unit 3 - Copy

บทท่ี 3 การผลติการผลติ3.1. ความหมายของการผลติ การผลติ (production) หมายถงึ กระบวนการ (process) ในการแปลรูปการผลติ เข้ากบั วตั ถดุ บิ โดยหนว่ ยการผลติเพ่ือให้เกิดเป็นสนิ ค้าและบริการตา่ ง ๆ นาไปสนองความต้องการของมนษุ ย์กลา่ ว คอื การผลติ จะสร้างอรรถประโยชน์(utility) ขนึ ้ ใหมเ่ พอ่ื ให้มลู คา่ ของสงิ่ ของทมี่ อี ยแู่ ล้วมากขนึ ้ นนั่ เอง เช่น การนาดนิ เหนยี ว ซง่ึ ปกติแล้วมอี รรถประโยชน์น้อยมาทาเป็นเคร่ืองปัน้ ดินเผา จะเหน็ วา่ เคร่ืองปัน้ ดินเผามอี รรถประโยชน์มากขนึ ้ นน่ั คือ สามารถสนองตอ่ ความต้องการของผ้บู ริโภคได้มากขนึ ้ ฉะนนั้ การนาดินเหนยี วมาทาเป็นเคร่ืองปัน้ ดนิ เผาจงึ เป็นการผลติ รูปแบบหนงึ่ นอกจากการผลติ สนิ ค้าท่มี ตี วั ตนแล้ว ในทางเศรษฐศาสตร์การผลติ ยงั หมายถงึ การผลติ สนิ ค้าทไี่ มม่ ตี วั ตนหรือทเ่ี ราเรียกวา่ บริการ (service) อีกด้วย เช่น การสอนของครู การนาเทย่ี วของมคั คเุ ทศก์ การรักษาของหมอ การวา่ ความของทนายความ การเลน่ ดนตรีของนกั ดนตรี การบริการของคนขบั รถแท็กซี่ ถือเป็นการผลติ บริการทงั้ สนิ ้ เป็นต้น โดยปกติการผลติ สนิ ค้าชนิดใดชนดิ หนงึ่ อาจทาได้หลายวธิ ี โดยใช้ปัจจยั การผลติ ในสดั สว่ นที่แตกตา่ งกนั ออกไปแตผ่ ้ผู ลติ จะต้องเลอื กวิธีการผลติ ทดี่ ีทสี่ ดุ โดยมหี ลกั การวา่ เลอื กวธิ ีการผลติ ทใ่ี ช้ปัจจยั การผลติ น้อยทีส่ ดุ เพราะจะทาให้ต้นทนุ ต่าทสี่ ดุ แตใ่ ห้ได้รับผลผลติ มากท่สี ดุรูปที่ 3.1 กระบวนการผลติ จากรูป สมมติวา่ เป็นการผลติ ผ้าฝา้ ยของโรงงานทอผ้าแหง่ หนง่ึ สง่ิ ที่เราใช้เป็นปัจจยั การผลติ คือ ที่ดินซงึ่ จะเป็นที่ตงั้ ของโรงงาน แรงงานคน ทนุ (เคร่ืองปัน้ ด้าย เครื่องทอผ้า) วตั ถดุ บิ ก็คือ ใยฝา้ ย หนว่ ยการผลติ คอื โรงงานทอผ้า ซงึ่ จะมเี จ้าของหรือผ้จู ดั การโรงงานทอผ้าเป็นผ้ดู าเนนิ การผลติ สงิ่ ท่ผี ลติ ออกมาคอื ผ้าฝา้ ย3.2 การสร้างอรรถประโยชน์ โดยทว่ั ไปการผลติ เป็นการสร้างอรรถประโยชน์ (utility) ให้แกส่ นิ ค้าและบริการซงึ่ อาจจะอยใู่ นลกั ษณะหน่ึงใน 5ลกั ษณะ ดงั ตอ่ ไปนี ้

3.2.1 อรรถประโยชน์ทเ่ี กดิ จากการเปลยี่ นรูป (form utility) หมายถงึ การเปลย่ี นแปลงรูปร่างไปจากเดิมและทาให้สนองความต้องการของมนษุ ย์ได้มากขนึ ้ เชน่ เปลยี่ นแปง้ เป็นขนมปัง เปลยี่ นไม้เป็นโต๊ะ เปลย่ี นเหลก็ เป็นรถยนต์ เป็นต้น 3.2.2 อรรถประโยชน์ทเี่ กิดจากการเปลยี่ นสถานท่ี (place utility) หมายถงึ การเคลอ่ื นย้ายสนิ ค้าและบริการจากสถานท่หี นง่ึ ไปยงั อกี สถานที่หนงึ่ เพอ่ื สนองความต้องการของมนษุ ย์ได้มากขนึ ้ เช่น การนาไม้จากป่ามาในกรุงเทพฯ การขนสง่ เงาะโรงเรียนจากสรุ าษฎร์ธานมี าในกรุงเทพฯ การขนสง่ สนิ ค้าไปยงั ร้านขายสง่ และร้านขายปลกี เป็นต้น 3.2.3 อรรถประโยชน์ทเี่ กิดจากการเปลย่ี นเวลา (time utility) หมายถงึ การเก็บสนิ ค้าไว้จนกวา่ จะมีผ้ตู ้องการเช่น พอ่ ค้าขายสง่ เก็บสนิ ค้าไว้ในโกดงั เมอ่ื เห็นวา่ สนิ ค้าขาดตลาด ราคาสงู ขนึ ้ จงึ นาสนิ ค้าออกขายหรือการเก็บเหล้าผลไม้(ไวน์) ไว้นานๆ จนรถชาตดิ ีและเป็นท่ีต้องการมากขนึ ้ 3.2.4 อรรถประโยชน์ท่เี กิดจากการเปลยี่ นกรรมสทิ ธ์ิ (possession utility) หมายถงึ การทาให้ทรัพย์สนิ เปลยี่ นมือจากผ้หู นง่ึ ไปยงั อกี ผ้หู นงึ่ เชน่ นายหน้าติดตอ่ ซือ้ ขายบ้านและทด่ี นิ จนกระทง่ั มีการซอื ้ ขายโอนกรรมสทิ ธ์ิจากอกี คนไปยงัอกี คนหนงึ่ การกระทาของนายหน้าจึงเป็นการผลติ 3.2.5 อรรถประโยชน์ท่ีเกิดจากการให้บริการ (service utility) เป็นการสร้างอรรถประโยชน์ท่ีมองไมเ่ ห็นรูปร่างเช่น การให้คาปรึกษาของทนายความ การเดินทางโดยใช้มอเตอร์ไซค์รับจ้าง การบริการชา่ งแตง่ ผมให้แกล่ กู ค้า บริการซอ่ มรถยนต์ของช่าง ความเพลดิ เพลนิ ที่ผ้ฟู ังได้รับจากนกั ร้อง ฯลฯ3.3 ปัจจยั การผลติ (factors of production) ปัจจยั การผลติ หมายถงึ องค์ประกอบท่ใี ช้ในการผลติ เพื่อทาให้เกิดสินค้าและบริการ ปัจจยั การผลติ แบง่ออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่ ทีด่ นิ หรือทรัพยากรธรรมชาติ แรงงาน ทนุ และการประกอบการ (ได้กลา่ วไปแล้วในหนอ่ ยที1่ )3.4 การผลติ ขนาดใหญ่ (mass production) การผลติ ขนาดใหญ่ เป็นการผลติ ทีต่ ้องใช้เครื่องจกั ร เครื่องทนุ แรง การจัดและวิทยาการทนั สมยั (technology)เช้าช่วย เพือ่ ผลติ สนิ ค้าให้ได้คราวละ่ มากๆ สนองตอบความต้องการของประชาชนทเ่ี พม่ิ มากขนึ ้ สนิ ค้าท่ผี ลติ ได้มรี าคาถกูเพราะการผลติ ขนาดใหญ่สามารถประหยดั คา่ ใช้จา่ ยได้มาก เช่น เมอ่ื ซอื ้ วตั ถดุ ิบคราวละ่ มากๆ ก็จะซือ้ ได้ในราคาตา่ การผลติ โดยใช้เครื่องจกั รทาให้ผลติ สนิ ค้าได้ตลอดเวลา ทาให้ต้นทนุ เฉลยี่ ตอ่ หนอ่ ยต่า เป็นต้น การใช้เคร่ืองจกั รทนั สมยั จะทาให้ผลติ สนิ ค้าได้ตลอดทงั้ วนั โดยคณุ ภาพของสนิ ค้าแตล่ ะ่ ชิน้ เทา่ เทียมกนันอกจากนี ้การผลติ ขนาดใหญ่ทาให้เกิดการแบง่ งานกนั ทา (division of labour) ซง่ึ หมายถงึ การแบง่ การผลติ ออกเป็นขนั้ ตอน แล้วกระจายงานแตล่ ะ่ ขนั้ ตอนให้คนงานแตล่ ะ่ กลมุ่ ทาตามความถนดั การแบง่ งานกนั ทาจะช่วยให้เกิดความชานาญในการผลติ เฉพาะอยา่ ง (specialization) เพราะผ้ทู างานหน้าที่นนั้ ๆ ซา้ ๆ กนั เป็นเวลานาน จนเกิดความชานาญจะทางานได้รวดเร็วขนึ ้ ช่วยให้ผลผลติ ทีไ่ ด้รับมากขนึ ้ ด้วย

การผลติ ยิง่ มขี นาดมากขนึ ้ เทา่ ใด ยงิ่ จาเป็นต้องแบง่ งานออกไปให้มาก เร่ืองนไี ้ ด้มกี ารกลา่ วถงึ โดย อดมั สมธิ(Adam Smith) ซง่ึ เขาเปรียบเทยี บวา่ ถ้ามคี นงาน 50 คน ให้คนงานแตล่ ะ่ คนทาเขม็ ตงั้ แตต่ ้นจนเสร็จ วนั หนง่ึ จะทาได้เพียง 2 โหล แตถ่ ้าให้คน 50 คน แบง่ งานกนั ทาโดยแบง่ งานออกเป็นแผนก ๆ เชน่ ดงึ ลวดมาตดั ฝนปลายเขม็ เจาะรูสาหรับรอยด้าย และนบั เข็มบรรจกุ ลอ่ ง คนหนงึ่ ๆ จะทางานเดิมซา้ ๆ กนั จนเกิดความชานาญขนึ ้ จะสามารถผลติ เข็มได้ถงึ วนั ละ่ 20 โหล3.5 ลาดบั ขนั้ ในการผลติ สนิ ค้าและบริการที่ผลติ ได้ สามารถเรียงลาดบั ก่อนหลงั ในการผลติ ได้ ดงั นี ้ 3.5.1 การผลติ ขนั้ ประถม (primary production) หมายถึง การผลติ ทใี่ ช้ทรัพยากรธรรมชาติ เป็นปัจจยั สาคญัได้แก่ การผลติ ทางด้านการเกษตร เชน่ การเพาะปลกู การเลยี ้ งสตั ว์ การป่ าไม้ การประมง การทานาเกลอื เป็นต้น การผลติ ในประเทศด้อยพฒั นาสว่ นใหญ่เป็นการผลติ ขนั้ ประถม 3.5.2 การผลติ ขนั้ มธั ยม (secondary production) หมายถึง การผลติ ทีน่ าเอาผลผลติ ท่ีได้จากการผลติ ขนั้ประถมมาผลติ อกี ตอ่ หนงึ่ เพอื่ ให้เกิดเป็นสนิ ค้าและบริการชนดิ ใหมข่ นึ ้ มา ซง่ึ จะมมี ลู คา่ สงู ขนึ ้ กวา่ เดิม เช่น การนายางพารามาทาเป็นยางรถยนต์ การนาสบั ปะรดมาทาเป็นสบั ปะรดกระป๋ อง การนาไม้มาทาเป็นเฟอร์นเิ จอร์ เป็นต้น 3.5.3 การผลติ ขนั้ อดุ ม (tertiary production) การผลติ ในขนั้ นเี ้ป็นการให้บริการเพ่อื อานวยความสะดวกในด้านการบบริการทางสขุ ภาพ การขนสง่ การค้าสง่ การค้าปลกี การเงิน การธนาคาร การทอ่ งเท่ยี ว การประกนั ภยั ฯลฯ การผลติในขนั้ นเี ้ป็นหน้าที่ของพอ่ ค้าคนกลาง ซงึ่ ถือวา่ เป็นการผลติ ทม่ี ีความสาคญั เช่นเดียวกบั การผลติ ขนั้ อื่น ๆ เพราะชว่ ยให้ผลผลติ ไปถึงมอื ผ้บู ริโภคโดยเร็ว การผลติ ทพี่ ฒั นาแล้ว เชน่ สงิ คโปร์ สหรัฐอเมริกา ญี่ป่ นุ สวิตเซอร์แลนด์ สว่ นใหญ่เป็นการผลติ ขนั้ อดุ ม3.6 ประเภทของการผลติ สานกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกิจและสงั คมแหง่ ชาติสานกั นายกรฐั มนตรีได้แบง่ การผลติ ในประเทศไทยออกเป็น 11 ประเภท ดงั นี ้1. การเกษตรกรรม แบง่ เป็นพืชผล ปศสุ ตั ว์ ป่ าไม้ ประมงและการบริการทางการเกษตร2. การเมอื งแร่และยอ่ ยหนิ3. การอตุ สาหกรรม4. การก่อสร้าง5. การไฟฟา้ และการประปา6. การขนสง่ และการคมนาคม7. การค้าสง่ และค้าปลกี

8. การธนาคาร การประกนั ภยั9. ที่อยอู่ าศยั10. การบริหารราชการและปอ้ งกนั ประเทศ11. การบริการ นกั เรียนจะได้ศกึ ษารายละเอยี ดของการแบง่ ประเภทการผลติ และมลู คา่ ของการผลติ ในแตล่ ะประเภทในหนว่ ยท่ี 9เรื่องรายได้ประชาชาติ3.6 หนว่ ยการผลติ (firm) หนว่ ยการผลติ หมายถงึ ผ้ทู ปี่ ระกอบกิจกรรมการผลติ สนิ ค้าและบริการรวมทงั้ การขนสง่ การจาหนา่ ยเพ่ือสนองตอบความต้องการของผ้บู ริโภค หนว่ ยการผลติ มที งั้ ขนาดเลก็ และขนาดใหญ่ หนว่ ยการผลติ หลาย ๆ หนว่ ยท่ีผลติ สนิ ค้าและบริการอยา่ งเดียวกนั หรือคล้ายคลงึ กนั รวมกนั เรียกวา่ “อตุ สาหกรรม” (industry) เชน่ อตุ สาหกรรมรถยนต์ประกอบด้วยหนว่ ยการผลติ ทายางรถยนต์ ทาตวั ถงั รถยนต์ ทาเบาะ ทาอปุ กรณ์ตกแตง่ ทาสรี ถยนต์ จาหนา่ ยรถยนต์ เป็นต้น โดยทว่ั ไปจะจาแนกหนว่ ยธรุ กิจตามลกั ษณะของการประกอบได้ 5 ประเภท ดงั นี ้ 3.7.1 เจ้าของคนเดียว (single proprietorship) หนว่ ยการผลติ แบบนมี ้ ีบคุ คลคนเดยี วหรือคนใกล้ชดิ กนั เป็นเจ้าของในการดาเนนิ กิจการ ซง่ึ ต้องรับผดิ ชอบทกุ อยา่ ง และยอมรบั การเสยี่ งตอ่ การขาดทนุ แตเ่ พียงผ้เู ดียว ในประเทศไทยหนว่ ยการผลติ แบบนเี ้ป็นทีแ่ พร่หลายและมจี านวนมากกวา่ หนว่ ยการผลติ แบบอ่ืน ๆ เช่น การทาเกษตรกรรม ร้านขายอาหาร ร้านขายของชา เป็นต้น ข้อดแี ละข้อเสยี ของหนว่ ยการผลติ แบบเจ้าของคนเดียว 1) ข้อดี สามารถดาเนนิ กจิ การได้อยา่ งอิสระ ทาให้การดาเนนิ ธุรกิจเป็นไปโดยรวดเร็ว ทนั ตอ่ เหตกุ ารณ์ 2) ข้อเสยี ธรุ กิจมกั มขี นาดเลก็ เน่อื งจากมีความสามารถและเงินทนุ จากดั กิจการทาได้ยากเพราะขาดหลกั ประกนั ในการก้ยู มื 3.7.2 ห้างห้นุ สว่ น (partnership) เป็นหนว่ ยการผลติ ซงึ่ มบี คุ คลตงั้ แต่ 2 คนขนึ ้ ไป ร่วมกนั ดาเนนิ ธุรกิจ ผ้เู ป็นห้นุ สว่ นมสี ญั ญาทีจ่ ะออกทนุ ตามจานวนท่ีตกลงกนั เมอื่ มกี าไรหรือขาดทนุ ก็แบง่ กนั ตามข้อตกลง ห้างห้นุ สว่ นแบง่ ออกเป็น 2 ชนดิ คอื1) ห้างห้นุ สว่ นสามญั ผ้เู ป็นห้นุ สว่ นทกุ คนต้องรับผิดชอบในหนสี ้ นิ ร่วมกนั โดยไมจ่ ากดั จานวน

2) ห้างห้นุ สว่ นจากดั ได้แก่ ห้างห้นุ สว่ นทผี่ ้ถู ือห้นุ แบง่ ออกเป็น 2 พวก พวกหนง่ึ มคี วามรับผดิ ชอบจากดั เพยี งไมเ่ กินจานวนเงินทต่ี นรับจะลงในห้นุ สว่ น อีกพวกหนงึ่ รับผิดชอบในหนสี ้ นิ โดยไมจ่ ากดั จานวน ข้อดแี ละข้อเสยี ของหนว่ ยการผลติ แบบห้างห้นุ สว่ น1) ข้อดี มที นุ คอ่ นข้างมาก ขยายกจิ การได้สะดวก รับผดิ ชอบเสย่ี งภยั ในธุรกิจเฉลยี่ ไปตามห้นุ สว่ น2) ข้อเสยี การดาเนนิ งานอาจลา่ ช้าไมท่ นั ตอ่ เหตกุ ารณ์ เพราะนโยบายตา่ งๆ จะต้องให้ห้นุ สว่ นเหน็ ชอบด้วย 3.7.3 บริษัทจากดั (corporation) เป็นหนว่ ยการผลติ ทตี่ งั้ เพือ่ ร่วมลงทนุ ตงั้ แต่ 7 คนขนึ ้ ไป ผ้ถู ือห้นุ จะรับผดิ ชอบจากดั เพยี งไมเ่ กินจานวนเงินทต่ี นยงั สง่ ใช้ไมค่ รบมลู คา่ ห้นุ ทตี่ นถอื อยู่ ผ้ถู ือห้นุ 1 ห้นุ มีสทิ ธิออกเสยี งได้ 1 เสยี ง หนว่ ยการผลติ แบบนไี ้ ด้รับความนยิ มมากในประเทศพฒั นาแล้ว เช่น สหรัฐอเมริกา ญ่ีป่ นุ เกาหลใี ต้ สงิ คโปร์ เยอรมนั ฝร่ังเศส และออสเตรเลยี เป็นต้น 3.7.4 สหกรณ์ (cooperative) เป็นองค์กรธรุ กจิ รูปแบบหนง่ึ ซงึ่ สมาชิกผ้มู คี วามเดือดร้อนในเร่ืองคล้าย ๆ กนั ร่วมกนัจดั ตงั้ ขนึ ้ โดยมวี ตั ถปุ ระสงค์ที่จะร่วมมอื กนั และชว่ ยเหลอื ซงึ่ กนั และกนั ขจดั ความเดือดร้อนของสมาชิก และสง่ เสริมให้สมาชิกมีฐานะดีขนึ ้ โดยสหกรณ์มีสภาพเป็นนิตบิ คุ คล สหกรณ์ในประเทศไทยแบง่ ออกเป็น 7 ประเภท คือ1) สหกรณ์การเกษตร2) สหกรณ์นิคม3) สหกรณ์ประมง4) สหกรณ์ออมทรัพย์5) สหกรณ์ร้านค้า6) สหกรณ์บริการ7) สหกรณ์เครดติ ยเู นยี น 3.7.8 รัฐวสิ าหกิจ (government enterprise) คอื หนว่ ยการผลติ ท่มี กี ารดาเนนิ งานในลกั ษณะขององค์การขององค์รัฐบาลหรือหนว่ ยงานธรุ กิจทมี่ รี ัฐบาลเป็นเจ้าของ และยงั รวมถงึ การดาเนินงานในรูปของบริษทั จากดั และห้างห้นุ สว่ น

นติ บิ คุ คลที่สว่ นราชการหรือรัฐวสิ าหกิจถือห้นุ เกินกวา่ ร้อยละ 50 เชน่ ธนาคารกรุงไทย องค์การขนสง่ มวลชนกรุงเทพ การไฟฟา้ นครหลวง ฯลฯ โดยทว่ั ไปนยิ มเรียกสนิ ค้าและบริการทผ่ี ลติ โดยรัฐวิสาหกิจวา่ “สาธารณปู โภค”