วัดพระแก้ว

วดั พระแกว้ มชี อื่ เรยี กทางการวา่ วดั พระศรรี ตั นศาสดาราม วดั พระแกว้ เป็นส่วนหน่ึงของพระบรมมหาราชวงั ต้งั อยมู่ ุม พระบรมมหาราชวงั ดา้ นตะวนั ออก ในเขตพระราชฐานช้นั นอกของ พระบรมมหาราชวงั ตรงขา้ มมหาวทิ ยาลยั ศิลปากร ถนนหนา้ พระ ลาน ขา้ งสนามหลวง กรุงเทพมหานคร

วดั พระแกว้ วดั พระศรรี ตั นศาสดาราม หรอื ทเี่ รยี กกนั ทว่ั ไปว่า วดั พระแกว้ เป็ นวดั ที่ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ าจฬุ าโลกมหาราชโปรดเกลา้ ฯ ใหส้ รา้ งขนึ้ พรอ้ มกบั การสถาปนากรงุ รตั นโกสนิ ทร ์พ.ศ. 2325 เป็ นวดั ในพระบรมมหาราชวงั เชน่ เดยี วกบั วดั พระศรสี รรเพชญ ์ ซงึ่ เป็ นวดั ในพระราชวงั หลวงในสมยั อยุธยา และมพี ระราช ประสงคใ์ หว้ ดั พระศรรี ตั นศาสดารามเป็ นทปี่ ระดษิ ฐาน พระพุทธมหามณีรตั นปฏมิ า กร และเป็ นสถานทที่ รงบาเพ็ญพระราชกศุ ล วดั พระศรรี ตั นศาสดารามเป็ นวดั ทไี่ ม่มี พระสงฆจ์ าพรรษาอยู่ เพราะมแี ตส่ ว่ นพุทธาวาสไม่มสี ว่ นสงั ฆาวาส ภายในวดั พระศรรี ตั นศาสดารามมอี าคารสาคญั และอาคารประกอบเป็ นจานวนมาก จงึ แบ่งกลมุ่ อาคารออกเป็ น 3 กลุม่ ตามตาแหน่งและความสาคญั ดงั นี้ กลุ่มพระ อโุ บสถ เป็ นกลมุ่ ทมี่ คี วามสาคญั สงู สดุ มพี ระอโุ บสถเป็ นอาคารประธานซงึ่ เป็ นที่ ประดษิ ฐานพระพทุ ธมหามณีรตั นปฏมิ ากร ลอ้ มรอบดว้ ยศาลาราย พระโพธธิ์ าตุ พมิ าน หอราชพงศานุสรณ์ หอราชกรมานุสรณ์ หอระฆงั และหอพระคนั ธารราษฎร ์

นับแตอ่ ดตี จวบจนปัจจบุ นั นับแตอ่ ดตี จวบจนปัจจบุ นั สถาบนั ทง้ั สาม ชาติ ศาสนา พระมหากษตั รยิ ์ บน ธงชาตนิ ั้นเป็ นศูนยร์ วมใจของชาวไทย วดั พระแกว้ และพระบรมมหาราชวงั อนั งดงามเป็ นเอกลกั ษณจ์ งึ มคี วามสาคญั อยา่ งหาทเ่ี ปรยี บไมไ่ ด ้

พระวหิ ารยอด วดั พระแกว้ ในภาษาองั กฤษเรียกวา่ The Temple of the Emerald Buddha และ พระบรมมหาราชวงั เรียกวา่ The Grand Palace 4. พระบรมมหาราชวงั และวดั พระแกว้ สถาปนาข้ึนโดยพระบาทสมเด็จพระพุทธ ยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ในปี พ.ศ. 2325 ตอ้ งแต่งกายสุภาพเพอ่ื เขา้ ชม อาทิ เส้ือแขนยาว, เส้ือแขนส้ัน (ไมใ่ ช่แขนกดุ , เส้ือ กลา้ ม หรือเกาะอก) กางเกงขายาว, กระโปรงคลุมหวั เขา่ ฯลฯ

วดั พระแกว้ ปเพตวทมด่าันรรัืองพะะทงตเบรไทีวอ้ ะรทา่ศงแมทยกไกมี่นาทถว้รหี่คยา้ ทถาใือซรี่จคือก่ึางะรไรชคมไดุงววดาวเ้ ทงาัเเ้า่หหมพเทป็นส็นมา็นทวใภหหเย่ีนาอางพท้่ีดนกาข้งวัม้ลคชอยกขัราตงษอเววามงณไตดัวือท์วสพัดังยเารหพอแคะงลรลญัแสะวะกขแกังชว้ขกอคากอวง้รวจ็้แงังตะล่ารงะู้ ชาติ

พระแกว้ มรกต พระพทุ ธมหามณรี ัตนปฏมิ ากร หรือ พระแก้วมรกต เป็นพระพทุ ธรูปคู่บา้ นคู่เมืองของประเทศ ไทย ปัจจุบนั ประดิษฐานอยใู่ นวดั พระศรีรัตนศาสดาราม (หรือ วดั พระแกว้ ) ใน พระบรมมหาราชวงั กรุงเทพมหานคร

ตานานพระแกว้ มรกต พระแกว้ มรกตสรา้ งขนึ้ ในปี พทุ ธศกั ราช 500 โดยพระนาคเสนเถระ วดั อโศกา ราม กรงุ ปัฏนา ในแผน่ ดนิ พระเจา้ มลิ นิ ท ์ (เมนันเดอร)์ สมเด็จพระอมรนิ ทราธิ ราช พรอ้ มกบั พระวสิ สกุ รรมเทพบตุ ร ไดน้ าแกว้ โลกาทพิ ยรตั ตนายก อนั มรี ตั นายกดลิ กเฉลมิ 1000 ดวง สเี ขยี วทบึ (หยกออ่ น) นามาจาหลกั เป็ น พระพุทธรปู ถวายใหพ้ ระนาคเสน ถวายพระนามวา่ พระพุทธรตั นพรรณมณี มรกต พระนาคเสนจงึ ไดบ้ รรจพุ ระบรมสารรี กิ ธาตลุ งไปในพระพทุ ธรตั นพรรณ มณีมรกต 7 พระองค ์ คอื พระโมลี พระนลาฏ พระนาภี พระหตั ถซ์ า้ ย-ขวา และ พระเพลาซา้ ย-ขวา แตเ่ มอ่ื บรรจพุ ระบรมสารรี กิ ธาตแุ ลว้ อญั เชญิ ขนึ้ ประดษิ ฐานแลว้ นั้น เกดิ เหตกุ ารณแ์ ผ่นดนิ ไหวขนึ้ พระนาคเสนไดพ้ ยากรณว์ า่ พระแกว้ องคน์ ี้ จะเสด็จไปโปรดสรรพสตั วใ์ นเบญจประเทศ คอื ศรลี งั กา กมั โพ ชะศรอี โยธยา โยนะวสิ ยั ปะมะหละวสิ ยั และ สวุ รรณภมู ิ

เกบ็ ตกศิลปกรรมรัตนโกสินทร์

พระราชวงั เดมิ กรงุ ธนบุรี ความเป็ นมาของทน่ี ี่ก็สบื เน่ืองมาจาก พระราชวงั เดมิ กรงุ ธนบุรอี ยบู่ นฝ่ัง ตะวนั ตกของแมน่ า้ เจา้ พระยา มกี ระแสนา้ เซาะตลงิ่ และถกู ขนาบโดยวดั ใหญ่ สองวดั ทาใหต้ อ่ ไปจะขยบั ขยายไม่สะดวก อกี ทงั้ การทแี่ มน่ า้ ผ่ากลางเมอื งก็จะ ป้ องกนั ขา้ ศกึ ไดย้ าก ลน้ เกลา้ ฯ ร.1 จงึ โปรดฯ ใหย้ า้ ยเมอื งหลวงมาฝ่ัง ตะวนั ออกแทน และโปรดฯ ใหส้ รา้ งพระราชวงั หลวงขนึ้ เป็ นทป่ี ระทบั พรอ้ มกบั วดั ในวงั ทไี่ ม่มพี ระสงฆจ์ าพรรษา เชน่ เดยี วกบั วดั พระศรสี รรเพชญใ์ น พระนครศรอี ยธุ ยา เพอื่ ประดษิ ฐานพระพุทธรปู คบู่ า้ นคเู่ มอื ง

พระปรางค ์ 8 องค ์ เดินเขา้ มาหลงั กาแพงในเขตพระราชฐานช้นั นอกจะเห็นพระปรางค์ 8 องค์ เรียกวา่ พระมหาอษั ฎาเจดยี ์ ท่ีลน้ เกลา้ ฯ ร.3 โปรดฯ ใหส้ ร้างอุทิศแก่บุคคล / สิ่ง 8 อยา่ งที่ควรบูชา คือ พระพทุ ธเจา้ พระธรรม พระอริยสงฆ์ พระ อรหนั ต์ พระปัจเจกพทุ ธเจา้ พระศรีอริยเมตไตรย พระอริยภิกษุณี และพระเจา้ จกั รพรรดิ ในภาพบนเป็ นเพยี งส่วน หน่ึง เพราะกลอ้ งมือถือของไกดไ์ ม่อาจถ่ายท้งั หมดในเฟรมเดียวไดจ้ ริง ๆ ค่ะ

ภาพมมุ กว้างท่หี นา้ ปราสาทพระเทพบิดร ความงดงามของปราสาทพระเทพบิดร ใช่แค่ เพียงสถาปัตยกรรมแบบจตั ุรมุขท่ีมีผงั เป็นรูป กมาีอกตั บลากั ทษแณล์ทะห่ีโดนดา้ เจดว่ั ่นหดนั ว้ อยอหกลทงั ้คงั า๔ยกทยิศอแดตท่ยรงัง พระปรางค์

พระอุโบสถสถาปัตยกรรมไทยประเพณี พอเดนิ ไปถงึ ดา้ นหนา้ ประตทู เี่ ชอ่ื มกบั ระเบยี งคดลอ้ มรอบวดั มเี จา้ หนา้ ทแ่ี จก ดอกไมธ้ ปู เทยี นพระราชทานแกพ่ ทุ ธศาสนิกชนนาไปถวายพระดว้ ย เขา้ มา ภายในก็จะเห็นความงามเรอื งรองของพระอโุ บสถสถาปัตยกรรมไทยประเพณี ทหี่ นา้ บนั มรี ปู พระนารายณท์ รงสบุ รรณ* ซงึ่ เป็ นสญั ลกั ษณแ์ ทนองค ์ พระมหากษตั รยิ ์ ชายคามกี ระดง่ิ แขวนไวก้ นั นก มกี าแพงแกว้ และซมุ้ ใบเสมาคู่ อยา่ งวดั หลวง 8 ซมุ้ ลอ้ มไว ้ และมศี าลาราย 12 หลงั รายรอบใหผ้ ูม้ าทาบุญได ้ หลบแดดหลบฝน

พระศรรี ัตนเจดีย์ องคเ์ จดียเ์ ป็นทรงกลมแบบลงั กา (ระฆงั ควา่ ) มีความสูงประมาณ 40 เมตร เป็นเจดียก์ ่อ อิฐถือปูนประดบั กระเบ้ืองโมเสกสีทองท้งั องค์ ภายในกลวงเป็นท่ีประดิษฐานพระเจดีย์ องคเ์ ลก็ บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ องคเ์ จดียป์ ระกอบดว้ ยฐานเขียง มีมาลยั เถา 3 ช้นั สลบั ดว้ ยฐานบวั ควา่ บวั หงาย รองรับ ระฆงั เหนือข้ึนไปเป็นบลั ลงั กส์ ี่เหล่ียมมีเสาหานรองรับปลอ้ งไฉนซ่ึงทาเป็นบวั ลูกแกว้ จากใหญ่ข้ึนไปหาเลก็ ซอ้ นกนั จานวน 20 ช้นั จากน้นั เป็นปลีและยอดเมด็ น้าคา้ ง

จิตรกรรมฝาผนังทพ่ี ระระเบยี งเขยี นเร่ืองราวจาก วรรณคดเี ร่ืองรามเกยี รต์ิ

พระที่น่งั ดสุ ิตมหาปราสาท ออกจากวดั มาจะเขา้ สู่เขตพระราชฐานช้นั กลาง จะมีท่ีทาการสานกั พระราชวงั และในภาพล่างน้ีคือดา้ นหนา้ ของหมู่พระมหามณเฑียร แม้ ลน้ เกลา้ ฯ ร.1 จะโปรดฯ ใหส้ ร้างพระราชวงั หลวงอยา่ งเมื่อคร้ังกรุงศรี อยธุ ยา ซ่ึงต่อมาในสมยั ร.4 เปล่ียนมาเรียกวา่ “พระบรมมหาราชวงั ” แต่ดว้ ยความถ่อมพระองคจ์ ึงมิไดม้ ียอดปราสาท อยเู่ หนือหมู่พระมหามณเฑียร ซ่ึงเป็นท่ีประทบั ของพระองคต์ ่างจาก พระมหากษตั ริยส์ มยั อยธุ ยา

พระชนกฤษีบวงสรวงไถผอบนางสดี า หากอยากชมภาพจติ รกรรมฝาผนังเรอ่ื งรามเกยี รตทิ ์ ย่ี าวทส่ี ดุ ในโลกถงึ 178 หอ้ ง (ราวครงึ่ กโิ ลเมตร) สามารถเดนิ จากหอพระมณเฑยี รธรรมมาทป่ี ระตรู ะเบยี งคดฝ่ังวหิ ารยอดซงึ่ อยใู่ กล ้ ๆ กนั ได ้ เพราะหอ้ งที่ 1 ซงึ่ แสดงภาพพระชนกฤษบี วงสรวงไถผอบนางสดี า กอ่ นจะกลบั ไปครองเมอื ง มถิ ลิ าเรม่ิ จากตรงนั้นเลยคะ่ นอกจากนีท้ เี่ สาก็มแี ผ่นจารกึ บทละครเรอ่ื งรามเกยี รติ ์ พระราชนิพนธ ์ ของลน้ เกลา้ ฯ ร.1 ประกอบดว้ ยคะ่

พระที่นงั่ จกั รพรรดิพมิ าน ภายในหมู่พระมหามณเฑียรประกอบดว้ ยพระ ท่ีนง่ั ประธาน 3 หลงั เรียงจากดา้ นในสุด ออกมาดา้ นหนา้ คือ พระที่นง่ั จกั รพรรดิพมิ าน (ท่ีบรรทม) ไพศาลทกั ษิณ (ท่ีวา่ ราชการ เฉพาะขนุ นางใกลช้ ิดและหอ้ งทรงพระ สาราญ) อมรินทรวนิ ิจฉยั (ทอ้ งพระโรง) และมีอาคารประกอบอื่น ๆ อีก อยา่ งในภาพ ล่างที่เห็นน้ีคือ พระที่นงั่ ดุสิดาภิรมยซ์ ่ึงเป็นท่ี เปลี่ยนเคร่ืองทรงก่อนประทบั พระราชยาน หรือพระคชาธารค่ะ

ประตวู เิ ศษไชยศรี เดนิ ตอ่ มาทางประตวู เิ ศษไชยศรี ประตทู นี่ ักทอ่ งเทย่ี วตา่ งชาติ ทุกคนจะตอ้ งผ่านเขา้ มา จะถงึ หอรษั ฎากรพพิ ฒั น์ ซงึ่ เดมิ เป็ น ทท่ี าการกรมพระคลงั มหาสมบตั ิ สานักงานธนาคารชาตไิ ทย กรมธนารกั ษ ์ ราชบณั ฑติ ยสถาน กองพระราชพธิ ี กอ่ นจะว่าง ลง และสมเด็จพระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ ีนาถในรชั กาลที่ 9 กราบบงั คมทลู ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตใชอ้ าคาร นีม้ าจดั เป็ น “พพิ ธิ ภณั ฑผ์ า้ ในสมเดจ็ พระนางเจา้ สิรกิ ติ ิ์ พระบรมราชนิ ีนาถ” ปิ ดเวลา 16.30 น. หลงั พพิ ธิ ภณั ฑว์ ดั พระแกว้ 30 นาทคี ะ่

วทิ ยาลยั ในวงั หญงิ ทหี่ อนิเพทพทิ ยา หากมาในวนั ธรรมดา ชว่ งเปิ ดภาคเรยี น ราว ๆ 11.00 น. สามารถแวะมารบั ประทานอาหาร กลางวนั ของหวาน ตารบั ชาววงั ฝี มอื นักศกึ ษา วทิ ยาลยั ในวงั หญงิ ทหี่ อนิเพทพทิ ยาได ้ นอกจากนี้ ลน้ เกลา้ ฯ ร.10 ยงั โปรดฯ ใหต้ ดิ ตงั้ เครอื่ ง AED เผอื่ ไวส้ าหรบั กรณีมผี ูห้ วั ใจลม้ เหลวเฉียบพลนั ดว้ ยค่ะ โดยจดุ ทเี่ รามกั จะผ่านกนั ไดแ้ ก่ บก. วดั ฯ หรอื กอง บงั คบั การ (ใกลป้ ระตสู วสั ดโิ สภา) ทางออกประตศู รี รตั น์ (ใกลห้ ม่พู ระมหามณเฑยี ร) ตกึ สนว. หรอื ตกึ สานักพระราชวงั (ใกลพ้ ระทนี่ ่ังดสุ ติ ฯ) ศาลาลกู ขนุ (ตรงขา้ มพพิ ธิ ภณั ฑผ์ า้ ฯ) และแพทยห์ ลวง (ใกล ้ ประตวู เิ ศษไชยศร)ี ฯลฯ

นับแตอ่ ดตี ทพี่ ระบรมมหาราชวงั เป็ นศนู ยก์ ลางในแทบทกุ ดา้ น ไม่วา่ การเมอื งการปกครอง เศรษฐกจิ สงั คม ฯลฯ จนถงึ ปัจจบุ นั ทนี่ ี่ก็ยงั คงเป็ น ศนู ยก์ ลางศลิ ปวฒั นธรรมไทยอนั งดงาม เป็ นทที่ พี่ ระมหากษตั รยิ แ์ ละพระบรมวงศานุวงศย์ งั คงเสด็จมาประทบั / ประกอบพระราชพธิ ี เป็ นทที่ ชี่ าว ไทยยงั คงมาทาบญุ และสกั การะสมเด็จพระบรู พมหากษตั รยิ าธริ าชอยเู่ สมอ ทง้ั ยงั เป็ นทตี่ ง้ั ของวทิ ยาลยั ในวงั หญงิ และวทิ ยาลยั ในวงั ชาย สถาน ศกึ ษาศาสตรศ์ ลิ ป์ แบบราชสานักแขนงตา่ ง ๆ ซงึ่ ประชาชนผูส้ นใจสามารถมาสมคั รสอบเขา้ เรยี นไดฟ้ รอี กี ดว้ ย จงึ ไม่แปลกเลยทสี่ ถานทแี่ หง่ นีจ้ ะ เป็ นไฮไลตส์ าคญั ทแี่ ขกจากแดนไกลหลายคนตา่ งหมายมน่ั วา่ จะมาเยอื นใหไ้ ดส้ กั ครงั้ หนึ่งในชวี ติ