น้ำป่าไหลหลากและน้ำท่วม

นา้ ปา่ ไหลหลากและนา้ ท่วม ลักษณะของอุทกภยั อทุ กภัยมีความรุนแรง และรูปแบบตา่ ง ๆ กันออกไป ขนึ้ อยู่กบั ลักษณะภมู ปิ ระเทศ และส่ิงแวดล้อมของแต่ละ พ้ืนที่โดยมีลกั ษณะดงั นี้ น้าปา่ ไหลหลากหรอื น้าทว่ มฉับพลัน มกั จะเกดิ ขึน้ ในที่ราบต้า่ หรอื ท่รี าบลุ่มบรเิ วณใกล้ ภูเขาต้นน้า อนั เกดิ ขนึ้ เน่อื งจากฝนตกหนักเหนือภูเขาต่อเนื่องเป็นเวลานาน ท้าให้จา้ นวนน้า สะสมมีปริมาณมากจนพ้นื ดนิ และต้นไม้ ดูดซบั ไม่ไหว ท้าใหน้ า้ ไหลบา่ ลงสู่ที่ราบตา่้ เบอ้ื งล่าง อยา่ งรวดเรว็ มีอ้านาจท้าลายลา้ งอย่างรุนแรง ท้าให้ บ้านเรอื นพังเสยี หายและอาจท้าใหเ้ กดิ อนั ตรายถงึ ชวี ิตได้ นา้ ท่วมหรือนา้ ทว่ มขงั เปน็ ลกั ษณะอทุ กภยั ทเี่ กิดขน้ึ จากปริมาณน้าสะสมจา้ นวนมากที่ ไหลบ่าในแนวระนาบ จากที่สงู ไปยังทตี่ ้า่ เขา้ ทว่ มอาคารบา้ นเรือน เรือกสวนไร่นาไดร้ บั ความเสยี หาย หรอื เป็นสภาพน้าทว่ มขังใน เขตเมืองใหญ่ ที่เกิดจากฝนตกหนักต่อเน่ืองเปน็ เวลานาน มีสาเหตุมาจากระบบการระบายน้าไมด่ ีพอ มีสงิ่ กีด ขวางทางระบายนา้ หรือเกิดน้าทะเลหนุนสูงกรณพี นื้ ทอี่ ยู่ใกลช้ ายฝ่งั ทะเล น้าลน้ ตลิ่ง เกดิ ข้นึ จากปริมาณน้าจา้ นวนมากทเ่ี กิดจากฝนหนักต่อเนื่อง ที่ไหลลงสู่ล้านา้ หรอื แม่นา้ มีปริมาณ มากจนระบายลงสู่ลมุ่ นา้ ด้านล่างหรอื ออกสปู่ ากนา้ ไมท่ ัน ท้าใหเ้ กิดสภาวะน้าล้นตลิง่ เข้าทว่ มเรอื กสวนไร่นา ตามสองฝ่ังนา้ จนไดร้ ับความเสยี หาย ถนนหรือสะพานอาจชา้ รุดทางคมนาคมถูกตดั ขาดได้ แผ่นดนิ ไหวดนิ ถลม่ และคลื่นสนึ ามิ

สนึ ามจิ ากดินถลม่ คลนื่ ยกั ษส์ นึ ามิเป็นคล่ืนที่เกดิ จากการกระทบของแผ่นหินหรือแผ่นเปลอื กโลกท่เี กิดการดีดตัวขน้ึ กลายเป็น แผน่ ดนิ ไหว สึนามมิ ักเกดิ จากแผ่นดินไหวใต้ทะเลก่อให้เกิดการกระต้นุ มวลนา้ มหาศาลอยา่ งรวดเรว็ และ เดนิ ทางด้วยความเร็วถึง 400 ไมล/์ ช่วั โมง สึนามไิ ม่จา้ เป็นต้องเกิดจากแผ่นดินไหวเสมอไป สึนามอิ าจเกิดจาก รูปแบบอื่นๆ เช่น ภเู ขาไฟระเบดิ ใต้น้าอย่างรนุ แรง, การตกของแผ่นหนิ ขนาดใหญ่ หรืออุกกาบาตพงุ่ ชน นอกจากนสี้ ึนามินน้ั ไมไ่ ด้เกิดเฉพาะในทะเลเท่านัน้ หากตามทะเลสาบใหญ่หรอื อา่ วแคบกส็ ามารถเกดิ ขึ้นได้ สึ นามจิ ากเหตดุ ินถล่มนนั้ มีความรนุ แรงมาก ดนิ ถลม่ เกดิ ไดห้ ลายปจั จยั ไม่ว่าแผน่ ดินไหวใกล้กบั ภเู ขาก่อเกิดดิน ถลม่ ได้ ดนิ ถล่มนนั้ หากมหี ม่บู ้านใกล้พนื้ ทด่ี งั กล่าวถือว่าเปน็ อันตรายมาก ในอดีตเคยเกดิ สึนามจิ ากดินถล่มมาแล้ว หากดินถลม่ เหนือพ้นื ท่ที ะเลสาบหรอื อ่าวแคบ จะก่อให้เกิดการย้าย มวลน้าอยา่ งมหาศาลและรวดเรว็ อยา่ งเชน่ คล่นื สนึ ามิเหนอื เข่ือนวาจอง ในอติ าลีเม่ือปี 1963 เกิดแผน่ ดิน ความ 2 กโิ ลเมตรเทลงอ่างเหนือเข่ือนก่อเกิดน้าล้นเขื่อนลงมาทว่ มหมู่บา้ นต่างๆ ท้าให้มีผู้เสียชีวติ กวา่ 2 พนั ราย และคลื่นสึนามิท่ีไกลแองเกอร์ ประเทศนอร์เวย์ เกดิ จากแผ่นหินขนาดใหญถ่ ลม่ ลงมาเหนอื อา่ วฟยอรด์ เกิดคลนื่ สงู กวา่ 80 เมตรเข้าถลม่ เมืองในปี 1935 และคล่นื สนึ ามทิ อ่ี า่ วลิทุยา่ ในแอลาสก้า เกดิ จากแผ่นดนิ ไหว รุนแรงและเกดิ แผ่นดินถลม่ ลงมาเกิดการย้ายมวลน้าสูงถงึ 500 เมตรซดั ถล่มรอบอา่ วแต่โชคดีทบี่ รเิ วณน้ันไมม่ ี ผู้คนอาศัยอยูแ่ ละเปน็ อ่าวปิดทีไ่ ม่ใชท่ ะเลกวา้ ง

4.1 สาเหตขุ องการเกดิ คลนื่ สึนามิ คล่ืนสึนามิเกิดขน้ึ ไดจ้ ากหลายสาเหตดุ ้วยกนั ดงั น้ี 1. การระเบดิ อย่างรนุ แรงของภเู ขาไฟใกล้ทะเล 2. การเกิดแผน่ ดินเล่ือนถลม่ ใตท้ ะเล หรอื ใกล้ฝง่ั 3. การเกิดจากกอ้ นหนิ ตกลงในอ่าวหรือมหาสมุทร 4. การเคลอ่ื นตัวของแผ่นเปลือกโลกดว้ ยแรงเทคโทนิคจากแผน่ ดนิ ไหว ซ่งึ อาจจะเป็นการเกิดแผ่นดนิ ถลม่ ยบุ ตวั ลง หรือเปลอื กโลกถูกดันขน้ึ หรือยุบตัวลง ทา้ ให้มีนา้ ทะเลปริมาตรมหาศาลถูกดนั ข้ึน หรือทรุดตวั ลง อยา่ งฉบั พลัน พลังงานมหาศาลจะถ่ายเทไปเกิดการเคลอื่ นตัวของน้าทะเลเปน็ คลืน่ ยักษ์ทเ่ี หนือทะเลลึก ซึ่งมี ความสูงจากระดบั น้าทะเลปกตเิ พยี งไมก่ ่ีฟตุ เท่าน้ัน จงึ ไมส่ ามารถแม้แตจ่ ะบอกไดด้ ว้ ยภาพถา่ ย จากเคร่อื งบิน หรอื ยานอวกาศ 5. การเกิดระเบิดใหญใ่ ต้นา้ จากนวิ เคลยี ร์ กลา่ วโดยทว่ั ไป คลน่ื สึนามเิ กดิ จากการเคลื่อนตวั ของพื้นมหาสมทุ รในแนวด่งิ เน่ืองจากแรงเทคโทนคิ จาก แผน่ ดนิ ไหว ซง่ึ จะมีขนาดใหญ่ สว่ นกรณที ม่ี ีการเคลอื่ นตวั ตามแนวนอน มักเกิดบรเิ วณท่มี ีภูเขาใต้นา้ หรือหนา้ ผาใต้น้า โดยจะมีขนาดไม่ใหญ่นกั การเคล่ือนตวั ตามแนวดง่ิ ข้ึน และลงของพน้ื มหาสมุทร ขณะเกดิ แผน่ ดนิ ไหว จะเกย่ี วข้องกับความสูงของล้านา้ ที่เพ่ิมขน้ึ เม่ือมีการสนั่ สะเทอื น อนุภาคนา้ จะกระเพ่ือม ขึ้นและลง เรมิ่ ตน้ เปน็ ศนู ยก์ ลางของการแผก่ ระจายคล่ืนน้าออกไปทุกทศิ ทาง ความสูง ขนาด การเคล่ือนที่ และความเร็วของ คลนื่ น้าจะเพ่ิมข้ึนอยา่ งรวดเร็ว และสงู สุดใกล้ชายฝ่ัง บริเวณแหลง่ กา้ เนดิ ในทะเล แทบจะไม่ปรากฏผลกระทบ จากคลนื่ สึนามิ บรเิ วณชายฝัง่ ทม่ี สี ภาพภมู ศิ าสตร์เหมาะสม และความลกึ ของชายฝั่งต้ืน จะก่อให้เกดิ ความ เสยี หายตอ่ ชวี ติ และทรัพย์สินบรเิ วณชายฝัง่ น้ันได้อยา่ งมาก

อันตรายจากคลื่นสึนามิ อนั ตรายตอ่ บุคคล 1. เสยี ชีวิต หรอื สูญหาย 2. บาดเจบ็ จากอุบัติเหตุ เช่น โดนไม้ หรือสิง่ ของกระแทก 3. เจบ็ ป่วยดว้ ยโรคตา่ งๆ หลงั จากเกิดภัยสนึ ามิ เช่น โรคระบบทางเดนิ อาหาร โรคระบบทางเดนิ หายใจ โรคนา้ กัดเทา้ 4. สขุ ภาพจิตเส่ือม เน่ืองจากการหวาดผวา หวาดกลวั ต่อเหตุการณท์ ี่เกิดขึน้ หรือความเศรา้ โศกจากการ สูญเสยี บุคคลทีร่ กั และทรัพย์สิน 5. ขาดรายได้ เนื่องจากไมส่ ามารถท้างานได้ หรือธรุ กิจการค้าตา่ ง ๆ หยุดชะงกั ท้าใหเ้ กดิ ปัญหา เศรษฐกิจ อนั ตรายตอ่ ทรพั ย์สนิ 1. อาคารบ้านเรือน ร้านค้า โรงเรยี น สาธารณสถาน และส่งิ กอ่ สร้างตา่ ง ๆ ได้รบั ความเสยี หายอย่างหนัก 2. การสือ่ สาร ระบบโทรคมนาคมถกู ตัดขาด ไฟฟา้ นา้ ประปา ไดร้ ับความเสียหาย 3. แหล่งทอ่ งเท่ยี วทางทะเลถูกท้าลาย ส่งผลกระทบต่อรายได้ของประเทศชาติ เหตุการณ์คล่ืนสึนามิท่เี กดิ จากแผ่นดนิ ไหวท่ีรนุ แรงทสี่ ุดในโลกในรอบทศวรรษ ที่ 90 เกิดบรเิ วณ ทางตอนเหนอื ของเกาะสุมาตรา ประเทศอนิ โดนีเซยี เมอ่ื วันที่ 26 ธันวาคม 2547 ซึ่งวดั ขนาดของแผ่นดนิ ไหว ได้ถงึ 8.9 ริชเตอร์ สง่ ผลใหเ้ กิดภยั จากคลืน่ สึนามขิ ้นึ ที่ประเทศต่าง ๆ ไดแ้ ก่ อินโดนเี ซีย ศรีลงั กา อินเดีย ไทย โซมาเลีย พมา่ มลั ดีฟส์ มาเลเซยี ออสเตรเลีย แทนซาเนยี แอฟริกาใต้ บงั กลาเทศ ส่วน การทม่ี ีชนชาตติ ่าง ๆ เสยี ชวี ติ จ้านวนมากด้วย เน่อื งจากคนเหลา่ น้ันไดเ้ ดนิ ทางไปประเทศที่เกดิ สึนามิ ส้าหรับ ในประเทศไทย เกิดคล่ืนสนึ ามขิ น้ึ ท่ี 6 จังหวัดภาคใต้ คือจงั หวัดพงั งา ภูเก็ต กระบ่ี ตรงั ระนอง และสตลู ท้าให้ เกดิ การสญู เสีย อย่างใหญ่หลวง มีผู้เสียชีวิต 5,303 ราย ยอดผู้เสียชีวติ น้ีไมร่ วมผ้สู ูญหาย โดยเฉพาะประเทศ ไทยแลว้ สึนามิเปน็ ภยั ธรรมชาติท่ีเกิดข้นึ เป็นครงั้ แรก ผปู้ ระสบเหตุไม่สามารถลว่ งรู้เหตุการณม์ ากอ่ น ไมม่ ี การเตรยี มพรอ้ ม ทา้ ให้ต้องสูญเสยี ชวี ิตและทรัพย์สินเปน็ จ้านวนมาก