ประวัติศาสตร์ ไทย E-BOOK

การศกึ ษาประวตั ศิ าสตร์ไทยมักเร่ิมนับตงั้ แต่สมยั อาณาจกั รสุโขทยั เป็ นต้นมา หากแต่ในอาณาเขตประเทศไทยปัจจุบนั พบหลักฐานของมนุษย์ซ่งึ มอี ายุเก่าแก่ท่สี ุดถงึ ห้าแสนปี ตลอดจนหลักฐานของอารยธรรมและรัฐโบราณเป็ นจานวนมากภมู ภิ าคสุวรรณภมู ิเคยถูกชาวมอญ เขมร และมลายปู กครองมาก่อน ต่อมา คนไทยได้สถาปนาอาณาจักรของตนเอง เช่น อาณาจักรสุโขทยั ไล่เล่ียกันกับอาณาจักรล้านนา อาณาจักรเชียงแสน และอาณาจักรอยุธยา อาณาจักรสุโขทยั เจริญรุ่งเรืองในช่วงเวลาค่อนข้างสัน้ ประมาณ 200 ปีกถ็ กู ผนวกรวมกบั อาณาจกั รอยุธยาอาณาจกั รอยุธยาเป็ นอาณาจกั รท่รี ุ่งเรืองม่ังค่ัง เป็ นศูนย์กลางการค้าระดบั นานาชาติ สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถทรงปฏริ ูปการปกครอง ซ่งึ บางส่วนใช้สืบมาจนถงึ รัชสมัยพระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หวั และยงั ทรงตราพระราชกาหนดศกั ดนิ า ทาให้อยุธยาเป็ นสังคมศักดินา อยุธยาเร่ิมตดิ ต่อกับชาตติ ะวันตกเม่ือ พ.ศ. 2054 หลังโปรตุเกสยดึ ครองมะละกา หลังจากนัน้ใน พ.ศ. 2112 กรุงศรีอยุธยาตกเป็ นประเทศราชของราชวงศ์ตองอแู ห่งพม่า สมเดจ็ พระนเรศวรมหาราชทรงประกาศอสิ รภาพในอีก 15 ปี ให้หลัง อาณาจกั รอยุธยาเจริญถงึ ขดี สุดหลังจากนัน้ ทงั้ความสัมพนั ธ์กบั ต่างประเทศกร็ ุ่งเรืองมากในรัชสมัยสมเดจ็ พระนารายณ์มหาราช อาณาจักรอยุธยาเร่ิมเส่อื มลง จนล่มสลายลงอย่างสิน้ เชงิ ใน พ.ศ. 2310

การจัดแบ่งยุคทางประวัตศิ าสตร์ของไทยนัน้ สมเดจ็ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดารงราชานุภาพทรงแสดงพระทศั นะไว้ในพระนิพนธ์เร่ือง \"ตานานหนังสือพระราชพงศาวดาร\" ในพระราชพงศาวดารฉบบั พระราชหตั ถเลขาเม่อื พ.ศ. 2457 ถงึ การแบ่งยุคสมัยทางประวตั ศิ าสตร์ของไทยไว้ว่า \"เรื่องพระราชพงศาวดารสยาม ควรจัดแบ่งเป็ น 3 ยุค คือ เม่ือกรุงสุโขทัยเป็ นราชธานียุค 1 เมื่อกรุงศรีอยุธยาเป็ นราชธานียุค 1 เม่ือกรุงรัตนโกสนิ ทร์เป็ นราชธานียุค 1\" ซ่งึ การลาดับสมยั ทางประวัตศิ าสตร์แบบเส้นตรง (Linear) โดยวางโครงเร่ืองผูกกับกาเนิดและการล่มสลายของรัฐกล่าวคือใช้รัฐหรือราชธานีเป็ นศูนย์กลางเช่นนี้ ยงั คงมีอทิ ธิพลอยู่มากต่อการเข้าใจประวัตศิ าสตร์ไทยในปัจจุบันในปัจจุบัน มีข้อเสนอใหม่ ๆ เก่ยี วกับโครงเร่ืองประวตั ศิ าสตร์ไทยขึน้ มาบ้าง ท่สี าคญั คือ ศ. นิธิเอียวศรีวงศ์ได้เสนอถงึ หวั ข้อสาคัญท่คี วรเป็ นแกนกลางของประวัตศิ าสตร์แห่งชาตไิ ทยไว้ 8 หวั ข้อดงั นี[้ 3]1 การตงั้ ถ่นิ ฐานของผู้คน นับตงั้ แต่สมัยก่อนประวตั ศิ าสตร์ถงึ ยุคประวตั ศิ าสตร์ตอนต้น2 การเข้ามาของอารยธรรมใหญ่ คอื อินเดยี และจนี3 ความเปล่ียนแปลงท่สี าคัญในคริสต์ศตวรรษท่ี 134 ยุคสมยั ของการค้า (คริสต์ศตวรรษท่ี 15-17)5 ก่อนสมยั ใหม่6 รัฐสมบรู ณาญาสทิ ธิราชย์สยาม7 การปฏวิ ตั ิ 2475 และกาเนิดรัฐประชาชาตใิ นทางทฤษฎี8 การปฏวิ ัติ 14 ตุลาคม 2516

หลักฐานยุคก่อนประวัตศิ าสตร์นักโบราณคดีชาวฮอลันดา ดร. เอช. อาร์. แวน ฮงิ เกอเรน ได้ขุดค้นพบเคร่ืองมือหนิ เทาะซ่งึ ทาขนึ้โดยมนุษย์ยุคก่อนประวัตศิ าสตร์ บริเวณใกล้สถานีบ้านเก่า จงั หวัดกาญจนบุรี โดยมีข้อสันนิษฐานว่ามนุษย์เหล่านีอ้ าจเป็ น มนุษย์ชวาและมนุษย์ปักกงิ่ ซ่งึ อย่อู าศัยเม่ือประมาณ 5 แสนปี มาแล้ว อันเป็ นหลักฐานในยุคหนิ เก่าในประเทศไทยพบหลักฐานของมนุษย์ยุคหนิ กลางในหลายจงั หวัด โดยท่อี าเภอไทรโยค ได้ขุดค้นพบเคร่ืองมือหนิ และโครงกระดกู จงึ ทาให้สันนิษฐานว่าดนิ แดนซ่งึ แม่นา้ กลองไหลผ่านได้มีมนุษย์อย่อู าศยั มานานกว่า 20,000 ปี ส่วนเคร่ืองปั้นดนิ เผาท่เี ก่าท่สี ุดในประเทศไทย อายุเกือบ1,000 ปี ถูกค้นพบท่จี งั หวดั แม่ฮ่องสอน จงึ ทาให้เกดิ แนวคิดท่วี ่าเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เป็ นถ่นิกาเนิดของการกสิกรรมครัง้ แรกของโลก นอกจากนีย้ งั ค้นพบขวานหนิ ขัดในหลายภาคของประเทศไทย ซ่งึ เป็ นหลักฐานของมนุษย์ยุคหนิ ใหม่การขุดค้นโดยวทิ ยา อันทรโกศยั แห่งกรมศิลปากร ทาให้พบโครงกระดกู และเศษผ้าไหมตดิ กระดกูเคร่ืองปั้นดนิ เผาท่บี ้านเชียง จังหวัดอุดรธานี ซ่งึ คาดว่ามีอายุถงึ 3,000 ปี ก่อนท่กี ารค้นพบหลักฐานเพ่มิ เตมิ ท่ตี าบลโคกพนมดี จงั หวัดปราจนี บุรี ซ่งึ ยนื ยนั ว่ามีอายุ 5,000 ปี อาจเป็ นจุดเร่ิมต้นของวฒั นธรรมสูง และเผยแพร่ไปส่ประเทศจีนและส่วนอ่นื ๆ ของทวปี เอเชีย นายดอนที บายาด ยังได้ขุดค้นขวานทองแดงในบ้านโนนนกทา จงั หวดั ขอนแก่น ยนื ยนั ถงึ การใช้เคร่ืองสาริดในยุคหนิ ใหม่ ซ่งึ เก่าแก่กว่าหลักฐานท่ขี ุดค้นพบในจนี และอนิ เดยี กว่า 500-1,000 ปี

ชนพนื้ เมืองและการอพยพเข้ามาในประเทศไทยนักมานุษยวทิ ยาได้จัดประเภทมนุษย์สมัยโบราณรุ่นแรกในตระกูลออสโตเนเซยี น ซ่งึ เป็ นพวกท่ีอพยพเข้ามาในประเทศไทยเม่อื หลายพนั ปี ท่แี ล้ว รวมทงั้ เป็ นบรรพบุรุษของชนชาตใิ นเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ปัจจุบัน ต่อมา มนุษย์ในตระกูลมอญและเขมรจะอพยพเข้ามาจากจีนหรืออินเดียด้วย ก่อนท่พี วกไทยจะอพยพเข้ามาแย่งชิงดนิ แดนจากพวกละว้า ซ่งึ เป็ นชนชาตลิ ้าหลัง ชาวเขาท่อี าศยั อยู่ในประเทศไทยปัจจุบนั จงึ สันนิษฐานว่าสืบเชือ้ สายมาจากพวกละว้ารัฐโบราณในประเทศไทยจากหลักฐานด้านโบราณคดี ตานาน นิทานพนื้ บ้าน บนั ทกึ ราชการของจีน และบันทกึ ของพระภกิ ษุจีนในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ในพุทธศตวรรษท่ี 12 ทาให้ทราบว่ามีอารยธรรมมนุษย์ได้สถาปนาอานาจในประเทศไทยเป็ นเวลานานแล้ว โดยอาณาจักรโบราณในดนิ แดนประเทศไทยปัจจุบัน

นครรัฐของไทยค่อย ๆ เป็ นอสิ ระจากจกั รวรรดขิ ะแมร์ท่เี ส่ือมอานาจลง กล่าวกันว่า พ่อขุนศรีอนิ ทราทติ ย์ทรงสถาปนาราชอาณาจกั รท่เี ข้มแข็งและมีเอกราชเม่ือ พ.ศ. 1781 อาณาจักรสุโขทยั มีการปกครองแบบสมบรู ณาญาสิทธิราช แต่ในรูปแบบท่นี ักประวตั ศิ าสตร์เรียกว่า ปิ ตุราชา หรือ พ่อปกครองลูก ท่ผี ู้ปกครองใกล้ชดิ กบั ผู้ใต้ปกครอง ราษฎรสามารถส่ันกระด่งิ หน้าพระราชวังเพ่อื ร้องทุกข์แก่พระมหากษัตริย์ได้โดยตรง อาณาจกั รสุโขทยั แผ่ขยายดนิ แดนออกไปอย่างกว้างขวางในรัชสมัยพ่อขุนรามคาแหงมหาราช ผู้ประดษิ ฐ์อกั ษรไทย หากเป็ นช่วงสัน้ ๆ เสถยี รภาพของอาณาจกั รได้อ่อนแอลงภายหลังการสวรรคตของพระองค์[ รัชสมัยพญาลไิ ทมีการเปล่ียนรูปแบบการปกครองมาเป็ นธรรมราชา จากการรับอทิ ธิพลของศาสนาพุทธนิกายเถรวาท แบบลังกาวงศ์ อาณาจักรสุโขทยัเส่ือมลงและตกเป็ นเมอื งขึน้ ของรัฐไทยอกี รัฐหน่ึงท่อี ุบตั ขิ นึ้ คือ อาณาจกั รอยุธยาในพนื้ ท่เี จ้าพระยาตอนล่างในเวลาไล่เล่ียกนั พญามังรายได้สถานปนาอาณาจักรล้านนาขนึ้ ในปี พ.ศ. 1802 โดยได้ขยายอานาจมาจากลุ่มนา้ แม่กกและองิ สู่ลุ่มแม่นา้ ปิ ง พญามังรายได้สร้างเมืองเชียงใหม่ และทรงมีสัมพนั ธ์อนั ดกี ับพ่อขุนรามคาแหงแห่งสุโขทยั อาณาจักรเชียงใหม่หรือล้านนา มีอานาจสืบต่อมาในแถบลุ่มแม่นา้ ปิ ง อย่างไรกต็ าม เชยี งใหม่มีความสัมพนั ธ์ท่ไี ม่ราบร่ืนนักกับอาณาจักรอยุธยาหรือกรุงศรีอยุธยา ท่เี รืองอานาจในพุทธศตวรรษท่ี 19–20 มกี ารทาสงครามผลดั กันแพ้ผลัดกนั ชนะอย่างต่อเน่ืองสาเหตุการเลือกอาณาจักรสุโขทยั เป็ นจุดเร่ิมต้นของประวัตศิ าสตร์ไทยนักวิชาการให้เหตุผลในการเลือกเอาอาณาจักรสุโขทยั เป็ นจุดเร่ิมต้นของประวัตศิ าสตร์ไทยไว้ 2เหตุผล ได้แก่:1 วชิ าประวตั ศิ าสตร์มักจะยึดเอาการท่มี นุษย์เร่ิมมภี าษาเขียนเป็ นจุดเร่ิมต้นของประวัตศิ าสตร์หลักฐานประเภทลายลักษณ์ถือเป็ นส่งิ สาคญั ท่สี ุด ซ่งึ เม่ือประกอบกับการประดษิ ฐ์อกั ษรไทยขนึ้ ในรัชสมัยพ่อขุนรามคาแหงมหาราช จงึ เหมาะสมท่จี ะเป็ นจุดเร่ิมต้นของประวตั ศิ าสตร์ไทย2 เป็ นการสะดวกในด้านการนับเวลาและเหตุการณ์ท่ตี ่อเน่ืองกนั ทงั้ นี้ นักประวัตศิ าสตร์มหี ลกั ฐานความสืบเน่ืองกนั ตงั้ แต่สมยั สุโขทยั มาจนถงึ สมยั รัตนโกสนิ ทร์จนถงึ ปัจจุบนัทว่า เหตุผลทงั้ สองประการกย็ ังไม่เป็ นท่ยี อมรับกันอย่างเป็ นเอกฉันท์นัก

พระเจ้าอู่ทองทรงก่อตงั้ อาณาจักรอยุธยาในปี พ.ศ. 1893 ซ่งึ ในช่วงแรกนัน้ กม็ ิได้เป็ นศูนย์กลางของชาวไทยในดนิ แดนคาบสมุทรอนิ โดจีนทงั้ ปวง แต่ด้วยความเข้มแขง็ ท่ที วเี พ่มิ ขึน้ ประกอบกบัวธิ ีการทางการสร้างความสัมพนั ธ์กบั ชาวไทยกลุ่มต่าง ๆ ในท่สี ุดอยุธยากส็ ามารถรวบรวมกลุ่มชาวไทยต่าง ๆ ในดนิ แดนแถบนีใ้ ห้เข้ามาอยู่ภายใต้อานาจได้ นอกจากนีย้ งั กลายมาเป็ นรัฐมหาอานาจทางการเมืองและเศรษฐกิจในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้อย่างรวดเร็วการเข้าแทรกแซงสุโขทยั อย่างต่อเน่ืองทาให้อาณาจักรสุโขทยั ตกเป็ นประเทศราชของอาณาจักรอยุธยาในท่สี ุด สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถทรงปฏริ ูปการปกครองโดยการรวมอานาจเข้าสู่ศูนย์กลาง การยดึ ครองมะละกาของโปรตุเกสในปี พ.ศ. 2054 ทาให้อยุธยาเร่ิมการตดิ ต่อกับชาติตะวนั ตก ในสมัยอาณาจกั รอยุธยามีการตดิ ต่อกบั ต่างประเทศอยู่หลายชาติ โดยชาวโปรตุเกสได้เดนิ ทางมายังกรุงศรีอยุธยาในช่วงคริสต์ศตวรรษท่ี 16 หลังจากนัน้ ชาตทิ ่เี ข้ามาอาศัยอยู่ในกรุงศรีอยุธยาเป็ นจานวนมากและมีบทบาทสาคญั ได้แก่ ชาวดตั ช์ ชาวฝร่ังเศส ชาวจีน และชาวญ่ีป่ ุนราวกลางคริสต์ศตวรรษท่ี 16 เม่ือราชวงศ์ตองอูของพม่าเร่ิมมีอานาจมากขนึ้ การสงครามอันยาวนานนับตงั้ แต่ พ.ศ. 2091 ส่งผลให้อยุธยาตกเป็ นประเทศราชของอาณาจกั รตองอูในท่สี ุดก่อนท่สี มเดจ็ พระนเรศวรมหาราชจะทรงประกาศอสิ รภาพในอีก 15 ปี ต่อมาอาณาจักรอยุธยาเป็ นอาณาจกั รท่มี ีอาณาเขตกว้างใหญ่ไพศาล จากทศิ เหนือจรดอาณาจักรล้านนา ไปจรดคาบสมุทรมลายูทางทศิ ใต้ ความสัมพนั ธ์ระหว่างประเทศของอยุธยารุ่งเรืองขนึ้อย่างมากในรัชสมัยสมเดจ็ พระนารายณ์มหาราช อย่างไรก็ตาม ความสงสัยในตวั ของคอนสแตนตนิ ฟอลคอนทาให้ถกู สังหารโดยพระเพทราชา อาณาจักรอยุธยาเร่ิมเส่อื มอานาจลงราวพุทธศตวรรษท่ี 24 การทาสงครามกบั พม่าหลังจากนัน้ ส่งผลทาให้อยุธยาถกู ปล้นสะดมและเผาทาลาย เม่ือปี พ.ศ. 2310

รัชสมัยสมเดจ็ พระเจ้ากรุงธนบุรีและกรุงรัตนโกสนิ ทร์ตอนต้นดบู ทความหลักท:ี่ อาณาจักรธนบุรีในปี พ.ศ. 2310-2325 เร่ิมต้นหลังจากท่สี มเดจ็ พระเจ้ากรุงธนบุรีได้ขับไล่ทหารพม่าออกจากแผ่นดนิ ไทย ทาการรวมชาติ และได้ย้ายเมืองหลวงมาอยู่ท่กี รุงธนบุรี โดยจดั ตงั้ การเมืองการปกครอง มีลักษณะการเมืองการปกครองยงั คงดารงไว้ซ่งึ การเมืองการปกครองภายในสมัยอยุธยาอยู่ก่อน โดยมีพระมหากษัตริย์มอี านาจเดด็ ขาดในการเมอื งการปกครอง อย่างไรกต็ าม ภายหลงั สนิ้ รัชสมัยสมเดจ็ พระเจ้ากรุงธนบุรี พระบาทสมเดจ็ พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกได้สถาปนาตนขนึ้ เป็ นพระมหากษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี และทรงย้ายเมืองหลวงมายังกรุงเทพมหานคร เร่ิมยุคสมัยแห่งกรุงรัตนโกสนิ ทร์ในช่วงคริสต์ทศวรรษ 1790 กองทพั พม่าถกู ขับไล่ออกจากดนิ แดนรัตนโกสินทร์อย่างถาวร และทาให้แคว้นล้านนาปลอดจากอทิ ธิพลของพม่าเช่นกัน โดยล้านนาถกู ปกครองโดยราชวงศ์ท่นี ิยมราชวงศ์จกั รีนับตงั้ แต่นัน้ เป็ นต้นมา จนกระท่งั ถกู ผนวกเข้าเป็ นส่วนหน่ึงของราชอาณาจักรสยามอย่างเป็ นทางการสมยั กรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น ไทยยังเผชิญกับการรุกรานจากประเทศเพ่อื นบ้าน ได้แก่ สงครามเก้าทพั , สงครามท่าดนิ แดงกับพม่า ตลอดจนกบฏเจ้าอนุวงศ์กับลาว และอานามสยามยุทธกับญวนในช่วงนี้ กรุงรัตนโกสนิ ทร์ยังไม่ค่อยมีการตดิ ต่อค้าขายกบั ชาตติ ะวนั ตกมากนัก ต่อมาเม่ือชาวตะวันตกเร่ิมเข้ามาค้าขายอีก ได้ตระหนักว่าพวกพ่อค้าจนี ได้รับสทิ ธิพเิ ศษเหนือคนไทยและพวกตน จงึ ได้เร่ิมเรียกร้องสิทธิพเิ ศษต่าง ๆ มาโดยตลอด มีการเดนิ ทางเยือนของทตู หลายคน อาทิจอห์น ครอเฟิ ร์ต ตวั แทนจากบริษัทอนิ เดียตะวนั ออกขององั กฤษ ซ่งึ เข้ามาในรัชสมัยพระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลิศหล้านภาลัย แต่ยังไม่บรรลุข้อตกลงใด ๆ สนธิสัญญาท่มี กี ารลงนามในช่วงนี้ เช่น สนธิสัญญาเบอร์นี และสนธิสัญญาโรเบริ ์ต แต่ก็เป็ นเพยี งข้อตกลงท่ไี ม่มผี ลกระทบมากนัก และชาวตะวันตกไม่ค่อยได้รับสิทธิพเิ ศษเพ่มิ มากขนึ้ แต่อย่างใดอย่างไรกต็ าม ได้มีคณะทตู ตะวันตกเข้ามาเสนอสนธิสัญญาข้อตกลงทางการค้าอยู่เร่ือย ๆ เพ่อื ขอสทิ ธิทางการค้าให้เท่ากบั พ่อค้าจนี และอังกฤษต้องการเข้ามาค้าฝ่ิ นอนั ได้กาไรมหาศาล แต่ไม่ประสบความสาเร็จ ทงั้ คณะของเจมส์ บรุคจากองั กฤษ และโจเซฟ บัลเลสเตยี ร์จากสหรัฐอเมริกาทาให้ชาวตะวนั ตกขุ่นเคอื งต่อราชสำนกั

การเผชิญหน้ากับมหาอานาจตะวันตกดบู ทความหลักท:ี่ กรุงรัตนโกสินทร์ และ การเปล่ียนแปลงดนิ แดนของสยามและไทยดเู พมิ่ เตมิ ท:่ี สยามภายหลังจากท่พี ม่าตกเป็ นอาณานิคมขององั กฤษในปี พ.ศ. 2369 พระมหากษัตริย์ไทยในรัชสมัยถดั มาจงึ ทรงตระหนักถงึ ภยั คุกคามท่มี าจากชาตมิ หาอานาจในทวีปยุโรป และพยายามดาเนินนโยบายทอดไมตรีกบั ชาตเิ หล่านัน้ อย่างไรกต็ าม สยามมีการเปล่ียนแปลงดนิ แดนหลายครัง้ รวมทงั้ตกอย่ใู นสถานะรัฐกันชนระหว่างอังกฤษและฝร่ังเศส ถงึ กระนัน้ สยามกไ็ ม่ตกเป็ นอาณานิคมของชาตติ ะวันตกการปฏวิ ัตเิ ปล่ียนแปลงการปกครองดบู ทความหลักท:ี่ การปฏิวัตสิ ยาม พ.ศ. 2475ดเู พม่ิ เตมิ ท:ี่ ความเคลื่อนไหวสู่การเปลี่ยนแปลงการปกครองสยาม, ลาดับเหตุการณ์คณะราษฎร และ ประวัตศิ าสตร์ไทย (พ.ศ. 2475–2516)เม่ือวนั ท่ี 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ได้มกี ลุ่มบคุ คลท่เี รียกว่า คณะราษฎร ได้ปฏวิ ัตเิ ปล่ียนแปลงรูปแบบการปกครอง จากสมบรู ณาญาสทิ ธิราชมาเป็ นราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ เป็ นเหตุการณ์ท่สี ร้างความเปล่ียนแปลงทางการเมอื งการปกครองแก่ประเทศไทยอย่างมาก และทาให้สถาบันพระมหากษัตริย์ท่เี คยเป็ นผู้ปกครองสูงสุดของประเทศมาช้านานต้องสูญเสียอานาจส่วนใหญ่ไปในท่สี ุด โดยมีการร่างรัฐธรรมนูญฉบบั พ.ศ. 2475 ขนึ้ เป็ นรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยอย่างถาวรเป็ นฉบบั แรกภายหลังจากเหตุการณ์เปล่ียนแปลงดงั กล่าว การต่อสู้ทางการเมืองยงั คงมีการต่อสู้กันระหว่างผู้นาในระบอบสมบรู ณาญาสิทธิราช กับระบอบใหม่ รวมทงั้ ความขัดแย้งในผู้นาระบอบใหม่ด้วยกันเองโดยการต่อสู้ทางการเมืองและทางความคดิ อุดมการณ์นีไ้ ด้ดาเนินต่อเน่ืองยาวนานเป็ นเวลากว่า 25ปี ภายหลังจากการปฏวิ ตั ิ และนาไปสู่ยุคตกต่าของคณะราษฎรในกาลต่อมา ทาให้การเปล่ียนแปลงการปกครองดงั กล่าวถูกมองว่าเป็ นพฤตกิ ารณ์ \"ชงิ สุกก่อนห่าม\" เน่ืองจากชนชัน้ นามองว่าชาวไทยยงัไม่พร้อมสาหรับการปกครองในระบอบประชาธิปไตย อีกทงั้ การปกครองในระยะแรกหลังการปฏวิ ัติยังคงอย่ใู นระบอบเผดจ็ การทหาร

สงครามโลกครัง้ ท่สี องดบู ทความหลักท:่ี สงครามโลกคร้ังทส่ี องในประเทศไทยในระหว่างสงครามโลกครัง้ ท่สี อง ได้มกี ารเดนิ ขบวนเรียกร้องให้รัฐบาลเอาดนิ แดนคืนของนิสิตนักศึกษา จอมพลแปลก พบิ ลู สงคราม จงึ ส่งทหารข้ามแม่นา้ โขงและรุกรานอนิ โดจีนฝร่ังเศส จนได้ดนิ แดนคืนมา 4 จังหวัด ภายหลังการเข้าไกล่เกล่ียของญ่ีป่ ุน โดยมีการรบท่เี ป็ นท่รี ู้จักกันมากได้แก่ การรบท่เี กาะช้างต่อมา หลังจากการโจมตีกองทพั เรือสหรัฐอเมริกาท่เี พริ ์ลฮาร์เบอร์ กองทพั ญ่ีป่ ุนกไ็ ด้รุกรานประเทศไทย โดยต้องการเคล่ือนทพั ผ่านดนิ แดน รัฐบาลจอมพลแปลก พบิ ลู สงครามได้ดาเนินนโยบายเป็ นพนั ธมติ รกบั ญ่ีป่ ุน รวมทงั้ ลงนามในสนธิสัญญาพันธมิตรทางการทหารกับญ่ีป่ ุน และประกาศสงครามต่อสหรัฐอเมริกาและสหราชอาณาจกั ร ซ่งึ นโยบายดังกล่าวของรัฐบาลถกู ต่อต้านจากทงั้ ในและนอกประเทศ เน่ืองจากไทยประสบกบั ภาวะเศรษฐกจิ ตกต่าหลังสงครามโลกครัง้ ท่สี องสนิ้ สุดลงในปี พ.ศ. 2488 แม้ว่าประเทศไทยจะตกอย่ใู นสถานะประเทศผู้แพ้สงคราม แต่เน่ืองจากการเคล่ือนไหวของขบวนการเสรีไทย ทาให้ฝ่ ายสัมพนั ธมิตรยอมรับ และไม่ถกู ยดึ ครอง เพยี งแต่ต้องคืนดนิ แดนระหว่างสงครามให้กบั อังกฤษและฝร่ังเศสและจ่ายค่าเสียหายทดแทนเท่านัน้สงครามเยน็ดเู พมิ่ เตมิ ท:่ี การก่อการกาเริบคอมมิวนิสต์ในประเทศไทย, สงครามเกาหลี และ สงครามเวียดนามรัฐบาลไทยได้ดาเนินนโยบายเป็ นพนั ธมิตรของสหรัฐอเมริกาในระหว่างสงครามเยน็ ดงั จะเหน็ ได้จากนโยบายต่อต้านการขยายตัวของคอมมวิ นิสต์ในคาบสมุทรอนิ โดจีน และยงั ส่งทหารไปร่วมรบกบั ฝ่ ายพันธมติ ร ได้แก่ สงครามเกาหลี และสงครามเวียดนามประเทศไทยประสบกับปัญหากองโจรคอมมวิ นิสต์ในประเทศระหว่างคริสต์ทศวรรษ 1960 และ1970 อย่างไรกต็ าม ปัญหาดังกล่าวกไ็ ม่ค่อยจะส่งผลกระทบต่อความม่ันคงของประเทศสักเท่าไหร่ และกองโจรกห็ มดไปในท่สี ุด

การพัฒนาประชาธปิ ไตยหลังจากปัจจัยแวดล้อมด้านต่าง ๆ ได้รับการพัฒนาขนึ้ ประชาชนมีความพร้อมต่อการใช้อานาจอธิปไตยเพ่มิ มากขึน้ การเรียกร้องอานาจอธิปไตยคนื จากฝ่ ายทหารกเ็ กิดขนึ้ เป็ นระยะกระท่งั ในท่สี ุด ภายหลังจากเหตุการณ์ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516 ฝ่ ายทหารกไ็ ม่สามารถถอืครองอานาจอธิปไตยได้อย่างถาวรอีกต่อไป อานาจอธิปไตยจงึ ได้เปล่ียนไปอยู่ในมือของกลุ่มนักการเมือง ซ่งึ ประกอบด้วยกลุ่มบคุ คลสามกลุ่มหลกั คือ กลุ่มทหารท่เี ปล่ียนบทบาทมาเป็ นนักการเมือง กลุ่มนายทุนและผู้มีอทิ ธิพล และกลุ่มนักวาทศลิ ป์ แต่ต่อมาภายหลังจากการสิน้ สุดลงของยุคสงครามเย็น โลกได้เปล่ียนมาสู่ยุคการแข่งขันกันทางการค้าซ่งึ มีความรุนแรงเป็ นอย่างมาก กลุ่มการเมอื งท่มี าจากกลุ่มทุนนิยมสมยั ใหม่ได้เข้ามามีบทบาทแทน