คู่มือส่งเสริมสุขภาพ

คมู ือแนวทาง การบรหิ ารจัดการดา นการสง เสรมิ การมกี ิจกรรมทางกายเพ�อสขุ ภาพ ขององคก รปกครองสวนทอ งถ่ิน กองกิจกรรมทางกายเพอ� สุขภาพ กรมอนามัย สำนักงานกองทุนสนบั สนุนการสรา งเสริมสุขภาพ

คำนำ ตามพระราชบัญญตั ิกำหนดแผนและข้ันตอนการกระจายอำนาจใหแ กอ งคกรปกครองสว นทองถิ่น พ.ศ. ๒๕๕๒ หมวด ๒ การกำหนดอำนาจและหนาที่ในการจัดระบบการบริการสาธารณะ มาตรา ๑๖ ๑๗ ๑๘ ๑๙ ไดก ำหนดใหอ งคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ มอี ำนาจและหนา ท่ีในการจดั ระบบสาธารณะ เพอ� ประโยชน ของประชาชนในทองถิ่น ซึ่งหนาที่หนึ่งไดกำหนดใหองคกรปกครองสวนทองถิ่น มีการสงเสริมกีฬา การสาธารณสุข แกประชาชาชนในทองถิ่น ซึ่งในแตละชุมชนมีความแตกตางในดานความเจริญ จำนวนประชากร และขนาดของพื้นที่ แตละชุมชนยอมมีปญหา และความตองการที่แตกตางกัน การจัดบรกิ ารเพ�อสงเสรมิ การมกี ิจกรรมทางกายในทองถนิ่ โดยรูปแบบท่เี หมือนกนั ยอ มไมบงั เกดิ ผลสงู สุด ชุมชนยอมรูปญหา และเขาใจปญหาไดดีกวาผูที่ไมไดอยูในชุมชนนั้น การบริหารงานขององคกรปกครอง สว นทอ งถน่ิ จงึ จำเปน ตอ งอาศยั การมสี ว นรว มของประชาชนในพน้ื ทเ่ี พอ� รว มกนั แกไขปญ หาตา ง ๆ ทเ่ี หมาะสม กบั พื้นท่ี กรมอนามัย โดยกองกิจกรรมทางกายเพ�อสุขภาพ จึงไดจัดทำแนวทางการบริหารจัดการ ดา นการสง เสรมิ การมกี จิ กรรมทางกายเพอ� สขุ ภาพขององคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ โดยศกึ ษาการบรหิ าร จัดการขององคกรปกครองสวนทองถิ่นที่เปนแบบอยางในดานการสงเสริมการมีกิจกรรมทางกาย ที่ดีหลายแหง เพ�อใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นที่สนใจการสงเสริมกิจกรรมทางกายใหกับประชาชน ในพน้ื ท่ีไดม แี นวทางการบรหิ ารจดั การทเ่ี หมาะสม ซง่ึ จะทำใหป ระชาชนในแตล ะชมุ ชนไดเ ขา ถงึ การบรกิ าร พน้ื ฐานดา นการสง เสรมิ กจิ กรรมทางกาย โดยมสี ถานทอ่ี อกกำลงั กาย กจิ กรรมการออกกำลงั กายทป่ี ระชาชน สามารถเลอื กออกกำลงั กายตามความเหมาะสมของตนเอง กองกิจกรรมทางกายเพอ� สุขภาพ กรมอนามัย

สารบัญ 1 บทนำ 1 1.1 การบรหิ ารจัดการ 2 1.2 ความสำคญั ของการบรหิ ารจัดการดานการสงเสริมการมีกิจกรรมทางกาย 3 1.3 การสงเสริมการมีกิจกรรมทางกายมคี วามสำคญั อยา งไรกบั ชมุ ชน 4 1.4 ทำไมตองเปนองคก รปกครองสว นทองถิน่ 5 2 การวเิ คราะหสภาพชุมชนเพ�อบริหารจัดการการสงเสรมิ การมกี ิจกรรมทางกายของ อปท. 7 2.1 การวเิ คราะหส ภาพชุมชน 8 3 การบรหิ ารจดั การดา นการมีกิจกรรมทางกายเพ�อสขุ ภาพ 11 3.1 แนวความคิดเก่ยี วกับการบริหารจดั การดา นสง เสริม การมกี ิจกรรมทางกายเพอ� สุขภาพขององคกรปกครองสว นทองถิน่ 12 3.1.1 สิ่งนำเขา 14 - ทรพั ยากรมนุษย 14 - งบประมาณ 15 - วสั ดอุ ุปกรณ 16 3.1.2 กระบวนการบริหาร 20 - การวางแผน 20 - การจัดองคก ร 20 - การนำและการส่ังการ 21 - การควบคมุ 23 3.1.3 ผลลัพธ 24 - สถานทีส่ ำหรับมกี จิ กรรมทางกาย 36 - กจิ กรรมทางกาย 25 - ประชาชนมกี จิ กรรมทางกายที่เพ่ิมขน้ึ 26 หนงั สืออางองิ 27 ภาคผนวก 28 - รายนามคณะผูจ ัดทำ 28 - รายนามองคกรปกครองสวนทอ งถน่ิ ท่ีเก็บขอ มูล 29

1 บทนำ คูมือแนวทางการบริหารจัดการดานสงเสริมการมีกิจกรรมทางกายเพ�อสขุ ภาพ 1 ขององคกรปกครองสว นทอ งถนิ่

1.1 การบรหิ ารจดั การ การบรหิ ารจดั การ คอื กระบวนการนำทรพั ยากรการบริหารมาใชใหบ รรลุวตั ถุประสงคตาม ขัน้ ตอนการบรหิ ารประกอบดว ย - การวางแผน (Planning) - การจดั องคก ร (Organizing) - การสงั่ การ (Leading/Directing) หรอื การอำนวย - การควบคุม (Controlling) ซึ่งจะมีความสัมพันธโดยตรงกับทรพั ยากรขององคกร (4 M’s) ประกอบดว ย - คน (Man) - เงนิ (Money) - วตั ถดุ ิบ (Material) - วิธกี าร /จัดการ (Method/ Management) เพ�อนำไปใชใหเกดิ ประโยชน และดวยจดุ มงุ หมายสำคญั ในการบรรลคุ วามสำเรจ็ ตามเปาหมายขององคก ร อยางมีประสทิ ธิภาพนน้ั (Efficient) หมายถึง การใชทรัพยากรไดอยางเฉลียวฉลาด และคุมคา (Cost-effective) การใชทรัพยากร อยางมีประสทิ ธผิ ล (Effective) หมายถึง การตัดสินใจไดอยางถูกตอง (Right decision) และมีการปฏิบัติการสำเร็จตามแผน ทีก่ ำหนดไว 2 ขคอมู งอื อแนงวคทก ารงปกการคบรรอหิ งาสรว จนดั ทกอารงดถาิ่นนการสงเสรมิ การมกี จิ กรรมทางกายเพ�อสุขภาพ

1.2 ความสำคญั ของการบรหิ ารจดั การดานการมีกิจกรรมทางกาย ในการสงเสริมการมีกจิ กรรมทางกายใหก บั ประชาชนเปนกจิ กรรมหนง่ึ ทส่ี งเสริมใหป ระชาชนมีสขุ ภาพทด่ี ี และสามารถตา นทานโรคภยั ตา ง ๆ ทส่ี ง ผลใหร ฐั ตอ งสญู เสยี งบประมาณจากการรกั ษาพยาบาลเปน จำนวนมาก การที่รางกายมีความแข็งแรงทำใหประชาชนสามารถประกอบกิจวัตรประจำวันไดเปนปกติ ที่ผานมากระทรวง สาธารณสุข ไดรณรงคใหประชาชนมีกิจกรรมทางกายในรูปแบบตาง ๆ หลายครั้ง แตปญหาที่ผานมา การรณรงคนน้ั ยงั ไมส ามารถทำใหเ กดิ กิจกรรมทางกายของประชาชนไดอยา งตอเนอ� ง และทว่ั ถึง การจะสงเสริม ใหประชาชนไดมีกิจกรรมทางกายอยางตอเน�องนั้น ตองอาศัยหลักการบริหารจัดการที่มีรูปแบบที่เหมาะสม ในแตล ะพน้ื ท่ี อกี ทง้ั การทจ่ี ะใหป ระชาชนมกี จิ กรรมทางกายไมเ พยี งแตใชว ธิ กี ารรณรงคผ า นสอ� ตา ง ๆ หรอื อบรม แกนนำใหไปเผยแพรเทานั้น แตควรคำนึงถึงปจจัยที่สามารถกระตุนใหประชาชนสนใจมามีกิจกรรมทางกายอยาง ตอเน�อง เชน ตองมีสถานที่เอื้อตอการมีกิจกรรมทางกาย ตองมีกลุมหรือชมรมที่คนในชุมชนเลือกตามความชอบ อปุ กรณก ารมกี จิ กรรมทางกายทเ่ี พยี งพอตรงกบั ความตอ งการ ผนู ำกจิ กรรมทางกายทเ่ี ขม แขง็ มคี วามรูทถ่ี กู ตอ ง และทันสมัย การประชาสัมพันธกระตุนใหประชาชนในชุมชนสนใจในการมีกิจกรรมทางกาย เปนตน ซึ่งสิ่ง เหลานี้ลวนแตตองใชหลักการบริหารจัดการในการจัดสรรทรัพยากรในชุมชนที่จะทำใหเกิดความตอเน�อง ในการจดั กจิ กรรม และความยงั่ ยืนในอนาคต 3คมู อื แนวทางการบริหารจดั การดานการสงเสริมขกอารงมอกี งิจคกกรรรปมกทคารงอกงายสเวพน�อทสอุขงภถาพนิ่

1.3 การสง เสรมิ การมกี จิ กรรมทางกายมีความสำคญั อยางไรกับชมุ ชน ทผี่ า นมาเหตผุ ลในการสงเสรมิ ใหประชาชนมกี จิ กรรม ทางกายนั้น สวนใหญจะมองในเร�องของการมีสุขภาพที่ดี ลดการปว ยของโรคตา ง ๆ ชะลอความเสอ� มของอวยั วะตา ง ๆ เปนตน ซึ่งเปนเหตุผลที่ใหความสำคัญในเร�องเฉพาะสวน บคุ คลเปน สว นใหญ แตค วามเปน จรงิ แลว ไมเ พยี งแตป ระโยชน ทางดานสุขภาพของแตละบุคคลเทานั้น การมีกิจกรรมกาย ยงั เปน การสรา งสงั คมใหม คี วามสขุ ไดอ กี รปู แบบหนง่ึ อยา งท่ี เรยี กไดว า “กจิ กรรมกายเปน ทง้ั ศาสตรแ ละศลิ ป” กจิ กรรม ทางกายทำใหคนในชุมชนสามารถรวมกลุมกันไดงาย หรือ ทเ่ี รยี กวา ชมรม การรวมกลมุ กนั นเ้ี องทจ่ี ะทำใหเ กดิ การสรา ง ความสัมพันธของคนในชุมชนนั้น เน�องจากไดมีการพบปะ พดู คยุ ทำกจิ กรรมรว มกนั สมาชกิ ในกลมุ สรา งความสมั พนั ธ ฉันทเพ�อน หรือพี่นอง จึงเกิดการเอื้อเฟอชวยเหลือซึ่งกัน และกันของคนในชุมชนนั้น ในกลุมเหลานี้ยังสามารถทำ กิจกรรมท่เี กดิ ประโยชนก ับสงั คมได เชน ชมรมผูสงู อายุทำ กิจกรรมรวมกับเยาวชนในโรงเรียนประถมศึกษา โดยมี กจิ กรรมทางกายพรอ มกบั การรอ งเพลงทเ่ี ชดิ ชสู ถาบนั ชาติ สถาบนั พระมหากษตั รยิ  และมกี ารแลกเปลย่ี นประสบการณ ระหวางผูสูงอายุกับเยาวชน ชมรมผูสูงอายุบางแหง มกี ารสอนภมู ปิ ญ ญาทอ งถน่ิ ใหก บั เยาวชนดว ย แมก ระทง่ั ชมรมจกั รยานซง่ึ มีกจิ กรรมปน จกั รยานรอบชมุ ชนทกุ สปั ดาห กจ็ ะรณรงค การปองกันโรคไขเลอื ดออกไปดว ย ในชวงทมี่ ี การระบาดของโรค จะเหน็ ไดวา การรวมกลุมของประชาชน ในชุมชนทำใหเกิดกจิ กรรมผลประโยชนต อสงั คมหรอื ชมุ ชน นั้นได อีกทั้งหน�วยงานอ�นๆ ยังนำกิจกรรมตางๆ ลงไป ดำเนินงานในชุมชนผานกลุมหรือชมรมที่เหลานี้ ซึ่งทำให การดำเนินงานประสบความสำเร็จไดงายขึ้น เน�องจากมี กลมุ เปา หมายในชมุ ชนทแ่ี นน� อนอยแู ลว เชน การฝก อาชพี แกแ มบ า นทอ่ี ยใู นชมรมแอโรบคิ และในกลมุ ผสู งู อายุ การรณรงคเ กย่ี วกบั การเลอื กตง้ั โดยใหช มรมเดนิ -วง่ิ ชมรมจกั รยาน ชวยรณรงค เปน ตน 4 ขคอมู งอื อแนงวคทการงปกการคบรรอหิ งาสรวจนัดทกอ ารงดถาิ่นนการสงเสรมิ การมีกิจกรรมทางกายเพ�อสุขภาพ

1.4 ทำไมตอ งเปนองคก รปกครอง สว นทอ งถนิ่ ในปจจุบันพบวา นอกจากกระทรวงสาธารณสุข และกระทรวงการทอ งเทย่ี วและกฬี า ทม่ี หี นา ท่โี ดยตรงสง เสรมิ สนับสนุนใหประชาชนทุกกลุมวัยมีกิจกรรมทางกาย จนเปนวิถีชีวิตแลว ยังมีองคกรในทองถิ่น ที่แสดงบทบาท ดังกลาว โดยมีการบริหารจัดการที่มีประสิทธิภาพและ เปนที่ยอมรับของประชาชน โดยเฉพาะองคกรปกครอง สวนทองถิ่น (อปท.) ซึ่งเปนองคกรหลักที่ชวยสนับสนุน และขับเคล�อนงานสงเสริมกิจกรรมทางกายในประชาชน กลุมตา งๆ ใหเปน ไปอยางทว่ั ถึง สอดคลองกบั ความตอ งการ ของประชาชนดว ยการทำประชาคม หรอื การใหป ระชาชน จัดทำโครงการเพ�อของบประมาณ อปท.เปนองคกรที่เปน ศนู ยก ลางในการระดมทรพั ยากรของภาคสว นตา ง ๆ ในพน้ื ท่ี เกดิ ความยง่ั ยนื และพง่ึ พาตนเองได บทบาทหนา ทข่ี อง อปท. ที่เกี่ยวของกับการสงเสริมสนับสนุนกิจกรรมทางกาย ของประชาชน พบวาไดม กี ารกำหนดใหเ ปน หนา ท่ที ี่อาจทำขององคการบรหิ ารสวนตำบล (อบต.) ในเรอ� ง “ใหม ีและบำรุงสถานท่ีประชุม การกฬี า การพักผอ นหยอนใจและสวนสาธารณะ” และของเทศบาลตำบล เทศบาลเมอื ง และเทศบาลนคร กำหนดใหเ ปน หนา ทท่ี อ่ี าจทำในเรอ� ง “ใหม แี ละ บำรุงสถานทส่ี ำหรับการกีฬาและพลศกึ ษา” สวนองคก ารบริหารสวนจงั หวดั กำหนดใหม ีหนา ทพ่ี ฒั นา จังหวดั ท้งั ดา นเศรษฐกิจ สังคม การศึกษา สาธารณสขุ การอาชพี สาธารณปู โภคตา ง ๆ โดยสว นใหญ จะเนนเร�องจัดใหมีสถานที่ สำหรับการมีกิจกรรมทางกายและพักผอนหยอนใจ มากกวากิจกรรม การสงเสริมกิจกรรมทางกายโดยตรง กองกิจกรรมทางกายเพ�อสุขภาพ กรมอนามัย ไดเล็งเห็นถึง ความสำคัญในการสรางความรวมมือกับอปท. ใหเปนเครือขายการสงเสริมการมีกิจกรรมทางกาย เพอ� สุขภาพ 5คูมือแนวทางการบริหารจดั การดา นการสง เสริมขกอารงมอกี งิจคกก รรรปมกทคารงอกงายสเวพนอ� ทสอ ุขงภถาพ่นิ

เน�องจากการสง เสรมิ การมกี ิจกรรมทางกายเพอ� สุขภาพที่จะใหเกิดความสำเรจ็ และความยง่ั ยืนมีองคประกอบ ท่สี ำคัญ ๆ คอื 1) สถานที่การมีกจิ กรรมทางกาย ซ่งึ ตอ งใชง บประมาณในการสรา งและการดแู ลรักษาในแตละปเปนจำนวนมาก 2) กจิ กรรมทางกายทค่ี รอบคลมุ ทกุ กลมุ วยั หรอื ชมรมกจิ กรรมทางกายตา ง ๆ ซง่ึ ควรมกี จิ กรรมทางกายทห่ี ลากหลาย ทำใหคนในชมุ ชนสามารถเลอื กการมีกิจกรรมทางกายไดตามทชี่ อบ 3) การมีอปุ กรณส ำหรับกิจกรรมทางกาย 4) การส�อสารใหก บั ประชาชนไดอ ยางทวั่ ถงึ 5) การมีผนู ำกจิ กรรมทางกายท่ีมีศกั ยภาพ และใจรักในการมีกจิ กรรมทางกาย เปน ตน ซ่ึงองคประกอบตาง ๆ ทก่ี ลา วมาตอ งใชแ รงผลักดันไมว า จะเปน งบประมาณ การนำของผนู ำในชุมชน การประสานงานกับประชาชนในชมุ ชนหรอื หน�วยงานอ�น ๆ ท่อี ยูในพนื้ ที่ โดยอปท. ถือไดวา เปน องคกรท่เี ปน ศนู ยกลางดานการบริหารของชมุ ชนมีศกั ยภาพทจี่ ะดำเนนิ งานในองคป ระกอบท่ีกลา วมาไดดกี วาองคกรอน� ๆ โดยกองกิจกรรมทางกายเพ�อสุขภาพ มีบทบาทในการเปนส�อกลางแลกเปลี่ยนเรียนรูในการบริหารจัดการ ดานการสงเสริมการมีกิจกรรมทางกายเพ�อสุขภาพของ อปท.ทั่วประเทศ สนับสนุนดานวิชาการใหกับ อปท. ทั้งการฝกอบรม และการสนับสนุนส�อตาง ๆ เพ�อให อปท. มีศักยภาพในการสงเสริมกิจกรรมทางกาย ใหกับประชาชนในพื้นที่ และประชาชนสามารถเขาถึง การบริการดานการมีกิจกรรมทางกายเพ�อสุขภาพ ไดอยางทวั่ ถงึ และยัง่ ยนื 6 ขคอูมงอื อแนงวคทการงปกการคบรรอิหงาสรวจนัดทกอ ารงดถาิน่ นการสงเสรมิ การมกี จิ กรรมทางกายเพอ� สขุ ภาพ

2 การวิเคราะหสภาพชมุ ชน เพอ� บรหิ ารจดั การ การสง เสรมิ การมีกจิ กรรม ทางกายของ อปท. 7คมู อื แนวทางการบริหารจดั การดานการสงเสริมขกอารงมอีกงิจคกกรรรปมกทคารงอกงายสเวพน�อทสอ ขุ งภถาพนิ่

2.1 การวิเคราะหสภาพชุมชน การบรหิ ารจดั การดา นสงเสรมิ การมกี จิ กรรมทางกายขององคกรปกครองสว นทอ งถ่ิน ไมส ามารถนา รปู แบบใดรูปแบบหนึ่งไปใชกบั ทุก อปท.ได เนอื่ งจาก สภาพของประชากร ภูมปิ ระเทศ วัฒนธรรม ความ เปน เมอื ง ฯลฯ ในแตล ะพื้นที่ไมเหมอื นกนั การกำหนดแนวทางการบริหารจดั การในการสงเสริม การมี กิจกรรมทางกายไดน ้นั จงึ ตอ งใชขอมูลของแตล ะพ้นื ท่ีมาวิเคราะหส ภาพของชุมชนเพอ่ื ทจี่ ะกำหนด แนวทางไดอ ยา งเหมาะสม โดยปจ จัยที่ควรนำมาวิเคราะหส ภาพของชุมชน มดี ังน้ี 1.สภาพภูมปิ ระเทศ ในแตละชุมชนจะมีสภาพภูมปิ ระเทศแตกตา งกนั บางชุมชนอยูใกลแหลงนำ้ เปนทีล่ มุ ซ่งึ มแี มน ้ำ คลอง หนอง บงึ ตา งๆ อาจทำใหเ กดิ นำ้ ทว มเปนประจำทกุ ปได หรอื ชมุ ชนที่ อยูในพนื้ ทส่ี ูง ซง่ึ ในฤดูรอ นขาดแคลนน้ำใชและนำ้ ดม� หรือใน พื้นท่ี ที่มีฝนตกบอ ยทงั้ ป การสรางสถานท่ีการมีกจิ กรรม ทางกาย หรือการจัดกจิ กรรมสง เสรมิ การมกี ิจกรรมทางกายก็ ตอ งพิจารณาใหเหมาะสมกับภูมปิ ระเทศที่กลาวมา 2.สภาพของประชากร เปนปจ จัยหนึ่งที่สำคัญในการพจิ ารณาวา อปท. จะตอ งสรางสถานท่ีการมกี ิจกรรมทางกาย การจดั กิจกรรม สงเสริมการมีกิจกรรมทางกายใหเหมาะสม กบั สภาพของ ประชากรในพื้นที่อยา งไร โดยพจิ ารณาจากจำนวนประชากร อาชพี ของประชากร กลุมวัยของประชากร ขนาดของประชากรนำมาพิจารณาในการสรางสถานทีก่ ารมี กิจกรรมทางกายวาควรมขี นาดใหญม ากนอยแคไหนที่จะ คุมคากับการลงทุนอาชพี และกลุมวัยสว นใหญของประชากร ในชุมชนใชในการพจิ ารณาประเภทของกิจกรรมการมี กิจกรรมทางกาย การใชอ ุปกรณ และสถานที่การมีกิจกรรม ทางกายท่ีเหมาะสมกับการใชแ รงของกลามเนอ้ื และความ ปลอดภยั จากการมกี จิ กรรมทางกาย 82 คูมอื แนวทางการบริหารจดั การดานสงเสริมการมกี จิ กรรมทางกายเพอ� สขุ ภาพ ขององคกรปกครองสวนทอ งถิ่น

3.สภาพความเปนเมอื งและชนบท ชวี ติ ของคนในเมอื งกบั คนชนบท หรอื ก่งึ เมอื ง ก่ึงชนบท ตา งก็มวี ถิ ีชีวิตไมเหมือนกัน ขนาดของประชากร กต็ า งกัน คนในเมอื งสวนใหญจะประกอบอาชพี รบั ราชการ และประกอบอาชพี ดา นคา ขาย เน�องจากในตวั เมอื งมศี นู ย ราชการ ตลาด และแหลง ธรุ กจิ ตางๆ อยูเปนจำนวนมาก การดำเนนิ ชีวติ ของคนในเมืองสวนใหญ จะมีเวลาในการ หยุดงานที่แนน� อน คอื ในชวงเย็น อาชพี สวนใหญก ็ไมไ ด ใชแรงกลา มเนอื้ มาก อีกท้งั เปนผูม ีการศกึ ษาในระดบั สูง สวนคนในชนบทสวนใหญจ ะประกอบอาชีพเกษตรกรรม ซึง่ ตองใชแรงของกลา มเน้ือมากกวาคนในเมอื ง เวลาใน การทำงานก็ไมแนน� อน ดังนนั้ การสง เสรมิ การมกี จิ กรรม ทางกายตองพิจารณาถงึ สภาพของวิถชี ีวิตที่แตกตา งกนั การใชแรงกลา มเนอ้ื ความรูความเขาใจในการมีกิจกรรม ทางกาย การใชเครอ� งมือในการมกี จิ กรรมทางกายท่ี แตกตางกนั เปนตน 4.ขนาดขององคกรปกครองสว นทอ งถนิ่ ประเภทขององคก รปกครองสว นทองถิ่นที่มี พ้นื ที่รบั ผิดชอบไดแก องคการบริหารสว นตำบล เทศบาลตำบล เทศบาลเมอื ง และเทศบาลนครซง่ึ มี ผลตองบประมาณท่ีอปท.จะไดร ับตามจำนวนรายหวั ประชากรท่ีอยพู ื้นที่ อปท.ท่มี งี บประมาณนอ ยทำให การดำเนนิ งานดานสงเสริมการมีกิจกรรมทางกาย เปนไปอยางไมเต็มที่เนอ� งจากมี ภารกจิ ทีห่ ลากหลาย สว นอปท.ทีม่ ีงบประมาณมากก็สามารถจดั กจิ กรรมไดห ลากหลายหรือสรา งสถานทก่ี ารมกี จิ กรรม ทางกายท่ีมีขนาดใหญไดก ารพิจารณาขนาดของอปท.ทำใหท ราบถงึ จำนวนประชากร และงบประมาณท่ีไดรับ แตก ็มี บางอปท. ท่ีไมไดเ ลอ� นระดบั ขนาดของอปท. ทัง้ ทม่ี คี ณุ สมบัติพรอ ม ขน้ึ อยกู บั วตั ถปุ ระสงคข องนักการเมอื งทองถน่ิ นั้นแตในการพิจารณากค็ วรใชขอมูลของจำนวนประชากร และงบประมาณทอี่ ปท.นั้นไดรบั ในแตละป คมู ือแนวทางการบริหารจดั การดา นสง เสรมิ การมกี ิจกรรมทางกายเพอ� สุขภาพ 9 ขององคก รปกครองสว นทอ งถ่นิ

5. ขนาดของพ้นื ท่ีท่อี งคก รปกครองสวนทอ งถนิ่ รบั ผิดชอบ ขนาดของพื้นที่ที่อปท. รับผิดชอบเปนปจจัยหนึ่ง ทต่ี อ งนำมาพจิ ารณาการสรา งสถานทส่ี ำหรบั มกี จิ กรรมทางกาย ที่ตองใชพื้นที่แตกตางกัน อปท. ที่มีพื้นที่รับผิดชอบนอยก็จะ สรางสถานที่สำหรับมีกิจกรรมทางกายขนาดเล็กแตกระจาย ทว่ั ทกุ พน้ื ท่ีในขณะทอ่ี ปท. ทม่ี พี น้ื ทข่ี นาดใหญก ารสรา งสถานที่ สำหรบั มกี จิ กรรมทางกาย สามารถใชพ น้ื ทเ่ี ปน จำนวนมากได เชน สนามฟตุ บอล สระวา ยนำ้ เปน ตน กส็ ามารถดำเนนิ การได 6. วัฒนธรรม ความแตกตา งทางวฒั นธรรมสง ผลตอ การสง เสรมิ การมกี จิ กรรมทางกายโดยเฉพาะทม่ี คี วามเชอ� ทางศาสนา ควรศึกษาอยางรอบคอบเกี่ยวกับขอหามหรือขอกำหนด ที่เกี่ยวของกับการมีกิจกรรมทางกาย เพ�อจัดกิจกรรม ทางกายทเ่ี หมาะสม วฒั นธรรมในชมุ ชนบางแหง ชอบความ ทนั สมยั ชมุ ชนบางแหง อนรุ กั ษป ระเพณเี ดมิ ๆ เชน ชมุ ชนท่ี อยใู กลแ มน ำ้ ซง่ึ ยงั คงรกั ษาประเพณแี ขง เรอื ยาวในชว งเวลา ตง้ั แตก ารซอ มจนถงึ การแขง ขนั เรอื ยาว ถอื ไดว า เปน การมี กิจกรรมทางกายอีกรปู แบบหนึ่ง 120 คขอูมงอื อแนงวคทการงปกการคบรรอหิ งาสรวจนัดทกอารงดถาิ่นนการสงเสริมการมกี ิจกรรมทางกายเพอ� สุขภาพ

3 การบริหารจดั การดา นสง เสริม การมกี ิจกรรมทางกายเพ�อ สุขภาพขององคกรปกครอง สวนทอ งถ่นิ 11คูมอื แนวทางการบรหิ ารจดั การดา นการสงเสรมิ ขกอารงมอีกงจิคกก รรรปมกทคารงอกงายสเวพน�อทสอ ขุ งภถาพ่นิ

3.1 แนวความคดิ เกีย่ วกบั การบริหารจดั การดา นสงเสริมการมีกิจกรรม ทางกายเพ�อสขุ ภาพขององคกรปกครองสวนทองถน่ิ การบรหิ ารจดั การดา นสง เสริมการมีกจิ กรรมทางกายเพอื่ สุขภาพขององคก รปกครองสวนทอ งถ่นิ ไดใชโครงสรางทฤษฎีวิเคราะหระบบ ประกอบดวย ดวย สิ่งนำเขา(Input), กระบวนการบริหาร(Process) ผลลพั ธ( Output) โดยนำหลกั 4M มาใชก ระบวนการบรหิ ารนำหลกั การบรหิ ารของรศ.ศริ วิ รรณ เสรรี ตั น และคณะมาใชใ นการกำหนดรปู แบบกระบวนการบรหิ ารจดั การ สว นผลลพั ธข องการบรหิ ารจดั การดา นการสง เสรมิ การมีกิจกรรมทางกายตองการใหใ นแตละชมุ ชนมี 1. สถานที่สำหรับมีกิจกรรมทางกายท่หี ลากหลาย 2. กิจกรรม/ชมรมสำหรบั ทกุ เพศ ทุกวยั 3. ประชาชนมกี ิจกรรมทางกายอยา งตอ เน�อง ซง่ึ จะไดองคประกอบการบรหิ ารจัดการการดา นสงเสรมิ การมีกิจกรรมทางกายเพอ� สุขภาพขององคก รปกครองสว นทองถน่ิ ดังน้ี กระบวนการบรหิ าร (Process) ผลลัพธ (Output) สง่ิ นำเขา (Input) การวางแผน การจัด(Oอ)งคกร 1.มสี ถานท่ีสำหรบั มีกิจกรรม (P) ทางกายท่หี ลากหลาย 1. ทรพั ยากรมนุษย 2. งบประมาณ การควบคุม การนำ 2.มกี จิ กรรม/ชมรมกจิ กรรม 3. วสั ดุ อุปกรณ (C) (L) ทางกายสำหรบั ทกุ เพศ ทกุ วยั 3.ประชาชนมีกจิ กรรมทางกาย อยา งตอเนอ� ง ภาพท่ี1 : องคประกอบการบริหารจดั การองคก าร ทีม่ า: รศ.ศริ วิ รรณ เสรีรตั น และคณะ, องคการ และการจัดการ เมอ� ไดอ งคประกอบการบริหารจดั การดา นการสง เสรมิ การมีกิจกรรมทางกายเพอ� สขุ ภาพในชมุ ชนแลว จะได อธิบายรายละเอียด ดงั นี้ 1.1 สิ่งนำเขา (Input) นำหลัก 4M มาใช ไดแก ทรัพยากรบุคคล (Man), งบประมาณ (Money), การจัดการ (Management), วัสดุ อุปกรณ (Material) ซึ่งเปนปจจัยสำคัญในการบริหารงาน แตในครั้งนี้ตัดการจัดการ ออกเพราะมอี ยูในการจัดองคก รของกระบวนการ (Process) อยแู ลว ซึ่งทรพั ยากรท้ัง 3 มีความหมาย ดงั น้คี ือ ก) ทรพั ยากรบุคคล (Man) หมายถงึ หมายถงึ บคุ ลากร คอื ผทู จ่ี ะตอ งเกย่ี วขอ งกบั ระบบงาน หรือหมายถึง คนทุกคนที่เกี่ยวของกับระบบนั้นเอง อาจจะประกอบไปดวยผูบริหารระดับตาง ๆ ซึ่งจะมีทั้งผูบริหาร ผูปฏิบัติงาน และอาจรวมถึงหน�วยงานภาครัฐ และประชาชนที่เกี่ยวของกับการสงเสริมการมีกิจกรรมทางกายใน ชมุ ชน ข) งบประมาณ (Money) หมายถงึ งบประมาณทง้ั ทอ่ี ปท.ไดร บั เชน รายไดท จ่ี ดั เกบ็ ได รฐั บาล จัดสรร เงินอุดหนุน หรือเงินที่ไดรับการสนับสนุนจากหน�วยงานอ�น ๆ ที่นำมาจัดสรรในการสงเสริมการมีกิจกรรม ทางกายซง่ึ นับเปนหัวใจท่ีสำคญั อยางหนึง่ ค) วสั ดุ อปุ กรณ (Material) หมายถงึ วสั ดอุ ปุ กรณเ ครอ� งมอื เครอ� งใชห รอื สง่ิ ของทน่ี ำมาใชผ ลติ และบรกิ ารรวมถงึ อาคารสถานทท่ี ่ีใชในการสงเสรมิ การมกี จิ กรรมทางกายของประชาชนในพื้นท่ี 122 ขคอมู งืออแนงวคทการงปกการคบรรอิหงาสรวจนัดทกอ ารงดถานิ่ นการสง เสรมิ การมกี ิจกรรมทางกายเพ�อสุขภาพ

1.2 กระบวนการ (Process) มีองคป ระกอบไดแ ก การวางแผน (planning) การจัดองคก ร (organizing) การนำหรอื การสง่ั การ (leading) การควบคมุ (controlling) ซึ่งในแตละองคประกอบมคี วามหมาย ดงั น้ี การวางแผน (planning) หมายถึง การเลือกวิธีการทำงานเพ�อใหเปาหมายผลลัพธที่ตองการ และกำหนดวาจะทำงานนน้ั การจดั การองคกร (organizing) หมายถงึ การนำเอาแผนงานทก่ี ำหนดไวม ากำหนดหนา ทส่ี ำหรบั บคุ ลากร หรอื กลมุ บคุ คลทจ่ี ะปฏบิ ัตภิ ายในองคก าร เปนการเริ่มตนของกลไกในการนำเอาแผนงานไปสกู ารปฏบิ ัติ จดุ มุงหมายของการจัดการองคก รคอื การใชความพยายามทุกกรณีโดยการกำหนดงาน และความสำคญั ของอำนาจ หนาที่ การนำหรอื การส่งั การ (leading) เปน การใชอ ทิ ธพิ ลเพอ� จงู ใจพนกั งานใหป ฏบิ ตั งิ าน และนำไปสู ความสำเรจ็ ตามเปา หมายทร่ี ะบไุ ว หรอื เปน กระบวนการจดั การใหส มาชกิ ในองคก รทำงานรว มกนั ไดด ว ยวธิ กี ารตา ง ๆ เพราะทรพั ยากรมนษุ ยเ ปน สง่ิ ทซ่ี บั ซอ น และเขา ใจถอ งแทไดย าก การนำหรอื การสง่ั การจงึ ตอ งใชค วามสามารถหลาย เร�องควบคูกันไป อาทิ ภาวะความเปนผูนำของผูบริหาร การจูงใจ การติดตอส�อสารในองคกร และการทำงานเปนทีม เปน ตน การควบคุม (controlling) หมายถงึ หนา ทท่ี างการจดั การสำหรบั ผบู รหิ ารในการรวบรวมขอ มลู เพอ� ใช เปน มาตรฐานวดั ผลการทำงานในองคก าร ถอื วา เปน กระบวนการตรวจสอบ หรอื ตดิ ตามผล และประเมนิ การปฏบิ ตั งิ าน ในกจิ กรรมตา ง ๆ ของพนกั งาน เพอ� รกั ษาใหอ งคก รดำเนนิ ไปในทศิ ทางสเู ปา หมายอยา งถกู ตอ งตามวตั ถปุ ระสงคห ลกั ขององคก ร ในเวลาทีก่ ำหนดไว 1.3 ผลลพั ธ (Outcome) เปนองคประกอบสุดทายของระบบ หมายถึง ความสำเร็จในลักษณะตาง ๆ ที่มีประสิทธิภาพ หรือมีประสิทธิผลในการดำเนินงาน ซึ่งในการสงเสริมการมีกิจกรรมทางกายเพ�อสุขภาพ ในชุมชน ผลของการบริหารจัดการขององคกรปกครองสวนทองถิ่น เพ�อใหเกิดสถานที่สำหรับมีกิจกรรมทางกาย ที่มีความหลากหลาย มีกิจกรรม/กลุม/ชมรมกิจกรรมทางกายสำหรับทุกเพศทุกวัย และมีประชาชนมามีกิจกรรม ทางกายอยา งตอเนอ� ง จากการอธิบายกรอบแนวทาง และความหมายองคประกอบตาง ๆ ที่กลาวมาขางตนนั้น แนวทางการบรหิ ารจดั การดา นสง เสรมิ การมกี จิ กรรมทางกายขององคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ มกี ารบรหิ ารจดั การ ดังนี้ 13คูม อื แนวทางการบริหารจัดการดา นการสง เสริมขกอารงมอกี งิจคกก รรรปมกทคารงอกงายสเวพน�อทสอขุ งภถาพ่นิ

3.1.1 สิ่งนำเขา (Input) 1.ทรัพยากรบุคคล (Man) การบริหารจัดการดานบุคคลากรสำหรับ การดำเนนิ งานสง เสรมิ การมกี จิ กรรมทางกายเพอ� สขุ ภาพ ในขององคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ นน้ั ควรมจี ำนวนของ บคุ ลากรทป่ี ฏบิ ตั งิ านสง เสรมิ กจิ กรรมทางกายอยา งนอ ย 1 คน ขน้ึ อยกู บั จำนวนประชากร หรอื ภาระงานของแตล ะ อปท.ดว ย เพอ� ทำหนาทป่ี ระสานงาน และควรมีความรู ดา นวทิ ยาศาสตรก ารกฬี าหรอื พลศกึ ษาจะทำใหม คี วาม เขาใจในการดำเนนิ งานไดดยี ิง่ ขน้ึ นอกจากนี้ยังมีบุคลากรอ�น ๆ ที่อปท.สามารถขอความรวมมือในการสงเสริมการมีกิจกรรมทางกาย เพอ� สขุ ภาพของประชาชนในพน้ื ท่ีได ไดแ ก บคุ คลากรจากหนว� ยงาน เชน โรงเรยี น สถาบนั การศกึ ษาทอ่ี ยูในพน้ื ท่ี ของอปท.เน�องจากมีครูพลศึกษาหรือนักวิทยาศาสตรการกีฬาที่มีความรูความสามารถในการเปนผูนำหรือให คำปรกึ ษาดา นการมกี จิ กรรมทางกาย การกฬี า หรอื การจดั กจิ กรรมทางกาย การแขง ขนั กฬี าตา ง ๆ ไดเ ปน อยา งดี ในบางอปท. จะมีสถาบันการศกึ ษาใหญ ๆ อยูดวย เชน มหาวทิ ยาลัย โรงเรียนกฬี า โรงเรยี นมัธยมศึกษา เปน ตน ซึ่งสถาบันเหลานีม้ บี ุคลากรมคี วามรคู วามสามารถดา นการมีกจิ กรรมทางกาย และการกฬี าซ่งึ อปท. สามารถขอความรว มมอื ในการดำเนนิ งานได รวมทง้ั หนว� ยงานสาธารณสขุ ซง่ึ มอี ยใู นทกุ ระดบั ตำบลคอื โรงพยาบาล สง เสรมิ สขุ ภาพระดบั ตำบล สำหรบั บางอปท.ทอ่ี ยูในเขตเมอื ง จะมโี รงพยาบาลประจำจงั หวดั โรงพยาบาลประจำ อำเภอ และสำนกั งานสาธารณสขุ จังหวดั ซง่ึ ทาง อปท. สามารถขอความรวมมือในการพัฒนาศกั ยภาพในการมี กิจกรรมทางกายของผูนำกิจกรรมทางกาย หรือส�อใหค วามรู เร�องกจิ กรรมทางกายตาง ๆ ได บคุ ลากรจากชมุ ชน ไดแ ก ประชาชนท่ีมีความรู ความเขา ใจในการมกี จิ กรรมทางกาย หรอื การกฬี าสามารถ ขอความรว มมอื ใหเ ปน แกนนำกจิ กรรมทางกาย หรอื แกนนำ ชมรมกจิ กรรมทางกาย นอกจากนย้ี งั มอี าสาสมคั รสาธารณสขุ กรรมการหมูบาน ซึ่งจะเปนบุคลากรที่จะสนับสนุนใหเกิด กจิ กรรมทางกายในแตล ะชมุ ชนได โดยทางอปท.ตอ งพฒั นา ศักยภาพบุคลากรเหลานี้ใหมีความรูความสามารถอยาง ตอ เนอ� งเพอ� นำไปปรบั ปรงุ กจิ กรรมทางกายของแตล ะชมุ ชน ใหเ หมาะสมตอไป 124 คขอูม งืออแนงวคทการงปกการคบรรอิหงาสรวจนัดทกอ ารงดถาน่ิ นการสงเสรมิ การมีกจิ กรรมทางกายเพ�อสขุ ภาพ

2.งบประมาณ (Money) การบริหารจดั การดา นงบประมาณถือวา เปน เรอ� งสำคัญในการสงเสริมการมีกจิ กรรมทางกาย เนอ� งจาก การมีกิจกรรมทางกายตองใชงบประมาณในการสราง และดแู ลสถานทเ่ี ปน จำนวนมาก อกี ทง้ั ยงั ใชในการสนบั สนนุ ชมรมกิจกรรมทางกาย อุปกรณ และการจัดกิจกรรม การรณรงค การแขง ขนั อยา งตอ เนอ� ง ซง่ึ งบประมาณทอ่ี ปท. นำไปใชในการสง เสรมิ การมกี จิ กรรมทางกายควรมอี ยา งนอ ย ไมต่ำกวารอยละ 3 ซง่ึ มที ม่ี าดงั น้ี 2.1 งบประมาณท่กี ำหนดไวในเทศบัญญตั งิ บประมาณรายจายประจำปี สวนใหญอปท. จะใหหน�วยงานที่เกี่ยวของจัดทำโครงการกำหนดไว ในเทศบัญญัติงบประมาณรายจายประจำปในเร�องของ การสราง และดแู ลสถานท่ี การจดั กจิ กรรมการแขง ขนั การรณรงคก ารมกี จิ กรรม ทางกาย การสอ� สารประชาสมั พนั ธ เปน ตน 2.2 งบประมาณจากกองทุนหลักประกนั สขุ ภาพระดับทอ งถนิ่ เปนงบประมาณที่สำนักงานหลักประกันสุขภาพ แหงชาติสนับสนุนใหอปท. จัดตั้งเปนกองทุนในพื้นที่รวมกับงบประมาณของอปท. เพ�อการสรางเสริมสุขภาพ การปอ งกันโรค การฟน ฟู สมรรถภาพ และการรกั ษาพยาบาลระดับปฐมภูมิ ท่ีจำเปนตอ สุขภาพ และการดำรง ชวี ติ โดยงบประมาณนี้ประชาชน หรือชมรมกจิ กรรมทางกายสามารถของบประมาณสวนน้ีไดโดยทำโครงการ เสนอทางอปท.เพ�อใหคณะกรรมการกองทุนฯ พิจารณา งบประมาณกองทุนนี้ใหตามรายหัวประชากร ตามทะเบียนบานในเขตรับผิดชอบทำใหเทศบาลใหญ ๆ เชน เทศบาลนคร เทศบาลเมือง จะมีงบในกองทุนฯนี้ เปน จำนวนมาก ในขณะอปท.ขนาดเลก็ มงี บในกองทนุ ฯ ในจำนวนทจ่ี ำกดั ประชากรในเมอื งสว นใหญเ ปน ผมู ฐี านะ มศี กั ยภาพทจ่ี ะมกี จิ กรรมทางกายไดค วามตอ งการงบประมาณสว นนน้ี า� จะนอ ยกวา อปท. ทม่ี ปี ระชากรในชนบท 15คมู อื แนวทางการบริหารจดั การดานการสงเสรมิ ขกอารงมอกี งจิคกกรรรปมกทคารงอกงายสเวพนอ� ทสอุขงภถาพ่ิน

2.3 งบประมาณจากหน�วยงานอน� ๆ เชน งบประมาณจากองคก ารบริหารสว นจงั หวัด กรมสง เสรมิ การปกครองทองถิ่น กรมโยธาธิการและผังเมืองที่สามารถขอสนับสนุนในการสรางสถานที่ การมีกิจกรรมทางกายได นอกจากนี้ยังมีงบประมาณจากสมาชิกสภาผูแทนราษฎรในจังหวัด นอกจากนี้ยังมีหน�วยงานภาคเอกชนในพื้นที่ที่ใหการสนับสนุนการจัดกิจกรรมทางกายดวย เชน กัน 3. วัสดุ อุปกรณ (Material) การบริหารจัดการดานวัสดุอุปกรณรวมทั้งสถานที่ดวย เน�องจากสถานที่เปนปจจัยหนึ่งที่จะกระตุน ใหประชาชนมามีกิจกรรมทางกาย การบริหารวัสดุ อุปกรณ และสถานที่ตองทำการวิเคราะหสภาพชุมชนเพ�อให การสนบั สนนุ เปน ไปตามความตอ งการ และความเหมาะสมกบั กจิ กรรมทางกายของชมุ ชน ดงั นน้ั การบรหิ ารจดั การ วัสดุ อปุ กรณ สถานทก่ี ารมกี ิจกรรมทางกายควรมกี ารบริหารจดั การ ดังน้ี วสั ดุ อุปกรณ การบริหารจดั การในเร�องของวัสดุ อปุ กรณที่ใชในการมกี จิ กรรมทางกาย เปน วสั ดุ อุปกรณ 2 ประเภทดว ยกัน คอื ก. วัสดุ อุปกรณที่ติดตั้งอยูกับสถานที่ออกกำลังกาย ทง้ั ในทแ่ี จง และในรม ในการบรหิ ารจดั การวสั ดุ อปุ กรณ เหลานี้ ควรพิจารณาถึงความเหมาะสมกับวิถึชีวิตใน แตละชุมชน ประชาชนที่อยูในเขตเมืองสวนใหญจะเปน ผมู กี ารศกึ ษาทด่ี ี มอี าชพี สว นใหญร บั ราชการและคา ขาย ซง่ึ ใชแ รงของกลา มเนอ้ื นอ ย ดงั นน้ั อปุ กรณข องการมกี จิ กรรม ทางกายจงึ ควรเปน อปุ กรณท เ่ี นน การมกี จิ กรรมทางกาย ที่ใชแรงกลามเนื้อ เชน อุปกรณในฟตเนส อุปกรณใน การเลน กฬี าเทนนสิ แบดมนิ ตนั วา ยนำ้ เปน ตน สว นคน ในชนบท สวนใหญจะประกอบอาชีพเกษตรกรรม ซึ่งตองใชแรงกลามเนื้อเปนสวนใหญอุปกรณที่ใชใน การมกี จิ กรรมทางกายจงึ เปน อปุ กรณท ใ่ี ชในการยดื เหยยี ด กลามเนื้อ การออกกกำลังกายที่เปนการผอนคลาย และอปุ กรณ ทม่ี วี ธิ กี ารใชท ง่ี า ย เชน อปุ กรณในสนามเปตอง อปุ กรณกลางแจงท่ีใชยดื เหยียดกลา มเน้อื 126 คขอูมงืออแนงวคทการงปกการคบรรอหิ งาสรวจนัดทกอ ารงดถาิ่นนการสงเสรมิ การมีกจิ กรรมทางกายเพ�อสุขภาพ

ข.วสั ดุ อปุ กรณท ่ีใชในการมกี จิ กรรมทางกาย เชน ยางยดื ไมพลอง ฮูลาฮูป เคร�องเสียง เปนตน การบริหารจัดการ ใหชุมชน/ชมรมเปน ผูจ ดั ทำโครงการเสนอ อปท. พจิ ารณา ซึ่งสวนใหญจะใชงบประมาณกองทุนหลักประกันสุขภาพ ระดับทองถิ่น ในบางชมรมที่เปนชมรมกิจกรรมทางกาย โดยการเลนกีฬา เชน ชมรมจักรยาน เทนนิส แบดมินตัน เปนตน สวนใหญจะเปนชมรมในเขตเมืองซึ่งสมาชิก มศี กั ยภาพหาซอ้ื อปุ กรณเ หลา น้ีได โดยให อปท.สนบั สนนุ สถานที่การมีกิจกรรมทางกายและอุปกรณที่ติดอยูกับ สนามน้นั สถานท่ีสำหรับการมีกิจกรรมทางกาย ในการจัดสรางสถานที่การมีกิจกรรมทางกายนั้นตอง วเิ คราะหส ภาพของชมุ ชน พจิ ารณาในการสรา งสถานท่ใี หเ หมาะสมกบั วถิ ชี วี ติ และความตอ งการ ของประชาชนในแตละพื้นท่ี โดยพจิ ารณาองคประกอบจากทก่ี ลา วมาขา งตน คือ ก. สภาพภมู ปิ ระเทศ การพจิ ารณาถึงภมู ิประเทศ ของแตล ะชมุ ชนทอ่ี ยูในทร่ี าบลมุ อยูใกลแ หลง นำ้ ตา ง ๆ หรอื อยูในทีส่ ูง การสรา งสถานทกี่ ารมีกิจกรรมทางกาย ก็ตองพิจารณาถึงภัยทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นอยูเปน ประจำ เชน อปท.ท่ีอยูใกลแมน ้ำที่เกิดภาวะนำ้ ทว มเปน ประจำ จะมีการสรางเข�อนตามริมแมน้ำก็อาจจะสราง ทางเดินริมน้ำ เพ�อใชในการมีกิจกรรมทางกาย เดิน-วิ่ง หรอื ปน จกั รยาน หรอื อาจมลี านทส่ี ามารถใชก ารมกี จิ กรรม ทางกายไดห ลายรปู แบบ 17คมู อื แนวทางการบริหารจดั การดานการสง เสริมขกอารงมอีกงจิคกก รรรปมกทคารงอกงายสเวพน�อทสอุขงภถาพน่ิ

2.3 งบประมาณจากหน�วยงานอน� ๆ เชน งบประมาณจากองคก ารบริหารสว นจงั หวัด กรมสง เสรมิ การปกครองทองถิ่น กรมโยธาธิการและผังเมืองที่สามารถขอสนับสนุนในการสรางสถานที่ การมีกิจกรรมทางกายได นอกจากนี้ยังมีงบประมาณจากสมาชิกสภาผูแทนราษฎรในจังหวัด นอกจากนี้ยังมีหน�วยงานภาคเอกชนในพื้นที่ที่ใหการสนับสนุนการจัดกิจกรรมทางกายดวย เชน กัน 3. วัสดุ อุปกรณ (Material) การบริหารจัดการดานวัสดุอุปกรณรวมทั้งสถานที่ดวย เน�องจากสถานที่เปนปจจัยหนึ่งที่จะกระตุน ใหประชาชนมามีกิจกรรมทางกาย การบริหารวัสดุ อุปกรณ และสถานที่ตองทำการวิเคราะหสภาพชุมชนเพ�อให การสนบั สนนุ เปน ไปตามความตอ งการ และความเหมาะสมกบั กจิ กรรมทางกายของชมุ ชน ดงั นน้ั การบรหิ ารจดั การ วัสดุ อปุ กรณ สถานทก่ี ารมกี ิจกรรมทางกายควรมกี ารบริหารจดั การ ดังน้ี วสั ดุ อุปกรณ การบริหารจดั การในเร�องของวัสดุ อปุ กรณที่ใชในการมกี จิ กรรมทางกาย เปน วสั ดุ อุปกรณ 2 ประเภทดว ยกัน คอื ก. วัสดุ อุปกรณที่ติดตั้งอยูกับสถานที่ออกกำลังกาย ทง้ั ในทแ่ี จง และในรม ในการบรหิ ารจดั การวสั ดุ อปุ กรณ เหลานี้ ควรพิจารณาถึงความเหมาะสมกับวิถึชีวิตใน แตละชุมชน ประชาชนที่อยูในเขตเมืองสวนใหญจะเปน ผมู กี ารศกึ ษาทด่ี ี มอี าชพี สว นใหญร บั ราชการและคา ขาย ซง่ึ ใชแ รงของกลา มเนอ้ื นอ ย ดงั นน้ั อปุ กรณข องการมกี จิ กรรม ทางกายจงึ ควรเปน อปุ กรณท เ่ี นน การมกี จิ กรรมทางกาย ที่ใชแรงกลามเนื้อ เชน อุปกรณในฟตเนส อุปกรณใน การเลน กฬี าเทนนสิ แบดมนิ ตนั วา ยนำ้ เปน ตน สว นคน ในชนบท สวนใหญจะประกอบอาชีพเกษตรกรรม ซึ่งตองใชแรงกลามเนื้อเปนสวนใหญอุปกรณที่ใชใน การมกี จิ กรรมทางกายจงึ เปน อปุ กรณท ใ่ี ชในการยดื เหยยี ด กลามเนื้อ การออกกกำลังกายที่เปนการผอนคลาย และอปุ กรณ ทม่ี วี ธิ กี ารใชท ง่ี า ย เชน อปุ กรณในสนามเปตอง อปุ กรณกลางแจงท่ีใชยดื เหยียดกลา มเน้อื 126 คขอูมงืออแนงวคทการงปกการคบรรอหิ งาสรวจนัดทกอ ารงดถาิ่นนการสงเสรมิ การมีกจิ กรรมทางกายเพ�อสุขภาพ

ข.วสั ดุ อปุ กรณท ่ีใชในการมกี จิ กรรมทางกาย เชน ยางยดื ไมพลอง ฮูลาฮูป เคร�องเสียง เปนตน การบริหารจัดการ ใหชุมชน/ชมรมเปน ผูจ ดั ทำโครงการเสนอ อปท. พจิ ารณา ซึ่งสวนใหญจะใชงบประมาณกองทุนหลักประกันสุขภาพ ระดับทองถิ่น ในบางชมรมที่เปนชมรมกิจกรรมทางกาย โดยการเลนกีฬา เชน ชมรมจักรยาน เทนนิส แบดมินตัน เปนตน สวนใหญจะเปนชมรมในเขตเมืองซึ่งสมาชิก มศี กั ยภาพหาซอ้ื อปุ กรณเ หลา น้ีได โดยให อปท.สนบั สนนุ สถานที่การมีกิจกรรมทางกายและอุปกรณที่ติดอยูกับ สนามน้นั สถานท่ีสำหรับการมีกิจกรรมทางกาย ในการจัดสรางสถานที่การมีกิจกรรมทางกายนั้นตอง วเิ คราะหส ภาพของชมุ ชน พจิ ารณาในการสรา งสถานท่ใี หเ หมาะสมกบั วถิ ชี วี ติ และความตอ งการ ของประชาชนในแตละพื้นท่ี โดยพจิ ารณาองคประกอบจากทก่ี ลา วมาขา งตน คือ ก. สภาพภมู ปิ ระเทศ การพจิ ารณาถึงภมู ิประเทศ ของแตล ะชมุ ชนทอ่ี ยูในทร่ี าบลมุ อยูใกลแ หลง นำ้ ตา ง ๆ หรอื อยูในทีส่ ูง การสรา งสถานทกี่ ารมีกิจกรรมทางกาย ก็ตองพิจารณาถึงภัยทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นอยูเปน ประจำ เชน อปท.ท่ีอยูใกลแมน ้ำที่เกิดภาวะนำ้ ทว มเปน ประจำ จะมีการสรางเข�อนตามริมแมน้ำก็อาจจะสราง ทางเดินริมน้ำ เพ�อใชในการมีกิจกรรมทางกาย เดิน-วิ่ง หรอื ปน จกั รยาน หรอื อาจมลี านทส่ี ามารถใชก ารมกี จิ กรรม ทางกายไดห ลายรปู แบบ 17คมู อื แนวทางการบริหารจดั การดานการสง เสริมขกอารงมอีกงจิคกก รรรปมกทคารงอกงายสเวพน�อทสอุขงภถาพน่ิ

ข. สภาพของประชากร ประชากรในชุมชนถือไดวาเปนเปาหมายหลักในการสงเสริมกิจกรรม ทางกาย ซึ่งการสงเสริมกิจกรรมทางกายตองเนนที่ใหเหมาะสมกับวิถีชีวิต และความตองการของประชาชน สถานท่ีสำหรบั มีกจิ กรรมทางกายจึงตองสอดคลองกบั กจิ กรรมทางกายนนั้ ดว ย สิ่งทีจ่ ะตอ งใชใ นการพิจารณา ไดแก - ขนาดของประชากร ถาประชากรมีจำนวนมากตองสราง สถานทส่ี ำหรบั มกี จิ กรรมทางกายทม่ี ขี นาดใหญ ในขณะท่ใี น อปท. ทม่ี ปี ระชากรจำนวนนอ ยการสรา งสถานทส่ี ำหรบั มี กิจกรรมทางกายไมควรสรางขนาดใหญเน�องจากตองใช งบประมาณในการดแู ลรักษาสงู แตควรมกี ระจายในชุมชน การดูแลรกั ษางา ย ควรพจิ ารณาสนามกฬี าขอหนว� ยงานใน พน้ื ท่ี เชน โรงเรยี น ฯลฯ และใหก ารสนบั สนนุ การดแู ลรกั ษา แกหน�วยงานนน้ั - การประกอบอาชพี ของประชากร การพจิ ารณาถึงสวนใหญ ของประชากรที่ประกอบอาชีพทำใหทราบวาควรจะสราง สถานทส่ี ำหรบั มกี จิ กรรมทางกายลกั ษณะใดกบั คนสว นใหญน น้ั เชน ประชากรที่สวนใหญประกอบอาชีพเกษตรกรรมที่ใช แรงกลา มเนอื้ มากอยแู ลว อีกทง้ั การทำงานก็ไมไ ดเปน เวลา ที่แน�นอน การสรางสถานที่ควรเนนกิจกรรมทางกายที่เปน การผอ นคลาย และการยดื เหยยี ดกลา มเนอ้ื เชน สนามเปตอง ลานกจิ กรรมทางกาย มเี ครอ� งออกกำลงั กายสำหรบั การยดื เหยยี ดกลามเน้อื เปน ตน - ฐานะทางเศรษฐกจิ ของประชากร การมีกิจกรรมทางกาย มหี ลายรปู แบบ บางกจิ กรรมตอ งใชค า ใชจ า ยสงู เชน เทนนสิ วายน้ำ ฟตเนส เปนตน การสรางสถานที่สำหรับมีกิจกรรม ทางกายประเภทนส้ี ามารถรองรบั ความตอ งการของประชาชน ที่มีฐานะได เน�องจากมีความสามารถใน การซื้ออุปกรณ เครอ� งแตง กาย และสามารถทจ่ี า ยคา บรกิ ารในการมกี จิ กรรม ทางกายได 128 ขคอูมงอื อแนงวคทก ารงปกการคบรรอหิ งาสรว จนดั ทกอ ารงดถาน่ิ นการสง เสริมการมีกจิ กรรมทางกายเพ�อสุขภาพ

ค. สภาพความเปนเมือง และชนบท การพจิ ารณาความเปน เมือง และชนบทก็จะมีสภาพดานอาชีพ ฐานะทางเศรษฐกิจ ของประชากรดังที่กลาวมา แตสภาพเปนเมือง และชนบท ตองพิจารณาถึงสภาพที่อยูอาศัย เชน ผูที่อยูอาศัยในชุมชน แออดั ควรมสี วนสาธารณะ หรอื สถานทส่ี ำหรบั มกี จิ กรรมทางกาย ในที่พื้นที่สาธารณะขนาดเล็ก สวนผูที่อยูในหมูบานจัดสรร ขนาดใหญ สวนมากแลวหมูบานตาง ๆ มีลานออกกำลังกาย สนามกฬี า และสระวายน้ำ อีกทง้ั พื้นที่ในตัวเมอื งจะมรี าคาสูง การจัดหาซื้อที่ดินในการสรางสถานที่ขึ้นอยูความสามารถใน การหางบประมาณของอปท. ง. ขนาดขององคกรปกครองสวนทองถิ่น การพิจารณา ขนาดขององคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ ทำใหท ราบถงึ งบประมาณ ท่ีไดร บั การสนบั สนนุ ตามรายหวั ประชากร บางอปท.ไมไ ดป รบั ระดับขององคกรทงั้ ท่มี ปี ระชากรจำนวนมากกม็ ี อปท. ทมี่ ี งบประมาณเปนจำนวนมากก็มีศักยภาพในการสนับสนุน ดา นสถานทส่ี ำหรับมีกจิ กรรมทางกายสงู เชน กนั จ. ขนาดของพ้ืนทที่ อ่ี งคกรปกครองสวนทองถน่ิ รบั ผดิ ชอบ อปท.ในแตละแหงจะมีพื้นที่ที่รับผิดชอบในการดูแลไมเทากัน ขนาดของพื้นทีท่ รี่ ับผิดชอบมีความสำคญั ในการสรางสถานท่ี สำหรบั การมกี จิ กรรมทางกายวา ควรมขี นาดใหญห รอื ขนาดเลก็ ในบางอปท.มีพื้นที่รับผิดชอบเพียง 1 ตารางกิโลเมตรกวา ซง่ึ จะมพี น้ื ทว่ี า งนอ ยมาก การสรา งสถานท่จี งึ เปน ลานกจิ กรรม ทางกาย สวนสาธารณะเล็ก ๆ แตกระจายทั่วในชุมชน ไมสามารถสรา งสนามกีฬา สวนสาธารณะขนาดใหญไ ด 19คูมือแนวทางการบรหิ ารจัดการดานการสง เสริมขกอารงมอกี งิจคกก รรรปมกทคารงอกงายสเวพนอ� ทสอุขงภถาพ่นิ

3.1.2 กระบวนการบริหาร (Process) กระบวนการบริหารเปนการจดั การของอปท.ในการจะดำเนินการสง เสรมิ การมีกจิ กรรมทางกาย ใหม ปี ระสทิ ธิถาพ และประสทิ ธผิ ล ซงึ่ กระบวนการบรหิ ารดา นการสง เสริมการมีกิจกรรมทางกาย มดี ังนี้ 1. การวางแผน การเรม่ิ ตน ในการบรหิ ารจดั การดา นการสง เสรมิ การมกี จิ กรรมทางกายเพอ� สขุ ภาพ องคกรปกครองสวนทองถิ่น ตองเริ่มจากการวางแผน โดยผูบริหารของอปท. หรือ นายกองคการบริหารสวนตำบล นายกเทศมนตรี และคณะผูบริหารไดกำหนดนโยบาย ในการบริหารทองถิ่น และฝายปฏิบัติการก็นำนโยบายนั้นมาจัดทำเปนแผนงาน/โครงการ เพอ� ของบประมาณ และนำไปสูการปฏบิ ตั ิที่ใหผ ลตามนโยบายที่ไดก ำหนดไว การเรมิ่ ตน ของการสงเสริมการมีกิจกรรมทางกายเพ�อสุขภาพนั้น ผูบริหารของอปท.ตองกำหนด เปนนโยบายของ อปท. ที่ชัดเจน โดยกำหนดไวในยุทธศาสตรของ อปท. จากนั้นผูปฏิบัติงาน ที่เกี่ยวของจัดทำโครงการเสนอของบประมาณไวในแผนพัฒนา 3 ป และเทศบัญญัติ รายจายประจำป นอกจากนั้นแลวในการจัดทำแผนเทศบัญญัติรายจายประจำปนั้น อปท. ควรมกี ารประชมุ ประชาคมในแตละชมุ ชนเพอ� ใหประชาชนในชุมชนน้ันไดม สี วนรวม ในการกำหนดโครงการตามความตองการของชุมชนแลวนำเสนอสภาของอปท. เพ�อกำหนดแผนงานโครงการใน ลกั ษณะงานประจำในแผนพฒั นา 3 ป และแผนเทศบญั ญตั ริ ายจายประจำปต อ ไป สำหรบั งบประมาณกองทนุ หลกั ประกันสุขภาพระดับทองถิ่นนั้น ประชาชนในชุมชนหรือชมรมมีกิจกรรมทางกายสามารถเสนอโครงการ เพ�อนำเสนอคณะกรรมการกองทุนฯ ซ่งึ มีที่ต้งั อยูที่ อปท. พิจารณาอนมุ ัติ 2.การจัดองคก ร องคก รปกครองสว นทองถน่ิ สว นใหญไดกำหนดใหก องสาธารณสขุ และสิ่งแวดลอม หรือกองการศึกษา รับผิดชอบงานดานการสงเสริมการมี กิจกรรมทางกาย ซึ่งตามโครงสรางของ อปท. จะกำหนดงานกฬี าและนนั ทนาการ อยูใน กองการศกึ ษา และยงั มีหนว� ยงาน อ�นๆ ที่ทำหนาที่ในการสนับสนุน เชน กองสวสั ดิการสังคม และกองชา ง ซง่ึ ใน แตล ะหนว� ยงานมบี ทบาทดงั นี้ 220 ขคอมู งอื อแนงวคทก ารงปกการคบรรอหิ งาสรวจนดั ทกอ ารงดถานิ่ นการสงเสรมิ การมกี ิจกรรมทางกายเพอ� สขุ ภาพ

ก. กองการศึกษา สงเสริมการมีกิจกรรมทางกายเพ�อสุขภาพของนักเรียนโรงเรียนในเขตรับผิดชอบ การจัดการแขง ขันกฬี าตา ง ๆ ในพ้นื ที่ ข. กองสาธารณสุขและสิ่งแวดลอม มีบทบาทในการสงเสริมการมีกิจกรรมทางกายเพ�อสุขภาพใน ชมรมตาง ๆ ค. กองสวัสดิการสังคม สนับสนุนการใหมีกิจกรรมทางกายในชุมชน กลุมผูสูงอายุ ลานมีกิจกรรม ทางกายตา ง ๆ ในชมุ ชน ง. กองชา ง รบั ผดิ ชอบดแู ล และรกั ษาสถานทส่ี ำหรบั มกี จิ กรรมทางกายท่ี อปท. รบั ผดิ ชอบ นอกจากนี้ ยงั ใหความชว ยเหลอื สถานท่ขี องประชาชนทีข่ อรอ งใหท าง อปท.ปรับปรุง เชน สนามเปตอง นอกจากโครงสรา งองคก รในอปท.แลว การจดั การแบง งานรับผดิ ชอบดำเนนิ งานการสง เสริม โครงสรางองคกรในชุมชนกม็ คี วามสำคญั เนอ� งจาก การมกี ิจกรรมทางกายเพอ� สขุ ภาพของอปท.นั้นยงั ขึ้น การปฏิบตั งิ านที่จะลงไปสชู ุมชน ตองมแี กนนำใน อยูกับความเหมาะสมของแตละอปท.ที่มีผูปฏิบัติงาน ชุมชนเปนผปู ระสานงานระหวางอปท.กบั ประชาชน หรอื หนว� ยงานทแี่ ตกตางกนั นอกจากนี้ควรมีผรู บั ผิดชอบ ในชมุ ชนได โดยมีการตง้ั กรรมการชุมชนเปนแกนนำ ทเ่ี ปน แกนกลางในการประสานงาน และสามารถสรปุ ในการเสนอความตอ งการของประชาชนในชมุ ชนให การดำเนนิ งานในภาพรวมของอปท.ได กับอปท. และนำกจิ กรรมตาง ๆ ลงสชู มุ ชนนน้ั 3.การนำและการสงั่ การ องคกรปกครองสวนทอ งถนิ่ ที่ประสบความสำเร็จในการสงเสรมิ การมีกจิ กรรมทางกายของประชาชนในพืน้ ท่ี สวนใหญแลวผูนำของอปท.จะเปนผูทมี่ ีความชอบในการมีกิจกรรมทางกาย หรือเปน ผูที่เห็นความสำคญั ในการพัฒนา คุณภาพชีวิตของประชาชนในพน้ื ท่ี โดยเนน สงเสริมดา นการศึกษา และสขุ ภาพที่ดี การท่ผี ูนำของอปท.เห็นความสำคัญ ในการมกี จิ กรรมทางกาย โดยการเปนตวั อยา งทดี่ ีในการมกี ิจกรรมทางกาย แสะสนบั สนุนการดำเนนิ งานสงเสริมการมี กจิ กรรมทางกายเพ�อสขุ ภาพในชมุ ชนจะทำใหการดำเนินงานประสบความสำเรจ็ และเหน็ ผลอยางรวดเร็ว วิธีการสั่งการการดำเนินงานดานการสงเสริมการมีกิจกรรมทางกาย สวนใหญแลว อปท. มีวิธีการในหลาย รปู แบบ ซึง่ มีรายละเอยี ด ดังนี้ - การประชุม อปท.สว นใหญใชวิธกี ารประชุม เชน การประชุม สภา ซึง่ เปนวิธกี ารทเ่ี ปน ทางการ โดยการสง่ั การจะลงสู หน�วยงานที่รับผิดชอบนำไปปฏิบัติสูชุมชน สวนในเร�องที่ ชุมชนเสนอขึ้นมาหน�วยงานที่เกี่ยวของจะเปนผูรวบรวมและ นำเสนอในที่ประชุมใหสภาไดพิจารณา นอกจากนี้ยังจัด ประชุมวาระอ�นๆ ระหวางผูบริหารกับหน�วยงานที่เกี่ยวของ ขน้ึ อยูกับกรณกี ารมวี าระเรง ดว นทตี่ อ งพิจารณา 21คมู ือแนวทางการบริหารจดั การดานการสง เสริมขกอารงมอีกงจิคกกรรรปมกทคารงอกงายสเวพน�อทสอ ุขงภถาพนิ่

- การจัดเวทีประชาคม เปนวิธีการสั่งการในการดำเนินงาน อีกวิธีหนึ่งโดยใหประชาชนและองคกรในพื้นที่มีสวนรวมใน การกำหนดแผนงาน/โครงการตามที่ชุมชนนั้นตองการ โดยมีกองแผนงานวิชาการเปนหลักในการจัดการประชุม และรวบรวมแผนงาน / โครงการเสนอเปน แผนเทศบญั ญตั ิ รายจา ยประจำป - การประชมุ ประชาคมนีผ้ ูน ำของ อปท. สามารถใชเปน เวที ในการพบปะกับประชาชนในชุมชนไดดวยตนเอง และสัง่ การ ในการดำเนนิ งานไดอยางรวดเรว็ - การจดั ทมี ทำงานของอปท. เพ�อใหแ ตล ะ ทมี รบั ผดิ ชอบชุมชนทีก่ ำหนดไว ซงึ่ จำนวน ทีมงานแลวแตศักยภาพในแตละ อปท. ทีมงานดังกลาวตอ งลงไปในพื้นทีส่ ำรวจ ความตองการ รับทราบปญหาของชมุ ชน เพ�อนำขอมูลดังกลาวเสนอหน�วยงานท่ี รบั ผดิ ชอบปญหาน้นั แกไขทันที หรือรายงาน ใหผบู รหิ ารอปท.ทราบ ทมี งานทต่ี ้ังขน้ึ มา นีผ้ บู รหิ ารสามารถสง่ั การนำนโยบายลงสู ชมุ ชนไดอยางมปี ระสิทธภิ าพ และยงั ทำ ใหค วามสัมพันธร ะหวางชุมชน และอปท. มีความใกลช ดิ กันมากขึ้น - การแตงตั้งแกนนำใหรับผิดชอบหลังคาเรือนประมาณ 25-30 หลังคาเรือน (บางแหงเรียกวาคุม) แกนนำดังกลาว จะตอ งทำหนา ในการสำรวจขอ มลู ตา ง ๆ ตามทผ่ี บู รหิ าร อปท. กำหนดไว และรายงานใหผ บู รหิ ารทราบ ควรมปี ระชมุ ระหวางผูบริหาร และแกนนำนี้อยางนอยเดือนละครั้ง ดังนั้นในการแกปญหาหรือดำเนินงานตางๆ ผูบริหารอปท. จะสง่ั การผา นแกนนำเหลา น้ี วธิ นี ท้ี ำใหท ราบขอ มลู ตา ง ๆ ของชมุ ชนอยา งรวดเรว็ และครอบคลมุ เนอ� งจากการรบั ผดิ ชอบ ประชาชนในแตละหลังคาเรอื นไมมากนกั แตจะมจี ำนวนแกนนำมากนอ ยข้นึ อยูกับความหนาแน�นของหลังคาเรือน 222 คขอูมงืออแนงวคทการงปกการคบรรอิหงาสรว จนัดทกอารงดถาิน่ นการสงเสรมิ การมกี จิ กรรมทางกายเพ�อสุขภาพ

ในการนำ และสง่ั การตา ง ๆ ทก่ี ลา วมานน้ั จะไดร บั การสนบั สนนุ การดำเนินงานจากผูรวมงานนั้น ผูบริหารอปท.ตองมีการสรางขวัญ กำลงั ใจ ทง้ั บคุ ลากรในองคก ร และ บคุ ลากรในชมุ ชน โดยเฉพาะบคุ ลากร ในชุมชนที่สนับสนุนการดำเนินงานของอปท. โดยไมมีคาตอบแทน สำหรับ การประชาสัมพนั ธข องอปท.น้ันมีส�อท่ีใชในการสอ� สาร ไดแ ก เสยี งตามสาย วทิ ยชุ มุ ชน ปา ยประชาสมั พันธ ซง่ึ อปท.มีศักยภาพที่จะประชาสัมพันธผานส�อ ตา ง ๆ ท่ีมอี ยูสูชุมชนไดอยางทัว่ ถงึ และสามารถเขา ถงึ ประชาชนไดทุกพื้นท่ี ดังนั้น การประชาสัมพันธสงเสริมใหประชาชนมีกิจกรรมทางกาย สามารถผา นทางสอ� ตา ง ๆ ทก่ี ลา วมาแลว อยา งนอ ยสปั ดาหล ะครง้ั กจ็ ะเปน การกระตนุ ใหป ระชาชนสนใจในการมีกจิ กรรมทางกายมากขนึ้ การรณรงคก ารมกี จิ กรรมทางกายวธิ หี นง่ึ ทอ่ี ปท. ไดด ำเนนิ การ คือ การจัดการแขงขันกีฬา ซี่งทางอปท.บางแหงมีการจัดการแขงขัน กีฬาตาง ๆ ไมวาจะเปนกีฬาสากล หรือกีฬาภูมิปญญาทองถิ่น โดยเฉพาะ การแขง ขนั ทแ่ี ตล ะใหช มุ ชนในพน้ื ท่ี อปท. แขง ขนั กนั โดยอปท.สนบั สนนุ งบประมาณและอุปกรณในแตละชุมชน ทำใหประชาชนในแตละชุมชน มกี ารฝก ซอ มอยา งตอ เนอ� ง สง ผลใหป ระชาชนไดม โี อกาสมกี จิ กรรมทางกาย เพมิ่ ข้นึ 4. การควบคุม องคกรปกครองสวนทองถ่ินสวนใหญแลวมรี ะบบการควบคมุ การทำงานโดยใหหนว� ยงานตา ง ๆ ทร่ี บั ผิดชอบรายงานผลการดำเนินงาน ในการประชุมผูบริหาร อยางตอเน�อง ในการจัดประชุมประชาคมหรือแกนนำ ในชุมชน ผูบริหารอปท.สามารถใชเวทีนี้ในการติดตามผลการดำเนินงาน และพิจารณาแกไขปญหาการดำเนินงานใหสำเร็จตามเปาหมายที่กำหนดไว ในทกุ ๆ เดอื น ผลของการดำเนนิ งานตา ง ๆ อปท. จดั ทำรายงานผลการปฏบิ ตั ิ งานของเทศบาลเปนประจำทุกป สวนโครงการที่ขอการสนับสนุนจากกองทุน หลกั ประกันสุขภาพระดับทอ งถ่ินคณะ กรรมการกองทุนฯ จะมกี ารพิจารณา ผลการดำเนนิ งานโครงการ ท่ีขอรบั การสนับสนุนนน้ั ซง่ึ มีการประเมินเปน ประจำทุกป 23คูมือแนวทางการบรหิ ารจดั การดา นการสง เสริมขกอารงมอกี งจิคกก รรรปมกทคารงอกงายสเวพน�อทสอขุ งภถาพนิ่

3.1.3 ผลลัพธ (Output) ผลจากการบรหิ ารจดั การดา นการสง เสริมการมีกิจกรรมทางกายเพอ่ื สขุ ภาพ เพือ่ ตอ งการให ประชาชนไดรบั การบรกิ ารในดา นการมีกจิ กรรมทางกายพ้ืนฐาน ดงั นี้ 1. สถานท่ีการมกี จิ กรรมทางกาย ควรมีความหลากหลายท่ีสามารถจัดกิจกรรม ทางกายไดห ลายกจิ กรรม มคี วามปลอดภยั เดนิ ทางสะดวก ไมไ กลจากชมุ ชนมากนกั มสี ง่ิ แวดลอ มดี ภมู ทิ ศั นส วยงาม 224 ขคอมู งอื อแนงวคทการงปกการคบรรอิหงาสรวจนดั ทกอ ารงดถาน่ิ นการสง เสริมการมีกจิ กรรมทางกายเพอ� สุขภาพ

2. กจิ กรรมทางกาย ควรมีกจิ กรรมทมี่ ีความหลากหลายกบั ทุกเพศ ทุกกลุมวัย เหมาะสมกับวิถีชีวิตของ ชมุ ชน และมกี ลมุ /ชมรมทส่ี ามารถพง่ึ ตนเอง ได สามารถตำเนินงานไดอ ยางตอเนอ� ง 25คมู ือแนวทางการบรหิ ารจัดการดา นการสง เสรมิ ขกอารงมอีกงิจคกกรรรปมกทคารงอกงายสเวพนอ� ทสอุขงภถาพ่นิ

3. ประชาชนมีกจิ กรรมทางกายทเี่ พิ่มขนึ้ ผลลัพธนี้เปนสิ่งที่องคกรระดับประเทศไมวาจะเปนนโยบายของรัฐบาล หรือกระทรวงสาธารณสุข ตองการใหประชาชนไดการมีกิจกรรมทางกายเพิ่มขึ้น ซึ่งการมีกิจกรรมทางกายนี้ไมเพียงแตการมีกิจกรรม ทางกายที่เปนรูปแบบ (formal) เทานั้น การเคล�อนไหวทางรางกายในงานอาชีพ หรืองานบานถือไดวาเปน การใชกลามเนื้อและกระดูกเคล�อนไหว ทำใหเกิดการเผาผลาญพลังงานดวยเหมือนกัน กิจกรรมทางกาย ครอบคลมุ การประกอบกจิ กรรมในชีวิตประจำวัน และในสายอาชีพ การทำกิจกรรมในเวลาวา ง ซง่ึ รวมถึง การออกกำลังกาย การเลนกฬี า การทำกจิ กรรมนนั ทนาการ การทอ งเท่ยี ว 226 คมู อื แนวทางการบรหิ ารจัดการดา นสง เสรมิ การมีกจิ กรรมทางกายเพอ� สขุ ภาพ ขององคกรปกครองสว นทอ งถิน่

หนงั สอื อา งอิง เกษม นครเขตต. 2556. การออกกำลงั กาย และคำแนะนำสำหรับการออกกำลังกาย ในชว งอายตุ างๆ. สืบคน เม�อ 22 กรกฎาคม 2556, จากhttp://www.thaicyclingclub.org/content/ general/article/detail/1672 ชูวงศ ฉายะบุตร. 2539. การปกครองสวนทอ งถิ่นไทย. กรงุ เทพฯ: พิฆเนศพริ้นติง้ . พระราชบัญญัติกำหนดแผนและข้นั ตอนการกระจายอำนาจใหแกองคก รปกครองสวนทองถิ่น พ.ศ. 2542.(2542, 17 พฤศจกิ ายน). ราชกจิ จานุเบกษา. เลม 116 ตอนที่ 114 ก หนา 63. พระราชบัญญัติกำหนดแผนและขัน้ ตอนการกระจายอำนาจใหแ กองคก รปกครองสวนทอ งถิ่น ฉบบั ที่ 2 พ.ศ. 2549. (2550, 8 มกราคม). ราชกจิ จานุเบกษา. เลม 124 ตอนที่ 2 ก หนา 2. ศริ วิ รรณ เสรรี ตั นแ ละคณะ. 2545, องคการและการจดั การ. กรงุ เทพมหานคร: ไดมอน อิน บสิ สเิ นต เวริ ล . สรุปการสมั มนาทางวชิ าการ. (2551). การขบั เคลอ� นรฐั ธรรมนูญ’50 สูการปฏบิ ตั ิ: กฎหมาย ที่เก่ียวขอ งกับการปกครองทอ งถนิ่ . หนา 3. พมิ พค รง้ั ที่ 1. วิทยาลยั พฒั นการปกครอง ทองถ่นิ สถาบนั พระปกเกลา . กรงุ เทพฯ: ส.เจริญการพมิ พ. 27คมู อื แนวทางการบริหารจดั การดานสง เสริมการมกี ิจกรรมทางกายเพอ� สุขภาพ ขององคก รปกครองสว นทอ งถิ่น

ภาคผนวก รายนามคณะผูจัดทำ อธิบดกี รมอนามัย ที่ปรึกษา รองอธิบดกี รมอนามัย นายแพทยว ชริ ะ เพ็งจนั ทร ผอู ำนวยการกองกิจกรรมทางกายเพอ� สขุ ภาพ นายแพทยอ รรถพล แกว สมั ฤทธิ์ หวั หนากลมุ พัฒนาเทคโนโลยีกิจกรรมทางกายแมแ ละเด็ก นายแพทยอดุ ม อศั วตุ มางกรุ นายแพทยฐ ติ กิ ร โตโพธ์ิไทย ผูจัดทำ นักวชิ าการสาธารณสุขชำนาญการ นายธีรพงษ คำพุฒ ผปู ระสานงานโครงการ นายกติ ติพงษ ภสั สร ผูร วมเก็บขอมูล นกั วชิ าการสาธารณสขุ ชำนาญการ นายวชั รนิ ทร แสงสัมฤทธิ์ผล นักวิชาการสาธารณสขุ ชำนาญการ นายผาไท จุลสขุ นกั วิชาการเผยแพร นายกษภิ ัท เจย้ี ะทา นกั วทิ ยาศาสตรการกีฬา นายธวัชชัย ทองบอ นักวิทยาศาสตรก ารกฬี า นายธวชั ชยั แคใหญ นักวิทยาศาสตรการกฬี า นายเศวต เซยี่ งลี่ นักจดั การงานทว่ั ไป นายมังกร พวงคราวพนั ธุ นักวิจยั ฝกหัด สำนักพฒั นานโยบายสขุ ภาพระหวา งประเทศ นางสาวอรณา จันทรศิริ นกั วเิ คราะหแ ละบริหารโครงการ สำนักสง เสรมิ วถิ ีชวี ิต นางสาวจริ าภรณ กมลรงั สรรค สุขภาวะ สสส. 228 คูม ือแนวทางการบรหิ ารจดั การดา นสงเสรมิ การมกี ิจกรรมทางกายเพอ� สขุ ภาพ ขององคกรปกครองสวนทอ งถน่ิ

รายช�อองคกรปกครองสวนทองถน่ิ ในการลงพื้นทสี่ ำรวจขอมลู การบริหารจัดการการมกี จิ กรรมทางกาย 1. เทศบาลนครเชยี งราย จงั หวัดเชยี งราย 2. เทศบาลนครพิษณุโลก จังหวดั พิษณุโลก 3. เทศบาลนครนครสวรรค จงั หวดั นครสวรรค 4. เทศบาลนครภเู ก็ต จงั หวัดภเู กต็ 5. เทศบาลเมอื งอา งทอง จงั หวดั อา งทอง 6. เทศบาลเมืองวังน้ำเยน็ จังหวดั สระแกว 7. เทศบาลเมืองสตลู จังหวัดสตลู 8. เทศบาลเมอื งชยั ภมู ิ จังหวัดชัยภมู ิ 9. เทศบาลเมืองหนองบัวลำภู จังหวดั หนองบัวลำภู 10. เทศบาลตำบลทา ยาง จังหวัดเพชรบรุ ี 11. เทศบาลตำบลแวงนอย จงั หวดั ขอนแกน 12. เทศบาลตำบลนำ้ ปลกี จงั หวัดอำนาจเจรญิ 13. เทศบาลตำบลบางคลา จังหวัดฉะเชงิ เทรา 14. เทศบาลเมอื งบรุ ีรมั ย จังหวัดบุรีรมั ย 15. เทศบาลตำบลทาสะอาด จังหวัดบงึ กาฬ 16. เทศบาลตำบลปทมุ จงั หวัดอุบลราชธานี 17. เทศบาลตำบลพรานกระตาย จงั หวดั กำแพงเพชร 18. เทศบาลตำบลหัวรอ จงั หวัดพษิ ณุโลก 19. เทศบาลตำบลอโุ มงค จงั หวัดลำพนู 20. เทศบาลตำบลทา ลาน จังหวัดสระบรุ ี 21. เทศบาลตำบลทา ใหม จงั หวดั จนั ทบุรี 22. เทศบาลตำบลเนินพระ จงั หวัดระยอง 23. เทศบาลนครตรงั จงั หวัดตรงั 24. เทศบาลตำบลบานนา จังหวดั พทั ลงุ 25. เทศบาลตำบลโพนสา จังหวดั หนองคาย 26. เทศบาลตำบลเมืองพาน จงั หวดั เชียงราย 27. องคการบรหิ ารตำบลเวียงทอง จงั หวดั แพร 28. เทศบาลเมืองนา� น จงั หวดั นา� น 29. เทศบาลนครรงั สติ จงั หวดั ปทมุ ธานี 30. เทศบาลตำบลหาดอาษา จงั หวดั ชยั นาท 29คูมือแนวทางการบริหารจดั การดานสง เสรมิ การมีกิจกรรมทางกายเพอ� สขุ ภาพ ขององคก รปกครองสวนทองถิ่น