เล่ม-2.เครื่องหมายและสัญลักษณ์ทางดนตรีสากล(10-7-63)

เอกสารประกอบการเรยี น เรอ่ื ง การปฏิบตั ิเมโลเดียนเบ้ืองตน้ ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 3 เลม่ ที่ 2 เคร่ืองหมายและสญั ลกั ษณ์ทางดนตรสี ากล



เอกสารประกอบการเรยี น เรอื่ ง การปฏิบตั ิเมโลเดียนเบอื้ งต้น ก ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 3 เล่มท่ี 2 เครือ่ งหมายและสญั ลกั ษณท์ างดนตรสี ากล เอกสารประกอบการเรียน เรอ่ื ง การปฏบิ ัติเมโลเดียนเบอ้ื งตน้ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ ศิลปะ (ดนตรี) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 จัดทาข้นึ โดยมวี ัตถปุ ระสงค์เพ่อื ใชเ้ ป็นสอ่ื ในการจัด การเรยี นรสู้ าหรบั นักเรยี นและครผู ู้สอนกลมุ่ สาระการเรยี นรศู้ ิลปะ ซ่ึงนกั เรยี นสามารถศึกษา เป็นรายบุคคล หรือเปน็ กล่มุ เพื่อกระตุ้นและส่งเสริมใหน้ กั เรยี นเกดิ ความสนใจ เสริมสรา้ ง ทักษะทางดา้ นดนตรสี ากลท้ังทางด้านการฟงั การร้อง การอา่ นโน้ตทางทฤษฎีดนตรีสากล และ การปฏิบัติเคร่อื งดนตรี เมโลเดียน โดยการเรยี นรู้จากประสบการณ์จริง ฝึกปฏิบัติจริงก่อให้เกิดเจตคติ ท่ดี ีตอ่ การปฏบิ ตั ดิ นตรี เป็นการจัดกจิ กรรมการเรยี นรทู้ ่ีหลากหลาย เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง การปฏิบัติเมโลเดียนเบ้ืองต้น กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (ดนตร)ี ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 3 จานวน 4 เลม่ คือ เลม่ ที่ 1 ความรเู้ บอื้ งต้นเกยี่ วกบั เมโลเดียน เลม่ ท่ี 2 เครือ่ งหมายและสัญลักษณท์ างดนตรสี ากล เลม่ ท่ี 3 พ้นื ฐานการปฏบิ ตั ิเมโลเดียน เลม่ ที่ 4 สนกุ กับการปฏบิ ตั ิเมโลเดียน โดยเอกสารประกอบการเรยี นเล่มนี้ คือ เล่มท่ี 2 เคร่ืองหมายและสัญลักษณ์ทางดนตรีสากล ซ่ึงมี เน้อื หาเก่ียวกบั ความหมายและสญั ลกั ษณ์ของตัวโนต้ บรรทดั 5 เส้น และกุญแจประจาหลัก บันไดเสียง ซี เมเจอร์ และเคร่ืองหมายกาหนดอัตราจังหวะ เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง การปฏิบัติเมโลเดียน เบ้ืองต้น กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (ดนตรี) ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 3 เล่มนี้ จะส่งเสริมให้นักเรียนมี ความรู้ ทักษะ ความสามารถทางด้านการปฏิบัติเครื่องดนตรี และสามารถนาความรู้ไปประยุกต์ใช้ใน ชีวิตประจาวันได้ มีคุณธรรมและดาเนินชีวิตอยู่ในสังคมอย่างมีความสุข และจะเป็นประโยชน์ต่อ นกั เรียนหรือผู้ทีส่ นใจในการศกึ ษาค้นควา้ และพัฒนาศักยภาพทางด้านดนตรีต่อไป ผ้จู ัดทาขอขอบพระคุณผูท้ ่ีมสี ่วนสนบั สนนุ ให้คาแนะนาและให้คาปรึกษาในการจัดทา เอกสารประกอบการเรียน เรือ่ ง การปฏิบตั เิ มโลเดียนเบ้ืองตน้ กลุม่ สาระการเรียนรศู้ ลิ ปะ (ดนตรี) ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 3 เล่มนเี้ สรจ็ สมบรู ณ์ มา ณ โอกาสน้ี สฤษดเ์ิ ดช ฮนุ ตระกูล

เอกสารประกอบการเรยี น เรอื่ ง การปฏบิ ตั ิเมโลเดยี นเบ้ืองต้น ข ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 3 เล่มท่ี 2 เครือ่ งหมายและสญั ลกั ษณ์ทางดนตรสี ากล คานา ก สารบญั ข คาชีแ้ จงเกย่ี วกับเอกสารประกอบการเรียน ง คาแนะนาการใช้เอกสารประกอบการเรียนสาหรับครู จ คาแนะนาการใชเ้ อกสารประกอบการเรียนสาหรับนักเรียน ฉ เลม่ ที่ 2 เคร่ืองหมายและสญั ลักษณ์ทางดนตรีสากล 1 2 มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชว้ี ัด สาระการเรยี นรู้ 3 สาระสาคญั จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ 4 แบบทดสอบก่อนเรยี น 7 ผงั มโนทัศน์ 8 ความหมายและสัญลกั ษณ์ของตัวโนต้ 12 ใบกิจกรรมท่ี 1 ตอนท่ี 1 ความหมายและสญั ลักษณ์ของตัวโน้ต 14 ใบกจิ กรรมท่ี 1 ตอนที่ 2 การอา่ นโนต้ และเคาะจงั หวะตามสัญลักษณ์ทางดนตรี 15 บรรทดั 5 เสน้ และกญุ แจประจาหลัก 19 ใบกิจกรรมท่ี 2 ตอนที่ 1 บรรทัด 5 เสน้ และกุญแจประจาหลกั 20 ใบกิจกรรมที่ 2 ตอนที่ 2 การอ่านและเขียนโนต้ ตวั กลมลงบนบรรทดั 5 เสน้ บันไดเสียง ซี เมเจอรแ์ ละเคร่ืองหมายกาหนดอตั ราจังหวะ 21 ใบกจิ กรรมท่ี 3 ตอนที่ 1 ลาดบั ตวั โนต้ ในบันไดเสียง ซี เมเจอร์ 23

เอกสารประกอบการเรียน เรอ่ื ง การปฏิบัติเมโลเดยี นเบ้ืองต้น 1 ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 3 เล่มที่ 2 เครอ่ื งหมายและสญั ลักษณท์ างดนตรีสากล เรอื่ ง เครื่องหมายและสญั ลกั ษณ์ ทางดนตรสี ากล คาชีแ้ จง1. แบบทดสอบจานวน 10 ข้อ 10 คะแนน 2. เวลาในการทาข้อสอบ 10 นาที 3. นกั เรียนทาเครอ่ื งหมาย × ทับตวั เลือกที่ถูกตอ้ งที่สดุ เพยี งข้อเดียว 1. ขอ้ ใดกล่าวถงึ ตัวโน้ต ไดถ้ กู ต้อง ก. เคร่อื งหมายบันทึกระดบั เสียง และความส้ัน – ยาว ข. เครอื่ งหมายบันทกึ ระดับเสยี ง และความสงู – ต่า ค. เคร่อื งหมายอตั ราจังหวะ และความสัน้ – ยาว ง. เครอ่ื งหมายกาหนดอตั ราจงั หวะของเสยี ง 2. โน้ตตัวกลม มีคา่ ก่ีจงั หวะ ก. 1 จังหวะ ข. 2 จงั หวะ ค. 3 จังหวะ ง. 4 จังหวะ 3. ขอ้ ใดคอื ตัวหยุดโนต้ ตัวดา ก. ข. ค. ง.

เอกสารประกอบการเรียน เรอ่ื ง การปฏิบตั ิเมโลเดยี นเบอ้ื งตน้ 2 ช้ันประถมศึกษาปีที่ 3 เล่มท่ี 2 เครือ่ งหมายและสัญลกั ษณ์ทางดนตรีสากล 4. สัญลกั ษณท์ ใี่ ช้ในการแบ่งห้องเพลงคอื ข้อใด ก. ตวั โน้ต ข. เส้นนอ้ ย ค. เสน้ กั้นหอ้ ง ง. บรรทดั 5 เสน้ 5. ขอ้ ใดตอ่ ไปนีค้ อื โนต้ เสียง โด เร มี ฟา ในระบบตัวอกั ษร ก. C, F, E, D ข. C, D, E, F ค. D, F, E, C ง. D, C, F, E 6. ข้อใดมีอตั ราจงั หวะมากที่สุด ก. ข. ค. ง. 7. รปู ต่อไปนี้ คอื เคร่ืองหมายอะไร ก. กุญแจโด ข. กุญแจฟา ค. กญุ แจซอล ง. บรรทดั 5 เสน้ 8. จากรปู มโี น้ตเสยี งใด ก. D, E ข. E, D ค. C, D ง. D, C

เอกสารประกอบการเรยี น เรอ่ื ง การปฏิบัติเมโลเดียนเบอ้ื งต้น 3 ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 3 เล่มที่ 2 เคร่อื งหมายและสัญลกั ษณ์ทางดนตรีสากล 9. เคร่อื งหมายกาหนดอัตราจงั หวะ แสดงถงึ แตล่ ะห้องเพลงมกี ่จี ังหวะ ก. 1 จังหวะ ข. 2 จังหวะ ค. 3 จังหวะ ง. 4 จงั หวะ 10. ภาพใดต่อไปนคี้ อื โนต้ เสียงที (B) ° ก. ข. ค. ง.

เอกสารประกอบการเรยี น เรอื่ ง การปฏบิ ตั ิเมโลเดยี นเบอ้ื งต้น 4 ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 3 เลม่ ที่ 2 เคร่อื งหมายและสัญลักษณ์ทางดนตรสี ากล ตวั โน้ตและสญั ลกั ษณ์ ทางดนตรีสากล ตัวหยุดหรือเคร่อื งหมาย พกั เสยี ง การอา่ นสญั ลักษณ์แทนจังหวะ บรรทดั 5 เส้น เสน้ นอ้ ย เสน้ กั้นหอ้ ง กุญแจประจาหลกั บันไดเสยี ง ซี เมเจอร์ เครอ่ื งหมายกาหนดอตั ราจงั หวะ

เอกสารประกอบการเรียน เรอื่ ง การปฏิบัติเมโลเดยี นเบ้ืองต้น 5 ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เล่มที่ 2 เครื่องหมายและสญั ลักษณ์ทางดนตรสี ากล 23 ความหมายและสญั ลกั ษณข์ องตัวโนต้ ตัวโนต้ (Note) ตัวโนต้ (Note) เปน็ สัญลกั ษณ์ท่ใี ช้กาหนดระดบั เสียงสูงต่า และเป็นตัวกากบั ความชา้ เรว็ ของจังหวะในบทเพลง ระบบการเรียกช่อื ตวั โนต้ ท่ใี ชก้ นั อยา่ งแพร่หลายในระดบั สากลนนั้ มดี ว้ ยกนั 2 ระบบ คือ 1. ระบบโซ – ฟา โด เร มี ฟา ซอล ลา ที 2. ระบบตัวอกั ษร C D E F G A B สัญลกั ษณ์ของตวั โนต้ สากล โนต้ ดนตรสี ากล ประกอบดว้ ย โน้ตตวั กลม โนต้ ตัวขาว โน้ตตัวดา และโนต้ ตัวเขบ็ตซึง่ มี อัตราทแี่ ตกตา่ งกนั ดงั น้ี เรียกว่า โน้ตตวั กลม (Whole Note) มี 4 จงั หวะ เรียกว่า โน้ตตวั ขาว เรยี กว่า โน้ตตวั ดา (Half Note) มี 2 จงั หวะ เรยี กว่า โน้ตตัวเขบ็ต 1 ชั้น เรียกว่า โนต้ ตัวเขบต็ 2 ชัน้ (Quarter Note) มี 1 จงั หวะ (Eight Note) มี _21 จังหวะ (Sixteenth Note) มี 41_ จังหวะ สว่ นประกอบของตัวโนต้ ประกอบด้วย สว่ นหวั โน้ต , สว่ นเสน้ ตรงต้ังฉาก สว่ นหาง

เอกสารประกอบการเรยี น เรอื่ ง การปฏบิ ตั ิเมโลเดียนเบอ้ื งต้น 6 ช้นั ประถมศกึ ษาปีที่ 3 เล่มที่ 2 เครือ่ งหมายและสญั ลักษณท์ างดนตรีสากล แผนภูมิแสดงการกระจายตัวโน้ต ภาพท่ี 2.1 ภาพแสดงการกระจายตวั โน้ต ทมี่ า : สฤษดเ์ิ ดช ฮนุ ตระกูล, 2560 จากแผนภมู ขิ ้างต้น สามารถสรุปไดว้ า่ - โน้ตตวั กลม 1 ตัว (Whole note) สามารถกระจายเปน็ โนต้ ตวั ขาว (Half note) ได้ 2 ตัว =+ - โน้ตตัวขาว 1 ตัว (Half note) สามารถกระจายเป็นโน้ตตวั ดา (Quarter note) ได้ 2 ตัว =+ - โน้ตตวั ดา 1 ตวั (Quarter note) สามารถกระจายเป็นโน้ตตวั เขบต็ 1 ชน้ั (Eighth note) ได้ 2 ตวั =+ - โนต้ ตัวเขบต็ 1 ช้ัน 1 ตวั (Quarter note) สามารถกระจายเป็นโน้ตตวั เขบต็ 2 ช้ัน (Sixteenth note) ได้ 2 ตวั =+

เอกสารประกอบการเรยี น เรอ่ื ง การปฏิบตั ิเมโลเดยี นเบอื้ งตน้ 7 ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 3 เล่มท่ี 2 เครอื่ งหมายและสญั ลกั ษณ์ทางดนตรีสากล ตัวหยดุ หรอื เครอ่ื งหมายพักเสียง (Rest) ตวั หยุด (Rest) หมายถึง สัญลักษณ์แทน ความสัน้ – ยาว ของเสยี ง เรียกอกี อย่างหนึง่ ว่า เครื่องหมายพกั เสยี ง เปน็ สญั ลักษณท์ ี่ใชห้ ยุดเสียงร้องหรือเสียงเครื่องดนตรชี ั่วคราว แต่จังหวะ ยังคงดาเนินต่อไป จะหยุดระยะส้ันหรือยาวก่จี งั หวะนนั้ ขึน้ อย่กู บั ลกั ษณะของตัวหยดุ น้ัน ๆ ตวั หยดุ แต่ละตัวมีลักษณะ ดงั นี้ ตัวโน้ต (Note) ตวั หยุด (Rest) ชื่อ สัญลักษณ์ สัญลักษณ์ ช่ือ โนต้ ตวั กลม ตัวหยุดตัวกลม (Whole Note) (Whole Rest) โนต้ ตัวขาว ตัวหยุดตวั ขาว (Half Note) (Half Rest) โน้ตตวั ดา ตัวหยดุ ตัวดา (Quarter Note) (Quarter Rest) โนต้ ตัวเขบ็ต 1 ชัน้ ตวั หยุดโนต้ ตัวเขบต็ 1 ช้นั (Eighth Note) (Eighth Note) โน้ตตวั เขบต็ 2 ช้ัน ตัวหยดุ โนต้ ตวั เขบต็ (Sixteenth Note) 2 ช้ัน (Sixteenth Note) ข้อควรรู้ นักเรียนรู้หรือไม่ว่า สัญลักษณ์ตัวโน้ตและสัญลักษณ์ตัวหยุดมี ความสัมพันธ์กัน โดยสัญลักษณ์ตัวโน้ต มีค่าเท่ากับสัญลักษณ์ตัวหยุด มีจังหวะ เทา่ กนั แต่มคี วามแตกต่างกันตรงทีต่ วั โน้ต คือ การออกเสียงส้ันยาวตามจังหวะของ ตัวโน้ตตัวหยดุ คือ การหยดุ หรอื เงียบเสียงตามจงั หวะของตวั หยดุ

เอกสารประกอบการเรียน เรอ่ื ง การปฏบิ ตั ิเมโลเดยี นเบอื้ งตน้ 8 ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 3 เลม่ ท่ี 2 เคร่ืองหมายและสญั ลักษณท์ างดนตรสี ากล การอ่านสญั ลักษณแ์ ทนจังหวะ การอ่านจังหวะ คอื การนาสัญลกั ษณ์ของจงั หวะมาใช้แทนจงั หวะ เพือ่ ให้ง่ายต่อการปฏบิ ตั ิ โดยใชก้ ารกาหนดเสียงเพื่อเรยี กสญั ลักษณ์ต่าง ๆ ไว้ดงั นี้ สญั ลกั ษณ์ทีใ่ ช้ เสียง ตวั โน้ต ทา – อา – อา – อา (Ta – a – a – a) วีดิโอ สัญลกั ษณ์ทใ่ี ช้ เสยี ง ตวั โน้ต ทา – อา (Ta – a) วดี ิโอ

เอกสารประกอบการเรียน เรอื่ ง การปฏบิ ตั ิเมโลเดยี นเบื้องตน้ 9 ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 3 เล่มที่ 2 เครอื่ งหมายและสญั ลกั ษณท์ างดนตรสี ากล ตัวโน้ต สญั ลักษณท์ ีใ่ ช้ เสยี ง ทา (Ta) วีดโิ อ สญั ลักษณท์ ใี่ ช้ เสยี ง ตัวโนต้ ทิ – ทิ (Ti – Ti) วดี โิ อ

เอกสารประกอบการเรียน เรอ่ื ง การปฏบิ ัติเมโลเดียนเบื้องต้น 10 ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เลม่ ท่ี 2 เคร่อื งหมายและสญั ลกั ษณ์ทางดนตรสี ากล 1 ความหมายและ ตอนท่ี สญั ลักษณ์ของตวั โนต้ คาชแ้ี จง ตอนที่ 1 ใหน้ กั เรียนตอบคาถามต่อไปน้ี 1.1 ใหน้ กั เรยี นบอกช่ือและอัตราจงั หวะของตัวโน้ตใหถ้ ูกตอ้ ง 1. ชือ่ ตวั โนต้ ………………………………อัตราจงั หวะ………………………จังหวะ 2. ช่ือตวั โน้ต………………………………อตั ราจงั หวะ………………………จงั หวะ 3. ชอ่ื ตวั โน้ต………………………………อตั ราจังหวะ………………………จงั หวะ 4. ชื่อตวั โนต้ ………………………………อตั ราจงั หวะ………………………จงั หวะ 5. ชอ่ื ตวั โนต้ ………………………………อัตราจงั หวะ………………………จังหวะ 1.2 ใหน้ กั เรียนลากเสน้ จบั คตู่ ัวโนต้ และตวั หยดุ ทม่ี คี วามสมั พนั ธก์ ัน

เอกสารประกอบการเรยี น เรอ่ื ง การปฏบิ ัติเมโลเดยี นเบ้อื งตน้ 11 ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 3 เล่มที่ 2 เครื่องหมายและสญั ลักษณ์ทางดนตรสี ากล 2ตอนท่ี การอา่ นโนต้ และเคาะจงั หวะ ตามสญั ลักษณท์ างดนตรี คาช้แี จง ตอนท่ี 2 ให้นกั เรยี นบนั ทึกการอ่านโน้ตและเคาะจังหวะตามสัญลักษณท์ างดนตรี สญั ลักษณท์ างดนตรี อา่ นวา่ เคาะจงั หวะ (ในดุลยพินจิ ของครู) 1. 1. ทา – อา – อา – อา ตัวอย่าง 2. 2. ถกู ผดิ 3. 3. ถกู ผดิ 4. 4. ถูก ผิด 5. 5. ถกู ผดิ 6. 6. ถูก ผดิ

เอกสารประกอบการเรียน เรอ่ื ง การปฏบิ ัติเมโลเดียนเบื้องต้น 12 ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี 3 เลม่ ที่ 2 เครอ่ื งหมายและสัญลักษณ์ทางดนตรสี ากล บรรทัด 5 เส้น กญุ แจประจาหลกั และเคร่ืองหมายกาหนดจังหวะ บรรทดั 5 เสน้ (Staff) (((Staff) ( ) บรรทดั 5 เสน้ (Staff) คือ เคร่อื งหมายที่ใช้บอก ระดับความสงู – ต่า ของตวั โน้ตมีลักษณะ เป็นเสน้ เรียงกนั ข้นึ ไปจานวน 5 เสน้ เกิดเปน็ ชอ่ ง 4 ชอ่ ง ซงึ่ สามารถบันทึกตวั โนต้ ได้ 2 รูปแบบ คือ แบบคาบเสน้ และแบบในชอ่ งวา่ งของบรรทดั 5 เสน้ ไวส้ าหรับใหต้ ัวโน้ตยดึ เกาะมสี ว่ นประกอบ คือ เสน้ 5 เสน้ และชอ่ ง 4 ชอ่ ง การนบั บรรทดั 5 เส้น โดยนบั เสน้ และนับชอ่ ง ดงั นี้ 1. นับเสน้ 2. นบั ชอ่ ง นับเสน้ ที่ 1 จากเส้นล่างสดุ เรียงข้ึนไป ดังนี้ นับช่องที่ 1 จากชอ่ งล่างสดุ เรยี งขึน้ ไป ดังนี้ เส้นนอ้ ย (Ledger Lines) เส้นน้อย (Ledger Lines) เป็นเส้นที่ใช้สาหรับบันทึกตัวโน้ตที่มีระดับเสียงสูงหรือต่ากว่าเสียง ที่อยชู่ ว่ งระหว่างบรรทัด 5 เส้น โดยเขยี นกากับเฉพาะตัวโนต้ ตวั น้ัน ๆ เป็นขีดสนั้ ๆ เขยี นไวด้ า้ นบนสงู กว่า บรรทดั 5 เสน้ หรอื เขยี นไว้ด้านลา่ งเสยี งตา่ กว่าบรรทัด 5 เส้น ดังนี้ ภาพที่ 2.2 ภาพแสดงเสน้ นอ้ ย ทม่ี า : สฤษด์ิเดช ฮุนตระกลู , 2561

เอกสารประกอบการเรียน เรอื่ ง การปฏิบตั ิเมโลเดยี นเบอ้ื งตน้ 13 ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 3 เลม่ ท่ี 2 เครอ่ื งหมายและสญั ลักษณท์ างดนตรีสากล เส้นกั้นหอ้ ง (Bar Line) เส้นกั้นห้อง (Bar Line) เปน็ เสน้ ที่ใช้แบง่ ห้องเพลง โดยแบ่งบรรทดั 5 เส้น ออกเป็นชว่ ง ๆ ในแตล่ ะหอ้ งเพลงจะมีจานวนอตั ราจงั หวะเทา่ กนั มีลกั ษณะ ดังน้ี เสน้ ก้ันหอ้ งปกติ มลี ักษณะเป็นเส้นเดียว ดังแสดงในวงกลม เสน้ กน้ั ห้องจบทอ่ นเพลง มีลกั ษณะเปน็ เส้นกั้นห้องคู่ ใช้กั้นช่วงจบทอ่ นเพลง ดังแสดงในวงกลม เสน้ กั้นหอ้ งจบเพลง มีลกั ษณะเปน็ เส้นก้ันห้องคู่แตเ่ สน้ ท่ี 2 จะทึบกว่าเสน้ แรก ดังแสดงในวงกลม ภาพที่ 2.3 ภาพแสดงเส้นก้ันห้อง ทม่ี า : สฤษดิ์เดช ฮนุ ตระกูล, 2560

เอกสารประกอบการเรยี น เรอื่ ง การปฏิบัติเมโลเดยี นเบ้ืองต้น 14 ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 3 เล่มท่ี 2 เครือ่ งหมายและสญั ลกั ษณ์ทางดนตรสี ากล กุญแจประจาหลัก (Clef) กญุ แจประจาหลัก (Clef) เปน็ เครอื่ งหมายที่ใช้กาหนดช่ือระดับเสียงดนตรลี งบนบรรทดั 5 เส้น รวมตลอดท้ังเส้นน้อยดว้ ย เพื่อให้สามารถบอกชือ่ ระดบั เสยี งได้ กุญแจประจาหลกั มหี ลายชนดิ จะ กาหนดช่ือตัวโนต้ ในช่วงระดบั เสียงท่แี ตกตา่ งกนั ตามความเหมาะสมในการนาไปใช้ไดแ้ ก่ กญุ แจซอล กญุ แจฟา กุญแจโดอลั โต กุญแจโดเทเนอร์ กญุ แจประจาหลัก ทน่ี ักเรียนควรรจู้ กั คอื กุญแจซอล กุญแจประจาหลกั ซอล กญุ แจประจาหลักซอล กาหนดใหเ้ ส้นท่ี 2 ของบรรทัด 5 เสน้ มีชื่อ เป็น G ดงั นน้ั โนต้ ทุกตัวทีบ่ ันทกึ อยบู่ นเส้นที่ 2 มีชอื่ เรียกว่า โน้ตตวั ซอล (G) โน้ตทีบ่ นั ทึกบนเสน้ หรอื ในชอ่ งอื่น ๆ ของบรรทดั 5 เสน้ จะมีช่ือเปล่ียนไปตามลาดับ ให้ไล่เสียงข้นึ หรอื ไล่เสียงลงตาม ระดบั เสียงสากล 7 เสยี ง ได้แก่ โด เร มี ฟา ซอล ลา ที ดงั น้ี ไลเ่ สยี งข้ึน ไดแ้ ก่ ซอล ลา ที ซอล ลา ที ไลเ่ สียงลง ไดแ้ ก่ ซอล ฟา มี เร โด ซอล ฟา มี เร โด นาช่วงเสียงทงั้ สองแบบมาเรยี งจากเสยี งต่าไปยังเสียงสูง ดังน้ี โด• เร มี ฟา ซอล ลา ที โด° ลา ที โด° โด• เร มี ฟา เร่มิ อ่านจากตวั ซอล (G) บนเสน้ ท่ี 2

เอกสารประกอบการเรยี น เรอ่ื ง การปฏบิ ัติเมโลเดียนเบ้อื งตน้ 15 ชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ 3 เลม่ ท่ี 2 เคร่ืองหมายและสัญลักษณท์ างดนตรสี ากล เครือ่ งหมายกาหนดอตั ราจงั หวะ (Time Signature) เครอื่ งหมายกาหนดอัตราจังหวะ (Time Signature) เป็นกลุ่มโนต้ ที่เกดิ จากการแบง่ ห้องเพลง ตามจังหวะเคาะนน้ั ในแต่ละเพลงสามารถแบ่งออกเป็นห้องละ 2 จงั หวะ 3 จังหวะ หรือ 4 จังหวะ แตกต่างกนั ไป และมตี วั กาหนดโนต้ เป็นเกณฑ์ในการเคาะจงั หวะด้วย ซึง่ กาหนดโดยเครื่องหมายท่มี ี ลักษณะคลา้ ยเลขเศษส่วน แตไ่ ม่มีขีดเส้นคั่นเรยี กวา่ เครอื่ งหมายกาหนดจงั หวะ (Time Signature) โดยเลขตัวบน หมายถงึ เลขท่ใี ช้กาหนดอัตราจังหวะภายใน 1 หอ้ งเพลง และเลขตวั ล่าง หมายถึง การกาหนดตวั โนต้ ท่ีเป็นเกณฑใ์ นการเคาะ 1 จงั หวะ เช่น หมายถึง ใน 1 หอ้ งเพลง มี 2 จงั หวะ โดยโน้ตตัวดามีค่าเทา่ กับ 1 จังหวะ หมายถึง ใน 1 หอ้ งเพลง มี 3 จงั หวะ โดยโน้ตตวั ดามีคา่ เท่ากับ 1 จังหวะ หมายถงึ ใน 1 หอ้ งเพลง มี 4 จังหวะ โดยโน้ตตวั ดามคี า่ เท่ากับ 1 จังหวะ ศพั ทส์ ังคตี สัญลกั ษณ์ คาอา่ น ความหมาย Andante อันดนั เต ช้าพอประมาณ บอกความช้าเร็ว Moderato โมเรดาโต ของจังหวะ Allegro อัลเลโกร ปานกลาง เปยี โน เรว็ สนุกสนาน บอกความดังเบา เมซโซ่ ฟอเต้ ของเสียง ฟอเต้ เบา ปานกลาง ดงั

เอกสารประกอบการเรยี น เรอื่ ง การปฏบิ ัติเมโลเดียนเบ้อื งตน้ 16 ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 3 เลม่ ที่ 2 เครือ่ งหมายและสญั ลักษณท์ างดนตรีสากล 1ตอนที่ บรรทดั 5 เส้น และกุญแจประจาหลัก คาชี้แจง ตอนที่ 1 ให้นักเรียนโยงเสน้ จับคู่รปู ภาพ และขอ้ ความท่สี มั พันธก์ ัน บรรทดั 5 เส้น เส้นก้ันหอ้ งปกติ เส้นนอ้ ย เสน้ ก้นั ห้องจบเพลง เสน้ กั้นหอ้ งจบท่อนเพลง

เอกสารประกอบการเรียน เรอื่ ง การปฏิบตั ิเมโลเดียนเบ้อื งต้น 17 ช้นั ประถมศึกษาปีที่ 3 เล่มท่ี 2 เคร่อื งหมายและสญั ลักษณ์ทางดนตรสี ากล 2 การอา่ นและเขียนตัวโนต้ ตอนที่ ลงบนบรรทัด 5 เล้น คาชี้แจง ตอนท่ี 2 ให้นักเรียนตอบคาถามต่อไปน้ี 1. ให้นักเรียนอ่านโนต้ และเขียนโนต้ ตัวกลมลงบนบรรทดั 5 เส้น ให้ถกู ต้อง 1. เสยี งซอล (G) 5. เสียงโดสูง (C) 2. เสียงเร (D) 6. เสียงมี (E) 3. เสียงที (B) 7. เสียงฟา (F) 4. เสียงลา (A) 2. ใหน้ ักเรียนขีดเสน้ ก้นั ห้องตามเครือ่ งหมายกาหนดอัตรจังหวะที่กาหนดให้ 1. 2. 3.

เอกสารประกอบการเรียน เรอ่ื ง การปฏบิ ตั ิเมโลเดยี นเบอ้ื งตน้ 18 ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี 3 เล่มที่ 2 เคร่ืองหมายและสญั ลกั ษณท์ างดนตรสี ากล สรปุ เครือ่ งหมายและสัญลักษณท์ างดนตรสี ากล เครื่องหมายและสัญลักษณ์ทางดนตรี เป็นเคร่ืองหมายแทนเสียงที่เกิด จากการใช้เสียงส้ันและเสียงยาวประกอบกัน ซ่ึงเสียงต่าง ๆ เหล่าน้ีถูกกาหนดขึ้น เปน็ สญั ลกั ษณเ์ รยี กว่า ตัวโน้ต เคร่ืองหมายพักเสียงเสียงร้องหรือเสียงเครื่องดนตรี เรยี กวา่ ตัวหยุด การอ่านสญั ลักษณแ์ ทนจงั หวะ การเรียกชื่อตัวโน้ตและระดับเสียง ของตัวโนต้ บรรทัด 5 เส้น บอกระดับความสูงต่าของเสียง บนบรรทัดห้าเส้นประกอบ ไปดว้ ยเส้นน้อยท่ีใช้เขยี นโนต้ ทม่ี ีระดับเสียงสูงและต่ากว่าบรรทัด 5 เส้น เส้นก้ันห้อง ใช้แบ่งห้องเพลงออกเป็นช่วง ๆ และกุญแจประจาหลักเป็นเคร่ืองหมายที่ใช้กาหนด ชอื่ ระดบั เสยี งดนตรีในบรรทดั 5 เสน้ เคร่ืองหมายกาหนดอัตราจงั หวะเป็นเคร่ืองหมายบอกวา่ ในหนึง่ หอ้ งเพลง มกี จี่ ังหวะ

เอกสารประกอบการเรียน เรอ่ื ง การปฏบิ ตั ิเมโลเดียนเบอ้ื งต้น 19 ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 3 เลม่ ท่ี 2 เครื่องหมายและสญั ลกั ษณ์ทางดนตรสี ากล เรื่อง เคร่อื งหมายและสญั ลกั ษณ์ ทางดนตรีสากล คาชแ้ี จง1. แบบทดสอบจานวน 10 ขอ้ 10 คะแนน 2. เวลาในการทาขอ้ สอบ 10 นาที 3. นกั เรยี นทาเครอ่ื งหมาย × ทบั ตัวเลือกท่ถี ูกต้องที่สดุ เพยี งข้อเดียว 1. โนต้ ตวั กลม มีคา่ กี่จังหวะ ก. 1 จงั หวะ ข. 2 จงั หวะ ค. 3 จงั หวะ ง. 4 จังหวะ 2. ขอ้ ใดคอื ตัวหยุดโน้ตตัวดา ก. ข. ค. ง. 3. ข้อใดกล่าวถึง ตวั โน้ต ไดถ้ กู ตอ้ ง ก. เคร่ืองหมายกาหนดอตั ราจงั หวะของเสียง ข. เครอ่ื งหมายอัตราจงั หวะ และความส้นั – ยาว ค. เครือ่ งหมายบนั ทกึ ระดบั เสยี ง และความสงู – ตา่ ง. เครื่องหมายบันทกึ ระดับเสียง และความส้นั – ยาว

เอกสารประกอบการเรียน เรอ่ื ง การปฏิบัติเมโลเดียนเบ้ืองตน้ 20 ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เลม่ ท่ี 2 เครื่องหมายและสัญลักษณ์ทางดนตรีสากล 4. สญั ลักษณท์ ่ใี ชใ้ นการแบง่ หอ้ งเพลงคือข้อใด ก. ตัวโน้ต ข. เสน้ น้อย ค. เสน้ กัน้ ห้อง ง. บรรทัด 5 เส้น 5. ขอ้ ใดมีอตั ราจังหวะมากทส่ี ุด ก. ข. ค. ง. 6. ข้อใดตอ่ ไปนีค้ อื โนต้ เสยี ง โด เร มี ฟา ในระบบตัวอกั ษร ก. C, F, E, D ข. C, D, E, F ค. D, F, E, C ง. D, C, F, E 7. รูปต่อไปน้ี คอื เคร่ืองหมายอะไร ก. กุญแจโด ข. กญุ แจฟา ค. กุญแจซอล ง. บรรทัด 5 เสน้

เอกสารประกอบการเรียน เรอ่ื ง การปฏบิ ตั ิเมโลเดยี นเบอ้ื งตน้ 21 ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 3 เลม่ ท่ี 2 เคร่ืองหมายและสัญลักษณท์ างดนตรสี ากล 8. เครอ่ื งหมายกาหนดอตั ราจงั หวะ แสดงถึงแต่ละห้องเพลงมีก่จี งั หวะ ก. 1 จังหวะ ข. 2 จังหวะ ค. 3 จังหวะ ง. 4 จังหวะ 9. จากรูปมโี นต้ เสียงใด ก. D, E ข. E, D ค. C, D ง. D, C 10. ภาพใดต่อไปนี้คือโนต้ เสยี งที (B) ° ก. ข. ค. ง.

เอกสารประกอบการเรยี น เรอ่ื ง การปฏบิ ัติเมโลเดยี นเบอื้ งต้น 22 ช้ันประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เลม่ ที่ 2 เครือ่ งหมายและสญั ลักษณ์ทางดนตรีสากล

เอกสารประกอบการเรยี น เรอื่ ง การปฏิบัติเมโลเดยี นเบอ้ื งต้น 23 ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เลม่ ท่ี 2 เคร่อื งหมายและสญั ลกั ษณ์ทางดนตรีสากล เฉลย ใบกจิ กรรมท่ี 1 ตอนที่ 1 ความหมายและสญั ลกั ษณ์ของตัวโนต้ คาชีแ้ จง ให้นกั เรียนตอบคาถามตอ่ ไปน้ี 1.1 ให้นกั เรยี นบอกชื่อและอัตราจงั หวะของตัวโน้ตให้ถูกต้อง 1. ช่อื ตัวโน้ต…………ต…ัวก…ล…ม..…………อตั ราจังหวะ……………4..………..จงั หวะ 2. ชอ่ื ตัวโน้ต………..ต..วั..ข...า..ว.…………..อตั ราจงั หวะ……………2..………..จังหวะ 3. ชื่อตวั โน้ต………...ต...วั ..ด..า.……………อัตราจงั หวะ……………1..………..จงั หวะ 4. ชอ่ื ตวั โน้ต…...ต...วั ..เ.ข..บ...ต็ ....1...ช..ั้น...……อตั ราจังหวะ……………12…..……..จังหวะ 5. ชื่อตัวโน้ต……ต…ัว…เข…บ…็ต…2…ช…น้ั ………อตั ราจังหวะ……………41…………จงั หวะ 1.2 ให้นักเรียนลากเส้นจับคู่ตวั โนต้ และตวั หยดุ ทม่ี คี วามสัมพันธ์กัน

เอกสารประกอบการเรียน เรอื่ ง การปฏบิ ัติเมโลเดยี นเบ้อื งตน้ 24 ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 3 เล่มที่ 2 เครอ่ื งหมายและสญั ลกั ษณท์ างดนตรสี ากล 1.3 ให้นักเรียนเติมสัญลกั ษณ์โน้ตตัว เพยี ง 1 ตวั ที่มคี า่ เท่ากับโน้ตที่กาหนดให้ ตวั อยา่ ง 1.4 ใหน้ ักเรียนลากเส้นจับคชู่ ือ่ ตวั โนต้ ระบบตวั อักษรกับโนต้ ในระบบ โซ – ฟา ที่มีความสมั พันธก์ ัน CGFDAE B โด ฟา เร มี ซอล ที ลา

เอกสารประกอบการเรยี น เรอ่ื ง การปฏิบัติเมโลเดยี นเบ้อื งตน้ 25 ชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 3 เลม่ ที่ 2 เครอื่ งหมายและสญั ลกั ษณท์ างดนตรีสากล เฉลย ใบกจิ กรรมท่ี 1 ตอนท่ี 2 การอา่ นโนต้ และเคาะจงั หวะตามสัญลักษณ์ทางดนตรี คาชี้แจง ให้นกั เรยี นบนั ทกึ การอ่านโนต้ และเคาะจังหวะตามสัญลักษณท์ างดนตรี สญั ลกั ษณ์ทางดนตรี อา่ นวา่ เคาะจังหวะ (ในดลุ ยพินจิ ของครู) 1. 1. ทา – อา – อา – อา ตวั อยา่ ง 2. 2. ทา – อา ถูก ผิด 3. 3. ทา – ทา – ทา – ทา ถกู ผิด 4. 4. ทา – ทา – อา – ทา ถูก ผิด 5. 5. ทา – อา – ทิ – ทิ – ทา ถูก ผิด 6. 6. ทิ – ทิ – ทิ – ทิ – ทา– อา ถกู ผิด

เอกสารประกอบการเรยี น เรอ่ื ง การปฏิบัติเมโลเดียนเบือ้ งตน้ 26 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 เลม่ ที่ 2 เครื่องหมายและสญั ลกั ษณท์ างดนตรีสากล เฉลย ใบกิจกรรมที่ 2 ตอนที่ 1 บรรทดั 5 เส้น และกุญแจประจาหลัก คาช้แี จง ใหน้ กั เรียนโยงเส้นจับคู่รูปภาพ และข้อความที่สมั พันธก์ นั บรรทดั 5 เสน้ เสน้ ก้ันห้องปกติ เส้นนอ้ ย เสน้ ก้นั หอ้ งจบเพลง เส้นก้นั ห้องจบทอ่ นเพลง

เอกสารประกอบการเรียน เรอื่ ง การปฏบิ ัติเมโลเดยี นเบอ้ื งต้น 27 ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 3 เล่มที่ 2 เคร่ืองหมายและสญั ลักษณ์ทางดนตรสี ากล เฉลย ใบกจิ กรรมที่ 2 ตอนท่ี 2 การอา่ นและเขยี นโน้ตตัวกลมลงบนบรรทดั 5 เส้น คาชีแ้ จง ใหน้ ักเรียนตอบคาถามตอ่ ไปน้ี 1. ให้นักเรยี นอ่านโน้ตและเขียนโนต้ ตัวกลมลงบนบรรทดั 5 เสน้ ให้ถูกต้อง 1. เสยี งซอล (G) 5. เสยี งโดสงู (C) 2. เสยี งเร (D) 6. เสยี งมี (E) 3. เสียงที (B) 7. เสียงฟา (F) 4. เสยี งลา (A) 2. ให้นักเรียนขีดเส้นก้ันห้องตามเครื่องหมายกาหนดอัตรจงั หวะที่กาหนดให้ 1. 2. 3.

เอกสารประกอบการเรยี น เรอ่ื ง การปฏบิ ัติเมโลเดียนเบอื้ งตน้ 28 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 เล่มที่ 2 เคร่อื งหมายและสัญลักษณท์ างดนตรสี ากล เฉลย แบบทดสอบ เรื่อง เคร่ืองหมายและสญั ลักษณท์ างดนตรีสากล เฉลย แบบทดสอบกอ่ นเรยี น เฉลย แบบทดสอบหลงั เรยี น 1. ก 1. ง 2. ง 2. ก 3. ก 3. ง 4. ค 4. ค 5. ข 5. ง 6. ง 6. ข 7. ค 7. ค 8. ข 8. ง 9. ง 9. ข 10. ค 10. ค

เอกสารประกอบการเรียน เรอื่ ง การปฏิบัติเมโลเดียนเบื้องต้น 29 ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 3 เลม่ ที่ 2 เครอื่ งหมายและสัญลักษณท์ างดนตรสี ากล

เอกสารประกอบการเรยี น เรอื่ ง การปฏิบัติเมโลเดยี นเบ้อื งตน้ 30 ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 3 เลม่ ที่ 2 เครื่องหมายและสัญลักษณ์ทางดนตรสี ากล กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. (2551). ตวั ช้ีวดั และหลักสตู รแกนกลาง กลุม่ สาระการเรยี นรูศ้ ิลปะ. กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์คุรสุ ภาลาดพรา้ ว. __________. (2551). หลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พช์ มุ นุมสหกรณ์การเกษตรแหง่ ประเทศไทย จากดั . จรุ ี ทรงสกุล. (2556). มาสนกุ กับตัวโน้ต. กรุงเทพฯ : สกสค. ลาดพรา้ ว. เจนดุรยิ างค,์ พระ. (2520). การดนตรแี ละการขบั รอ้ ง. พิมพ์ครงั้ ท่ี 5. กรุงเทพฯ : กรมแผนทีท่ หาร. ชลชั นยั ชอ่ื เกียรติขจร. (ม.ป.ป.). มาสนกุ กับ Pianica. กรงุ เทพฯ : บริษทั สยามดนตรียามาฮ่า จากดั . ณรุทธ์ สุทธจติ ต.์ (2537). กิจกรรมดนตรสี าหรับคร.ู พิมพค์ รั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั . __________. (2541). จติ วทิ ยาการสอนดนตรี. กรุงเทพฯ : จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลัย. __________. (2544). พฤตกิ รรมการสอนดนตรี. พิมพ์ครงั้ ท่ี 4. กรุงเทพฯ : จฬุ าลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั . ณัชชา โสคติยานุรักษ.์ (2542). ทฤษฎีดนตรี. กรงุ เทพฯ : จฬุ าลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย. ธวัชชยั นาควงษ์. (2543). การสอนดนตรสี าหรับเด็ก. กรุงเทพฯ : สานักพมิ พ์มหาวทิ ยาลัยเกษตรศาสตร์. พิชัย ปรชั ญานุสรณ์. (2543). ทฤษฎดี นตรีระดบั เกรด 1. กรงุ เทพฯ : อลั ฟา่ มีเดยี . สถาบนั ดนตรี KPN. (2557). แบบเรียนสาหรับนักเรยี นเปียโนและคยี บ์ อรด์ เบ้ืองตน้ . กรุงเทพฯ : ม.ป.ท. __________. (2557). คมู่ อื ครูเปยี โนและคยี ์บอร์ดเบือ้ งตน้ . กรงุ เทพฯ : ม.ป.ท. สถาบันพฒั นาคุณภาพวชิ าการ (พว.). (2555). ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้พฒั นาการคิดวเิ คราะหเ์ สริมสรา้ ง คุณธรรม จริยธรรม และค่านยิ ม กลุ่มสาระการเรยี นรศู้ ิลปะ ดนตรี นาฏศิลป์ ป.3. กรุงเทพฯ : บริษัทพฒั นาคณุ ภาพวชิ าการ (พว.) จากดั . __________. (2555). คมู่ ือครู ดนตรี – นาฏศลิ ป์ ป.3. กรุงเทพฯ : พัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จากดั . สมนกึ อนุ่ แก้ว. (2547). ทฤษฎีดนตรแี นวปฏบิ ตั ิ. พิมพ์ครั้งท่ี 7. กรุงเทพฯ : จนุ พับลิชชิ่ง. สเุ ทพ บนั ลอื สินธุ.์ (2537). พน้ื ฐานการดนตรีสาหรับครปู ระถมศกึ ษา. กรงุ เทพฯ : ชมรมเดก็ . สุพจน์ หรริ ักษไ์ พบูลย.์ (ม.ป.ป.). พน้ื ฐานทค่ี วรเรมิ่ ตน้ ของเมโลเดยี น Basic for Melodian. กรงุ เทพฯ : ธีระมวิ สิค. อรนุชา อัฏฏะวชั ระ. (2552). แบบฝึกหัดทฤษฎีโน้ตเบ้ืองตน้ . กรุงเทพฯ : กรงุ ธนพฒั นา จากัด. อรวรรณ บรรจงศลิ ป (ขนั ธศิร)ิ . (2535). สาระดนตรีศึกษา : สู่แนวปฏบิ ัต.ิ กรงุ เทพฯ : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. เอกรนิ ทร์ สม่ี หาศาล, รศ.ดร.รจุ ริ ์ ภสู่ าระ และสสุ รดิษฐ์ ทองเปรม. (2554). ชุดแมบ่ ทมาตรฐานหลกั สูตร แกนกลาง ดนตรี – นาฏศลิ ป์ ป.3. พมิ พค์ รั้งที่ 3. กรงุ เทพฯ : อกั ษรเจริญทัศน์ อจท. จากัด. เอกรินทร์ ส่ีมหาศาล, สสุ รดิษฐ์ ทองเปรม และสันทนา พธั นาวิน. (2554). แบบวดั และบนั ทกึ ผล การเรียนรดู้ นตรี – นาฏศิลป์ ป.3. พิมพ์ครัง้ ที่ 2. กรุงเทพฯ : อกั ษรเจรญิ ทัศน์ อจท. จากดั .