มาตรฐานการศึกษาของชาติ ฉบับผ่าน ครม.2ตค61

๑ มาตรฐานการศกึ ษาของชาติ พ.ศ. 2561 สาํ นกั งานเลขาธิการสภาการศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธิการ พ.ศ. 2561

๑ การจดั ทํามาตรฐานการศกึ ษาของชาติ ผ$านผลลัพธ%ทพ่ี งึ ประสงค%ของการศกึ ษา มาตรฐานการศึกษาของชาติ “มาตรฐานการศึกษาของชาติ” หมายถึง ขอกําหนดเกี่ยวกับคุณลักษณะ คุณภาพ ท่ีพึงประสงค* ของคนไทย เพ่ือใหสถานศึกษาทุกแห/งยึดเป0นกรอบสําหรับสรางคนไทย ๔.๐ ท่ีแมแตกต/างตามบริบท ของทองถ่ินและของสถานศึกษา แต/มีจุดหมายร/วมคือ “ธํารงความเป0นไทยและแข/งขันไดในเวทีโลก” สามารถเป0นกําลังสาํ คญั ในการพฒั นาประเทศท้ังในมติ ิเศรษฐกจิ มติ ิสงั คม และมติ กิ ารเมอื ง ต/อไปได หลกั การกาํ หนดมาตรฐานการศกึ ษาของชาติ มาตรฐานการศึกษาของชาติ ซ่ึงกําหนดผ/านกรอบ (framework) ผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค*ของ การศึกษาน้ี จัดทําข้ึนใหสอดคลองกับรัฐธรรมนูญแห/งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ พระราชบัญญัติการศึกษาแห/งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ และแกไขเพ่ิมเติม (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ ยุทธศาสตร*ชาติ ระยะ ๒๐ ปK แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห/งชาติ ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๔) แผนการศึกษา แห/งชาติ พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙ กฎหมาย ยุทธศาสตร*และแผนงานท้ังหลายเหล/านี้ ต/างมีอุดมการณ* เพ่ือมุ/งพัฒนาผูเรียนใหเป0นมนุษย*ท่ีสมบูรณ*ท้ังร/างกาย จิตใจ สติปPญญา เป0นคนดี มีวินัย ภูมิใจในชาติ สามารถเชยี่ วชาญไดตามความถนัดของตน มคี วามรบั ผิดชอบต/อครอบครัว ชมุ ชน สังคม และประเทศชาติ เป0นพลเมืองดี มีคุณภาพและความสามารถสูง พัฒนาตนอย/างต/อเนื่องตลอดชีวิตตามหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียง ท้ังยังคาดหวังใหคนไทยทั้งปวงไดรับโอกาสเท/าเทียมกันทางการศึกษา สามารถ เป0นผูร/วมสรางสรรคน* วตั กรรม เพอ่ื เปQาหมายของการพฒั นาประเทศสู/ ความม่นั คง มั่งค่งั และยง่ั ยนื เป.าหมายของมาตรฐานการศึกษาของชาติ มาตรฐานการศึกษาของชาติ มีจุดมุ/งหมายเพื่อใหสถานศึกษาทุกแห/ง ยึดเป0นแนวทางสําหรับ การพฒั นาผเู รยี นไปสู/ผลลัพธ*ท่ีพงึ ประสงคข* องการศึกษา และใหหน/วยงานตนสงั กดั ใชเปน0 เปาQ หมายในการ จัดการศึกษา โดยการกําหนดผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค*ของผูเรียนที่เหมาะสมตามช/วงวัยในแต/ละระดับ และประเภทการศึกษา และใชเป0นเปQาหมายในการสนับสนุนสถานศึกษาใหสามารถดําเนินการต/าง ๆ ไดอย/างสะดวกเพื่อใหเกิดผลลัพธ*ดังกล/าว นอกจากนี้ ยังมีจุดม/ุงหมายเพ่ือใหทุกหน/วยงานที่เกี่ยวของ ในการจัดการศึกษา ใชเป0นแนวทางในการส/งเสริม การกํากับดูแล การตรวจสอบ การประเมินผล และการประกนั คุณภาพการศกึ ษา เพื่อใหเป0นไปตามหลักการในการจัดการศึกษา สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา จึงไดจัดทํา มาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. 2561 ในรูปของผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค*ของการศึกษา เพื่อให สถานศึกษาและหน/วยงานท่ีเก่ียวของในการจัดการศึกษา ใชเป0นแนวทางในการจัดการศึกษาและจัดทํา มาตรฐานการศึกษาข้ันต่ําที่จําเป0นของแต/ละระดับและประเภทการศึกษา เพ่ือใหเกิดคุณลักษณะที่พึง ประสงค*ข้ึนกับผูเรียนท้ังในระหว/างท่ีกําลังศึกษา และเพื่อวางรากฐานใหผูเรียนในระหว/างท่ีกําลังศึกษา เพ่ือใหเกิดคุณลักษณะที่พึงประสงค*หลังจากสําเร็จการศึกษา ซ่ึงถือเป0น “คุณลักษณะของคนไทย ๔.๐” ทีส่ ามารถสราง ความมั่นคง มัง่ คั่ง และย่ังยนื ใหกับประเทศ

๒ เปQาหมายสําคัญของมาตรฐานการศึกษาของชาติในรูปของผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค*ของการศึกษาคือ การใหอิสระสถานศึกษา ในการจัดการศึกษาใหสอดคลองกับบริบทของสถานศึกษาและตามความถนัด ของผูเรียน ท่ีสอดรับกับกฎกระทรวงการประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. ๒๕๖๑ ซึ่งกําหนดว/า สถานศึกษา เป0นผูจัดใหมีระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา (การประเมินตนเอง) โดยการกําหนดมาตรฐาน การศึกษาของสถานศึกษาใหเป0นไปตามมาตรฐานการศึกษาของแต/ละระดับและประเภทการศึกษา พรอมท้ังจัดทําแผนพัฒนาสถานศึกษาเพื่อนําไปสู/กรอบผลลัพธ*ที่พึงประสงค* ตามบริบท ระดับและ ประเภทการศึกษาของสถานศึกษา และใหสํานักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค*การมหาชน) ทําหนาท่ีประเมินภายนอกตามรายงานผลการประเมินตนเองของสถานศึกษาและ ประเดน็ อน่ื ๆ ผา/ นหนว/ ยงานตนสงั กดั โดยมงุ/ หมายใหเปน0 การประเมนิ เพ่ือพฒั นา กระบวนการจดั ทํามาตรฐานการศึกษาของชาติ สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา ไดเร่ิมกระบวนการพัฒนามาตรฐานการศึกษาของชาติ ฉบับใหม/ โดยการศึกษาวิเคราะห*บริบทท้งั ภายในและภายนอกที่สง/ ผลกระทบต/อมาตรฐานการศึกษาของชาติ การพัฒนามาตรฐานการศึกษาของต/างประเทศ ผลการดําเนินการตามมาตรฐานการศึกษาของชาติ และผลจากการประชุมระดมความคิดเห็น การพัฒนามาตรฐานการศึกษาของชาติฉบับใหม/น้ี จึงอย/ูบน พืน้ ฐานทอี่ างองิ จากงานวิจัย องค*ความรู ขอมูลเชงิ ประจักษจ* ากพ้ืนท่ี รวมท้ังการติดตามผลการดําเนนิ งาน ตามมาตรฐานการศกึ ษาของชาตจิ ากหนว/ ยงานต/างๆ ซง่ึ สามารถสรปุ เปน0 ขัน้ ตอนต/างๆ ดังน้ี ๑. การทบทวนวรรณกรรมที่เก่ียวข6อง ศึกษาสภาพบรบิ ทที่เปล่ียนแปลงท้งั ภายในและภายนอก ที่ส/งผลต/อมาตรฐานการศึกษา ทั้งในมิติเศรษฐกิจ สังคม การเมือง และสิ่งแวดลอมทั้งในและต/างประเทศ พันธกรณีระหว/างประเทศต/างๆ ท่ีประเทศไทยไดใหสัตยาบรรณไวกับองค*การระหว/างประเทศ รวมท้ัง กฎหมาย ระเบียบ นโยบาย และแผนยุทธศาสตร*ทสี่ ําคัญในการพัฒนาประเทศ ๒. การประชุมรับฟ9งความคิดเห็น สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษาไดจัดประชุมรับฟPง ความคิดเห็นฯ ท้ังสิ้น ๘ คร้ัง จากผูมีส/วนไดส/วนเสียทุกภาคส/วน ตั้งแต/ผูบริหารหน/วยงานระดับนโยบาย ผูบริหารสถานศึกษา ผูปฏิบัติ ตลอดจนหน/วยงานภาคเอกชน องค*กรภาคประชาสังคม เพ่ือใหมาตรฐาน การศึกษาเกดิ จากการมสี /วนรว/ มของประชาชนทกุ ภาคส/วนอย/างแทจริง ๓. การสํารวจความคิดเห็นของประชาชนเก่ียวกับคุณลักษณะที่พึงประสงค%ของคนไทย ในอนาคต สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา ดําเนินการสํารวจความคิดเห็นของประชาชน เพ่ือใหทราบ ความตองการของประชาชนเกี่ยวกบั คณุ ลักษณะของคนไทยในอนาคต โดยมีเน้ือหาครอบคลุม ๓ ประเด็น ประกอบดวย คุณลักษณะท่ีเป0นจุดแข็งและจุดอ/อนของคนไทยในปPจจุบัน คุณลักษณะของคนไทย ทตี่ องการในอนาคต ๑๐ ปขK างหนา และคุณลกั ษณะของคนไทย ๔.๐ ตามนโยบายประเทศไทย ๔.๐ ๔. การติดตามผลการดําเนินงานและประเมินผลมาตรฐานการศึกษาของชาติ โดยดําเนินการ เก็บขอมูลจากสถานศึกษาต/างๆ ทั่วทุกภูมิภาคของประเทศไทย ในระดับการศึกษาข้ันพื้นฐาน การศึกษา เฉพาะทาง การอาชวี ศึกษา การอุดมศกึ ษา และการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย ๕. การยกร$างมาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. .... จากการทบทวนวรรณกรรมท่ีเกี่ยวของ การรบั ฟPงความคิดเหน็ ของผูท่ีเกี่ยวของ การสํารวจความคิดเห็นของประชาชน และการตดิ ตามประเมินผล การดาํ เนินงานตามมาตรฐานการศกึ ษาของชาติ นาํ มาวิเคราะห* สงั เคราะหแ* ละยกร/างมาตรฐานการศึกษา ของชาติ พ.ศ. ....

๓ ๖. การประชุมรับฟ9งความคิดเห็นต$อ ร$าง มาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. .... สํานักงาน เลขาธิการสภาการศึกษา ไดจัดประชุมรับฟPงความคิดเห็นต/อ ร/าง มาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. .... จํานวน ๗ คร้ัง และปรบั ปรงุ ใหมีความเหมาะสม ๗. การเสนอร$างมาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. .... ต/อที่ประชุมสภาการศึกษา ครั้งท่ี ๒/๒๕๖๐ เม่ือวันท่ี ๒๓ พฤศจิกายน ๒๕๖๐ ท่ีประชุมมีมติใหความเห็นชอบในหลักการ แลวใหปรับปรุง ตามขอเสนอแนะ และเสนอคณะรัฐมนตรีเพอื่ พจิ ารณาใหความเห็นชอบต/อไป ๘. การทบทวนร$างมาตรฐานการศึกษาของชาติ สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา แต/งต้ัง คณะทํางานยกร/างมาตรฐานการศึกษาของชาติเพื่อทบทวนร/างมาตรฐานการศึกษาฯ ฉบับเตรียมเสนอ คณะรัฐมนตรี โดยรับฟงP ความเห็นจากการประชมุ หารือกบั ผเู กี่ยวของมาประกอบการปรับปรงุ ๙. การเสนอร$างมาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. .... ต/อที่ประชุมสภาการศึกษา ครั้งที่ ๒/๒๕๖๑ เมื่อวันที่ ๙ พฤษภาคม ๒๕๖๑ ท่ีประชุมมีมติใหความเห็นชอบในหลักการ และใหปรับปรุง ตามขอเสนอแนะ แลวเสนอคณะรัฐมนตรีพจิ ารณาใหความเหน็ ชอบต/อไป มาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. 2561 คณุ ธรรม ทักษะ และความร6ูทจี่ ําเปCน บนฐานคา$ นิยมร$วม สก$ู รอบผลลัพธ%ทพ่ี ึงประสงค%ของการศกึ ษา การจัดการศึกษาของชาติจะตองทําใหเกิดผลลัพธ*ที่พึงประสงค*ซ่ึงเป0นคุณลักษณะของผูเรียน อันเป0นผลที่เกิดจากการจัดการศึกษาตั้งแต/ระดับการศึกษาปฐมวัย การศึกษาขั้นพ้ืนฐาน การอาชีวศึกษา จนถึงการอุดมศึกษา ท้ังน้ี สถานศึกษามีอิสระในการกําหนดแนวคิด ปรัชญา และวิสัยทัศน*ของการจัด การศกึ ษา ใหเป0นอตั ลักษณ*และสอดคลองกับบรบิ ทของสถานศกึ ษาและตามความถนัดของผูเรียน หน/วยงานตนสังกัดและหน/วยงานที่เก่ียวของ ตองมีการสนับสนุน กํากับ ติดตาม ประเมินและ พฒั นาคุณภาพของการจดั การศึกษา โดยมุ/งเนนความรบั ผิดชอบที่ตรวจสอบได (accountability) มีระบบ การบริหารจัดการทั้งดานผูบริหาร ครู คณาจารย*และบุคลากร หลักสูตรการเรียนการสอน ส่ือ เทคโนโลยี ดิจิทัล ทรัพยากร สิ่งสนับสนุนการศึกษา และการประเมิน ตลอดจนระบบและกลไกการพัฒนาคุณภาพ อย/างต/อเน่ืองที่ทําใหเกิดผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค* ที่เหมาะสมตามแต/ละระดับและประเภทการศึกษา และ ผลลัพธ*สะสมที่ครอบคลุมระดับและประเภทการศึกษาท่ีตอ/ เนอื่ งกัน นอกจากน้ี สถาบันผลิตและพัฒนาครู ในฐานะกลไกสําคัญในการพัฒนาครูใหมีคุณภาพ จะตองมีบทบาทในการเตรียมความพรอมครู กอ/ นประจําการ และสง/ เสริมการพัฒนาครูประจําการใหมีสมรรถนะทางวิชาชีพท่ีสอดคลองกับการจดั การ เรียนรูยุคใหม/ เพอ่ื ผลลพั ธ*ทพ่ี ึงประสงค*ของการศกึ ษา ผลลัพธ%ท่ีพึงประสงค%ของการศึกษา (Desired Outcomes of Education, DOE Thailand) หมายถึง คุณลักษณะของคนไทย ๔.๐ ที่ตอบสนองวิสัยทัศน*การพัฒนาประเทศสู$ความมั่นคง มั่งคั่ง ยงั่ ยืน โดยคนไทย ๔.๐ จะตอง ธํารงความเปCนไทยและแข$งขันไดใ6 นเวทีโลก น่ันคือเป0นคนดี มีคุณธรรม ยึดค/านิยมร/วมของสังคมเป0นฐานในการพัฒนาตนใหเป0นบุคคลที่มีคุณลักษณะ ๓ ดาน โดยเป0น คุณลักษณะข้นั ตาํ่ ดงั ตอ/ ไปน้ี

๔ ๑. ผูเ6 รียนรู6 เป0นผูมีความเพียร ใฝเp รยี นรู และมีทักษะการเรียนรูตลอดชีวติ เพือ่ กาวทนั โลกยุคดจิ ิทัลและ โลกในอนาคต และมีสมรรถนะ (competency) ทเ่ี กดิ จากความรู ความรอบรูดานต/าง ๆ มีสนุ ทรียะ รักษ* และประยุกตใ* ชภูมปิ ญP ญาไทย มที ักษะชวี ติ เพ่ือสรางงานหรอื สัมมาอาชีพ บนพืน้ ฐานของความพอเพยี ง ความมัน่ คงในชีวิต และคุณภาพชวี ิตท่ีดี ตอ/ ตนเอง ครอบครัว และสงั คม ๒. ผรู6 $วมสร6างสรรค%นวัตกรรม เป0นผูมีทักษะทางปPญญา ทักษะศตวรรษท่ี ๒๑ ความฉลาดดิจิทัล (digital intelligence) ทกั ษะการคิดสรางสรรค* ทักษะขามวฒั นธรรม สมรรถนะการบรู ณาการขามศาสตร* และมคี ุณลักษณะของ ความเป0นผูประกอบการ เพ่ือรว/ มสรางสรรค*และพัฒนานวัตกรรมทางเทคโนโลยีหรือสังคม เพิ่มโอกาสและ มูลค/าใหกบั ตนเอง และสังคม ๓. พลเมืองทีเ่ ขม6 แขง็ เป0นผูมีความรักชาติ รักทองถิ่น รูถูกผิด มีจิตสํานึกเป0นพลเมืองไทยและพลโลก มีจิตอาสา มีอุดมการณ*และมีส/วนร/วมในการพัฒนาชาติ บนหลักการประชาธิปไตย ความยุติธรรม ความเท/าเทียม เสมอภาค เพื่อการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมท่ีย่ังยืน และการอยรู/ /วมกันในสังคมไทยและ ประชาคมโลกอย/างสันติ โดยผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค* 3 ดาน ที่เหมาะสมตามช/วงวัย ที่มีความต/อเนื่อง เชื่อมโยงและสะสม ตั้งแต/ระดับการศึกษาปฐมวัย การศึกษาขั้นพื้นฐาน การอาชีวศึกษา จนถึงระดับอุดมศึกษา แสดงไวใน แผนภาพท่ี 1 และขยายความในตารางท่ี 1 ท้ังน้ี การนํากรอบผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค*ของการศึกษาไปส/ูการปฏิบัติ สํานักงานเลขาธิการ สภาการศึกษา จะเป0นหน/วยประสานงานในการดําเนินงานของหน/วยงานตนสังกัดและหน/วยงาน ท่เี กี่ยวของ ในการแปลงกรอบผลลพั ธ*ที่พงึ ประสงคข* องการศึกษา สู/การจดั ทํา กํากับ ติดตาม และประเมิน มาตรฐานการศึกษาข้ันต่ําที่จําเป0นสําหรับแต/ละระดับและประเภทการศึกษา เพ่ือใหเกิดการเช่ือมต/อ ของผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค*ของแต/ละระดับและประเภทการศึกษา กระบวนการดําเนินงานดังกล/าว ควรใช การทํางานแบบมีส/วนร/วมจากทุกภาคสว/ น และใชการวจิ ยั เป0นฐาน

แผนภาพที่ 1 ผลลพั ธ*ท่พี ึงประสงคข* องการศึกษา (คณุ ลกั ษณะของคนไทย 4.0) ซ

๕ ซึ่งมคี วามตอ/ เน่ืองเช่อื มโยงกันและมรี ะดับความลกึ ต/างกนั สาํ หรับแต/ละระดับการศกึ ษา

ตารางท่ี ๑ ผลลัพธ%ทพี่ งึ ประสงค%ของการศึกษา ซึ่งมกี ารสะสมและตอ$ เ คุณลกั ษณะ ปฐมวัย ประถมศกึ ษา มัธยม ๑. ผเ6ู รยี นรู6 รักและรับผดิ ชอบตอ/ การเรยี นรู รจู กั ตนเองแ ชอบการอา/ น มคี วามรูพนื้ ฐาน และทกั ษะกา ๒. ผ6ูรว$ มสร6างสรรค% มีพฒั นาการรอบดานและ ทกั ษะและสมรรถนะทางภาษา ตนเองเป0น ม นวตั กรรม สมดุล สนใจเรยี นรแู ละกาํ กับ การคํานวณ มเี หตผุ ล มีนิสยั ความรอบรแู ตัวเองใหทาํ สงิ่ ตา/ ง ๆ ที่ และสุขภาพท่ีดี มีสนุ ทรียภาพ ตอ/ การสรางส เหมาะสมตามชว/ งวยั ไดสําเรจ็ ในความงามรอบตัว หรอื การทาํ ง ช/วงวัย ๓. พลเมอื งที่ รบั ผิดชอบในการทาํ งานร/วมกับ เข6มแข็ง ผอู ่ืน มคี วามรู ทกั ษะและ มที กั ษะการท สมรรถนะทางเทคโนโลยีดิจิทลั การสอื่ สาร ม การคิดสรางสรรค* สารสนเทศ แ ภาษาองั กฤษ การสอ่ื สาร และ แกปญP หา มกี ความรอบรูดานตา/ ง ๆ วจิ ารณญาณ สามารถนาํ ค สามารถแยกแยะผดิ ถูก ปฏบิ ัติ ผลงานในลกั ตนตามสทิ ธิและหนาท่ขี องตน ความเชอ่ื มน่ั โดยไม/ละเมิดสิทธิของผูอื่น เป0น ยตุ ธิ รรม มีจ สมาชิกท่ีดีของกลุ/ม มจี ติ อาสา และความภา รกั ทองถ่นิ และประเทศ ไทย และพล หมายเหตุ: ค$านิยมร$วม : ความเพยี รอนั บรสิ ทุ ธิ์ ความพอเ คณุ ธรรม : ลกั ษณะนสิ ยั ท่ีดี และคุณธรรมพน้ื ฐานทเ่ี ป0นความดีงาม เชน/ หนว/ ยงานตนสงั กดั แต/ละแห/งอาจมปี รับเปล่ียนผลลพั ธ*ของการศกึ ษาแต/ละระดบั และป และในทางปฏบิ ตั ิ หนว/ ยงานควรจดั ทําตวั บง/ ชีท้ ่ีแสดงถึงปจP จัยปQอน กระบวนการ วิธกี ทแ่ี สดงถึงผลสาํ เรจ็ ของการดาํ เนินงานตามมาตรฐานการศึกษา

๖ เนื่องเชอ่ื มโยงทุกระดบั และประเภทการศกึ ษา มศึกษาตอนต6น มธั ยมศึกษาตอนปลาย/ อดุ มศึกษา อาชีวศกึ ษา และผอู นื่ มเี ปQาหมาย สามารถชี้นําการเรียนรดู วยตนเอง มี มีทักษะการเรียนรูตลอดชีวติ รเู ท/าทันการ ารเรียนรู บรหิ ารจดั การ ทักษะการเรยี นรู รูทันการเปล่ยี นแปลง เปลี่ยนแปลง ปรับตัว ยืดหยุน/ สามารถเผชญิ มที กั ษะชีวติ มคี วามรู ปรับตวั ในโลกยุคดจิ ทิ ลั ได มที กั ษะชวี ติ การเปล่ียนแปลงในโลกดจิ ิทลั และโลกอนาคต และสมรรถนะทจ่ี าํ เปน0 ฟPนฝาp อปุ สรรคได มคี วามรู ความรอบรู ได มคี วามเปน0 ผูนํา มคี วามรู ความรอบรูดาน สขุ ภาวะ การศกึ ษาตอ/ ดานต/าง ๆ และสามารถนาํ ไป ตา/ งๆ มปี Pญญารคู ดิ สามารถประยกุ ตใ* ช งานที่เหมาะสมกบั ประยุกต*ใช ในการพัฒนาสุขภาวะ ความรแู ละทักษะตา/ งๆ ในการสรางงาน/ การศึกษา/การทํางาน/อาชีพ เพ่ือ สมั มาอาชพี ความมั่นคง และคณุ ภาพชวี ติ ท่ดี ี พัฒนาคุณภาพชวี ิตของตน ตอ/ ตนเอง ครอบครวั และสังคม ทาํ งานรว/ มกนั ทกั ษะ สามารถแกปPญหา สือ่ สารเชิงบวก สามารถรว/ มแกปญP หาสงั คม การบรู ณาการ มีความรอบรูทางขอมูล ทักษะขามวัฒนธรรม ทกั ษะการ ขามศาสตร* การสรางสรรคน* วัตกรรม เพอ่ื และทางดิจิทัลเพ่ือ สะทอนคิด การวิพากษ*เพ่ือสราง เพมิ่ โอกาส และมลู คา/ แกต/ นเอง สงั คม และ การคิดอยา/ งมี นวตั กรรม และสามารถเป0น ประเทศ ณ มีความคดิ สรางสรรค* ผปู ระกอบการได ความคดิ สูก/ ารสราง กษณะต/างๆ นในความถกู ตอง ความ มีความเชอ่ื มัน่ ในความเทา/ เทียมเปน0 กลาตอ/ ตานการกระทาํ ในสิง่ ที่ผดิ ใหคณุ คา/ จติ ประชาธปิ ไตย มีสาํ นกึ ธรรมทางสงั คม มจี ติ อาสา มคี วามกลา กบั ความรูความสามารถ เป0นพลเมืองที่ าคภูมิใจในความเปน0 หาญทางจริยธรรม เป0นพลเมอื งท่ี เขมแข็ง รว/ มมือสรางสรรคก* ารพฒั นาตนเอง ลเมอื งอาเซียน กระตือรอื รนในการรว/ มสรางสงั คมไทย และสังคมทยี่ ่ังยืน ขจดั ความขัดแยง และ และโลกทยี่ ั่งยนื มีความซอื่ สัตย*ในการ สรางสันติสขุ ทง้ั ในสังคมไทยและประชาคม ทาํ งานเพ่อื ส/วนรวม โลก เพียง วิถปี ระชาธิปไตย ความเท/าเทยี มเสมอภาค ความมวี นิ ยั ความขยนั ความซอ่ื สตั ย* ความรบั ผิดชอบต/อตนเองและสงั คม ประเภทการศกึ ษาใหเหมาะสมตามชว/ งวัยและระดบั การศึกษาของผูเรียน แตต/ องตอ/ เน่ืองเช่ือมโยงกัน การ หรือมาตรการท่เี ป0นรปู ธรรมตามบรบิ ทของระดบั ช้ัน สถานศึกษา หรอื ขอมลู สารสนเทศอนื่

๗ คาํ อธิบายความหมาย คา$ นิยมรว$ มของสังคม (๔ ประการ) ๑. ความเพียรอันบริสุทธ์ิ ผูเรียนมีความอดทน ม/ุงม่ัน ทําสิ่งใด ๆ ใหเกิดผลสําเร็จอย/างไม/ย/อทอ ตอ/ ความลาํ บาก เพอ่ื ใหเกดิ ประโยชน*แก/ตนเอง ส/วนรวม ชมุ ชน สังคม ประเทศชาติ ๒. ความพอเพียง ผูเรียนมีความสมดุลรอบดานทั้งความรู คุณธรรม และทักษะท่ีเก่ียวของ โดยคาํ นงึ ถงึ ความสมดลุ ทงั้ ประโยชนต* /อตนเอง ชุมชน และสงั คม ๓. วิถีป ระชาธิป ไตย ผูเรียนยึดมั่นในการมีส/วนร/วม การเคารพ กติกา สิท ธิหนาท่ี ความรับผิดชอบ การรับฟPงความคิดเห็นที่แตกต/าง และสามารถอยู/ร/วมกันในสังคมพหุวัฒนธรรมไดอย/าง มคี วามสุข ๔. ความเท$าเทียมเสมอภาค ผูเรียนเคารพความแตกต/าง และใหความสําคัญแก/ผูอ่ืน โดยปราศจากอคติ แมมีสถานภาพแตกต/างกันทางเศรษฐกิจ สังคม เช้ือชาติ ถ่ินที่อยู/ วัฒนธรรมและ ความสามารถ คุณธรรม ความร6ู ทกั ษะทจี่ ําเปCนสําหรบั ผ6เู รยี น ๑. คุณธรรม คือ ลักษณะนิสัยท่ีดี และคุณลักษณะท่ีดีดานคุณธรรมพ้ืนฐาน การรูถูกผิด ความดีงาม จริยธรรม จรรยาบรรณ ในการเป0นสมาชิกของสังคม เช/น ความมีวินัย ความรับผิดชอบ ความขยันหมัน่ เพยี ร ความซอื่ สัตย* เป0นตน ๒. ทักษะการเรียนร6ูและชีวิต คือ ทักษะที่จําเป0นสําหรับการเรียนรูเพ่ือโลกดิจิทัลและโลก ในอนาคต เช/น การรูวิธีเรียน ทักษะการเรียนรูตลอดชีวิต ทักษะชีวติ และทักษะการจัดการ ความสามารถ ในการปรบั ตวั ยดื หยนุ/ พรอมเผชิญความเปล่ยี นแปลง 3. ความรู6และความรอบร6ู คือ ชุดความรูที่จําเป0นสําหรับการเรียนรูอย/างต/อเน่ืองเพื่อใหตนเอง รูเท/าทันการเปล่ียนแปลงได ไดแก/ 1) ความรูพื้นฐาน (ภาษา การคํานวณ การใชเหตุผล) และความรู ตามหลักสูตร 2) การรูจักตนเอง 3) ความรูเรื่องภูมิปญP ญาไทย ทองถ่ิน ชุมชน สภาพภูมิสังคม ภูมิอากาศ ประเทศชาติ ประชาคมโลก 4) ความรอบรดู านต/าง ๆ ไดแก/ ความรอบรูดานสุขภาพ การเงิน สารสนเทศ และ 5) ความรูเร่ืองการงานอาชีพ 4. ทักษะทางป9ญญา คือ ทกั ษะที่จําเป0นในการสรางนวัตกรรมทางเทคโนโลยีหรือทางสังคม เช/น ภูมิปญP ญาไทยและศาสตร*พระราชา ทักษะศตวรรษที่ ๒๑ ทักษะการคิดสรางสรรค* ทักษะพหุปPญญา ทักษะ ขามวัฒนธรรม ความสามารถในการบูรณาการขามศาสตร* สรางสรรค*นวัตกรรม และมีคุณลักษณะ ของความเป0นผูประกอบการท่ีเทา/ ทันการเปลยี่ นแปลงของสงั คมและโลกยุคดิจิทัล

๘ ภาคผนวก แนวทางการนํามาตรฐานการศกึ ษาส$กู ารปฏบิ ตั ิของหนว$ ยงานระดบั นโยบาย การนํามาตรฐานส/กู ารปฏบิ ัติยึดหลักการสาํ คัญ คือ การจัดการศึกษาใหเหมาะสมกับสภาพบริบท ของผูเรียน พ้ืนที่ ชุมชน และสังคม รวมทั้งใหอิสระกับสถานศึกษาในฐานะหน/วยปฏิบัติในการกําหนด อัตลักษณ* และทิศทางการจัดการศึกษาท่ีตอบสนองความตองการของผูเรียน ชุมชน ทองถ่ิน และ ยุทธศาสตร*การพัฒนาประเทศ ภายใตการสนับสนุนของรัฐในการจัดการศึกษาที่มีคุณภาพ โดยยึดหลัก ความเสมอภาคและความเท/าเทียม เพื่อใหทุกคนมีโอกาสเขาถึงการศึกษาที่มีคุณภาพอย/างทั่วถึง และเท/าเทียม เปxดโอกาสใหทุกคนและทุกภาคส/วนมีส/วนร/วมในการจัดการศึกษา มีความรับผิดชอบ ที่ตรวจสอบได ท้ังน้ี หน/วยงานท่ีเกี่ยวของควรมีแนวทางปฏิบัติในการจัดการศึกษาใหสอดประสานกัน โดยควรมีการดาํ เนนิ งานดังต/อไปน้ี ๑. สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษาเป0นหน/วยประสานงานระหว/างหน/วยงานตนสังกัด แต/ละแห/ง และหน/วยงานท่ีเก่ียวของในการนํากรอบผลลัพธ*ที่พึงประสงค*ของการศึกษาระดับชาติ และ ผลลัพธ*ที่พึงประสงค*ของแต/ละระดับและประเภทการศึกษา เป0นกรอบในการจัดทํามาตรฐานการศึกษา เพ่ือใหสถานศกึ ษายึดเปน0 เปาQ หมายการจดั การศกึ ษา ๒. หน/วยงานตนสังกัดส/งเสริมการจัดทาํ มาตรฐานการศกึ ษาของสถานศึกษา มาตรฐานหลักสูตร เพอ่ื ใหสถานศึกษาถือปฏิบัติ ๓. หน/วยงานตนสังกัดมีการกํากับ ติดตาม ประเมินผล และพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษา ของสถานศกึ ษาใหมคี ุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาหรือสงู กวา/ มาตรฐานการศึกษาขนั้ ต่ําทกี่ ําหนด ๔. หน/วยงานตนสังกัดส/งเสริมใหสถานศึกษามีการปรับปรุงและพัฒนาคุณภาพการศึกษา ของตนเองอย/างเป0นระบบ อย/างต/อเนื่อง ตามขอเสนอแนะของหน/วยงานตนสังกัดหรือหน/วยงาน ที่กํากับดูแล รวมท้ังขอเสนอแนะจากสํานักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องคก* ารมหาชน) เพือ่ นาํ ไปสูก/ ารพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา แนวทางการนํามาตรฐานสก$ู ารปฏิบตั ิระดับสถานศกึ ษา ๑. สถานศึกษาแต/ละระดับและประเภทการศึกษาสามารถจัดการศึกษาใหเหมาะสม ตามอัตลักษณ*ของตนเอง สอดคลองกับสภาพบริบท และตอบสนองความตองการของทองถ่ิน ชุมชน สงั คม และยุทธศาสตรก* ารพัฒนาประเทศ ๒. สถานศึกษาจัดการศึกษาโดยยึดหลักการมีส/วนร/วมของทุกภาคส/วน การมีเครือข/าย ความร/วมมอื การสรางชมุ ชนการเรยี นรูทางวิชาชีพ หรือองค*กรแห/งการเรียนรู ๓. สถานศึกษามีการพัฒนาผูบริหาร ครู คณาอาจารย* บุคลากรทางการศึกษาที่มีสมรรถนะ ทางวิชาชีพในการจดั การเรยี นรูท่เี หมาะสมกบั โลกยคุ ดจิ ิทัลและโลกอนาคต ๔. สถานศึกษาวางระบบการประกันคุณภาพการศึกษาดานคุณภาพผูบริหารและครูอาจารย* ความเหมาะสมของหลักสูตร การจัดการเรียนการสอน สื่อเทคโนโลยี ทรัพยากรการเรียนรู และการประเมินการเรียนการสอน โดยมีการกํากับ ติดตาม และประเมินผลเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษา ใหเป0นไปตามมาตรฐานการศึกษาอย/างเป0นระบบและต/อเน่ือง มีธรรมาภิบาล และความรับผิดชอบ ท่ตี รวจสอบได

๙ แนวทางการประเมินคุณภาพการจดั การศกึ ษา การประเมนิ ระดับชัน้ เรียน • การประเมินท่ียึดผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค*ของการศึกษาเป0นฐานโดยคํานึงถึงสภาพบริบท ของสถานศกึ ษา ปPจจยั กระบวนการดําเนินงาน และผลลพั ธข* องผูเรยี นท่ีตองประเมิน • ใชการประเมินความกาวหนาใหมีประสิทธิผล เนนการประเมินเพ่ือพัฒนาการเรียนรูมากกว/า การประเมินเพ่ือตัดสินผลหรือการแข/งขันหรือเปรียบเทียบกับผูอื่น ส/งเสริมการประเมิน ท่ีเป0นเครือ่ งมอื การเรยี นรขู องผเู รียน • มีความสมดุลระหว/างการประเมินท่ีอิงตนเอง เพื่อน ปกติวิสัย และมาตรฐาน มีการใชการประเมิน ที่ปรบั ใหเหมาะกับศกั ยภาพของผเู รียน และสอดคลองกบั การเรยี นรูทีห่ ลากหลาย • ใชวิธีการประเมินท่ีบูรณาการการเรียนรูกับเทคโนโลยีจากงานท่ีกําหนดใหทํา ตามโลกแห/งความ เป0นจริงและใหขอมูลปQอนกลับทันที ใชแฟQมประวัติของผูเรียนท่ีแสดงผลการเรียนรูของผูเรียน เพือ่ ออกแบบประสบการณก* ารเรยี นรูและการสื่อสารกบั พ/อแม//ผูเกย่ี วของ • ครูจําเป0นตองมีความรอบรูดานการวัดผลและคลังเคร่ืองมือประเมินท่ีมีคุณภาพสูง (ถูกตอง เช่ือถือได ยุตธิ รรม) การประเมินระดบั โรงเรยี น/เขตพืน้ ท่ี • การประเมินที่ยึดผลลัพธ*ที่พึงประสงค*ของการศึกษาเป0นฐานโดยคํานึงถึงสภาพบริบทของสถานศึกษา ปPจจัย กระบวนการดําเนินงาน และผลลัพธ*ของผเู รยี นทต่ี องประเมิน • การประเมนิ เปน0 ส/วนหน่ึงของระบบกาํ กบั ทีม่ สี ารสนเทศที่แสดงความรับผดิ ชอบที่ตรวจสอบได • มีความสมดลุ ระหว/างการประเมนิ ความกาวหนากับการประเมนิ ทมี่ เี กณฑ*ที่เปน0 หลกั เทยี บ • เนนการประเมินเพื่อการพัฒนาตนเอง มากกวา/ การเนนการแข/งขนั หรือเปรียบเทยี บกบั ผูอ่นื • ใชขอมูลขนาดใหญ/ (big data) จากการประเมนิ ในชน้ั เรยี นเพ่อื การบริหารงานท่ีเหมาะสมกว/าเดิม • ผบู ริหารจําเป0นตองมีความรอบรูดานการประเมิน การประเมินระดบั ชาติ • การประเมินผลสรุปเป0นส/วนหนึ่งของระบบกํากับท่ีมีสารสนเทศเพื่อแสดงความรับผิดชอบ ที่ตรวจสอบได • กระบวนการพัฒนาการประเมินตองแกร/ง (เชน/ คลังเครือ่ งมือประเมินที่พัฒนามาอย/างดี มีขอสอบ ที่สามารถเทียบเคียงเท/าเทียมกันไดขามปK) และมีการกําหนดมาตรฐานผลลัพธ*ท่ีพึงประสงค* ของการศึกษา มีการประเมินระดับชาติโดยใชเทคโนโลยีในการสอบ ขอสอบหรือสิ่งท่ีวัดเหมาะสม กบั โลกแห/งความเป0นจริง • ใชขอมูลขนาดใหญ/ (big data) จากการทดสอบระดับชาติที่ใหขอมูลปQอนกลับที่เป0นประโยชน* กับผเู รียน สถานศึกษา เขตพนื้ ที่ และผูกาํ หนดนโยบาย --------------------------