ป๋าเอี่ยว10

~ 51 ~ นอ ยหนา ชื่อวทิ ยาศาสตร : Annona squamosa L. วงศ : Annonaceae ชอื่ สามญั : Sugar Apple ชอื่ อ่นื : นอ ยแน นะนอแน หมกั เขยี บ ลักษณะ : ไมย ืนตน สูง 3-5 เมตร ใบเดย่ี ว เรยี งสลับ รปู ใบหอกหรือรูปใบหอกแกมขอบขนาน กวาง 3-6 ซม. ยาว 7-13 ซม. ดอกเดย่ี ว ออกที่ซอกใบ หอยลง กลีบดอกสีเหลืองแกมเขยี ว 6 กลีบ เรยี ง 2 ชนั้ ๆ ละ 3 กลีบ หนาอวบน้ำ มีเกสรตวั ผูและรงั ไขจำนวนมาก ผลเปน ผลกลุม คอ นขาง กลม ประโยชนท างสมนุ ไพร : ตำรายาไทยใชใบสดและเมลด็ ฆา เหา โดยใชเมล็ดประมาณ 10 เมล็ด หรอื ใบสดประมาณ 1 กำมือ (15 กรัม) ตำใหละเอียด ผสมกับน้ำมันมะพราวพอแฉะ ขยใ้ี หท่วั ศีรษะ ใชผ าคลุมโพกไวประมาณ 10 นาทถี งึ คร่งึ ช่ัวโมง ใชห วีสางเหาออก สระผมใหสะอาด (ระวงั อยาใหเขาตา เพราะจะทำใหต าอกั เสบและแสบได) มีรายงานยนื ยันวานำ้ ยาท่ีคน้ั จากเมลด็ บดกบั น้ำมันมะพรา วในอตั ราสว น 1:2 สามารถฆาเหาไดด ีทส่ี ุด คือฆาไดถึง 98% ใน 2 ช่วั โมง ใชร ักษา หดิ กลากและเกลื้อนดวย

~ 52 ~ ยานาง ช่อื วทิ ยาศาสตร : Tiliacora triandra Diels วงศ : Menisspermaceae ลกั ษณะ : ไมเถา ใบเดยี่ ว เรยี งสลบั รูปไขแกมใบหอก กวาง 2-4 ซม. ยาว 5-12 ซม. ดอกชอ ออก ตามเถาและที่ซอกใบ แยกเพศอยคู นละตน ไมมกี ลีบดอก ผลเปนผลกลมุ ผลยอย รปู วงรีประโยชน ทางสมนุ ไพร : ตำรายาไทยใชรากตม กับน้ำ ดื่มเปน ยาแกไขทุกชนิด การทดลองพบวาสารสกดั รากมีฤทธ์ติ า นเชื้อ มาลาเรียชนิดฟลซิพารัมในหลอดทดลอง

~ 53 ~ ปลาไหลเผอื ก ชอ่ื วิทยาศาสตร : Eurycoma longifolia Jack วงศ : Simaroubaceae ชอ่ื อน่ื : กรุงบาดาล คะนาง ชะนาง ตรึงบาดาล ตุงสอ แฮพันช้ัน เพยี ก หยิกบอถอง หยิกไมถงึ เอยี นดอน ไหลเผือกลกั ษณะ : ไมย นื คน สูง 4-6 เมตร ลำตน ตรง ไมค อยแตกก่งิ กาน ใบประกอบ แบบขนนก เรยี งสลบั ออกเปน กระจุกบรเิ วณปลายกิ่ง ใบยอยรปู ไขแกมวงรี กวาง 2-3 ซม. ยาว 5-7 ซม. สีเขียวเขม ยอดและใบออนมขี นสนี ้ำตาลแดง ดอกชอ ออกทซี่ อกใบ ดอกยอยขนาด เลก็ กลบี ดอกสีมวงแดง ผลเปน ผลสด รปู ยาวรีประโยชนทางสมนุ ไพร : ตำรายาไทยใชร ากเปน ยา แกไ ขทกุ ชนดิ รวมทั้งไขจับสน่ั พบวาสารทอ่ี อกฤทธิเ์ ปน สารท่มี ีรสขมไดแก eurycomalactone eurycomanol และ eurycomanone สารท้ังสามมีฤทธิย์ ับยงั้ การเจริญเติบโตของเชอ้ื มาเลเรีย ชนดิ ฟล ซพิ ารัมในหลอดทดลองได จัดเปนสมนุ ไพรท่ีมศี กั ยภาพ ควรศกึ ษาวิจยั ตอไป

~ 54 ~ บอระเพด็ ชอ่ื วิทยาศาสตร : Tinospora crispa ( L.) Miers ex Hook.f. & Thoms วงศ : Menisspermaceae ชอื่ อน่ื : เครอื เขาฮอ จงุ จิง เจตมลู หนาม เจตมลู ยาน เถาหัวดวน หางหนู ลกั ษณะ : ไมเ ถาเลอ้ื ยพนั มลี ักษณะคลา ยชิงชา มาก ตา งกันทเ่ี ถามีขนาดใหญกวา มปี มุ ปมมากกวา มรี สขมกวาและไมมปี ุมใกลฐานใบ ประโยชนท างสมนุ ไพร : ตำรายาไทยใชเถาเปน ยาแกไข ขบั เหง่ือ แกก ระหายน้ำ แกรอ นใน โดยนำ เถาสดขนาดยาว 2 คืบคร่งึ (30-40 กรัม) ตม ค้ันเอานำ้ ด่มื หรอื ตม เค่ยี วกับน้ำ 3 สว นจน เหลือ 1 สวน ด่ืมกอนอาหารวันละ 2 คร้ังเชา เย็น หรือเมื่อมีไข นอกจากน้ีใชเปนยาขมเจริญอาหาร ดวย ปจจุบนั องคก ารเภสัชกรรมผลิตทิงเจอรบ อระเพ็ด เพอื่ ใชแ ทน Tincture Gentian ซ่ึงเปน สว นผสมของยาธาตทุ ีต่ อ งนำเขาจากตา งประเทศ การทดลองในสัตวพ บวานำ้ สกดั เถาสามารถลด ไขไ ด

~ 55 ~ มังคดุ ชอ่ื วิทยาศาสตร : Garcinia mangostana L. วงศ : Guttiferae ชอื่ สามัญ : Mangosteen ลักษณะ : ไมย ืนตน สูง 10-12 เมตร ทกุ สว นมียางสเี หลอื ง ใบเดี่ยว เรยี งตรงขาม รปู ไขหรือรปู วงรี แกมขอบขนาน กวาง 6-11 ซม. ยาว 15-25 ซม. เน้ือใบหนาและคอ นขา งเหนยี วคลา ยหนงั หลัง ใบสเี ขียวเขม เปนมนั ทอ งใบสอี อนกวา ดอกเด่ียวหรือเปน คอู อกท่ีซอกใบใกลป ลายก่ิง สมบูรณเพศ หรอื แยกเพศ กลีบเลย้ี งสีเขยี วอมเหลอื ง กลีบดอกสแี ดง ฉ่ำนำ้ ผลเปนผลสด คอ นขา งกลม ประโยชนทางสมนุ ไพร : ตำรายาไทยใชเ ปลือกผลแหง ซงึ่ มีสารแทนนนิ เปน ยาฝาดสมาน แกโรค ทอ งรว ง ทองเสียเร้ือรงั และโรคเกยี่ วกับลำไส พบสาร xanthone ในเปลือกผลมีฤทธฆิ์ า เชื้อ

~ 56 ~ แบคทีเรียซง่ึ ทำใหเกดิ หนอง โดยสามารถฆาไดท ั้งสายพนั ธปุ กตแิ ละสายพันธุทด่ี ้อื ตอยาเพนนซิ ิลนิ มีฤทธติ์ า นเชื้อราทีเ่ ปน สาเหตขุ องโรคผิวหนงั หลายชนิดและลดอาการอักเสบดวย จึงมกี ารพัฒนา ยาในรปู ครีมผสมสารบริสุทธิ์ทแ่ี ยกไดจากเปลือกผล เพ่อื ใชร กั ษาแผลท่เี ปน หนองและสวิ ซง่ึ เกิด จากการติดเช้ือ ตลอดจนใชชวยลดรอ งรอยดา งดำบนใบหนาดว ย กระวาน ชอ่ื วิทยาศาสตร : Amomum krervanh Pierre วงศ : Zingiberaceae ชื่อสามญั : Siam Cardamom, Camphor Seed ชื่ออ่นื : กระวานดำ กระวานแดง กระวานขาว (ภาคกลาง, ภาคตะวนั ออก) กระวานจันทร กระวานโพธิสตั ว ลกั ษณะ : ไมลมลกุ สูง 1-3 เมตร ขนึ้ ในปาช้ืน บริเวณไหลเขาสงู มีเหงา ใตดนิ ใบเดี่ยว เรยี งสลับ รปู ขอบขนาน กวาง 8-15 ซม. ยาว 40-50 ซม. ไมมีกา นใบ ดอกชอ แทงจากเหงา กลบี ดอกสขี าว เปนหลอดและพองเปนกระเปาะ ออกดอกเมื่อตน อายุ 2-3 ป ผลกลมเกลีย้ ง ขนาด 6-15 มม. เม่อื

~ 57 ~ แกเปลอื กผลจะแหง และแข็ง เมลด็ ขนาดเลก็ 12-18 เมลด็ รวมกลมุ เปน 3 กลุม โดยมเี ยอ่ื บาง ๆ กั้น มกี ลนิ่ หอมและรสเผ็ดประโยชนทางสมนุ ไพร : ตำรายาไทยใชผ ลเปน ยาขับลม รักษาโรค ทอ งอืดเฟอ แนน จุกเสยี ด โดยใชข นาด 1-2 กรัม ชงน้ำดม่ื และใชเปนเครื่องเทศแตงกล่นิ อาหาร บรรณานุกรม สมาคมแพทยแผนไทย ศูนยฝ กอาชพี ตำบลคลองสาม อำเภอคลองหลวง จงั หวดั ปทุมธานี เว็ปไซต https://sites.google.com/site/smunphirbanheamiprayochn/srrphkhun- smunphir-phun-ban