1คู่มือการเลี้ยงเป็ดไข่บางปะกงdocx 2

ค่มู ือ การเลีย้ งเป็ ดไข่บางปะกง โดย สานักกันก นัาันก ัุส์สกว์ส กรมปุ์สวก ์ส

คู่มอื การเล้ียงเปด็ ไขบ่ างปะกง เป็ดท่ีเล้ียงเป็นการค้าในปัจจุบันท้ังเป็ดเน้ือและเป็ดไข่พันธ์ุต่าง ๆ มีหลักฐานยืนยันว่าได้รับการปรับปรุง พนั ธุ์มาจากเป็ดมอลลาร์ด (Mallard ; Anas platyrhyncho) ทั้งสิ้น เช่น พันธุ์กากีแคมเบลล์ (Khaki Campbell) พันธ์ุ รแู อง (Rouen) พันธ์ุแบล็คอีสอินเดีย (Black East India) พันธ์ุคายูกา (Cayuga) ยกเว้นเป็ดเทศ (Muscovy ; Cairina moschata) เทา่ น้นั เป็ดไข่บางปะกง Bangpakong Duck ช่ือสามัญ เป็ดบางปะกง ช่ือวิทยาศาสตร์ Anas platyrhynchos ได้รับการพัฒนาและปรับปรุงพันธ์ุจากเป็ดพันธ์ุกากีแคมเบลโดยกรมปศุสัตว์ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2503 เลี้ยงและ ขยายพันธุ์ท่ีสถานีวิจัยทดสอบพันธ์ุสัตว์บางปะกง อาเภอบางปะกง จังหวัดฉะเชิงเทรา ซึ่งปัจจุบันได้ย้ายฐานการ วิจัยและผลิตลูกเป็ดไปท่ี ศูนย์วิจัยและพัฒนาสัตว์ปีก จังหวัดปราจีนบุรี ศูนย์วิจัยและบารุงพันธุ์สัตว์นครสวรรค์ จนั ทบรุ ี และสรุ าษฎร์ธานี ลกั ษณะทางเศรษฐกจิ 1. อายุเม่อื ให้ไข่ฟองแรก เฉล่ยี 144 วนั 2. นา้ หนักตัวเม่ือใหไ้ ขฟ่ องแรก เฉลี่ย 1,300 กรมั 3. นา้ หนักไข่เฉล่ยี 65 กรัม 4. นา้ หนักไขฟ่ องแรกเฉลยี่ 55 กรัม 5. ผลผลิตไขเ่ ฉลยี่ ปีละ 287 ฟอง/แม่ 6. น้าหนกั เม่ือโตเต็มทเ่ี ฉลีย่ เพศผู้ 1,500 กรัม เพศเมยี 1,300 กรัม ลกั ษณะประจาพนั ธุ์ เพศผู้ ขนตามลาตัวสีกากีเข้ม หัว ปลายปีก ปลายหาง สีเขียวแก่ ขนปลายหางงอนข้ึนข้างน 2-3 เส้น ปากสีดา แกมน้าเงนิ ขา-เทา้ สสี ้มอมดา เพศเมยี ขนตามลาตัวสกี ากีออ่ นตลอดลาตวั ปากสดี าแกมนา้ เงนิ ขา-เทา้ สีส้มอมดา โรงเรือนสาหรับเล้ยี งเปด็ ลักษณะท่วั ไปของโรงเรอื นเป็ดท่ีดี ควรมคี ุณสมบตั ดิ งั ต่อไปน้ี 1. กนั ลม แดด ฝน ได้ 2. อากาศภายในโรงเรือนสามารถระบายถา่ ยเทอากาศไดด้ ี 3. สามารถรกั ษาความสะอาดไดง้ ่ายไมม่ ีน้าขัง 4. พื้นควรเป็นพ้ืนทราย หรือพ้ืนซีเมนต์ จะท้าให้ท้าความสะอาดได้ง่าย และควรปูเปลือกข้าวหรือแกลบเป็นวัสดุ รองพนื้

5. บริเวณทีว่ างอุปกรณ์ให้นา้ ควรมีจะการระบายน้าที่ดี พ้ืนโรงเรือนบริเวณท่ีให้น้าควรใช้พื้นไม้ระแนงหรือพื้นสแลท จะสามารถระบายนา้ ได้ดี หรอื อาจจะทา้ เป็นแทน่ ตะแกรงลวดสาหรบั วางอุปกรณใ์ ห้นา้ 6. สร้างงา่ ย ราคาถูก และใชว้ สั ดุก่อสรา้ งทม่ี ีในท้องถิน่ 7. ไมค่ วรเลย้ี งแนน่ จนเกินไปอัตราส่วนในการเล้ียงตอ่ พื้นทม่ี ดี งั น้ี - เปด็ เล็ก6-8 ตวั ตอ่ 1 ตารางเมตร - เป็ดรุ่น 5-6 ตวั ตอ่ 1 ตารางเมตร - เปด็ ไข่ 4-5 ตวั ตอ่ 1 ตารางเมตร - เป็ดเนอ้ื 7 ตวั ตอ่ 1 ตารางเมตร ทุกขนาด อปุ กรณใ์ นการเล้ยี งเปด็ 1. เคร่ืองกกลกู เปด็ ลกู เป็ดเม่อื ยังเล็กอย่ไู ม่สามารถสร้างความอบอุ่นให้แก่ร่างกายได้เพียงพอ เมื่ออยู่ในสภาพอากาศเย็นโดยเฉพาะใน เวลากลางคืนหรอื ตอนเช้า ถา้ ปล่อยไว้เช่นนีน้ านๆ ลกู เปด็ จะตายหรือแคระแกร็นได้ ดังนั้นผู้เล้ียงจึงต้องมีเครื่องกก เพ่ือใหล้ กู เปด็ ได้รับความอบอนุ่ เพยี งพอ การกกลูกเป็ด สามารถท้าได้ 2 วิธี คอื กกโดยใช้แมเ่ ปด็ กก และกกโดยใช้เครอ่ื งกก 1.1 การกกด้วยแม่เป็ด เป็นวิธีแบบธรรมชาติใช้ได้สาหรับกรณีท่ีเลี้ยงเป็ดจานวนไม่มาก หรือเป็นการเล้ียงแบบ หลังบ้าน มีลูกเปด็ ไมก่ ีต่ วั ก็ปลอ่ ยให้แม่เปด็ กกและเลย้ี งลกู เอง 1.2 กกด้วยเครื่องกก เครอื่ งกกท่ีมใี ช้ในปจั จบุ ัน ได้แก่ เครอ่ื งกกแก๊ส เครื่องกกไฟฟ้า หลกั การและวิธีดาเนินการ ดู รายละเอียดในการเลี้ยงไก่และการจัดการไกก่ ระทง 2. อปุ กรณใ์ ห้อาหาร อุปกรณ์ให้อาหารเป็ดควรท้าเป็นรางจะได้ผลดีกว่าการใช้ถังอาหารเช่นเดียวกับที่ใช้ในการเล้ียงไก่ เนื่องจากเป็ด เป็นสัตว์ปีกที่หากินตามแหล่งน้า ปากเป็ดจึงออกแบบมาให้เหมาะสมกับการกินอาหารในลักษณะกรองของแข็ง จากนน้ั ดงั นนั้ พฤตกิ รรมการกนิ อาหารของเปด็ จะไม่ใชว้ ิธจี ิกแล้วกลืนกนิ แบบไก่ แต่จะกินอาหารเข้าปากก่อนแล้ว จึงค่อยยกหัวขึ้นเพ่ือกลืนอาหารโดยใช้ลิ้นดันเข้าไป จึงท้าให้อาหารบางส่วนร่วงหล่นออกจากปาก ดังนั้น การให้ อาหารเปด็ จงึ ควรใช้อปุ กรณใ์ ห้น้าแบบรางจะชว่ ยใหอ้ าหารหกหล่นจากปากสู่พ้ืนน้อยกวา่ การใหแ้ บบถังอาหาร ราง อาหารสาหรับเป็ดมีหลายรูปแบบ เช่น ท้าเป็นรางไม้กึ่งอัตโนมัติ รางไม้รูปตัววี หรือรูปตัวยู หรืออาจจะใช้ราง รถยนต์ผา่ ซกี กไ็ ด้ 3. อุปกรณใ์ ห้น้า เนื่องจากเปด็ เปน็ สตั วท์ ีห่ ากนิ ตามแหล่งนา้ ดังน้ัน นอกจากเป็ดจะดื่มน้าแล้วกย็ งั มีนสิ ยั ชอบเล่นน้าอีกด้วย จึงทาให้ ส้ินเปลืองน้ามาก ถ้าหากเราใช้กระปุกน้าเช่นเดียวกับท่ีใช้เลี้ยงไก่ก็อาจจะส้ินเปลืองแรงงานมากในการเติมน้า

ดงั นัน้ การเล้ียงเปด็ จึงนยิ มใชอ้ ุปกรณ์ให้นา้ แบบรางอตั โนมัติ โดยอาจจะใช้ท่อน้าขนาดใหญ่ผ่าซีกแล้วใช้ปูนซีเมนต์ ปิดหัวท้าย ด้านหน่ึงติดวาล์วลูกลอยเพื่อควบคุมระดับน้าในราง หรืออาจจะก่อปูนทาเป็นรางน้าไว้ด้านหน่ึงของ โรงเรอื นเพือ่ ให้เปด็ ได้กินและเล่นน้าดว้ ยก็ได้นา้ ทลี่ ้นออกมากป็ ลอ่ ยให้ไหลออกไปนอกโรงเรอื น รางน้าควรจะวางให้ห่างจากรางอาหารพอควร เพ่ือบังคับให้เป็ดได้เดินไปกินน้าและอาหารจะช่วยให้เป็ดได้ออก กาลังกายและช่วยลดการการสูญเสียอาหาร เนื่องจากเมื่อเป็ดกินอาหารก็จะกินจนเต็มปากแล้วจึงค่อยกลืนลงคอ ถ้าหากอุปกรณ์ให้อาหารอยู่ใกล้อุปกรณ์น้าเม่ือกินอาหารอยู่ในปากเป็ดก็จะเดินไปกินน้าทันทีจะทาให้อาหารที่ยัง คา้ งอยใู่ นปากตกลงไปในน้าทาใหส้ ้ินเปลืองอาหารและทา้ ให้น้าสกปรกเรว็ ขน้ึ การเตรยี มตวั เพื่อเล้ียงลูกเป็ด กอ่ นลูกเปด็ มาถึงควรเตรยี มตวั ในเร่ืองต่างๆ ทจ่ี ้าเป็นไวใ้ หพ้ รอ้ ม ดงั น้ี 1. ทาความสะอาดโรงเรือนและอุปกรณก์ ารเลย้ี ง พร้อมท้ังพ่นนา้ ยาฆ่าเช้ือโรคทง้ิ ไว้ไม่น้อยกวา่ 7 วัน 2. นา้ วัสดุรองพื้นหรือเปลือกข้าวทใี่ หมแ่ ละสะอาด รองพืน้ คอกให้มีความหนาประมาณ 4 นิ้ว วัสดุรองพ้ืนนี้จะต้อง แหง้ สะอาด และไม่มเี ช้ือรา 3. จดั เตรยี มเครอื่ งกกใหพ้ รอ้ มท่ีจะใช้งานเมื่อลกู เป็ดมาถึง 4. มีแผงล้อมเคร่ืองกกกันไม่ให้ลูกเป็ดออกห่างจากเครื่องกกมากเกินไป แผงล้อมเครื่องกกอาจใช้ลวดตาข่าย แผง ไม้ไผ่สาน (เสียม) หรือสังกะสีแผ่นเรียบ ความสูงประมาณ 50 เซนติเมตร วางห่างจากเครื่องกกประมาณ 60 เซนตเิ มตร ในระยะการกก 2-3 วนั แรก 5. จดั เตรียมอปุ กรณใ์ ห้น้าและอาหารไว้ใหพ้ ร้อม และมปี รมิ าณเพยี งพอ 6. เพือ่ ให้ลกู เป็ดกนิ อาหารเปน็ ได้เรว็ ขน้ึ ควรปูพื้นบรเิ วณเครือ่ งกกดว้ ยกระสอบปา่ นท่สี ะอาด แล้วโรยอาหารให้กิน อยา่ ใช้กระดาษปพู น้ื เนื่องจากกระดาษจะล่นื จนเปน็ สาเหตุทาใหล้ ูกเป็ดขาเสยี ได้ การเล้ียงดลู กู เป็ด การเลี้ยงดลู กู เปด็ เล็กมหี ลกั ปฏิบตั ิงา่ ย ๆ ดงั น้ี 1. ลกู เปด็ อายุ 1 วันถึง 3 สัปดาห์ ควรใหค้ วามอบอุ่นด้วยเครือ่ งกก 2. ระวงั อยา่ ให้ลกู เป็ดเล็กลงเล่น้า อุปกรณ์ให้น้าควรจะมีที่ก้ันไม่ให้เป็ดลงไปเล่น เพราะลูกเป็ดเล็กขนจะเปียกง่าย เนื่องจากต่อมน้ามันที่ช่วยให้ขนเป็ดเป็นมันและป้องกันการเปียกน้ายังมีน้อย ซ่ึงอาจจะท้าให้เป็ดหนาวและเป็ด ปอดบวมไดง้ ่าย หรือตายได้ 3. การให้อาหารลูกเป็ดในช่วงแรกควรให้กินคร้ังละน้อยหรือให้อาหารทุก 2-3 ช่ัวโมงและจากน้ันเม่ือลูกเป็นกิน อาหารได้เก่งแล้วก็จะลดลงใหว้ ันละ 3 คร้งั ปรมิ าณอาหารที่ให้ควรให้มากพอท่ีลูกเป็ดจะกินได้เกือบตลอดเวลาแต่

อย่าให้จนเหลือและต้องคอยดูความสะอาดอย่าให้เศษดินและส่ิงสกปรกลงไปในอาหารจนกระทั่งอายุครบ 1 สปั ดาห์ การเล้ยี งเป็ดไข่ 1. การดูแลเป็ดในระยะกก (1 วัน - 2 สปั ดาห์) 1.1 การให้น้า ลูกเป็ดตอ้ งการน้ามากกวา่ ลูกไก่มาก ดงั น้นั จะต้องมีนา้ ใหเ้ ป็ดกินตลอดเวลาและต้องเป็นนา้ ท่ี สะอาด ไม่มีแร่ธาตทุ ่ีเปน็ พิษเจือปน โดยเฉพาะอยา่ งย่ิงห้ามใช้น้าเคม็ หรือน้าท่ีมคี ลอรนี เขม้ ข้นสูงเป็นอนั ขาดเพราะ อาจจะทาใหล้ ูกเป็ดตายได้ 1.2 การให้อาหาร ลูกเป็ดในระยะกกควรให้อาหารท่ีมีโปรตีนประมาณ 20% เนื่องจากลูกเป็ดกาลังอยู่ในระยะ เจริญเติบโตทางด้านร่างกาย ถ้าหากได้รับอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการไม่เพียงพอจะท้าให้เกิดปัญหาลูกเป็ด เจรญิ เตบิ โตไมด่ เี ทา่ ที่ควร แคระแกร็น ออ่ นแอ การใหอ้ าหารควรให้ทีละน้อยแต่ให้บ่อย ๆ โดยประมาณ 3-4 คร้ัง/ วัน อุปกรณ์ให้อาหารลูกเป็ดอาจใช้ถาดอาหารแบบเดียวกับท่ีให้ลูกไก่ หรือใช้รางอาหาร และต้องหมั่นทาความ สะอาดอุปกรณ์ให้น้าและอาหารอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง 1.3 วัสดุรองพ้ืน หม่ันตรวจสอบวัสดุรองพื้น ระวังอย่าให้ชื้นแฉะหรือจับตัวกันเป็นแผ่นแข็ง หรือถ้ามีกล่ิน แอมโมเนียจะต้องรีบแก้ไขทันที โดยอาจจะเปลี่ยนวัสดุรองพื้นใหม่หรือนา้ วัสดรุ องพื้นใหมเ่ ติมเขา้ ไป 1.4 แสงสว่าง หลังจาก 48 ช่ัวโมงไปแล้วควรให้แสงสว่าง 23 ช่ัวโมง/วัน และค่อย ๆ ลดอุณหภูมิเคร่ืองกกลงจน กกวา่ จะเลิกกกเมื่ออายุประมาณ 2-3 สปั ดาห์ 1.5 ตรวจสอบสุขภาพ หมั่นตรวจสอบสุขภาพท่ัว ๆ ไปว่ามีผิดปกติหรือมีอัตราการสูงกว่ามาตรฐานหรือไม่ ถ้า พบว่าอัตราการตายในช่วงสัปดาห์แรกตายมากกว่า 1% สัปดาห์ท่ีสองมีอัตราการตายมากกว่า 0.5% และอัตรา การตายในสปั ดาหท์ ีส่ ามมากกว่า 0.5% ก็ควรรบี แจง้ สตั วแพทยเ์ พ่อื ทาการตรวจและรักษาต่อไป 1.6 การขายวงล้อมกก ค่อย ๆ ขยายวงล้อมกกออกทุก ๆ 2 วัน ตามการเจริญเติบโต เพื่อให้ลูกเป็ดได้อยู่อย่าง สบาย ไมแ่ ออัดจนเกินไป ซึง่ อาจจะทาใหล้ ูกเป็ดสุมทบั กันได้ 1.7 การกกลูกเป็ด ถ้าอากาศร้อนจะใช้เวลาในการกกประมาณ 8-10 วันก็พอ แต่ถ้าอากาศเย็นอาจจะกกจนถึง อายปุ ระมาณ 2 สัปดาห์ 2. การดูแลเปด็ หลงั กก (2-7 สปั ดาห์) เม่ือลูกเป็ดโตข้ึนก็เอาแผงกั้นกกออกจนเป็ดกระจายจนทั่วพื้นท่ีโรงเรือน ระยะน้ีควรใช้พ้ืนที่ประมาณ 5-6 ตัว/ ตารางเมตร หรือ 60 ตารางเซนติเมตร/ตัว การเลี้ยงเป็ดในระยะน้ียังคงให้อาหารลูกเป็ดระยะกกอยู่และต้องเพ่ิม พ้ืนที่การให้น้าและอาหาร หรือเพิ่มจานวนอุปกรณ์ให้น้าและอาหารให้มากขึ้น เม่ืออายุได้ประมาณ 7 สัปดาห์จึง ย้ายไปยงั โรงเรอื นเลย้ี งเปด็ รุ่น

3. การดูแลเป็ดรุน่ (7-18 สปั ดาห์) การเลี้ยงเป็ดในระยะเป็ดรุ่นนี้จะมีความสาคัญมาก จาเป็นจะต้องมีการดูแลและการจัดการเป็นพิเศษเช่นเดียวกับ ไก่ไข่ระยะไก่รุ่น เน่ืองจากการเลี้ยงในระยะนี้จะมีผลต่อประสิทธิภาพการให้ไข่ในระยะไข่โดยตรง เป็ดในระยะน้ี ควรจะมีโครงสร้างของร่างกายแข็งแรง กระดูกและกล้ามเน้ือเจริญเติบโตสมส่วนแต่ไม่มีไขมันสะสมหรืออ้วนมาก เกนิ ไป การจัดการในระยะเป็ดรุน่ ประกอบดว้ ย - การควบคมุ น้าหนักตัว - การควบคุมปริมาณอาหารท่กี ิน - การควบคุมแสงสว่าง - ควรใหอ้ าหารทมี่ โี ปรตีนไมน่ ้อยกว่า 15 % - ควรมผี กั หรอื หญ้าสบั ใหก้ นิ ในช่วงเวลากลางวนั - เลีย้ งอยู่ภายในโรงเรอื น โดยไม่ปลอ่ ยออกนอกโรงเรือนเลีย้ ง - ควรถา่ ยพยาธคิ ร้งั แรกเม่ืออายุ 1-2 เดอื น และทุกๆ 6 เดือน - จดั ทาวคั ซนี ตามโปรแกรม การควบคุมนา้ หนักตัว การควบคมุ นา้ หนักตวั เป็ดในระยะเปด็ รุ่นนมี้ ีความสาคญั มาก จะต้องคอยระวังไม่ให้เป็ดอ้วนหรือมีไขมันสะสมมาก เกินไป ดังน้ัน จึงจ้าเป็นจะต้องมีการช่ังน้าหนักตัวประมาณ 10% ของฝูงทุก ๆ 2 สัปดาห์เพื่อหาน้าหนักตัวเฉล่ีย ของฝูง เปรียบเทียบกับน้าหนักตัวมาตรฐานที่แนะน้าโดยบริษัทผู้ผลิตสายพันธุ์ การควบคุมน้าหนักตัวและการหา ความสมา่ เสมอของนา้ หนักตวั ตารางท่ี 1 แสดงน้าหนักตัวมาตรฐานสาหรบั เป็ดไข่ อายุ (สปั ดาห)์ น้าหนกั ตัว (กิโลกรมั ) 7 1,325 9 1,506 11 1,612 13 1.717 15 1,823 17 1,898 19 1,988

การควบคุมปรมิ าณอาหารทก่ี นิ การให้อาหารเป็ดในระยะนี้จะต้องให้สัมพันธ์กับน้าหนักตัวของเป็ด ซึ่งปกติจะให้อาหารแบบจ้ากัดทุกวัน โดยให้ อาหารวนั ละ 100-130 กรัม/ตวั /วนั การควบคมุ แสงสว่าง เป็ดรุ่นตั้งแต่อายุ 7 วัน - 19 สัปดาห์ ไม่จ้าเป็นจะต้องแสงสว่างเพ่ิมเติมจากแสงธรรมชาติ การเพ่ิมความยาวแสง ควรจะเพิ่มเมอ่ื เปด็ มอี ายุครบ 18 สัปดาห์ การเลย้ี งแบบไล่ทุ่ง ในระยะเป็ดรุ่น เกษตรกรบางรายอาจใช้วิธีการเล้ียงเป็ดแบบไล่ทุ่งเพ่ือประหยัดต้นทุนค่าอาหารก็ได้ แต่ต้อง ระมัดระวังการระบาดของโรคโดยเฉพาะอย่างย่ิงโรคไข้หวัดนก (Avian flu) การเคล่ือนย้ายเป็ดจากท่ีหน่ึงไปยังอีก ทีห่ นึ่งจะตอ้ งประสานงานกับเจ้าหน้าท่ีปศสุ ตั ว์อาเภอ ปศุสตั วจ์ งั หวัดเพือ่ ทาการตรวจโรคเสียกอ่ น การเลย้ี งเป็ดแบบไล่ทุ่งมีการทากันมานานแล้วโดยเฉพาะบริเวณท่ีราบภาคกลางซ่ึงมีการปลูกข้าวเกือบตลอดท้ังปี โดยการไล่ฝงู เปด็ ไปตามทุ่งนาทเ่ี พิ่งเกบ็ เกย่ี วเสรจ็ ซง่ึ มเี มล็ดข้าวทต่ี กหล่นอยู่ และหอย หรือตามแหล่งน้าธรรมชาติ ท่ีมีสัตว์น้า เช่น ลูกปลา ลูกกุ้ง และหอยอยู่มาก แต่ผู้เลี้ยงจะต้องให้อาหารเสริมในตอนเช้าหรือตอนเย็นวันละม้ือ การเล้ียงเป็ดแบบไล่ทุ่งจะต้องน้าลูกเป็ดท่ีกกจนกระท่ังแข็งแรงดีแล้วหรือมีอายุประมาณ 2 สัปดาห์ข้ึนไป จนกระท่งั อายุประมาณ 18 สปั ดาห์จึงย้ายเป็ดเขา้ มายงั โรงเรอื นเลีย้ งเป็ดไข่ 4. การดแู ลเปด็ ระยะไข่ (อายุ 19 สัปดาหข์ นึ้ ไป) ปกติเปด็ จะเรมิ่ ให้ไขเ่ ม่อื อายปุ ระมาณ 22 สัปดาห์



4.1 โรงเรือน กอ่ นนาสตั ว์เข้าเลยี้ งคร้ังต่อไป ควรทาความสะอาดก่อนทุกคร้งั โดยนาเอา วัสดุรองพื้นออก และล้าง ทาความสะอาดควรฉีดพ่นด้วยยาป้องกันกาจัดเช้ือโรคและโรยด้วยปูนขาวทันที และทิ้งไว้ประมาณ 7 -14 07 จึง นาสัตว์เข้าเลี้ยง โรงเรือนสาหรับเล้ียงเป็ดไข่จะต้องมิดชิดพอสมควรเพื่อป้องกันสัตว์อ่ืนเข้ามารบกวน ซ่ึงจะทาให้ เป็ดตกใจและไข่ลดลงได้ การเล้ียงเป็ดไข่ผู้เล้ียงมักจะจัดให้มีลานดินสาหรับให้เป็ดได้เดินเล่น บริเวณลานจะมีราง นา้ ลกึ พอสมควรท่ีจะใหเ้ ปด็ ได้จุม่ หัวลงเล่นนา้ ได้ แตต่ ้องไม่กว้างจนเป็นสามารถลงไปว่ายน้าเล่นได้ รางน้าน้ีจะต้อง ทาความสะอาดได้ง่ายและถา่ ยเทน้าได้สะดวก เพอื่ ปอ้ งกันพน้ื โรงเรือนเปียกจึงควรวางรางน้าไว้บนพื้นคอนกรีตท่ีปู ทบั ด้วยสแลท เม่อื น้าหกลงพ้ืนก็จะไหลออกนอกโรงเรือนได้ทันที และบริเวณลานจะต้องมีรางอาหารวางไว้ให้เป็ด กินดว้ ย เนอื่ งจากปกติในช่วงเวลากลางวัน เป็ดมักจะเดินเล่นหรือนอนเล่นในบริเวณลานท้ังวัน ยกเว้นในช่วงเวลา กลางคืนเป็ดจะเขา้ ไปนอนในโรงเรือนท่จี ัดเตรยี มไว้ให้ 4.2 รงั ไข่ ภายในโรงเรือนนี้จะวางรงั ไขไ่ ว้บนพ้ืนสาหรับเปด็ ใชว้ างไข่ รงั ไข่ทีม่ กั ใช้จะท้าด้วยไม้ขนาด 12x14 น้ิว สูง 12 น้ิว ด้านบนและด้านหนา้ เปดิ ใช้ฟางหรือแกลบรองพน้ื รัง อัตราการใชร้ งั ไข่ 1 รงั /เป็ด 4-5 ตวั 4.3 การให้อาหาร หลงั จากเปด็ ไดป้ ระมาณ 10% ของฝูงจึงค่อย ๆ เพ่ิมปริมาณอาหารที่ให้เป็ดวันละ10 กรัม/ตัว/ วัน จนเปด็ กนิ ได้อย่างเพยี งพอ การให้อาหารเป็ดในระยะนี้ควรให้อาหารแบบเปียก และควรให้ทีละน้อย วันละ 3- 4 คร้ัง เพื่อไม่ให้มีอาหารตกค้างในรางอาหารนานซึ่งอาจจะเกิดการบูดเน่าข้ึนและควรท้าความสะอาดรางอาหาร ทกุ วันดว้ ย 4.3 การระบายอากาศ การระบายอากาศภายในโรงเรือนเป็นสิ่งสาคัญเพื่อป้องกันไม่ให้เป็ดเครียดจากความร้อน ซึ่งอาจจะท้าให้เป็ดไข่ลดลงได้ นอกจากนยี้ ังชว่ ยระบายก๊าซแอมโมเนียออกจากโรงเรอื นอีกดว้ ย 4.4 แสงสวา่ ง ในระยะเป็ดไข่ ควรใหแ้ สงสวา่ งวันละ 16-18 ชวั่ โมง เพื่อชว่ ยในการท้าใหเ้ ป็ดไข่ดีข้ึน การเพิ่มความ ยาวแสงควรเพิ่มเม่ือเป็ดอายุประมาณ 18 สัปดาห์โดยเพ่ิมแสงสัปดาห์ละ 30 นาที จนกระท่ังความยาวแสงอยู่ที่ 16-18 ช่ัวโมง/วัน การเปิดไฟอาจจะเปิดให้ในช่วงค่าประมาณ 2 ชั่วโมง และเปิดไฟในช่วงเช้ามืดประมาณ 2-3 ชว่ั โมง

4.5 การให้ผลผลติ ไข่ การให้ผลผลิตไข่จะเพ่ิมขนึ้ เร่ือย ๆ เมอ่ื ระบบสืบพันธ์ุเจริญเต็มที่ ผลผลติ ไขส่ งู สุด (Peak) ประมาณ 85-95% HD เมอ่ื อายุประมาณ 28-30 สปั ดาห์ เปด็ จะให้ผลผลติ ไข่ประมาณ 1 ปี หรือจนอายุครบ 52 สัปดาห์ 5. การดแู ลเปด็ พนั ธ์ุ 5.1 การคัดเลอื ก เปด็ ตวั เมยี จะได้รบั การคัดเลือกจากเป็ดที่มีอายุการไข่นานพอสมควรและมีสุขภาพแข็งแรง สถิติ การไข่ดก ฟองโต น้ามาผสมพันธุ์กับเป็ดตัวผู้ ซ่ึงจะต้องท้าการคัดเลือกไว้เช่นกัน ท้ังตัวผู้และตัวเมียควรมีอายุ ประมาณ 32-40 สัปดาห์ อัตราส่วนระหว่างพอ่ พนั ธ์ุ/แม่พันธุ์ คือ 1: 5-7 ตวั การคัดเลือกแม่พันธุ์ท่ีให้ไข่ดกเป็นส่ิง สาคญั ยิง่ เพือ่ จะไดล้ ูกท่ีใหไ้ ขด่ ก ลักษณะเป็ดทีใ่ หไ้ ขด่ กพิจารณาจากลกั ษณะภายนอกไดด้ ังนี้ - มีล้าตัวลกึ และกวา้ ง - ขนกรา้ นไม่สวยงามและไมฟ่ องฟู - นัยน์ตานนู เดน่ เปน็ กระกายสดใส - ชว่ งคอลกึ และแข็งแรง - กน้ ย้อยหอ้ ยเกอื บติดพืน้ - จบั ดหู น้าทอ้ งจะบางและนุ่ม กระดกู เชงิ กรานกว้าง ทวารกว้างและชนื้ 5.2 อัตราส่วนพ่อพันธ์ุต่อแม่พันธุ์ ขนาดของฝูงเป็ดที่เหมาะสมคือ ประมาณ 50 ตัว สูงสุดไม่ควรเกิน 100 ตัว อตั ราส่วนพอ่ พันธุ์ต่อแมพ่ ันธ์ทุ เี่ หมาะสมทส่ี ุดคือ 1:5 5.3 การจัดการให้ไขม่ เี ช้ือสงู ปญั หาในการผสมพันธุ์เป็ดท่ีพบบ่อย ๆ คือ อัตราการผสมติดด่า เปอร์เซ็นต์ไข่มีเชื้อ น้อย และเปอร์เซ็นต์การฟักออกต่าในช่วงอากาศร้อน เน่ืองจากอากาศร้อนจึงทาให้เป็ดกินอาหารน้อยลงทาให้ ได้รับโภชนะน้อยลงตามไปด้วยจนไมเ่ พียงพอกับความตอ้ งการของร่างกาย วิธีการทาให้ประสิทธิภาพการผสมพันธุ์ สูงขนึ้ อาจทาได้โดย - พยายามให้เป็ดได้กินอาหารมากข้ึน โดยให้อาหารแบบเปียก และควรแบ่งอาหารให้กินหลาย ๆ คร้ัง จะช่วยให้ เป็ดกนิ อาหารได้มากขน้ึ - ปรบั สตู รอาหาร ใหม้ รี ะดับโภชนะท่ีสาคญั เชน่ โปรตนี ไวตามนิ และแรธ่ าตทุ ่ีจ้าเปน็ ครบถว้ นตามความต้องการ - ควรมกี ารเกบ็ ไข่บอ่ ย ๆ เพ่อื ใหไ้ ดไ้ ขฟ่ ักที่สะอาด สว่ นการจดั การอน่ื ๆ เหมอื นกบั การเลี้ยงเป็ดไข่ - ช่วงบ่ายให้หญ้าสับ ขนาด 1-2 ซ.ม. เพื่อเพิ่มวิตามินลดความเครียดหญ้าที่เหมาะสมท่ีให้เป็ดกินคือหญ้าขน กระจับ เศษผกั ถา้ นาหญ้าหรือเศษผักจากแหล่งอ่ืนมาให้เป็ดกินควรนามาล้าง หรือแช่ด้วยด่างทับทิมประมาณ 5- 10 นาที

การสุขาภิบาลและการป้องกันโรค การสุขาภบิ าลและการป้องกันโรคเปด็ นั้นกระทาเช่นเดยี วกับการเล้ียงไก่ แต่โรคท่ีเกิดกับเป็ดจะแตกต่างกับไก่ โรค ทสี่ าคญั ทมี่ กั เกิดกับเปด็ ได้แก่ เพล็ก อหิวาตส์ ัตว์ปกี และสารพษิ อายุ กาฬโรค อหวิ าต์ เป็ด 3-4 สัปดาห์ / / 4-12 สปั ดาห์ / / ทกุ ๆ 3 เดือน / ทุกๆ 6 เดอื น / วธิ ใี ห้ ฉีดเขา้ กลา้ มเนือ้ ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ / ใตผ้ วิ หนงั -------------------------------------------------