การบัญชีธุรกิจซื้อขายสินค้า

เอกสารประกอบการเรียน รายวชิ า การบญั ชีธุรกิจซ้ือขายสิน้าา รหสั วชิ า 20201-2001 เร่ือง สมุดรายวนั เฉพาะ นางสาวปาริชาต สวยรูป วทิ ยาลยั การอาชีพลอง สานกั งาน ้ณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ

สมุดรายวนั เฉพาะ (Special Journal) สมุดรายวนั เฉพาะ(Special Journal)้ือ สมดุ รายวนั หรือสมดุ บญั ชี ข้นั ตนา ที่ใชบา นั ทึกรายการ้าา ที่เกิดข้ึนเร่ืองใดเรื่องหน่ึงโดยเฉพาะ สมดุ รายวนั ซ้ือ ( Purchases สมุดรายวนั ส่ง้ืนสิน้าา และจานวนท่ีไดา Journal ) เป็นสมดุ รายวนั ที่ใชา ลด (Purchases Returns and บนั ทึกรายการ้าา ท่ีเกี่ยวกบั การซ้ือ Allowance Journal) เป็นสมดุ ราย สิน้าา เป็น เงินเช่ือเทา่ น้นั วนั ท่ีใชบา นั ทึกรายการ้าา ท่ีเกี่ยวกบั การ ส่ง้ืนสิน้าา ที่ซ้ือมาเป็นเงินเช่ือเท่าน้นั สมุดรายวนั ขาย (Sales Journal) เป็นสมุดรายวนั ที่ใชบา นั ทึกรายการ้าา ท่ี สมุดรายวนั รับ้ืนสิน้าา และจานวนที่ลด ใหา (Sales Returns and Allowance เกี่ยวกบั การขายสิน้าา เป็นเงินเชื่อ Journal) เป็นสมุดรายวนั ที่ใชบา นั ทึก เท่าน้นั รายการ้าา ที่เก่ียวกบั การรับ้ืนสิน้าา ท่ี สมดุ รายวนั รับเงิน (Cash Received ขายเป็นเงินเช่ือเทา่ น้นั Journal) เป็นสมุดรายวนั ท่ีใชา สมุดรายวนั จา่ ยเงิน (Cash Payment บนั ทึกรายการ้าา ที่เก่ียวกบั การรับเงิน Journal) เป็นสมุดรายวนั ที่ใชบา นั ทึก เท่าน้นั เช่น การรับรายไดา การรับ รายการ้าา ที่เก่ียวกบั การจา่ ยเงินเท่าน้นั ชาระหน้ี เป็นตนา เช่น จา่ ย้า่ ใชจา า่ ย ซ้ือสินทรัพย์ จ่ายเงิน ชาระหน้ี เป็นตนา

สมุดรายวนั ซื้อ (purchases journal) สมดุ รายวนั ซ้ือเป็นสมดุ บญั ชีข้นั ตอนท่ีใชสา าหรับจดบนั ทึกรายการซ้ือสิน้าา เป็ นเงินเช่ือเท่าน้ันถาา มีการซ้ือสิน้าา ที่เป็ นเงินสดหรือซ้ือสินทรัพยป์ ระเภท อ่ืนเป็ นเงินเช่ือจะไม่นามาจดบนั ทึกในสมุดรายวนั ซ้ือแต่จะนาไปจดบนั ทึก ในสมุดเล่มอื่น เมื่อการ จดบนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ซ้ือเรียบราอยแลาว จะตาองทาการผ่านรายการไปยงั สมุดข้นั ปลาย น่ัน้ือในแต่ละวนั ทาการ จะตอา งผ่านรายการไปยงั สมุดบญั ชีแยกประเภทเจาา หน้ีแต่ละรายและ เม่ือ ผา่ นบญั ชีเรียบราอยแลวา ใหยา อา นไปใส่เ้รื่องหมาย 3 ในช่องของการผ่านบญั ชี ของสมดุ รายวนั ซ้ือสิน้าา ดวา ย ซ่ึงยอด้งเหลือของเจาา หน้ีการ้าา แต่ละรายใน สมุดบญั ชีแยกประเภทยอ่ ย รวมกนั ตอา งเท่ากบั ยอด้งเหลือของบญั ชีเจาา หน้ี การ้าา ในสมุดแยกประเภททวั่ ไป และทุกสิ้น เดือนกิจการตอา งทาการผ่าน รายการจากสมุดรายวันซ้ือสิน้าาไปยงั สมุดบญั ชีแยกประเภททว่ั ไปที่ เกี่ยวขอา ง้ือ บญั ชีซ้ือ ภาษีซ้ือและบญั ชีเจาา หน้ีการ้าา

สมุดรายวนั ซื้อ (purchases journal) สมุดรายวนั ซ้ือมีรายละเอยี ดดงั น้ี 1. ชื่อสมุดรายวนั ซ้ือ 2. หนาา แสดงหนาา ของสมุดรายวนั ซ้ือซ่ึงจะเรียงลาดบั ไป 3. ช่องวนั ท่แี สดงวนั เดือน ปี ท่ีเกิดรายการซ้ือเช่ือ 4. ช่องเลขท่ใี บกากบั สิน้าา ใหอา าา งองิ เลขทีข่ องใบกากบั สิน้าา /ใบกากบั ภาษีหรือใบส่งของท่ี เกี่ยวกบั การซ้ือ 5. ช่องชื่อเจาา หน้ีสาหรับบนั ทกึ ชื่อเจาา หน้ีหรือผขูา ายสิน้าา 6. ช่องหนาา บญั ชี ใชสา าหรับการอาา งอิงถึงบญั ชีแยกประเภทเจาา หน้ีรายการบุ้้ลเมื่อไดผา า่ น รายการ้าา แลวา ใหใา ชเา ้ร่ืองหมาย ✓เป็นตวั อยา่ งแสดงการบนั ทึกรายการ้าา ในสมุดรายวนั ซ้ือ การผา่ นรายการไปสมดุ แยกประเภทเจาา หน้ีรายตวั และสมุดแยกประเภททวั่ ไป 7. ช่องเดบติ ใชสา าหรับบนั ทึกจานวนเงินของยอดซ้ือและภาษีซ้ือ 8. ช่องเ้รดิตเจาา หน้ีใชสา าหรับบนั ทกึ จานวนเงินรวมของบญั ชีเจาา หน้ีซ่ึงตอา งเทา่ กบั ยอดรวม ของยอดซ้ือและภาษีซ้ือในช่องเดบิตท้งั น้ีสมุดรายวนั ซ้ือของแต่ละกิจการอาจมีรูปแบบท่ี แตกต่างกนั ตาม้วามเหมาะสมและ้วามตอา งการขอา มูล 9.เมื่อบนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ซ้ือ ในแต่ละวนั ตอา งทาการผา่ นรายการไปยงั สมุด บญั ชี แยกประเภทยอ่ ยเจาา หน้ีการ้าา แต่ละรายและทกุ ๆ สิ้นเดือนกิจการจะทาการสรุปยอดในสมุด รายวนั ซ้ือเพอ่ื ผา่ นรายการยอด รวมไปบญั ชีแยกประเภททวั่ ไปท่ี เกี่ยวขอา ง้ือ บญั ชีเจาา หน้ี การ้าา บญั ชีซ้ือและบญั ชีภาษีซ้ือ

สมุดรายวันส่งคืนสินค้าและจานวนท่ลี ดให้ (Purchases Returns and Allowance Journal) การส่ง้ืนและขอลดรา้าสิน้าา สิน้าา ที่กิจการซ้ือมาอาจมีสิน้าา ท่ีไม่ตรงตามสง่ั หรือ สิน้าา ชารุดเสียหาย กิจการ อาจยอมรับสิน้าา น้นั โดยขอใหาผูขา ายลดรา้าใหา หรืออาจ ส่ง้ืนใหากบั ผูขา าย โดยผูซา ้ือออกใบขอลดหน้ี เพ่ือใหาผูขา ายทราบ เมื่อผูขา ายไดารับแจงา การส่ง้ืนหรือขอลดรา้าสิน้าา แลวา ผขูา ายตกลงยนิ ยอมก็จะทาเอกสารที่เรียกวา่ ใบลด หน้ี แจงา ใหาผูซา ้ือทราบ รายการส่ง้ืนสิน้าา หรือขอลดรา้าสิน้าา น้นั จะมีผลตรงกนั ขาา มกบั รายการซ้ือ สิน้าา ถาา รายการส่ง้ืนสิน้าา เกิดจากการซ้ือสิน้าา เป็นเงินเช่ือก็จะมี ผลทาใหายอดซ้ือ ภาษีซ้ือ และเจาา หน้ี ลดลง ซ่ึงในทางปฏิบตั ิไม่นิยมลดยอดบญั ชีซ้ือ โดยตรง แต่จะบนั ทึกไวบา ญั ชีส่ง้ืน ก่อนและเม่ือสิ้นงวดก็จะนายอดบญั ชีส่ง้ืนไปหัก จากยอดบญั ชีซ้ือในงบกาไรขาดทุนเพื่อหายอดซ้ือสุทธิกิจการที่มีการส่ง้ืนสิน้าา เป็ น จานวนมากๆ หรือเกิดข้ึนบ่อยๆ อาจเปิ ดสมุดรายวนั ส่ง้ืน สาหรับการบนั ทึกส่ง้ืน สิน้าา ซ่ึงเป็ นการสง้ืนสิน้าา ที่ซ้ือมาเป็ นเงินเช่ือเท่าน้นั ซ่ึงเมื่อบนั ทึกรายการแลวา จะ ไปลดยอดเจาา หน้ีในสมดุ แยกประเภทยอ่ ยเจาา หน้ีรายบุ้้ล พอสิ้นเดือนจะรวมยอดใน สมดุ รายวนั ส่ง้ืนผา่ นไปบญั ชีที่เกี่ยวขอา ง้ือ บญั ชีเจาา หน้ี บญั ชีส่ง้ืนและบญั ชีภาษีซ้ือ

สมุดรายวันส่ งคืนสินค้าและจานวนที่ลดให้ (Purchases Returns and Allowance Journal) 1. / 2. 3. 4. 5. 6. ✓ 7. 8.

สมดุ รายวนั ขาย (Sales Journal) ในการขายสิน้าาเป็ นเงินเชื่อเกิดข้ึนบ่อยๆแทนที่จะบนั ทึกรายการใน สมดุ รายวนั ทวั่ ไปแลวา ผา่ นรายการไปสมุดแยกประเภททวั่ ไปทุกๆ้ร้ังท่ี มีการขายเชื่อทาใหาเสียเวลาและทาซ้าๆกัน กิจการอาจแยกบันทึก รายการขายเช่ือไวา ในสมุดรายวันเฉพาะ เรียกว่า สมุดรายวนั ขาย (sales journal) เช่นเดียวกบั สมุดรายวนั ซ้ือแลวา จึงผ่านยอดรวม ขายเชื่อท้งั เดือนผ่านรายการไปเดบิตบญั ชีลูกหน้ีเ้รดิตบญั ชีขาย และ บญั ชีภาษีขาย เดือนละ้ร้ังทุกวนั สิ้นเดือน นอกจากน้ันแลาวใหาผ่าน รายการขายเช่ือไปเดบิตสมดุ แยกประเภทยอ่ ยลูกหน้ีรายบุ้้ล ในแต่ละ วนั ท่ีมีรายการขายเช่ือเกิดข้ึน

สมุดรายวนั ขาย (Sales Journal) 1. / 2. 3. 4. ำ 5. / 6. 7. ำ ✓ 8. ำ ำ 9.

สมุดรายวนั รับคืนสินค้า (Sales Returns and Allowance Journal) การรับ้ืนและลดรา้าสิน้าา สิน้าา ที่กิจการขายใหากบั ลูก้าา ไปแลวา ลูก้าา อาจขอ ส่ง้ืนสิน้าา ท้งั หมดหรือบางส่วนเพราะชารุดเสียหาย หรือมีตาหนิ หรือไม่ตรง ตามสั่ง บาง้ร้ังลูก้าาจะขอลดรา้าของที่ซ้ือ ไปหรืออาจจะส่ง้ืนส่วนที่เป็ น ปัญหาเม่ือกิจการยนิ ยอมจะแจงา ใหาลูก้าา ทราบโดยออก Credit Note หรือใบหัก หน้ีใหกา บั ลูก้าา ผลของการรับ้ืนและจานวนที่ยอมลดใหากบั ลูก้าา ทาใหายอดขาย ภาษีขายและลูกหน้ีลดลงดวา ย ในทางปฏิบตั ิจะเป็ นบญั ชีรับ้ืนและจานวนที่ลดใหา เพื่อบนั ทึกรายการที่เกิดข้ึนบ่อยๆเมื่อสิ้นงวดจะนายอดบญั ชีรับ้ืนและจานวนท่ี ลดใหไา ปหกั จากยอดขายเพอ่ื หาขายสุทธิ ในกรณีท่ีมีการรับ้ืนสิน้าา และจานวนท่ี ลดใหามีไม่มากนานๆจะเกิดเหตุการณ์ ดงั กล่าวข้ึน กิจการไม่จาเป็ นจะตอา งเปิ ด สมุดรายวนั เฉพาะแต่จะนาเอารายการน้ีไปบนั ทึกในสมุดรายวนั ทวั่ ไปแต่ถาามี รายการรับ้ืนเป็นจานวนหลาย้ร้ังหรือเกิดข้ึนบ่อยก็จะเปิ ดสมดุ รายวนั รับ้ืน

สมุดรายวนั รับเงนิ (Cash Received Journal) สมุดรายวนั รับเงิน (Cash Receipts Journal) ธุรกิจท่ีมีรายการรับจ่ายเงินสด ในแต่ละวนั เป็นจานวนมากจาเป็ นอยา่ งยงิ่ ที่ตอา งมี วธิ ีการ้วบุ้มเงินสดที่รัดกุม ดงั น้นั จึงมกั แยกรายการที่มีการรับเงินสด และการจา่ ยเงินสดออก ต่างหากจากกนั โดยเปิ ด สมุดรายวนั เฉพาะข้ึนมาเล่มหน่ึงต่างหาก เรียกวา่ “สมดุ รายวนั รับ เงิน” สาหรับบนั ทึก รายการรับเงินสดและการนาเงินฝากธนา้าร รายการที่บนั ทึกในสมุดรายวนั รับเงิน แลวา ไมต่ อา งบนั ทึกในสมุดรายวนั ทวั่ ไป

สมุดรายวนั รับเงนิ (Cash Received Journal) 1. ำ 2. ✓ 3. 4. ำ 5. 6. 7. 3 8. 9. 10. 11. 12.

สมุดรายวนั จ่ายเงนิ (Cash Payment Journal) สมุดรายวนั จ่ายเงิน (Cash Disbursements Journal) สมุดรายวนั จา่ ยเงินเป็นสมดุ บนั ทึกข้นั ตนา อีกเล่มหน่ึงท่ีใชา้วบู้่กบั สมุดรายวนั รับเงินเพื่อ บนั ทึกราการจ่ายเงินสดและจ่ายเช็้จากบัญชีเงินฝากธนา้าร การบนั ทึก รายการใน สมุดรายวนั จ่ายเงินมีวิธีปฏิบัติเช่นเดียวกับสมุดรายวนั ทวั่ ไป กล่าว้ือ ตอา งบนั ทึกเดบิต บญั ชีใดและเ้รดิตบญั ชีใดเป็ นจานวนเงินเท่าใด ซ่ึง ในสมุดรายวนั จ่ายเงินน้ีจะแสดงช่องเ้รดิตก่อน ช่องเดบิตเพ่ือเนานในเร่ืองการ จ่ายเงิน รายการไหนที่บนั ทึกในสมุดรายวนั จ่ายเงินแลวา ไม่ตอา งบนั ทึกในสมุด รายวนั ทว่ั ไป

สมุดรายวนั จ่ายเงิน (Cash Payment Journal) 1. ✓ 2. 3. 4. 5. 6. 7. 3 8. 9. 10. 11. 12.