โครงสร้างและหน้าที่ของพืชดอก

บทท่ี 12 โครงสรา้ งและหนา้ ท่ีของพืชดอก ป่ิ นอนงค์ ศิลประกอบ รหัสประจำตวั 504050022-8 ประกำศนียบัตร วชิ ำชีพครู







เนื้อเย่ือของพืช (plant tissue) • พืชเป็ นส่ิงมีชีวติ ชนิดหนึ่งทปี่ ระกอบด้วยเซลล์ (cell) หลำยๆเซลล์มำ รวมกลุ่มทำงำนร่วมกนั • กลุ่มของเซลล์ทม่ี ำทำงำนร่วมกนั นีเ้ รำเรียกว่ำ เนื้อเย่ือ (tissue) • เนื้อเย่ือพืชแบ่งเป็ น 2 ประเภท (ตำมควำมสำมำรถในกำรแบ่งตวั ) • ได้แก่ – 1.เนื้อเย่ือเจริญ (meristematic tissues) – 2.เนื้อเย่ือถำวร (permanent tissues)

เน้ือเยอ่ื เจริญ (meristematic tissues) • กลุ่มของเซลลท์ ี่มีการเจริญและแบ่งตวั แบบไมโทซีส (mitosis) อยตู่ ลอดเวลา • ลกั ษณะของเนื้อเยื่อเจริญ • ขนาดเลก็ ผนงั บาง เซลลแ์ ต่ละชนิดอยชู่ ิดติดกนั มาก ไม่มีช่องวา่ งระหวา่ งเซลล์ (intercellular space)

ตาแหน่งที่พบในสว่ นต่าง ๆ ของพืช • 1. เนื้อเยื่อเจริญส่วนปลำย (apical meristem) • คือเน้ือเยอื่ ท่ีอยบู่ ริเวณปลายยอด (shoot tip ) หรือ • ปลายราก (root tip) ของพืช • เม่ือมีการแบ่งตวั เพ่ิมจานวนเซลลจ์ ะทาใหร้ ากและลาตน้ ยดื ยาว ออก

1.เน้ือเยื่อเจรญิ สว่ นปลาย (apical meristem)

2. เนื้อเย่ือเจริญเหนือข้อ (intercalary meristem) • คือเน้ือเยอื่ ท่ีอยบู่ ริเวณเหนือขอ้ หรือโคนของปลอ้ งในพืช ใบเล้ียงเด่ียว เช่น ออ้ ย ไผ่ ขา้ วโพด หรือหญา้ เป็นตน้ เมื่อมีการแบ่งตวั จะช่วยใหป้ ลอ้ งยาวข้ึน

2. เน้ือเย่อื เจรญิ เหนือขอ้ (intercalary meristem)

3. เนื้อเย่ือเจริญด้ำนข้ำง (lateral meristem หรือ axillary meristem) • คือเน้ือเยอื่ เจริญที่แบ่งตวั ออกดา้ นขา้ งของลาตน้ หรือราก เมื่อแบ่งตวั แลว้ จะทาใหล้ าตน้ ราก ขยายขนาดออกทางดา้ นขา้ งหรือมีขนาดใหญ่ข้ึน บางคนอาจเรียกเน้ือเยอื่ เจริญดา้ นขา้ งน้ีอีกอยา่ ง วา่ แคมเบียม (cambium) แบ่งเป็น 2 ชนิดคือ

3.1vascular cambium เป็น Cambium ที่เกิดข้ึนในกลุ่มท่อลาเลียง Vascular cambium

3.2 cork cambium เป็น Cambium ที่เกิดในช้นั cortex หรือช้นั stele Cork cambium

เน้ือเยื่อถาวร • เน้ือเยอ่ื ถาวร (permanent tissues) หมายถึง กลุ่มของเซลลท์ ี่ในสภาพปกติไม่มีการ แบ่งตวั โดยเซลลเ์ หล่าน้ีเจริญเปลี่ยนแปลง มาจากเน้ือเยอ่ื เจริญอีกทีหน่ึง

เนื้อเย่ือเจริญเชิงเดีย่ ว • เน้ือเยอื่ ที่ประกอบดว้ ยกลุ่มเซลลช์ นิดเดียวกนั มา รวมกนั เพอื่ ทาหนา้ ที่อยา่ งเดียวกนั แบ่งออกไดห้ ลาย ชนิดตามตาแหน่งที่อยหู่ รือตามหนา้ ท่ีและ ส่วนประกอบภายในเซลล์ ไดแ้ ก่ epidermis parenchyma collenchyma sclerenchyma

เนื้อเย่ือเจริญเชิงเดี่ยว • เอพเิ ดอร์มิส (epidermis) ปกป้องคุ้มครองเนื้อเยื่อต่ำง ๆ รูปส่ีเหลย่ี มผืนผ้ำ ผวิ ด้ำนนอก มสี ำรขผี้ งึ้ พวกควิ ติน (cutin) ฉำบอยู่เพ่ือช่วยป้องกนั กำรระเหยของนำ้ ช้ันของควิ ตินนีเ้ รียกว่ำ ควิ ติเคลิ (cuticle)

เอพเิ ดอร์มสิ (epidermis) ปำกใบ เซลล์ขน

เอพเิ ดอร์มสิ (epidermis) ช่องปำกใบ เซลล์คุม ปำกใบ

เนื้อเยื่อเจริญเชิงเดยี่ ว • พำเรงคมิ ำ (parenchyma) พบไดแ้ ทบทุกส่วนของอวยั วะพชื รูปร่างหลายแบบ บางเซลล์ คอ่ นขา้ งกลม รี ทรงกระบอกหรือ เป็ นเหลี่ยม มีช่องวา่ งระหวา่ งเซลล์ (intercellular space) ช่องว่ำงระหว่ำงเซลล์

พำเรงคมิ ำ (parenchyma) ตดั ตำมยำว (long section) ตดั ตำมขวำง (cross section)

พาเรงคิมา (parenchyma) ช่องอำกำศ (air space) สะสมแป้ง

เน้ือเยือ่ เจรญิ เชิงเด่ียว • คอลเลงคมิ ำ (collenchyma) ผนงั เซลลห์ นามากตามมุมของ เซลล์ ไม่สม่าเสมอ เป็นการเพ่มิ ความยดึ หยนุ่ สารท่ีมาฉาบที่ผนงั เป็น สารประกอบพวกเซลลูโลส และเพคติน ผนังเซลล์

คอลเลงคมิ ำ (collenchyma)

คอลเลงคมิ ำ (collenchyma)

เนื้อเยื่อเจริญเชิงเดย่ี ว • สเกลอเรงคมิ ำ (sclerenchyma) ผนังเซลล์หนำมำก สำรท่ีมำฉำบเป็ นสำรพวกลกิ นิน (lignin) เป็ นโครงกระดูกหรือโครงร่ำงของ พืช

เซลล์เส้นใย (fiber) • รูปร่างของเซลลย์ าวมาก • หวั แหลมทา้ ยแหลม • ผนงั เซลลห์ นามากเป็น สารประกอบลิกนิน

สเกลอรีด (scleried) รูปร่างหลายแบบ เช่น กลม รี หรือ รูปร่างยาวแต่กย็ งั ส้นั กวา่ fiber

เนื้อเย่ือเจริญเชิงซ้อน • เนื้อเย่ือทปี่ ระกอบด้วยกลุ่มเซลล์หลำยชนิด มำทำงำนร่วมกนั ซ่ึงเนื้อเยื่อถำวรเชิงซ้อน ได้แก่ เนื้อเย่ือทท่ี ำหน้ำทล่ี ำเลยี งนำ้ แร่ธำตุ เรียกว่ำไซเลม (xylem) และเนื้อเยื่อลำเลยี ง อำหำร เรียกว่ำ โฟลเอม็ (phloem)

เนื้อเย่ือเจริญเชิงซ้อน • ไซเลม (xylem) ลาเลียงน้าและแร่ธาตุ ประกอบดว้ ย 1. vessel 2. tracheid 3. xylem fiber 4. xylem parenchyma

ไซเลม (xylem) เทรคีด รูปร่างยาว หวั ทา้ ยคอ่ นขา้ งแหลม ผนงั เซลลห์ นามี สารพวกลิกนินสะสม ผนงั มีรูพรุนที่เรียกวา่ pit

เวสเซล • คลา้ ยท่อยาวๆ ท่ีประกอบดว้ ยทอ่ ส้นั ๆหลายๆท่อมาต่อกนั • ท่อส้นั แต่ละท่อเรียกวา่ vessel member หรือ vessel element • ผนงั หนาเป็นสารพวกลิกนินมา สะสม มีช่องทะลุถึงกนั ซ่ึงมี ลกั ษณะเป็นรอยปรุหรือรูพรุนที่ เรียกวา่ perforation plate

เนื้อเย่ือเจริญเชิงซ้อน • โฟลเอม (phloem) ลาเลียงอาหาร ประกอบดว้ ย 1.sieve tube 2. companion cell 3. Phloem parenchyma 4. phloem fiber

โฟลเอม (phloem)

sieve tube • sieve tube เป็นท่อยาวๆ • ที่ประกอบดว้ ยท่อส้นั ๆ หลายๆท่อมาต่อกนั • ท่อส้นั ๆแต่ละท่อเรียกวา่ sieve tube member หรือ sieve tube element

มดั ท่อลำเลยี ง (vascular bundle)

มดั ท่อลำเลยี ง (vascular bundle)



collenchyma epidermis sclerenchyma phloem xylem parenchyma