สื่อประกอบการสอน_เรื่อง_การพัฒนาจิตใจทางพระพุทธศาสนา-11041356

รายวชิ าสงั คมศึกษา รหสั วิชา ส๑๕๑๐๑ ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ ๕ เร่อื ง การพัฒนาจติ ใจทางพระพุทธศาสนา ครูผู้สอน ครูนจรักษ์ สขุ เจรญิ ครสู กุณา นกเทยี น



การพฒั นาจิตใจทาง พระพทุ ธศาสนา

จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ ๑. อธบิ ายการพัฒนาจิตใจทางพระพุทธศาสนา 2. วเิ คราะห์การพฒั นาจติ ใจทางพระพทุ ธศาสนาและ หลักในการพฒั นาชาติไทย 3. ตระหนักถงึ ความสาคญั ในการพฒั นาจิตใจทางพระพทุ ธศาสนา

ทบทวนความร้เู ดมิ

พระพุทธศาสนาเปน็ หลักในการพฒั นาชีวิต ด้านกายภาพและส่ิงแวดลอ้ ม

พระพทุ ธศาสนามคี าสอนทีม่ เี ปา้ หมาย เพอื่ การพฒั นากาย พฒั นาจติ ใจ และ พัฒนาสิ่งแวดลอ้ ม ใหเ้ กดิ ขน้ึ แก่ พุทธศาสนกิ ชนผ้นู บั ถือปฏิบตั ิ

พทุ ธศาสนกิ ชนไดน้ าหลกั ธรรมคาสอน วัฒนธรรมความเชอ่ื จากพระพุทธศาสนา มาพฒั นาเปน็ วิถีความเชอื่ อนั ดีงามและ ถกู ต้อง จนกลายเปน็ ส่วนหน่งึ ใน การพฒั นาสังคม รวมถงึ สภาพแวดลอ้ ม เพอื่ ใหอ้ ยู่ร่วมกันอย่างสงบสขุ

ไตรสกิ ขา ภาวนา ๔ อรยิ สัจ ๔

ไตรสิกขา ไตรสกิ ขา หมายถึง การศกึ ษาเรยี นรู้เพ่อื ใหเ้ กดิ การพัฒนาตนเองและสังคม ๓ ประการ

ศลี (สลี สิกขา) สมาธิ (จติ ตสิกขา) ปญั ญา (ปัญญาสกิ ขา)

ศลี (สีลสกิ ขา) คือ การฝกึ อบรมกายและวาจา ให้เรียบร้อย ฝึกให้อยใู่ นวนิ ัย แหลง่ ที่มา :https://www.sanook.com/horoscope/98197/

สมาธิ (จติ ตสิกขา) คอื การฝึกอบรมจิตใจ ให้มีความสงบ มงุ่ มนั่ ในการทาความดี แหล่งที่มา : https://www.silpathai.net/ ใชพ้ ลงั จติ ทไี่ ด้ผลดี/

ปัญญา (ปญั ญาสกิ ขา) คอื การฝกึ อบรมตนให้มีปญั ญารู้ และเหน็ แนวทางแหง่ การปฏบิ ัตทิ ถี่ ูกต้อง และแสวงหา ความรู้อยเู่ สมอ แหล่งทีม่ า : https://www.manasikul.com/ สามเณรสิกขา-ของขวัญแห/

ภาวนา ๔ กายภาวนา สลี ภาวนา จิตตภาวนา ปญั ญาภาวนา

กายภาวนา กายภาวนา คอื การฝกึ อบรมกายใหป้ ฏิบตั ิ ต่อสง่ิ ตา่ ง ๆ ในทางท่ีดี ไมใ่ หเ้ กิดโทษ เช่น ทิง้ ขยะลงในถงั ขยะ ไม่ท้งิ ขยะลงในแหลง่ น้า

สีลภาวนา สีลภาวนา คือ การฝึกอบรมศีลให้อย่ใู น ระเบียบวินยั เชน่ ปฏบิ ัติตามกฎหมาย ไม่สรา้ งความเดอื ดรอ้ นใหแ้ ก่สงั คม

จติ ตภาวนา จติ ตภาวนา คอื การฝกึ อบรมจิตใจ เจรญิ งอกงามดว้ ยคุณธรรม เชน่ เสยี สละเพ่อื ประโยชนส์ ่วนรว่ ม

ปญั ญาภาวนา ปญั ญาภาวนา คอื การฝกึ อบรมปัญญา ใหเ้ ขา้ ใจสิ่งตา่ ง ๆ ตามความเป็นจรงิ เพ่อื แก้ไขปญั หาท่ีเกิดขึ้นโดยใช้สตปิ ัญญา

อริยสัจ ๔ อรยิ สัจ ๔ หมายถึง เปน็ หลกั ธรรมที่ใช้แกท้ กุ ข์ และความเดอื ดรอ้ นด้วยเหตุและผล

ทกุ ข์ สมทุ ยั นิโรธ มรรค

ทกุ ข์ ทกุ ข์ คอื ความไมส่ บายกาย ความไม่สบายใจ เช่น นักเรียน อยากได้ของเล่นราคาแพง

สมุทัย สมุทยั คอื การศกึ ษาหาสาเหตุ ของทกุ ข์ เช่น พอ่ แมไ่ มม่ ีเงนิ ใหซ้ ื้อของเลน่

นโิ รธ นโิ รธ คอื ความดับทุกข์ เช่น นักเรยี นเกบ็ เงนิ ออม จากค่าขนมเพอ่ื ซอ้ื ของเลน่ ด้วยตวั เอง

มรรค มรรค คอื ข้อปฏิบตั ิใหถ้ ึง การดับทกุ ข์ เช่น นกั เรียนซอ้ื ของเลน่ จากเงนิ ที่ออมไวแ้ ละ มคี วามภูมใิ จในตนเอง

การพฒั นาจิตใจทาง พระพทุ ธศาสนา

แหลง่ ท่มี า : https://www.mokkalana.com/6444/

แหลง่ ที่มา : https://www.silpathai.net/ ใชพ้ ลงั จติ ท่ไี ดผ้ ลดี/



คาถามชวนคิด นกั เรียนร้หู รือไม่วา่ หลกั สาคัญหรอื หัวใจของพระพุทธศาสนาคืออะไร

คาตอบ การไม่ทาความชว่ั การทาความดี การทาจติ ใจใหบ้ ริสทุ ธิ์

การพัฒนาจิตใจทาง พระพุทธศาสนา การพฒั นาจติ ใจ คือ หลกั ธรรมทีจ่ ะนามาใช้ในการพฒั นา ด้านจิตใจ คือ หลกั โอวาท ๓ ซ่งึ ประกอบดว้ ย การไมท่ าความชั่ว การทาความดี และการทาจติ ใจใหบ้ รสิ ุทธ์ิ

ความรเู้ สรมิ หลกั โอวาท ๓ หรือท่ีเรยี กว่า โอวาทปาฏโิ มกข์ เป็นหลักธรรมหรือหลักการทีส่ าคญั ของ พระพุทธศาสนาทพี่ ระพุทธเจ้าทรงแสดงโปรด พระอรหนั ต์จานวน ๑,๒๕๐องค์ ใน วนั ขึน้ ๑๕ คา่ เดือน ๓ ซึง่ ตอ่ มาเรียกวนั มาฆบชู า

การไมท่ าความชว่ั การทาความดี การทาจติ ใจใหบ้ ริสทุ ธิ์

การไม่ทาความช่วั การไม่ทาความชว่ั คอื ทัง้ ทางกาย ทางวาจา และทางใจ เชน่ ไม่นาสัตว์มาทรมานกักขงั ไม่ลักขโมยของ ไม่พดู โกหกหลอกลวง เป็นตน้

การไมท่ าความชัว่ การไม่ทาความช่ัวนั้น สามารถปฏบิ ัตไิ ดต้ ามหลักธรรมทาง พระพุทธศาสนาหลายหลกั ธรรม เชน่ เบญจศลี อบายมุข๔

การทาความดี การทาความดี ทงั้ ทางกาย ทางวาจา ทางใจ เช่น มีความเมตตากรุณาต่อผ้อู นื่ เคารพในสิทธขิ องผ้อู น่ื พูดจาสภุ าพอ่อนนอ้ ม

การทาจติ ใจให้บรสิ ุทธิ์ การทาจิตใจให้บรสิ ุทธิ์ โดยการฝกึ บรหิ ารจติ และเจริญปญั ญา เพ่อื ใหม้ สี ติ สมาธิ และปญั ญา ร้จู กั การแกป้ ญั หาอย่างถูกต้อง เช่น การนง่ั สมาธิ ไหวพ้ ระสวดมนต์

การพัฒนาจิตใจทางพระพทุ ธศาสนา ผู้ปฏบิ ตั ิตามหลกั ธรรมดังทกี่ ล่าวมาจะทาให้สามารถพฒั นา ตนเองไดท้ ัง้ ทางกาย ทางวาจา และทางใจ เมือ่ พัฒนาตนเองแลว้ ย่อมใชช้ วี ิตได้อย่างสงบสุข

คาถามชวนคิด นกั เรยี นสามารถนาหลกั การพัฒนา จติ ใจมาปรับใชใ้ นชีวติ ประจาวัน อย่างไรบ้าง

คาตอบ ความมีเมตตา ไมร่ ังแกผู้อืน่ และ นั่งสมาธิ สวดมนต์ไหวพ้ ระ เพื่อลดความโลภ โกรธ หลง

สถานการณจ์ าลอง ใหน้ กั เรยี นอา่ น เรื่อง เก่ยี วกับการพัฒนาจติ ใจ ทางพระพทุ ธศาสนา

สถานการณจ์ าลอง นิชาได้ไปเดินตลาดกับแม่ของเขา และนชิ าไดข้ อเงนิ แม่ไปซอ้ื ขนม แต่นชิ าไม่ไดน้ าเงนิ ไปซือ้ ขนมตามท่ี ต้องการ นกั เรยี นคดิ วา่ การกระทา ของนิชา เหมาะสมหรอื ไม่ อยา่ งไร

ตัวอยา่ งคาตอบสถานการณ์ การกระทาของนิชาไมเ่ หมาะสม เพราะนชิ าไม่ปฏิบตั ิตามหลัก โอวาท ๓ เพราะนชิ า โกหกแมข่ องเขา



คาชี้แจง ให้นักเรียนทาใบงานท่ี ๓ เร่อื ง การพัฒนาจติ ใจทางพระพทุ ธศาสนา

คาชี้แจง คาช้แี จงกิจกรรมนกั เรยี น คาชีแ้ จงครปู ลายทาง ใหน้ กั เรยี นทาใบงานท่ี ๓ ๑. ครูให้นกั เรียนทาใบงานท่ี ๓ เรอื่ ง การพัฒนาจิตใจทาง เรือ่ ง การพฒั นาจติ ใจทาง พระพุทธศาสนา พระพทุ ธศาสนา ๒. ครเู ดินดแู ละให้ความชว่ ยเหลอื ตามความเหมาะสม

ใบงานท่ี ๓

๓. ทาจติ ใจใหบ้ ริสทุ ธ์ิ................................................. ใบงานที่ ๓ ................................................................................. ................................................................................. ................................................................................. ................................................................................ ................................................................................ .................................................................................

ตดิ ภาพหรือวาดภาพ