5. Saf haldeki A maddesinin 90°C’de kaynamaya başla- 7. Kaynama ve buhar basıncı ile ilgili bazı bilgiler şu dığı bilinmektedir. A maddesi sıvı haldeyken ve ilk sı- şekildedir: caklığı 40°C iken ısıtılmaya başlıyor. 20 dakika sonra maddenin sıcaklığı 95°C’ye çıkıyor. • Sıvı üzerindeki dış basınç arttıkça sıvının kayna- ma noktası artar. Buna göre A sıvısının ısıtılmaya başladığı andan • Aynı sıvının buhar basıncı sıcaklık arttıkça artar. itibaren geçen 20 dakika için çizilecek sıcaklık – za- man grafiği aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? • Aynı sıvının buhar basıncı üzerindeki dış basın- ca bağlı değildir. A) Sıcaklık (°C) B) Sıcaklık (°C) Verilen bilgilere göre, Sistem 95 95 Açıklama 90 I. a b 40 40 20 Zaman 20 Zaman Saf su Saf su Kaynama (dakika) (dakika) Erzurum İstanbul noktaları II. a a > b dir. b C) Sıcaklık (°C) D) Sıcaklık (°C) Saf su Saf su Buhar 95 95 basıncı 90 90 b > a dır. 40 40 20 Zaman 20 Zaman (dakika) (dakika) E) Sıcaklık (°C) Erzurum Erzurum 25°C 30°C 95 b 90 III. a Saf su 40 Zaman Saf su Buhar 20 (dakika) basıncı a = b dir. 6. Bazı elementler ve bu elementlerin insan sağlığı Erzurum İstanbul 25°C 25°C üzerindeki etkileri verilmiştir. B yukarıdaki sistemlerde bulunan maddelerin karşı- İ Element İnsan sağlığı üzerindeki etkisi L sında verilen açıklamalardan hangileri doğrudur? Hemoglobinin yapısında ve sinir G A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Fe sisteminde bozunmaya, böbrek ve İ D) II ve III E) I, II ve III beyin hasarlarına neden olabilir. Mg Vücudumuzda oksijen taşıyan, S 8. Aşağıda molekül formülleri verilen bileşiklerden kana kırmızı renk veren hemog- A lobinin ve bazı enzimlerin temel R hangisinin yoğun fazlarda molekülleri arasındaki parçasıdır. M etkin etkileşim türü yanlış yazılmıştır? 9. SINIF SARMAL KİMYA Pb KemNikaleOriHn, dişlerin, kasların ve A (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 17Cl) Moleküller arası sinirlerin gelişmesinde önemlidir. L Molekül formülü etkin etkileşim türü Buna göre bu elementlerle insan sağlığı üzerin- A) HCl Dipol – dipol deki etkilerinin eşleştirilmesi aşağıdakilerden B) H2O Hidrojen bağı hangisinde doğru gösterilmiştir? C) BH3 London kuvvetleri D) NH3 Hidrojen bağı A) B) C) E) CO2 Dipol – dipol D) E) 214
ETKİNLİK – I AÇIK UÇLU SORULAR 1 Maddenin katı, sıvı ve gaz hallerinin birbirine dönü- 4 Aşağıda verilen katıları iyonik / moleküler / kova- şümlerini gösteren şema aşağıdaki gibidir. lent / metalik / amorf katı olarak sınıflandırınız. Gaz Katı Türü 1 5 a) CaO 2 6 b) S8 c) Elmas 3 d) Ag Katı Sıvı e) Plastik f) C6H12O6 4 g) Cu Buna göre 1, 2, 3, 4, 5 ve 6. olayların isimlerini h) Tereyağı yazınız? 1 $ Süblimleşme 2 $ 3 $ 4 $ 5 $ 6 $ 2 25 °C’de gliserin, saf su ve etil alkol için moleküller 5 Saf haldeki bir maddenin ısıtılmasına ait arası etkileşimler gliserin > saf su > etil alkol şeklinde sıcaklık – zaman değişimini gösteren grafik verilmiştir. sıralanmaktadır. Sıcaklık (°C) Buna göre 25 °C’de bulunan bu sıvılar için aşağı- daki soruları cevaplayınız. a) Viskozitelerini karşılaştırınız. B t2 b) Buhar basınçlarını karşılaştırınız. İ L t1 4 5 3 Şekildeki sistemlerde belirtilen şartlardaki sıvılar bulun- G 2 3 İ maktadır. 1 Zaman I II III S A Buna göre bu madde ile ilgili, R Saf alkol Saf su Saf su M I. 1. bölgede katı, 3. bölgede sıvı ve 5. bölgede gaz A halinde bulunur. L II. 2. bölgede katı – sıvı, 4. bölgede sıvı – gaz halleri 9. SINIF SARMAL KİMYA Erzurum Erzurum İstanbul bir arada bulunur. 25 °C 25 °C 25 °C Buna göre bu sıvılarla ilgili aşağıdaki soruları ce- III. 1, 3 ve 5. bölgelerde homojen görünümlüdür. vaplayınız. IV. 2 ve 4. bölgelerde heterojen görünümlüdür. a) Kaynamaya başlama sıcaklıklarını karşılaştırınız. V. 1, 3 ve 5. bölgelerde kinetik enerjisi artar. b) Aynı anda kaynarlarken buhar basınçlarını karşı- VI. 2 ve 4. bölgelerde potansiyel enerjisi artar. laştırınız. yargılarından hangileri doğrudur? c) 25°C’deki buhar basınçlarını karşılaştırınız. 217
ETKİNLİK – II DOĞRU - YANLIŞ BOŞLUK DOLDURMA Aşağıdaki cümleler doğru ise yanındaki kutucu- Aşağıdaki boşlukları uygun kelimelerle veya sa- ğa \"D\", yanlış ise \"Y\" harfi yazınız. yılarla doldurunuz. 1. Maddenin gaz halden doğrudan katı hali- 1. Saf haldeki bir maddenin gaz halden sıvı haline geç- ne geçmesine süblimleşme denir. mesine ................... denir. 2. Madde sıvı halden gaz haline geçerken potansiyel enerjisi artar. 2. Şekildeki sistemlerde belirtilen şartlarda maddeler bulunmaktadır. II III I 3. Madde gaz halden sıvı haline geçerken Saf alkol Saf su Tuzlu su tanecikleri arası çekim kuvveti artar. 4. Buharlaşırken ortamdan ısı alarak ortam Aynı ortamda sabit basınç altında bulunan bu sı- sıcaklığının düşmesine neden olan mad- vılarla ilgili aşağıdaki boşlukları doldurunuz. delere soğutucu akışkanlar denir. a) Kaynama noktaları arasındaki ilişki ................... şeklindedir. 5. Kuru havadan azot ve oksijen elde edil- b) 25°C’de buhar basınçları arasındaki ilişki mesinde kaynama noktası farkından yararlanılır. ................... şeklindedir. c) Aynı anda kaynarlarken buhar basınçları arasın- daki ilişki ................... şeklindedir. d) Tanecikler arasındaki çekim kuvvetleri arasındaki 6. Elmas ve grafit gibi maddeler amorf katı ilişki ................... şeklindedir. örnekleridir. B İ 3. Sıvıların akmaya karşı gösterdiği dirence ................... L İyonik katılarda tanecikleri birarada tutan G denir. 7. kuvvetler zıt yükler arasındaki elektrosta- İ 4. Sıvıların viskozitesi moleküller arası çekim kuvvetleri tik çekim kuvvetleridir. S arttıkça ..................., sıcaklıkları arttıkça ................... 8. Moleküller arasındaki çekim kuvvetleri A 5. Saf bir madde sabit basınç altında sıvı halden katı arttıkça sıvıların akıcılığı artar. R M hale geçerken potansiyel enerjisi ................... A 9. SINIF SARMAL KİMYA L 6. Sıcaklığı sabit olan bir gazın basıncı ile hacmi 9. Sıvılarda buharlaşma her sıcaklıkta, .............. orantılı olarak değişir. kaynama belirli sıcaklık ve basınçta ger- 7. İyon, elektron, nötr atom karışımına iyonize olmuş çekleşir. gaz ya da ................... denir. 10. Havadaki bağıl nem oranı arttıkça hisse- 8. Belirli geometrik şekilleri olmayan cam, plastik ve te- dilen sıcaklık değeri azalır. reyağı gibi örnekleri bulunan katı türüne ................... katı denir. 218
Search
