วารสารวิชาการ

วารสารวิชาการ 49

จากการท�ำงานด้วยความมุ่งมั่นต้ังใจในการพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอนภาษาไทย ของศึกษานิเทศกผ์ รู้ บั ผดิ ชอบสาระการเรยี นรภู้ าษาไทยท่ไี ดร้ ับรางวลั ดงั กล่าว จึงควรคา่ แก่การน�ำ แนวคิดในการท�ำงานและผลงานมาเผยแพร่ ทั้งน้ี หวังว่าเร่ืองราวน้ีจะมีส่วนช่วยเสริมสร้าง แรงบนั ดาลใจให้กับศึกษานิเทศก์ภาษาไทยและผู้ท่ีมีสว่ นเกย่ี วขอ้ งในการจดั การศึกษาในการพัฒนา นักเรียนใหอ้ า่ นออกเขยี นได้ อา่ นคลอ่ งเขียนคลอ่ ง และใช้ภาษาไทยไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพตอ่ ไป “รว่ มคิดรว่ มกันท�ำ คือ ฝ่ายผู้สอน ฝ่ายนิเทศ ฝ่ายบรหิ ารการศึกษา และฝ่ายตรวจสอบเพ่ือรว่ มกัน แก้ไขปัญหา โดยมกี ารประเมนิ ผล อยา่ งต่อเน่ือง และจะท�ำเชน่ นี้ต่อไป ด้วย “ใจรกั ”” รางวลั ระดับยอดเยี่ยม นางจารวุ รรณ แจม่ เสียง ศึกษานิเทศก์ชำ� นาญการพเิ ศษ ส�ำนักงานเขตพ้นื ท่ีการศึกษา ประถมศึกษาอดุ รธานี เขต 1 ศกึ ษานเิ ทศกจ์ ารวุ รรณ แจม่ เสยี ง มแี นวคดิ ในการพฒั นาคณุ ภาพการเรยี นการสอนภาษาไทย โดยใช้การมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน คือ เน้นการคิดและท�ำงานร่วมกัน ภายใต้พันธสัญญาภาคี 4 ฝา่ ย คอื ฝา่ ยบรหิ าร ฝา่ ยปฏบิ ตั กิ ารสอน ฝา่ ยนเิ ทศการสอนและฝา่ ยตรวจสอบ (ผปู้ กครองและชมุ ชน) ภายใต้สตู รในการทำ� งาน คือ : 1 2 3 4 5 ไดแ้ ก่ 1 หมายถงึ ครูตอ้ งสอนนกั เรยี นให้อา่ นออกเขียนไดท้ กุ คน 2 หมายถงึ ผบู้ ริหารโรงเรยี นต้องตระหนักรว่ มขับเคลอ่ื น 3 หมายถงึ ศกึ ษานิเทศก์ตอ้ งนเิ ทศให้ถงึ ห้องเรียน 4 หมายถึง ผู้บริหารการศึกษาต้องส่งเสริม สนับสนุน เสริมแรงและร่วมรับผิดชอบ โรงเรยี นท่มี ีนกั เรียนอา่ นไม่ออกเขยี นไมไ่ ด้ 5 หมายถงึ ผปู้ กครองและชมุ ชนตอ้ งตรวจสอบพรอ้ มรบั ผิดชอบและยินดีรว่ มกนั การพัฒนาการอ่านและการเขียนภาษาไทยของนักเรียน ศึกษานิเทศก์จารุวรรณ แจ่มเสียง ได้น�ำนโยบายการพัฒนาการอ่านการเขียนภาษาไทยสู่การปฏิบัติที่เป็นรูปธรรมภายใต้ รปู แบบการรว่ มทำ� งานกบั ครใู นชน้ั เรยี นทเี่ รียกวา่ PISSA MODEL ซ่งึ ประกอบด้วย 4 ขนั้ ตอน ดังน้ี 50 วารสารวชิ าการ

52 กระบวนการพัฒนาครตู าม “รปู แบบ PISSA MODEL” เพ่อื พฒั นาการอ่านออกเขียนได้ 1. วางแผนชัดเจน 1. ประชุมกรรมการ CEO เขตพื้นที่ฯ ศกึ ษานิเทศก์ และครแู กนนำ (Plan) 2. ศึกษาหลักสูตร 3. วิเคราะห์ข้อมลู และจัดทำสารสนเทศ (ผลสมั ฤทธ์ิ/คัดกรองนกั เรียน) 4. กำหนดเปา้ หมาย 5. สรา้ งแบบฝกึ แกป้ ัญหานกั เรยี นอ่านไมอ่ อกเขียนไม่ได้ 6. ออกแบบกจิ กรรมการเรยี นรู้ 7. นำเสนอ 8. วิพากษ์ 9. แก้ไข 2. ขยายองคค์ วามรู้ 1. สร้างความเขา้ ใจ (นโยบาย/ทิศทางการพฒั นางานตามแผนงาน) (Instruction) 2. อบรมพฒั นาครู (เรอ่ื งการอา่ นและการเขียนทถ่ี กู ตอ้ งและแนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนการสอนพรอ้ มแบบฝึก) 3. ครูนำไปใช้ 3. ก้าวสหู่ อ้ งเรยี น การนเิ ทศติดตาม 4 ขน้ั ตอนโดยใช้กระบวนการ P-A-O-R คอื (Supervision) 1. P (Plan) : ออกแบบ/แจง้ ปฏิทนิ การนเิ ทศ 2. A (Action) : ลงมอื ทำ สงั เกตการสอน ประเมนิ หนว่ ยการเรยี นรู้ 3. O (Observe) : สังเกตผล 4. R (Reflect) : สะท้อนผล แบง่ การนิเทศเปน็ 3 ระยะ คอื ตดิ ตามความกา้ วหน้า ตดิ ตามการจดั การเรยี นการสอนและสังเกตช้ันเรยี น และเวทแี ลกเปลย่ี นเรยี นรู้ 4. ครูเปลีย่ นเด็กเปลยี่ น 1. สะทอ้ นผลการสอน สังเกตพฤตกิ รรมการเปล่ยี นแปลงของครูและนกั เรยี น (Succession) 2. เวทเี สวนาวชิ าการแลกเปล่ียนเรยี นรู้ (Symposium) 5. การประเมนิ ผล 1. ทดสอบวัดความสามารถการอานการเขยี น (Assessment) 2. การแขง่ ขนั ทักษะภาษาไทยทุกระดบั ชน้ั 3. ประเมนิ ความพงึ พอใจของครูทม่ี ตี อ่ กระบวนการพฒั นารปู แบบ PISSA MODEL 4. ประกาศเกยี รตคิ ุณ 5. สรปุ รายงานผล 6. ปรบั ปรงุ พัฒนา 6. กา้ วส่เู สน้ ชยั 1. นกั เรยี นทกุ คนอา่ นออกเขยี นได้ 2. ผลสัมฤทธท์ิ างการเรียนทกุ ระดบั ชัน้ สงู ขนึ้ รอ้ ยละ 3 3. นักเรยี นเป็นตวั แทนเขา้ แขง่ ขันระดับชาติ 51 4. ครแู กนนำจัดการเรียนการสอนเปนแบบอย่าง เปนแหล่งเรียนรูอ้ ยา่ งยั่งยนื 5. กระบวนการนเิ ทศภายในโรงเรยี นเขม้ แขง็ /มปี ระสทิ ธิภาพ วารสารวชิ าการ

จากการด�ำเนินงานพัฒนาครูตามรูปแบบ PISSA MODEL ส่งผลให้นักเรียนกลุ่มที่ อา่ นไมอ่ อกเขยี นไมไ่ ด้ สามารถอา่ นและเขยี นคำ� พน้ื ฐานในระดบั ชนั้ ของตนเองอยใู่ นเกณฑด์ มี ากกวา่ ร้อยละ 80 และนักเรียนกลุ่มที่ได้รับการพัฒนาการอ่านและการเขียน สามารถเข้ากลุ่มกิจกรรม ตามศูนย์การเรียนร่วมกับนักเรียนปกติ โดยนักเรียนปกติใหค้ วามชว่ ยเหลอื ในการดำ� เนนิ กจิ กรรม ตามขน้ั ตอน ซงึ่ เปน็ การเรยี นรรู้ ว่ มกบั สงั คมเพอื่ น สง่ ผลใหม้ พี ฒั นาการดา้ นการอา่ น และการเขียนดีข้ึน ในระดับที่น่าพึงพอใจตามเป้าหมายท่ีส�ำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 1 ได้กำ� หนดไว้ “ROIET2 MODEL เปน็ ผลงานแหง่ ความภาคภมู ใิ จ ของ สพป.รอ้ ยเอด็ เขต 2 และ เราจะมุ่งมน่ั พัฒนาต่อไป เพ่ือพัฒนา ภาษาไทยใหน้ ักเรยี นอา่ นออก เขียนได้” รางวลั ระดับดีเด่น นายเทิดศักดิ์ โพธิสาขา ศึกษานิเทศก์ชำ� นาญการพเิ ศษ ส�ำนักงานเขตพ้นื ท่ีการศึกษาประถมศึกษารอ้ ยเอด็ เขต 2 ศึกษานิเทศก์เทิดศักด์ิ โพธิสาขา มีแนวคิดในการพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอน ภาษาไทยว่า ส�ำนักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต 2 เป็นหน่วยงานหลัก ในการพัฒนาคุณภาพนักเรียนด้านภาษาไทยท้ังระบบ ให้มีคุณภาพตามมาตรฐานและตัวช้ีวัด ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 จึงได้ด�ำเนินงานพัฒนาคุณภาพ การเรียนการสอนภาษาไทย ตามนโยบายการพัฒนาคุณภาพการศึกษาทั้งระบบ ของส�ำนักงาน เขตพืน้ ทก่ี ารศึกษาประถมศึกษารอ้ ยเอด็ เขต 2 ทีช่ ื่อวา่ ROIET2 MODEL ซ่งึ ประกอบดว้ ย 52 วารสารวิชาการ

54 บจขกข ไ ช กมดอัอ้ดารนจ้ัิา้อรงิหกมใกปชนศยริจลูาร้ใ่ารกักึะรกนมงมเถษงรการมเมาOREIก2TรสOI2RกTEาใยีาปี นศมช:ายีรา:น:ร:::ก:รึ::ไว::Iเใ้งร:ะชnIสQRดTนดใษาnดEQERTOสสOนั้feียงe้อ�ำากuvำvfeoeใิทrแuเปsปงcยoเraนาagaนrsนceผธใghaทีรalา่รmlโrleสิิภนhนuaรaiินะumlnnงวี่tใa1iงrากแannaมyถาtนiกoaเczrพรyaาลttงมซีปioาtlโchaaziiยีรแoะtรoiงoึ่ศรhรltonaนaพiมพงผogiไพnonะึกondเtnดสขัyีฒฒันgไรสษnัฒinำ�้แน้ัไdดoyไียแนไทิMนดหไากดตนแ้ดnไดไนลปาแ้ารธM่ไอ้แดoดแ้กากค้บแกสัะดกิภีทแน้กไคrก้่แาุoณาพำคก่แ้ดaกา่ีก่่กุณรรกหดร1r่lกกก่พฒั้แภาวจาaผูกงกั่ราภาไ่รกจิราซดันสนกู้lาดกัาบรรวใยัาพ่รกง่ึี้อใชราาวแ้าไกคิจพเชศมกานดักดวข้รพรการัยกเ้ึรกีขาภัใดใ้อ้แแาท่อ่ืรูผศเษคชรชา้นัารมลพกแคศพูึก้สเารณุเ้ษจ้ตขระูล่ลโท่ือึอกฒัษเอคนาีดัยอปร้ภอะงพษคนขาไนุณนโนีกยคราทมปใล่าโฒัาภากะ์พนกดหานยภวูลรยอคารเรานงั้มกสะมโีพาเงุณแษศนรเลพีปาาาขพเพินคัฒลสาึกมรี้ภรคยอรื่่าอื่ผ์กะไอสนษะาินพีพณุแวทใเคลรนสพอสนาาฒัลผสัฒยเณุเภคภรทินพกใกพะลานมิหณุนาธาธาาภเื่อครื่อเาสพพรษรริภ้มาพพภาอณุพรรวศคื่าาอกใปีษงาาืั้่ฒอมากึนัพฒไธคณุเางพรงาทพสษนกรกร์กแะไกนภรยราัฒาศราทผาสาาิมรใมคากึรนยริทหนอมอสพุณศษวพม้า่ธีกงารมกกึานภคาีัฒคิภคา้าาีษกงอวารง์กาุณนรแาาาอพกพพรศมารผกภากัฒใคพกึกเรนหาาขุณา้นษอัฒรพ้พมยีวาศ่ภาาหนนีคกัฒรนึกานไูวาปาพดอษนา้รารแข้อกาูปมาศบบอากคกแึกนงรรบเนหุบิ้ณาขศษ�ำกวกัาขกึียบาาภรหเ้อษนรรกงานนมยีจาาไาพนดนัูดลำา้ร้ ขน้ั ตอนท่ี 1 กระบวนการออกเสยี ง เรยี งอกั ษร เขยี นตวั บรรจงเตม็ บรรทดั ผ่านบตั รคำ ตวั อยา่ ง ข้นั ตอนที่ 2 กระบวนการอา่ นออกเสยี ง เรียงอกั ษร เขียนตวั บรรจงเตม็ บรรทดั และ ผสมผสานกบั การปฏบิ ัตดิ ว้ ยตนเอง สนกุ เรา้ ใจกบั การใหเ้ ตมิ อักษรตวั สะกด ขั้นตอนที่ 3 กระบวนการอา่ นออกเสยี ง เรียงอกั ษร เขยี นตวั บรรจงเตม็ บรรทัด และ ผสมผสานกับการปฏิบตั ดิ ้วยตนเอง สนุกเร้าใจกับการใหเ้ ติมอักษรพยัญชนะต้น ข้นั ตอนท่ี 4 กระบวนการอ่านออกเสยี ง เรยี งอกั ษร เขยี นตัวบรรจงเตม็ บรรทดั และ ผสมผสานกับการปฏบิ ัตดิ ้วยตนเอง สนกุ เรา้ ใจกับการใหเ้ ตมิ อกั ษรพยัญชนะ ต้นและตวั สะกด ข้ันตอนท่ี 5 กระบวนการอ่านออกเสยี ง เรียงอกั ษร เขียนตัวบรรจงเตม็ บรรทดั และ ผสมผสานกับการปฏิบตั ดิ ว้ ยตนเอง สนกุ เรา้ ใจกับการเขียนไทยรกั ษ์ ภาษาไทย วารสารวชิ าการ 53

นอกจากน้ียังได้จัดท�ำรูปแบบการนิเทศการศึกษาเพ่ือยกระดับผลประเมินคุณภาพ การศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน เพ่ือการประกันคุณภาพนักเรียน (National Testing : NT) ด้านภาษา : POT MODEL ซงึ่ มีกระบวนการ 3 ขน้ั ตอน โดยนำ� หลกั ธรรมอทิ ธิบาท 4 มาประกอบในการทำ� งาน แต่ละขัน้ ตอน ดังนี้ ขัน้ ตอนที่ 1 P - Participatory Planning คือ การวางแผนแบบมสี ว่ นร่วม หลักธรรมที่ใช้ยึดหลักธรรมอิทธิบาทสี่ ข้อที่ 1 ฉันทะ คือ ความพอใจ มีใจรัก ในสิ่งที่ท�ำ ใจท่ีรักอันเกิดจากความศรัทธาและเชื่อมั่นต่อสิ่งท่ีท�ำ เพ่ือให้เกิดผลจริงร่วมกัน ในการยกระดบั ผลการประเมนิ นกั เรยี น ขนั้ ตอนที่ 2 O - Observing Teaching คือ การสงั เกตการสอน หลักธรรมท่ีใช้ยึดหลักธรรมอิทธิบาทส่ี ข้อที่ 2 วิริยะ คือ ความมุ่งม่ันทุ่มเททั้งกาย และใจท่ีจะเรียนรู้และท�ำให้เข้าถึงแก่นแท้ของส่ิงน้ัน คือ การจัดการเรียนการสอนตามมาตรฐาน และตัวชี้วัดด้วยวิธีการท่ีหลากหลาย และข้อท่ี 3 จิตตะ คือ ใจที่จดจ่อและรับผิดชอบ เกดิ ความรอบคอบ การงานทุกอยา่ งจะดีขน้ึ ไปเอง ดว้ ยใจท่ีจดจ่อ ตง้ั มั่น และใฝเ่ รยี นรู้ ขั้นตอนท่ี 3 T - Total Reflection Development คือ การสะท้อนผลเพื่อ การพฒั นา หลักธรรมที่ใช้ยึดหลักธรรมอิทธิบาทสี่ ข้อที่ 4 วิมังสา คือ การทบทวนในสิ่งท่ีได้คิด ได้ท�ำมาเป็นการสะท้อนผลของการด�ำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนว่าเกิดผลดีผลเสีย อย่างไรเพื่อปรบั ปรงุ แก้ไขให้ดียง่ิ ขึ้น ด้วยการด�ำเนินงานเพื่อพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอนภาษาไทยอย่างจริงจังและ ต่อเนื่อง จึงส่งผลให้นักเรียนในส�ำนักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต 2 มีผล การประเมนิ ด้านภาษาไทยอยูใ่ นระดบั ทีน่ ่าพึงพอใจตลอดมา 54 วารสารวิชาการ

“กระบวนการพัฒนางาน เปน็ สิ่งส�ำคญั ท่สี ุด มกี ารประเมนิ งาน เป็นระยะ และน�ำผลการประเมนิ มาใชใ้ นการพัฒนางาน โดยใช้ การนิเทศแบบรวมพลังเครอื ข่าย เปน็ หลัก .... ท�ำหน้าที่ศึกษานิเทศก์ ท่ีรบั ผิดชอบงานภาษาไทย ดว้ ยความมงุ่ มน่ั ตง้ั ใจ และจะทำ� เชน่ นี้ ตลอดไป” รางวลั ระดับดีเด่น นางประไพ ฉายอรณุ ศึกษานิเทศก์ชำ� นาญการพเิ ศษ ส�ำนักงานเขตพ้นื ท่ีการศึกษาประถมศึกษาสระแก้ว เขต 1 ศึกษานิเทศก์ประไพ ฉายอรุณ เป็นศึกษานิเทศก์ที่ให้ความส�ำคัญกับภาษาไทยอย่างยิ่ง โดยระบุว่า ภาษาไทยเป็นภาษาประจ�ำชาติและเป็นภาษาเพ่ือการสื่อสารของประเทศไทย ที่มคี วามงดงาม เน่ืองจากเป็นภาษาทมี่ เี สียงวรรณยุกต์ มีระดับของภาษา มีคำ� ลงทา้ ย มีภาษาพูด ภาษาเขียนที่สละสลวย เม่ือได้รับมอบหมายให้รับผิดชอบงานภาษาไทย จึงได้ด�ำเนินการ เพื่อพัฒนาความรู้ความสามารถใหก้ บั ครผู ู้สอนภาษาไทยมาโดยตลอด การพัฒนางานภาษาไทยของศึกษานิเทศก์ประไพ ฉายอรุณ ได้น�ำการนิเทศเข้ามาเป็น หลักส�ำคัญ ในการพัฒนางาน ได้แก่ “การนิเทศแบบรวมพลังเครือข่าย” โดยมีการจัดท�ำ “ชุดนิเทศพัฒนาการเรียนสู่การคิด : แบบศึกษาเรียนรู้ด้วยตนเอง ส�ำหรับครูผู้สอนภาษาไทย ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 3” ซงึ่ ประกอบด้วยเอกสารการนเิ ทศ จำ� นวน 8 เลม่ ไดแ้ ก่ 1. คูม่ ือชุดนิเทศพฒั นาการเรยี นสกู่ ารคิด : แบบศกึ ษาเรยี นร้ดู ้วยตนเอง ส�ำหรับครผู สู้ อน ภาษาไทย ช้ันมธั ยมศึกษาปที ่ี 3 2. หลกั สตู รภาษาไทยสู่หัวใจการสอน ตอนที่ 1 จากหลักสูตรภาษาไทยสูห่ วั ใจของการสอน ตอนที่ 2 การจัดการเรยี นรูภ้ าษาไทย วารสารวิชาการ 55

3. การจัดการเรียนรทู้ ีเ่ น้นนักเรยี นเปน็ สำ� คญั ตอนที่ 1 การจดั การเรียนรู้ทเ่ี นน้ นักเรียนเปน็ ส�ำคัญ ตอนที่ 2 รปู แบบการจดั การเรียนรทู้ ี่เน้นนกั เรยี นเป็นสำ� คัญ 4. การใชค้ ำ� ถามในการสอน ตอนที่ 1 ความรเู้ ก่ียวกับคำ� ถาม ตอนที่ 2 เทคนคิ การใช้ค�ำถาม 5. การพัฒนาการคิด ตอนท่ี 1 ความรูเ้ กี่ยวกบั การคดิ ตอนที่ 2 ความจำ� เป็นในการสอนคดิ ตอนท่ี 3 การพฒั นาการคดิ ตอนที่ 4 การจดั การเรยี นรูเ้ พ่ือพฒั นาการคิด 6. สอนการคิด ตอ้ งพชิ ติ ด้วยบลมู (Bloom) ตอนที่ 1 ความรู้เกย่ี วกบั แนวคิดของบลมู (Bloom) ตอนท่ี 2 การพัฒนาการคิดตามแนวคดิ ของบลูม (Bloom) 7. การวัดและประเมินผลการคดิ ตอนที่ 1 ความร้เู กี่ยวกบั การวดั ผล ตอนท่ี 2 ความรูเ้ ก่ยี วกบั การประเมนิ ผล ตอนที่ 3 การวัดและประเมินผลความสามารถในการคดิ ตอนที่ 4 สรุปแนวคดิ ในการวัดและประเมนิ ผล 8. แนวการจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พฒั นาการคดิ ตามแนวคดิ ของบลูม (Bloom) ตอนท่ี 1 กิจกรรมพฒั นาความรู้ ตอนที่ 2 กจิ กรรมพฒั นาความเข้าใจ ตอนท่ี 3 กิจกรรมพฒั นาทักษะการน�ำไปใช้ ตอนที่ 4 กจิ กรรมพัฒนาการคดิ วเิ คราะห์ ตอนที่ 5 กจิ กรรมพัฒนาการคิดสังเคราะห์ ตอนที่ 6 กิจกรรมพฒั นาการประเมนิ ค่า ข้ันตอนการพฒั นาด้วยกระบวนการนิเทศแบบรวมพลังเครือขา่ ย มีดงั น้ี 56 วารสารวิชาการ

วารสารวิชาการ 57

ด้วยการด�ำเนินงานท่ีอาศัยการมีส่วนร่วมของเครือข่ายประกอบกับความต้ังใจจริงในการ ท�ำงานอย่างต่อเนื่อง จึงท�ำให้นักเรียนในสังกัดส�ำนักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษาสระแก้ว เขต 2 ประสบผลส�ำเร็จในการเรียนรวู้ ิชาภาษาไทย และสง่ ผลใหศ้ ึกษานิเทศก์ประไพ ฉายอรุณ ได้ รับรางวัลศกึ ษานเิ ทศกผ์ รู้ บั ผดิ ชอบสาระการเรยี นรภู้ าษาไทย ผสู้ ง่ เสรมิ และพฒั นาการเรยี นการสอน ภาษาไทยประสบผลส�ำเรจ็ ในปี 2562 น้ี “เรามุ่งมน่ั พัฒนางานภาษาไทย โดยเรมิ่ ต้นศึกษาจากสภาพปัญหา ท่ีเกิดข้ึนจรงิ กับกับครผู ู้สอน แล้วรว่ มกันหาวธิ ีการพัฒนา ... เพราะรกั ในภาษาไทย จงึ ตั้งใจ พัฒนางานภาษาไทย อย่างเต็มที่” รางวลั ระดับดี นางจริ าพร ไกรพล ศึกษานิเทศก์ชำ� นาญการพเิ ศษ ส�ำนักงานเขตพ้นื ท่ีการศึกษาประถมศึกษาลำ� พูน เขต 2 ศึกษานิเทศก์จิราพร ไกรพล มีแนวคิดในการพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอนภาษาไทย ว่า ส�ำนักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษาลำ� พูน เขต 2 มุ่งพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอน ภาษาไทยทั้งระบบ ให้มีคุณภาพตามมาตรฐานและตัวชี้วัดตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขน้ั พน้ื ฐาน พทุ ธศักราช 2551 ตลอดจนส่งเสริม สนับสนุนการนำ� ภาษาไทยไปใช้การด�ำรงชวี ติ และ เป็นเคร่ืองมือในการแสวงหาความรู้ในศาสตร์อื่น ๆ รักและภูมิใจในภาษาไทยในฐานะเป็นมรดก ของชาติ การพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอนภาษาไทย ศึกษานิเทศก์จิราพร ไกรพล ได้ด�ำเนินการพัฒนาสื่อ วิธีการ และนวัตกรรมเพื่อส่งเสริมและพัฒนาการจัดการเรียนการสอน ภาษาไทยโดยค�ำนึงถึงสภาพปัญหาที่เกิดข้ึนจริงกับกับครูผู้สอน นักเรียน โดยด�ำเนินการผ่าน กระบวนการนิเทศ PDRCAS ซึง่ มี 6 ข้นั ตอน ดังนี้ 58 วารสารวชิ าการ

60 การพัฒนาครูผสู้ อนภาษาไทยโดยใช้กระบวนการ PDRCAS กระบวนการ PDRCAS กิจกรรมทีป่ ฏบิ ัติ ผลการดำเนินงาน ข้นั ตอนที่ 1 - ศกึ ษาและวเิ คราะหน์ โยบาย/ความจำเปน็ / - ไดแนวทางการพัฒนาครผู สู อนภาษาไทย วางแผนพัฒนาการนิเทศ สภาพปญั หาการจดั การเรยี นการสอน ตรงตามสภาพปญั หาความตองการ และ ภาษาไทย/ปัญหาการอา่ นการเขยี น นโยบาย (P - Plan) - ศกึ ษาเอกสารพระราชบญั ญัตกิ ารศกึ ษา/ - การวางแผนการนเิ ทศอย่างเป็นระบบ แผนการศกึ ษาแห่งชาต/ิ หลักสูตรแกนกลาง - เครอ่ื งมอื ทใี่ ช้ในการนเิ ทศทม่ี ีคุณภาพ ได้แก่ การศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551/ หลักสูตร/เอกสารการอบรม/เครือ่ งมือที่ใชใ้ น แนวคิดและทฤษฎเี กย่ี วกบั การจดั การเรยี นรู้ การตดิ ตามและประเมนิ ผล - วางแผนการพัฒนาและการนเิ ทศ - วางแผนการสรา้ งและพฒั นาเครอ่ื งมือนิเทศ - จดั ทำโครงการเพอื่ พฒั นาครผู ู้สอน ขน้ั ตอนที่ 2 - กำหนดการอบรม ครผู ูสอนท่เี ขารบั การอบรมมคี วามรู้ พฒั นาครผู สู้ อนภาษาไทย - ดำเนินการอบรมตามกำหนดการ ความเขา ใจ และสามารถออกแบบ - สรุปและรายงานผลการอบรม การจดั การเรยี นรู ผา่ นเกณฑการประเมนิ (D - Do) ตามหลกั สตู รการอบรม ขน้ั ตอนที่ 3 เสริมสร้างขวญั - กำหนดปฏทิ ินการนเิ ทศ - ครูผสู้ อนที่เข้ารบั การอบรมมขี วัญและ และกำลังใจ - นิเทศ ติดตาม ช่วยเหลือ ส่งเสริม และ กำลังใจ ในการพัฒนาการจัดการเรยี นรู้ (R - Reinforcing) สนับสนนุ ภาษาไทย - แลกเปลี่ยนเรียนรู้โดยใช้เว็บไซต์เครือข่าย - ครูผสู้ อนท่เี ข้ารับการอบรมสามารถ สงั คมออนไลน์ และการนเิ ทศทางไกล ออกแบบการจดั การเรยี นรู้ได้สอดคลอ้ งกบั หลกั สตู รฯ คณุ ลักษณะและทกั ษะของ นักเรยี นในศตวรรษท่ี 21 - ครผู ู้สอนทเี่ ขา้ รบั การอบรมมกี ารแลกเปลย่ี น เรยี นรแู้ ละเผยแพรผ่ ลงานทางเวบ็ ไซต์ ข้นั ตอนท่ี 4 - สอบถาม/สัมภาษณ ครูผูสอนท่ีเขารับ - ครผู สู อนท่ีเขารับการอบรมสามารถจัด ประเมินผลการนเิ ทศ การอบรม การเรยี นรไู ด - สอบถามความพงึ พอใจของครผู สู อน - นกั เรยี นมที กั ษะการอา นการเขียนตาม (C - Check) ท่ีเขา รับการอบรม หลักสูตรฯ คุณลักษณะและทักษะของ นกั เรยี นในศตวรรษท่ี 21 ขน้ั ตอนที่ 5 จัดทำสรปุ รายงานผลการอบรม รายงานการพัฒนาครูผสู อนในการจัด สรุปและรายงานผล การเรยี นรภู าษาไทย การนิเทศ (A - Action) เผยแพรผลงานใหกับผูท่ีเกยี่ วของ และผูสนใจ เผยแพรผลงานใหกบั ครผู สู อนและผูทสี่ นใจ ข้ันตอนที่ 6 ในการพฒั นาการจัดการเรียนรูภาษาไทย ในการพัฒนาการจัดการเรียนรูเพอ่ื นาํ ไปเปน เผยแพร่ผลงาน ทง้ั ในรปู แบบของเอกสารและสอื่ ออนไลน แนวทางในการพัฒนานกั เรียนตอไป ผลการนเิ ทศ (S - Share) วารสารวิชาการ 59

จากกระบวนการนิเทศ PDRCAS ตามขั้นตอนท้ัง 6 ข้ันตอนดังกล่าว ศกึ ษานเิ ทศกจ์ ิราพร ไกรพล ได้น�ำมาใช้ในการอบรมเพ่ือพัฒนาครูผู้สอนภาษาไทย โดยมีวัตถุประสงค์ส�ำคัญ คือ เพ่ือพัฒนาครูผู้สอนภาษาไทย ให้สามารถน�ำความรู้ ทักษะ เทคนิควิธีการต่าง ๆ ที่ได้รับจากการ อบรมไปใช้ในการแกป้ ัญหาและพัฒนานกั เรยี นดา้ นภาษาไทยได้ ซึ่งทีผ่ ่านมาได้มกี ารอบรม ดงั นี้ 1. การอบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนาครูผู้สอนในการจัดการเรียนการสอนการรู้เรื่องการอ่าน ตามแนวทางการประเมินผลนกั เรยี นร่วมกบั นานาชาติ PISA 2. การอบรมพัฒนาครูผู้สอนในการจัดการเรียนรู้ภาษาไทยโดยใช้สมองเป็นฐาน (BBL) ระดับประถมศึกษาด้วยกระบวนการนเิ ทศแบบ PDRCAS โดยพัฒนาครผู ู้สอนภาษาไทย ดงั น้ี 2.1 การอบรมเชิงปฏิบัติการการออกแบบการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคิด (EF) เพื่อส่งเสริมความสามารถด้านภาษา (Literacy) ตามแนวทางการจัดการเรียนรู้โดยใช้สมอง เปน็ ฐาน (BBL) 2.2 การอบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนาทักษะการอ่าน การคิดวิเคราะห์ และการเขียน สือ่ ความหมายตามแนวทาง การจดั การเรยี นรู้โดยใช้สมองเปน็ ฐาน (BBL) 2.3 การอบรมเชิงปฏิบัติการออกแบบการเรียนรู้ภาษาไทยโดยใช้สมองเป็นฐาน เพอ่ื พัฒนาทักษะการอ่านและการเขียน ในการอบรมแต่ละครั้งจะมีการท�ำสื่อประกอบการอบรม เช่น คู่มือการจัดการเรียนรู้ ภาษาไทยโดยใช้สมองเปน็ ฐาน เพอื่ ใหค้ รผู สู้ อนภาษาไทยไดใ้ ชเ้ ปน็ แนวทางในการออกแบบการจดั การเรยี นรู้ ซงึ่ ไดจ้ ดั ทำ� ขน้ึ จำ� นวน 4 เลม่ คอื เลม่ ที่ 1 สอนภาษาไทยตอ้ งเข้าใจสมองเดก็ เล่มท่ี 2 เร่มิ ต้นอยา่ งไร ให้สอนภาษาไทยประสบผลสำ� เร็จ เลม่ ที่ 3 แนวทางการออกแบบกระบวนการจัดการเรยี นรู้โดยใช้สมองเป็นฐาน เล่มท่ี 4 คมู่ ือการเขียนแผนการจดั การเรยี นรู้ภาษาไทยโดยใช้สมองเป็นฐาน จากการด�ำเนินงานผ่านกระบวนการนิเทศ PDRCAS ท่ีเข้าถึงความต้องการ และ สภาพปัญหาท่ีเกิดข้ึนจริงของครูผู้สอนภาษาไทย จึงส่งผลให้การพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอน ภาษาไทยของส�ำนักงานเขตพ้ืนที่การศึกษาประถมศึกษาล�ำพูน เขต 2 เกิดประสิทธิผล อย่างแทจ้ ริง 60 วารสารวชิ าการ

“มุ่งม่นั ต้ังใจ ท่ีจะพัฒนาคณุ ภาพ การเรยี นการสอนภาษาไทย และยึดมน่ั การพัฒนางานภาษาไทย เป็นส�ำคัญมาโดยตลอด” รางวลั ระดับดี นางสาวปิยะธิดา ชา่ งประเสรฐิ ศึกษานิเทศก์ชำ� นาญการพเิ ศษ ส�ำนักงานเขตพ้นื ท่ีการศึกษาประถมศึกษาสุรนิ ทร์ เขต 1 ศึกษานิเทศก์ปิยะธิดา ช่างประเสริฐ มีแนวคิดในการพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอน ภาษาไทยโดยมุ่งเน้น “ส่งเสริมการจัดการเรียนรู้ให้นักเรียนทุกคนอ่านออก เขียนได้ สื่อสารเป็น เน้นการคิดวิเคราะห์ รู้รักภาษาไทย ส่งเสริมการใช้ภาษาถิ่น เรียนรู้คุณค่าวรรณคดีไทย จัดกระบวนการเรียนรู้ผ่านกิจกรรมการปฏิบัติจริง (Active Learning) น�ำไปประยุกต์ใช้ สู่คุณภาพการศึกษาที่ยั่งยืน” โดยมีการนำ� นโยบายสกู่ ารปฏบิ ตั ทิ ่ีเป็นรูปธรรมภายใต้กระบวนการ ทำ� งาน 5 ขั้นตอน ทีเ่ รียกวา่ PDCAK Model ซ่งึ ประกอบดว้ ย 1. กำ� หนดเปา้ หมาย (Plan : P) 2. ขยายผลสู่ห้องเรยี น (Do : D) 3. นเิ ทศเพอ่ื การนเิ ทศ (Check : C) 4. สะทอ้ นผลงาน (Act : A) 5. แลกเปลีย่ นเรยี นรู้ (Knowledge Sharing : K) วารสารวชิ าการ 61

62 วารสารวชิ าการ

ขน้ั ท่ี 1 กำหนดเป้าหมาย 63 (Plan : P) 1. ศกึ ษานโยบายชาติ/จดุ เน้นของสำนกั งานเขตพืน้ ที่การศกึ ษา ขนั้ ท่ี 2 ขยายผลสหู่ ้องเรยี น 2. วเิ คราะหข์ ้อมูลผลการทดสอบและจดั ทำข้อมลู สารสนเทศ (Do : D) 3. วเิ คราะหส์ ภาพการเรียนการสอนระดบั หอ้ งเรยี น ข้ันท่ี 3 นิเทศเพ่ือการนเิ ทศ 1. ประชมุ ชแี้ จงทำความเข้าใจ/แตง่ ตง้ั คณะกรรมการ (Check : C) ดำเนินงาน 2. พฒั นาเทคนิควิธีการสอน/สอื่ /นวตั กรรมเพื่อแกป้ ัญหา ข้ันท่ี 4 สะทอ้ นผลงาน 3. พฒั นาครตู ามกระบวนการ (อบรม/สมั มนา/สรา้ งองค์ความรู)้ (Act : A) 1. เตรยี มการนิเทศ ฯ (ตรวจสอบหนว่ ยการเรียนรู้ เสนอแนะ วธิ กี ารเรียนการสอน/กำหนดปฏทิ ินการนิเทศ) 2. นำเทคนคิ วธิ กี าร/สอื่ /นวัตกรรมไปใชส้ อนจริงในห้องเรียน 3. นิเทศ ตดิ ตามโดยการสงั เกตช้ันเรยี น (3.1 วัตถปุ ระสงค์ 3.2 สอ่ื /นวัตกรรม 3.3 กจิ กรรมการเรยี นรู้ 3.4 การวดั และ ประเมนิ ผล) 1. สะทอ้ นผลการสังเกตการสอน 2. ถอดบทเรยี นความสำเร็จ ขน้ั ท่ี 5 แลกเปลย่ี นเรยี นรู้ 1. แลกเปลย่ี นเรียนรู้ คัดเลอื กผลงานครหู อ้ งเรียน Active (Knowledge Sharing : K) Learning /Symposium 2. รายงานผลการพัฒนาการเรยี นการสอน จากการดำเนินงานจัดกระบวนการเรียนรู้ผ่านกิจกรรมการปฏิบัติจริง (Active Learninจgา)กเกพาื่อรดให�ำเ้คนรินูผงู้สาอนนจมัดีการระปบรวับนเกปาลรีเ่ยรนียพนฤรู้ตผ่ิกานรรกมิจการรรสมอกนารจปาฏกิบแัตบิจบรเิงด ิม ค(Aือcแtบivบe Lบeรaรrnยiาnยg)เปเพ็นื่อกใาหร้คสรอูผนู้สทอนี่คมรูจีกัดารกปิจรกับรเรปมลก่ียานรพสฤอตนิกรเพรมื่อกการระสตอุ้นนใหจ้นากักแเรบียบนเเดกิมิดคกือารแเบรยีบนบรรู้แรลยะามยี เปส่ว็นนกรา่วรมสใอนนกทาร่ีคเรรีูยจนัดกกาิจรกสรอรนมกทาั้งรนสี้เพอนื่อใหเพ้นื่อักกเรรียะนตไุ้นดใ้เรหีย้นนักรเู้ผรี่ายนนกเการิดปกฏาริบเัตรียิจรนิงรู้แทลำะใมหีส้เก่วิดนกร่วามร ใคนิกดาวริเเครียรนาะกาหร์คส้นอนหาทคั้งำนต้ีเพอ่ือบใดห้ว้นยักตเรนียเนอไงด้เแรียลนะรเู้ผก่าิดนคกวาารปมฏรู้ิบทัตี่คิจงรทิงนท�กำใรหะ้เกบิดวกนากราคริดพวิเัฒครนาาะทหี่์ คศ้นึกหษาาคน�ำิตเทอศบกด์ ้วปยิยตะนธเอิดงา แชล่าะงเปกริดะคเวสารมิฐรู้ทดี่คำงเทนนินกการระจบึงวนนับกวา่ราพสั่ฒงผนลาตท่อี่ศทึกษั้งกานาริเทปศรกับ์ปเปิยะลธี่ยิดนา ชพ่างฤปตริกะเรสรรมิฐกดา�ำรเนสินอกนาขรอจงึงคนรับูแว่ลาสะ่งกผาลรตพ่อัฒท้ังนกาาครวปารมับรเปู้คลว่ียานมพสฤาตมิการรรถมดก้าานรสภอานษขาอไงทคยรขูแอลงะ กนาักรพเรัฒียนนาไคดว้อายม่ารงู้คมวีปามระสสามิทาธริภถาดพ้านภาษาไทยของนักเรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ วารสารวิชาการ 63

ความสำ� เรจ็ ทเ่ี กดิ ขนึ้ ของผไู้ ดร้ บั รางวลั สง่ เสรมิ และพฒั นาการเรยี นการสอนภาษาไทยประสบ ผลสำ� เรจ็ นนั้ เกิดจาก “ความมุ่งมั่น และต้ังใจจริง” บนเส้นทางของการพัฒนางานภาษาไทย มาอย่างต่อเนื่องยาวนาน จึงนับเป็น “รางวัลแห่งความภาคภูมิใจ” อีกหนึ่งรางวัลของโครงการ รักษภ์ าษาไทย เนอื่ งในสัปดาห์วันภาษาไทยแห่งชาติ ปี 2562 ในครั้งนี้ เอกสารอา้ งองิ กระทรวงวฒั นธรรม. (2547). วนั ภาษาไทยแห่งชาติ ประจำ� ปี พ.ศ. 2547. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ครุ สุ ภา ลาดพรา้ ว. สถาบนั ภาษาไทย. (2561). เอกสารประกอบการประเมนิ ศกึ ษานเิ ทศกภ์ าษาไทยผสู้ ง่ เสรมิ และพฒั นาการเรยี นการสอนภาษาไทย เพอ่ื รบั โลร่ างวลั โครงการรกั ษภ์ าษาไทย เนอื่ งในวนั ภาษาไทยแหง่ ชาติ ประจำ� ปี 2562. กรงุ เทพฯ: สถาบนั ภาษาไทย. 64 วารสารวิชาการ

วชิวาราสารการ เป็นวารสารท่ีจัดท�ำขึ้น เพ่ือเป็นแหล่งเผยแพร่ ความรู้ด้านวิชาการเกี่ยวกับ หลักสูตรส่ือการจัดการเรียนการสอน และการพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษา รวมทั้งเป็นสื่อกลางในการแลกเปล่ียนความคิดเห็น ที่เป็นประโยชน์ในเชิงสร้างสรรค์ต่อการปฏิบัติงาน ด้านการศึกษาของครู อาจารย์และบุคลากร ทางการศึกษา ข้อความใด ๆ ท่ีตีพิมพ์ในวารสารวิชาการฉบับนี้ เป็นความคิดเห็นเฉพาะของผู้เขียน ซึ่งอาจไม่ตรงกับความคิดเห็น บุคลากครรทู อางากจาารรศยึก์แษละา ของคณะที่ปรึกษา และคณะบรรณาธิการ วารสารวิชาการ ในวารสดา้ารนขวกชินราา่วารก5มดศ-าสต7ึกร่งัวษหบคอาวนทักาษ้มาคมกวารยรลาา1ะมงว6ดเวรผาิชะพยษาหอแกวพยAาา่ ต4รรง่์ พร้อมภาพประกอบ สง่ มาไดท้ ี่ (ไม่รับบทบครัดรยณ่อาวนิทุกยรามนอิพ้านงอธิง์หเรฉือกพับาบะบทสทค่วคัดนวยทา่อม่ีเกงเาี่ทยนว่าวขนิจ้อ้ันัยง) ส�ำนกักองงาบนรครณณะากธริกรามรกวาารรกสาารรศวึกิชษาากขาั้นรพสื้น�ำฐนาักนวอิชาาคกาารรแสลพะฐม. า3ตชรฐั้นา3นการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ถนนราชด�ำเนินนอก เขตดุสิต กรุงเทพฯ 10300 หรืออีเมล [email protected]

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน อาคาร สพฐ. 3 ชั้น 3 กระทรวงศึกษาธิการ ถนนราชดำเนินนอก เขตดุสิต กรุงเทพฯ 10300 อีเมล [email protected] ISSN : 1513-0096