โครงสี่สุภาพ นายมงคล จันทร์ดอก

MUSIC THEORY ILDEFONSO MUSIC CENTER ASSUMPTION COLLEGE LAMPANG M.3

ทฤษฎดี นตรีสากล 01 บรรทัดห้าเส้น (Staff) 04 ตวั หยดุ (Rest) 02 ตวั โน้ต (Note) 03 ค่าตัวโน้ต 05 เส้นน้อย (Leger Lines) 06 กุญแจ (Clef) (Note Value) 07 การเรียกชอ่ื ตวั โน้ต 08 เส้นกนั ห้อง (Bar line) 09 การเพมิ่ ค่าตวั โน้ต 10 เครื่องหมายกาหนดจังหวะ (Time Signature)

บรรทดั หา้ เส้น (Staff) บรรทดั หา้ เส้น (Staff) ประกอบดว้ ยเสน้ ตรงขนานกนั จานวน 5 เส้น และช่อง บรรทดั จานวน 4 ช่อง โดยเสน้ บรรทดั มีระยะห่างเทา่ กนั การนบั เส้นหรือบรรทดั ห้าเส้นใหน้ บั ตามลาดบั จากล่างไปบนโดยนบั เส้นหรือช่องล่างสุดเป็น 1 2 3 4 5 ตามลาดบั ในการบนั ทึก ตวั โนต้ และสญั ลกั ษณ์ตา่ งๆ ทางดนตรีสากลจะบนั ทึกบนบรรทดั หา้ เสน้ เป็นหลกั

ตวั โนต้ (Note) การรวบรวมหางตวั เขบ็ต โนต้ ตวั เขบต็ ลกั ษณะเดียวกนั เช่น ตวั เขบต็ 1 ช้นั หรือตวั เขบต็ 2 ช้นั ตวั โนต้ เป็นสญั ลกั ษณ์ท่ีใชบ้ นั ทึกแทนระดบั เสียง และความยาวของ เสียง ส่วนประกอบสาคญั ของตวั โนต้ ไดแ้ ก่ ส่วนหวั ตวั โนต้ และส่วนหางตวั สามารถเขียนหางตวั โนต้ รวบรวมเป็นหมวดหมู่ เพ่อื ความสวยงามเป็นระเบียบง่าย โนต้ ซ่ึงข้ึนอยกู่ บั ลกั ษณะโนต้ ตา่ งๆ ต่อการอา่ น เม่ือตวั โนต้ อยตู่ ่ากวา่ เส้นที่ 3 หางตวั โนต้ จะช้ีข้ึน เมื่อตวั โนต้ อยสู่ ูงกวา่ เส้นท่ี 3 หางตวั โนต้ จะช้ีลง เม่ือกลุ่มตวั โนต้ อยเู่ สน้ ท่ี 3 หางตวั โนต้ จะช้ีข้ึนหรือลงก็ได้ ข้ึนอยกู่ บั กลุ่มตวั โนต้

คา่ ตวั โน้ต ค่าตัวโน้ต ลักษณะตัวโน้ตมีหลายลกั ษณะ คา่ ตัวโน้ตลกั ษณะต่างๆ สามารถ เปรยี บเทยี บค่าความยาวโน้ต และมีชอื่ เรยี กลกั ษณะโน้ตต่างๆ ดังนี้ ภูมเิ ปรียบเทยี บค่าตัวโน้ต จะเห็นวา่ ค่าจงั หวะนบั ของโนต้ ตวั กลม มากทส่ี ุด ตวั ขาว ตวั ดา ตวั เขบต็ 1 ช้นั ตวั เขบต็ ตารางเปรียบเทยี บค่านบั 2 ช้นั และตวั เขบต็ 3 ช้นั จะมีค่าลดลงทีละคร้ัง ตามลาดบั เช่น 1 แผนภูมเปรียบเทยี บค่าตัวโน้ต 2 3

ตวั หยดุ (Rest) ตวั หยดุ คือ สญั ลกั ษณท์ างดนตรที ก่ี าหนดใหเ้ งียบ เสยี งหรอื ไมใ่ หเ้ ลน่ ในระยะ เวลาตาม คา่ ตวั หยดุ นนั้ ๆ ตวั หยดุ มีหลายชนิดสอดคลอ้ งกบั ตวั โนต้ ลกั ษณะตา่ งๆ

เส้นน้อย (Ledger Lines) เส้นนอ้ ย คือ เสน้ ส้นั ๆ ท่อี ยตู่ ่ากวา่ หรือสูงกว่าบรรทดั หา้ เสน้ มีระยะห่างเทา่ กบั บรรทดั หา้ เส้นโนต้ ทอ่ี ยตู่ ่าหรือสูงมากๆ จะตอ้ งอาศยั เสน้ นอ้ ยตามลาดบั เช่นโนต้ ท่ีคาบเส้นจะเรียงลาดบั กบั โนต้ ท่ีอยใู่ นช่องถา้ หากเส้นนอ้ ยมีมากกวา่ สามเสน้ ควรใชว้ ิธีการเปล่ียนกญุ แจประจาหลกั หรือ ใชเ้ คร่ืองหมายคู่แปดช่วย เพ่อื ใหส้ ะดวกต่อการอ่าน

กุญแจ (Clef) กญุ แจ คอื สญั ลกั ษณท์ างดนตรที ี่บนั ทกึ ไวท้ ่บี รรทดั หา้ เสน้ เพ่อื กาหนดระดบั เสยี งโนต้ ท่อี ยใู่ นชอ่ งและอยบู่ นเสน้ ของบรรทดั หา้ เสน้ กญุ แจที่ใชใ้ นปัจจบุ นั มี 3 แบบ ดงั นี้ กญุ แจโด หรอื กญุ แจ C (C clef) คอื กญุ แจ กญุ แจซอล หรอื กญุ แจ G (G clef) Clef ท่ีกาหนดใหเ้ สียงโด (C) อยบู่ นเสน้ ใดกไ็ ด้ คอื กญุ แจทกี่ าหนดใหโ้ นต้ ซอล ของบรรทดั หา้ เสน้ ใหเ้ ป็นเสยี งโดกลาง (G) อยบู่ รรทดั เสน้ ท่ี 2 กญุ แจชนิด กญุ แจโดเทเนอร์ (Tenor clef) ใชบ้ นั ทกึ โนต้ นีน้ ิยมมากในกลมุ่ นกั ดนตรี ทเ่ี ลน่ กบั เชลโล และบาสซนู นกั รอ้ ง ใชก้ บั เครอ่ื งดนตรที ่ีนิยม Tenor clef ท่วั ไป เชน่ กีตาร์ ไวโอลินทรมั เป็ต ฯลฯ กญแจซอลมชี ื่อเรยี ก ภาษาองั กฤษ คือ เทรเบิลเคลฟ กญุ แจโดอลั โต (Treble clef) กญุ แจฟา หรอื กญุ แจ F (F clef) คอื กญุ แจทก่ี าหนดใหโ้ นต้ ฟา คาบเสน้ ที่ 3 ของบรรทดั 5 เสน้ เราจะเรียกวา่ กุญแจโดอลั (F) อย่บู นเสน้ ที่ 4 กญุ แจชนิดนีน้ ิยมใชก้ บั เสยี งรอ้ งหรอื เครอื่ ง โต มกั ใชก้ บั เคร่ืองดนตรี Viola Treble clef ดนตรที ี่มเี สยี งต่า เช่น เชลโล เบส ทรอมโบน ฯลฯกญุ แจฟามีช่ือ เรยี กภาษาองั กฤษอีกชื่อคอื เบสเคลฟ (Bass clef) กญุ แจโดเทเนอร์ Bass clef คาบเสน้ ท่ี 4 แทน มกั ใชเ้ มือ่ เคร่ืองดนตรีเสียงต่า พยายามเล่นโนต้ เสียงสูงๆ ของมนั เช่น ช่วงเสียงสูงๆ ของ Cello, Trombone, Bassoon และ Double Bass

การเรียกชอื่ ตวั โน้ต การเรียกชื่อตวั โนต้ สากลท่นี ิยมมี 2 ระบบ ไดเ้ เก่ 1. ระบบโซฟา (So-Fa system) การเรียกชื่อโน้ตในกญุ แจ ใชเ้ รยี กตวั โนต้ เรยี งลาดบั จากเสยี งต่าไปเสียงสงู ดงั นี้ โด (Do) เร (Re) มี (Mi) ฟา เมอ่ื ใชก้ ญุ แจซอล (G clef) เรยี งลาดบั จากตวั โด ดงั นี.้ (Fa) ซอล (Sol) ลา (La) ที (Ti) เมื่อใชก้ ญุ แจฟา (F clef) เรยี งลาดบั จากตวั โด ดงั นี้ 2. ระบบตวั อกั ษร (Latter system) ใชเ้ รยี กช่ือโนต้ เรยี งลาดบั จากเสยี งตา่ ไปเสียงสงู ดงั นี้ A B C D E F G โดยใชต้ วั อกั ษร A แทนดว้ ยตวั ลา

เส้นกนั หอ้ ง ใช้กนั้ หอ้ งเพลง ใช้กนั้ จบตอนหรือจบทอ่ นเพลง โดยใช้เส้นกนั หอ้ งคู่ (Double Bar Line) (Bar line) เสน้ กนั หอ้ ง คือ เส้นตรงแนวต้งั ท่ีขีดขวาง บรรทดั หา้ เสน้ เพ่อื ก้นั แบ่งโนต้ ในแต่ละหอ้ ง ใหม้ ี จานวนจงั หวะตามท่ีเครื่องหมายกาหนดจงั หวะ กาหนดไว้

การเพม่ิ คา่ ตวั โน้ต ใช้สัญลกั ษณ์เฟอร์มาตา (Fermata) หรือเป็นเสน้ โคง้ คร่ึงวงกลมมีจุดตรงกลาง ใชบ้ นั ทึกไวท้ ่หี วั โนต้ เพ่ือเพิ่มค่าตวั การเพมิ่ ค่าตวั โน้ต และเพ่ิมค่าตวั หยดุ สามารถทาไดด้ งั น้ี โนต้ ใหล้ ากยาวเทา่ ใดกไ็ ดไ้ ม่ไดก้ าหนดไวข้ ้ึนอยกู่ บั ความพงึ พอใจของผเู้ ล่น เช่น 1 การประจุด (Dot) คือ การประจุดท่ดี า้ นขวาตวั โนต้ หรือท่ีตวั หยดุ จะมีผลใหค้ ่าโนต้ น้นั ๆ เพิ่มมากข้ึนคร่ึงหน่ึงของค่าตวั โนต้ น้นั เช่น เครื่องหมายโยงเส้นทาย (Tie) ใชก้ บั โนต้ ทม่ี ีระดบั เสียงเดียวกนั จะเพ่ิมค่าเทา่ กบั ค่าโนต้ สองตวั รวมกนั โดยจะเล่นท่โี นต้ ตวั แรก ลากเสียงไปสิ้นสุดทต่ี วั สุดทา้ ยทเ่ี ครื่องหมายท่ีกาหนดไว้ เช่น D D

เครอ่ื งหมายกาหนดจงั หวะ (Time Signature) เครื่องหมายกาหนดจงั หวะ คอื ตวั เลขสองตวั ทีเ่ ขยี นไวห้ ลงั กญุ แจ คลา้ ยลกั ษณะเลขเศษส่วนแต่ไม่มีเสน้ ขีดคน่ั กลาง เลขตวั บนจะบอกวา่ 1 หอ้ งเพลงมีกี่จงั หวะ ส่วนเลขตวั ล่างบอกโนต้ ท่ใี ชเ้ ป็ นเกณฑ์ 1 จงั หวะ เช่น นอกจากน้ีเคร่ืองหมายกาหนดจงั หวะ ยงั มีลกั ษณะทีเ่ ป็นสญั ลกั ษณ์ซ่ึงใชแ้ ทนตวั เลขได้ เช่น เครื่องหมายกาหนดจงั หวะท่เี ป็นสัญลกั ษณ์ (Common Time) เครื่องหมายกาหนดจงั หวะทีเ่ ป็นสญั ลกั ษณ์ (Cut Time)

Thank You ILDEFONSO MUSIC CENTER ASSUMPTION COLLEGE LAMPANG