ภูมิปัญญาไทย4ภาค

ภมู ปิ ญญาไทย4ภาค นางสาวรญั ธดิ า อนงค์ ม.5/4 เลขท3ี 8

ภมู ปิ ญญาภาคกลาง

การราํ เกียวขา้ ว วัฒนธรรมท้องถิน ภาคกลางส่วนใหญ่เปน วัฒนธรรมทีเกียวเนืองกับพระพุ ทธศาสนาเช่น เดียวกันกับวัฒนธรรมท้องถินภาคเหนือ แต่มี ลักษณะทีแตกต่างกันออกไปบ้าง เนืองจากสภาพ แวดล้อมทางธรรมชาติ สังคม และค่านิยมในท้อง ถินทีแตกต่างกัน ลักษณะวัฒนธรรมและ ขนบธรรมเนียมประเพณีโดยรวมมีความเกียวเนือง กับพิธีกรรมในพระพุทธศาสนา และพิธีกรรมเกียว กับคามเชือในการดําเนินชีวิต ซึงถือว่าเปน เอกลักษณ์ทีสาํ คัญของวัฒนธรรมไทย

แมโ่ พสพ คนไทยมีความเชือดังเดิมเรอื งผีสางเทวดา ชีวิต ประจาํ วันทีผูกพันอยู่กับอาชีพชาวนา ชาวนาจึงเชือ ว่า ในข้าวมีวิญญาณแม่โพสพ ซึงมีบุญคุณต่อ ชาวนาสิงอยู่ จึงมีการ ปฏิบัติพิธีกรรมเพือระลึกถึง แม่โพสพ เช่นการสรา้ งศาลเพียงตาใน ทุ่งนา เรยี ก ว่า “เรอื นแม่โพสพ” มีการทําขวัญข้าวเมือข้าวเรมิ ออก รวง หรอื ทีเรยี กว่า”ข้าวตังท้อง” และนําข้าว อ่อนไปทําบุญถวายพระ ในประเพณีสารทเดือนสิบ ซึงมีการกวนข้าวทิพย์หรอื ข้าวมธุปายาส เมือมีการ เก็บเกียวข้าวแล้ว ก่อนจะนําข้าวเก็บยุ้งฉาง จะมีพิธี บอก กล่าวแม่โพสพ นอกจากนียังมีความเชือว่าข้าว เปนสิงทีมีบุญคุณต่อ ชีวิตมนุษย์ จึงได้รบั การ ยกย่องโดยมีคําเรยี กช่วงเวลาในสมัยโบราณ เมือ ข้าวตังท้องว่า “ตะวันอ้อมข้าว” แสดงให้เห็นความ สาํ คัญของ ข้าวว่า เมือตังท้องแม้แต่พระอาทิตย์ยัง ต้องอ้อมข้าว เหมือนทีการ ปฏิบัติกันจนทุกวันนี คือ ไม่เหยียบข้าว ไม่ทิงข้าว เพราะถือว่าเปน บาปกรรม

เรอื นแพ สายนํากับชีวิตแบบไทย ๆอยู่คู่กันมาโดยตลอด ส่วนใหญ่คนไทยจะอาศัยอยู่รมิ นําเพราะเปนเส้น ทางการ คมนาคมทีสะดวกและเปนปจจัยสาํ คัญใน การดําเนินชิวิตประจาํ วัน และงานเกษตรกรรมใน บางพืนทีทีบรเิ วณชายนําเปนทีลุ่ม มีนําท่วมถึงเปน เวลานานในช่วงหน้านํา การสรา้ งบ้านบรเิ วณชายฝง ต้องยกพืนชันบนสูงมาก จึงจะพ้นนําซึงไม่สะดวกใน หน้าแล้งทําให้เกิดการสรา้ งเรอื นในลักษณะ \" เรอื น แพ \" ทีสามารถปรบั ระดับของตนเองขึนลงได้ตาม ระดับนําในแม่นําลําคลอง

ภมู ปิ ญญาภาคเหนอื

ปอยนอ้ ย เปนประเพณีบวช หรอื การบรรพชาของชาวเหนือจะ มีชือเรยี กต่างกันในบางท้องถิน เช่น ปอยน้อย ปอย บวช ปอยลูกแก้ว ปอยส่างลอง นิยมจัดภายใน เดือนกุมภาพันธ์หรอื มีนาคม ซึงเก็บเกียวพืชผล เสรจ็ แล้ว ใน พิธีบวชจะมีการจัดงานเฉลิมฉลอง อย่างยิงใหญ่ มีการแห่งลูกแก้วหรอื ผู้บวชทีจะแต่ง ตัวอย่างสวยงามแบบ กษัตรยิ ์หรอื เจ้าชาย เพราะ ถือคตินิยมว่าเจ้าชายสิทธัตถะได้เสด็จออกบวชจน ตรสั รู้

ผา้ ลายนาํ ไหล เมอื งนา่ น ลายล้วงหรอื เกาะ คือ การสรา้ งลายด้วยวิธีล้วง ด้วยมือ คือใช้เส้นด้ายสีต่างๆ สอดลงไปในเส้นด้าย ยืนตามจังหวะทีกําหนดให้เปนลายคล้ายการสานขัด จากนันจะใช้ฟมกระแทกเส้นด้ายให้สนิทเปนเนือ เดียวกัน ผ้าลายล้วงทีมีชือเสียงคือ ผ้าลายนําไหล หรอื ผ้าลายนําไหลเมืองน่าน ซึงเกิดจากการล้วงให้ ลายต่อกันเปนทางยาว เว้นระยะเปนช่วงๆ คล้าย คลืน นอกจากผ้าลายล้วงยังมีลายอืนๆ ทีเรยี กชือ ตามลักษณะลาย เช่น ลายใบมีด หรอื ลายมีดโกน เปนลายทีเกิดจากการล้วงสอดสีด้ายหลายๆ สีให้ ห่างกันเปนช่วงๆ เหมือนใบมีดบางๆ ลายจรวดมี ลักษณะคล้ายจรวดกําลังพุ่ง ลายนําไหลสายรุง้ เปน ลายทีพัฒนามาจากลายนําไหลโดยคันด้วยการสอด สี

การฟอนเล็บ เปนวัฒนธรรมทีมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว โดยเฉพาะ วัฒนธรรมของชาวล้านนาทียังคงยึดมันในขนบ ธรรมประเพณีของพระพุ ทธศาสนาทีแสดงออกถึง มิตรไมตรแี ละความเอือเฟอเผือแผ่ต่อกัน

ภมู ปิ ญญาภาคใต้

การราํ โนรา เปนการละเล่นพนื เมอื งทีสบื ทอดกันมานานและนยิ มกันอยา่ งแพรห่ ลายใน ภาค ใต้ เปนการละเล่นทีมที ังการรอ้ ง การราํ บางสว่ นเล่นเปนเรอื ง และบางโอกาสมี บางสว่ น แสดงตามคติความเชอื ทีเปนพธิ กี รรม

ปาชายเลน ทรพั ยากรทีมีความส้าคัญยิงต่อระบบนิเวศชายฝง ท้าหน้าทีเชือมโยงระหว่างระบบนิเวศในทะเลและ ระบบ นิเวศบนบก เปนแหล่งอาหารของสิงมีชีวิต แหล่งอนุบาลตัวอ่อนของสัตว์น้า และปองกันการ กัดเซาะชายฝง พบบรเิ วณแนวชายฝงทีเปนหาด โคลนและบรเิ วณปากแม่น้ากระจายอยู่ทุกจังหวัด โดยเฉพาะในจังหวัดพังงาที มีความอุดมสมบูรณ์ ของพืนทีปาชายเลนสูงกว่าจังหวัดอืนๆ

งานเเขง่ เรอื กอ และ ประเพณีการแข่งเรอื กอและของชาวจังหวัด นราธิวาส เรอื กอและ เปนเรอื ทีมีเอกลักษณ์เฉพาะ ตัวเปนเรอื ทีใช้ในการท้าประมง พืนบ้านชายฝงได้ เปนอย่างดี นิยมใช้กันในหมู่ชาวประมงมุสลิม เมือ ถึงฤดูน้าหลากก็จะน้าเรอื กอและมาแข่งขันกันโดยใช้ ระบบ ชิงธง ใต้