แนวทางการพัฒนาภาษาไทย

คำนำ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานได้กำหนดนโยบายสำคัญให้นักเรียนทุกระดับช้ัน อ่านออก เขียนได้ อ่านคล่องเขียนคล่อง และสื่อสารได้เพื่อเป็นการวางรากฐานในการเรียนรู้ โดยใน ปีงบประมาณ 2564 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแพร่ เขต 1 ได้กำหนดเป้าหมายให้ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 และ 2 อ่านออกเขียนได้ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ขึ้นไปต้องอ่านคล่อง เขียนคล่อง และสื่อสารได้ และเพื่อให้การดำเนินงานจากนโยบายสู่การปฏิบัติเป็นรูปธรรมชัดเจนยิ่งข้ึน สถานศกึ ษาในสงั กดั สามารถดำเนินงานได้เป็นไปในทิศทางเดียวกนั โดยคำนงึ ถงึ ความสอดคล้องของบริบท และพื้นที่ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแพร่ เขต 1 จึงได้จัดทำ “แนวทางการดำเนินงาน ขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอนภาษาไทยสู่ความสำเร็จ ปีงบประมาณ 2564” ขึ้นเพื่อให้ การดำเนินงานอยา่ งเปน็ ระบบและเช่อื มโยงกบั ภารกจิ ของสถานศึกษา ในโอกาสนี้สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแพร่ เขต 1 ขอขอบคุณครูผู้สอน และ ผู้บริหารสถานศึกษาทุกท่าน ที่ให้ความสำคัญในการขับเคลื่อนการนำนโยบายสู่การปฏิบัติในระดับ สถานศกึ ษา เพื่อพฒั นาคุณภาพผู้เรยี นอยา่ งเต็มท่ี (นายอภริ ักษ์ อมิ่ จติ อนุสรณ์) ผอู้ ำนวยการสำนักงานเขตพ้ืนทกี่ ารศึกษาประถมศึกษาแพร่ เขต 1

สารบญั เร่ือง หนา้ มาตรการพฒั นาคุณภาพการเรียนการสอนภาษาไทย 1 สว่ นท่ี 1 บทนำ 2 2 เป้าหมายของการพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอนภาษาไทย 2 วตั ถปุ ระสงค์ของการดำเนินงาน 3 ส่วนที่ 2 แนวทางการดำเนนิ งาน 4 5 ปฏทิ ินการดำเนินงาน 5 ส่วนที่ 3 ตัวอย่างวิธีสอนการอ่าน การเขยี น ภาษาไทย 6 6 ลำดบั ขั้นในการสอนให้นกั เรียนอา่ นออกเขียนได้ 7 เทคนิคการสอนภาษาไทยด้วยบันได 4 ข้ัน 8 วิธีการสอนแบบโฟนิกส์ 9 แนวทางการสอนภาษาไทยแบบแจกลูกสะกดคำ ของ สพป.แพร่ เขต 1 ตวั อยา่ งแบบประเมินการอ่านการเขียนภาษาไทย ช้ันป.1 คณะทำงาน

มาตรการพัฒนาคณุ ภาพการเรยี นการสอนภาษาไทย สำนักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษาแพร่ เขต 1 ๑. สง่ เสริมให้สถานศึกษาคดั กรองความสามารถในการอ่าน การเขียน ของนักเรียนทุกระดับชัน้ ๒. ส่งเสรมิ การจดั การเรยี นรภู้ าษาไทยดว้ ยกจิ กรรมการสอนทกั ษะที่สมั พันธก์ ันทั้งดา้ นการฟัง ดู พูด อ่าน และเขยี น โดยเนน้ การจัดการเรยี นรูเ้ ชงิ รุก Active Learning ทกุ ระดบั ช้นั ๓. สง่ เสรมิ การเรียนรใู้ หน้ ักเรียนอา่ นออกเขียนได้อ่านคลอ่ ง เขียนคลอ่ ง อา่ นรเู้ ร่อื ง (อา่ นเขา้ ใจ) สามารถสอื่ สาร และแสดงทรรศนะ (ความเห็น) ได้ ๔. ส่งเสริมนกั เรยี นให้ท่องจำ กฎเกณฑท์ างภาษาท่ตี อ้ งรู้ เชน่ เสยี ง และอกั ษรไทย (สระ พยัญชนะ และวรรณยุกต์) การผันวรรณยุกต์ ไตรยางศ์ (อักษรสามหมู่) รวมถึงกฎเกณฑ์ทางภาษาอื่น ๆ ที่จำเป็น ๕. ส่งเสรมิ การอา่ น การเขียน เรียนรคู้ ำ และความหมายจากคำพ้ืนฐานคำในบทเรยี น คำท่ี นกั เรียนควรรู้คำในชวี ิตประจำวัน เชน่ ฝกึ เขียนตามคำบอกฝึกเขียนคำยาก คำทม่ี ักเขียนผิด คำศัพทบ์ ัญญัติ ต่าง ๆ เปน็ ตน้ ๖. ส่งเสริมใหน้ กั เรียนทอ่ งอาขยานภาษาไทยท้งั บทหลกั บทเลอื กหรือบทเพิ่มเตมิ ทุกระดับช้ัน ๗. ส่งเสริมพฒั นาทักษะการเขยี นลายมอื การเขียนเลขไทยและแก้ไขปัญหาลายมือนกั เรียน ทุกระดบั ช้นั ๘. สง่ เสริมการฝกึ ทกั ษะการเขยี นและเขยี นเชิงสรา้ งสรรค์ ในรูปแบบตา่ ง ๆ เช่นเขียนจดบันทกึ เขียนเรื่องจากภาพ เขียนเรียงความ ย่อความ เขียนแสดงความคิดเห็น เขียนคำคล้องจอง คำประพันธ์ ทุกระดบั ชัน้ 9. ส่งเสริมการจัดกจิ กรรมส่งเสรมิ นิสยั รกั การอา่ น การศึกษาคน้ คว้าทกุ ระดับชั้น 10. สง่ เสริม สนบั สนุนนักเรยี นใหเ้ ขา้ รว่ มประกวด แข่งขัน ทักษะทางวชิ าการ ดา้ นภาษาไทยใน ระดับต่าง ๆ อย่างหลากหลาย 11. ส่งเสริมการวจิ ยั ในช้ันเรียน และการวเิ คราะห์วจิ ยั สร้างนวตั กรรมแกป้ ัญหาหรอื พัฒนา การจดั การเรยี นรกู้ ลุ่มสาระการเรียนร้ภู าษาไทย 12. ส่งเสริมให้ครูใชก้ ระบวนการ PLC (Professional Learning Community) ในการแกป้ ัญหา พฒั นาการเรียนการสอนภาษาไทย และ เร่งรัดคณุ ภาพการอา่ นออก เขยี นได้

ส่วนที่ 1 บทนำ การเรียนรู้ภาษาไทยเป็นเครื่องมือสำคัญในการพัฒนา และส่งเสริมความรู้ความคิดให้กับเยาวชน ของประเทศในศตวรรษที่ 21 เนื่องจากภาษาไทยเป็นเครื่องมือสำคัญในการแสวงหาความรู้ ติดต่อสื่อสาร และสร้างสัมพันธภาพและความเข้าใจอันดีต่อกัน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแพร่ เขต 1 ตระหนักถึงความสำคัญ ดังกล่าว จึงกำหนดนโยบายมุ่งเน้นให้ทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการขับเคลื่อนการ พฒั นาคุณภาพการเรยี นการสอนภาษาไทย ไปสู่เป้าหมายที่กำหนด สำหรับการพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอนภาษาไทย ในปีงบประมาณ 2564 มีจุดเน้นสำคัญ ตามนโยบายของกระทรวงศกึ ษาธกิ ารคอื นักเรยี นชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี1 - 3 ตอ้ งอ่านออก เขยี นได้ มีทกั ษะ การเขยี นคัดลายมือ การออกแบบการเรยี นรู้เชงิ รุก Active Learning ผา่ นการจดั การเรียนรู้ท่ีหลากหลาย ส่งผลให้นักเรียนมีความรู้ความสามารถ และใช้ภาษาไทยเพื่อการสื่อสารและการเรียนรู้ได้อย่างมี ประสทิ ธิภาพมากยง่ิ ขน้ึ เปา้ หมายของการพฒั นาคุณภาพการเรยี นการสอนภาษาไทย ยกระดับผลการประเมินการอ่าน (RT) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 การประเมินคุณภาพผู้เรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 (NT) และผลการทดสอบระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O – NET) วิชาภาษาไทย ใหม้ ากกวา่ รอ้ ยละ 50 นกั เรยี นสงั กัดสำนักงานเขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษาแพร่ เขต 1 ทกุ คน มที ักษะ การอา่ น การเขยี น การคดิ วิเคราะห์ เขียนส่อื ความ ตามาตรฐานท่หี ลักสูตรกำหนด วตั ถปุ ระสงค์ของการดำเนนิ งาน 1. เพอื่ ให้ผบู้ ริหารสถานศึกษา ครผู ้สู อน บุคลากรทางการศกึ ษา ใหค้ วามสำคัญ มีความตระหนัก และรว่ มมือกนั ในการพฒั นาคุณภาพการเรียนการสอนภาษาไทย และแกป้ ัญหานักเรยี นอ่านไม่ออกเขียน ไม่ได้ 2. เพอ่ื ให้ครผู ู้สอนทุกกลมุ่ สาระการเรียนรู้ในสถานศึกษามคี วามรูค้ วามเข้าใจ สามารถเชื่อมโยง การเรยี นร้สู กู่ ารพฒั นาคณุ ภาพการเรยี นการสอนภาษาไทยได้ 3. เพ่ือให้นักเรยี นมีความรู้ความสามารถดา้ นการอ่าน การเขยี น ตามมาตรฐานที่หลักสูตรกำหนด

ส่วนที่ 2 แนวทางการดำเนินงาน แนวทางการดำเนนิ งานพัฒนาคณุ ภาพการเรยี นการสอนภาษาไทย และ เรง่ รัดคณุ ภาพการอ่าน ออก เขยี นได้ “7 ส เรง่ รัดคุณภาพการอา่ นออก เขียนได้” 1. สรา้ ง : สรา้ งความตระหนกั ประกาศมาตรการด้านการแก้ปัญหานักเรียนอา่ นไม่ออก เขยี น ไม่ได้ และพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอนภาษาไทย ในระดบั เขตพนื้ ที่การศึกษา ระดับกลุ่มเครือข่าย การศึกษา และระดับสถานศึกษา 2. สำรวจ : คัดกรองจดั กลุ่มเดก็ สถานศกึ ษาดำเนนิ การคัดกรองความสามารถดา้ นการอา่ น และการเขียนภาษาไทยของนักเรียนในแตล่ ะระดบั ช้ันโดยแยกเปน็ เปน็ กลุ่มเก่ง ปานกลาง อ่อน 3. สอ่ื : สำนักงานเขตพ้นื ท่ีการศกึ ษารวบรวมส่ือ สนบั สนนุ สถานศกึ ษา ผู้บรหิ ารสถานศกึ ษาใช้ กระบวนการ PLC เพ่ือวางแผนแก้ปัญหา ส่งเสริมครผู ูส้ อนผลติ สอ่ื และพฒั นานวตั กรรม เพือ่ แกป้ ญั หา นักเรียนอ่านไม่ออก เขียนไม่ได้ 4. สอน : ใช้วธิ สี อนทส่ี อดคลอ้ งกับศกั ยภาพความต้องการของนักเรียนตามสภาพ และบรบิ ท เพ่ือใหน้ กั เรียนอา่ นออกเขยี นได้ โดยเนน้ การจัดการเรยี นรู้เชิงรุก Active Learning 5. สอบ : ประเมินการอ่าน การเขยี น ตามปฏิทนิ ของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พนื้ ฐาน หรอื ปฏทิ นิ ทส่ี ถานศึกษากำหนดข้ึน ทุกระดับช้ันโดยบันทกึ ผลการประเมินรายคน รายดา้ น และ รายชน้ั เรียน 6. เสรมิ : วเิ คราะห์ผลประเมินการอ่าน การเขียน รายคน รายด้านเพือ่ ใหท้ ราบปัญหาทแ่ี ทจ้ รงิ นำผลมาสง่ เสรมิ เดก็ เก่ง แก้ปัญหาเดก็ อ่อนโดยการสอนซ่อมเสริม /ผบู้ รหิ ารสถานศึกษานิเทศภายในอย่าง ตอ่ เนอื่ ง /ศึกษานิเทศกน์ ิเทศชว่ ยเหลือเพือ่ ชี้แนะ 7. สนับสนุน : จัดกจิ กรรมทา้ พิสูจนน์ ักเรยี นชั้นประถมศึกษาปที ่ี 1 - ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 3 อ่านออกเขยี นได้ 100 % มอบเกยี รติบัตร โล่รางวลั โรงเรียน และครูทีแ่ ก้ปัญหาการอ่านการเขยี น ประสบผลสำเร็จ





ปฏิทนิ การดำเนินงาน กิจกรรมสำคญั แนวการดำเนนิ งาน ระยะเวลา 1. สรา้ ง : สรา้ งความ 1. สำนกั งานเขตพืน้ ทกี่ ารศึกษาประถมศึกษา 2563 ตระหนัก โดยการประกาศ ประถมศกึ ษาแพร่ เขต 1 ประกาศมาตรการ มาตรการด้านการแกป้ ัญหา นักเรียนอา่ นไม่ออก เขยี น พัฒนาคุณภาพการเรียนการสอนภาษาไทย ไมไ่ ด้ และพัฒนาคุณภาพ ระดับเขตพ้ืนที่ การเรียนการสอนภาษาไทย ในระดับเขตพ้นื ท่ีการศึกษา 2. สถานศึกษาประกาศมาตรการพัฒนา ระดับกลุม่ เครือข่าย คุณภาพการเรยี นการสอนภาษาไทย ระดบั สถานศึกษา การศกึ ษา และระดับ สถานศกึ ษา 2. สำรวจ : คดั กรองจัด ครูประจำช้ันทุกชน้ั เรียนคดั กรองความสามารถ เปิดภาคเรียน กลุ่มเดก็ สถานศึกษา ดา้ นการอ่านการเขียน นกั เรยี นรายคน เพื่อจัด ภาคเรียนท่ี 1 ดำเนินการคัดกรอง กลมุ่ เด็กเก่ง ปานกลาง อ่อน จดั ทำขอ้ มูลเด็ก ความสามารถด้านการอา่ น รายบคุ คล ระดบั ชน้ั เรียน ภายในเดอื น ภาคเรียนท่ี 2 และการเขียนภาษาไทยของ พฤษภาคม ของทุกปี ยกเวน้ ช้นั ประถมศึกษา นกั เรียนในแต่ละระดับชน้ั ปีท่ี 1 ใหด้ ำเนินการในเดือนแรกของ โดยแยกเป็น เปน็ กลมุ่ เก่ง ภาคเรยี นที่ 2 ปานกลาง อ่อน 3. สอ่ื : สำนกั งานเขต 1. สำนักงานเขตพนื้ ท่ีการศึกษารว่ มกบั ชมรม พื้นทกี่ ารศึกษารวบรวมสือ่ ครวู ิชาการภาษาไทย รวบรวมสอื่ การเรียน สนบั สนุนสถานศึกษา การสอนภาษาไทยทุกระดบั ชนั้ เผยแพร่ เพื่อ ผบู้ รหิ ารสถานศึกษาสง่ เสรมิ ส่งเสริม สนบั สนนุ ครูผูส้ อนผลิตส่อื และพัฒนา 2. ผ้บู รหิ ารสถานศึกษาใช้กระบวนการPLCใน นวัตกรรม เพ่ือแก้ปัญหา การวางแผนแกป้ ัญหา สนบั สนนุ ครผู ู้สอนใน นักเรยี นอ่านไม่ออก เขยี น การสรา้ งสอื่ และพฒั นานวัตกรรม ไมไ่ ด้ 3. ครูผ้สู อนพฒั นานวัตกรรมการเรียน การสอนภาษาไทย และแกป้ ัญหาการอ่าน การเขยี นวางแผนการใชส้ ื่อการเรียนการสอนให้ เหมาะสมกับการแกป้ ัญหาเด็กแต่ละกล่มุ โดย ดำเนินการจดั หา หรอื ผลติ ส่อื การเรียนการสอน ทหี่ ลากหลาย เน้นใหเ้ ดก็ ได้ปฏิบัตใิ ห้เด็กได้ สัมผัส

กิจกรรมสำคญั แนวการดำเนินงาน ระยะเวลา 4. สอน : ใชว้ ธิ สี อนท่ี 1. สำนกั งานเขตพื้นท่ีการศึกษาส่งเสริมการ ตลอดภาคเรยี น สอดคล้องกบั ศักยภาพความ จดั การเรียนรู้เชงิ รุก Active Learning ตอ้ งการของนกั เรยี นตาม 2. ครผู ู้สอนออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก สภาพ และบริบทเพอ่ื ให้ Active Learning โดยใช้วิธสี อนทส่ี อดคล้องกับ นกั เรยี นอ่านออกเขียนได้ ศักยภาพความต้องการของนักเรยี นตามสภาพ โดยเน้นการจดั การเรียนรู้ และบรบิ ทเพอื่ ให้นกั เรียนอา่ นออกเขยี นได้ เชิงรกุ Active Learning 5. สอบ : ประเมนิ การอ่าน 1. สำนกั งานเขตพืน้ ทก่ี ารศกึ ษาประถมศึกษา สิงหาคม 2563 การเขียน ตามปฏิทินของ แพร่ เขต 1 แจ้งปฏทิ นิ การประเมินการอา่ น ธันวาคม 2563 สำนักงานคณะกรรมการ การเขียน สง่ เครื่องมือ และโปรแกรมวิเคราะห์ การศึกษาขั้นพืน้ ฐาน หรือ ผลการประเมนิ ให้สถานศึกษา ปฏทิ นิ ที่สถานศึกษากำหนด 2. สถานศกึ ษาดำเนนิ การประเมนิ การอา่ น ขึ้น ทุกระดบั ชั้นโดยบันทกึ การเขียน โดยบันทกึ ผลการประเมินรายคน ผลการประเมินรายคน ราย รายข้อ / ด้าน / รายช้ันเรยี น ด้าน และรายชัน้ เรยี น 6. เสรมิ : วิเคราะห์ผล 1. สำนักงานเขตพน้ื ทีก่ ารศกึ ษาประถมศึกษา ตลอดภาคเรียน ประเมนิ การอา่ น การเขยี น แพร่ เขต 1 สรุปผลระดบั ชนั้ เรยี น โรงเรียน รายคน รายด้านเพื่อให้ และกล่มุ เครอื ข่ายการศึกษา แจ้งศกึ ษานิเทศก์ ทราบปญั หาทีแ่ ทจ้ รงิ เครือข่าย และผเู้ กยี่ วข้องทราบ นเิ ทศตดิ ตามให้ ส่งเสริมเด็กเก่ง แกป้ ญั หา ความชว่ ยเหลือ เดก็ อ่อนโดยการสอนซอ่ ม 2. สถานศกึ ษาวิเคราะห์ผลการประเมนิ รายข้อ เสริม /ผู้บรหิ ารสถานศกึ ษา รายดา้ น และรายชน้ั เรียน กำหนดใหค้ รูผสู้ อน นิเทศภายในอย่างต่อเนื่อง / สอนซ่อมเสริมนักเรียนทม่ี ีผลการประเมินใน ศึกษานเิ ทศกน์ ิเทศ ระดับปรับปรุง ใหผ้ ่านระดับพอใชข้ ้ึนไปทุก ชว่ ยเหลือเพ่อื ช้ีแนะ ช้ันเรยี น ใชก้ ระบวนการนิเทศภายในส่งเสริม 7. สนบั สนุน : จัด สำนักงานเขตพืน้ ที่การศึกษาประถมศึกษาแพร่ กันยายน – ตุลาคม กิจกรรมท้าพสิ จู นน์ ักเรียน เขต 1 ดำเนินการสนบั สนนุ การดำเนนิ งาน 2564 ชัน้ ประถมศึกษาปีที่ 1 - สถานศกึ ษาในการพฒั นาคณุ ภาพการเรยี น ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 3 การสอนภาษาไทย และแก้ปัญหานกั เรยี น อ่านออกเขยี นได้ 100 % อา่ นไมอ่ อก เขยี นไม่ได้ ประสบผลสำเร็จ ดงั นี้ มอบโล่ และเงินรางวัล 1. กิจกรรมทา้ พิสูจน์นักเรยี นช้นั ประถมศึกษา โรงเรียน และครทู ี่แกป้ ญั หา ปที ี่ 1 - ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 3 อา่ นออก การอา่ นการเขียน ประสบ เขยี นได้ 100 % ผลสำเร็จ - สำนกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษาประถมศกึ ษา แพร่ เขต 1 กำหนดเกณฑ์ แนวทางการ ตรวจสอบกิจกรรมท้าพสิ ูจนน์ ักเรยี นชั้น

กจิ กรรมสำคญั แนวการดำเนินงาน ระยะเวลา ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 - ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี 3 อ่านออกเขยี นได้ 100 % แจง้ สถานศกึ ษา - สถานศกึ ษาท่ีดำเนินการพัฒนานกั เรยี น ประถมศกึ ษาปีที่ 1 - ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 3 อ่านออกเขยี นได้ 100 % แจง้ ความประสงค์ เพอื่ ทา้ พสิ ูจน์ มายังสำนกั งานเขตพน้ื ท่ี การศกึ ษา เพ่ือแต่งตัง้ กรรมการลงไปตรวจสอบ ประเมนิ การอา่ น การเขียนนักเรยี น - มอบโล่รางวลั สำหรบั โรงเรยี น และครผู ู้สอน ทด่ี ำเนนิ การพัฒนานกั เรียนประถมศกึ ษาปีที่ 1 - ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 3 อ่านออกเขยี นได้ 100 % 2. กิจกรรมประกวดนวัตกรรมการพฒั นา คณุ ภาพการเรียนการสอนภาษาไทยและ แกป้ ญั หานักเรยี นอ่านไม่ออก เขยี นไม่ได้ ประสบผลสำเร็จ นวัตกรรมครูผูส้ อน - สถานศึกษาคดั เลอื กตัวแทนครผู สู้ อน สง่ เข้า รับการคัดเลือกระดับกลุม่ เครือข่ายการศึกษา - กลมุ่ เครือข่ายการศึกษาดำเนินการคัดเลือก ตวั แทนระดับกล่มุ เครือข่าย เพอ่ื นำเสนอระดับ เขตพ้นื ทกี่ ารศึกษา - สำนกั งานเขตพ้ืนทกี่ ารศึกษาดำเนินการ คัดเลือกเพื่อมอบรางวัล และเกยี รติบตั รระดบั เขตพนื้ ทก่ี ารศึกษา นวัตกรรมสถานศึกษา - สถานศึกษา ส่งผลงานเข้ารับการคัดเลือก ระดับกล่มุ เครอื ข่ายการศึกษา - กลุม่ เครอื ข่ายการศกึ ษาดำเนนิ การคัดเลือก ตัวแทนระดับกลมุ่ เครือขา่ ย เพอ่ื นำเสนอระดับ เขตพื้นที่การศึกษา - สำนกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษาดำเนินการ คัดเลอื กเพ่ือมอบรางวัล และเกยี รตบิ ตั รระดับ เขตพืน้ ท่กี ารศึกษารางวัลชนะเลศิ ระดับเขต พนื้ ท่ี เขา้ รบั การคัดเลอื กในระดับประเทศ

สว่ นท่ี 3 ตัวอย่างวธิ ีสอนการการอ่านการเขียน การจัดการเรยี นการสอนภาษาไทยใหอ้ ่านออก เขยี นได้ บุญเสริม แก้วพรม ไดเ้ ขียนบทความใน หอ้ งนิเทศออนไลน์ ศน.นภิ า เกี่ยวกับลำดับขัน้ ในการสอนใหน้ กั เรียนอ่านออกเขยี นได้ ไวด้ ังนี้ (๑) สอนใหร้ ู้จักพยญั ชนะ (๒) สอนใหร้ จู้ ักสระ (๓) สอนให้สะกดคำแจกลูกคำในแม่ ก กา (๔) สอนใหผ้ นั วรรณยุกตค์ ำในแม่ ก กา (๕) สอนใหอ้ า่ นเขยี นคำที่มีตัวสะกดตรงตามมาตรา (๖) สอนให้ผนั วรรณยกุ ต์คำท่ีมีตวั สะกดตรงตามมาตรา (๗) สอนใหอ้ ่านเขียนคำท่สี ะกดไม่ตรงมาตรา (๘) สอนให้อา่ นเขียนคำควบกลำ้ (๙) สอนให้อา่ นเขยี นคำท่ีมีอักษรนำ (๑๐) สอนใหอ้ ่านเขียนคำทีม่ ตี วั การนั ต์ ฤ ฤๅ ฦ ฦๅ และคำทม่ี ลี กั ษณะพิเศษ วิธีการสอน (๑) สอนตามลำดบั ข้นั ตอน จากง่ายไปสทู่ ีย่ ากขึ้น และสลบั ซับซอ้ นมากข้นึ (๒) สอนให้ฝกึ อ่าน ฝกึ เขยี น อยา่ งช้า ๆ อยา่ รบี ร้อน อย่ารวบรดั แต่ให้ฝึก ซำ้ ย้ำ ทวน จนนักเรียนเข้าใจ แม่นยำ และมั่นใจ (อย่าเอาแต่เวลามาเป็นเกณฑ์ แต่ให้เอาความรู้ความเข้าใจ ความสามารถของเดก็ เป็นเกณฑ)์ (๓) ระมัดระวงั อยูเ่ สมอวา่ ถา้ รบี ร้อนหรอื รวบรดั ในขณะท่เี ด็กคนหน่ึงคนใดยงั ไมร่ ยู้ งั ไม่ เข้าใจในลำดับต้น ๆ ก็จะกลายเป็นปัญหา “ดินพอกหางหมู” ที่หนักจนไม่อยากรู้ไม่อยากเรียนอีก และ สง่ ผลกระทบตอ่ การเรยี นรใู้ นขัน้ ต่อไปในที่สุด

ศิวกานท์ ปทุมสูติ ได้เขียนวิธีการสอนภาษาไทยให้นักเรียนอ่านออกเขียนได้ ในหนังสือ “เด็ก อา่ นไมอ่ อก เขยี นไม่ได้แก้ง่ายนิดเดยี ว” เทคนิค การสอนภาษาไทยด้วยบันได 4 ข้ัน ดงั น้ี ขั้นที่ 1 ครูนำเด็กอ่านเปล่งเสยี งแจกลกู สะกดคำ ผันเสียง กระทำซ้ำ ๆ คำละประมาณ 2-3 ครงั้ หรอื จนกวา่ เด็กจะมที ักษะ ขั้นที่ 2 ครูนำเด็กเปล่งเสียงอ่านคำ กลุ่มคำ และข้อความ ที่ผูกไว้เป็นเรือ่ งแต่ละตอน กระทำ ซำ้ ๆ กนั ประมาณ 2-3 เท่ยี ว จนกวา่ เดก็ จะมที ักษะ ขั้นที่ 3 ให้เดก็ คดั ลายมือจากคำ กล่มุ คำ และข้อความทผ่ี ูกเปน็ เร่ือง นำสมุดคัดลายมือกลับไป อ่านให้ผู้ปกครองที่บ้านฟัง (ข้อพึงระวังในขั้นตอนนี้คือ ให้เด็กคัดลายมือเฉพาะคำ กลุ่มคำ และเรื่อง เท่าน้นั อยา่ ใหเ้ ด็กคัดการแจกลกู ของคำอยา่ งเด็ดขาดเพราะจะทำใหเ้ ด็กรู้สกึ เบอ่ื ) ขัน้ ท่ี 4 ทดสอบการเขยี นนตามคำบอก โดยใหค้ รูเลือก คำ กลุม่ คำ และข้อความที่ผูกเป็นเร่ือง ซึ่งเด็กได้คัดลายมือแล้วนั้นมาเป็นข้อทดสอบ โดยให้ครูบอกคำละ 2 ครั้ง ในแต่ละคำอาจมี 2 พยางค์ หรือ 3 พยางค์ หรอื 4 พยางค์ ก็ได้ใหค้ ำนึงถึงทกั ษะ และลำดับการเรียนร้ขู องเดก็ เป็นสำคัญ วิธีการสอนแบบโฟนิกส์ที่ให้ความสำคัญกับการอ่านออกเสียงตัวอักษร โดยมีกระบวนการสอน 4 ข้ันตอนสำคัญ ดงั น้ี ขั้นที่ 1 เรียนรู้เสียงตัวอักษร (Analytic Phonics) โดยครูอ่านออกเสียงตัวอักษรให้นักเรียนฟัง ช้า ๆ และให้นักเรียนอ่านออกเสียงซ้ำตามครู ยกตัวอย่างเช่น ครูสอนนักเรียนอ่านออกเสียง /ก/ โดย ยกตัวอย่างคำที่มี เสียง /ก/ เช่น ไก่กา แกะ เป็นต้น เพื่อให้นักเรียนสามารถออกเสียง /ก/ และจดจำเสียง /ก/ ได้ ฝึกให้ผู้เรียนรจู้ ักเสยี งของแตล่ ะตวั อกั ษร เรียนรู้เช่อื มโยงเสียงและวเิ คราะหเ์ สยี งของตวั อักษร ขั้นที่ 2 ฝึกการสอนประสมเสียง (Synthetic Phonics) โดยครูอ่านออกเสียงโดยการสะกดคำ และใหน้ ักเรยี นฝึกตาม เช่น คำว่า กา มกี ารประสมเสยี งพยัญชนะ /ก/ และเสยี งสระ /า/ นกั เรียนออกเสยี ง /ก/ จากนั้นให้นักเรียนออกเสียง /า/ เมื่อประสมเสียง /ก/ กับ /า/ จะสามารถสะกดเป็นเสียง /กา/ เป็น การฝกึ ผสมเสยี งกบั ตวั อักษรเพื่อใหน้ กั เรียนสามารถอ่านออกเสียงได้ ทำใหน้ ักเรียนเขา้ ใจเสียงของตัวอักษร แตล่ ะตัว และผสมเสยี งจนสามารถทีจ่ ะออกเสยี งคำนั้น ๆ ได้ดว้ ยตนเอง ขั้นท่ี 3 รู้จกั การเทยี บเคียง (Analogy-Based Phonics) โดยครใู ห้นักเรียนออกเสียงโดยการแจก ลกู คำ เช่น /กา/, /ตา/, /ปา/, /อา/ เป็นการฝึกใหน้ ักเรยี นร้จู กั เทยี บเคียงเสยี ง และรู้ว่ามีเสยี งสระ /า/ เป็น เสียงเดียวกัน นอกจากนี้ยังสามารถใช้การเทียบเคียงเสียงในการสอนเสียงวรรณยุกต์ได้อีกด้วย โดยครูให้ นกั เรยี นอ่านออกเสียงโดยการผันเสียงวรรณยุกตเ์ ช่น /กา/, /ก่า/, /กา้ /, /ก๊า/, /ก๋า/ เป็นการฝึกให้นักเรียน ร้จู กั การเทยี บเคยี งเสียง ทำให้นักเรยี นรจู้ กั วเิ คราะหส์ ่วนประกอบของคำและเทียบเคียงการออกเสียงกับคำ ว่ามีหน่วยเสียงใดที่เหมือนกัน วิธีการนี้จะช่วยให้นักเรียนรู้จักการอ่านคำใหม่ และช่วยในการสะกดคำไป พรอ้ มกัน

ขั้นที่ 4 หัดอ่านเขียนเข้าใจคำ (Phonics Drill) โดยครูฝึกให้นักเรียนรู้จักการอ่านออกเสียงและ การเขียนไปพร้อม ๆ กัน เช่น คำว่า ไก่ นักเรียนสามารถแยกเสียงพยัญชนะต้นได้ว่าเป็นเสียง /ก/ และ เขยี น อักษร ก ไดห้ รอื คำวา่ ไข่ เสยี งพยัญชนะตน้ คือเสยี ง /ข/ และนักเรียนสามารถเขียนอกั ษร ข ได้ และ ฝกึ ฝนซำ้ ไปซำ้ มาให้เข้าใจความหมายของคำที่อา่ นและเขียน จนสามารถอา่ นออกและเขียนได้ หรือหากพบ คำใหม่นักเรยี นสามารถเช่อื มโยงประสบการณเ์ ดมิ กบั คำใหม่ไดอ้ ย่างมีระบบ กระบวนการข้างต้นในการเรียนรู้แบบโฟนิกส์ จะช่วยให้ผู้เรียนฝึกฝนและได้ฝึกปฏิบัติทั้งการอ่าน และการเขียนอย่างมีลำดับขั้นตอนและมีความต่อเนื่อง เรียนรู้จากส่วนประกอบของคำว่าจะต้องประสม ด้วยเสยี งใดบ้าง ฝึกการเทียบเคียงเสียง เพื่อเชื่อมโยงวา่ มีหน่วยเสียงใดท่ีเหมอื นกันบา้ ง ฝึกอ่านและเรียนรู้ คำตา่ ง ๆ อกี ทั้งได้พัฒนาท้ัง 4 ทักษะ ไปพร้อม ๆ กัน คอื การฟงั การพดู การอ่าน และการเขยี น นักเรียน จะสามารถจดจำเสียงพยัญชนะ สระ วรรณยุกต์และสามารถอ่านเขียนได้ทั้งหมดภายในระยะเวลา 1 ปีการศึกษา ซึ่งเป็นไปตามที่กระทรวงศึกษาธิการตั้งเป้าหมายไว้ และสามารถเชื่อมโยงการพัฒนาทักษะ ดา้ นการอา่ นการเขยี นในระดบั ประถมศึกษาปที ่ี 2 และ 3 ตอ่ ไปทำใหน้ กั เรยี นเมื่อเรียนจบชั้นประถมศึกษา ปีที่ 3 อา่ นออกเขียนได้ทกุ คน

ตัวอยา่ ง ข้อสอบประเมนิ การอา่ น การเขียน กลุม่ สาระการเรียนรภู้ าษาไทยนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 1 ปีการศกึ ษา ไฟลข์ อ้ สอบ สมรรถนะการประเมนิ 2559 แบบทดสอบการเขยี น (กรรมการ) 2559 แบบทดสอบการเขยี น (นกั เรียน) 2559 แบบทดสอบอา่ นรู้เรือ่ ง (นักเรยี น) 2559 แบบทดสอบอา่ นรู้เร่อื ง (กรรมการ) 2559 แบบทดสอบการอ่านออกเสียง (กรรมการ) 2559 แบบทดสอบการอา่ นออกเสยี ง (นกั เรยี น) 2560 แบบทดสอบการอา่ นออกเสียง (นกั เรยี น) 2560 แบบทดสอบการอา่ นออกเสยี ง (กรรมการ)

ปกี ารศึกษา ไฟลข์ อ้ สอบ สมรรถนะการประเมนิ 2560 แบบทดสอบการเขยี น (กรรมการ) 2560 2562 แบบทดสอบการเขยี น (นักเรยี น) 2562 2562 แบบทดสอบอา่ นรู้เรอ่ื ง (นักเรียน) 2562 แบบทดสอบอา่ นรูเ้ รอ่ื ง (กรรมการ) แบบทดสอบการอ่านออกเสียง (นักเรียน) แบบทดสอบการอา่ นออกเสียง (กรรมการ)

คณะทำงาน ท่ีปรึกษา นายอภริ ักษ์ อิ่มจติ อนสุ รณ์ ผ้อู ำนวยการสำนกั งานเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษาประถมศกึ ษาแพร่ เขต 1 นายกนก อยสู่ ิงห์ รองผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นท่กี ารศกึ ษาประถมศึกษาแพร่ เขต 1 นางกนษิ ฐฎ์ า ฐานะวฒุ ิกุล รองผอู้ ำนวยการสำนักงานเขตพ้ืนท่กี ารศกึ ษาประถมศกึ ษาแพร่ เขต 1 นายพิทักษ์ กาวีวน รองผู้อำนวยการสำนกั งานเขตพ้ืนทีก่ ารศึกษาประถมศกึ ษาแพร่ เขต 1 นายพิพัฒน์ ใจภกั ดี ผู้อำนวยการกลุ่มนเิ ทศติดตามและประเมนิ ผลการจัดการศกึ ษา คณะทำงาน นางฉัตรชนก ตันมา ศกึ ษานิเทศก์ นางสาวบษุ ยมาศ แบ่งทศิ ศกึ ษานิเทศก์ นางภณดิ า ทองประไพ ศกึ ษานเิ ทศก์ นายกรัณฑ์ สมจิตต์ ศึกษานิเทศก์ นางสาวกนิษกานต์ พนั ธ์เุ ลศิ เมธี ศกึ ษานเิ ทศก์ นายสรวชิ ญ์ บัลลงั ค์นาค ศกึ ษานเิ ทศก์ นายวัชรพงศ์ โลกคำลอื ศกึ ษานิเทศก์ นางเพ็ญพชิ ชา ตนั กรุ ะ ศกึ ษานิเทศก์ นางวมิ ลสริ ิ ประเทือง ศึกษานเิ ทศก์ นายเอกรฐั ทงุ่ อ่วน ศึกษานิเทศก์ นางกัลยณ์ ภัส ถุงคำ ศกึ ษานเิ ทศก์ นางสาวจิรฐา ศรีภาณมุ าศ ศึกษานิเทศก์ นายภานุวงศ์ ชัยวร ศกึ ษานิเทศก์ นายพนมรัตน์ ชาติสงิ ห์ทอง ศึกษานิเทศก์