อาหารและโภชนาการ

มาตรการอาหารกลางวนั ส่กู ารวางแผนเมนูหมนุ เวียน

แนวทางการจดั รายการอาหารกลางวนั ในโรงเรียน • ควรจดั รายการอาหารให้หลากหลายมีรายการอาหารล่วงหน้าอย่างน้อย 1 สปั ดาห์ • ควรจดั รายการอาหารที่มีผกั หลากสี (สีเขียวเข้ม สีเหลือง สีแดง สีส้มฯ) ประกอบอย่างน้อยสปั ดาหล์ ะ 4 - 5 วนั และควรใช้ผกั ตามฤดกู าล • ควรจดั ให้มีผลไม้ 1 ส่วน อย่างน้อยสปั ดาหล์ ะ 3 - 5 ครงั้ • ควรจดั รายการอาหารที่มีไข่ให้ได้สปั ดาหล์ ะ 2 ฟองต่อเดก็ หน่ึงคน

แนวทางการจดั รายการอาหารกลางวนั ในโรงเรียน (ต่อ) • ควรจดั รายการอาหารประเภทเนื้อสตั วใ์ ห้ได้ปริมาณ 2 ช้อนกินข้าว ต่อมือ้ ต่อเดก็ หนึ่งคน และควรจดั ให้มีปลาอย่างน้อยสปั ดาหล์ ะ 1 ครงั้ • ควรจดั รายการอาหารให้มีตบั / เลือด/ เต้าห้/ู ปลาเลก็ ปลาน้อย สปั ดาหล์ ะ 1 ครงั้ • ควรใช้เกลือเสริมไอโอดีน และหรอื น้าปลาเสริมไอโอดีน ในการปรงุ อาหาร • ควรจดั รายการขนมหวานประเภทข้าว - แป้ง ไม่เกินสปั ดาหล์ ะ 2 ครงั้ • ควรจดั รายการขนมหวานประเภทถวั่ เผอื ก มนั สปั ดาห์ละ 1 ครงั้

มาตรฐานอาหารกลางวนั โรงเรียนไทย สาหรับเดก็ ไทยแต่ละวยั ใน 1 สัปดาห์

มาตรฐานอาหารกลางวนั โรงเรียนไทย สาหรับเดก็ ไทยแต่ละวยั ใน 1 สัปดาห์ 3-5 ปี 6-12 ปี 13-18 ปี กลุ่มอาหาร ปริมาณ ครัง้ ต่อสัปดาห์ ปริมาณ ครัง้ ต่อสัปดาห์ ปริมาณ ครัง้ ต่อสัปดาห์ ต่อครัง้ ต่อครัง้ ต่อครัง้ ถ่วั เมล็ดแห้งสุก 6 ช้อนกนิ ข้าว 1 6 ช้อนกนิ 1 6 ช้อนกนิ 3 ข้าว ข้าว เผือก-มัน 1 ทพั พี 1 1 ทพั พี 1 1 ทพั พี 2 นา้ ตาล ไม่เกนิ 3 5 ช้อนชา ไม่เกนิ 3 5 ไม่เกนิ 3 5 นา้ ด่มื สะอาด 1 แก้ว 5 ช้อนชา ช้อนชา นมจดื ครบส่วน 5 (นมถ่ัวเหลือง) 200 มล. (2) 1 แก้ว 5 1 แก้ว 5 200 มล. 200 มล. 5 200 มล. 5 200 มล. (2) 250 มล. (2)

การจดั อาหารหลกั และอาหารวา่ ง 1. อาหารทผ่ี ดั ดว้ ยนา้ มนั แกงกะทิ อาหารทอด จดั คกู่ บั ผลไม้ 2. อาหารตม้ นง่ึ แกงไมใ่ สก่ ะทิ จดั คกู่ บั ขนมหวาน มกี ะทิ 3. กว๋ ยเตย๋ี วผดั ขา้ วผดั จดั คกู่ บั ผลไม้

ขอ้ ควรระวงั 1. ควรจดั รายการอาหารทม่ี รี สไมห่ วานจดั มนั จดั เค็มจดั 2. ควรหลกี เลยี่ งเนอื้ สตั วท์ ตี่ ดิ มนั หรอื หนงั สตั ว์ เชน่ หนงั ไก่ หนงั หมู เป็ นตน้ 3. การจดั ขนมหวานหรอื ขนมทใี่ สก่ ะทิ ถา้ ตอ้ งการจดั ใหเ้ พอ่ื เพม่ิ พลงั งานสามารถ จดั ไดส้ ปั ดาหล์ ะ1-2 ครงั้ 4. ควรจดั อาหารจานเดยี วไมเ่ กนิ สปั ดาหล์ ะ 1 ครง้ั

รายการอาหารกลางวันโรงเรียน....................... วนั จนั ทร์ ข้าวกล้อง? ขนม/ผลไม้? วันองั คาร ขนม/ผลไม้? วันพุธ ขนม/ผลไม้?

ปริมาณการตกั อาหารตามธงโภชนาการ 3 1 24 5 6

ปริมาณอาหารกล่มุ ต่างๆ 1 วนั สาหรบั เดก็ วยั เรียน 1,600 กโิ ลแคลอรี กล่มุ อาหาร ปริมาณ หน่วย ข้าว – แป้ง ผกั 8 ทพั พี ผลไม้ เนื้อสตั ว์ 3 - 6 ทพั พี (12 – 24 ช้อนกินข้าว) นมรสจืด น้ามนั 4 ส่วน น้าตาล เกลือ 7 ช้อนกินข้าว 2 แก้ว (แก้วละ 200 มิลลิลิตร) 4 ช้อนชา 4 ช้อนชา 1 ช้อนชา 10

เกณฑท์ ่ีต้องพฒั นาอย่างต่อเน่ือง ลดหวาน ลดมนั ลดเคม็ 11

เครอ่ื งด่ืมผสมเอง กรณีไม่ใส่น้าแขง็ (น้าตาล 5 %) น้าตาลไม่เกิน 5 กรมั ต่อน้า 100 ซีซี กรณีใส่น้าแขง็ (น้าตาล 10 %) น้าตาลไม่เกิน 10 กรมั ต่อน้า 100 ซีซี 12

ปริมาณไขมนั อาหารวา่ งทป่ี รงุ เอง ใชน้ ้ามนั ไมม่ ากเกิน 2.5 กรมั ต่อมือ้ หรอื ไมม่ ากกว่าครึ่งช้อนชา (น้ามนั 1 ชอ้ นชา น้าหนกั 5 กรมั ) ถา้ เกนิ หรอื อาหารทอดดว้ ยน้ามนั ทว่ ม .....มีไขมนั สงู 13

ปริมาณโซเดียม ปรมิ าณโซเดยี มทร่ี ะบใุ นฉลากโภชนาการ ไมเ่ กินร้อยละ 4 ของปรมิ าณ โซเดยี มทแ่ี นะนาใน 1 วนั ต่อการบรโิ ภค 1 ครงั้ หรอื ปรมิ าณโซเดยี มไม่เกิน 100 มิลลิกรมั ตอ่ ครงั้ หรอื มเี กลือ 0.25 มิลลิกรมั ถ้าเกิน.....รสเคม็ จดั 14

การตกั อาหารให้ได้ตามปริมาณท่ีแนะนา สาหรบั 1 มอื้ ระดบั ชนั้ ผกั เนื้อสตั ว์ ขา้ ว - แป้ง อนุบาล 3 ชกข. 1.5 ชกข. 2 ทพั พี ประถมศึกษา 4 ชกข. 2 ชกข. 3 ทพั พี มธั ยมศึกษา 5 ชกข. 3 ชกข. 4 ทพั พี 15

การหนั่ ผกั และผลไม้ สาหรบั เดก็ วยั เรียน • หนั่ ชิ้นเลก็ • หนั่ หลากหลายรปู ทรง – ส่ีเหล่ียมลกู เต๋า – วงกลม – หนั่ เป็นเส้น – รปู การต์ นู – รปู ดอกไม้ 16

การเลือกใช้น้ามนั สาหรบั ปรงุ อาหารแต่ละชนิด อาหารทอด น้ามนั ปาลม์ อาหารผดั น้ามนั ถวั่ เหลือง น้ามนั ราข้าว 17

ธาตเุ หลก็ เป็นธาตทุ ่ีเป็นส่วนประกอบสาคญั ของโปรตีนท่ีนาออกซิเจน ได้แก่ ฮีโมโกลบิน ซึ่งอยใู่ นเมด็ เลือดแดง ไมโอโกลบิน ซ่ึงอยใู่ นกล้ามเนื้อ ความสาคญั ของธาตเุ หลก็ ต่อร่างกาย ภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตเุ หลก็ การเจรญิ เตบิ โตทางดา้ นรา่ งกาย สง่ ผลเสยี ศกั ยภาพการเรยี นรู้ พฒั นาการทางสมอง สตปิ ัญญา พฒั นาการไมเ่ ทา่ กบั เดก็ ปกติ ทม่ี า: ค่มู อื แนวทางการควบคมุ และป้องกนั โลหติ จางจากการขาดธาตุเหลก็

อาหารที่อดุ มด้วยธาตเุ หลก็ เนื้อสตั ว์ ตบั เลือด ไข่ ผกั ใบเขียวเข้ม ธญั พชื

อาหารท่ีเป็นแหล่งสาคญั ของ “แคลเซียม”

กินอย่างไร....ให้ได้รบั แคลเซียม 500 มิลลิกรมั ต่อวนั อาหาร ปริมาณที่กิน ปริมาณแคลเซียม (มิลลิกรมั ) นมสด ยเู อชที รสจดื 2 กล่อง (200 มิลลิลิตร) ปลาซาดีน ในซอสมะเขือเทศ 1 ช้อนกินข้าว 452 บรรจกุ ระป๋ อง 57 509

กินอย่างไร....ให้ได้รบั แคลเซียม 500 มิลลิกรมั ต่อวนั อาหาร ปริมาณที่กิน ปริมาณแคลเซียม (มิลลิกรมั ) นมสด ยเู อชที รสจืด 1 กล่อง (200 มิลลิลิตร) ปลาซิว 1 ช้อนกินข้าว 226 ปลาซาดีน ในซอสมะเขือเทศ 1 ช้อนกินข้าว บรรจกุ ระป๋ อง 186 เต้าห้ไู ข่ไก่ หลอด บรอ็ คโคลี่ 57 2 ช้อนกินข้าว 19 1 ทพั พี 17 505

เมนูเพิ่มสงู