เอกสารประกอบการเรียนการสอน เรื่อง รำวงงมาตรฐาน

เอกสำรประกอบกำรเรยี น เร่อื ง รำวงมำตรฐำน วิชำศลิ ปะ 4 รหสั วิชำ ศ 22102 จดั ทำโดย นำงพมิ พผ์ กำ เฉลยชพี กลมุ่ สำระกำรเรยี นรู้ศลิ ปะ โรงเรียนโพธิท์ อง \"จินดำมณี\" อำเภอโพธิ์ทอง จังหวัดอ่ำงทอง สำนกั งำนเขตพืน้ ที่กำรศกึ ษำมธั ยมศึกษำสงิ ห์บรุ ี อำ่ งทอง สำนักงำนคณะกรรมกำรกำรศกึ ษำขั้นพน้ื ฐำน

๑ รำวงมำตรฐำน ราํ วงมาตรฐาน เปน็ การแสดงทม่ี ีวิวัฒนาการมาจาก “ราํ โทน” เปน็ การราํ และ รอ้ งของชาวบา้ น ซ่งึ จะมีผูร้ ้องท้ังชายและหญงิ รํากันเปน็ คู่ๆ รอบๆครกตําขา้ วทีว่ างควาํ่ ไว้ หรือไม่ก็กันเป็นวงกลม โดยมีโทนเป็น เครือ่ งดนตรีประกอบจังหวะ ลักษณะการราํ และรอ้ งเป็นไปตามถนัด ไมม่ ีแบบแผนกําหนดไว้ คงเปน็ การ และรอ้ งง่ายๆม่งุ เน้นที่ ความสนุกสนานรน่ื เริงเป็นสาํ คญั เชน่ เพลงชอ่ มาลี เพลงยวนยาเหล เพลงหล่อจริงนะ ดารา เพลงตามองตา เพลงใกลเ้ ขา้ ไปอกี นดิ ฯลฯ ดว้ ยเหตุทีก่ ารชนิดน้มี โี ทนเปน็ เครอ่ื ง ดนตรปี ระกอบจังหวะ จงึ เรยี กการแสดงชุดน้ีว่า “ราํ โทน” ตอ่ มาเม่อื ปี พ.ศ. ๒๔๘๗ ในสมัยจอมพล ป.พบิ ูลสงคราม เปน็ นายกรฐั มนตรี รฐั บาลตระหนัก ถึงความสําคัญของการละเลน่ รน่ื เรงิ ประจาํ ชาติและเห็นว่าคนไทยนยิ ม เลน่ ราํ โทนกันอย่างแพร่หลาย ถา้ ปรบั ปรุง การเลน่ รําโทนใหมใ่ หเ้ ป็นระเบยี บท้งั เพลง รอ้ ง ลีลาท่าราํ และการแตง่ กาย จะทาํ ให้การเลน่ รําโทนเปน็ ท่ีน่านยิ มมากยิง่ ขึน้ จึงได้ มอบหมายให้กรมศลิ ปากรปรบั ปรงุ รําโทนเสียใหมใ่ หเ้ ปน็ มาตรฐาน มกี ารแต่งเนื้อรอ้ ง ทาํ นองเพลง และนําท่ารําจากแม่บทมากําหนดเปน็ ท่ารําเฉพาะแตล่ ะเพลงอยา่ งเป็น แบบแผน เอกสำรประกอบกำรเรียนเรือ่ ง รำวงมำตรฐำน จดั ทำโดย นำงพิมพผ์ กำ เฉลยชพี

2 ๑.ผปู้ ระดิษฐท์ ่าราในเพลงราวงมาตรฐาน ผปู้ ระดิษฐท์ า่ รําในเพลงรําวงมาตรฐาน มี ๓ ท่าน คอื ๑. หม่อมครตู ว่ น วรวรรณ (ศภุ ลกั ษณ์ ภัทรนาวกิ ) ๒. คณุ ครูมัลลี คงประภศั ร์ (ย่าหมนั ) ๓. คณุ ครลู มุล ยมะคุปต์ (แม่มลุ ) ได้รว่ มกันประดิษฐท์ ่าราํ ของเพลงรําวงมาตรฐานทั้งหมด จํานวน ๑๐ เพลง โดย กําหนดท่ารําไว้เป็นแบบแผน ดงั น้ี ๑. เพลงงามแสงเดอื น ๒. เพลงชาวไทย ๓. เพลงราํ ซิมาราํ ๔. เพลงคืนเดอื นหงาย ๕. เพลงดวงจันทรว์ ันเพ็ญ ๖. เพลงดอกไม้ของชาติ ๗. เพลงหญิงไทยใจงาม ๘. เพลงดวงจันทร์ขวัญฟา้ ๙. เพลงยอดชายใจหาญ ๑๐. เพลงบูชานักรบ เอกสำรประกอบกำรเรียนเร่อื ง รำวงมำตรฐำน จัดทำโดย นำงพมิ พ์ผกำ เฉลยชพี

3 ๒.ผู้ประพนั ธค์ าร้องเพลงราวงมาตรฐาน ผ้ปู ระพนั ธ์คํารอ้ งเพลงรําวงมาตรฐาน มี ๒ ท่าน ได้แก่ ๑.จมนื่ มานติ ยน์ เรศ (เฉลมิ เศวตนนั ท)์ หัวหน้ากองการสงั คตี กรมศิลปากร ไดป้ ระพนั ธ์ คาํ รอ้ งขน้ึ ในนามของกรมศิลปากร จํานวน ๔ เพลง คอื - เพลงงามแสงเดือน - เพลงชาวไทย - เพลงราํ ซมิ าราํ - เพลงคืนเดือนหงาย ๒.ทา่ นผหู้ ญงิ ละเอยี ด พิบูลสงคราม ได้ประพันธ์คาํ รอ้ งขึ้นอกี ๖ เพลง คือ - เพลงดวงจนั ทรว์ นั เพ็ญ - เพลงดอกไม้ของชาติ - เพลงหญงิ ไทยใจงาม - เพลงดวงจนั ทร์ขวัญฟ้า - เพลงยอดชายใจหาญ - เพลงบชู านักรบ เอกสำรประกอบกำรเรียนเร่ือง รำวงมำตรฐำน จดั ทำโดย นำงพมิ พผ์ กำ เฉลยชพี

4 เพลงงามแสงเดือน คาํ รอ้ ง : จหมนื่ มานิตย์นเรศ (นายเฉลิม เศวตนนั ท์) หัวหนา้ กองการสงั คตี กรมศิลปากร (ประพนั ธใ์ นนามกรมศลิ ปากร) ทาํ นอง : อาจารยม์ นตรี ตราโมท ความหมายเพลง : ยามทีแ่ สงจันทร์ส่องมายังโลกทําใหโ้ ลกนี้ ดสู วยงาม ผู้คนท่ีมาเล่นรํา วงยามท่ีแสงจนั ทร์สอ่ งกม็ ีความงดงามด้วย การรําวงนี้เพ่ือให้มีความสนุกสนาน มีความ สามคั คีกัน และละทง้ิ ความทกุ ข์ใหห้ มดส้ินไป เนอื้ เพลง: งามแสงเดือนมาเยอื นส่องหลา้ งามใบหนา้ เม่อื อย่วู งรํา(ซํ้า) เราเลน่ กนั เพือ่ สนกุ เปล้ืองทกุ ข์วายระกํา ขอใหเ้ ลน่ ฟอ้ นราํ เพ่อื สามัคคเี อย ทา่ สอดสร้อยมาลา ตวั อยา่ ง เพลงงามแสงเดอื น เอกสำรประกอบกำรเรียนเรอ่ื ง รำวงมำตรฐำน จดั ทำโดย นำงพิมพผ์ กำ เฉลยชีพ

5 เพลงชาวไทย คํารอ้ ง : จหมื่นมานติ ย์นเรศ (นายเฉลมิ เศวตนันท์) หวั หน้ากองการ สงั คตี กรม ศลิ ปากร (ประพนั ธใ์ นนามกรมศิลปากร) ทาํ นอง : อาจารย์มนตรี ตราโมท ความหมายเพลง : หน้าทที่ ีช่ าวไทยพงึ มตี อ่ ประเทศชาตินั้น เปน็ สิง่ ที่ทกุ คนควรกระทาํ อย่าได้ละเลยไปเสยี ในการทเ่ี ราได้มาเลน่ ราํ วงกันอย่างสนกุ สนาน ปราศจากทกุ ข์โศกท้ัง ปวงนกี้ ็เพราะ ว่าประเทศไทยเรามีเอกราช ประชาชนมีเสรีในการคิด จะทําส่งิ ใด ๆดังน้นั เราจงึ ควรช่วยกนั เชิดชูชาติไทยให้ เจริญรุ่งเรอื งตอ่ ไปเพ่อื ความสขุ ย่ิงๆขึ้นของไทยเราตลอดไป เนอื้ เพลง: ชาวไทยเจ้าเอ๋ย ขออย่าละเลยในการทําหนา้ ท่ี การที่เราไดเ้ ล่นสนกุ เปล้อื งทกุ ข์สบายอย่างน้ี เพราะชาตเิ ราได้เสรี มีเอกราชสมบูรณ์ เราจงึ ควรชว่ ยชูชาติ ให้เกง่ กาจเจดิ จาํ รูญ เพ่ือความสขุ เพม่ิ พูน ของชาวไทยเราเอย ทำ่ ชกั แป้งผัดหน้ำ ตวั อย่ำง เพลงชำวไทย เอกสำรประกอบกำรเรียนเรื่อง รำวงมำตรฐำน จัดทำโดย นำงพมิ พ์ผกำ เฉลยชีพ

6 เพลงราซมิ ารา คาํ รอ้ ง : จหมน่ื มานิตย์นเรศ (นายเฉลิม เศวตนันท์) หวั หน้ากองการ สงั คีต กรม ศิลปากร (ประพันธใ์ นนามกรมศลิ ปากร) ทํานอง : อาจารย์มนตรี ตราโมท ความหมายเพลง : ขอพวกเรามาเล่นรําวงกนั ใหส้ นกุ สนานเถดิ ในยามวา่ งเชน่ นี้จะได้ คลายทุกข์ ถงึ เวลางานเรากจ็ ะทาํ งานกันจริง ๆ เพื่อจะได้ไม่ลําบาก และการรํากจ็ ะรํา อยา่ งมีระเบยี บแบบแผน ตามวฒั นธรรมไทยของเราแล้วจะดูงดงามยิ่ง เนอื้ เพลง: รํามาซมิ ารํา เรงิ ระบํากันใหส้ นกุ ยามงานเราทาํ งานกันจรงิ ๆ ไมล่ ะไมท่ ้งิ จะเกิดเข็ญขุก ถึงยามว่างเราจึงราํ เลน่ ตามเชงิ เชน่ เพอ่ื ใหส้ รา่ งทกุ ข์ ตามเย่ยี งอยา่ งตามยุค เล่นสนกุ อยา่ งวฒั นธรรม เลน่ อะไรให้มีระเบียบ ให้งามให้เรยี บจงึ จะคมขาํ มาซมิ าเจ้าเอ๋ยมาฟ้อนรํา มาเล่นระบําของไทยเราเอย ท่ำรำสำ่ ย ตัวอยำ่ ง รำซิมำรำ เอกสำรประกอบกำรเรยี นเรอื่ ง รำวงมำตรฐำน จดั ทำโดย นำงพมิ พ์ผกำ เฉลยชีพ

7 เพลงคนื เดือนหงาย คาํ รอ้ ง : จหมน่ื มานิตยน์ เรศ (นายเฉลิม เศวตนนั ท์) หัวหน้ากองการ สังคตี กรม ศิลปากร (ประพันธใ์ นนามกรมศลิ ปากร) ทาํ นอง : อาจารย์มนตรี ตราโมท ความหมายเพลง : : เวลากลางคืน เปน็ คนื เดอื นหงาย มลี มพดั มาเย็นสบายใจ แตก่ ย็ ังไม่ สบายใจเท่ากบั การที่ได้ผูกมติ รกบั ผู้อืน่ และท่รี ่มเยน็ ไปทวั่ ทกุ แห่งย่งิ กวา่ นํา้ ฝนท่ีโปรยลง มาก็คือการที่ประเทศไทยเปน็ ประเทศทเ่ี ป็นเอกราชมธี งชาติไทยเปน็ เอกลกั ษณท์ าํ ให้ ร่มเย็นทั่วไป เนอื้ เพลง: ยามกลางคืนเดือนหงาย เยน็ พระพายโบกพริ้วปลิวมา เยน็ อะไรก็ไม่เยน็ จติ เทา่ เย็นผูกมติ รไมเ่ บือ่ ระอา เย็นรม่ ธงไทยปกไปทว่ั หลา้ เย็นยิ่งนาํ้ ฟ้ามาประพรมเอย ทำ่ สอดสร้อยมำลำแปลง ตวั อย่ำง เพลงคนื เดอื นหงำย เอกสำรประกอบกำรเรยี นเรือ่ ง รำวงมำตรฐำน จดั ทำโดย นำงพิมพผ์ กำ เฉลยชพี

8 เพลงดวงจันทร์วันเพญ็ คาํ รอ้ ง : ท่านผ้หู ญงิ ละเอียด พิบูลสงคราม ทํานอง : อาจารย์มนตรี ตราโมท ความหมายเพลง : พระจนั ทร์เตม็ ดวงทล่ี อยอยู่บนทอ้ งฟ้านน้ั ชา่ งดูสวยงาม เพราะเป็น พระจนั ทร์ทรงกลด คอื มแี สงเลือ่ มกระจายออกรอบดวงจนั ทร์ทงั้ ดวง แต่ถึงจะงาม อย่างไรกย็ งั ไมเ่ ทา่ ความงามของดวงหน้าหญงิ สาว ทดี่ ูผดุ ผ่องมีนาํ้ มนี วล อีกท้งั รปู รา่ งกด็ ู สมส่วน กิรยิ าวาจากอ็ ่อนหวานไพเราะ สมแล้วกับท่ีเปรียบว่าหญงิ ไทยน้ีคอื ดอกไม้ เนอ้ื เพลง: ดวงจนั ทรว์ นั เพ็ญ ลอยเดน่ อย่ใู นนภา ทรงกลดสดสี รัศมที อแสงงามตา แสงจันทร์อรา่ ม ฉายงามส่องฟา้ ไม่งามเทา่ หนา้ นวลนอ้ งยองใย งามเอยแสงงาม งามจรงิ ยอดหญงิ ชาตไิ ทย งามวงพักตร์ย่ิงดวงจันทรา จรติ กริ ิยานมิ่ นวลละไม วาจากังวาน ออ่ นหวานจบั ใจ ทำ่ ผำลำเพียงไหล่ รูปทรงสมสว่ น ย่วั ยวนหทยั สมเป็นดอกไม้ ขวัญใจชาติเอย ท่ำแขกเตำ้ เขำ้ รัง ตัวอย่ำงเพลงดวงจนั ทรว์ ันเพญ็ เอกสำรประกอบกำรเรียนเรอื่ ง รำวงมำตรฐำน จดั ทำโดย นำงพิมพผ์ กำ เฉลยชีพ

9 เพลงดอกไมข้ องชาติ คาํ รอ้ ง : ทา่ นผหู้ ญงิ ละเอยี ด พิบูลสงคราม ทาํ นอง : อาจารยม์ นตรี ตราโมท ความหมายเพลง : ผ้หู ญิงไทยเปรียบเสมือนดอกไม้อันเป็นเอกลกั ษณข์ องประเทศไทย การรา่ ยราํ ด้วยการแสดงออกอยา่ งออ่ นช้อยงดงามตามรูปแบบความเปน็ ไทยแสดงให้ เห็นถึงความเจริญทางด้านวัฒนธรรมของคนไทย นอกจากผูห้ ญงิ จะดเี ด่นทางด้านความ งามแล้วยงั มีความอดทน สามารถทาํ งานบ้าน ช่วยเหลอื งานผชู้ ายหรอื แมง้ านสาํ คัญ ๆ ระดับประเทศก็สามารถช่วยเหลือได้เปน็ อย่างดไี มแ่ พ้ผูช้ าย เนอ้ื เพลง: ขวัญใจดอกไม้ของชาติ งามวิลาศนวยนาดร่ายรํา (ซํ้า) เอวองคอ์ อ่ นงาม ตามแบบนาฏศิลป์ ชี้ชาตไิ ทยเนาวถ์ นิ่ เจริญวัฒนธรรม (สร้อย) งามทุกส่งิ สามารถ สร้างชาตชิ ่วยชาย ดําเนินตามนโยบาย ส้ทู นเหน่ือยยากตรากตรํา (สร้อย) ทำ่ รำยว่ั ตัวอย่ำง เพลงดอกไม้ของชำติ เอกสำรประกอบกำรเรียนเรอื่ ง รำวงมำตรฐำน จัดทำโดย นำงพิมพผ์ กำ เฉลยชพี

10 เพลงหญงิ ไทยใจงาม คาํ รอ้ ง : ทา่ นผู้หญงิ ละเอียด พบิ ลู สงคราม ทํานอง : ครเู อ้อื สนุ ทรสนาน ความหมายเพลง : ดวงจันทร์ทสี่ อ่ งแสงอยู่บนท้องฟา้ มคี วาม งดงามมาก และย่งิ ได้แสง อันระยิบระยับของดวงดาวด้วยแลว้ ยิ่งทําใหด้ วงจันทรน์ ้นั งามเด่นยิ่งข้นึ เปรียบ เหมอื นกับดวงหนา้ ของหญงิ สาวทีม่ คี วามงดงามอยูแ่ ล้ว ถา้ มีคุณความดดี ว้ ย ก็จะทําให้ หญิงนัน้ งามเป็นเลิศ ผู้หญงิ ไทยนเ้ี ปน็ ขวญั ใจของชาติ เป็นทเ่ี ชิดหนา้ ชตู าของชาติ รูปรา่ งก็ งดงาม จติ ใจกก็ ลา้ หาญ ดงั ทมี่ ีช่ือเสยี งปรากฏอยู่ท่วั ไป เนอื้ เพลง: เดอื นพราว ดาวแวววาวระยับ แสงดาวประดบั ส่งให้เดือนงามเดน่ ดวงหน้า โสภาเพียงเดือนเพญ็ คุณความดที เ่ี หน็ เสรมิ ใหเ้ ดน่ เลิศงาม ขวัญใจ หญงิ ไทยส่งศรีชาติ ทำ่ ยูงฟอ้ นหำง รปู งามพิลาศ ใจกล้ากาจเรอื งนาม เกยี รติยศ กอ้ งปรากฏทัว่ คาม หญงิ ไทยใจงาม ย่ิงเดือนดาวพราวแพรว ท่ำพรมส่ีหนำ้ ตัวอยำ่ งเพลงหญิงไทยใจงำม เอกสำรประกอบกำรเรยี นเรื่อง รำวงมำตรฐำน จัดทำโดย นำงพมิ พ์ผกำ เฉลยชพี

11 เพลงดวงจันทร์ขวัญฟา้ คํารอ้ ง : ทา่ นผูห้ ญิงละเอยี ด พิบลู สงคราม ทาํ นอง : ครูเอ้ือ สนุ ทรสนาน ความหมายเพลง : ในเวลาคา่ํ คืนท้องฟา้ มดี วงจันทรป์ ระจําอยู่ ในใจของชายก็มหี ญิงอนั เป็นสดุ ทีร่ กั ประจําอยูเ่ ช่นกัน สง่ิ ทีเ่ ทดิ ทูนยกยอ่ งไวก้ ็คือ ชาติไทยท่ีเปน็ เอกราช มอี สิ ระแก่ ตนไม่ขนึ้ กับใคร และสงิ่ ทีแ่ นบสนิทอย่ใู นใจของชายกค็ อื หญงิ อันเปน็ สดุ ทีร่ กั เนอ้ื เพลง: ดวงจันทร์ขวัญฟ้า ชนื่ ชีวาขวัญพ่ี จนั ทร์ประจาํ ราตรี แตข่ วญั พ่ีประจําใจ ทีเ่ ทิดทูนคือชาติ เอกราชอธปิ ไตย ถนอมแนบสนิทใน คอื ขวัญใจพเี่ อย ทา่ ประสานงา ทา่ จันทรท์ รงกรด ตวั อยา่ ง เพลงดวงจนั ทรข์ วัญฟา้ เอกสำรประกอบกำรเรยี นเรอ่ื ง รำวงมำตรฐำน จดั ทำโดย นำงพมิ พ์ผกำ เฉลยชพี

12 เพลงยอดชายใจหาญ คํารอ้ ง : ท่านผู้หญิงละเอยี ด พิบูลสงคราม ทํานอง : ครูเออ้ื สุนทรสนาน ความหมายเพลง : ขอผูกมติ รไมตรกี บั ชายผกู้ ลา้ หาญ และจะขอมสี ่วนในการทํา ประโยชนท์ าํ หนา้ ทขี่ องชาวไทย แม้จะลาํ บากยากแคน้ ก็จะขอช่วยเหลือจนเตม็ ความสามารถ เนอ้ื เพลง: โอย้ อดชายใจหาญ ขอสมานไมตรี นอ้ งขอร่วมชีวี กอร์ปกรณีกิจชาติ แม้สุดยากลําเคญ็ ไมข่ อเวน้ เดนิ ตาม นอ้ งจกั สู้พยายาม ทําเตม็ ความสามารถ ชำย ท่ำจอ่ เพลงิ กำฬ หญงิ ท่ำชะนรี ่ำยไม้ ตัวอยำ่ ง เพลงยอดชำยใจหำญ เอกสำรประกอบกำรเรยี นเรือ่ ง รำวงมำตรฐำน จัดทำโดย นำงพิมพผ์ กำ เฉลยชพี

13 เพลงบูชานกั รบ คาํ รอ้ ง : ท่านผู้หญิงละเอยี ด พิบลู สงคราม ทาํ นอง : ครูเออ้ื สนุ ทรสนาน ความหมายเพลง : : น้องรกั และบูชาพ่ี เพราะมีความกล้าหาญ เปน็ นกั สูท้ ่ีเก่งกลา้ สามารถสมกับเปน็ ชายชาตินกั รบท่มี คี วามมานะอดทน แมว้ ่าจะยากเยน็ แสนเขญ็ พก่ี ็ ต่อส้จู นชอื่ เสยี งเลอ่ื งลือไปทว่ั นอกจากนี้ ยังขยนั ขันแข็งในงานทกุ อย่าง อุตส่าห์สรา้ ง หลกั ฐานให้ม่นั คง และพ่ยี งั มีความรกั ในชาติบา้ นเมืองย่งิ กวา่ ชวี ติ ยอมสละไดแ้ มช้ วี ิต และเลือดเนอื้ เพอ่ื ให้ชาติไทยคงอยูค่ โู่ ลกต่อไป เนอ้ื เพลง: น้องรักรกั บชู าพี่ ที่มน่ั คงทมี่ ่นั คงกล้าหาญ เป็นนักสูเ้ ช่ยี วชาญ สมศักด์ชิ าตินักรบ นอ้ งรกั รกั บชู าพ่ี ที่มานะท่ีมานะอดทน หนกั แสนหนกั พี่ผจญ เกยี รติพีข่ จรจบ นอ้ งรักรกั บูชาพี่ ที่ขยนั ทีข่ ยนั กจิ การ บากบัน่ สรา้ งหลกั ฐาน ทาํ ทกุ ด้านททุกด้านครันครบ ตวั อยำ่ งเพลงบูชำนักรบ นอ้ งรักรกั บชู าพ่ี ทรี่ ักชาตทิ ีร่ กั ชาตยิ ิ่งชวี ติ เลอื ดเนอ้ื พี่พลีอทุ ศิ ชาตยิ งอยูย่ งอยคู่ ่พู ิภพ ชำย ท่ำจนั ทร์ทรงกลด หญิง ทำ่ ล่อแกว้ ชำย ทำ่ ขอแกว้ หญงิ ท่ำขัดจำงนำงสลบั จีบสองมือ เอกสำรประกอบกำรเรยี นเรื่อง รำวงมำตรฐำน จดั ทำโดย นำงพมิ พผ์ กำ เฉลยชีพ

14 การแตง่ กายราวงมาตรฐาน รําวงมาตรฐาน มีกําหนดการแต่งกายของผ้แู สดงใหม้ ีระเบียบด้วยการแตง่ กายชุดไทย และชุดสากลนยิ ม ประกอบดว้ ย ๔ แบบ คือ แบบที่ ๑ แบบชำวบำ้ น แบบท่ี ๒ แบบรชั กำลท่ี ๕ แบบท่ี ๓ แบบสำกลนิยม แบบท่ี ๔ แบบรำตรีสโมสร เอกสำรประกอบกำรเรยี นเรือ่ ง รำวงมำตรฐำน จดั ทำโดย นำงพิมพผ์ กำ เฉลยชีพ