UTI_บริหาร

แนวปฏิบตั ใิ นการดแู ลการ ตดิ เช้ือทางระบบปัสสาวะ นักศึ กษาพยาบาลศาสตร์ ชั้นปีท่ี 4 วิทยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี จังหวัดนนทบรุ ี

หลกั การและเหตผุ ล ภาวะทห่ี ัวใจไมส่ ามารถสบู ฉีดเลอื ดไปเลีย้ งอวัยวะต่าง ๆ ของรา่ งกายไดอ้ ยา่ งเพียงพอ จน ส่งผลให้อวยั วะตา่ ง ๆ เกดิ การขาดออกซเิ จน นอกจากนี้ หัวใจซง่ึ ทาํ หน้ าทเ่ี หมือนป๊ ัมนา เพื่อส่ง เลือดออกจากห้องหัวใจ เม่ือหัวใจมีความบกพรอ่ งในการสูบฉีดเลือด จะส่งผลให้เกดิ มีภาวะคัง่ ของเลือดหรอื นาในห้องหัวใจตามมา โดยการรกั ษาผปู้ ่วยโรคหัวใจล้มเหลว มกี ารใชย้ าในการ รกั ษา คือ Furosemide หรอื Lasix เป็นยาขับปัสสาวะกลมุ่ Loop diuretics มฤี ทธข์ิ บั ปัสสาวะที่ แรงกวา่ ยา Hydrochlorothiazide จึงใชไ้ ด้ดีในภาวะฉกุ เฉิน เชน่ ภาวะนาทว่ มปอดจากหัวใจลม้ เหลว ไตวาย ตับวาย และภาวะบวมนาตา่ ง ๆ และในขณะท่ผี ปู้ ่วยได้รบั ยาขบั ปัสสาวะเพ่ือรกั ษา อาการของภาวะหัวใจวาย ซง่ึ ส่งผลให้มกี ารขบั นาปัสสาวะออกมามากในผสู้ ูงอายเุ มือ่ อายมุ ากข้นึ การทาํ งานของไตลดลง ทําให้ความสามารถในการทําให้ปัสสาวะเป็นกรดลดลง และขับสารยู เรยี ไดล้ ดลงส่งผลให้เกดิ การตดิ เชอื้ งา่ ยข้นึ รว่ มกบั ผสู้ งู อายมุ ีโรคทีเ่ กิดข้นึ หลายอย่างทาํ ให้มขี ้อ จํากดั ในการเคล่ือนไหวรา่ งกาย เคลอ่ื นไหวไดน้ ้ อยลง ปัสสาวะไม่สะดวก มปี ัสสาวะค้างใน กระเพาะปัสสาวะทําให้ปรมิ าณแบคทเี รยี สะสมเพ่ิมมากข้นึ จนเกิดเป็นเป็น UTI ได้ในที่สุด

หลักการและเหตุผล (ตอ่ ) จากข้อมูลผทู้ ี่เขา้ รบั การรกั ษาดว้ ยโรคหัวใจลม้ เหลว ในเดอื นตลุ าคมถงึ เดอื นธนั วาคม ในปี 2564 พบวา่ มจี ํานวน 68 คน จากจํานวนผปู้ ่วยดว้ ยโรคหัวใจทงั้ หมด 819 คน ของหอ ผปู้ ่วยอายรุ กรรมหัวใจ 7/6 สถาบันโรคทรวงอก ซง่ึ โดยส่วนใหญ่ผทู้ ่ีเป็นโรคหัวใจล้ม เหลวจะเกดิ ภาวะนาเกนิ รว่ มกบั ไดร้ บั การรกั ษาด้วยยาขับปัสสาวะทําให้ผปู้ ่วยมปี ัสสาวะ ออกมากข้ึน หากไม่ไดร้ บั การดูแลทถ่ี ูกวธิ ี อาจจะส่งผลให้เกิดการติดเชอื้ ในทางเดิน ปัสสาวะ (Urinary tract infections (UTIs) เพ่ิมมากข้นึ ได้ จากหอผปู้ ่วยอายรุ กรรม 7/6 สถาบันโรคทรวงอกพบวา่ เป็นแบบ Nasocomial infection ในเรอ่ื งของการตดิ เชอื้ ระบบทางเดนิ ปัสสาวะแมก้ ารตดิ เชอ้ื ทางเดนิ ปัสสาวะ ส่วนใหญจ่ ะไม่เป็นอันตรายถึงชวี ติ แต่ทําให้เสียทงั้ เงนิ และเวลาในการรกั ษา ซง่ึ เป็นปัญหา ที่พบบ่อยในผสู้ ูงอายทุ มี่ โี รคประจาํ ตัวเป็นเบาหวานและผสู้ งู อายบุ างรายได้รบั การใส่สาย สวนปัสสาวะ รว่ มกับผสู้ ูงอายมุ ีโรคทเ่ี กดิ ข้ึนหลายอยา่ งทาํ ให้มีขอ้ จาํ กัดในการเคลอ่ื นไหว รา่ งกาย เคลอ่ื นไหวไดน้ ้ อยลง ปัสสาวะไม่สะดวก ทําให้ปรมิ าณแบคทเี รยี สะสมเพ่ิมมากข้ึน จนเกดิ เป็นเป็น UTI ได้ในที่สุด

โดยมแี นวปฏบิ ัตใิ นการดูแลการตดิ เชื้อทางระบบปัสสาวะ 01 ลา้ งมือแบบ hygienic handwashing กอ่ นการจัด เตรยี มชดุ สวนปัสสาวะ 02 เตรยี มชดุ ทาํ ความสะอาดอวัยวะสืบพันธุภ์ ายนอกและ อุปกรณ์สะอาดท่จี ําเป็นอ่ืนๆ สําหรบั การใส่สวน ปัสสาวะ เชน่ ถงุ มอื สะอาด ผา้ ปิดตาผปู้ ่วย สบู่ นา กลนั่ ชามรูปไต และพลาสเตอร์ เป็นตน้

โดยมแี นวปฏิบตั ใิ นการดูแลการตดิ เช้ือทางระบบปัสสาวะ 03 อธบิ ายให้ผปู้ ่วยทราบกอ่ นใส่สายสวนปัสสาวะ 04 จดั ทา่ นอนผปู้ ่วย โดยผปู้ ่วยหญิง นอนหงาย ชนั เขา่ และควบคุมการติดเชอื้ ในโรงพยาบาลแนวปฏบิ ัตเิ พ่ือ ป้องกนั

โดยมีแนวปฏิบัตใิ นการดแู ลการตดิ เชื้อทางระบบปัสสาวะ 05 ลา้ งมือด้วยนาและสบู่ (normal handwashing) หรอื 06 นากบั นายาฆา่ เชอื้ (hygienic handwashing) สวมถงุ มอื สะอาด เชด็ ทาํ ความสะอาดบรเิ วณอวัยวะสืบพันธุ์ ด้วยนาและสบู่ และเชด็ รูเปิดทอ่ ปัสสาวะด้วยนา ปราศจากเชอ้ื ถอดถงุ มอื สะอาดออก

โดยมีแนวปฏิบัตใิ นการดแู ลการตดิ เชื้อทางระบบปัสสาวะ 07 ล้างมือแบบ hygienic handwashing 08 เตรยี มอุปกรณ์สวนปัสสาวะปราศจากเชอ้ื โดยใชเ้ ทคนิ ค ปลอดเชอ้ื ไดแ้ ก่ สายสวนปัสสาวะปราศจากเชอื้ ขนาด เหมาะสมกับผปู้ ่วย เพ่ือลดการบาดเจบ็ ที่ทอ่ ปัสสาวะ ( เพศ หญิง 12-14 Fr. ผปู้ ่วยสงู อายุ 22-24 Fr. และผปู้ ่วยเด็ก 8-10 Fr.) ถุงรองรบั ปัสสาวะ ถุงมือปราศจากเชอ้ื ผา้ ปปู ราศจาก เชอื้ นายาฆา่ เชอื้ ท่เี หมาะสมสําหรบั การทําความสะอาดรอบๆ ทอ่ ปัสสาวะ นากลัน่ ปราศจากเชอื้ กระบอกฉีดยาปราศจาก เชอื้ และสารหล่อลน่ื ปราศจากเชอ้ื ชนิ ดใชค้ รงั้ เดียวท้งิ

โดยมแี นวปฏบิ ตั ใิ นการดูแลการตดิ เช้ือทางระบบปัสสาวะ 09 สวมถุงมอื ปราศจากเชอื้ หลอ่ ล่ืนสายสวนด้วยสาร หล่อลน่ื ปราศจากเชอื้ 10 ปผู า้ ส่ีเหล่ยี มเจาะกลางปราศจากเชอ้ื 11 เชด็ ทําความสะอาดอวยั วะสืบพันธุแ์ ละรูเปิดทอ่ ปัสสาวะด้วย นาสะอาด

การปฏิบัตติ วั เพื่อป้องกันตดิ เช้ือบริเวณทางเดินปัสสาวะ

การปฏิบตั ติ วั เพ่ือป้องกนั การตดิ เช้ือบริเวณทางเดนิ ปัสสาวะ เล่ยี งพฤตกิ รรมเส่ียง ● การอนั้ ปัสสาวะเป็นเวลานาน ๆ ● ปัสสาวะกอ่ นนอน และ หลงั มเี พศสัมพันธ์ ● ดม่ื นาน้ อย ดื่มนามากข้นึ ควรดื่มนาให้ไดป้ ระมาณ 2-3 ลิตร ต่อวนั ● การทําความสะอาดอวัยวะสืบพันธุท์ ่ไี มถ่ กู วธิ ี ทาํ ความสะอาด อวัยวะเพศอย่างถูกวิธี โดยเฉพาะผหู้ ญิง ควรเชด็ ทําความ สะอาดโดยเชด็ จากชอ่ งคลอดจากด้านหน้ าไปด้านหลงั ● หลีกเลย่ี งการใชส้ บู่ หรอื สารเคมเี ตมิ ในอ่างอาบนา

การปฏบิ ัตติ วั เพ่ือป้องกันการตดิ เช้ือบรเิ วณทางเดนิ ปัสสาวะ เล่ยี งพฤตกิ รรมเส่ียง ● หลกี เลย่ี งพฤตกิ รรมทเ่ี ส่ียงตอ่ อาการทอ้ งผกู โดยการ รบั ประทานอาหารท่มี ไี ฟเบอรส์ งู และดืม่ นาตลอดทงั้ วัน ● รบั ประทานยาปฏชิ วี นะให้ครบตามแผนการรกั ษาของแพทย์ ● ผปู้ ่วยโรคเบาหวาน หากควบคุมโรคไดไ้ มด่ ีก็มีโอกาสติดเชอื้ ไดง้ า่ ย เนื่ องจากรา่ งกายมีภมู ิต้านทานโรคตาอย่แู ลว้ ดังนั้ นผู้ ป่วยโรคเบาหวานต้องคุมเบาหวานให้ดี ● แนะนํ าดื่มนาผลไมท้ ม่ี ีรสเปรย้ี ว

วเิ คราะห์ปัญหา และสาเหตุของ ปัญหา

การใส่ สาย จาํ นวนวัน สวน นอน โรง พยาบาล ปัสสาวะ สถานท่ใี ส่ เพศ UTI สายสวน ปัสสาวะ อายุ Dx. การ วนิ ิจฉัย โรคร่วม (โรค โรค ไต โรค เบาหวาน, ฯลฯ)

01 Men 03 Material - ยา Tazocin ไม่ตอบสนองตอ่ การรกั ษาเชอ้ื จงึ - ผปู้ ่วยหญงิ มีทอ่ ปัสสาวะสั้น ตอ้ งมีการเปล่ียนมาใชย้ า ceftriazone แทน - อายุ 65 ปี เป็นผสู้ ูงอายทุ ําให้ชอ่ งคลอด - มีอุปกรณ์ในการเชด็ ทาํ ความสะอาดแตไ่ ม่นํ า มคี วามเป็นกรดลดลงจากการขาด มาใช้ ฮอรโ์ มนเอสโตรเจน Method 04- มโี รคประจาํ ตวั ได้แก่ เบาหวาน ความดนั โลหิตสงู ไขมนั ในเลอื ดสงู - ระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลเพื่อรกั ษา - ภาวะหัวใจลม้ เหลว ตวั ยาวนาน - ด่ืมนาได้น้ อยเน่ื องจากตอ้ งจํากดั นาเพื่อ - ให้ผู้ป่วยจํากดั การเคลอื่ นไหวรา่ งกาย ป้องกันไมใ่ ห้หัวใจทาํ งานหนั ก - ระยะเวลาในการเปล่ียนผา้ ออ้ มทําให้มีการ 02 Machine สะสมของเชอื้ แบคทีเรยี - ประสิทธภิ าพของผลิตภัณฑ์ผา้ อ้อม 05 Environment สําเรจ็ รูป - การดูแลรกั ษาสขุ อนามัยบรเิ วณอวัยวะเพศไมด่ ี - อ่างล้างมืออยไู่ กลทาํ ให้ไมส่ ะดวกในการลา้ งมอื - ผปู้ ่วยขบั ถา่ ยบนเตียง

ควบคุมการตดิ เช้ือในโรงพยาบาลแนว ปฏิบัตเิ พื่อป้องกันการดูแลสายสวนและ ระบบระบายนาปัสสาวะ

ทําความสะอาดบรเิ วณอวยั วะ ดูแลสายสวนปัสสาวะไมใ่ ห้หัก สืบพันธุแ์ ละรูเปิดทอ่ ปัสสาวะ พับงอ ให้นาปัสสาวะไหลลงถงุ ดว้ ยนาและสบู่อย่างน้ อยวันละ ไดส้ ะดวก จดั ให้ถุงปัสสาวะอยู่ ตากวา่ ระดบั กระเพาะปัสสาวะ 2 ครงั้ และทกุ ครงั้ หลงั ไม่วางถุงรองปัสสาวะไวบ้ นพื้น ถา่ ยอุจจาระหรอื เมือ่ สกปรก 2 4 1 3 ล้างมอื และสวมถุงมือสะอาด ดูแลสายสวนปัสสาวะให้เป็น ก่อนจบั ต้องสายสวนปัสสาวะ ระบบปิดตลอดเวลา และถุงปัสสาวะทกุ ครงั้

กรณีทม่ี ีการอุดตนั ของสาย การเกบ็ ปัสสาวะเพื่อส่งตรวจ สวนปัสสาวะ ไม่แนะนํ าให้ ให้ใชเ้ ทคนิ คปลอดเชอื้ สวนล้างกระเพาะปัสสาวะ ควรเปลย่ี นสายสวนปัสสาวะ ทงั้ ระบบ 57 6 8 การเคล่ือนย้ายผปู้ ่วย ตอ้ งให้ การสวนลา้ งกระเพาะปัสสาวะ ไมค่ วร ถุงรองรบั ปัสสาวะอย่ตู ากวา่ ปฏิบัตเิ ป็นประจาํ เมอ่ื จาํ เป็นต้องสวนล้าง ระดบั กระเพาะปัสสาวะเสมอ กระเพาะปัสสาวะเพื่อการรกั ษา ควรสวน ล้างกระเพาะปัสสาวะดว้ ยระบบปิด โดยใช้ กรณีทไ่ี มส่ ามารถให้ถงุ ปัสสาวะอย่ตู ากวา่ ระดบั เทคนิ คปลอดเชอื้ กระเพาะปัสสาวะให้หนี บสาย สวนปัสสาวะ

ผปู้ ่วยท่คี าสายสวนปัสสาวะไวน้ าน ควร พิจารณาสวนปัสสาวะแบบครงั้ คราว (intermittent catheterization) 9 10 11 ผปู้ ่วยท่คี าสายสวนปัสสาวะไว้ ไม่ตอ้ งเปล่ยี นสายสวนปัสสาวะและ นาน ควรพิจารณาสวนปัสสาวะ ถุงรองรบั ปัสสาวะเป็นประจําให้ แบบครงั้ คราว (intermittent พิจารณาเปล่ยี นสายสวนปัสสาวะ และถงุ รองรบั ปัสสาวะในกรณีทมี่ ี catheterization) การอุดตนั หรอื รวั่

วเิ คราะห์ผลกระทบ ตอ่ วิชาชีพพยาบาล หรอื องค์กร

ผลกระทบตอ่ ผูป้ ่วย ทาํ ให้เสียทงั้ เงนิ และเวลาในการรกั ษา ส่งผลให้ผปู้ ่วยตอ้ งนอนโรงพยาบาล นานข้นึ และอาจทาํ ให้เกิดการตดิ เชอื้ ในกระแสเลือดทําให้อตั ราการเสียชวี ติ เพ่ิมข้นึ ผลกระทบตอ่ พยาบาลผดู้ ูแล - ส่งผลดา้ นลบต่อคุณภาพทางการพยาบาล - ทาํ ให้ผปู้ ่วยและญาติเกิดความไมม่ ัน่ ใจในความสามารถของพยาบาล - ไมพ่ ึงพอใจในบรกิ ารและนํ าไปส่กู ารฟ้องรอ้ ง ผลตอ่ โรงพยาบาล - ทําให้เสียค่าใชจ้ ่ายในการดแู ลสขุ ภาพ - เสียบุคลากรในการดแู ล - มผี ลทาํ ให้เข้าส่กู ระบวนการถูกฟ้องรอ้ ง - ขาดความเชอ่ื มนั่ ไมพ่ ึงพอใจในบรกิ ารเสียชอื่ เสียง - ใชเ้ วลาในการรกั ษาตวั ในโรงพยาบาลนานข้นึ

Our team นางสาววิจิตรา ปรชั ญาอภบิ าล นางสาววิภาวี แกว้ วิเชยี ร นางสาววิไลพร สรุ าฤทธ์ิ นางสาวศศิวิมล เพ็ชรสภุ าพ นางสาวศิรริ ตั น์ อ้นปรารมภ์ นางสาวศิลาพรรณ ศรชี ยั นางสาวศุภลกั ษณ์ โพธไ์ิ ทย นางสาวสมหญิง สรุ ะเสน