เทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อการจัดการอาชีพ บทที่3

หนว่ ยท่ี 3 เทคโนโลยที ใี่ชใ้ นการทาธุรกรรม โดยไม่ต้องผา่ นบุคคลทสี่ าาม (Blockchain)

ความหมายของบล็อกเชน (Blockchain) บล็อกเชน (Blockchain) คือ เทคโนโลยีการจดั เก็บข้อมูลแบบ Shared..Database โดยเป็นรูปแบบการบนั ทึกข้อมูลท่ีรบั ประกนั ความ ปลอดภยั ว่าขอ้ มูลทถี่ ูกบนั ทกึ ไปก่อนหน้านนั้ ไม่สาามารถที่จะเปลยี่ นแปลงหรอื แกไ้ ขได้

หลักการทางานของ Broadcast เทคโนโลยีบล็อกเชน คอื การกระจาย Block ใหม่ ใหก้ บั ทุก Node ในระบบเพอื่ Create อปั เดตว่ามี Block ใหมเ่ กดิ คอื การสาร้าง Block ทบี่ รรจุ ขน้ึ มา คาสาง่ั ขอทารายการธุรกรรม Validation คอื ใ.Node อน่ื ๆในระบบยนื ยนั แล ะตรวจสาอบ ข้อมู ล ของ Block น้ันว่ าถู กต้องตา ม เงอ่ื นไข Add to chain คอื นา Block ดงั กลา่ วมาเรยี ง ต่อจาก Block ก่อนหนา้ น้ี

วิวัฒนาการของเทคโนโลยีบล็อกเชน (Blockchain) จุดเรม่ิ ต้นของเทคโนโลยบี ลอ็ กเชน เกดิ ขน้ึ ครงั้ แรกในปี ค.ศ. 2008 โดยการนาเสานอของ “Satoshi..Nakamoto” เป็ นการ นาเสานอแนวคดิ ทเี่กย่ี วกบั แพลตฟอร์ม (Platform) ทสี่ าามารถสาร้าง ความปลอดภยั ในการแลกเปลย่ี นเงนิ สากุลดจิ ทิ ลั ทมี่ ชี อ่ื ว่า บติ คอยน์ “Bitcoin” โ ด ยใ ช้ ท ฤ ษ ฎีเ ก่ียว กับ ก า รท า Cryptographyแ ล ะ Distributed Computing

ต่อมาภาครฐั กไ็ด้มกี ารตนื่ ตวั และศกึ ษาเกย่ี วกบั เทคโนโลยี บลอ็ กเชนกนั อย่างแพร่หลายเช่นกนั และเมอ่ื มรี ายการธุรกรรม ใหม่เกดิ ข้นึ จะต้องมกี ารประกาศบอกทุกเครอื่ งในระบบให้รบั รู้

Block องค์ประกอบของเทคโนโลยีบล็อกเชน (Blockchain) 1. Block ขอ้ มูลจะถูกจดั เกบ็ ในรูปแบบของBlock โดยแต่ละ Blockจะเชอื่ มโยงเขา้ หา Block ก่อนหนา้ ด้วยค่า Hash..Function ของ Blockก่อนหนา้ นเ้ีสามอ และ จะเรยี งต่อกนั เป็น Chain ทาใหย้ ากต่อการปลอมแปลงแกไ้ ข Despite being red, Mars Log in ... is a cold place, not hot. The planet is full of iron oxide dust

ส่วนประกอบของBlock ที่ 1.1 Previous Info Merkle ประกอบด้วย 3 ส่วนหลัก ……คอื การตรวจสาอบความ ได้แก่ สา่วน Header ประกอบด้วย เ ป็ น ค่ า แ ฮช ( Hash) ข อ ง Version Info Block ก่อนหนา้ ทาให้ผูใ้ ชร้ ู้ว่า ถูกต้องของขอ้ มูล เพอื่ ให้มนั่ ใจ Block นต้ี ่อมาจาก Block ใด ว่าไม่มผี ูใ้ ดแก้ไขขอ้ มูลรายการ สา่วนทบี่ ่งบอก Version ธุรกรรมใน Block อกี ของขอ้ มูลใน Block Timestamp Nonce เป็นเวลาที่ Block น้ี ถูกสาร้างขน้ึ มา คอื ค่าของตวั เลขแบบสาุ่ม ทจี่ ะถูกเปลย่ี นค่าไปเรื่อยๆ จน ได้ค่าแฮชทเ่ี หมาะสาม

1.2 ขอ้ มูลรายการธุรกรรมซงึ่ อาจจะมเีพยี ง 1 รายการ สา่วน Transaction’s ID List ธุรกรรมหรอื มากกว่านนั้ กไ็ด้ ID ประจา Block ซง่ึ เป็นตวั เลข แบบสาุ่มเขา้ รหสัาแฮช (Hash) ไว้ ID ของ Block ก่อนหนา้ ซงึ่ คยี ์สาาธารณะ เขา้ รหสัาแฮช (Hash) ไว้เชน่ กนั (Public Key) ทบี่ อกว่า Block นเ้ีป็นของใคร ใคร เป็นผูส้ า่ง และใครเป็นผูร้ บั

1.3 1. เข้ารหสั าด้วยฟั งก์ชนั แฮช โ ด ย ใ ช้ คีย์ สา่ ว น ต ัว ข อ ง ผู ้ สา่ ง สา่ว นแ ฮช (Hash) คือ สา่ ว นของ ได้ผลลพั ธ์ออกมาเป็นลายเซน็ กระบวนการ Proof of Work ซง่ึ เป็น ดจิ ทิ ลั การเขา้ รหสั าทางเดยี ว โดยสาร้างลายเซน็ ดจิ ทิ ลั ทาให้ไม่สาามารถถอดรหสั าข้อมูล นนั้ ได้ มกี ระบวนการดงั น้ี 2. เมอ่ื ได้ลายเซน็ ดจิ ทิ ลั มาก็ 3. ผู้ตรวจสาอบลายเซ็น จะสา่งให้กบั ผู้รบั พร้อมกบั คีย์ ดิจิทัล ที่ไ ด้ โ ด ย ใ ช้ คีย์ สาาธารณะ สาาธารณะของผู้สา่ง ถ้าได้ ค่าแฮชทต่ี รงกนั กส็ าามารถ ยนื ยนั ได้ว่าเป็นข้อความที่ ถูกต้อง เชอื่ ถอื ได้

2. Chain คอื วธิ กี ารจดจาขอ้ มูลทุกๆ ธุรกรรมของผูม้ สี า่วนเกยี่ วขอ้ งทุกๆ ฝ่ ายในระบบและบนั ทกึ ขอ้ มูลพร้อมจดั ทาเป็นสาาเนาแจกจ่ายใหก้ บั ทุกคนใน ระบบ โดยสาาเนานน้ั จะถูกกระจายสา่งต่อไปให้ทุกๆใ.Node ในระบบเพอื่ ใหท้ ุก คนรบั ทราบว่ามธี ุรกรรมอะไรเกดิ ขน้ึ ตง้ั แต่เปิดระบบบลอ็ กเชน ถงึ แมว้ ่า Node เกดิ ความเสายี หายไป กย็ งั สาามารถยนื ยนั หรอื กู้ข้อมูลธุรกรรมท่ี เกดิ ขน้ึ จากใ.Node อนื่ ใหท้ ง้ั ระบบได้เหมอื นเดมิ

3. Consensus การกาหนดขอ้ ตกลงและความเหน็ ชอบร่วมกนั ระหว่าง สามาชกิ ในเครือข่ายบลอ็ กเชน โดยสามาชิกต้องยอมรบั กฎระเบยี บร่วมกนั ด้วยกลไกในการควบคุมความถูกต้อง ของขอ้ มูลในทุก Node ผา่ นอลั กอรทิ มึ ต่างๆ เพอื่ ใหข้ อ้ มูลมี ความถูกต้องเทย่ี งตรงและเป็นขอ้ มูลชุดเดยี ว รวมทงั้ ขอ้ มูลมี การจดั เกบ็ ทสี่ าอดคลอ้ งและมลี าดบั การจดั เกบ็ ตรงกนั

4. Validation วธิ ีการในการยอมรบั /ปฏเิ สาธ รายการใน Block นน้ั ๆ คอื การตรวจสาอบความถูกต้อง แบบทบทวนทง้ั ระบบและทุก Node วธิ กี ารตรวจสาอบทที่ ุกคน ในระบบบลอ็ กเชนเพอื่ ใหแ้ นใ่ จว่าจะไมม่ ี ยอมรบั ร่วมกนั ข้อผดิ พลาดเกดิ ข้นึ ไม่ว่าสา่วนใดก็ ตาม มจี ุดประสางค์ 3 ประการ ดงั น้ี วธิ ตี รวจสาอบความถูกต้องของ แต่ละ Block ตวั อย่างเช่น หมายเลข Block โดยตรวจสาอบ Block ก่อนหนา้ ทตี่ ดิ กนั ว่าเป็น Block ทถี่ ูกต้องหรอื ไม่ โดย เวลาท่ี Block ถูกสาร้างขน้ึ ต้อง มากกว่าเวลาของ Block ก่อน หนา้

ประเภทของบล็อกเชน ภาพ : Public Blockchain (Blockchain) 1. Public Blockchain ถูกนาไปใชง้ านจรงิ กบั บติ คอยน์ หรอื Ethereum ปจั จุบนั มกี ารใชง้ านจรงิ กบั คนทวั่ โลก โดย Ethereum เป็นแพลตฟอร์มแบบเปิดของบลอ็ กเชน ทท่ี าให้ทุกคน สาามารถสาร้างและใชง้ านแอปพลเิคชนั แบบกระจายขอ้ มูล ซงึ่ ทางานบนเทคโนโลยบี ลอ็ ก เชน ดงั นนั้ Ethereum ถูกออกแบบมาเพอื่ ใหส้ าามารถปรบั ตวั และมคี วามยดื หยุน่ ต่อ การสาร้างแอปพลเิคชนั จงึ เป็นเรอ่ื งงา่ ยทท่ี าให้ทุกคนสาามารถใชง้ านแอปพลเิคชนั เหลา่ นไ้ีด้อยา่ งปลอดภยั ซงึ่ หมายความว่า ขอ้ มูลทใ่ีสา่เขา้ ไปใน Public Blockchain นนั้ จะถูกเปิดเผยแก่สาาธารณชน

2. Private Blockchain บลอ็ กเชนประเภทนเ้ีป็นการสาร้างวงบลอ็ กเชนขน้ึ มาใช้งาน กนั เองภายในองค์กร อาจจะเป็นบรษิ ทั ในเครอื เท่านน้ั ทม่ี สี าทิ ธเิ ขา้ ถงึ บลอ็ กเชน วงน้ไี ด้เป็นสาง่ิ ทต่ี รงข้ามกบั Public..Blockchain อย่างสา้นิ เชงิ บลอ็ กเชนประเภทน้จี ะลดปญั หาในเร่ืองของการ เปิดเผยข้อมูลทอี่ าจจะพบในวง Public..Blockchainได้ แต่ก็ อาจจะมปี ญั หามากขน้ึ โดยเฉพาะในเรอื่ งค่าใชจ้ า่ ย ภาพ : Private Blockchain

3. Consortium Blockchain บลอ็ กเชนประเภทที่ 3 น้ี คอื การรวมกนั ของ2 แนวคดิ แรก เขา้ ด้วยกนั ซง่ึ แนวคดิ นก้ี าลงั ได้รบั ความนยิ มเป็นอยา่ งสาูงในปจั จุบนั นนั้ คอื การทอ่ี งค์กรต่างๆ ทมี่ ลี กั ษณะธุรกจิ เหมอื นกนั และต้อง รบั สา่งแลกเปลยี่ นขอ้ มูลกนั อยู่แลว้ มารวมกนั ตง้ั สาง่ิ ทเี่รยี กว่า Consortium Blockchain ภาพ : Consortium Blockchain

รปู แบบของเครือข่ายบล็อกเชน (Blockchain) 1. Non-permissioned Public Ledgers เป็นบลอ็ กเชนทไ่ีมม่ ผี ูใ้ ดมสี าทิ ธอิ์ นุญาตใหบ้ ุคคลอนื่ ๆ สาามารถอ่านขอ้ มูลหรอื สา่งรายการธุรกรรมขอ้ มูลได้แต่เป็นบลอ็ กเชนที่ เปิดให้ทุกคนสาามารถมสี า่วนร่วมในกระบวนการ ซงึ่ ประกอบด้วยการกาหนดว่าบลอ็ กใดถูกเพม่ิ เขา้ ไปในบลอ็ กเชน 2. Permissioned Public Ledgers เป็นบญั ชแี ยกประเภท ทมี่ กี ารคดั เลอื กผู้ท่ีเข้ามา เกย่ี วข้องไว้ก่อน โดยเครอื ข่ายนน้ั อาจจะมเีจา้ ของอยู่แลว้ ซงึ่ เหมาะกบั แอปพลเิ คชนั ทต่ี ้องการความรวดเร็วและมคี วาม โปร่งใสา ภาพ : บลอ็ กเชน (Blockchain)

3. Permissioned Private Ledgers เป็น Private Blockchain อย่างเตม็ รูปแบบ ทง้ั การเขา้ ถงึ ขอ้ มูลและการสาง่ั คาขอ ดาเนนิ รายการธุรกรรมโดยเครอื ขา่ ยบลอ็ กเชน ถูกจากดั ใหก้ บั กลุม่ ทถี่ ูกกาหนดไว้ก่อน ภาพการเปรยี บเทยี บรูปแบบของ Blockchain Network ระหว่างระบบทไ่ีม่ใช่ Blockchain, Public (Permissionless) และ Private Blockchain (Permissioned)

คุณลักษณะพ้นื ฐานท่ีสาคัญของ เทคโนโลยีบล็อกเชน (Blockchain) 1. ความถูกต้องเทย่ี งตรงของขอ้ มูล (Data Integrity) ดงั นน้ั หากมคี นพยายามแกไ้ ขขอ้ มูลทถี่ ูกบนั ทกึ ลงใน Block จะ ทาให้ถูกแยกออกจาก Chain หลกั ไปในทสี่ าุด ภาพ : Transparency ภาพ : Data Integrity 2. ความโปร่งใสาในการเขา้ ถงึ ขอ้ มูล(Data Transparency) ดงั นนั้ การเขา้ ถงึ ขอ้ มูลใดๆ จงึ ทาได้จาก Node ตนเอง ทนั ที โดยไมจ่ าเป็นต้องร้องขอขอ้ มูลจากตวั กลาง 3. ความสาามารถในการทางานได้อย่างต่อเนอื่ งของระบบ (Availability) เนอ่ื งจากทุก Node ในระบบบลอ็ กเชนจะเกบ็ ขอ้ มูลเดยี วกนั ทง้ั หมด จงึ สาามารถทางานทดแทนกนั ได้ โดยระบบจะทาการคดั ลอกสาาเนา

ประโยชนข์ องเทคโนโลยีบล็อกเชน (Blockchain) ภาพ : IBM Blockchain บลอ็ กเชน (Blockchain) เป็นเทคโนโลยที มี่ ศี กั ยภาพในเรอื่ งของการเปลย่ี นแปลง รูปแบบการทาธุรกรรมในชวี ติ ประจาวนั โดยไม่จากดั เพยี งแค่ธุรกรรมการเงนิ เท่านน้ั แต่ บลอ็ กเชนสาามารถนามาประยุกต์ใชใ้ นอุตสาาหกรรมต่างๆ ได้อกี ด้วย จากความร่วมมอื ของ ไอบเีอม็ (IBM) กบั ห้างค้าปลกี รายใหญ่สาญั ชาตอิ เมรกิ นั อย่างวอลมาร์ท (Walmart) และมหาวทิ ยาลยั ชงิ หวา (Tsinghua) ซง่ึ เป็นสาถาบนั การศกึ ษาชนั้ นาของจนี ได้ร่วมกนั พฒั นาระบบตรวจสาอบยอ้ นกลบั (Traceability) จะช่วยตดิ ตามและตรวจสาอบย้อนกลบั ผลติ ภณั ฑ์อาหารตลอดจนห่วงโซ่อุปทานตง้ั แต่ซพั พลายเออร์ จนถงึ ผูบ้ รโิ ภคทเี่ ป็นไป อย่างรวดเรว็ และมปี ระสาทิ ธภิ าพมากขน้ึ นอกจากน้ี บลอ็ กเชน (Blockchain) ยงั สาามารถช่วยลด ต้นทุนและช่วยใหท้ ุกฝ่ ายสาามารถปฏบิ ตั งิ านอยู่ในกรอบของกฎหมายและ มาตรฐานเดยี วกนั ทาใหก้ ารอุตสาาหกรรมสาามารถทาได้แบบเรยี ลไทมแ์ ละ มคี วามโปร่งใสา สา่งผลใหอ้ งค์กรสาามารถอยูใ่ นจุดทแ่ี ขง่ ขนั ได้ ภาพ : Walmart

การนาบล็อกเชน (Blockchain) มาประยุกต์ใช้ ในกระบวนการหว่ งโซ่อุปทาน ภาพ : Provenance.org กระบวนการห่วงโซ่อุปทานเป็นกระบวนการสาาคญั ตง้ั แต่การจดั หาวตั ถุดบิ สาาหรบั นาไปผลติ จนกระทงั่ จดั สา่งสานิ ค้าไปยงั ผูบ้ รโิ ภคโดยหนง่ึ ในปญั หาสาาคญั ของ กระบวนการห่วงโซ่อุปทานทมี่ มี าหลายทศวรรษ คอื ยงั ไม่มเีทคโนโลยที ดี่ พี อทจ่ี ะคอย ตดิ ตามสานิ ค้าและตรวจสาอบทม่ี าทไ่ีปของสานิ ค้า นอกจากนี ยงั พบปญั หาเกยี่ วกบั การ ปลอมแปลงสานิ ค้า และโรงงานผลติ สานิ ค้าทต่ี ่ากว่ามาตรฐาน ดงั นน้ั การนาบลอ็ กเชน (Blockchain) เขา้ มาใชใ้ นกระบวนการห่วงโซ่อุปทานจะชว่ ยให้ขอ้ มูลต่างๆ สาามารถระบุ ทม่ี าทไ่ีปได้ นอกจากน้ี บรษิ ทั ไอบเีอม็ ประเทศไทย จากดั ได้นาเสานอ Watson IoT โดยใช้งานบน ภาพ : IBM Watson IoT อุปกรณ์ Cloud..และได้นาเทคโนโลยคี วามปลอดภยั มาผนวกเขา้ ด้วยกนั ซง่ึ IBM มแี ผนทจี่ ะขยาย การใช้งานไปสาู่อุตสาาหกรรมยานยนต์ ธุรกจิ ทเ่ี กย่ี วข้องกบั การดูแลสาุขภาพ ธุรกิจประกนั ภยั และ อุตสาาหกรรมโทรคมนาคม เป็นต้น

จัดทาโดย นางสาว นงนภัส กาเนิดสิงห์ ชั้น ปวส 1 กล่มุ 1 การบญั ชี เลขท่ี 12 รหัสนกั ศึกษา 63302010012 วิชา เทคโนโลยีดิจิทัลเพอื่ การจัดการอาชีพ เสนอ อาจารย์ คารณ โปรยเงิน

ขอบคุณสาาหรบั การรบั ชม

There’s always a wild side to an innocent face

CREDITS: This presentation template was created by Slidesgo, including icons by Flaticon, and infographics & images by Freepik. Please keep this slide for attribution.