิดข้นึ ได้กบั คนเราทุกคนและเกดิ ได้ทุกเวลา ขึน้ อยกู่ บั วา่ เราจะสามารถจดั การกับ ความเครียดได้ดีแคไ่ หน โดยความเครยี ดก็ถอื เปน็ สาเหตหุ นึ่งที่ทาใหส้ ขุ ภาพจิตแย่ลงเช่นกัน เพราะเมือ่ เรามี ความเครยี ด กจ็ ะสง่ ผลกระทบต่อจติ ใจ ใหเ้ กิดความวติ กกงั วลและคิดมากอยูต่ ลอดเวลา แถมยงั ทาใหอ้ ารมณ์ ไมค่ งท่ี หงุดหงิดง่ายและขาดสมาธิท่จี ะทางานหรือทากิจกรรมต่างๆ ในชวี ิตประจาวันอีกด้วย นอกจากน้ี ความเครียดกเ็ ป็นสาเหตุหนงึ่ ท่ีทาให้เกดิ โรคร้ายต่างๆ ได้เช่นกัน 2.อยากมี อยากไดเ้ หมือนคนอนื่ หลายคนมกั จะลืมไปวา่ คนเรามีต้นทุนชวี ิตท่ีไมเ่ หมอื นกัน จึงปลอ่ ยใหก้ เิ ลส ความอยากได้อยากมเี ข้าครอบงา ซง่ึ นัน่ กส็ ง่ ผลกระทบต่อสขุ ภาพจิตไมน่ ้อยเลยทีเดยี ว โดนขอแบง่ ออกเปน็ 2 กรณีดังน้ี  กรณีท่ี 1 อยากไดเ้ หมือนคนอนื่ แต่ทาไม่ได้ เนื่องจากมีรายไดน้ ้อยจงึ ไม่สามารถตอบสนองความอยาก ของตวั เองได้ จึงก่อให้เกิดความทุกข์ ทกุ ขใ์ จท่ีไมส่ ามารถมีไดอ้ ยา่ งใครเขา ทุกข์ใจทเ่ี หน็ คนอนื่ ดกี วา่ และทุกข์ใจจากความอิจฉา ริษยา น่ันเอง  กรณีท่ี 2 อยากได้ จึงทาทุกวิถีทางเพ่อื ใหไ้ ด้มาซ่ึงความต้องการ โดยไมค่ านึงถงึ ผลกระทบทต่ี ามมา ซ่ึง ส่วนใหญ่จะนาเงนิ ที่มไี ปทุ่มกับความอยากได้หรือกู้ยืมมาเพื่อใหไ้ ดส้ งิ่ ที่ต้องการ ผลที่ตามมาจึงเปน็ ปญั หาความขดั สนทางการเงิน หรือหนีส้ นิ ซง่ึ กจ็ ะกอ่ ให้เกิดความเครียดและสขุ ภาพจิตท่แี ย่ลง ตามลาดบั 3.ข้รี ะแวงจนเกนิ ไป จริงอย่ทู ่ยี ุคสมัยนี้เราไม่ควรไว้ใจใครมากเกนิ ไป เนือ่ งจากรู้หนา้ ไมร่ ใู้ จ แต่หากข้รี ะแวงจนเกนิ ไปก็สง่ ผลต่อ สุขภาพจิตไดเ้ หมอื นกนั เพราะจติ ใจจะคดิ พะวงอย่แู ต่ความระแวง ไม่กล้าไว้วางใจใคร มีเพอ่ื นก็กลัวเพื่อนจะ คิดทรยศ หกั หลงั เจอใครกก็ ลัวแตเ่ ขาจะคิดร้าย หรอื มีแฟนก็กลวั วา่ แฟนจะมคี นอืน่ ซงึ่ ทกุ สิ่งเหล่านีล้ ้วนทาให้ จติ ใจของคนเราไมส่ งบ และหากปลอ่ ยไวน้ านๆ ก็อาจก่อให้เกิดโรคจิตเวชชนดิ หน่งึ ได้เลยทีเดยี ว 4.มองโลกในแง่รา้ ย คนท่ีมองโลกในแงร่ ้าย มักจะมชี วี ติ ในแต่ละวันท่เี ต็มไปดว้ ยความเศร้าหมองและหดหู่ เพราะคดิ แตว่ ่าคนอนื่ เป็นศตั รกู บั ตน และตนมักจะเจอแตเ่ ร่ืองร้ายๆ เขา้ มาในชวี ิตเสมอ ซ่ึงการคิดแบบนก้ี ็จะเปน็ การบน่ั ทอนจติ ใจ ของตัวเองเป็นอยา่ งมาก และแน่นอนวา่ มันทาลายสุขภาพจิตได้มากทเี ดียว 5.ตง้ั เป้าหมายไว้สงู

เพอ่ื การประสบความสาเรจ็ ไม่ว่าเร่อื งอะไรก็ตาม คนเราควรมีเปา้ หมายให้กับตัวเองเสมอ แตอ่ ยา่ งไรกต็ ามการ ตง้ั เปา้ หมายที่สงู เกินไป ก็อาจต้องเจอกับความผดิ หวัง ซ่งึ ก็จะทาใหส้ ุขภาพจิตแย่ลงได้เหมอื นกนั ดังน้ันการ ตัง้ เปา้ หมายท่ีดี ควรกาหนดเปา้ หมายทไ่ี มไ่ กลเกนิ เออ้ื มจะดีกวา่ 6.เจอกบั เรือ่ งท่ีกระทบกระเทือนจติ ใจ เม่ือต้องเจอกบั เรื่องที่กระทบกระเทือนจิตใจอยา่ งรนุ แรง ก็จะทาให้คนเรามสี ขุ ภาพจติ ท่ีแย่ลงอยา่ งเหน็ ได้ชัด โดยบางคนอาจถงึ ขั้นมอี าการป่วยทางจิตเวชไดเ้ ลยทีเดียว เน่ืองจากจติ ใจไมส่ ามารถยอมรบั กับสิ่งท่ีเกิดขึ้นได้ ทันน่ันเอง วธิ ีสรา้ งสขุ ภาพจิตทด่ี ี ไม่วา่ คณุ กาลังมีปญั หาสุขภาพจติ ทแ่ี ย่หรอื ไม่ การสร้างสุขภาพจติ ท่ดี ีกเ็ ป็นเรื่องทส่ี าคัญอย่เู สมอ เพราะนค่ี ือ หนทางแหง่ ความสุข ความสบายใจและเป็นวธิ ีหนึง่ ทจี่ ะทาให้คณุ มีสุขภาพที่ดีและแขง็ แรงตลอดไปนัน่ เอง โดย สาหรบั วธิ ีการสร้างสขุ ภาพจติ ทีด่ กี ท็ าได้ไมย่ าก ซง่ึ สามารถทาไดห้ ลายวธิ ีดงั น้ี 1.ผ่อนคลายความเครยี ด อยา่ งที่กล่าวไปแล้วขา้ งตน้ วา่ สขุ ภาพจติ แยก่ เ็ กิดจากการทีเ่ ราไมส่ ามารถจัดการกบั ความเครยี ดไดน้ ั่นเอง ดงั นั้นเพ่ือสร้างสขุ ภาพจิตทด่ี ใี หก้ ับตนเอง จึงตอ้ งเร่ิมจากการเรียนรู้วธิ ีผอ่ นคลายความเครียดอย่างถูกหลัก ซง่ึ กม็ วี ิธีการจดั การกับความเครียดดังน้ี – ออกกาลังกาย เพราะการออกกาลังกายจะทาให้เราหยุดนกึ ถึงเรื่องเครียดๆ หรอื เรื่องท่ีกาลังกังวลไปได้ ระยะหน่ึง แถมยงั ทาให้กลา้ มเนอ้ื ที่หดตึงจากความเครยี ด ค่อยๆ คลายออก จงึ ส่งผลให้รูส้ ึกสบายและผ่อน คลายมากข้ึนอีกด้วย ท่สี าคัญเมื่อเราออกกาลงั กายบ่อยๆ ร่างกายจะมกี ารสรา้ งสารแหง่ ความสุขออกมา มากกวา่ เดิม จึงทาให้เรามีสภาพจติ ใจดีและจดั การกับความเครียดได้อย่างอยหู่ มัด – ทางานอดเิ รก การจดจอ่ กับสงิ่ ท่ีชอบ จะทาให้เราคลายความเครยี ดไดใ้ นระดบั หน่ึง เนื่องจากสิ่งเหลา่ นีจ้ ะ ทาใหเ้ ราเกิดความเพลิดเพลนิ และสามารถสร้างความสุข ความสบายใจได้เปน็ อยา่ งดี ไม่แนค่ ุณอาจจะคิด ไอเดียดีๆ ทีจ่ ะแก้ปัญหากบั สิ่งทเ่ี จออยู่ได้อย่างมปี ระสทิ ธภิ าพก็ได้ – ทานช็อกโกแลต รไู้ หมวา่ ชอ็ กโกแลตก็มสี ว่ นชว่ ยในการผ่อนคลายความเครียดไดด้ เี หมือนกัน แต่ต้องเปน็ ดาร์กช็อกโกแลตเท่านนั้ เพราะอุดมไปดว้ ยสารฟลาโวนอยด์ทีจ่ ะชว่ ยใหอ้ ารมณ์ดแี ละลดฮอรโ์ มนความเครียด ลงได้ แม้ว่ารสชาติจะไมห่ วานมากนัก แตก่ ็สามารถทานได้อย่างเพลดิ เพลนิ และสรา้ งความสุขไดด้ ีทเี ดียว – ฟังเพลง แคไ่ ด้ฟงั เพลงเบาๆ จังหวะสบายๆ หรอื จังหวะมันส์ๆ ก็จะทาให้สมองปลอดโปรง่ และลืม ความเครยี ดไดอ้ ย่างง่ายดาย เพราะฉะนนั้ ลองหามุมสงบและเปิดเพลงเบาๆ ฟังดูสิ รบั รองว่าจะทาให้ ความเครยี ดลดลง และสขุ ภาพจิตดขี ึ้นอย่างแน่นอน 2.ลดละ ความอยากได้อยากมี อาจดูเป็นเร่ืองยาก แตเ่ ชือ่ เถอะว่าแค่มีความตั้งใจจริงกส็ ามารถทาไดแ้ นน่ อน เพยี งแค่พยายามลดความอยาก ไดอ้ ยากมีออกไปใหไ้ ด้มากทสี่ ุด และต้ังตนเองอยบู่ นพื้นฐานของความพอเพยี ง กล่าวคือ  ควรอยากมอี ยากได้ในสิ่งท่ตี นเองสามารถเอื้อมถึงได้ไม่ยาก โดยส่ิงนั้นจะตอ้ งมีราคาทีไ่ ม่แพงเกินไป และม่นั ใจได้วา่ เมื่อลงทุนซื้อไปแล้วจะไม่ส่งผลกระทบต่อการเงินและการใชจ้ า่ ยในชวี ิตประจาวนั  ควรอยากมอี ยากได้เฉพาะของที่จาเปน็ และนามาใช้ประโยชนไ์ ด้จริงเท่าน้ัน  ระลกึ อยเู่ สมอวา่ คนเรามีต้นทุนชีวิตท่ีแตกตา่ งกัน จงึ ไมจ่ าเปน็ ท่ีจะต้องมีอย่างใครเขาและตอ้ งไม่อิจฉา คนอนื่ ดว้ ย หากสามารถทาได้ดงั นี้สุขภาพจิตของเราก็จะดีขึ้น และไม่เกิดความทุกข์ ความอจิ ฉาริษยา ถึงแม้วา่ จะเห็นผู้อนื่ ดีกวา่ ก็ตาม

3.สร้างความสัมพนั ธ์ท่ีดกี บั ผ้อู ืน่ การสรา้ งความสมั พันธ์กบั ผู้อ่ืนถือเปน็ สงิ่ ท่ีสาคญั มาก เพราะนอกจากจะทาให้เกิดมิตรภาพที่ดตี ่อกนั แลว้ ยงั ดี ตอ่ สุขภาพจติ อีกด้วย ยกตวั อย่างเชน่ การทางาน หากเรามีเพ่ือนร่วมงานท่ดี แี ละสามารถเข้ากันกับเพื่อน รว่ มงานได้ กจ็ ะทาให้เราทางานได้อยา่ งมคี วามสุข สามารถพดู คุยสังสรรค์กับเพื่อนร่วมงานไดต้ ลอด และเม่ือมี ปัญหาอะไรกย็ ังมเี พ่ือนคอยให้คาปรกึ ษาและรบั ฟงั เรื่องราวของเราอีกดว้ ย ซึง่ มันก็คงจะดกี วา่ การไมม่ เี พือ่ น เลยสกั คนจรงิ ไหม โดยคนทป่ี ิดกั้นตนเองจากการสร้างความสัมพันธก์ บั เพ่ือนร่วมงาน ก็จะกลายเปน็ คนที่หดหู่ โดดเดย่ี วและมักจะเกดิ ความระแวงว่าใครจะคดิ ไม่ดีกับตนเองเสมอ ซงึ่ ทั้งหมดนล้ี ว้ นเป็นการทาลายสขุ ภาพจติ ทงั้ สิ้น ดังนน้ั มาสรา้ งความสมั พนั ธ์ท่ีดีกับผู้อ่นื และมองโลกในแง่ดกี ันดีกวา่ อยา่ งน้อยก็จะทาใหส้ ขุ ภาพจติ ดีขน้ึ มากทีเดยี ว 4.รูจ้ กั ปล่อยวาง เรอ่ื งบางเรื่องหากเกบ็ เอามาคิดหมกมุ่นตลอดเวลา ก็จะทาให้เกิดความเครียดและสง่ ผลต่อสุขภาพจติ ได้ ดงั น้ัน จึงควรรจู้ ักปลอ่ ยวางบา้ ง ซึ่งการปลอ่ ยวางก็สามารถทาไดห้ ลากหลายวธิ ีดังนี้ – มองข้ามสิ่งเลก็ ๆ นอ้ ยๆ แม้ว่าส่ิงน้ันจะไม่ถกู ตอ้ ง เพราะอยา่ งไรสง่ิ ผดิ พลาดเหล่าน้ันก็ไม่ไดส้ ่งผลกระทบ อะไรมากมาย บางคร้ังการมองขา้ มส่งิ เลก็ น้อยไปและใหค้ วามสาคญั กับสิ่งทส่ี าคัญกวา่ ก็จะช่วยสรา้ งคุณภาพ ชีวิตทีด่ ีได้มากทีเดียว และไม่ทาใหต้ อ้ งเสยี เวลากับการจมปลักอยู่กบั สิง่ นั้นอีกด้วย – อย่ากงั วลในความคดิ ของคนอน่ื มากเกนิ ไป เพราะนั่นจะยงิ่ ทาให้สขุ ภาพจติ ของคุณแย่ลงไปเปล่าๆ ควรคดิ อยเู่ สมอว่าคนเรามีความคดิ ที่แตกต่างกัน ซึง่ แทนทจ่ี ะเครยี ดกบั ความคดิ ของคนอ่ืน มาปรับปรงุ และพัฒนา ความคิดของตัวเองใหด้ ีข้นึ ดีกวา่ สว่ นกรณีท่ีมคี นชอบและไม่ชอบเราน้ัน ก็ถือเป็นเร่ืองธรรมดา พวกเขาอาจจะ เอาเราไปนนิ ทาบา้ ง แต่หากไม่เกบ็ มาใส่ใจ ก็ไมม่ ีอะไรทจ่ี ะมาบั่นทอนความรสู้ ึกและสขุ ภาพจติ ของเราได้อย่าง แนน่ อน – อดตี ทเ่ี ลวร้ายอยา่ ไปจดจา หลายคนมักจะเก็บเอาอดตี ที่เลวร้ายมาคดิ อยู่เสมอ ซึ่งน่ันก็เป็นการบนั่ ทอน กาลังใจของตวั เองและส่งผลเสียต่อสุขภาพจติ เปน็ อยา่ งมาก ไม่ว่าอดตี เหลา่ น้ันจะเป็นเร่อื งของความผิดพลาด ในการทางาน ชีวติ ครอบครัวทีย่ ่าแย่ในวัยเด็ก หรืออดีตเรือ่ งความรักกต็ าม เพราะฉะน้ันควรปล่อยวางซะให้ หมด และมงุ่ อยู่กับปจั จบุ ัน แค่ทาปจั จุบนั ให้ดี ความสุขและความสาเรจ็ ก็จะอยูไ่ ม่ไกลเกินเอื้อมแน่นอน – อย่าเขม้ งวดกับตารางชีวติ จนเกินไป หลายคนมกั จะกาหนดตารางชวี ิตในแต่ละวนั ไว้แบบเป๊ะๆ ซึ่งเม่ือไม่ สามารถทาไดต้ ามท่ีตั้งเป้าไว้ กจ็ ะทาให้เกดิ ความเครียดและกดดนั ในทีส่ ุด ดงั นั้นจึงควรปลอ่ ยวางบา้ ง โดยสรา้ ง ความยืดหยนุ่ ให้กบั ตารางประจาวันเล็กน้อย เมื่อไมส่ ามารถทาได้ตามเปา้ หมายกจ็ ะได้ไมเ่ กดิ ความรสู้ ึกยา่ แย่ จนเกินไป 5.การทาสมาธิ การทาสมาธิ กเ็ ป็นอกี วิธหี นงึ่ ท่จี ะช่วยสรา้ งสขุ ภาพจิตท่ีดีได้ เพราะเม่ือทาสมาธิจะทาให้เราเกิดความรสู้ ึกผอ่ น คลาย สบายใจและมสี ติกบั เรื่องต่างๆ มากขึน้ แถมยังชว่ ยจดั การกบั ความเครยี ด ความกังวลได้อย่างดีเยี่ยมอีก ดว้ ย โยการทาสมาธนิ ้ันอาจจะหาชว่ งเวลาวา่ งๆ ตอนเชา้ ตอนเย็นหรือก่อนนอนสักประมาณ 10–20 นาที แคท่ าเป็นประจา กจ็ ะชว่ ยเสริมสรา้ งสุขภาพจิตที่ดไี ด้ หรือจะเป็นการฝกึ สมาธดิ ว้ ยวธิ อี ่ืนๆ กไ็ ด้เหมือนกัน 6.ดึงตัวเองออกจากสถานการณแ์ ย่ๆ เม่อื กาลงั รู้สกึ วา่ ตวั เองตกอยใู่ นสถานการณ์ยา่ แย่ ไม่วา่ จะเปน็ เร่ืองงาน เร่ืองในครอบครัว เร่ืองความรกั หรือ เร่อื งอน่ื ๆ ควรดึงตัวเองออกมาจากสถานการณเ์ หลา่ น้ันทันที เพราะสถานการณเ์ หลา่ น้ันจะทาให้เกิดความ ทุกข์ ไม่สบายใจ ความเศร้าหมอง ซึง่ เม่อื ปล่อยไว้นานๆ ก็อาจนาไปสูภ่ าวะโรคซึมเศร้าและปัญหาสุขภาพจิต อื่นๆ ได้ เพราะฉะน้ันตัดสนิ ใจดงึ ตวั เองออกมาตัง้ แตว่ นั นจี้ ะดที ีส่ ุด โดยเฉพาะเรื่องความรัก หากคดิ วา่ ความรกั

กาลงั ไปไมร่ อด ไม่ว่าจะเปน็ เพราะเขามีคนใหมห่ รือนิสยั ท่ีเข้ากันไม่ได้ ก็ควรจบความสัมพันธ์นน้ั ซะ แม้จะต้อง ใชเ้ วลาในการทาใจแต่ก็ไม่ทาใหส้ ุขภาพจติ แยล่ งไปกวา่ เดิมแนน่ อน การสรา้ งสขุ ภาพจติ ทีด่ ใี หก้ ับตนเองไมใ่ ช่เรอื่ งยาก แค่พยายามหลีกเลีย่ งสาเหตตุ า่ งๆ ทเ่ี ปน็ ตวั การทาลาย สขุ ภาพจิตและทาตามวิธตี ่างๆ ที่แนะนาไปขา้ งต้น ก็จะทาใหค้ ณุ มสี ขุ ภาพจติ ที่ดีและมคี วามสุขกับการใช้ ชีวติ ประจาวันไดอ้ ยา่ งแนน่ อนค่ะ