หนังสืออ่านเพิ่มเติม "เครื่องหมายจราจรบริเวณทางแยก"

หนังสอื อ่านเพิม่ เติมชดุ “รณรงค์ปอ้ งกนั และลดอุบตั ิเหตุทางถนน” เครอ่ื งหมายจราจร บริเวณทางแยก โรงเรยี นดงเจริญพทิ ยาคม อาเภอดงเจรญิ จงั หวดั พิจติ ร สานักงานเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษามธั ยมศกึ ษาพจิ ติ ร สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พ้นื ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร



หนงั สอื อา่ นเพมิ่ เตมิ ชุด “รณรงค์ปอ้ งกนั และลดอบุ ัติเหตทุ างถนน” เคร่อื งหมายจราจร บรเิ วณทางแยก โรงเรยี นดงเจริญพทิ ยาคม อำเภอดงเจริญ จงั หวดั พิจติ ร สำนกั งานเขตพืน้ ทก่ี ารศึกษามัธยมศกึ ษาพจิ ติ ร สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พืน้ ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร



คำนำ ปัจจบุ นั น้ี ปญั หาท่ีสำคญั ของประเทศไทยที่จะต้องแก้ไขปัญหาอย่างจริงจัง นั่นก็คือ “ปัญหาอุบัติเหตุ ทางถนน” ซึ่งเป็นต้นเหตุแห่งความสูญเสียชีวิตและทรัพย์สินอย่างมหาศาล และสาเหตุของอุบัติเหตุทางถนน ในประเทศไทย เกิดจากหลายสาเหตุ ทั้งในด้านผู้ขับขี่ที่ขาดความรู้และฝ่าฝืนกฎหมายเกี่ยวกับการจราจร ทางบก ขาดจิตสำนึกที่ดีในการใช้รถใช้ถนน ด้านยาพาหนะที่ไม่สมบูรณ์ครบถ้วน ขาดการตรวจสภาพและ บำรุงรักษา ด้านสภาพแวดล้อมที่ไม่เอือ้ อำนวยต่อการสัญจร เช่น สภาพอากาศเลวร้าย ทัศนวิสัยการมองเห็น ไม่ชัดเจน สภาพถนนชำรุด เป็นหลุมเป็นบ่อ สภาพถนนไม่ปลอดภัยตามหลักวิศวกรรม เป็นต้น ซึ่งรัฐบาล ก็ได้ให้ความสำคัญกับปัญหาอุบัติเหตุทางถนน ทั้งในช่วงระยะเวลาปกติ รวมถึงช่วงวันหยุดยาว และชว่ งเทศกาลท่มี ีปริมาณจราจรสงู ขนึ้ เพอื่ ลดอุบตั เิ หตุบนทอ้ งถนนอยา่ งแท้จรงิ โรงเรียนดงเจริญพิทยาคม เป็นโรงเรียนมัธยมศึกษาประจำอำเภอดงเจริญ จังหวัดพิจิตร สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพิจิตร สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ ปัจจุบันโรงเรียนดงเจริญพิทยาคม ได้ลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ (MOU) กับจังหวัดพิจิตร ในโครงการสานพลังสร้างมาตรการองค์กรเพื่อความปลอดภัยทางถนน จังหวัดพิจิตร ปี 2562-2563 เมื่อวันท่ี 23 กนั ยายน 2562 ณ โรงแรมมพี รสวรรค์ แกรนด์ โฮเทล แอนด์ รีสอรท์ อำเภอเมือง จังหวัดพิจิตร โดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อให้ความรู้และปลูกจิตสำนึกในการขับขี่อย่างมีวินยั และถูกกฎจราจร อย่างม่งุ เน้น ใหเ้ กิดความปลอดภยั และลดอุบตั ิเหตบุ นท้องถนน การที่จะทำให้ผู้ขับขี่ยวดยานพาหนะ สามารถสัญจรบนท้องถนนได้อย่างปลอดภัยและกฎจราจร สิ่งสำคัญที่นอกเหนือจากทักษะการขับขี่ในสถานการณ์ต่าง ๆ ทั้งในสถานการณ์ปกติ และสถานการณ์ฉุกเฉิน นั่นคือ การที่ผู้ขับขี่มีความรู้และเข้าใจในกฎหมายว่าด้วยการจราจรทางบก และมีความรู้ความเข้าใจ ในเครื่องหมายและสัญญาณจราจรที่ปรากฏบนทางหลวง ดังนั้น ในที่ประชุมคณะทำงานโครงการสานพลัง สร้างมาตรการองค์กรเพื่อความปลอดภัยทางถนน โรงเรียนดงเจริญพิทยาคม ร่วมกับคณะสภานักเรียน โรงเรียนดงเจริญพิทยาคม เมื่อวันที่ 5 กุมภาพันธ์ 2563 ต่างให้ความเห็นชอบในการรณรงค์ป้องกัน และลดอุบัติเหตุทางถนน ที่ประชุมจึงมีมติให้คณะทำงานโครงการสานพลังสร้างมาตรการองค์กรเพื่อความ ปลอดภัยทางถนน โรงเรียนดงเจริญพิทยาคม เป็นผู้ผลิตสื่อการเรียนรู้ทั้งในรูปแบบสื่อสิ่งพิมพ์ สื่ออเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ส่อื สังคมออนไลน์ และระบบสื่อสารมวลชน หวังเป็นอย่างยิ่งว่า หนังสืออ่านเพิ่มเติมชุด “รณรงค์ป้องกันและลดอุบัติเหตุทางถนน” จะมีประโยชน์ตอ่ นกั เรยี น ผู้ปกครอง ผู้ใช้รถใชถ้ นน และผู้ที่สนใจไม่มากก็น้อย หากมีข้อผิดพลาดประการใด กราบขออภัยมา ณ ท่ีนี้ จกั ขอบคณุ ย่งิ คณะทำงานโครงการสานพลงั สรา้ งมาตรการองค์กรเพื่อความปลอดภยั ทางถนน โรงเรยี นดงเจริญพทิ ยาคม

สารบัญ บทที่ 1 บททวั่ ไป............................................................................................................................................. 1 1.1 หลักการทว่ั ไป ................................................................................................................................ 1 1.2 เน้อื หา............................................................................................................................................ 1 1.3 หลักการปฏบิ ัติโดยท่วั ไป ................................................................................................................ 1 บทที่ 2 ป้ายบังคับ .......................................................................................................................................... 3 2.1 ปา้ ยหยุด (บ.1) ............................................................................................................................... 3 2.2 ปา้ ยให้ทาง (บ.2)............................................................................................................................ 4 2.3 ป้ายห้ามกลบั รถไปทางขวา (บ.6) หรอื ไปทางซา้ ย (บ.7)................................................................. 5 2.4 ป้ายห้ามเลีย้ วซา้ ย (บ.8) หรอื ห้ามเลีย้ วขวา (บ.9)........................................................................... 5 2.5 ป้ายใหเ้ ดินทางรถทางเดยี ว (บ.37) ไปทางซา้ ย (บ.38) หรอื ไปทางขวา (บ.39) ............................... 5 2.6 ป้ายให้ชดิ ซ้าย (บ.40)..................................................................................................................... 6 2.7 ปา้ ยให้เล้ยี วซา้ ย (บ.43) หรอื ใหเ้ ลย้ี วขวา (บ.44)............................................................................ 6 2.8 ป้ายวงเวียน (บ.48) ........................................................................................................................ 7 2.9 ปา้ ยบังคับเสรมิ ............................................................................................................................... 7 บทท่ี 3 ปา้ ยเตือน ........................................................................................................................................... 9 3.1 ป้ายเตอื นหยดุ ข้างหนา้ (ต.54)........................................................................................................ 9 3.2 ป้ายเตอื นให้ทางขา้ งหนา้ (ต.55)..................................................................................................... 9 3.3 ป้ายเตือนทางแยก (ต.11-ต.20)...................................................................................................... 9 3.4 ป้ายเตือนวงเวียนขา้ งหนา้ (ต.21)................................................................................................. 10 3.5 ปา้ ยเตือนสญั ญาณไฟ (ต.53)........................................................................................................ 11 3.6 ปา้ ยเตอื นสิง่ กีดขวาง (ต.71-ต.73)................................................................................................ 11 3.7 ป้ายเครอื่ งหมายลูกศรคู่ (ต.62) .................................................................................................... 12 3.8 ปา้ ยเสริมบอกระยะทาง (ตส.10).................................................................................................. 13 บทท่ี 4 ป้ายแนะนำ ...................................................................................................................................... 14 4.1 สีป้ายแนะนำ................................................................................................................................ 14 4.2 ป้ายชอื่ ทางแยก (น.5.4) ............................................................................................................... 15 4.3 ปา้ ยชอื่ ถนน (น.29) ...................................................................................................................... 15

4.4 ปา้ ยชที้ าง (น.3)............................................................................................................................ 15 4.5 ป้ายหมายเลขทางหลวง (น.19) .................................................................................................... 16 4.6 ป้ายบอกจุดหมายปลายทาง (น.2)................................................................................................ 17 4.7 ป้ายบอกระยะทาง (น.4) .............................................................................................................. 17 4.8 ป้ายชุดระบทุ ิศทาง (น.23)............................................................................................................ 18 4.9 ป้ายชุดบอกรายละเอยี ดทางแยก.................................................................................................. 18 บทที่ 5 ปา้ ยจราจรมาตรฐานสงู .................................................................................................................... 20 5.1 ปา้ ยแนะนำลว่ งหนา้ ..................................................................................................................... 20 5.2 ป้ายแนะนำล่วงหน้าสำหรับทางหลวงที่มที างขนาน ...................................................................... 21 5.3 ปา้ ยแนะนำการใชช้ อ่ งจราจร........................................................................................................ 22 5.4 ป้ายแนะนำชท้ี างออก (Exit Guide Signs)................................................................................... 24 5.5 ปา้ ยแนะนำทางเข้า-ออกทางหลกั (Entrance–Exit Direction Signs)......................................... 26 5.6 ป้ายหมายเลขทางออก ................................................................................................................. 26 5.7 ปา้ ยชื่อทางแยกตา่ งระดบั ............................................................................................................. 26 เอกสารอา้ งองิ ............................................................................................................................................... 27 ภาคผนวก การติดตั้งปา้ ยจราจรบรเิ วณทางแยกในรูปแบบตา่ ง ๆ.................................................................. 28

-1- บทท่ี 1 บทท่วั ไป 1.1 หลกั การทวั่ ไป ในการออกแบบทางแยกนั้น จำเป็นต้องมีการบริหารจัดการทางร่วม ทางแยก การเข้า-ออกจากทาง หลัก เนื่องจากมีการตัดกันของกระแสการจราจร และการไหลของกระแสจราจรที่มีความเร็วสูง เครื่องหมาย จราจรถอื ว่ามีบทบาทในการบริหารจัดการดังกล่าว เพ่ือให้การจราจรเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ซ่ึงการติดตั้ง ปา้ ยจราจรบรเิ วณทางแยก มีวัตถุประสงค์หลกั ดังน้ี 1) เพือ่ ให้การจราจรบริเวณทางแยกสามารถเคลื่อนตวั ไปได้อยา่ งปลอดภัย สะดวก และรวดเรว็ 2) เพื่อแนะนำการใช้เส้นทางแก่ผู้ใช้ทาง ให้ไปยังจุดหมายปลายทาง โดยไม่เกิดความสับสนในการ เลอื กใช้เสน้ ทาง 1.2 เนอ้ื หา ในหนังสอื เล่มน้ี จะกลา่ วถงึ ปา้ ยจราจรทใี่ ช้ควบคุมการบริเวณทางแยก ซ่ึงประกอบไปด้วย 1) บทที่ 1 บทท่วั ไป 2) บทที่ 2 ป้ายบังคับ 3) บทท่ี 3 ปา้ ยเตือน 4) บทที่ 4 ปา้ ยแนะนำ 5) บทท่ี 5 ป้ายจราจรมาตรฐานสูง 6) ภาคผนวก การติดตั้งปา้ ยจราจรบรเิ วณทางแยกในรูปแบบตา่ ง ๆ ประเภทของป้ายจราจรท่ใี ช้ติดตัง้ บริเวณทางแยก ประกอบดว้ ยปา้ ยบังคบั ป้ายเตอื น และปา้ ยแนะนำ ใช้เพื่อควบคุมและแนะนำให้ผู้ใช้ทางสามารถเดินทางไปยังจุดหมายได้อย่างสะดวกและปลอดภัย ดังนั้นการ อนุญาตให้ติดตั้งป้ายประเภทอื่นในบริเวณทางแยก อาจก่อให้เกิดความสับสน จึงควรติดตั้งเท่าที่จำเป็น และไดพ้ จิ ารณาแลว้ ว่าเหมาะสมและปลอดภัยเท่าน้นั สำหรับเครื่องหมายจราจรบนพื้นทาง และสัญญาณไฟจราจร สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จากหนังสือ อ่านเพิ่มเติมชุด “รณรงค์ป้องกันและลดอุบัติเหตุทางถนน” เรื่อง “เส้นสาย...เครื่องหมายบนผิวจราจร” และ “สัญญาณควบคุมการจราจร” 1.3 หลกั การปฏบิ ัติโดยท่ัวไป ในการติดตั้งป้ายจราจรจะต้องคำนึงถึงองค์ประกอบต่าง ๆ ที่มีผลกระทบต่อการพิจารณาการติดต้ัง ป้ายจราจร เช่น ปริมาณจราจรการมองเห็น และระยะเวลาทเ่ี หมาะสมในการตัดสนิ ใจ เป็นตน้

-2- หลักการปฏิบตั ิโดยท่วั ไปสำหรับการตดิ ตง้ั ปา้ ยจราจรบริเวณทางแยก มดี งั ตอ่ ไปนี้ 1) ต้องพิจารณาถึงความจำเป็นในการใช้ป้ายจราจร ตั้งแต่ขั้นตอนการออกแบบทาง และไม่ควร หวงั ผลการใช้ป้ายจราจรเพ่อื แกไ้ ขความบกพรอ่ งของการออกแบบทาง 2) ต้องติดตั้งป้ายจราจรที่จำเป็นตามจุดที่เหมาะสมและถูกต้องตามมาตรฐานให้เรียบร้อยทุกแห่ง ก่อนที่จะเปิดการจราจร 3) ป้ายจราจรจะต้องสอดคล้องกับสภาพการจราจรบนทางหลวง ฉะนั้น ให้ติดตั้งป้ายจราจรเพิ่มเติม หรอื รอ้ื ถอนป้ายจราจรออกทันที เม่ือสภาพทางหลวงเปล่ียนแปลงไป 4) การติดตั้งป้ายจราจรจะต้องคำนึงถึงมาตรฐานการออกแบบป้าย การติดตั้งป้ายจราจร ตลอดจน ความสม่ำเสมอในการใชป้ ้ายจราจร เม่อื สภาพการจราจรและประเภททางหลวงแบบเดยี วกนั จะใชป้ า้ ยจราจร แบบเดยี วกันในการตดิ ตง้ั 5) ไม่ควรติดตั้งป้ายจราจรประเภทป้ายบังคับและป้ายเตือนเกินความจำเป็น เพราะแทนที่จะเป็น ผลดขี นึ้ กลับทำใหผ้ ู้ใชท้ างหลวงขาดความสนใจปา้ ยจราจร 6) การติดตั้งป้ายแนะนำประเภทป้ายบอกจุดหมายปลายทาง และป้ายหมายเลขทางหลวง เป็นระยะ ๆ จะทำใหเ้ กดิ ประโยชน์กับผใู้ ชท้ างหลวงมากข้นึ 7) ในกรณีที่ไม่สามารถปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดในคู่มือการติดตั้งป้ายจราจรบริเวณทางแยก ใหพ้ ิจารณาเลือกทางปฏิบตั ไิ ด้เหมาะสมเฉพาะราย สำหรับมาตรฐานการติดตั้ง รูปร่าง ลักษณะ และสีของป้ายจราจร สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จาก หนงั สืออา่ นเพม่ิ เตมิ ชุด “รณรงคป์ ้องกันและลดอบุ ตั เิ หตุทางถนน” เรอื่ ง “ร้เู ฟ่อื งเรอ่ื งปา้ ยจราจร”

-3- บทที่ 2 ปา้ ยบงั คบั 2.1 ป้ายหยดุ (บ.1) ป้ายหยุด (บ.1) เนอ่ื งจากปา้ ยหยุดทำใหเ้ กิดความไม่สะดวกต่อผู้ขับรถ ดงั น้ันจึงควรใช้ป้ายนเ้ี ฉพาะท่ีจำเป็นและมีเหตุ อันควร (Warrants) เทา่ นน้ั โดยเหตอุ นั ควร (Warrants) ในการพิจารณาติดตง้ั มีดงั น้ี 1) ทางแยกซึ่งถ้าไม่ติดตั้งป้ายหยุดท่ีด้านหนึ่ง เมื่อปล่อยให้การจราจรผ่านทางแยกตามสิทธิผ่านทาง แยกก่อนหลัง มักจะเกิดอนั ตรายจากอบุ ัติเหตอุ ยเู่ สมอ 2) ถนนทเ่ี ขา้ มาบรรจบกับทางหลวงสายหลกั ท่มี รี ถวิ่งผา่ นตลอด (Through Highways) 3) ทางแยกซงึ่ อยูใ่ นบริเวณที่มีการควบคุมการจราจรดว้ ยสัญญาณไฟแต่ไม่ได้มีการติดตั้งสัญญาณไฟท่ี ทางแยกน้ัน 4) ทางแยกที่มีลักษณะสภาพของทางและการจราจรประกอบกันดังนี้ คือ ยวดยานส่วนมากใช้ ความเร็วสูง ระยะการมองเห็นจำกัด และมีสถิติการเกิดอุบัติเหตุที่รุนแรง ต้องติดตั้งป้ายหยุดเพื่อควบคุม การจราจรท่ดี า้ นหนงึ่ การติดตั้งโดยทั่วไป ให้ติดตั้งป้ายหยุดบนทางหลวงที่มีปริมาณการจราจรนอ้ ยกว่า นอกจากในกรณีท่ี เป็นสามแยก ให้ติดตัง้ ปา้ ยหยดุ บนทางหลวงดา้ นที่เข้าบรรจบ ไม่ว่าจานวนยวดยานบนทางหลวงน้นั จะมากกว่า หรอื น้อยกว่ากต็ าม ทง้ั นเ้ี พื่อความปลอดภัย ห้ามติดตั้งป้ายหยดุ บนทางหลวงพิเศษหรือตามทางแยกต่างระดับ (Interchanges) ทั้งนี้เนื่องจากบน ทางหลวงเหล่านั้นต้องการให้ยวดยานไหลไปโดยสะดวก ไม่สมควรที่จะติดตั้งป้ายหยุดบนทางเชื่อมโยงเข้า (Entrance Ramps) นอกจากนนั้ บนทางเชอื่ มโยงออก (Exit Ramps) ซ่งึ อาจจำเป็นตอ้ งตดิ ต้ังปา้ ยหยุดก่อนถึง จุดตัดกบั ทางขา้ งหน้าซ่ึงไม่ใช่ทางหลวงพิเศษ ห้ามตดิ ต้งั ปา้ ยหยุดตรงทางแยก ซ่งึ ควบคมุ การจราจรด้วยสัญญาณไฟจราจร เพราะจะทำใหเ้ กิดความ สับสนต่อผู้ขับรถ ในกรณีที่หยุดใช้สัญญาณไฟควบคุมการจราจรในบริเวณทางแยก ก็ให้ใช้ไฟกะพริบสีเหลือง

-4- หรอื สแี ดงแทน โดยใช้ไฟกะพรบิ สเี หลืองในด้านทางหลวงท่ีมปี รมิ าณการจราจรสูงกว่า และใช้ไฟกะพริบสีแดง ในดา้ นทางหลวงทต่ี อ้ งการใหย้ วดยานหยุดท่ีทางแยก ก่อนทีจ่ ะผ่านเลยทางแยกน้ันออกไป หลักเกณฑก์ ารติดต้ังปา้ ยหยดุ ทั่วไปมี ดงั นี้ 1) ป้ายหยุดต้องติดต้ังใกลแ้ นวทจี่ ะใหร้ ถหยดุ และควรใชเ้ ส้นหยดุ (Stop Line) ร่วม 2) ตรงบริเวณทางแยกเมื่อจะให้ติดตั้งป้ายหยุด ให้ติดห่างจากขอบผิวจราจรด้านใกล้ของทางขวาง หนา้ ในระยะไมเ่ กิน 10 ม. และไม่นอ้ ยกว่า 1.20 ม. ในกรณที ี่มีทางข้าม ให้ตดิ ตั้งปา้ ยหยุดก่อนถึงขอบเส้นทาง ขา้ ม 1.20 ม. 3) ระยะการติดตั้งปา้ ยตามแนวด่ิงและแนวขวางของปา้ ยหยุด ให้ถือตามมาตรฐานที่กำหนดไว้ในคู่มือ และมาตรฐานปา้ ยจราจร 4) โดยทั่วไปให้ทำการติดตั้งป้ายหยุดด้านซ้ายของขอบทาง สำหรับทางแยกซึ่งมีรัศมีกว้าง (Wide Throat Intersections) ผู้ขับขี่อาจมองไม่เห็นป้ายหยุดที่ติดตั้งทางด้านซ้าย จึงควรใช้เส้นหยุดร่วมกับคำว่า “หยดุ ” บนผวิ จราจร และอาจตดิ ตั้งปา้ ยหยดุ เสรมิ ที่ดา้ นขวาของทางกไ็ ด้ 5) ตรงทางแยกซึ่งมีเกาะแบ่งช่องจราจร (Channelizing Islands) ให้ติดตัง้ ป้ายหยุดบนเกาะแบ่งช่อง จราจร 6) ควรระวงั อย่าให้คนขบั รถในทศิ ทางท่ไี ม่ต้องการจะให้หยดุ รถ มองเหน็ ป้ายหยุดไดช้ ดั เจน 7) ในกรณีที่ตำแหน่งของป้ายหยุดอาจมองเห็นได้ไม่ชัด ในระยะท่ีรถจะหยุดได้ทันเนื่องจากถูกบดบงั หรือเปน็ ทางโคง้ ใหต้ ดิ ตัง้ ปา้ ยเตอื น “หยุดขา้ งหนา้ ” (ต.54) กอ่ นท่จี ะถงึ ปา้ ยหยุด 2.2 ปา้ ยให้ทาง (บ.2) ป้ายให้ทาง (บ.2) ป้ายให้ทาง ใช้ติดตั้งเช่นเดยี วกับป้ายหยุด คือ ให้ความสำคัญของทางข้างหน้า แตกต่างจากป้ายหยุด ตรงที่รถไม่ต้องหยุดเมื่อมาถึงทางแยก เพื่อให้ผู้ใช้ทางเข้าใจความหมายของป้ายดีขึ้น ควรติดตั้งป้ายประกอบ พืน้ ปา้ ยสีขาว เส้นขอบปา้ ย และข้อความสีดำ “ให้รถทางขวาไปก่อน” ป้ายให้ทางใช้เม่อื มีเหตอุ ันควรดงั ตอ่ ไปนี้ 1) บนทางโททร่ี ถสามารถเข้าสู่ทางหลวงดว้ ยความเรว็ เกิน 20 กม./ชม. ได้อย่างปลอดภัย และการเข้า ส่ทู างหลวงไม่จาเป็นตอ้ งให้รถหยดุ ตลอดทงั้ วนั 2) ทีท่ างเช่ือมโยงเขา้ สทู่ างหลวงพิเศษ ซงึ่ ไม่มีชอ่ งจราจรเร่งความเรว็ ทเี่ พยี งพอ 3) ช่องจราจรซึ่งมีเกาะแบ่งสาหรับรถเลี้ยวซ้ายบรรจบกับทางขวางข้างหน้าและไม่มีช่องจร าจรเร่ง ความเรว็ ท่ีเพยี งพอ

-5- 2.3 ปา้ ยห้ามกลับรถไปทางขวา (บ.6) หรอื ไปทางซา้ ย (บ.7) ป้ายหา้ มกลบั รถไปทางขวา (บ.6) หรือไปทางซา้ ย (บ.7) ป้ายหา้ มกลับรถไปทางขวา หรอื ไปทางซ้าย ใชต้ ิดตง้ั เพอื่ ไม่อนุญาตใหผ้ ู้ขับขี่กลับรถไปทางขวาหรือไป ทางซา้ ยไมว่ ่าวธิ ใี ด ๆ ในบรเิ วณทางแยกที่ตดิ ตัง้ ปา้ ย 2.4 ป้ายห้ามเลี้ยวซา้ ย (บ.8) หรอื หา้ มเลีย้ วขวา (บ.9) ป้ายห้ามเลี้ยวซา้ ย (บ.8) หรือห้ามเล้ียวขวา (บ.9) ป้ายห้ามเลี้ยวซ้าย หรือห้ามเลี้ยวขวา ใช้ติดตั้งเพื่อไม่อนุญาตให้ผู้ขับขี่รถทุกชนิดเลี้ยวไปในทิศทางท่ี ต้องการหา้ ม สำหรบั การติดต้ังปา้ ยห้ามเลี้ยวขวาให้พจิ ารณาติดตง้ั ทบ่ี รเิ วณทางแยกด้านไกลด้วย 2.5 ป้ายใหเ้ ดินทางรถทางเดยี ว (บ.37) ไปทางซ้าย (บ.38) หรือไปทางขวา (บ.39) ป้ายใหเ้ ดนิ ทางรถทางเดียว (บ.37) ไปทางซ้าย (บ.38) หรอื ไปทางขวา (บ.39) ป้ายให้เดินทางรถทางเดียว ใช้ติดตั้งเพ่ือบังคับให้รถเดินไปในทิศทางเดียวกัน ห้ามมิให้ผู้ขับขี่ขับรถ สวนทางหรือยอ้ นศร

-6- ป้ายให้เดินรถทางเดียวไปทางซ้าย หรือไปทางขวา ให้ใช้ติดตั้งเฉพาะทางสามแยกที่เกิดจากถนน ในทางโท มาบรรจบกับทางเอกซึ่งเป็นทางเดินรถทางเดียว โดยอนุโลมให้ใช้ป้ายนี้ในกรณีที่ถนนทางโท มาบรรจบกับทางเอกทเ่ี ป็นทางค่มู ีเกาะกลางถนนซง่ึ ไมต่ รงกบั จดุ เปิดเกาะ (Median Openings) ไดด้ ้วย 2.6 ป้ายให้ชิดซ้าย (บ.40) ปา้ ยใหช้ ิดซา้ ย (บ.40) ให้ใช้ป้ายให้ชิดซ้าย สำหรับบริเวณทางหลวงหรือถนนที่ต้องการให้ผู้ขับขี่เดินรถไปทางซ้ายของ อปุ สรรคหรอื สิง่ กดี ขวางทางเดินรถ เชน่ เกาะแบง่ ทศิ ทางการจราจร หรอื เกาะจัดช่องจราจร โดยท่วั ไปใหต้ ดิ ต้ัง ป้ายนี้บริเวณจุดเริ่มต้นของทางคู่ ช่องเปิดเกาะ (Median Opening) ทุก ๆ แห่ง โดยติดป้ายเตือนสิ่งกีดขวาง (ทางเดียว) ควบคู่ไปด้วย 2.7 ป้ายใหเ้ ล้ียวซา้ ย (บ.43) หรือใหเ้ ล้ยี วขวา (บ.44) ปา้ ยใหเ้ ล้ียวซ้าย (บ.43) หรือให้เลย้ี วขวา (บ.44) ป้ายให้เลี้ยวซ้าย หรือให้เลี้ยวขวา ใช้ติดตั้งเพื่อให้รถเลี้ยวไปในทิศทางเดียวกัน โดยให้ใช้เฉพาะทาง แยกท่ีเกดิ จากในทางโท มาบรรจบกบั ทางเอกซ่งึ เปน็ ทางเดนิ รถทางเดยี ว ข้อแนะนำการติดตั้ง การใช้ป้ายให้เลี้ยวซ้ายหรือให้เลี้ยวขวา ควรติดตั้งป้ายให้รถเดินทางเดียวไป ทางซ้าย (บ.38) หรือทางขวา (บ.39) ตรงบริเวณทางแยกด้านไกลด้วย เพื่อให้ได้ผลสมบูรณ์ตามความหมาย ของป้ายจราจร

-7- 2.8 ปา้ ยวงเวยี น (บ.48) ปา้ ยวงเวียน (บ.48) ป้ายวงเวียน ใช้ติดตั้งบริเวณทางแยกที่ควบคุมการจราจรด้วยวงเวียน เพื่อกำหนดให้ยวดยานทุกคัน จะต้องหยดุ รถใหย้ วดยานทแ่ี ล่นอย่ใู นวงเวียนผ่านไปก่อน และเลี้ยวอ้อมวงเวยี นไปทางซ้าย 2.9 ปา้ ยบังคับเสรมิ 1) ป้ายหยุดรอสัญญาณไฟตรงนี้ หมายความว่า ให้ยวดยานหยุดรอสัญญาณไฟจราจรที่บริเวณหลัง เส้นใหร้ ถหยุด ใชต้ ดิ ต้งั บรเิ วณทางแยกสัญญาณไฟจราจรควบคกู่ บั เส้นใหร้ ถหยุด ปา้ ยหยดุ รอสัญญาณไฟตรงน้ี 2) ป้ายเลี้ยวซ้ายรอสัญญาณไฟ ใช้ติดตั้งบริเวณทางแยกในเมือง หรือทางแยกที่มีปริมาณจราจรสูง บนทางขวางหนา้ และใชค้ วบคูก่ บั สญั ญาณไฟจราจร ป้ายเลี้ยวซ้ายรอสัญญาณไฟ

-8- 3) ปา้ ยเล้ียวซ้ายผ่านตลอด ใชต้ ดิ ต้ังบรเิ วณทางแยกในเมือง หรือทางแยกท่ีมปี ริมาณจราจรไม่สูงมาก บนทางขวางหนา้ และใชค้ วบคกู่ ับปา้ ยหยุดหรือปา้ ยใหท้ าง ป้ายเลยี้ วซ้ายผา่ นตลอด

-9- บทที่ 3 ปา้ ยเตือน 3.1 ป้ายเตือนหยุดขา้ งหนา้ (ต.54) ป้ายเตอื นหยุดข้างหน้า (ต.54) ป้ายเตือนหยุดข้างหน้าใช้ติดตั้งก่อนถึงป้ายหยุด ในกรณีที่ไม่สามารถมองเห็นป้ายหยุดในระยะ เพียงพอ เนื่องจากเป็นทางโค้งในแนวราบ โค้งตั้งหรือมีสิ่งกีดขวางอื่น ๆ ตลอดจนความเร็วของรถที่เข้าสู่ทาง แยก จนทำให้ผขู้ บั ข่ียวดยานไมส่ ามารถหยุดรถตรงแนวที่จะใหร้ ถหยดุ ได้ การตดิ ตงั้ ให้ติดตั้งระหว่างป้ายเตือน ทางแยกกบั ปา้ ยบอกจุดหมายปลายทาง 3.2 ปา้ ยเตอื นให้ทางขา้ งหนา้ (ต.55) ป้ายเตอื นให้ทางขา้ งหน้า (ต.55) ป้ายเตือนให้ทางข้างหน้าใช้ติดตั้งก่อนถึงป้ายให้ทาง ในกรณีที่ไม่สามารถมองเห็นป้ายหยุดในระยะ เพียงพอ เนื่องจากเป็นทางโค้งในแนวราบ โค้งตั้งหรือมีสิ่งกีดขวางอื่น ๆ ตลอดจนความเร็วของรถที่เข้าสู่ทาง แยก จนทำให้ผู้ขับขี่ยวดยานไม่สามารถให้ทางรถตรงแนวที่จะให้ทางได้ การติดตั้งให้ติดตั้งระหว่างป้ายเตือน ทางแยกกบั ป้ายบอกจุดหมายปลายทาง 3.3 ป้ายเตือนทางแยก (ต.11-ต.20) ป้ายเตือนทางแยก ใช้สำหรับเตือนผูข้ ับขี่ว่าทางขา้ งหน้าเป็นทางแยกตามลักษณะเครื่องหมายในป้าย ให้ติดตั้งป้ายเตือนเหล่านี้ ในกรณีที่ทางหลวงเข้ามาบรรจบเป็นทางหลวงหรือทางประเภทอื่นที่เป็นเส้นทาง สำคัญและมีปรมิ าณจราจรมากกว่า 200 คันต่อวนั

- 10 - ต.11 ต.12 ต.13 ต.14 ต.15 ต.16 ต.17 ต.18 ต.19 ต.20 ป้ายเตือนทางแยก (ต.11-ต.20) ในกรณีทางแยกสามแยก 2 แห่ง อยู่เยื้องกัน โดยห่างกันน้อยกว่า 250 ม. และทางแยกทั้งสองแห่งมี เหตุอนั ควรเพียงพอสำหรบั การตดิ ต้งั ใหใ้ ชป้ ้ายเตอื นทางบรรจบกันแบบเยอื้ งกันเพยี งป้ายเดยี ว ระยะติดตั้งให้อยู่ก่อนถึงจุดเริ่มเลี้ยวโค้งทางแยกไม่น้อยกว่า 200 ม. สำหรับทางในเมืองระยะติดตั้ง อาจลดลง หรอื ไมจ่ ำเป็นต้องตดิ ต้งั เลย 3.4 ป้ายเตือนวงเวยี นขา้ งหน้า (ต.21) ป้ายเตือนวงเวียนขา้ งหน้า ใช้เตือนให้ผู้ขับขี่ทราบว่าทางข้างหน้าเป็นวงเวียน และจะผ่านทางแยกได้ โดยการขับรถออ้ มวงเวยี นไปทางซา้ ย

- 11 - ป้ายเตอื นวงเวยี นข้างหนา้ (ต.21) ให้ติดตั้งก่อนถึงวงเวยี นประมาณ 200 ม. แต่ต้องอยู่กอ่ นถงึ ปา้ ยแนะนาบอกจุดหมายปลายทาง (ถ้ามี ประมาณ 100 ม.) บนทางในเมอื งซงึ่ รถใช้ความเรว็ ต่ำ ระยะตดิ ตงั้ ปา้ ยอาจลดลงไดต้ ามความเหมาะสม 3.5 ป้ายเตือนสัญญาณไฟ (ต.53) ป้ายเตอื นสญั ญาณไฟ (ต.53) ป้ายเตือนสัญญาณไฟ ใช้เตือนล่วงหน้าก่อนถึงทางแยกบนทางหลวง ในที่ซึ่งผู้ขับขี่ไม่คาดว่าจะมี สัญญาณไฟ หรือในกรณีที่มองเห็นสัญญาณไฟได้ไม่ชัด เนื่องจากโค้งราบ โค้งตั้ง มีแสงสว่างรบกวน หรือ บริเวณชานเมืองหรือนอกเมืองที่มีสัญญาณไฟควบคุมการจราจร โดยผู้ขับขี่ไม่สามารถมองเห็นสัญญาณไฟได้ ภายในระยะ 200 ม. ก่อนถึงทางแยก ให้ติดตั้งก่อนถึงป้ายเตือนทางแยก ยกเว้นกรณีไม่มีการติดตั้งป้ายเตือนทางแยก ให้ติดตั้งก่อนถึงป้าย บอกจุดหมายปลายทาง 3.6 ป้ายเตือนส่ิงกดี ขวาง (ต.71-ต.73) ปา้ ยเตอื นสิ่งกดี ขวางใชเ้ ตือนผู้ขับข่ีให้ทราบว่า มฉี นวนใน หรือเกาะ (Median) หรือสิ่งกีดขวางอื่นอยู่ ถา้ ต้องการให้ผ้ขู บั ขี่ผา่ นไปได้ทง้ั ซ้ายหรือขวาของฉนวนในหรือเกาะ หรือสง่ิ กีดขวางนน้ั ๆ ให้ใช้ปา้ ยเตือนส่ิงกีด ขวาง (สองทาง) และถ้าต้องการแสดงให้ผู้ขับขี่ทราบว่ายวดยานสามารถผ่านไปได้เฉพาะทางด้านซ้ายของ ฉนวนในหรอื เกาะ หรอื สิง่ กีดขวางนัน้ ๆ ให้ใช้ปา้ ยเตอื นสิง่ กีดขวาง (ทางเดยี ว)

- 12 - ป้ายเตือนส่งิ กดี ขวาง (ต.71-ต.73) โดยทว่ั ไปป้ายเตือนสิ่งกีดขวาง (สองทาง) จะใชค้ วบคกู่ ับป้ายเครื่องหมายลกู ศรคู่ สว่ นปา้ ยเตือนสิ่งกีด ขวาง (ทางเดยี ว) จะใช้คูก่ บั ปา้ ยบงั คบั ชดิ ซ้าย แต่ในบางกรณีอาจติดตง้ั เดย่ี วได้ การติดตั้งป้ายเตือนสิ่งกีดขวาง ให้ติดตั้งโดยให้ขอบล่างสุดของป้าย สูงจากขอบผิวจราจร 50 ซม. ในกรณีที่มีความจำเป็นต้องเพิ่มขนาดของป้ายเตือนสิ่งกีดขวาง ให้เพิ่มตามความกว้างแต่ต้องมีขนาดใหญ่สุด ไม่เกิน 60 x 75 ซม. 3.7 ปา้ ยเครื่องหมายลกู ศรคู่ (ต.62) ปา้ ยเคร่ืองหมายลูกศรคู่ (ต.62) ป้ายเครื่องหมายลูกศรคู่ แสดงด้วยลูกศร 2 รูป ชี้ลงทางซ้ายและทางขวาใช้เพื่อเตือนผู้ขับขี่ให้ทราบ ตำแหนง่ ของเกาะ หรือสิ่งกดี ขวางอน่ื อยู่โดยยวดยานสามารถผา่ นไปได้ทง้ั ทางซ้ายและทางขวา โดยทั่วไปให้ติดตั้งป้ายเตือนเครื่องหมายลูกศรคู่ สูง 2.0 ม. วัดจากส่วนล่างสุดของป้ายถึงระดับขอบ ผิวจราจร และให้มุมนอกสุดของป้ายอยู่หา่ งจากสันขอบทาง ไม่น้อยกว่า 60 ซม. เพื่อให้ยวดยานท่ีวิง่ ตามหลัง คันอื่นมองเห็นป้ายได้ชัดเจน และไม่ก่อให้เกิดอันตรายแก่ยวดยานที่ผ่านไปทั้งทางซ้ายและทางขวา ของสงิ่ กีดขวางนั้น ๆ

- 13 - 3.8 ปา้ ยเสริมบอกระยะทาง (ตส.10) ป้ายเสรมิ บอกระยะทาง (ตส.10) เป็นป้ายเสริมระบุระยะทางจากตำแหน่งของป้ายเตือนจนถึงที่ต้องการเตือน เช่น จุดเริ่มโค้งของ ทางแยก และให้ตดิ ตงั้ ในตำแหน่งทร่ี ะยะทางลงตวั ในหลัก 100 ม. หรือมีเศษ 50 ม. โดยติดตงั้ ดา้ นล่างของปา้ ย เตือนทางแยก

- 14 - บทที่ 4 ปา้ ยแนะนำ 4.1 สปี ้ายแนะนำ ลักษณะของสีพื้นป้าย สัญลักษณ์ ตัวอักษร และตัวเลข จะเปลี่ยนไปตามประเภทของทางหลวง ดงั แสดงในตาราง ประเภท พน้ื ป้าย สี สัญลกั ษณ์ ตวั อย่าง ทางหลวง เส้นขอบป้าย ตวั อกั ษร ตวั เลข ทางหลวงเอเชยี / นำ้ เงิน ขาว ขาว อาเซียน ทางหลวงพิเศษ นำ้ เงิน ขาว ขาว ระหวา่ งเมือง ทางหลวงพิเศษ เขียว ขาว ขาว ทางหลวงแผน่ ดิน ขาว ดำ ดำ ยกเว้น ป้ายที่แนะนำเข้าสู่ทางหลวงที่ไม่ใช่ประเภทเดียวกับทางหลวงที่ติดตั้งป้าย ให้ใช้สีพื้นป้าย แนะนำตามประเภททางหลวงทีแ่ นะนำไป

- 15 - 4.2 ป้ายช่ือทางแยก (น.5.4) ป้ายชือ่ ทางแยก (น.5.4) ป้ายชอ่ื ทางแยก มีลักษณะเปน็ รูปส่ีเหลีย่ มผนื ผ้า ด้านบนมีป้ายหา้ เหลี่ยมอีกหนึ่งชั้น ขอบป้ายด้านบน ของป้ายห้าเหลี่ยมชั้นบนมีลักษณะเป็นจั่ว พื้นป้ายสีน้ำเงิน ตัวหนังสือและเส้นขอบป้ายสีขาว บรรทัดบนสุด บรรจุข้อความ “ทางแยก” ไว้ที่ด้านซ้ายของป้ายห้าเหลี่ยมชั้นบน และข้อความ “INTERSECTION” ไว้ท่ี ดา้ นขวา โดยมีสญั ลกั ษณร์ ูปครุฑสีดำอยู่ตรงกลาง บรรทัดกลางจะบรรจชุ ่อื ของทางแยกนน้ั เป็นภาษาไทย และ บรรทัดลา่ งสดุ จะบรรจุช่อื ภาษาองั กฤษอยดู่ ้านล่างภาษาไทย การใช้ปา้ ยช่ือทางแยกใหใ้ ช้ในกรณีท่ีมกี ารตัง้ ช่อื ทางแยกน้ันอย่างเปน็ ทางการแล้ว หรือชอ่ื ทางแยกนั้น เป็นที่รู้จักกันดีของผู้ใช้ทาง ตดิ ตั้งบนเกาะเลย้ี วท่ีทางแยกโดยหันหน้าเข้าหายวดยานอย่างน้อย 2 ป้าย (ฝั่งตรง ข้ามกัน) 4.3 ปา้ ยชื่อถนน (น.29) ป้ายชอื่ ถนน (น.29) ป้ายชื่อถนน มีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีด้านข้างทั้งสองด้านตัดเป็นมุมชี้ไปทางซ้ายและทางขวา พ้ืนปา้ ยสนี ้ำเงนิ เสน้ ขอบป้าย ตัวอักษร ตวั เลข และเคร่ืองหมายลกู ศรสีขาว บรรจขุ อ้ ความระบุชอื่ ถนน (สีขาว) อยภู่ ายใน ป้ายช่อื ถนน เป็นปา้ ยทรี่ ะบุช่อื ถนนท่ีตัดผา่ นหรอื บรรจบกบั ทางหลวงให้ใช้ปา้ ยชือ่ ถนน ดังน้ี 1) ใชแ้ ทนป้ายช้ที าง ถ้าสามารถใหข้ ้อมูลในการเดนิ ทางได้ดีกว่า 2) ใช้สำหรับถนนสายสำคญั ทเี่ ป็นจดุ หมายปลายทางของคนจำนวนมาก 4.4 ป้ายชท้ี าง (น.3) ป้ายชี้ทาง มีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ที่มีด้านกว้างด้านหนึ่งทำมุมชี้ทิศไปทางซ้ายหรือทางขวา พื้นป้ายสีขาว เส้นขอบป้าย ตัวอักษร ตัวเลข และเครื่องหมายลูกศรสีดำ (ทางหลวงพิเศษ ใช้พื้นป้ายสีเขียว

- 16 - เส้นขอบป้าย ตัวอักษร ตัวเลข และเครื่องหมายลูกศรสีขาว) บรรจุข้อความบอกถึงชื่อจดุ หมายปลายทางท่อี ยู่ ข้างหน้า ตามทิศทางทล่ี กู ศรชี้ ปา้ ยช้ีทาง (น.3) การตดิ ต้งั ปา้ ยชีท้ าง 1) กรณีที่ 1 ป้ายชี้ทางที่ทำหน้าที่เป็นป้ายเสริมของป้ายบอกจุดหมายปลายทางบนทางแยกที่สับสน เพื่อเน้นหรือระบุทิศทางให้ชัดเจนยิ่งขึ้น เพื่อให้ผู้ใช้ทางสามารถตัดสินใจเดินทางไปยังจุดหมายปลายทางท่ี ตอ้ งการได้ถกู ตอ้ ง โดยใหพ้ จิ ารณาการตดิ ตัง้ ทบ่ี ริเวณดงั นี้ - ทางแยกทส่ี บั สน มีเกาะแบ่งช่องหรือแบ่งทิศทางการจราจร โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางแยกที่มี บริเวณกวา้ ง - ทางแยกที่ผู้ใช้ทางอาจเลี้ยวผิดได้ เช่น ทางแยกที่มีถนนอื่นอยู่หลังป้ายบอกจุดหมาย ปลายทาง หรือทางแยกซง่ึ ผู้ใช้ทางมองไม่เห็นตำแหน่งท่ตี ้องเลี้ยวในระยะ 50 ม. 2) กรณีที่ 2 สำหรับทางแยกเล็ก ๆ ที่ไม่เข้าหลักเกณฑ์การติดตั้งป้ายบอกจุดหมายปลายทาง แต่มี ความจำเป็นจะต้องบอกสถานที่สำคัญซึ่งแยกออกไปจากทางหลวงนั้น ให้พิจารณาติดตั้งป้ายชี้ทางที่บริเวณ ดงั นี้ คือ - ทางแยกที่เข้าหมูบ่ า้ น หรอื เข้าสถานท่สี ำคญั อนื่ ๆ - ทางแยกที่มีทางหลวงประเภทอ่ืน ๆ ทางหลวงชนบท ทางหลวงท้องถิน่ ตดั ผา่ นหรอื บรรจบ กับทางหลวง ตำแหน่งการติดตง้ั ปา้ ยชท้ี าง ให้ตดิ ต้ังปา้ ยชที้ างบริเวณทางแยกท่ตี ำแหนง่ ดังนี้ 1) ปา้ ยชที้ างท่ีชไี้ ปทางซา้ ย ให้ตดิ ตงั้ ดา้ นใกล้ทางซ้าย ถา้ มเี กาะจัดชอ่ งจราจรให้ตดิ ต้ังตรงหัวเกาะ 2) ปา้ ยชที้ างทชี่ ไี้ ปทางขวา ให้ติดตัง้ ทางดา้ นไกลทางขวา 4.5 ปา้ ยหมายเลขทางหลวง (น.19) ป้ายหมายเลขทางหลวง ใช้เพื่อแสดงหมายเลขทางหลวง อาจใช้เพื่อย้ำถึงทางหลวงหมายเลขนั้น ๆ หรือใช้ร่วมกับป้ายร่วมชุดต่าง ๆ เพื่อระบุถึงทางหลวงอื่น ตัดผ่านหรือแยกออกไปตามทิศทางของทางหลวง ฯลฯ โดยแสดงออกในรูปของปา้ ยชุดตา่ ง ๆ เช่น ปา้ ยชุดระบุทศิ ทาง เป็นต้น ปา้ ยหมายเลขทางหลวงแบบทว่ั ไป ป้ายหมายเลขทางหลวงแบบมชี ่ือทางหลวง

- 17 - ในกรณีที่เป็นทางหลวงที่มีชื่อทางหลวง ให้เพิ่มเติมชื่อทางหลวงลงไปในป้ายหมายเลขทางหลวง และลดขนาดตัวเลขลง 4.6 ปา้ ยบอกจดุ หมายปลายทาง (น.2) ปา้ ยบอกจุดหมายปลายทาง (น.2) ป้ายบอกจุดหมายปลายทาง มีวัตถุประสงคใ์ นการบอกทศิ ทางของจุดหมายปลายทาง โดยทั่วไปให้ใช้ เครื่องหมายลูกศรช้ีข้นึ ต้ังฉากกบั ป้ายหรอื ขนานกับป้าย เพอื่ ใชร้ ะบุทิศทางของจดุ หมายปลายทางท่อี ยู่ข้างหน้า หรือทางซ้ายหรือทางขวาของสถานที่ติดตั้งป้าย ในกรณีจำเป็นอาจใช้เครื่องหมายลูกศรเอียงทำมุมกับป้าย เล็กนอ้ ย เพ่อื ให้สอดคลอ้ งกับทศิ ทางทีแ่ ท้จรงิ ได้ การติดตัง้ ให้เรียงลำดบั การตดิ ตั้ง โดยใหป้ า้ ยทีแ่ สดงจดุ หมายปลายทางตรงไปอยู่บนสุด และตามด้วย ด้านซ้ายและด้านขวาตามลำดับ และเครื่องหมายลูกศรที่ชี้ทิศทางตรงไปให้อยู่ด้านขวาของป้าย เครื่องหมาย ลูกศรที่ชี้ทิศทางไปทางด้านซ้ายให้อยู่ทางด้านซ้ายของป้าย เครื่องหมายลูกศรท่ีชี้ทิศทางไปทางด้านขวาให้อยู่ ทางด้านขวาของป้าย ยกเว้นเมื่อป้ายที่มีลูกศรตรงติดตั้งคู่กับป้ายที่มีลูกศรชี้ไปทางขวาเท่านั้น ให้ใช้ เครอ่ื งหมายลูกศรตรงไป อยทู่ างดา้ นซา้ ยของป้าย 4.7 ป้ายบอกระยะทาง (น.4) ป้ายบอกระยะทาง (น.4) ป้ายบอกระยะทาง ใช้ระบุข้อความแสดงถึงจุดหมายปลายทาง และตัวเลขบอกระยะทางท่ีไปสู่ จุดหมายปลายทางนน้ั ๆ เปน็ กโิ ลเมตร

- 18 - 4.8 ป้ายชุดระบทุ ิศทาง (น.23) ป้ายชุดระบุทศิ ทาง (น.23) ปา้ ยชุดระบทุ ิศทาง คือปา้ ยหมายเลขทางหลวง ซ่ึงมปี ้ายระบุทศิ ทางในลักษณะต่าง ๆ ติดต้ังประกอบ อยู่ดา้ นลา่ ง ป้ายจะบรรจเุ คร่ืองหมายลูกศรชไ้ี ปในทิศทางต่าง ๆ กัน 4.9 ปา้ ยชดุ บอกรายละเอียดทางแยก ป้ายชดุ บอกรายละเอยี ดทางแยก ประกอบด้วยปา้ ยเตอื นทางแยกข้างหน้าและป้ายบอกรายละเอยี ดทางแยกการตดิ ตั้งปา้ ยใหต้ ิดที่ระยะ 700 ม. กอ่ นถงึ ทางแยก ยกเวน้ กรณีทมี่ ปี า้ ยชุดทางแยกอยู่ในบริเวณทจี่ ะติดต้งั ให้ติดตั้งกอ่ นถึงป้ายชุดไม่น้อย กว่า 200 ม. 1) ป้ายเตือนทางแยกขา้ งหนา้ ป้ายเตือนทางแยกขา้ งหนา้ ใช้เพื่อเตอื นและแสดงคุณลักษณะของทางแยกแก่ผู้ขบั ข่ีให้ทราบล่วงหนา้ ว่าทางแยกที่จะถึงมีรูปแบบอย่างไรเป็นทางแยกที่มีสัญญาณไฟจราจรควบคุมหรือไม่ เพื่อที่ผู้ขับขี่จะได้

- 19 - เตรียมพร้อมในการเดินทางเข้าสู่ทางแยกได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย อีกทั้งยังระบุระยะทางเพื่อลดความ สบั สนในกรณีทม่ี ที างแยกเลก็ อยู่ระหวา่ งตำแหน่งการติดต้ังปา้ ยกบั ทางแยกหลกั การติดตั้งป้ายเตือนทางแยกข้างหน้านี้ให้ติดควบคู่กับป้ายบอกรายละเอียดทางแยก ทั้งนี้ ในกรณีท่ี ทางแยกนั้นเป็นทางแยกทีม่ ีชื่อเฉพาะเปน็ ทรี่ ู้จักสามารถนำชื่อของทางแยกนั้น ๆ มาแทนคำวา่ “ทางแยก” ได้ และเปลี่ยนข้อความภาษาอังกฤษให้ตรงกับช่ือของแยกนั้นด้วย ปา้ ยเตือนทางแยกขา้ งหน้า ป้ายเตอื นทางแยกขา้ งหน้า (กรณีมชี อ่ื ทางแยก) 2) ป้ายบอกรายละเอยี ดทางแยก ป้ายบอกรายละเอียดทางแยก ภายในป้ายจะระบุจุดหมายปลายทางในทิศทางต่าง ๆ และระยะทาง ไปสู่จุดหมายปลายนั้น ๆ โดยลูกศรบอกทิศทางให้อยู่ทางด้านซ้ายของป้าย และระยะทางจะอยู่ด้านขวา ของป้าย การใช้จะใช้ควบคูก่ ับป้ายเตอื นทางแยกขา้ งหนา้ ปา้ ยบอกรายละเอียดทางแยก

- 20 - บทที่ 5 ปา้ ยจราจรมาตรฐานสงู 5.1 ปา้ ยแนะนำลว่ งหน้า ป้ายแนะนำล่วงหน้า เป็นป้ายที่จะให้ข้อมูลแก่ผู้ใช้ทางเมื่อเข้าใกล้ทางออกหรือทางร่วมทางแยก เพื่อให้ผู้ขับขี่เตรียมพร้อมที่จะเปลี่ยนช่องจราจรสำหรับเดินทางไปยังจุดหมายปลายทางที่จะแยกออกจาก กระแสจราจรหลัก 1) ป้ายแนะนำลว่ งหน้าบริเวณทางแยกตา่ งระดบั รายละเอียดของป้าย ปกตจิ ะใชป้ า้ ยแนะนำล่วงหน้า ชนิดข้อความโดยบอกระยะทาง 1 กม. เพื่อแจ้งให้ผู้ขับขี่ทราบว่าอีก 1 กม. จะถึงทางออกไปยังจุดปลายทาง ต่าง ๆ โดยทิศทางปลายทางจะระบุสัญลักษณ์หมายเลขทางหลวง ชื่อจุดหมายปลายทาง โดยส่วนบนจะระบุ ชื่อทางแยกต่างระดับที่จะถึง ปา้ ยแนะนำล่วงหน้าบริเวณทางแยกตา่ งระดับ 2) ป้ายแนะนำล่วงหน้าชนิดแผนที่ เป็นป้ายจราจรที่ใช้สัญลักษณ์ของรูปแบบจำลองจากรูปแบบทาง เรขาคณติ ของทางแยก และจุดหมายปลายทางต่าง ๆ ตามทิศทางน้นั ๆ จะใชใ้ นกรณีท่ขี ้อความจะระบุในป้าย มีจำนวนมากทำให้ไม่สามารถสื่อความหมายให้ชัดเจน หรือรูปแบบทางเรขาคณิตของทางแยกมีความซับซ้อน ซึ่งอาจทำให้เกิดความสับสน ส่วนบนของป้ายจะบอกระยะทางจากตำแหน่งของป้ายจนถึงทางแยก พร้อมท้ัง ขอ้ ความ “ทางแยกขา้ งหนา้ ” หรือ “ทางแยกต่างระดับข้างหนา้ ” ป้ายแนะนำล่วงหน้าชนดิ แผนท่ี

- 21 - 5.2 ป้ายแนะนำลว่ งหนา้ สำหรบั ทางหลวงที่มที างขนาน 1) ป้ายแนะนำล่วงหน้าสำหรบั เข้าทางหลัก - รายละเอยี ดในแผ่นปา้ ย จะมขี อ้ ความ “เขา้ ทางหลัก” พรอ้ มท้ังระบรุ ะยะทางถงึ จุดเร่ิมผาย เข้าทางหลัก สำหรับกรณีที่ต้องการให้ใช้ทางหลักไปยงั จุดปลายทาง ให้เขียนจุดปลายทางดังกล่าวอยู่ส่วนล่าง เพิม่ เตมิ - การติดตั้ง ให้ติดตั้งที่ระยะ 1 กม. ก่อนถึงจุดเข้าทางหลักโดยอาจจะเป็นป้ายข้างทางหรือ ปา้ ยแขวนสูง ป้ายแนะนำล่วงหน้าสำหรับเขา้ ทางหลัก ปา้ ยแนะนำล่วงหน้าสำหรบั เข้าทางหลัก สำหรบั ปา้ ยแขวนสงู สำหรับป้ายขา้ งทาง 2) ปา้ ยแนะนำลว่ งหนา้ สำหรับออกทางขนาน ป้ายแนะนำล่วงหนา้ สำหรับออกทางขนาน - รายละเอียดในแผ่นป้ายแบ่งเป็น 2 ส่วน ส่วนบนจะมีข้อความ “ออกทางขนาน” พร้อมทั้ง ระบุระยะทางถึงจุดเริ่มผายออกทางขนาน ส่วนล่างให้เขียนจุดหมายปลายทางที่ต้องใช้ทางขนานไปยัง จุดหมายปลายทางน้นั 1-2 ขอ้ ความ ในกรณจี ำเปน็ สามารถเพม่ิ เตมิ ไดอ้ ีก แตไ่ มค่ วรเกนิ 3 ขอ้ ความ - ในกรณีที่มีการกำหนดหมายเลขทางออกให้เพิ่มป้ายหมายเลขทางออกไว้ด้านบนของป้าย แนะนำลว่ งหน้าด้วย - สำหรับการนำไปยังจุดหมายปลายทางใดที่จำเป็นต้องออกทางขนานก่อนจึงสามารถไปยัง จุดหมายปลายทางนั้นได้ ให้ใช้ชื่อจุดหมายปลายทางนั้นบนป้ายแนะนำทางออกล่วงหน้าสาหรับทางออกทาง ขนาน โดยชื่อแรกเป็นจุดหมายปลายทางท่ถี งึ ก่อน และใหร้ ะบทุ ้งั ภาษาไทยและภาษาองั กฤษ - ป้ายแนะนำล่วงหน้าสาหรับทางออกที่มีทางขนานใช้ร่วมกับป้ายชี้ทางออกทางขนาน โดย ชื่อจุดหมายที่ใชบ้ นป้ายท้ังสองน้ีจะต้องเปน็ ชอ่ื เดียวกัน เพ่อื ใหผ้ ใู้ ชท้ างมน่ั ใจวา่ เป็นทางออกที่ถูกต้อง

- 22 - - การติดตั้ง ให้ติดตั้งที่ระยะ 1 กม. ก่อนถึงจุดออกจากทางหลัก กรณีที่ทางสายหลักมีช่อง จราจรตั้งแต่ 3 ช่องจราจรขึ้นไป ซึ่งผู้ขับขี่ใช้ความเร็วสูงและการเปลี่ยนช่องจราจรทำได้ลำบาก อาจ ปรบั เปล่ียนเป็นป้ายแขวนสูงแบบคร่อมผิวจราจร 5.3 ป้ายแนะนำการใช้ชอ่ งจราจร เป็นป้ายที่แนะนำการเข้าช่องจราจรก่อนถึงทางออกหรือทางแยกหลักเพื่อแนะนำให้ผู้ขับขี่เข้าสู่ช่อง จราจรไดอ้ ยา่ งถูกต้อง และมีระยะท่ีเพียงพอในการเปลี่ยนช่องจราจร ระยะตดิ ต้ังข้ึนอยู่กับจำนวนช่องจราจรท่ี จะตอ้ งทำการเบ่ียง โดยทวั่ ไปติดต้ังทีร่ ะยะ 400-800 ม. ก่อนถึงทางออกหรือทางแยกหลัก ปา้ ยแนะนาการใช้ ชอ่ งจราจรมี 2 รูปแบบ ดงั น้ี 1) ป้ายแนะนำการใช้ช่องจราจรสำหรับทางแยกต่างระดับ ป้ายนี้สามารถใช้ได้กับทางแยกต่างระดับ หรือทางแยกทั่วไป แนะนำให้ใช้เป็นป้ายแขวนสูงแบบคร่อมผิวจราจร โดยอาจจะมี 2-3 กรอบป้ายบน โครงสรา้ งเดยี วกัน - ป้ายที่หนึง่ หากทางออกอยู่ทางซ้ายของทางหลัก ป้ายจะระบุสัญลักษณ์หมายเลขทางหลวง พร้อมจุดหมายปลายทางใหเ้ ขยี น “ชดิ ซ้าย” โดยติดตงั้ อยู่ทางซ้ายของป้ายท่ีสอง - ปา้ ยทสี่ องเป็นป้ายบอกจุดหมายปลายทางสำหรับรถตรงไปจะระบสุ ัญลักษณ์หมายเลขทาง หลวง พร้อมจุดหมายปลายทางให้เขยี น “ตรงไป” โดยติดต้งั บริเวณกลางผวิ จราจร - ป้ายที่สามหากทางออกอยู่ทางขวาของทางหลกั ป้ายจะระบุสัญลักษณ์หมายเลขทางหลวง พร้อมจุดหมายปลายทาง ใหเ้ ขยี น “ชิดขวา” โดยติดต้งั อย่ทู างขวาของป้ายทสี่ อง ทั้งนี้ ป้ายที่หนึ่งและป้ายที่สามใหต้ ิดตั้งเฉพาะทีม่ ีทางออกทีส่ อดคล้องกับป้ายแนะนำลว่ งหนา้ เทา่ นั้น สำหรบั ข้อความทใี่ ชต้ ้องใชช้ ื่อเดียวกับป้ายแนะนาล่วงหนา้ การติดตั้ง ให้ติดตั้งที่ระยะ 500 ม. จากจุดเริ่มผายออกสู่จุดแยกที่ใกล้ที่สุด อย่างไรก็ตาม ต ำแหน่ง ป้ายสามารถปรับเปลี่ยนได้หากมีวัสดุหรือโครงสร้างอื่นบดบังหน้าป้าย เช่น สะพาน สะพานลอยคนเดินข้าม หรือทางโค้ง โดยใหป้ รับตำแหนง่ การตดิ ตง้ั แตไ่ มค่ วรเกนิ 100 ม.

- 23 - ในกรณีที่จุดหมายปลายทางบนป้ายมีมากกว่า 3 ข้อความ ให้ใช้ลูกศรชี้ลงแทนคาว่า “ชิดซ้าย” “ตรงไป” และ “ชิดขวา” โดยหัวลูกศรต้องชี้ที่กึ่งกลางช่องจราจรที่แนะนำให้ผู้ขับขี่ใช้ช่องจราจรนั้นไปยัง จุดหมายปลายทาง เน่อื งจากจะมขี อ้ ความบนป้ายมากเกนิ ไป 2) ปา้ ยแนะนำการใช้ช่องจราจรสำหรบั ทางหลวงทีม่ ีทางขนาน - ปา้ ยแนะนำการใชช้ อ่ งจราจรเขา้ ทางหลัก ลักษณะป้ายเขียนตัวอักษรด้านบน “เข้าทาง หลัก” บรรทัดที่สองเขียน “ชดิ ขวา” สำหรบั บรรทดั ลา่ งลงไปเป็นภาษาอังกฤษการตดิ ตงั้ ปกตจิ ะติดตงั้ บนป้าย แขวนสูงแบบแขนย่ืน โดยใหต้ ดิ ต้งั ทีด่ ้านซา้ ยของทางขนาน ห่างจากจดุ เร่ิมผายเข้าทางหลัก 500 ม. ปา้ ยแนะนำการใช้ช่องจราจรเข้าทางหลัก - ป้ายแนะนำการใชช้ อ่ งจราจรออกทางขนาน ลักษณะป้ายเขียนตัวอักษรดา้ นบน “ออกทาง ขนาน” บรรทัดที่สองเขียน “ชิดซ้าย” สหรับบรรทัดล่างลงไปเป็นภาษาอังกฤษ การติดตั้ง ปกติจะติดตั้งบน ป้ายแขวนสงู แบบแขนยื่น โดยให้ตดิ ตัง้ ท่ีด้านขวาของทางหลัก ห่างจากจุดเรม่ิ ผายออกจากทางหลัก 500 ม. ป้ายแนะนำการใช้ชอ่ งจราจรออกทางขนาน

- 24 - 5.4 ป้ายแนะนำช้ที างออก (Exit Guide Signs) เป็นปา้ ยบอกจุดหมายปลายทางทตี่ ิดตั้งบริเวณจุดเริม่ ผายของช่องทางออกหรือทางแยก อาจเป็นป้าย เดี่ยวแขวนสูงแบบแขนยื่น หรือเป็นป้ายชุด หรือเป็นป้ายแขวนสูงชนิดคร่อมผิวจราจร โดยป้ายมี 3 รูปแบบ ดังน้ี 1) ป้ายแนะนำชี้ทางออกสำหรับทางแยกต่างระดับและทางแยกทั่วไป (กรณีเป็นป้ายแขวนสูงแบบ คร่อมผิวจราจร) เปน็ ปา้ ยชดุ ทต่ี ิดตั้งบริเวณจุดเร่ิมผายของชอ่ งทางออกหรือทางแยก ประกอบดว้ ย - ป้ายชี้ช่องจราจร เป็นป้ายแขวนสูงชนิดคร่อมผิวจราจรเพื่อบอกช่องจราจรที่สามารถเดินทางไปยัง จุดหมายปลายทางต่าง ๆ โดยใช้ลูกศรชี้ช่องจราจรเป็นลกู ศรชี้ลง แสดงถึงการช้ีช่องจราจรที่จะไปยังจุดหมาย ปลายทางนนั้ ๆ โดยลกู ศรจะต้องอยกู่ ่งึ กลางของช่องจราจรและใหใ้ ชจ้ นวนลูกศรเท่ากับจานวนของชอ่ งจราจร ป้ายช้ชี ่องจราจร - ป้ายชี้ทิศทาง เป็นป้ายแขวนสูงชนิดคร่อมผิวจราจรเพื่อบอกทิศทางที่จะนำไปสู่จุดหมายปลายทาง ตา่ งๆ โดยลูกศรชีท้ ิศทางเป็นลูกศรช้ีขึน้ แสดงทศิ ทางของจุดหมายปลายทางน้ัน ๆ ให้ใชเ้ พียงลูกศรเดียว ไม่ว่า ช่องจราจรที่ไปยังจุดหมายปลายทางนั้นจะมีมากกว่า 1 ช่องจราจร โดยลูกศรชี้ทิศทางมีอยู่ 2 ลักษณะ ทั้งนี้ ข้นึ อยู่กบั ลกั ษณะทางเรขาคณติ และความเร็วในการออกแบบ แบบชี้เอียง ลูกศรชี้เอียง ใช้กรณีเป็นทางแยกต่างระดับ หรือสะพานยกระดับหรือใช้เมื่อมีการแยก ออกจากทางตรงด้วยรัศมโี คง้ มากกว่าหรือเทา่ กบั 40 ม. หรอื ความเรว็ ในโคง้ มากกว่าหรอื เท่ากับ 30 กม./ชม. ปา้ ยชี้ทิศทางแบบชเ้ี อียง แบบชี้ฉาก ลูกศรช้ฉี าก ใชเ้ มื่อมกี ารแยกออกจากทางตรงดว้ ยรัศมีโคง้ น้อยกวา่ 40 ม. หรอื ความเร็วใน โค้งนอ้ ยกวา่ 30 กม./ชม. ป้ายช้ีทศิ ทางแบบชี้ฉาก

- 25 - หมายเหตุ ตำแหน่งการติดตั้งท่ีแนะนาน้ีเป็นตำแหน่งการติดตั้งในทางตรง ในกรณีท่ีตำแหน่งของป้าย อยู่ในโค้งราบ หรือมีสิ่งกีดขวาง อันมีผลให้มุมมองของการมองเห็นเปลี่ยนไป ทำให้ผู้ขับขี่สับสน ให้เลื่อน ตำแหน่งการติดตัง้ ไปยังจุดที่เหมาะสม 2) ป้ายแนะนำชที้ างออกสาหรับทางแยกต่างระดับและทางแยกทั่วไป (กรณีเป็นป้ายแขวนสูงแบบ แขนยื่น) เป็นป้ายเดี่ยวที่ติดตั้งบริเวณจุดเริ่มผายของช่องทางออกหรือทางแยกรูปแบบป้ายเป็นแบบบอก ทิศทางของจุดหมายปลายทาง การเรียงลำดับจุดหมายปลายทาง ให้จุดหมายปลายทางทิศตรงไปอยู่บนสุด ตามด้วยด้านซ้าย และด้านขวา ตามลำดับ และเครื่องหมายลูกศรที่ชี้ทิศทางตรงไปให้อยู่ด้านขวาของป้าย ลูกศรที่ชี้ทิศทางไปทางด้านซ้ายให้อยู่ทางด้านซ้ายของป้าย ลูกศรที่ชี้ทิศทางด้านขวาให้อยู่ทางด้านขวาของ ป้าย ยกเว้นเมื่อปา้ ยที่มลี ูกศรชี้ตรงไปตดิ ตั้งคู่กับป้ายที่มีลูกศรที่ช้ีไปทางขวา ให้เครื่องหมายลูกศรชี้ตรงไป อยู่ ทางดา้ นซา้ ยของปา้ ย 3) ปา้ ยชีท้ างออกสำหรบั ทางหลวงที่มที างขนาน ป้ายชี้ทางออกชนิดระบุจุดหมายปลายทาง เป็นป้ายที่แนะนาให้ผู้ขับขี่ทราบว่าเมื่อจะเดินทางไปยัง จุดหมายปลายทางนั้นๆ จะต้องออกจากทางหลักเพื่อเดินทางไปยังจุดหมายปลายทางที่ระบุในแผ่นป้าย ส่วนบนของป้ายมีข้อความว่า “ทางออก” และมีหมายเลขทางออก (ในกรณีมีการใช้หมายเลขทางออก) ใน สว่ นล่างจะระบุถึงจุดหมายปลายทางซึ่งจะตอ้ งเปน็ ช่ือเดียวกนั กับชอ่ื ทใี่ ช้บนปา้ ยแนะนำล่วงหนา้ ท่ีใชร้ ว่ มกัน การตดิ ตัง้ ในกรณีท่สี ามารถเหน็ ทางออกได้ชัดเจนหรือเป็นทางแยกตา่ งระดับ ให้ตดิ ตั้งป้ายน้ีเป็นป้าย ข้างทางที่จุดแยก (Gore area) แทนที่จะติดป้ายชี้ทางออกปกติ เพื่อให้สามารถบอกรายละเอียดของจุดหมาย ปลายทางต่าง ๆ ได้ชัดเจนยง่ิ ขนึ้ เมื่อติดตั้งกับทางออกทางขนาน ให้ติดตั้งที่จุดผายของช่องทางออกหรือที่ระยะ 150-200 ม. ก่อนถึง ทางออก และใชร้ ว่ มกบั ป้ายชี้ทางออกซ่ึงติดตัง้ ทจี่ ดุ แยก (Gore area) กรณที างสายหลกั มีช่องจราจรตง้ั แต่ 3 ชอ่ งจราจรขึน้ ไป การจราจรใชค้ วามเร็วสูง และการเปลยี่ นช่อง จราจรทำไดล้ ำบาก อาจปรบั เปลย่ี นไปใชเ้ ป็นปา้ ยแขวนสงู ชนดิ คร่อมผิวจราจร

- 26 - 5.5 ป้ายแนะนำทางเขา้ -ออกทางหลัก (Entrance–Exit Direction Signs) ป้ายแนะนำทางเข้า-ออกทางหลัก (น.10) เป็นป้ายทีใ่ ช้ยนื ยันจดุ ทีเ่ ปน็ ทางเข้า-ออก ระหว่างทางหลกั กับทางขนาน หรือทางออกท่นี าไปสูจ่ ุดหมายปลายทางที่ต้องเปล่ยี นทศิ ทางจากทางหลกั 5.6 ป้ายหมายเลขทางออก ป้ายหมายเลขทางออก เป็นป้ายจราจรเสริมประกอบกับป้ายแนะนำชี้ทางออก เพื่อให้ผู้ขับข่ี เตรียมพรอ้ มทจ่ี ะออกจากระบบทางหลวงได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย 5.7 ปา้ ยชอื่ ทางแยกต่างระดับ ป้ายชื่อทางแยกต่างระดับ เป็นป้ายจราจรเสริมประกอบกับป้ายแนะนำล่วงหน้าสาหรับทางแยกต่าง ระดับที่ระยะ 1 กม. เพื่อให้ผู้ขับขี่ทราบว่ามีทางแยกต่างระดับล่วงหน้าที่ระยะ 1 กม. ทำให้สามารถ เตรียมพร้อมที่จะออกจากระบบทางหลวงไดอ้ ยา่ งถูกต้องและปลอดภยั

- 27 - เอกสารอ้างอิง 1. คมู่ อื เลม่ ที่ 1 คมู่ ือมาตรฐานปา้ ยจราจร (มนี าคม 2561) กรมทางหลวง กระทรวงคมนาคม 2. คู่มือเล่มที่ 2 คู่มือมาตรฐานการออกแบบและติดตั้งป้ายจราจร (มีนาคม 2561) กรมทางหลวง กระทรวงคมนาคม 3. คู่มือเครื่องหมายควบคุมการจราจร ภาค 1 ป้ายจราจร พ.ศ. 2531 (พฤษภาคม 2547) กรมทางหลวง กระทรวงคมนาคม 4. มาตรฐานการป้องกันอบุ ัติภยั ทางถนน กรมส่งเสรมิ การปกครองท้องถิน่ กระทรวงมหาดไทย 5. คู่มือเครื่องหมายจราจรฉบับสมบูรณ์ เล่มที่ 3 คู่มือการใช้เครื่องหมายจราจรบริเวณทางแยก พ.ศ. 2547 สำนกั งานนโยบายและแผนการขนสง่ และจราจร กระทรวงคมนาคม 6. เอกสารการเรียนรู้ด้วยตนเองเกี่ยวกับมาตรฐานความปลอดภัยด้านการจราจรและขนส่ง เล่มที่ 3 เอกสารการเรยี นรดู้ ้วยตนเองเก่ียวกับเครื่องหมายจราจรบริเวณทางแยก สำนกั งานนโยบายและแผนการขนส่ง และจราจร กระทรวงคมนาคม 7. คู่มือการใช้อุปกรณ์ควบคุมการจราจร ฉบับปี พ.ศ.2554 คู่มือการใช้อุปกรณ์ควบคุมการจราจร บรเิ วณทางแยก กรมทางหลวง กระทรวงคมนาคม 8. คู่มือการใช้อุปกรณ์ควบคุมการจราจร ฉบับปี พ.ศ.2554 คู่มือและมาตรฐานป้ายจราจร กรมทางหลวง กระทรวงคมนาคม 9. คมู่ ือการตดิ ตั้งป้ายจราจรบรเิ วณทางแยก พ.ศ. 2546 กรมทางหลวง กระทรวงคมนาคม 10. ค่มู ือการตดิ ตงั้ ป้ายจราจรบริเวณทางแยก พ.ศ. 2552 กรมทางหลวง กระทรวงคมนาคม

- 28 - ภาคผนวก การตดิ ตั้งปา้ ยจราจรบรเิ วณทางแยกในรปู แบบตา่ ง ๆ

- 29 - การติดตัง้ ปา้ ยจราจรบรเิ วณส่ีแยกสัญญาณไฟในเขตเมอื ง ถนนสายหลักตัดกับถนนสายหลัก

- 30 - การติดตัง้ ป้ายจราจรบรเิ วณส่ีแยกสัญญาณไฟในเขตเมอื ง ถนนสายหลักตัดกับถนนสายรอง

- 31 - การตดิ ตัง้ ปา้ ยจราจรบริเวณสแ่ี ยกสญั ญาณไฟในเขตเมอื ง ถนนสายรองตดั กับถนนสายรอง

- 32 - การตดิ ตัง้ ปา้ ยจราจรบริเวณสีแ่ ยกไมม่ สี ัญญาณไฟในเขตเมอื ง ถนนสายรองตัดกบั ถนนสายรอง

- 33 - การตดิ ต้ังป้ายจราจรบริเวณสีแ่ ยกสญั ญาณไฟในเขตเมอื ง ถนนสายรองตัดกบั ถนนซอย

- 34 - การติดต้ังป้ายจราจรบรเิ วณส่แี ยกไม่มสี ัญญาณไฟในเขตเมอื ง ถนนสายรองตัดกับถนนซอย

- 35 - การติดตัง้ ป้ายจราจรบรเิ วณสแี่ ยกสญั ญาณไฟนอกเขตเมอื ง ถนนสายหลักตัดกับถนนสายหลัก

- 36 - การติดตง้ั ป้ายจราจรบรเิ วณสีแ่ ยกสัญญาณไฟนอกเขตเมอื ง ถนนสายหลักตดั กับถนนสายรอง

- 37 - การตดิ ตัง้ ป้ายจราจรบรเิ วณสีแ่ ยกไม่มสี ญั ญาณไฟนอกเขตเมอื ง ถนนสายหลักตัดกับถนนสายรอง

- 38 - การตดิ ต้ังป้ายจราจรบรเิ วณสีแ่ ยกไมม่ สี ญั ญาณไฟนอกเขตเมอื ง ถนนสายหลักตดั กบั ถนนซอย

- 39 - การตดิ ต้ังป้ายจราจรบรเิ วณสีแ่ ยกไมม่ สี ญั ญาณไฟนอกเขตเมอื ง ถนนสายรองตดั กบั ถนนซอย

- 40 - การติดตัง้ ป้ายจราจรบรเิ วณสามแยกสัญญาณไฟในเขตเมอื ง ถนนสายหลกั ตัดกบั ถนนสายหลัก

- 41 - การติดตัง้ ป้ายจราจรบริเวณสามแยกสัญญาณไฟในเขตเมอื ง ถนนสายหลกั ตัดกบั ถนนสายรอง

- 42 - การติดต้ังป้ายจราจรบรเิ วณสามแยกไมม่ ีสญั ญาณไฟในเขตเมอื ง ถนนสายหลักตัดกบั ถนนสายหลกั

- 43 - การติดต้ังปา้ ยจราจรบรเิ วณสามแยกไมม่ สี ัญญาณไฟในเขตเมอื ง ถนนสายหลักตัดกบั ถนนซอย