Қолхаев Қ. Түсіме бейнең енеді

7^t/cíAíe бейнеу енед! 2004 жь/л ем !р Ку т!рл1ктщ М1нез1, Сум етед1 ацгалды. К[ылдай шид1ц 6ip ез!, Кул етед1 орманды. Жерде жатып жыландар, Кектщ к;усын арбайды. Тумай кетк1р уландар, Туган халцын алдайды. ^узрындардыц кез! бар, Жем! елексе шок;ыган. Махаббаттыц e3i - бал, Жуттырганы запыран. Ай да нурын шашк;анмен, Тоцдырады тун, 6ipaK¡. Сыйыса алмай аспанмен, Жулдыздар да жур к;улап. Сулу к у т азап-мун,, Сум тосады жолынан. Атк;а М1нген к;азак;тьщ, Ит еред1 соцынан. Шьщк;анынша ci^ipin, Жетюзбейд! улы арман. 6м:р дейт1н 6ip угым, Мьщ себептен к;уралран. ^ 102

Тесьме бейнец енед: АУЫАЫМ Ауылым - базарлы елкем, бак;-ырысым, Сезед1 цасиетщ нщ бэр1н 1Ш1М. Бойдары бар 1зг1мнщ нэр!н берген, Сен мен1ц болмысымныц тамырысыц. Тер1цнен элдек;ашан кетсем де узап, 6м1рден бак;ытымды табу уынн. Журем1н ауьщ-ауьщ елецдеумен, Сен болып сарк;ылмайтын сарынышым. Шагымда тур 1м балрын, Т1Л1М шырын, Кергендей эркез сен1 б1р1НШ1 кун. Тштит1н ойлы кез!м ой-к;ырыцды, Кызыц боп дуниен1Ц бшу сырын. Тес1цде к;ой барушы ем, кунанымды, Мазалап содыр сона, цыцыр шыбын. Ацсатып енд1 буг!н тусед! еске, Курт-майьщ, айран, к;ымыз, 1р!мингщ. Атк;анда жер бозартып дала та ц ы , Шубырып эр к;орадан мал отары. Мацыращ, мещ ректер мац-мац басып, Мунарра С1Ц1П кет1п баратады. Куйбец! б1тпес елд!ц енш!С1не, Бip кун!ц басталады жаца тары. Ауласын ит цорыран агайынныц, Арпылдап Ацтабаны, Алапары. Аталар аш цалдырмай еш тул1Г1н, Эжелер 1Ш1Н ыстап бос ку б1Н1ц. Ерлер1 тау к;опарып, етект!С1, ----------- 1 0 3 ------------

7\"дсЬие бейнец енед: Босамай эуресшен пеш Ty6iHi^. Кеткенше ымырт T ycin , к;ас к;арайып, Тимейд! :стен щолы ешюм1Н!ц. Содан соц жамбастары тесек ¡здеп, Маужырап отырады кешюл!пн. Жылылык; сезд1рместей жанган оттан, К^аИарлы щацтарыц бар к;ар боратк;ан. KepiKTi кектемщде кебелектей, Кеп гулдер кез тартады алма баштан. Жазыц бар - жалацаяк; ойынпаздар, Шапк;ылап, шаршау бшмей, шацга батман. Куз1цде к;азан болып бау мен бак;шац, Бидайдыц Hici ацк;иды к;амба жак;тан. Куйк1 eMip, ит т!рш!Л1к, бауыр к;амы, Секкенде сет!нет!п к;абырганы. Кел-кел деп шащырады мен! ез!не, Келбецдеп кез алдымнан соньщ 6api. К^ацрырып к;иял кунде сен11здейд1, Жацрырып кемеск! елее жадымдагы, Басыма оралар ма ец'щайтадан 6ip, К[айран сол к;амсыз дэурен ауылдагы. 20М жьм — 104

___________________ Тдсьмебейнеценед: ^ АДАМДАР, СЕНДЕР... Адамдар, сендер б!р1цд!-б1р1ц суйсецдер, Есеб1н тауып, айтьщ дар оны ертерек. Прл1кте мынау меЙ1рге жаньщ мьщ шелдер, Енипнщ зоры - ел!це журу еркелеп. Капыда б!зд! к;ак;пак;ыл к;ылар щайгы аз ба, Тагдырьщ барда тец тартар туз бен шекерш? Бьпмейсщ барьщ жапырак;жайып к;ай жазда, К^ай кузде келш дауылдыц жайпап етерш . Жак;сылар сенен улгерс1н алып багасын, 8з{н1ц к;унын ез!не солай сезшд!р. Адамды сую айырып ак; пен щарасын, 1ш1цде бурып жатпауга ти:с сез1м бул. Айтып к;ал жылдам, к;асьщда барда к;ад!рл1ц, бтюнш ! бэр!, дуние - гайып, гумыр - кеш. Кез жазып к;алсац, басында турып к;аб1рд1Ц, ек!нген1цмен елгендер ц а й т т Т1р1лмес. 2003 жь/у:

71/cbie бейнец енед; g ---------------- — ------------------- АЯУЛЫ АСТАНА Саяцда самая ойнап, сарым кешкен, Сарыарща - шыгара алман сэн1цд1 естен. Астында аспаныцньщ Астанам тур, Галамныц бар гажабы багында ескен. Бэр1 эсем суларьщныц, нуларыцныц, «Ак; орда», «Бэйтерегщ», «Думаньщнын,». Эн к;ылып шырщап отер Topi сенс!ц, Куштар боп кушагыца туган улдыц. 6з1н,нен - берекел! бак; к;ойнауым, Шаттьщтыц к;алады KÍM татпай дэм!н? Жасай бер м е т ц байтак; Отанымныц, Кепцде желб1ретш кок байрагын. 2006 жыл - 106 -

__________________ 7\"дс:.ме бейнец енед: ^ OMÍPMEH СЫРЛАСУ OMip, неткен сутктч ед!ц, 2004 лсь/./! !ш1Ц толы думан ба? Элде жуйрж КИ1К пе едщ, Жетк1збейт!н куганга? К[арамайсьщ к;абарыма, Айналасыц сагымга. Эткен кун жок;жанарымда, Тек елес1 жадымда. Сен езенс1Ц, мен щайьщпын, Толк;ыныцда тербелген. Батаан сайын саргайып кун, Муц тегем1н кеудемнен. 8Mip, аздап баяулашы, Мунша жылдам аццанша. Маран 6ip сэт к;арайлашы, Жалт етпей к;ас-и;ак;к;анша. Кундер, цайда зулайсьщдар, Неге аялдай турмайсьщдар? 8т1нейш, ток;тацдаршы, Асьщтьщдар к;ай жак;ца? Атпайтындай ак; тацдар да, Таусылмастай тэтт! арман да, 8тпел1 екен 6api-6spi, К[олын булрап к;алды артта. 107

71/CLMe бейнец енед: КУЗП МУЦ К утм , сен1ц кундер етт1 кузеткел! ес!гщд1, Терезецде шам жанбайды, телефоны^ еынру/н. EyriH тары куц!ренген кузг1 банда жалгыз кел!п, Жауып жатк;ан жапыращпен жазып н;айттым ес1М1н,д1. Алтын иек Ай алыстан булдырайды сел агарып, Кеп жулдыздыц арасынан 6ip жарык; ¡з барады агып. Мак;пал тунде мазалы оймен айк;астырдым К1рП1Г1МД1, Елесщд! кездер!мн1ц к;арасына к;амап алып. Шертшмеген сырларымсьщ, шеш!лмеген жумбагымсыц, Белек ж у р т куанранша, журепм!з 6ipre ауырсын. Коцыр кузде элде сен!ц менен узген yMiTiH, бе, Цайтк;ан цустын, цанатынан цалцып тускен 6ip к;ауырсын? - 108

Тесьме бейнец енед! МЕН CEHÏ RYAAñ СУЙГЕНМШ Ол кундер арман бул кунде, К^ауызын жарган гул сез;м. Мазалап к;аз!р жур мулде, Айтпаган сонда 6ip ce3ÍM. Жаныма нурын тегет1н, Кектемдей дара шугылам. 831МД1 KepriM к ел ет!н , Кез1цн!ц к;арашыгынан. Кездескен сэтт! сый керд!м, К^оштассам муцлы куйге енд!м. Жанганмын солай, куйгенмш, Мен сен! к;улай суйгенм!н.

Т^сгме бейне% енед! КЕЗДЕСУ УШ!Н КОШТАСАМ Бу болып ушып тец!зден, Су болып щайта таматын. Жацбырмен жаным ег13 бе? Жок; мен!ц сеназ таратым. Кетсем де сыйлап ауыр муц, Айналып саран оралам, е й т к е т рашьщ жанымньщ, Сыцары сенс1ц щаларан. Кер1кт1м, саран б!р демде, Кец1Л1м к;алай езгерер? 6зег1м лаулап жургенде, 6з1цдей болмай езгелер. Толк;ындай тулап сез1мнен, Журег:м сен деп айтады эн. Коштасам эр кез езщмен, Кездесу уш!н цайтадан. ^ 110 -

Тдсьие бейнец енед: СИРЕН ГУАДЕР Жацбырлы кун, дала кектем, Беттен салщын самал епкен. Кеше бойлап мен келемш, Сендер жак;к;а царап еппен. Шс1 жупар сулуларым, Тон,дьщдар-ау бугш бэр!ц. Бурсен, цагып турсы цда ма, Куннщ кут1п жылынганын? Нэз1к-нэз1к сирен гулдер, бздерщ е тиген К1мдер? Жуздерщд1 темен салып, Неге сонша имендщдер? Кун кулгенде арайлана, Ацк;ып турган бар айнала. Бала кезд1ц тэ т п елес!н, Умытайын к;алай гана? Табыстырган кектем б13Д1, Ес1ме алдым еткенд! ¡зп, Мен сыйлаган сиренд1 устап, Жуз1 алаулап кеткен к;ызды. Сирен гулдер, сирен гулдер, Жел тербесе билер билер. Журег1мд1 сез!М тербеп, Кайда сол б1р суйген кундер?

7\\/сьме бейнец енед; СУАУ СУРЕТ! Сымбаты сулу б1ткен суцрарым-ай, Уз1Л1п, улб!реген сырралым-ай. YKÍHÍH к;ауырсыны сеюлден1п, Yn етсе ушайын деп турраньщ-ай. Нэп-нэзж нэркес гулдей эдем1м-ай, Эрюмге унай кетер эдебщ-ай. !ш1нде не жатцанын сезд!рмейт!н, Купия сырга толы эле]\\пм-ай. Тег1лген к;ара шашы, аппарым-ай, Мак;тадай М!нез1цн1ц мап-мамыры-ай, Караса коз тоймайтын сол баяры, Тамаша суйюмщд! сак;тауьщ-ай. Киылган к;асы-кез! ел1Г1м-ай, Жуз1цн1ц жылы ушырап KepÍHyi-ай. Жаз кулю, жазыщ мацдай, жарырым-ай, Нел1ктен жак;ын тартам сен! булай? Керюце к;айран цалдым к;арай-к;арай, Кун сайын к;улпырасыц щалай-щалай? Еш ару ауыртпаран журег!мд1, Жаралап к;ойраньщ-ай абайламай.

Tt/cbie бемне^ енед: KYCTAPMEH СЫРЛАСУ Жабырк;ап бак;тар жатк;анда, Жапырак; жерд! жапк;анда. К^ия алмай к;устар мекенш, Цайтуда жылы жацтарга. Шуагын ¡здеп шалгайдын,, Уясын тастау к;андай муц? Ж урепм аяп соларды, Соцынан щарап саррайдым. К[алдырып туган даланы, Щанатын к;устар к;агады. Жылуын ацсап «кутмнщ», Мен1ц де жаным жаралы. Ызгарын Т1рл1к теккенде, Бегелмей езен, еткелге. Кетер ем самгап кек белге, К[айтейш, к;анат жок; менде. KeperiH таппай кец жерден, Аспанда цалцып тербелген. Шуак;к;а к;умар к;устарым, Тагдырым ортак; сендермен.

71/С!.ме бейнец енед! КАИДАСЫЦ БА^ЫТ? Арцалап жуг!н ем1рд1ц, Таусылмай тагат-тез1м1м. Бэршен журген жолымньщ, Бак;ытымды ¡здеп ез!лд!м. Тагдырда мынау аз ба адам, Таба алмай журген KeperiH? Ум1ттщ отын маздаган, Сенд1рмей мен де келемш. Алланьщ жетер 6epreHi, Канагат к;ылса пенде бул. Блеске елтш сен мен!, Алдай да керме ещц - eMip. ез!цнен менщ ацсаган, Керепм жалгыз бак; к;ана. ЖетеЙ1н жылдам мен соган, Азыращ кутш! ток;та да. Кондьщ да уштыц к;олымнан, Эрдайым б1рак; ойдасьщ. Барайын 1здеп соныцнан, Бак;ытым менщ, цайдасьщ? ^ 114-

71^сьие бейнец енед: АМ АА НЕ АДАЛ ДОСЫМ БОЛА ААМАСАЦ? Атам цазащ достьщты аяларан, Жан досынан жанын да аямаран. К[иянатк;а к;иярдай c e p iri^ i, Туып ед1ц цай ата, щай анадан? Сенген адам серт!не болмай бекем, Жабырк;атса жанра муц орнайды екен. Сырт берген1ц сыймады ащылыма, Сыйластьщк;а сатк;ындьщ к;андай бетен? Кунды сезд1 жацылмас к;унттаган ул, Марыналы мак;ал бар журтта да 6ip. «Душпанныц дэлдеп салган найзасынан, Досьщныц саусарымен турткен! ауыр». К^иналсам к;айрат берген, Ер рой деп ойлап келгем, Орныцды сайлап терден мен эрщашан. K¡ac к;ылмай маран тосын, Кец1л1мн1н, табар хошын, Амал не адал досым бола алмасац?

71/ci.Me бейне% енед! ОИЛАМАУ MYMKIH БЕ? Сен десе - айнам-ау бртейд! бойды алау. Мумюн бе бул кунде, 6з1цд1 ойламау? Киялдьщ элемш, Махаббат элепн. Басыма сап к;ойган, Не деген жан ед1ц? Жаралган жумбак;тан, Кайдасын,, к;ымбат жан? Ж удетт, журекке, Мун, арттьщ мьщ батпан. Ерте-кеш эйтеу1р, Дерт1мн1ц айт емш. бзгеге к;ияр ем, Эз1мд1 щайтемш?

Тдс:.ме бемнец енед: СМС Ацсап еткен сэттерд!, Отыр ед!м елецдеп. Телефонга хат келд!, Ойлап щалдым сенен деп. Алдапты гой умпчм, Ж олдапты рой баск;а адам. Хабар кутш кYнi-тyн, Елж1рейм1н, еске алам. Сез!нбейс!ц б!рак; та, Сарынышты мендег!. Куйд!рет1н Т1р1 отк;а, Тм гм ей^н кеудеш. Мазаланбай к;айтем1н? Тус1н мейл! тусшбе. Б1лд!рмейс1ц эйтеу!р, Не жатк;анын 1шщде. Кектем келд1 к;убылып, Кайтты куннщ ызгары. Бар т1рш!Л1К жылынып, Ерш жатыр муз-цары. Ал кецшде щыс мулде, Тоцдырады ар еу муц. Дарияныц уст!нде, Шелдеп журген б!реум1н.

71/CLMe бейнен енед: * s — ---------- ...MiHe тары шыр crri, Калтафоным к;ылгынып. Бул жолы да журектч, Текке алдапты нурлы ум!т. Курец тартып куз кейп!м, 8з-ез1ммен муцдасам. Сен де мен! 1здейт1н, Туар екен кун к;ашан? HÍYEAHAAP ЖЫРЫ Калап, тацдаганым, K¡apan тацданамын. Жайнап нур жуз1ц, Жанган жулдызым, 6з1ц арман эн1м. Би1к асыл барым, Cyñin к;осылраным. Адал тшекцнм, 8Mip 6ip eTCÎH, Эр кез щасыцдамын. Ары ак; к;ардай, Жаны мащпалдай, Сулу маралым сен. Жарьщ ак; тацдай, Жалын атк;андай, Ж урек к;алауым сен. ^ 118

7\"д е ж е бейнец енед: ААГАНЩЫ ЦАР Керсец тацырк;ауандай, Эсем ац улпа к;андай? К]алк;ып к;онады жерге, Саулап сабыр таба алмай. Мулг1п тау-орман, дала, Мамык; оранган цала. 1зде дейт!ндей сен1, М1нс13 галамнан рана. К^ыстыц алгашк;ы к;ары, Тацга жалгасты-дагы. Кезд!н, к;анбас к;умары, Орнады ак; элем. Аппак; к;ардайсьщ жауган, Эттец, шалрайсьщ, арман, Барар ем. ^ 119 -

3 Тдсьие бейнец енед: СОЦГЫ КОЦЫРАУ Сез1Н1п сенен кектемн!ц леб!н, Жайщалды, М1не, еккен гулдер!ц. Ацсатар енд! - мектеб!м мен1ц, Саяцда сенщ еткен кундер1м. Кызьщ пен талай думанды кешкен, Шыгар ма сонау жылдарым естен. Та^тага жазган устаз тэл!мш, Партада тыцдап, улг1 алып ескен. Соцгы цоцырау, Соцры щоцырау Сыцрырлап ун!н, кецшде тур-ау. Арнамнан асып, Толцындай тасып, Тег1лген1м-ау. Аттанар сэтте терщнен мынау Кимадым с е т , соцры к;оцырау.

__________71/с;.ме бейнец енед: ^ КУЗГ! БАК Цоцыр куз, Коцыр кеш неге мунша кенцлспз? Цоцыр куз, Крцыр жел тербемеген кел унс13. Коцыр куз, Коцырк;ай дала жудеу; жол унс!з. Коцыр куз, Орандыц муцга неге орынсыз? Кузг1 бак;, Курс1нбе ж урепцм ен жуз к;урак;. Теплш жапырагьщ к;алса да, Кутем!з гул кектемд! 613, б1рак;. Кузг1 бак;, Сен сонда оянарсьщ мызгып ап. Кайтадан к;ушагын,да к;ус сайрап, Жадырап, жайк;аларсьщ б1зге унап. Саяцды Кезген сол кундер есте аяулы. Самалды Кеш1це кецш к;ашан тоя алды? Саргайдыц, Келбет1ц сэры алтынмен боялды. Саган да бткенд! сагынар кез таянды.

^ 71/ci.Me бемнец енед: Кузг1 бак;, К ур стб е журепцмен жуз к;урак;. Terûiin жапырауьщ к;алса да, Кутем13 гул кектемд1 6i3, 6ipaK¡. Ky3ri бак;, Сен сонда оянарсьщ мызгып ап. К^айтадан к;ушарьщда к;ус сайрап, Жадырап, жайк;аларсын, 6i3re унап. Кузп бак;.

У Ш 1Н Ш 1 Б О А 1М ИМ АНМ ЕН Ж УРЕК HYPAAH AP

71/CLMe бейнец енед: МЕНМЕНДЖ Дуние-ай, кунде алдагыш, Туб1нде 6ip елем!з. Жаралдыщ судан нэж!с, KÍM6Í3 деп циренем1з? Тек оны терлердег1, Ук;пайды тэкаппар ел. Сондагы сенгендер!, Мал-мансап, атащ-бедел. Урсады сынап тары, Умтылсац Д1НД1 айтура. Б1теул1 к;улак;тары, К[улк;ы жощ тьщдайтын да. Б1рден,е дерпц мейл1, «Сен к;андай зорсыц?» дейд1. Сезщд1 женс1нбейд1, 6з1н,Д1 менс1нбейд!. Жастарды бала санап, Ащылын жак;тырмайтын. Шал да кеп шала сауат, Иманга бет бурмайтын. EcTiceK ест! кецес, HeciHe булданамыз? Е ш тм де ешк1м емес, Бэр1М13 цул ганамыз... 124 -

7\"t/ci,we бейнец енед: ем !Р м е н : Щандай керкем кектем 1мн1ц гулдер!. Кандай сулу кекте Кунн1ц кулген1, К у т туг1л тамылжыган тундер!, Ш1рк1н, мынау OMip неткен нурлы ед1? Кандай ТЭТТ1 балдырганньщ бал т!Л1, Соларда гой еркелжтщ сан Typi. Гажап TinTi сагыныштын артуы, Журек тулап, сез!мдердщ шалкуы. Бэр! осында - щилы тагдыр, к;илы адам, Eipi шаттьщ, 6ipi ек!Н1ш сыйлаган. Кун туса да жанымды мун щинаган, Мен ем!рд1 бекер деуге цимагам. EipaK; дэурен баста мэцг! турмайды -ау Уащыт жуйр1к зымырайды-ау; зырлайды-ау. Т1рл1ктеп шын MafbiHa, шын байлау - Жаратщанга жолыгатын кунд! ойлау. Eapi-6api солардьщ, Кажет1 уш1н адамньщ. Жасаранньщ галамат, MeñipiHeH жаралдыц. Келген1нше шамацныц, Соны есще ал эр кун. Мадацтамай ИЕС1Н, Шын бак;ытты табар KÍM?

^ 71/с!,ме бемнец енед:__________ БЕС ПАРЫЗ Эуел1 ИМАН парыз мусылманга, Иман тап бойда куат-куш!ц барда. Аллага мойынсунбай бул адамзат, Бацыттыц цондыра алмас к;усын к;олра. Бекем бол осыдан соц бес HAMA3FA, Намазсыз бекер еткен кештер аз ба? Кунд13-тун жалбарынып, Жаратк;анньщ, Сыйын кер к;улшылык;пен кештен оз да. ОРАЗА - ол да парыз д е т сауга, Бшгенге жан мен тэннщ ем! сонда. Сауаптар еселенер кемел айда, Кец1Л1н кепш!Л1кт1ц Teric аула. ЗЕКЕТ бер мацайьща, малыц болса, Ынсапсыз мол байльщк;а малынганша. Тецгецд1 тецдей бел!п мук;таждарга, Тецдесаз Жэннат дейт1н ауылды ацса. КАЖЫЛЬЩ - ец соцгысы бес парыздыц, Бес парыз ацызы емес еск! ауыздьщ. Кун! ертец к;ияметте щандай жак;сы, Мойныцда болмаганы еш царыздыц! ^ 126 -

Тесьме беймец енед: APYAAPFA АРНАУ! Салты деме жаульщты арабтардыц, Булжымайтын буйрыгы ол Жаратк;анньщ. Мусылманга баласац езщд! егер, Куранды ашып, Хак; сезш кезщмен кер. Апаларым, ак; п е т л аналарым, Шешпей еткен басынан орамалын. Ал арулар демей-ак; «Бойжетт1м мен», Тобыгына тег1лт1п кейлек киген. Тар юннш тэрт!ПС13 тайрацдаган, Кыз кермепт! кеш еден к;айран бабам. Эйел заты эдептен аттамаган, Казак;пын деп мен буг!н мак;тана алам. Эурет жабу жат емес халщымызга, Куптайды оны Д1Н, дэстур-салтымыз да. Бетен кездщ сугынан к;ыз баланы, Адам тугш Алла да к;ызганады. Ендеше Оньщ сак;танып к;аЬарынан, Камсыздардьщ табылмай цатарынан. Сауапты icKe, арулар, асырыцдар! Сулульщты жаульщпен жасырыцдар!

3 71/ci.Me бейнец енед; ОРАМААДЬ! АРУЛАР «Баурасын бар ерюцд1 балдай Hsnci, Tэнiмд^ тамашалап, тацдай к;ак;шы», - Деген ой жур1сшен сез!лмейт1н, Орамал такдан цыздар к;андай жак;сы. Щымтанып, к;иналмай-ак;жандары шын, Тасалап бетен кезден ар-намысын. Ш1лден!ц аптабына шыдайды олар, Тозащтыц жалынына жанбау уш1н. Бьпместер сырттарынан не демейд!? Оларды ондай нэрсе бегемейд!. Алланьщ разылыгын ^здeйд^ де, Адамныц к;ацку сез1н елемейд1. Эр кун! тунып турган магынага, Дэл мундай тэрбиеш1 табыла ма? Жащсы ана болады олар перзентше, Жак;сы эйел бола алады жарына да. Соларга к;олыц жетсе - багыц жанды, Угасьщ шаттыгыцньщ барын мэн,п. Ултымньщ уятыныц уясындай, Сыйлацдар орамалды аруларды.

Tt/cijne бейнец енед! TÍA - ДУШПАН Тэубеге кеп, тартынбасак; мына 6Í3, Таудан улкен ты ден тагщан кунэм!з. Кеп тьщдасын, аз сейлесш к;улым деп, Берген Ием ею к;улак;, 6ip ауыз. Аз сез - алтын, алтын барда мысты алма, Тш турганда езге душпан душпан ба? Сол ауызга Куд1рет1 кушт! Алла, Tic орнатк;ан Т1ЛД1 к;амап устауга. Баск;а келер талай бэле-жаланы, Tanca да адам ез т ш т е н табады. Жалган айтып уэде берме, бауырым, Жалган сезд1Ц 6ip ти ед1залалы. 6р намысы е з е г т д е к;айнаган, Ант 1шкен соц алдап ед1цай бабац? Адалдыгын ажалымен айгак;тап, Басын кессе берген серттен таймаган. Шын ем!рде шыншыл жандар ардацты, Антбузарга азаптар бар ец к;атты. 6т1р:кш1 ертке лайьщ, оларга Хац Тагала харам еткен жэннатты. Сен алдасац алдар 6ipey с е т де, Ант 1шерде к;ара шама-шегще. Атац к;азак; кетере алмас шощпарды, Текке айпаран байлама деп белще. Сыргак;таган М!нез1цд1 6^reciH, Сырт айналар 6ip достан соц 6ip досьщ. Сез1цде тур, ул-к;ызьщды ертен, ел, Антурганньщ урпагы деп журмес!Н.

71/ci.Me бейнец енед! ШЕБЕРД! «ШЕБЕР» ДЕГЕНШЕ.. Жалгыз-ак; Аллага тэн барша мадак;, Жер-кект! сак;тап турган сау-саламат. Жаратк;ан Иесше И1луд!, Ак;ылсыз надан рана ар санамац. Жет1 к;ат кектен керер 6ip нуктен^ Пенден1ц бекер Одан сыр б у к к е т . Ест1 адам K¡yqipeTÍH таниды Оныц, Еш MÍHCÍ3 уйлеамнен т1рл1ктеп. Жаныца 6epi жайлы, 6api ьщгайлы, Кемш1Л1К кец элемнен табылмайды. Кун батса - жулдыз жанып, ай туады, Ти1ст1 тэрт!б1нен жацылмайды. Уйытк;ып кектем-кузде жел келед!, Ушырып к;ырдан-к;ырра дэнд! егед1. Аралап буаз булттар боз даланы, Тынымсыз Т1рш1л1кке нэр беред!. Мугжиза саналыга eMip осы, Эрк1мн1ц ез!не сай бар улес1. Аспанды, жерд!, суды мекен еткен, Ризьщсыз цалмайды ешб1р жан иес1. Раббымдай рахымы мол Ï3ri к;айда, Мэцп ояу турран 6ip сэт мызгымай да. Ешк;ашан, еш нэрсеге мущтаж емес, Мук;тажбыз кер!С1нше 6Í3 Кудайга. - 130 -

71/с:.ме бейнец енед! Кулы уш!н аянбаган март Алласы, Кулдьщ да болу керек мол тэубасы. Карасам к;ай жарыма - байк;араным, Тецдесс13 6ip Шеберд1ц к;олтан,басы. Адамньщ тац щалрандар енер1не, Галамньщ сол ражабын керед1 ме? Жаратк;ан сонын, бэр1н жалрыз 8з:, Ешк1МН1ц жуг1нбей-ак; кемепне. Дэлелдеп барын Оньщ бар айнала, Теб1ренд1М КуД1рет1не сан ойлана. Орындап эм1рлер1н осыдан сон,, Айтпайын алгысымды щалай рана?! Жол нуск;ар Куран KapiM - жарыгым боп, Адаспай, ащищатты таныдым доп. Алланьщ менен басща к;улы коп к;ой, Ал менщ Одан баск;а TenipiM жок;! -131

Тесьме бейнец енед: КАСИЕТТ! АН КПАБЫ ШешпеЙ1нше туЙ1Н1и, Тус1рмейт1н тобан,а. Катпарындай миьщньщ, Сан сурак; бар санада. Не себептч жаралдьщ, Неге келдщ ем1рге? Айуан юм, адам юм? Бак;ытын мен сорьщ не? Кайдан шык;тьщ эу баста, Кайда к е т т барасьщ? Жетк1зет1н жэннатк;а, Жолды цалай табасьщ? Табынганра тэц1р кеп, Шын к;уд!рет цай «к;удай»? Иманым деп, арым деп, 6тт1 юмдер айнымай? Журег:нД1 ЭЛ1 де, Мазалай ма мын, кумэн? Жауап берер бэрше, Касиетт1 б1р Куран. 6 негес4н сщып ба^, Ислам д!Н1 - улы Д1н. Устан-дагы бак;ыт тап, Устанбасац - к;урыдьщ.

71/С!.ме бейне% енед; Куран берсец сен оран, Ощыганын жен Kepin. Сыртын к;аптап кей адам, К[ояды екен торге 1Л1П. б р ге жуз1п кемес!, Галымдар бар ерлеген. Таз болганша Te6eci, Дуранды ашып кермеген. Хащты ойламай ал сонда, Ойды цайда к;ацгырттык;? Цанша дана болсац да, Дшд1 бшмеу - мэцгуртт1К. бзгермеген эл1 кун, Нукте туг1л yripi. Куран деген, бауырым, Жаратк;анныц yKÎMi.

71/cLne бейнец енед: АКСАКААДЬЩ ЭЦПМЕС! Бащыттыц сэулес! ойнап к;ара кезден, Балауса балдырган ек дала кезген. Щагбаны атам айтк;ан керу маган, Тэттч 6ip арман болган бала кезден. Ол кезец журтты 6ipaK¡ Д1ннен жасщап, Аздырган алуан турл! умен ластап. Сол арман солгын тартк;ан, цайта оянды, Тэуелс13 ел атанган куннен бастап. Ацсатып ражап мекен циырдагы, Табаным сан соцпак;ты шиырлады. Щанша рет эрекет к;ып талпынсам да, Амал не, 6ip мумк1нд!к буйырмады. Бай да емен айдап крсцан к;оск;а малын, Ак;шам да аз, щалды ма енд! баск;а амалым? Дегенмен 6ip Алладан ум!т щылып, Дугамнан кунд13-тун! тастамадым. Кыз ессе - цанат к;ар^р циясына, Ул ессе, ол да к;онар уясына. Урпагын адамзаттын жалгасын деп, Алланьщ 6i3re берген сыйы осы да. Жолымен аманатк;а адал к;улдьщ, Ж етюзш мен соларды адам к;ылдым, 6м1рл1к арманымныц жолдамасын, Тапсырды к;олыма экеп балам 6ip кун. ^ 134 -

Т д сж е бейнец енед: Мекен11зпл1кт1ц Меккем - тер1м, Кушары неткен ыстьщ, неткен KepiM? Экес:н ардак;тайтын ул багыппын, Ак;талды демек мен1Ц теккен TepiM. 8лшеус!з сауабы бар эр цадамра, Ерекше эсерленд!м Эл-Харамда. Ветке алып Мина, сосын Арафатты, Щажылар лек-лепмен тартады алра. Босайтын эрюмнщ-ац кен,1Л1 шын, Умытпан сол кундердщ KopiHÎciH. Жаныммен Жаратк;анра жалбарынып, Баянды бак;т1лед1м ел!м уш1н. Куансам щажылыкда бара алранга, К^андым Отанра да оралранда. Алланыц к;онары боп мен сиящты, 3 pKÍM де жетсе дейм!Н сол арманра. ^ 135 -

^ 71/сьие бемнец енед:________________________ UJYKÎP ET, БАУЫРЫМ, AAAAFA! Арайлап атщан тацдарьщ алдан, Шуак;ты мынау тагдырыц ymiH. Кембагал жанныц арманы болган, Аман да есен саулыгыц уынн. Оянып 6ipre жайнаган кунмен, Жарцылдап журген уак;ытьщ уш1н. Касьщда щамсыз ойнаган-кулген, Отбасы, балац - бащытын, ymiH. Шук1р ет, бауырым, Алл ага! Талайдыц сен жеп жемеген асын, Жетпеген1не жеткен!ц уш1н. Урынып кетпей бэлеге басын,, Тар жолдан таймай еткенщ уш1н. Толгансац Í3ri мураттар жайлы, !з1цнен к;ырсьщ ермеген1 уынн. Баск;аныц жанын жылатк;ан к;айгы, Басыца сен1ц келмеген1 уш!н. Шуюр ет, бауырым, Аллага! Ойламай лезде етерш зулап, Кеппен 6ip керген думаньщ ymiH. Туб!нде барар мекещ - жумак;, Мусылман болып туганын, уынн. Таймаган осы басыцнан багьщ, Уайымсыз-муцсыз кундер1ц уш!н. Киылып кетпей тосыннан жаньщ, Жер басып Tipi жургенщ уш1н. Шуюр ет, бауырым, Аллага! Шук1р ет, бауырым, Аллага! Озщдьезщ алдама. Бес парызьща бекем бол, Буйрыры Хак;тьщ сол гана!

___________________________ Тдсьме бемнец енед! ^ МУХАРРАМ АЙЫ Мухаррам кунт!збеде ец алгашк;ы ай, Тек жатпа амалыца амал к;оспай. Кебейт1п к;улшыльщты, сауап жина, Кунэл! бетен 1ске цадам баспай. Алладан аят тускен замандардан, Тертеу! он ек! айдьщ «харам»^ болган. Мухаррам соньщ б1р! - ал, бауырым, Аулак; бол шайтанга ер1п арандаудан. Ось! айда, дура цылып жалынганда, Еюге Кызыл тещз жарылранда. Кутк;арган Пергауынньщ жасагынан, Муса мен оган ерген к;ауымды Алла. Алланьщ жэрдем! мен кеш!р1М1, Мумшге мумк1н бе екен кеш!гу1? Муса да шуюрл1к к;ып еле-елгенше, Ораза туты п откен осы кун1. 1ске бар пенде болсац, ашуга жощ, Бул айдьщ иг!Л1П расында кеп. Кейшнен Мухаммедт1ц умметтер1, Атаган сол б1р кунд1 Ашура деп. Аттанбай сауап 1здеп алые жерге, Пайда тап дэл осындай эр ¡стен де. Пайгамбар Ашураньщ оразасын, Бекггкен суннет к;ылып хадистерде. * Харам - ярни осы терт айда сорысуга, езге де ауыр кунэлар жасауга тиым салынган.

^ 71/с:.ме бемнеценед! ^ ---------------------- - ---------------------------- Атк;арсац ьщыласпен парызьщды, Бул суннет болсын саган нагыз улп. Б1р жылдык; кунэм егер ешсш десец, Бер1К к;ыл Ашурада ауызьщды. Жолында жацсылык;тын кеп тер тек те, Кузде тер жем!сщд1, кектемде ек те. «Алланыц айы бул» деп Алла ел ш 1С1, Айтпаган Мухаррамды тектен-текке.

71/сьие бейне% енед: ШАГБАН АИЫ Щасиетш жогалтпай, багасын да, Мусылманнын, сацталган санасында. Шагбан деген 6ip ай бар орны белек, Ережеп пен Рамазан арасында. Ток;тамаса сауапк;а кулшынуыц, Орман болар к;адаган 6ip шыбыгьщ. Оразаны осы айда жи! тутып, Кушейт1пт1 Пайгамбар к;улшылыгын. Мум1Н бар ма Жэннэттч ацсамаган, Ралым, хафиз, Í3ri етт! к;аншалаган? Соньщ 6api к;амы ymiH ак;ыретт1ц, Рибадат щып шагбанда шаршамаган. Tepe болып билегш терд1 мейл!, Дэрежецд! амалыц белплейдь Сауап терсец шагбанда - Алла алдында, Ш аттыгьщньщ жалауы желб!рейд1. ч 139 -

71/CLMe бейнец енед: ТЭУБЕ Умбет болмай пайгамбарга, Тура жолдан тайгандарга, Щосылдым да, жypeгiмнeн, Иман ушып, лайланды ар да. KeKiperi кер сощырлар, Бас к;ураган дурмекке ерд1м. К у д а й г а емес, ку H sncire, Кулак;кест1 кул боп келд1м. Солай, досым, мен дегенщ, Ойсыздьщ боп жецбеген1м. ínii пыск;ан шайтандардыц, Ойнайтурын epMeri ед!м. Адасумен гумыр кешт1м, Келмей TiriTi женге де 6ip. K¡yp щызыцты куалатып, Алдайды екен пенден! OMip. Алдамаса ол - салмай ма еске, Ty6i 6i3re к;аза барын. Тунек корде Мунк1р-Нэнк1р, Имансызды жазаларын. Ж етер енд1, мен eMecniH, Ащыл-eci аз адамьщ, Ар моншасы - Алла жолы, TyceMÎH де, тазарамын. Ал KOHrici келмегендер, 6з1 тартсын оз обалын.

ТдсЁме бейнец енед: ДОС^А КЕЦЕС Ею етпей 6ip Алланыц, Орындап кулл1 OMipiH. Улг1ц боп Куран KapiM, Гибадат цыл, бауырым! Журген1н, жетер бекер, Талаптан, 1Л1м 1зде. Бул BMip етер-кетер, ^айырылмай туб! &зге. Орал деп жалынсац да, Откен кун к;айта келмес. 0зег1ц жарылса да, Оюн1Ш пайда бермес. Болмасты армандама, Ол саган жетк!збейд1. Санасыз жандар рана, Жалганнан жок;ты ¡здейдь Тым узац тосылдьщ гой, Кызьщ па к;имаганыц? Жанашыр досыцмын рой, Сен уинн к;иналамын. Сез1мд1 багалай 61л, Умытып епке-муцды. Кун! ертец к;аламаймын, K¡acipeT шеккен1цд1. ^ 1 4 1 -----------

7\"t/cÍAíe б е й н е ц енед: Мойньщды соз úirepi, Саралап кулл1жайды. Бмесщ ез!ц де оны, Кеп кулген 6ip жылайды. MaHici бул жалранныц, К^ураннан тэл1м алмац. Аллага кул болганньщ, Баратын жер! - Жэннат.

Т^сЬие бейнец енед: Я, РАББЫМ! Ж улдыздар ма кект1ц сэн1, KepKÎH айтсан, жак; талган? Ол да эншейш Хак;тьщ шамы, 6 з М1ндет:н атцарган. М эцп ем1рд1ц иелер^ Алып Кун бе, Ай ма элде? T y6i олар да 6ip елед!, Ащищат сол, айлац не? Толганамын - Жер, сен1н, де, Тагдырьща алац боп. Кещ спктщ eлшeмiндe, К[арбыз курлы к;аран, жок;. Жумайтугын жасы бетш, CeHi муцсыз деп ед1м. Келдей екен к;ас1рет1ц, Кездей екен келемщ. Ж етепнде к;анша арманнын,, Камсыз еткен эр кез!. Ал адам ше, ол сонда юм? Тозац курлы бар ма ез1? Т1рл1Г1Н1ц турлауында, Д1ннен жур1п шеткер1. Кудайына пул болуга, Тэкэппэрсу - неткен!? ^ 143 -

7^t/ci^e бемнец енед; KiMHin жанын жудетпеуде, Дуние деген бул элек? Бэлюм содан журектерде, Иман аз да, шубэ кеп. Сынак; eMip сапарында, КунэЬарлар «саналы». Осылайша щаИарыца, Тура тартып барады. Азганынан ак;ылдардьщ, Соры улгайды раламныц. Сок;ыр болган пак;ырлардыц, Кез1н ашк;ай, я, Раббым!

Тис:.ме бейнен енед: — ------------- — ^ К!Ш!ПЕИ!АД1К «Сендер ^ул^ь/У!ь/^тордь/^ обзот!ь/ боу!гон к/- ш/пеимд/кке иети^раыль/ ^яраысы^дар» Лмм/а ^О^ан /Ь?.яа розы боу?сьж^ Журег1нде жатталган сез! Алланьщ, Кари болып к;атардан оза алмадым. Бос эуремен к;ур бекер кун етк 13!п, Гылымра да уацытты аз арнадым. Б1лген1мнен кеп екен бш м егетм , (Еюталай енд1 отан улгерер1м) Бай да болып медресе, меынт салып, Айналама тимепт1 6ip кемег1м. Намаз ок;ып, талганша балтырларым, Коржынымды сауапк;а толтырмадым. Ай ортасы, дуйсенб!-бейсенб1де, Оразага онша кеп талпынбадым. Кинар кезде ез!мд1 к;инамадым. М эцп OMipre мол азык;жинамадым. Кеп болып тур кекейде eKiHiniiM, Аз болып тур атцарган иг1 амалым. Ж ету щайда эулие-даналарга, Тау журект1 такуа бабаларга? Калу керек, 6ipaK¡, 6ip мумкшдМ м, Жацсы-жаман 1С1МД1 санаганда.

^ 71/сьме бемнец енед: Сол мумюндж - елеус!з кезге мулде, Щуштар етт! жанымды езгеруге. «К^УЛШЫЛЬЩТЫН, ¡цннде АБЗАЛЫ» деп, Абзал Kici айтщан соц сездер!нде. Амал eTin осыган мен ендеше, бпкелемей журт T ir n i темен керсе, Плмен, к;олмен K i c i r e зияны жок;, К1Ш!ПЕЙ!Л болайын еле-елгенше.

___________________________ 71/сьиебейне% ене.д: ^ ЕЙ, АДАМЗАТ... Ей, адамзат, кегщ де кун!ц кулген, Кем болмащ Кудай десец, к;уныц К1мнен!? Жет! жуз он торыз жер Курандары, Шьщк;анын айгак;тайды рылым дшнен. Жер децгелек екен1н эл-Бируни, Брунодан алты расыр бурын б!лген. Кураннан куат алып - ралым болган, Эл-Киндид! бммейд4ел 6yriH мулдем. Тартылыс куш!н жерд1Ц Ньютон емес, Сол ашщан арк;асында урымныц кец. Осылай мусылмандар кулл1 элемд!, Ацищаттьщ алдында жуг1нд!рген. Адамнан адам артыщ иманымен, Тец емес Kanip патша мум1н к;улмен. Исламсыз арылмайды щорам ылацнан, «Д1н - Д1цгек» деген мэтел содан щалран. Туран ел тура жолын тапса екен деп, Сан-сакда жупртед1 санамды арман. К^аншальщ Жаратк;анра жак;ындасац, Соншальщ алыстайсын, надандардан. Дшд1 айтсац дурсе к;ояр думшелер кеп, Жацылран Жэннат жайра барар жолдан. Бул-дары ештец емес - Алла десец, Кэллэцд! Kecin алар заман болран. Шарият к;ай кезде де керек екен, Ар-уят кетпеу ушш адамдардан.

3 71/CLMe бейнец енед; ЭМ1РД!Ц 031 БАЛЛАДА... 6ткер!п мук;таждык;пен апта-кунд^ Жургенде жетюзе алмай тапк;анымды, Кырк;ынан жаца шьщк;ан нэрестем1з, Капыда сырк;аттанып, щатты ауырды. Аз гана мацдай тер мен табан ащым, Кун санап кунсызданып бара ма тым? Эйтеу1р тыгырьщк;а тап болганда, Ацшам жок; дэр! турман; нан алатын. Мм ойлар перзент! уш!н аянуды, Тек тагдыр тусар кейде аягьщды. Табанда цай адамнан кемек сурап, Би1мед1м KiMre алак;ан жаярымды. Баламнан маза щашты бар б:лер1м, Барады дерт куартып балгын ец1н. Жылауы артщан сайын шыр-шыр eTin, Сыздайды шарасыздан жан журепм. Мундайда кун1ц батып, тац атк;ан ба? Айырылып уйщыдан да, тараттан да, Жалрыз-ак; 6ip Алладан жэрдем тмеп, Жалындым ертел1-кеш Жаратк;анга. Торласа перзент1И1Ц муц к а б а г ы н , Ана ма сезге кен1п, Т!ЛД1 аларыц? Эйел1м буып-туЙ1п жыйды ак;ыры, Сатпак; боп сак;инасы-сырраларын.

T't/cijHe бейнец енед! Bip жола соны 1стеуге буып белд!, Турганда еыиргел! yMÎTTi енд!, Сыртк;ы eciK щагылды да, сол мезетте, YñiMe 6ip топ к;онак; Kipin келд{. 6]^ирдщ 6ipre кезген эр тарабын, Достарым кен,ге салып арк;аларын. Балама «кутты болсын» айта KenTi, Толтырып «кер1мд1кке» к;алталарын. К[ала ма ецсе туссе ер жасымай? Басыма еплгенде сауга сурай. Кабыл гып тш епм д4Камкрр Нем, Туйьщтан жол шырарып бepдi осылай. Алладан 6ip бул емес сый KopreHiM, Сен де, дос, к;ажет1щц айт, именбепн. eñTKeHi Ол щиындьщта к;алдырмайды, Кулым деп метрленш суйгендер1н.

71/С!.ме бемней енед: ^ ------------------------------------------------------------------ КУЛАЗУ Кулк;ынменен к;умарлардыц к;улы боп, Елге айналдьщ М1нез1н1ц М!н1кеп. Мен бглетчн бул к;огамныц эз1рге Тэубеге кеп, тэу!р болар тур1 жоц. Той-думанга кунде барсац, кунде ;шу Кунде 1шкен соц тарщамайды турл1 шу. Асымыздьщ зоры болды арам ет, Басымыздьщ соры болды «жынды су». Бет1М13д 1к;айтара алмай тер1стен, Су жынды емес - 613 жындымыз соны 1шкен. Ащыретш аз ойлайтын адамныц Эзэз1Л1 иманынан кеп устем. Болмайды деп жаман неге жазалы, Ашынганнан ак;ын елец жазады. Сауда б!ткен алаяк;тьщ арбауы Сауна б!ткен сайк;алдардыц базары. Щыздыц жен!н туземек пе шарият, Онсыз да олар момак;ан-ак;, сэби-ак;. Щысща ки!П, юнд!к ашу ерс! емес, ¥зын КИ1П, эурет жабу - зор уят. Бюнктщен болмаса б!р туысьщ, К1р1птар боп керген кунщ к;урысын. Пэре бермей шеш1лмейд1 б1р ¡с1ц, 8с1м алмай журмейд! алга жумысьщ.

7\\/с:.ме бейнец енед: -------------------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------------------------------------------- 3 * Деп жургенн1ц «Куран шындык^ Кудай рас», Кеб! бейрам кунэс1 уш^н муцаймас. К[ауь1м анау меынт к;ылран мазарды, Тэу1п анау жын-шайтанмен сыбайлас. 1зг! арнара бурылмаса бет! аньщ, Т1рш1Л1Ктен шаттанбак;шы не тауып? Сынащ уш!н жаратылран бейбак;тар Кулайды ертен, емтиханнан «ею» алып. К^ызьщтырып цызыл-жасыл к;ыз дэурен, Эб1герге салды осылай б13Д1эбден. Куйттеген1н, нэпс1 цамы эйтеу1р, К[ол узгенше талмап татар туз-дэмнен. Кей сэт!нде бар демесец мэн-ман,ыз, 6м1р бейне ерттен щалран тар дэл!з. Абайлацыз, мусылман дос, мунда С13, Куйесше кеп былранып цалмацыз.