ค่มู ือครู ชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี ๒ รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี ตามมาตรฐานการเรียนร้แู ละตัวชี้วัด กลมุ่ สาระการเรยี นร้วู ทิ ยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาขัน้ พืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ ขยะเปย� ก htam ขยะรีไซเคลิ ขยะพิษ ขยะทว่ั ไป
22 แผนการจดั การเรยี นร้ทู ี่ 1 | มาแก้ปญั หากันเถอะ คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 3) ผู้สอนทบทวนความรู้เร่ืองกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม โดยให้ผู้เรียนระดมความคิดแก้ปัญหาจากโจทย์ สถานการณ์ในกรอบทบทวนความรู้ก่อนเรียนในหนังสอื เรียน แนวค�ำ ตอบ หลังจากท่พี จิ ารณาสถานการณป์ ัญหาในภาพแลว้ พบวา่ ปญั หาคือ มกี ารทงิ้ ขยะลงในแมน่ ำ�้ ลำ�คลอง ท�ำ ให้ น้ำ�เน่าเสยี ปลาตาย และก่อใหเ้ กดิ โรคภัยตา่ ง ๆ หากเราตอ้ งการแก้ปัญหานี้ ก็ควรเร่ิมต้นจากการรวบรวมขอ้ มลู วา่ จะมวี ธิ ีการใด บ้างท่จี ะชว่ ยแก้ปัญหานี้ จากน้นั ก็นำ�ข้อมลู ทรี่ วบรวมได้ มาสรา้ งเปน็ แนวทางการแกป้ ญั หาหลาย ๆ แนวทาง แล้วพจิ ารณาดวู า่ แนวทางไหนเหมาะสมที่สดุ แล้วน�ำ แนวทางนัน้ มาออกแบบโดยอาจรา่ งออกมาเป็นภาพ หรือเขยี นเป็นผังงาน จากนัน้ น�ำ ช้นิ งาน หรือวธิ กี ารทีไ่ ดอ้ อกแบบไวไ้ ปลงมือปฏิบตั ิ ทำ�การทดสอบวา่ ได้ผลตามทต่ี อ้ งการไม่ หากพบว่ายงั แกป้ ัญหาไมไ่ ด้ตามท่ีก�ำ หนดไว้ ก็ปรบั ปรงุ แก้ไข จนช้ินงานหรือวธิ กี ารนัน้ สามารถแกไ้ ขปญั หาได้ แลว้ นำ�เสนอวธิ กี ารแกป้ ัญหานี้ใหผ้ ู้อนื่ ไดเ้ ขา้ ใจ 4) ผเู้ รยี นศกึ ษาหวั ขอ้ ปญั หาสงิ่ แวดลอ้ มทเ่ี กดิ จากมนษุ ยแ์ ละธรรมชาตใิ นหนงั สอื เรยี น แลว้ รว่ มกนั อภปิ รายเกยี่ วกบั ปญั หา สง่ิ แวดล้อมอื่น ๆ ทพี่ บ ผู้สอนอาจใหผ้ ้เู รียนทำ�กิจกรรมเสนอแนะท่ี 1 ปัญหาสิง่ แวดลอ้ มรอบตัว โดยวเิ คราะหว์ า่ เกดิ จากมนุษย์ หรือธรรมชาติ เพ่ือเพมิ่ เตมิ ความรู้ใหม้ ากข้ึน 5) ผเู้ รยี นศกึ ษาหวั ขอ้ 1.1 เทคโนโลยใี นการจดั การสงิ่ แวดลอ้ มในหนงั สอื เรยี น แลว้ รว่ มกนั อภปิ รายสรปุ เทคโนโลยใี นการ จัดการส่ิงแวดล้อม แนวค�ำ ตอบ ปญั หาส่ิงแวดลอ้ ม สาเหตุ เทคโนโลยใี นการจดั การสง่ิ แวดลอ้ ม 1.น�้ำ เสียจากโรงงาน การปลอ่ ยโลหะจ�ำ พวก สารตะกว่ั การคดิ คน้ วธิ กี ารก�ำ จดั สารโลหะเหลา่ น้ี โดยใช้ ผลติ สินค้าประเภท สารหนู แคดเมยี ม โครเมียม “Microbot” ดูดซับตะก่ัวออกจากน�ำ้ ในการ อิเลก็ ทรอนิกส์ บำ�บัดนำ�้ เสยี ในโรงงาน การปลอ่ ยควันและสารปนเป้ือน 2.มลพิษทางอากาศใน สู่บรรยากาศ จากโรงงาน การดักจับฝนุ่ ขนาดเลก็ 10-40 ไมครอนออก โรงงาน จากกระแสอากาศ ทำ�ให้ลดฝนุ่ ละอองในอากาศ เกดิ จากการทำ�อาหาร ได้ โดยใชแ้ รงหนีศนู ยก์ ลางหรอื แรงเหว่ยี ง 3.ขยะมลู ฝอย ทำ�เกษตรกรรม ทำ�ให้เกิดขยะ เช่น เศษอาหาร เศษพืช ถุง ใชเ้ ทคโนโลยกี ารจดั การขยะมูลฝอยตามการ พลาสตกิ กระดาษ แก้ว ภาชนะ จำ�แนกประเภทของขยะ ดงั น้ี บรรจสุ ารเคมี ขยะทั่วไป ฝังกลบอยา่ งถกู หลกั สขุ าภิบาล ขยะรไี ซเคิล น�ำ ไปผา่ นกระบวนการแปรรปู เป็น ผลิตภัณฑ์ใหม่ ขยะเปยี ก ท�ำ ปยุ๋ หมกั /ปยุ๋ ชวี ภาพ เปน็ อาหารสตั ว์ ขยะพิษ สง่ โรงงานเพ่ือกำ�จดั อย่างถูกวธิ ี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 | มาแกป้ ัญหากันเถอะ 23 6) ผู้เรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับคำ�ถามชวนคิดว่านอกจากเทคโนโลยีการจัดการสิ่งแวดล้อมในหนังสือเรียนแล้ว ยังมี เทคโนโลยีอะไรอกี บา้ งทีผ่ ้เู รยี นเคยพบเห็น แนวค�ำ ตอบ ผู้เรยี นตอบตามความคิดของตัวเอง เช่น เส้อื ผ้าท่ผี ลิตจากกน้ บหุ ร่ี นำ�้ มนั หลอ่ ลื่นท่เี ปน็ สารอินทรยี ์ โรงแรม ทีใ่ ชพ้ ลังงานมนุษย์ คอมพิวเตอรโ์ นต้ บกุ๊ ท่ีผลติ จากไมไ้ ผ่ เคร่ืองพมิ พท์ ่ลี บและพมิ พ์ซ�้ำ ได้ เคร่อื งซักผา้ ทใี่ ช้น�ำ้ แค่ 1 แก้ว ขอ้ เสนอแนะเพม่ิ เตมิ ผสู้ อนอาจเพม่ิ เตมิ เกรด็ นา่ รเู้ กย่ี วกบั การแกป้ ญั หาขยะขนาดใหญ่ ของประเทศตา่ ง ๆ ทน่ี �ำ เทคโนโลยี ไปใชใ้ นการแก้ปญั หา เชน่ การแก้ปญั หาขยะในมหาสมทุ ร 7) ผสู้ อนแบง่ กลมุ่ ผเู้ รียนตามความเหมาะสม เพอื่ ทำ�กจิ กรรมท่ี 1.1 สำ�รวจปัญหาสิง่ แวดลอ้ มในโรงเรยี นและเขยี นแผนท่ี ความคิดของปญั หา ข้อเสนอแนะเพ่ิมเติม ผู้สอนควรแนะนำ�ผู้เรียนว่าปัญหาส่ิงแวดล้อมในโรงเรียนไม่ได้มีเพียงแค่ปัญหาขยะอย่างเดียว ยงั มปี ญั หาสง่ิ แวดลอ้ มอน่ื ๆ อกี เชน่ ปญั หาน�ำ้ เสยี จากโรงอาหารหรอื หอ้ งน�ำ้ ปญั หาเรอ่ื งเสยี งจากชมุ ชนใกลเ้ คยี ง ปญั หาการเผาพชื ไร่ ปัญหาฝนุ่ ละอองในอากาศ 8) ผู้สอนถามผู้เรียนว่าในการวิเคราะห์สถานการณ์ปัญหาเพ่ือให้ได้ปัญหาท่ีแท้จริงและตรงจุดของผู้เรียนนั้นมีหลักคิด อยา่ งไร (ผู้เรยี นตอบตามความคิดของตวั เอง) จากนั้นให้ผ้เู รียนศึกษาหัวข้อ 1.2 การวเิ คราะห์สถานการณข์ องปญั หา โดยการใช้ การตงั้ ค�ำ ถาม 5W1H จากนน้ั ผสู้ อนอภปิ รายรว่ มกบั ผเู้ รยี นอกี ครงั้ หนง่ึ เกยี่ วกบั การตง้ั ค�ำ ถาม 5W1H วา่ มอี ะไรบา้ ง แตล่ ะค�ำ ถาม หมายถงึ อะไร เพ่อื ให้ผู้เรียนเกดิ ความเขา้ ใจมากขนึ้ 9) ผเู้ รยี นศกึ ษาการวเิ คราะหส์ ถานการณต์ วั อยา่ งในหนงั สอื เรยี นเกย่ี วกบั ปญั หาขยะในโรงเรยี นโดยการใชค้ �ำ ถาม 5W1H และตัวอย่างการกำ�หนดกรอบของปัญหาของนนท์และน้ำ�หวาน จากนั้นผู้เรียนและผู้สอนอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับการกำ�หนด กรอบของปัญหาของนนท์และน้ำ�หวาน และเกร็ดน่ารู้ของการบีบขวดพลาสติก โดยอ้างถึงวิธีการแก้ปัญหาของนนท์ที่ต้องการ ลดปรมิ าณขวดพลาสตกิ จงึ มีเกรด็ น่ารู้ของการบบี ขวดพลาสตกิ ดังกลา่ ว 10) ผเู้ รยี นแต่ละกลมุ่ ท�ำ กจิ กรรมที่ 1.2 ก�ำ หนดกรอบของปัญหา 11) ผู้เรียนนำ�เสนอกรอบของปัญหาของกลุ่มตนเองให้เพื่อน ๆ ในห้องได้รับทราบ เพ่ือเป็นการแลกเปล่ียนเรียนรู้และ เปิดมมุ มองของการก�ำ หนดกรอบของปัญหาให้เหน็ ถงึ ความหลากหลาย 12) ผสู้ อนรว่ มสนทนากบั ผเู้ รยี นถงึ แนวทางด�ำ เนนิ การในขน้ั ตอ่ ไป และสรปุ รว่ มกนั วา่ จะตอ้ งรวบรวมขอ้ มลู หรอื แนวคดิ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งเพอ่ื หาแนวทางการแกป้ ญั หาทเ่ี หมาะสม จากนน้ั ผเู้ รยี นศกึ ษาตวั อยา่ งการก�ำ หนดประเดน็ การรวบรวมขอ้ มลู ของน�ำ้ หวาน ในหนงั สือเรยี น แล้วรว่ มกันอภปิ รายว่า ถา้ ผูเ้ รียนเปน็ นนท์ ซง่ึ ตอ้ งการหาวิธีการบบี อดั ขยะ จะรวบรวมขอ้ มลู ในประเดน็ ใดบา้ ง แนวค�ำ ตอบ ลักษณะของถงั พฤตกิ รรมการทิ้งขยะของนักเรียน วธิ กี ารบีบอดั ขยะทมี่ ีอยูใ่ นปัจจุบัน 13) ผูส้ อนถามผู้เรยี นต่อวา่ เมอ่ื ได้ประเดน็ ทีต่ ้องการรวบรวมข้อมลู แลว้ จะมีวธิ ีการคน้ หาข้อมลู เหล่านน้ั อยา่ งไร แนวคำ�ตอบ การค้นหาข้อมูลทำ�ได้หลายวิธี เช่น จากแหล่งข้อมูลในอินเทอร์เน็ตท่ีน่าเช่ือถือ สำ�รวจจากสถานที่จริง การทดลองทางวทิ ยาศาสตร์ สอบถามจากผู้เช่ยี วชาญ ค้นหาจากเอกสาร บทความ งานวิจัย 14) ผสู้ อนยกประเดน็ เกย่ี วกบั การคน้ หาขอ้ มูลในอินเทอรเ์ นต็ ถงึ วธิ ีการใช้ ค�ำ ขอ้ ความ หรอื คำ�ส�ำ คญั (keyword) ใน การค้นหาขอ้ มลู ในประเด็นที่สนใจอย่างไร โดยใหผ้ ้เู รียนศึกษาการใชค้ �ำ ส�ำ คญั ในการคน้ หาข้อมลู ในหนงั สือเรยี นหัวขอ้ 1.3 การ รวบรวมขอ้ มลู เพ่ือแก้ปญั หาแลว้ ร่วมกันสรุป ข้อเสนอแนะเพิ่มเติม ผู้สอนอาจเสนอแนะแหล่งเรียนรู้เพิ่มเติมเก่ียวกับเทคนิคในการค้นหาข้อมูลบนอินเทอร์เน็ตให้ได้ รวดเร็วยงิ่ ขึ้น สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
24 แผนการจดั การเรียนร้ทู ่ี 1 | มาแกป้ ญั หากนั เถอะ คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 15) ผเู้ รยี นท�ำ กจิ กรรมกรอบชวนคดิ ในหนงั สอื เรยี นเกยี่ วกบั การก�ำ หนดค�ำ ส�ำ คญั ในการสบื คน้ ขอ้ มลู เรอ่ื ง ภาวะโลกรอ้ น จากนนั้ ร่วมกนั อภปิ รายวา่ ข้อมลู ทีส่ บื ค้นมาไดม้ คี วามน่าเชอ่ื ถือหรือไมอ่ ย่างไร และมีวิธีการเลือกแหลง่ ขอ้ มลู ทน่ี ่าเชือ่ ถอื อย่างไร 16) ผสู้ อนอภปิ รายรว่ มกบั ผเู้ รยี นเกย่ี วกบั การใชข้ อ้ มลู จากหลายศาสตรม์ าใชใ้ นการแกป้ ญั หา ตวั อยา่ งเชน่ การท�ำ ฝนเทยี ม จากนนั้ ใหผ้ ู้เรียนทำ�กิจกรรมที่ 1.3 กำ�หนดประเดน็ ในการรวบรวมขอ้ มลู 17) ผเู้ รยี นศกึ ษาตวั อยา่ งการรวบรวมขอ้ มลู ของนนทแ์ ละน�ำ้ หวาน โดยกลมุ่ เลขคศู่ กึ ษากรณขี องนนทแ์ ละกลมุ่ เลขคศ่ี กึ ษา กรณีน�้ำ หวาน แล้วสุ่มกลมุ่ ออกมาน�ำ เสนอการศึกษา กรณลี ะหนงึ่ กลมุ่ และกลุ่มอน่ื สามารถซกั ถามเพิม่ เตมิ ได้ 18) ผู้สอนอภิปรายร่วมกับผู้เรียนเพ่ิมเติมว่า นอกจากวิธีการของนนท์และน้ำ�หวานแล้ว ยังมีวิธีการอื่นอีกหรือไม่ จาก นน้ั รว่ มกนั สรปุ ประเดน็ ทไ่ี ด้จากการศกึ ษาตัวอย่างการรวบรวมขอ้ มลู และหาแนวทางการแกป้ ญั หาของนนทแ์ ละนำ�้ หวาน แนวค�ำ ตอบ สรุปประเดน็ ทไี่ ด้จากตวั อยา่ ง แนวทางการแกป้ ัญหามที ั้งการสรา้ งชิ้นงานและวิธีการ แนวทางการแก้ปญั หามมี ากกวา่ หนึง่ วธิ แี ละใชค้ วามร้จู ากหลายศาสตร์ ควรค้นหาข้อมูลจากแหล่งข้อมลู หลายแหลง่ และมคี วามนา่ เชื่อถือ 19) แตล่ ะกลมุ่ ท�ำ กจิ กรรมที่ 1.4 รวบรวมขอ้ มลู โดยด�ำ เนนิ การรวบรวมขอ้ มลู ทเี่ กย่ี วขอ้ งจากประเดน็ การรวบรวมขอ้ มลู ท่ีแตล่ ะกล่มุ ได้ท�ำ ในกจิ กรรมท่ี 1.3 20) แต่ละกลุ่มทำ�กิจกรรมท้ายบทเร่ือง นำ�เสนอการวิเคราะห์ปัญหาและผลการรวบรวมข้อมูล โดยแต่ละกลุ่มนำ�เสนอ กิจกรรมที่ไดด้ ำ�เนินการมาต้งั แต่กิจกรรมที่ 1.1 ถึง 1.4 แล้วเปิดโอกาสให้กลุม่ อืน่ ซักถาม ข้อเสนอแนะเพ่ิมเติม ในการกำ�หนดวิธีการนำ�เสนอ ผู้สอนอาจแนะนำ�ให้ผู้เรียนเลือกวิธีการใดวิธีการหนึ่งหรือหลายวิธี รวมกันได้ เชน่ ใชโ้ ปรแกรมส�ำ เร็จรปู นำ�เสนออย่างเดียว ใชโ้ ปรแกรมนำ�เสนองานรว่ มกับแผน่ โปสเตอร์ 21) ผู้เรียนและผู้สอนรว่ มกันสรปุ สง่ิ ที่ไดเ้ รียนรูใ้ นบทท่ี 1 ซง่ึ ควรได้ข้อสรปุ ว่า การวเิ คราะหส์ ถานการณป์ ญั หา ท�ำ ใหท้ ราบถงึ ประเดน็ ปญั หา รวมทงั้ เงอ่ื นไขหรอื ขอ้ มลู ทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั ปญั หา เมอื่ นำ�ข้อมูลท่ีได้จากการวิเคราะห์มาเขียนสรุปเป็นกรอบของปัญหาจะช่วยให้ปัญหานั้นมีความชัดเจนยิ่งข้ึน ซ่ึงกรอบของปัญหาน้ี ถือเปน็ สง่ิ สำ�คญั ที่จะเป็นขอบเขตในการศึกษาหาแนวทางการแกป้ ัญหาต่อไป การรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการแก้ปัญหา เป็นการมุ่งหาแนวทางหรือวิธีการท่ีจะน�ำ มาใช้ในการแก้ปัญหา อย่างเหมาะสม ขอ้ มลู ท่ตี อ้ งสบื ค้นอาจมาจากหลากหลายศาสตร์ และมีวิธีการสืบค้นข้อมูลหลายวธิ ี อยา่ งไรก็ตามควรสบื คน้ จาก แหลง่ ขอ้ มูลท่ีน่าเชอ่ื ถือ และตอ้ งมกี ารอา้ งองิ แหลง่ ท่มี าของข้อมูลน้ันดว้ ย สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี แผนการจัดการเรยี นรทู้ ่ี 1 | มาแกป้ ญั หากนั เถอะ 25 8. การวดั และประเมินผล รายการประเมนิ วิธีการวัด เครือ่ งมือทใ่ี ชว้ ัด เกณฑก์ ารประเมนิ การผ่าน ตรวจ 1. การวิเคราะห์ แบบประเมนิ กจิ กรรมท่ี 1.2 คะแนน 7-9 หมายถึง ดี สถานการณป์ ญั หา ใบกิจกรรม เรอ่ื ง ก�ำ หนดกรอบของปญั หา คะแนน 4-6 หมายถึง พอใช้ และสรุปกรอบของ คะแนน 1-3 หมายถงึ ปรับปรุง ปญั หา ตรวจ ใบกิจกรรม แบบประเมนิ กจิ กรรมท่ี 1.3 ผเู้ รียนไดร้ ะดบั คณุ ภาพ พอใช้ 2. การรวบรวมขอ้ มูลท่ี เรอ่ื ง ก�ำ หนดประเดน็ รวบรวมขอ้ มลู ขน้ึ ไป ถอื ว่าผ่าน เก่ยี วข้องกับแนวทาง สงั เกต กจิ กรรมที่ 1.4 เรอื่ ง รวบรวมขอ้ มลู การแกป้ ญั หา พฤติกรรม ผู้เรยี นไดร้ ะดับคุณภาพ พอใช้ แบบสงั เกตพฤตกิ รรม ข้นึ ไป ถือวา่ ผา่ น 3. ทักษะการสื่อสาร (ดูเกณฑ์การประเมินในภาค ผนวก) 4. ทกั ษะการคดิ อย่างมี วิจารณญาณ 5. ทักษะการแกป้ ญั หา 6. ทกั ษะการท�ำ งาน รว่ มกับผู้อืน่ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
26 แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 1 | มาแกป้ ญั หากันเถอะ คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี เกณฑก์ ารประเมนิ ประเดน็ การประเมนิ 3 ระดับคะแนน 1 1. การวเิ คราะห์ ใช้ค�ำ ถาม 5W1H 2 ใชค้ �ำ ถาม 5W1H ในการ สถานการณป์ ัญหา ในการวิเคราะหป์ ัญหา วเิ คราะหป์ ัญหาได้ถกู ตอ้ ง และสรุปกรอบของ ได้ถกู ตอ้ งท้ัง 6 คำ�ถาม ใช้ค�ำ ถาม 5W1H ในการ น้อยกว่า 4 ค�ำ ถาม ปญั หา และสรปุ กรอบของปญั หา วเิ คราะหป์ ญั หาได้ถูกตอ้ ง สรปุ กรอบของปัญหา ไดส้ อดคลอ้ งกับการใช้ 4-5 ค�ำ ถาม สามารถ ไมส่ อดคล้องกบั การใช้ 2. การรวบรวบขอ้ มูล คำ�ถาม 5W1H สรุปกรอบของปญั หา ค�ำ ถาม 5W1H ท่เี กี่ยวข้องกบั ได้สอดคล้องกบั การใช้ แนวทางการแกป้ ญั หา กำ�หนดประเดน็ ในการ คำ�ถาม 5W1H กำ�หนดประเด็นในการ 2.1 การกำ�หนด รวบรวมข้อมูลได้ รวบรวมข้อมลู เพยี ง ประเดน็ และ 3 ประเด็นขน้ึ ไป และระบุ กำ�หนดประเดน็ ในการ 1 ประเดน็ โดยระบุ ระบุแหล่งที่มา แหล่งขอ้ มลู ทต่ี ้องการ รวบรวมขอ้ มลู ได้ หรือไมร่ ะบุแหล่งข้อมลู สบื ค้น 2 ประเดน็ และระบุ ทต่ี ้องการสืบค้น 2.2 การรวบรวม แหลง่ ขอ้ มลู ทต่ี อ้ งการ แนวทาง รวบรวมแนวทาง สืบคน้ รวบรวมแนวทาง การแกป้ ัญหา การแก้ปญั หา 2 แนวทาง การแก้ปัญหาเพียง และระบุ ขน้ึ ไป พร้อมกบั ระบุ รวบรวมแนวทาง 1 แนวทาง และระบุ แหล่งทีม่ า แหล่งที่มาของขอ้ มูลและ การแก้ปญั หา 2 แนวทาง แหล่งทมี่ าของข้อมูล ของข้อมลู วนั ท่สี ืบคน้ ครบถ้วน ข้นึ ไป แตร่ ะบุแหลง่ ที่มา และวนั ทสี่ บื คน้ ของข้อมลู และวนั ทีส่ บื คน้ ไม่ครบถ้วน เกณฑ์การตดั สนิ ระดับคุณภาพ คะแนน 7-9 คะแนน หมายถงึ ระดบั คุณภาพ ดี คะแนน 4-6 คะแนน หมายถงึ ระดบั คณุ ภาพ พอใช ้ คะแนน 1-3 คะแนน หมายถึง ระดับคุณภาพ ปรับปรงุ ** เกณฑก์ ารวัดและประเมนิ ผลสามารถปรับเปลย่ี นไดต้ ามความเหมาะสม สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี 1 | มาแกป้ ัญหากันเถอะ 27 9. แหล่งเรยี นรู้ https://kwangdk.weebly.com/ เทคนิคการสืบค้นข้อมลู ในรูปแบบตา่ ง ๆ ดว้ ย google search 10. แนวคำ�ตอบกิจกรรม กจิ กรรมเสนอแนะท่ี 1 เรอ่ื ง ปญั หาสิง่ แวดล้อมรอบตัว (หมายเหตุ อาจใหน้ ักเรียนทำ�กิจกรรมนี้ในกรณีที่มเี วลาเพยี งพอหรือต้องการเพิม่ เตมิ ความรูใ้ ห้มากข้ึน) ให้นักเรียนระบุปัญหาสง่ิ แวดล้อมอื่นทอ่ี ยู่รอบตวั แล้ววเิ คราะห์วา่ เกิดจากมนุษย์หรือธรรมชาติ ปัญหาสิ่งแวดลอ้ มทเี่ กิดจากมนษุ ย์ ปัญหา สาเหตุ ผลกระทบ น�ำ้ เสยี แหล่งแพร่พนั ธ์ุของเชื้อโรคและปญั หาสขุ ภาพอน่ื ๆ สง่ กลนิ่ เหม็น การทิ้งขยะและปลอ่ ยน้�ำ เสยี การเพ่ิมขึ้นของประชากร ระบบทางเดินหายใจของมนษุ ย์ มลพษิ ทางอากาศ การขยายตวั ของชมุ ชน เกดิ ฝนกรด การเกดิ เทคโนโลยใี หม่ ๆ ปญั หามลพษิ และ สง่ิ แวดลอ้ ม เชน่ ปฏกิ ริ ยิ าเรอื นกระจก ขยะมลู ฝอย ปญั หาขยะในทะเลทีส่ ่งผลกระทบต่อสภาพแวดล้อม การใช้รถยนต์เพิ่มข้ึน และชีวิตความเปน็ อยขู่ องสตั ว์ในทะเล การปล่อยควันพิษจากโรงงาน แหล่งแพร่พนั ธขุ์ องเชือ้ โรคและปัญหาสุขภาพอื่น ๆ ขยะทว่ั ไปทเ่ี กดิ จากการอปุ โภค บรโิ ภค กจิ กรรมทง้ั หลายของมนษุ ย์ ไมว่ า่ จะเปน็ บา้ นเรอื น ชมุ ชน ตลาด รา้ นคา้ และโรงงาน สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
28 แผนการจดั การเรียนรทู้ ่ี 1 | มาแก้ปญั หากันเถอะ คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี ปญั หาสง่ิ แวดลอ้ มท่เี กิดจากธรรมชาติ ปญั หา สาเหตุ ผลกระทบ ไฟปา่ การเกิดวาตภยั ทำ�ใหต้ น้ ไมเ้ สียดสีกนั นำ�้ ท่วม ฟ้าผ่า เกดิ ฝุ่นละอองและแก๊สพิษจากการเผาไหม้ ปริมาณน�ำ้ ฝน ผลเสยี ตอ่ ระบบหายใจของสิ่งมีชีวติ แผ่นดินไหว การยุบตัวของเปลอื กโลก การพังทลายของหนา้ ดนิ ภูเขาไฟระเบดิ การเคล่อื นที่ของเปลือกโลก ดนิ เสือ่ มสภาพ การระเบิดของภเู ขาไฟ ทมี่ าของโรคภัยตา่ ง ๆ การยุบตวั ของเปลือกโลก ความเสียหายต่อส่ิงกอ่ สรา้ ง การเคลอ่ื นที่ของเปลอื กโลก การพงั ทลายของแผ่นดิน สภาพแวดลอ้ มทางธรรมชาติของพืชและสัตว์ เปลี่ยนแปลงไป ไอระเหยหรือควนั จากภูเขาไฟมกี ำ�มะถนั และฝนุ่ ละออง ปนอย่มู าก เกิดมลพิษทางอากาศ เกดิ คลื่นสนึ ามิ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
แผนการจัดการเรียนร้ทู ่ี 2 เวลา 6 ช่ัวโมง ออกแบบกนั ก่อน 1. ตัวชีว้ ดั และสาระการเรยี นรู้ 1.1 ตัวชีว้ ัด ออกแบบวธิ กี ารแก้ปัญหา โดยวิเคราะห์เปรยี บเทียบ และตดั สินใจเลอื กขอ้ มลู ท่จี �ำ เป็นภายใตเ้ งอื่ นไขและทรัพยากรที่ มีอยู่ น�ำ เสนอแนวทางการแกป้ ัญหาให้ผ้อู ่ืนเข้าใจ วางแผนขั้นตอนการท�ำ งานและด�ำ เนนิ การแกป้ ญั หาอยา่ งเป็นขั้นตอน 1.2 สาระการเรียนรู้ 1) การวเิ คราะห์ เปรยี บเทียบ และตดั สนิ ใจเลอื กข้อมูลทจ่ี ำ�เปน็ โดยค�ำ นึงถึงเงอ่ื นไขและทรพั ยากร เช่น งบประมาณ เวลา ขอ้ มลู และสารสนเทศ วัสดุ เคร่ืองมือและอุปกรณ์ ชว่ ยใหไ้ ดแ้ นวทางการแกป้ ัญหาทเ่ี หมาะสม 2) การออกแบบแนวทางการแก้ปัญหาท�ำ ได้หลากหลายวิธี เชน่ การร่างภาพ การเขยี นแผนภาพ การเขยี นผังงาน สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
30 แผนการจัดการเรยี นร้ทู ่ี 2 | ออกแบบกันกอ่ น คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 2. จุดประสงค์การเรยี นรู้ 2.1 วิเคราะห์ และตดั สนิ ใจเลอื กข้อมูลทจ่ี �ำ เป็น โดยค�ำ นึงถงึ เงอ่ื นไขและทรพั ยากร เพื่อหาแนวทางการแก้ปัญหา 2.2 ออกแบบช้นิ งานหรอื วิธกี ารท่ีสอดคล้องกับแนวทางการแก้ปญั หา 2.3 นำ�เสนอแนวทางการแก้ปัญหาให้ผอู้ ่ืนเข้าใจ 3. ทกั ษะและกระบวนการท่ีเปน็ จดุ เน้น 3.1 ทกั ษะการทำ�งานร่วมกับผ้อู นื่ 3.2 ทักษะการส่ือสาร 3.3 ทักษะการแก้ปัญหา 3.4 ทกั ษะการคดิ อยา่ งมีวิจารณญาณ 3.5 ทกั ษะความคิดสร้างสรรค์ 4. ความรู้เดมิ ท่ีผูเ้ รยี นต้องมี การแกป้ ญั หาตามกระบวนการออกแบบเชงิ วศิ วกรรมนน้ั จะตอ้ งระบปุ ญั หาใหช้ ดั เจนจากสถานการณข์ องปญั หา จากนน้ั รวบรวมข้อมูลหรือแนวคิดที่เก่ียวข้องกับการแก้ปัญหาโดยพิจารณาจากแหล่งข้อมูลที่น่าเช่ือถือ ข้อมูลที่จำ�เป็นและเง่ือนไขของ ปัญหา เพอ่ื นำ�ไปสกู่ ารเลอื กและออกแบบแนวการแกป้ ญั หาต่อไป 5. สาระส�ำ คัญ การวเิ คราะหแ์ นวทางการแกป้ ญั หาโดยพจิ ารณาเงอ่ื นไขหรอื ทรพั ยากรทางเทคโนโลยรี ว่ มดว้ ย จะท�ำ ใหไ้ ดแ้ นวทางการแก้ ปัญหาท่ีเป็นไปได้และเหมาะสมทสี่ ุดกับสถานการณข์ องปญั หานน้ั การออกแบบก่อนการสร้างชิ้นงานหรือดำ�เนินการแก้ปัญหา จะต้องคำ�นึงถึงหลักการออกแบบผลิตภัณฑ์และความคิด สร้างสรรค์เพ่ือให้ได้ช้ินงานตามความต้องการ การออกแบบน้ีจะทำ�ให้ทราบรายละเอียดและมีข้อมูลในการสร้างหรือดำ�เนินการ แกป้ ญั หา รวมทั้งเปน็ การส่อื สารให้ผูอ้ ่นื เขา้ ใจ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี แผนการจดั การเรยี นรู้ที่ 2 | ออกแบบกันก่อน 31 6. สอื่ และอุปกรณ์ 6.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรม เรอ่ื ง เวลา (นาท)ี ใบกิจกรรมที่ 2.1 วิเคราะหแ์ ละเลือกแนวทางการแก้ปัญหา 50 ใบกจิ กรรมที่ 2.2 ออกแบบชิ้นงานหรอื วธิ กี าร 50 ใบกิจกรรมที่ 2.3 สร้างแบบจำ�ลอง 100 กิจกรรมทา้ ยบท น�ำ เสนอการออกแบบและแบบจ�ำ ลอง 50 6.2 ส่อื อนื่ ๆ วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้สร้างแบบจำ�ลองสำ�หรับกิจกรรมท่ี 2.3 ตัวอย่างเช่น กระดาษลูกฟูก กระดาษแข็ง พลาสติก ลูกฟกู แผน่ โฟม ไม้เสยี บลกู ชิ้น หลอดพลาสติก กาวลาเทก็ ซ์ กาวร้อน ปนื กาว กรรไกร คตั เตอร์ 7. แนวทางการจดั การเรียนรู้ 1) ผูส้ อนถามวา่ จากที่ผ้เู รยี นรวบรวมข้อมูลและไดแ้ นวทางในการแก้ปัญหามาหลายแนวทางแล้ว ลำ�ดบั ตอ่ ไปผเู้ รยี นคดิ วา่ ควรจะตอ้ งด�ำ เนนิ การอยา่ งไร เพอ่ื ใหส้ ามารถน�ำ แนวทางนนั้ มาใชใ้ นการแกป้ ญั หาไดจ้ รงิ หลงั จากนน้ั ผสู้ อนและผเู้ รยี นรว่ มกนั สรปุ คำ�ตอบอีกคร้งั แนวค�ำ ตอบ น�ำ แนวทางที่สืบค้นได้ มาวเิ คราะห์และตัดสินใจวา่ จะเลือกวธิ กี ารใดมาใชใ้ นการแกป้ ัญหา จากนั้นจึงนำ�ไป สู่การออกแบบ 2) ผเู้ รยี นศกึ ษาหัวขอ้ 2.1 การวเิ คราะหแ์ นวทางการแกป้ ัญหาในหนังสือเรียน เกีย่ วกบั ทรัพยากรทางเทคโนโลยี 7 ดา้ น แลว้ ร่วมกันอภปิ รายทรพั ยากรทางเทคโนโลยใี นแต่ละด้านเพอื่ ทำ�ความเข้าใจรว่ มกัน 3) ผู้เรียนแต่ละกลุ่มศึกษาตารางวิเคราะห์ทรัพยากรทางเทคโนโลยีและผลการวิเคราะห์ตามแนวทางการแก้ปัญหาของ นนท์และน้�ำ หวาน แลว้ ลองวิเคราะห์วา่ ภายใตส้ ภาพแวดล้อมหรือบริบทของกลุม่ ตนเอง จะเลอื กแนวทางการแกป้ ญั หาใดใน 3 แนวทางของนนท์และน้ำ�หวาน พรอ้ มใหเ้ หตผุ ลประกอบ ผู้สอนสมุ่ เลอื กบางกลุ่มน�ำ เสนอแลว้ อภิปรายร่วมกนั สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
32 แผนการจดั การเรียนรูท้ ี่ 2 | ออกแบบกนั กอ่ น คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี ขอ้ เสนอแนะเพม่ิ เตมิ แตล่ ะกลมุ่ อาจเลอื กแนวทางการแกป้ ญั หาในตวั อยา่ งของนนทก์ บั น�้ำ หวานทตี่ า่ งกนั ขนึ้ อยกู่ บั เหตผุ ล ประกอบในด้านทรัพยากรทางเทคโนโลยี เช่น ถ้าไม่มีข้อจำ�กัดเรื่อง ทุนและเวลา อาจทำ�ให้สามารถเลือกวิธีการที่ใช้กลไกท่ี ซับซ้อนและมคี า่ ใชจ้ ่ายสูงได้ 4) ผู้สอนสรุปผลการวิเคราะห์ตามแนวทางการแก้ปัญหาของนนท์และนำ้�หวาน โดยชี้ประเด็นให้เห็นว่าแนวทางการแก้ ปัญหาของนนท์และน้ำ�หวานอาจเปล่ียนไปตามบริบทของแต่ละท้องถ่ิน ซึ่งมีปัจจัยท่ีสำ�คัญคือความแตกต่างของทรัพยากรทาง เทคโนโลยี และเปิดโอกาสใหผ้ เู้ รยี นซกั ถาม 5) ผเู้ รยี นท�ำ กจิ กรรมท่ี 2.1 วเิ คราะหแ์ ละเลอื กแนวทางการแกป้ ญั หา โดยวเิ คราะหแ์ นวทางการแกป้ ญั หาของกลมุ่ ตนเอง ที่รวบรวมไดจ้ ากกิจกรรมที่ 1.4 6) ผู้สอนสุ่มผู้เรียนบางกลุ่มนำ�เสนอแนวทางการแก้ปัญหาของกลุ่มตนเอง โดยให้ผู้เรียนกลุ่มอ่ืน ๆ แสดงความคิดเห็น เก่ียวกับแนวทางการแก้ปัญหา ผู้สอนอาจเสนอแนะเพ่ิมเติมเก่ียวกับทรัพยากรทางเทคโนโลยีท่ีผู้เรียนนำ�มาใช้ในการพิจารณา เลอื กแนวทางแก้ปญั หา 7) ผู้เรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันศึกษาหัวข้อ 2.2 การสร้างทางเลือกในการออกแบบ แล้วร่วมกันอภิปรายความสำ�คัญหรือ ประโยชนข์ องการน�ำ หลกั การออกแบบผลติ ภณั ฑ์ และความคดิ สรา้ งสรรค์ มาใชใ้ นการออกแบบชน้ิ งานหรอื วธิ กี ารในขน้ั ตอนตอ่ ไป 8) ผู้สอนใช้คำ�ถามเพ่ือนำ�ไปสู่การเรียนรู้ในเร่ืองต่อไปว่า หลังจากท่ีแต่ละกลุ่มได้ตัดสินใจเลือกแนวทางการแก้ปัญหา 1 แนวทางแล้ว ควรด�ำ เนนิ การต่อไปอย่างไร แนวค�ำ ตอบ ออกแบบแนวทางการแก้ปญั หา หรือออกแบบวิธกี ารแกป้ ญั หาท่ีไดเ้ ลอื กไว้ 9) ผู้สอนถามว่าถ้าต้องการถ่ายทอดความคิดของการออกแบบแนวทางการแก้ปัญหาเพื่อส่ือสารให้ผู้อ่ืนเข้าใจตรงกัน สามารถทำ�ในรูปแบบใดได้บา้ ง แนวค�ำ ตอบ การถา่ ยทอดความคดิ เพอื่ สอ่ื สารใหผ้ อู้ นื่ เขา้ ใจตรงกนั สามารถท�ำ ไดห้ ลายรปู แบบ เชน่ การรา่ งภาพ การเขยี น แผนภาพ การเขียนผังงาน การเขยี นอธบิ ายเป็นข้ันตอน ขอ้ เสนอแนะเพม่ิ เตมิ ผเู้ รยี นไดเ้ รยี นเกย่ี วกบั การถา่ ยทอดความคดิ เพอ่ื สอ่ื สารใหผ้ อู้ น่ื เขา้ ใจมาแลว้ ในชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 1 ว่าสามารถทำ�ได้หลายรูปแบบ แต่หากผู้เรียนไม่สามารถตอบได้ ผู้สอนควรทบทวนเพ่ือให้ผู้เรียนสามารถศึกษารายละเอียดของ เน้อื หาตามหัวขอ้ 2.3 ในหนงั สอื เรียน 10) ผ้เู รียนศึกษาหวั ขอ้ 2.3 การออกแบบแนวทางการแก้ปัญหา โดยให้ผู้เรยี นจบั สลากกลุ่มละ 1 หวั ขอ้ ใน 3 หวั ขอ้ คือ การร่างภาพ การเขียนแผนภาพ และการเขียนผังงาน ขอ้ เสนอแนะเพม่ิ เตมิ ผู้สอนศึกษารายละเอยี ดเพิม่ เติมเก่ียวกบั การร่างภาพ และการเขียนผังงานไดท้ ี่ http://designtechnology.ipst.ac.th/category/media-study/media-activity/ 11) ผ้สู อนสุ่มผ้เู รียนน�ำ เสนอหวั ขอ้ ท่ศี ึกษา โดยสุม่ หวั ขอ้ ละ 1 กลุม่ เมอ่ื น�ำ เสนอครบทั้ง 3 หวั ขอ้ แลว้ ผู้เรยี นและผู้สอน ร่วมกันอภปิ ราย 12) ผู้เรียนศึกษาการออกแบบอุปกรณ์บีบอัดขยะของนนท์และวิธีการออกมาตรการเพ่ือลดขยะพลาสติกของนำ้�หวาน จากนน้ั ผู้เรยี นและผสู้ อนอภปิ รายรว่ มกนั สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี แผนการจดั การเรยี นรูท้ ี่ 2 | ออกแบบกันกอ่ น 33 13) ผสู้ อนสรปุ ความคดิ รวบยอดและชป้ี ระเดน็ ใหเ้ หน็ วา่ การออกแบบทด่ี ี ทจี่ ะไดว้ ธิ กี ารแกป้ ญั หาทตี่ รงกบั ความตอ้ งการ ควรค�ำ นงึ ถึงหลักการออกแบบผลติ ภณั ฑ์และทรัพยากรทางเทคโนโลยี โดยออกแบบช้นิ งานหรอื วิธกี ารให้มมี ากกว่า 1 ทางเลือก เพอื่ ใหไ้ ด้แบบหรอื วิธกี ารทีต่ รงกับความต้องการไดม้ ากทสี่ ุด นอกจากนี้การออกแบบแนวทางการแกป้ ญั หาสามารถใช้โปรแกรม คอมพิวเตอรเ์ ขา้ มาชว่ ยได้ โดยใหผ้ ูเ้ รียนศึกษาเพมิ่ เติมจากเกร็ดน่ารู้ 14) ผเู้ รยี นรว่ มกันท�ำ กจิ กรรม 2.2 ออกแบบชิน้ งานหรอื วิธีการของกล่มุ ตนเอง 15) ผเู้ รยี นรว่ มกนั สรุปผลหลงั ท�ำ กจิ กรรม 2.2 ในประเดน็ การถา่ ยทอดความคดิ ของผเู้ รยี นแต่ละกลุ่ม และผู้สอนให้ขอ้ เสนอแนะเพิม่ เติม 16) ผู้เรียนศึกษาหัวขอ้ 2.4 การสรา้ งแบบจำ�ลอง รวมถึงตัวอย่างการสรา้ งแบบจำ�ลองอปุ กรณ์บีบอดั ขยะของนนท์ จาก นั้นผสู้ อนและผู้เรยี นรว่ มกนั อภปิ ราย พร้อมกบั สรุปความคิดรวบยอด 17) ผู้เรียนแต่ละกลุ่มทำ�กิจกรรมที่ 2.3 สร้างแบบจำ�ลอง โดยสร้างแบบจำ�ลองจากการออกแบบช้ินงานหรือวิธีการใน กจิ กรรมท่ี 2.2 18) ผู้เรียนทำ�กิจกรรมท้ายบท นำ�เสนอการออกแบบและแบบจำ�ลอง ซ่ึงผู้เรียนสามารถกำ�หนดรูปแบบการนำ�เสนอ ผลงานของกล่มุ ตนเองตามความสนใจและเหมาะสมกบั แนวทางการแก้ปัญหา โดยมปี ระเด็นการนำ�เสนอดงั นี้ ปญั หาคอื อะไร แนวทางการแกป้ ญั หามอี ะไรบ้าง เลอื กแนวทางการแก้ปญั หาใด เพราะอะไร รายละเอยี ดของการออกแบบชิ้นงานหรอื วิธกี าร แบบจ�ำ ลองของชิน้ งานหรือวธิ กี ารแก้ปัญหา 19) ผู้สอนและผู้เรยี นรว่ มกนั สรปุ บทเรยี นรว่ มกัน สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
34 แผนการจัดการเรยี นร้ทู ี่ 2 | ออกแบบกันก่อน คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 8. การวัดและประเมินผล รายการประเมิน วธิ กี ารวัด เครื่องมอื ทีใ่ ชว้ ดั เกณฑ์การประเมินการผ่าน ตรวจ แบบประเมนิ กจิ กรรมท่ี 2.1 คะแนน 11-15 หมายถงึ ดี 1. การวิเคราะห์ และตดั สนิ ใจ เร่ือง วิเคราะห์และเลือก คะแนน 6-10 หมายถึง พอใช้ เลอื กข้อมลู ทจ่ี ำ�เป็น โดย ใบกิจกรรม แนวทางการแก้ปัญหา คะแนน 1-5 หมายถงึ ปรบั ปรงุ คำ�นึงถงึ เง่อื นไขและ ผู้เรยี นได้ระดับคุณภาพ พอใชข้ น้ึ ทรัพยากรเพอื่ หาแนวทาง ตรวจ แบบประเมนิ กจิ กรรมที่ 2.2 ไป ถอื ว่าผ่าน การแกป้ ัญหา ใบกิจกรรม เร่ือง ออกแบบช้ินงานหรือ วิธกี าร ผู้เรียนได้ระดบั คุณภาพ พอใช้ 2. การออกแบบชนิ้ งานหรือ กจิ กรรมท่ี 2.3 เรือ่ ง ขนึ้ ไป ถอื วา่ ผ่าน (ดูเกณฑ์การ วธิ ีการที่สอดคลอ้ งกับ สรา้ งแบบจำ�ลอง ประเมินในภาคผนวก) แนวทางการแก้ปัญหา แบบประเมนิ กจิ กรรมทา้ ยบท เรื่อง นำ�เสนอการออกแบบ 3. การนำ�เสนอแนวทาง การนำ� และแบบจำ�ลอง การแกป้ ัญหา เสนองาน แบบสังเกตพฤตกิ รรม 4. ทกั ษะการท�ำ งานร่วมกบั การสงั เกต ผ้อู ่นื พฤตกิ รรม 5. ทักษะการสื่อสาร 6. ทกั ษะการแก้ปัญหา 7. ทกั ษะการคิดอย่างมี วจิ ารณญาณ 8. ทักษะความคิดสร้างสรรค์ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี แผนการจดั การเรียนรทู้ ่ี 2 | ออกแบบกนั กอ่ น 35 เกณฑก์ ารประเมิน ประเด็นการประเมนิ 3 ระดบั คะแนน 1 1. การวเิ คราะห์และตดั สนิ ใจเลอื ก วิเคราะห์เง่อื นไขและ 2 วิเคราะหเ์ งอื่ นไขและ ขอ้ มลู ทจี่ ำ�เป็นโดยคำ�นึงถึง ทรัพยากรไดถ้ กู ต้อง ทรพั ยากรไมถ่ ูกตอ้ ง เง่อื นไขและทรัพยากรเพ่อื หา และครอบคลมุ วิเคราะหเ์ ง่อื นไขและ แนวทางการแก้ปัญหา ให้เหตผุ ลในการตดั สนิ ทรพั ยากรไดถ้ กู ต้อง ใหเ้ หตผุ ลในการตดั สนิ ใจ 1.1 การวเิ คราะหเ์ งอ่ื นไข ใจ เลือกแนวทางการ แต่ไม่ครอบคลมุ เลือกแนวทางการ และทรพั ยากร แก้ปัญหาไดอ้ ย่าง ใหเ้ หตผุ ลในการตดั สนิ แก้ปญั หาไม่ถูกตอ้ ง สมเหตสุ มผล ใจ เลือกแนวทางการ 1.2 การตดั สินใจเพ่อื เลือก ออกแบบช้นิ งานหรอื แก้ปัญหาได้ไมช่ ัดเจน ออกแบบชน้ิ งานหรือ แนวทางการแกป้ ัญหา วิธีการท่สี อดคล้องกับ วิธีการที่สอดคล้องกับ แนวทางการแกป้ ญั หา ออกแบบชน้ิ งานหรือ แนวทางการแกป้ ัญหา 2. การออกแบบช้ินงานหรอื วธิ ี ไดอ้ ยา่ งนอ้ ย 3 แนวทาง วธิ กี ารท่ีสอดคล้องกบั ได้ 1 แนวทางและ การทส่ี อดคล้องกับแนวทาง และใหเ้ หตุผลในการ แนวทางการแก้ปัญหา ใหเ้ หตผุ ลในการตดั สนิ การแก้ปญั หา ตดั สนิ ใจได้ถูกตอ้ ง ได้ 2 แนวทางและให้ ใจไดถ้ ูกต้อง 2.1 การออกแบบชิ้นงาน แบบจำ�ลองตรงตาม เหตุผลในการตัดสนิ ใจ แบบจ�ำ ลองตรงตาม แบบรา่ ง/ผงั งานและ ได้ถกู ตอ้ ง แบบรา่ ง/ผังงานแต่ 2.2 การสร้างแบบจ�ำ ลองและ แสดงการท�ำ งานหรือ แบบจ�ำ ลองตรงตาม ไมส่ ามารถแสดงการ ทดสอบแนวทางการ แนวทางการแกป้ ญั หา แบบรา่ ง/ผังงานแต่ ทำ�งานหรอื แนวทาง แกป้ ัญหา ได้อย่างสมบรู ณ์ แสดงการท�ำ งานหรอื การแกป้ ญั หาได้ แนวทางการแกป้ ญั หา ไดไ้ ม่สมบรู ณ์ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
36 แผนการจัดการเรยี นรทู้ ่ี 2 | ออกแบบกันกอ่ น คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี ประเด็นการประเมิน 3 ระดบั คะแนน 1 3.การนำ�เสนอแนวทาง น�ำ เสนอรายละเอยี ดขน้ั ตอน 2 นำ�เสนอข้นั ตอนการแก้ การแก้ปัญหา การแกป้ ัญหาไดช้ ดั เจน ปญั หาได้ไมช่ ัดเจน สือ่ สารให้ผูอ้ ืน่ เข้าใจได้ นำ�เสนอข้ันตอนการแก้ สือ่ สารให้ผอู้ ่นื เข้าใจได้ อย่างครบถ้วน สมบรู ณ์ ปญั หาไดช้ ดั เจน แต่ไม่ บางสว่ น ขาดรายละเอยี ด ครบถว้ น ขาดรายละเอยี ด ในแตล่ ะขัน้ ตอน ไปบางสว่ น เกณฑ์การตดั สนิ ระดบั คุณภาพ คะแนน 11 - 15 คะแนน หมายถึง ระดับคุณภาพ ดี คะแนน 6 - 10 คะแนน หมายถึง ระดบั คุณภาพ พอใช้ คะแนน 1 - 5 คะแนน หมายถึง ระดบั คุณภาพ ปรับปรุง ** เกณฑ์การวัดและประเมินผลสามารถปรบั เปลยี่ นได้ตามความเหมาะสม 9. แหล่งเรยี นรู้ 9.1 http://designtechnology.ipst.ac.th/wp-content/uploads/sites/83/2017/09/Drawing.pdf การวาดภาพเพอื่ การส่ือสาร 9.2 http://academic.kus.ku.ac.th/ctech/unit/unit_4.pdf การเขียนแบบ 9.3 https://www.youtube.com/watch?v=r7GqE10XeCE การใช้โปรแกรม sketchup ออกแบบโตะ๊ ทำ�งาน สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี แผนการจดั การเรียนรู้ที่ 2 | ออกแบบกนั กอ่ น 37 10. ขอ้ เสนอแนะ เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความเข้าใจสาระการเรียนรู้มากย่ิงข้ึน ควรจัดกิจกรรมส่งเสริมทักษะการร่างแบบ/การร่างภาพเพื่อ ถ่ายทอดความคิดทถี่ ูกต้อง ชดั เจนมากยงิ่ ขนึ้ 11. แนวค�ำ ตอบกจิ กรรม เน่ืองจากกิจกรรมในบทนเ้ี ป็นกจิ กรรมที่ผู้เรียนต้องด�ำ เนนิ การเพอื่ แก้ปญั หาของกลมุ่ คำ�ตอบหรือแนวทาง การดำ�เนินงานจึงต้องเป็นไปตามสถานการณ์ปัญหาและแนวทางการแก้ปัญหาของผู้เรียน ผู้สอนจึงควรให้ข้อเสนอแนะเพื่อให้ ผู้เรยี นปฏบิ ตั กิ ิจกรรมใหบ้ รรลุตามจดุ ประสงค์ที่ตั้งไว้ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
แผนการจดั การเรยี นรู้ท่ี 3 เวลา 6 ช่ัวโมง วางแผน สร้างสรรค์ และนำ�เสนอ 1. ตัวชี้วัดและสาระการเรยี นรู้ 1.1 ตัวช้วี ดั 1) ออกแบบวธิ กี ารแกป้ ญั หา โดยวเิ คราะห์ เปรยี บเทยี บ และตดั สนิ ใจเลอื กขอ้ มลู ทจี่ �ำ เปน็ ภายใตเ้ งอื่ นไขและทรพั ยากร ท่มี ีอยู่ น�ำ เสนอแนวทางการแก้ปัญหาใหผ้ อู้ น่ื เข้าใจ วางแผนขน้ั ตอนการท�ำ งานและด�ำ เนนิ การแก้ปญั หาอย่างเป็นขัน้ ตอน 2) ใช้ความรูแ้ ละทักษะเก่ียวกับวัสดุ อุปกรณ์ เครอ่ื งมอื กลไก ไฟฟา้ และอิเลก็ ทรอนกิ สเ์ พ่อื แก้ปัญหาหรือพฒั นางาน ไดอ้ ย่างถกู ต้อง เหมาะสม และปลอดภัย 3) ทดสอบ ประเมินผล และอธิบายปัญหาหรือข้อบกพร่องที่เกิดข้ึน ภายใต้กรอบเงื่อนไข พร้อมท้ังหาแนวทางการ ปรบั ปรุงแกไ้ ข และนำ�เสนอผลการแก้ปัญหา สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
40 แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 3 |วางแผน สร้างสรรค์ และนำ�เสนอ คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 1.2 สาระการเรยี นรู้ 1) การก�ำ หนดขน้ั ตอนระยะเวลาในการท�ำ งานกอ่ นด�ำ เนนิ การแกป้ ญั หาจะชว่ ยใหก้ ารท�ำ งานส�ำ เรจ็ ไดต้ ามเปา้ หมาย และลดขอ้ ผดิ พลาดของการทำ�งานท่อี าจเกิดข้ึน 2) การสรา้ งชน้ิ งานอาจใชค้ วามรู้ เรอ่ื งกลไก ไฟฟา้ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ เชน่ LED มอเตอร์ บซั เซอร์ เฟอื ง รอก ลอ้ เพลา 3) อุปกรณ์และเครื่องมือในการสร้างชิ้นงานหรือพัฒนาวิธีการมีหลายประเภท ต้องเลือกใช้ให้ถูกต้อง เหมาะสม และปลอดภัย รวมทงั้ รู้จักเก็บรักษา 4) การทดสอบและประเมนิ ผลเปน็ การตรวจสอบชน้ิ งานหรอื วธิ กี ารวา่ สามารถแกป้ ญั หาไดต้ ามวตั ถปุ ระสงคภ์ าย ใต้กรอบของปัญหา เพือ่ หาข้อบกพร่อง และด�ำ เนนิ การปรบั ปรงุ ให้สามารถแก้ไขปัญหาได้ 5) การนำ�เสนอผลงานเป็นการถ่ายทอดแนวคิดเพ่ือให้ผู้อื่นเข้าใจเก่ียวกับกระบวนการทำ�งานและช้ินงานหรือ วิธีการทไ่ี ด้ ซึ่งสามารถท�ำ ได้หลายวิธี เช่น การเขยี นรายงาน การท�ำ แผน่ น�ำ เสนอผลงาน การจัดนทิ รรศการ 2. จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ 2.1 วางแผนการท�ำ งานกอ่ นลงมือสรา้ งช้นิ งาน 2.2 เลอื กใชอ้ ปุ กรณแ์ ละเครือ่ งมือเหมาะสมกับงานและใชอ้ ยา่ งถูกวธิ ี 2.3 ทดสอบ ประเมนิ ผล และปรบั ปรงุ แก้ไขช้นิ งาน 2.4 นำ�เสนอผลการทำ�งานด้วยรูปแบบทเ่ี หมาะสม 3. ทกั ษะและกระบวนการทเี่ ปน็ จดุ เน้น 3.1 ทักษะการส่ือสาร 3.2 ทกั ษะการคดิ อย่างมวี จิ ารณญาณ 3.3 ทกั ษะความคิดสร้างสรรค์ 3.4 ทกั ษะการแกป้ ัญหา 3.5 ทักษะการท�ำ งานร่วมกบั ผ้อู ื่น 4. ความรเู้ ดมิ ท่ผี ้เู รยี นต้องมี การระบุปัญหาเป็นพ้ืนฐานในการกำ�หนดวัตถุประสงค์ในการแก้ไขปัญหาให้สอดคล้องกับสภาพปัญหา โดยใช้ 5W1H เพ่อื เปน็ เครื่องมือช่วยในการรวบรวมรายละเอยี ดของปัญหาไดอ้ ย่างตรงประเดน็ การสบื คน้ ขอ้ มลู ควรสืบคน้ จากแหล่งขอ้ มูลทน่ี า่ เช่อื ถอื ได้ และหลากหลายแหล่ง สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี แผนการจัดการเรียนรูท้ ี่ 3 |วางแผน สรา้ งสรรค์ และนำ�เสนอ 41 การวเิ คราะหแ์ นวทางการแกป้ ญั หาโดยพจิ ารณาเงอื่ นไขหรอื ทรพั ยากรทางเทคโนโลยรี ว่ มดว้ ย จะท�ำ ใหไ้ ดแ้ นวทางการแก้ ปัญหาทเี่ ป็นไปไดแ้ ละเหมาะสมมากที่สดุ กับสถานการณข์ องปญั หานนั้ การออกแบบกอ่ นการสรา้ งชน้ิ งานหรอื ด�ำ เนนิ การแกป้ ญั หา จะท�ำ ใหท้ ราบรายละเอยี ดและมขี อ้ มลู ในการสรา้ งหรอื ด�ำ เนนิ การแก้ปัญหา รวมทง้ั เป็นการสือ่ สารให้ผ้อู นื่ เข้าใจ 5. สาระส�ำ คญั การวางแผนการท�ำ งานอยา่ งเป็นขน้ั ตอนก่อนลงมือสร้างชิ้นงานช่วยให้การทำ�งานสำ�เร็จไดต้ ามเป้าหมาย ซงึ่ ในการสรา้ ง ชิ้นงานต้องมีการเลือกใช้อุปกรณ์เหมาะสมกับงานและใช้อย่างถูกวิธีโดยคำ�นึงถึงความปลอดภัย แล้วมีการทดสอบ ประเมินผล ปรับปรงุ แกไ้ ขชิน้ งาน และน�ำ เสนอผลการท�ำ งานดว้ ยรปู แบบท่ีเหมาะสม 6. ส่ือและอุปกรณ์ 6.1 ใบกจิ กรรม ใบกิจกรรม เร่ือง เวลา (นาท)ี ใบกิจกรรมท่ี 3.1 วางแผนการทำ�งาน 50 ใบกิจกรรมที่ 3.2 ลงมือปฏิบัตงิ าน 100 ใบกจิ กรรมที่ 3.3 ทดสอบการทำ�งาน 100 กิจกรรมทา้ ยบท นำ�เสนอการแก้ปญั หา 50 7. แนวทางการจดั การเรยี นรู้ 1) ผู้สอนสนทนากับผู้เรียนว่าถ้าจะสร้างชิ้นงานหรือวิธีการให้เร็วและเกิดข้อผิดพลาดให้น้อยท่ีสุด จะต้องทำ�อย่างไร จากน้ันผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันสรุป แนวค�ำ ตอบ กอ่ นสรา้ งชน้ิ งานหรอื วธิ กี ารจะตอ้ งออกแบบใหเ้ หน็ แนวคดิ และการท�ำ งานของชน้ิ งานหรอื วธิ กี ารนน้ั เพอ่ื ให้ ในขน้ั ตอนการสรา้ งหรอื พฒั นาวธิ กี ารสามารถเสรจ็ ตามเวลาทก่ี �ำ หนด ชว่ ยใหป้ ระหยดั ทรพั ยากร และเกดิ ขอ้ ผดิ พลาดใหน้ อ้ ยทส่ี ดุ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
42 แผนการจดั การเรียนรทู้ ่ี 3 |วางแผน สรา้ งสรรค์ และน�ำ เสนอ คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 2) ผเู้ รยี นและผสู้ อนรว่ มกนั สรปุ ความคดิ รวบยอดเรอ่ื ง การออกแบบและประโยชนข์ องการออกแบบกอ่ นลงมอื แกป้ ญั หา โดยยกตวั อย่างโครงการปลกู หญ้าแฝกในพระราชด�ำ ริของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู ัวภมู พิ ลอดุลยเดช จากหัวข้อการน�ำ ไปใช้ ในหนังสอื เรียน ข้อเสนอแนะเพ่ิมเติม ผู้สอนอาจใช้ตัวอย่างโครงการในพระราชดำ�ริอื่น ๆ เช่น โครงการแกล้งดิน โครงการแก้มลิง โครงการช่างหัวมัน 3) ให้ผู้เรยี นนัง่ ตามกลุ่มเดมิ แลว้ ให้ผู้เรียนแตล่ ะกลมุ่ ศึกษาการวางแผนของนนท์และน�้ำ หวาน หวั ขอ้ 3.1 การวางแผน การแก้ปญั หา จากน้นั รว่ มกนั สรปุ การวางแผนของนนท์และนำ�้ หวาน 4) ผเู้ รียนทำ�กิจกรรมท่ี 3.1 วางแผนการท�ำ งาน 5) ผู้เรยี นแตล่ ะกลมุ่ ศึกษาหวั ข้อ 3.2 ส่งิ ท่ีควรรู้กอ่ นลงมือสรา้ งชิ้นงาน เพ่อื ให้ผ้เู รยี นได้เรยี นรกู้ ารเลอื กใชเ้ ครือ่ งมอื การ เก็บรักษาเครื่องมือ และตระหนกั ถงึ ความปลอดภยั ในการทำ�งานเปน็ สำ�คญั 6) ผู้สอนเกรนิ่ นำ�ว่าในการสรา้ งชน้ิ งานจ�ำ เป็นจะตอ้ งมคี วามรู้และทกั ษะการใชเ้ ครือ่ งมือทุกครั้ง ดังน้ันไมว่ ่าผเู้ รยี นจะได้ แนวทางการแก้ปัญหาด้วยชิ้นงานหรือวิธีการ จำ�เป็นต้องมีความรู้เร่ืองเครื่องมือเนื่องจากในอนาคตอาจต้องแก้ปัญหาด้วยการ สรา้ งช้ินงาน 7) ผู้เรียนแต่ละกลุ่มบอกเครื่องมือท่ีตนเองจำ�เป็นต้องใช้ในการทำ�งานเพ่ือแก้ปัญหาของตนเอง และในกรณีท่ีไม่จำ�เป็น ต้องใชเ้ ครื่องมือ ผู้เรยี นจะต้องบอกเหตุผลวา่ ทำ�ไมจึงไม่จำ�เปน็ ตอ้ งใช้เครือ่ งมือในการท�ำ งาน 8) ผู้เรยี นศกึ ษาการลงมือสรา้ งชนิ้ งานและวธิ ีการของนนท์และน�ำ้ หวาน ในหนังสือเรียน 9) ผู้เรียนและผู้สอนอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับขั้นตอนการทำ�งานของนนท์และนำ้�หวาน และหาข้อสรุปว่านนท์และน้ำ� หวานมีข้ันตอนการท�ำ งานทเี่ หมอื นกนั และแตกตา่ งกนั อยา่ งไรบา้ ง 10) ผ้เู รยี นทำ�กิจกรรมที่ 3.2 ลงมอื ปฏิบัตงิ าน 11) ผเู้ รยี นศกึ ษาหวั ขอ้ 3.3 การทดสอบ ประเมนิ ผล และปรบั ปรงุ แกไ้ ข และศกึ ษาการก�ำ หนดประเดน็ การทดสอบของ นนทแ์ ละนำ้�หวาน ในหนงั สอื เรียน 12) ผสู้ อนใชค้ �ำ ถามกระตนุ้ ใหผ้ เู้ รยี นคดิ และแสดงความคดิ เหน็ จากการศกึ ษาการก�ำ หนดประเดน็ การทดสอบของนนท์ และน�้ำ หวาน โดยอาจใช้ตวั อยา่ งค�ำ ถามดงั นี้ นนท์ก�ำ หนดประเด็นการทดสอบชิ้นงานอยา่ งไรบ้าง แนวคำ�ตอบ นนทก์ ำ�หนดประเดน็ ทดสอบไวด้ ังน้ี คือ ระยะบบี อัดทที่ ำ�ไดจ้ ริงสอดคล้องกับที่ออกแบบไว้หรอื ไม่ ประสทิ ธิภาพของอุปกรณบ์ บี อัดขยะ และก�ำ หนดเง่อื นไขของการทดสอบ น้ำ�หวานกำ�หนดประเดน็ การทดสอบวธิ กี ารแก้ปัญหาอย่างไรบ้าง แนวค�ำ ตอบ น�ำ้ หวานก�ำ หนดประเดน็ ทดสอบดงั นี้ คอื ปรมิ าณขยะพลาสตกิ ในถงั กอ่ นและหลงั ด�ำ เนนิ มาตรการ และสอบถามเพื่อนนกั เรยี นและแมค่ า้ ในประเด็นทเี่ ก่ียวข้อง ถ้าผลการทดสอบไมไ่ ด้ตามท่กี �ำ หนดไว้จะต้องท�ำ อย่างไร แนวคำ�ตอบ หาจุดบกพร่องและปรบั ปรุงแกไ้ ข สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี แผนการจัดการเรยี นรทู้ ่ี 3 |วางแผน สร้างสรรค์ และนำ�เสนอ 43 ในการทดสอบแต่ละครัง้ ควรมกี ารจดบันทึกหรอื ไม่ เพราะเหตใุ ด แนวคำ�ตอบ ควรบนั ทกึ ผลการทดสอบทกุ ครงั้ เพอ่ื น�ำ ข้อมลู ที่ได้ไปวิเคราะหห์ าจดุ บกพรอ่ งและปรบั ปรงุ แก้ไขช้ินงานหรอื วธิ กี ารต่อไป 13) ผเู้ รยี นท�ำ กจิ กรรมที่ 3.3 ทดสอบการท�ำ งาน โดยขณะทผี่ เู้ รยี นด�ำ เนนิ การท�ำ กจิ กรรมตามแผนงานของตนเอง ผสู้ อน ควรดูแลอย่างใกลช้ ิด เพ่ือคอยใหก้ ารเสนอแนะ และสนับสนุนให้กจิ กรรมใหเ้ ปน็ ไปตามจุดประสงคแ์ ละเวลาท่กี ำ�หนด 14) ผสู้ อนเสนอแนะผเู้ รยี นเกยี่ วกบั การตรวจสอบคณุ ภาพชน้ิ งานและตรวจสอบประสทิ ธภิ าพของวธิ กี าร เพอ่ื ใชป้ ระเมนิ คุณภาพชิน้ งานและประสิทธิภาพของวธิ กี ารแก้ปัญหา ซง่ึ อาจเป็นแบบตรวจสอบรายการ (checklist) 15) ผเู้ รยี นแตล่ ะกลมุ่ รว่ มกนั เขยี นรายงานสรปุ ผลการท�ำ กจิ กรรมตง้ั แตต่ น้ จนจบ ซง่ึ ผสู้ อนอาจก�ำ หนดรปู แบบการเขยี น รายงานหรือหวั ข้อใหเ้ ปน็ รปู แบบเดียวกัน 16) ผ้เู รยี นศึกษาหัวขอ้ 3.4 การนำ�เสนอ จากนั้นร่วมกันอภปิ รายเร่อื งรูปแบบและวิธีการน�ำ เสนอผลงาน ซ่ึงควรสรุปได้ ว่า ในการน�ำ เสนอผลงานควรจะก�ำ หนดหวั ขอ้ การน�ำ เสนอใหช้ ดั เจน เพอื่ ใหต้ รงกบั จดุ ประสงคแ์ ละครอบคลมุ เนอ้ื หาและกจิ กรรม ทผ่ี เู้ รยี นท�ำ ตงั้ แตต่ น้ จนจบ และสอ่ื สารใหผ้ อู้ นื่ เกดิ ความเขา้ ใจตรงกนั สามารถน�ำ ขอ้ มลู บางสว่ นจากทเี่ ขยี นรายงานมาเปน็ ขอ้ มลู ในการนำ�เสนอผลงานด้วยก็ได้ 17) ผู้เรียนทำ�กิจกรรมท้ายบท เร่ือง นำ�เสนอการแก้ปัญหา โดยนำ�เสนอผลการทำ�กิจกรรมต้ังแต่บทท่ี 1 ถึง 3 พร้อม บนั ทกึ คำ�ถามหรอื ขอ้ เสนอแนะทีไ่ ดจ้ ากผู้ฟงั สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
44 แผนการจดั การเรยี นรู้ท่ี 3 |วางแผน สร้างสรรค์ และนำ�เสนอ คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลย)ี 8. การวัดและประเมนิ ผล รายการประเมิน วิธีการวัด เครอื่ งมือทใ่ี ช้วัด เกณฑก์ ารประเมนิ การผา่ น ตรวจ แบบประเมนิ กจิ กรรมท่ี 3.1 คะแนน 9-12 หมายถงึ ดี 1. การวางแผนการทำ�งาน เรอ่ื ง วางแผนการทำ�งาน คะแนน 5-8 หมายถงึ พอใช้ ก่อนลงมอื สร้างชิ้นงาน ใบกจิ กรรม แบบประเมนิ กจิ กรรมที่ 3.2 คะแนน 1-4 หมายถงึ ปรบั ปรงุ ตรวจ เรอื่ ง ลงมือปฏิบตั งิ าน 2. การเลอื กใชอ้ ปุ กรณเ์ หมาะสม แบบประเมนิ กจิ กรรมที่ 3.3 ผู้เรียนไดร้ ะดับคณุ ภาพ พอใช้ กบั งานและใชอ้ ยา่ งถกู วธิ ี ใบกิจกรรม เร่อื ง ทดสอบการท�ำ งาน ขึน้ ไป ถือว่าผา่ น ตรวจ แบบประเมิน 3. การทดสอบ ประเมนิ ผล กิจกรรมท้ายบท ผู้เรยี นไดร้ ะดับคณุ ภาพ และปรบั ปรุงแกไ้ ขชน้ิ งาน ใบกจิ กรรม เรอ่ื ง น�ำ เสนอการแกป้ ญั หา พอใช้ ขนึ้ ไป ถอื วา่ ผ่าน ตรวจ (ดูเกณฑ์การประเมนิ 4. การน�ำ เสนอผลการทำ�งาน แบบสังเกตพฤตกิ รรม ในภาคผนวก) ด้วยรูปแบบทเ่ี หมาะสม ใบกจิ กรรม 5. ทกั ษะการส่อื สาร การสงั เกต 6. ทกั ษะการคิดอยา่ งมี พฤติกรรม วจิ ารณญาณ 7. ทกั ษะความคิดสรา้ งสรรค์ 8. ทักษะการแก้ปัญหา 9. ทกั ษะการท�ำ งานรว่ มกบั ผอู้ น่ื สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
Search
