AYT KİMYA SB-2024 DEMO

AYT SORU BANKASI 2. OTURUM ➘Yen Öğret m Programına Uygun YKSYükKsuerkuömgrleatriımSınavı ➘ Yen Nes l S mülasyon Soruları ➘ ÖSYMT p ve SarmalTestler ➘ Kazanım Sıralı ➘ Tam Hücreleme ➘ Akıllı Kâğıtlar VİDEO ÇÖZÜMLÜ Bünyam n AKTAŞ RU AVCILA BayramYILDIZ Bek rARSLAN CELLENMİŞ YENİ B SO ASKI RI GÜN

1. ÜNİTE Karekodu okut ETKİLEŞİMLİ KONU ABONE OL VİDEOLARINA ULAŞ. �ayt Bilgi Sarmal AKADEMİ MODERN ATOM TEORİSİ NELER ÖĞRENECEĞİZ? • ATOMUN YAPISI • PERİYODİK SİSTEM VE ÖZELLİKLERİ • YÜKSELTGENME BASAMAKLARI BU KONUNUN SINAVINDAKİ YERİ ✔ ÖSYM sınavlarında bu üniteyle ilgili her yıl en az 1 soru çıkmaktadır. Kuantum sayılarının, periyodik sistemde değişen özelliklerin ve yükseltgenme basamaklarının iyi öğrenilmesi hâlinde bu konuyla ilgili sorular kolayca çözülebilir.

ORBİTAL TÜRLERİ – ATOM VE İYONLARDA ELEKTRON DİZİLİŞİ – I Test 1 ➡ BİLGİ NOTU • Hund kuralına göre eş enerjili orbitallere, elektronlar önce birer birer yerleştirilir. Sonra her orbitaldeki elektron • Atom içerisinde elektronların bulunma olasılığının yük- sayısı zıt yönde ikiye tamamlanır. sek olduğu bölgelere orbital denir. s, p, d ve f olmak üze- re dört tür orbital bulunmaktadır. p orbitalleri d orbitalleri s orbitali : 1. enerji düzeyinden başlayarak her bir enerji - - - - - - - - şeklindeki gösterimler düzeyinde 1 tane s orbitali vardır. Zıt spinli olmak koşuluy- la en fazla 2 tane elektron alır. doğrudur. y -- - - - - şeklindeki gösterimler z s orbitali En fazla 2 elektron x alır. -- - - - - yanlıştır. AYT KİMYA SORU BANKASI -- s orbitalinin sınır yüzey diyagramı • Elektron dizilişleri Aufbau kuralına göre en düşük ener- EE E E jili orbitalden başlanarak yapılır. EE Ep orbitali : 2. enerji düzeyinden başlayarak her bir enerji 1s22s22p63s23p64s23d104p6...... EE Edüzeyinde px, py ve pz olmak üzere eş enerjili 3 tane alt EEorbitalden oluşur. En fazla 6 tane elektron alır. Elektronun enerjisi artar. EE Ey y y 1. Temel halde bulunan bir atomun 2. enerji düzeyinde, Ez z z I. s E Ex xx II. p px py pz III. d px, py ve pz orbitallerinin sınır yüzey diyagramları yukarıda verilen orbital türlerinden hangileri elektron bulundurabilir? p orbitali En fazla 6 elektron alır. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III d orbitali : 3. enerji düzeyinden başlayarak her bir enerji B D) II ve III E) I, II ve III düzeyinde eş enerjili 5 tane alt orbitalden oluşur. En fazla 10 elektron alır. İ d orbitali L G 2. Temel halde bulunan 13AI element atomu ile ilgili, En fazla 10 elektron alır. İ I. s orbitallerinde toplam 6 tane elektron bulunur. f orbitali : 4. enerji düzeyinden başlayarak her bir enerji II. p orbitallerinde toplam 7 tane elektron bulunur. düzeyinde eş enerjili 7 tane alt orbitalden oluşur. En fazla 14 elektron alır. S III. Enerjisi en düşük olan orbitalinde 2 tane elektron bulu- A nur. f orbitali R yargılarından hangileri doğrudur? En fazla 14 elektron alır. M A A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III • Pauli ilkesine göre her orbitalde en fazla 2 elektron bu- L D) II ve III lunur. Bu iki elektronun kendi eksenleri etrafında dönme E) I, II ve III hareketleri birbirine zıttır. 3. Temel halde bulunan 22Ti element atomunun elektron veya şeklindeki gösterimler doğrudur. dizilişi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) 1s22s22p63s23p64s24p2 -- veya şeklindeki gösterimler yanlıştır. B) 1s22s22p63s23p64s13d3 C) 1s22s22p63s23p64s23d2 D) 1s22s22p63s23p64d4 E) 1s22s22p63s23p64s14p3 8 1. B 2. E 3. C

ORBİTAL TÜRLERİ – ATOM VE İYONLARDA ELEKTRON DİZİLİŞİ – III Test 3 ➡ BİLGİ NOTU 4. 20Ca ve 22Ti2+ tanecikleri ile ilgili; I. İzoelektroniktirler. • Nötr haldeki atomlardan elektron koparılırken elektronlar II. s orbitallerindeki elektron sayıları aynıdır. öncelikle en dış yörüngeden başlanarak koparılır. III. Tam dolu orbital sayıları farklıdır. 23V2+ = 1s22s22p63s23p6 4s2 3d3 4s’deki elektronlar kopar. verilenlerden hangileri doğrudur? 26Fe2+ = 1s22s22p63s23p6 4s2 3d6 4s’deki elektronlar ko- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III par. 31Ga3+ = 1s22s22p63s23p6 4s2 3d10 4p1 4p ve 4s’deki elektronlar kopar. 1. Aşağıdaki iyonlardan hangisinin elektron dizilişi yanlış 5. I. 12Mg = [10Ne] 3s2 verilmiştir? II. 19K = [18Ar] 4s1 III. 35Br = [18Ar] 4s2 3d10 4p5 A) 9F– = 1s22s22p6 B) 13AI3+=1s22s22p6 Yukarıdaki element atomlarından hangilerinin temel hal C) 21Sc2+ = 1s22s22p63s23p63d1 elektron dizilimi doğru verilmiştir? D) 32Ge2+ =1s22s22p63s23p63d104p2 E) 34Se2– =1s22s22p63s23p64s23d104p6 A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. Temel halde bulunan 33As element atomu ile ilgili; Değerlik elektron sayısı 3’tür. B 5+ yüklü iyonunun elektron dizilişi 3d8 ile sonlanır. İ L 16 tane tam dolu orbitali vardır. G İ verilen ifadelerin doğru (D) veya yanlış (Y) olarak işaret- lenmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru gösterilmiştir? S A) D B) D C) D D) Y E) Y A D DY YD R D YY YY M A AYT KİMYA SORU BANKASI EEE EE EE EE L 6. Temel halde bulunan 8O element atomuna ait, 1s 2s 2p 3. 32Ge4+ iyonu ile ilgili verilen aşağıdaki açıklamalardan I. - - hangisi yanlıştır? II. - - A) Elektron dizilimi 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 şeklindedir. III. - - B) Enerjisi en yüksek olan orbitallerinde toplam 10 tane yukarıda verilen orbital gösterimlerinden hangileri doğ- elektron bulunur. rudur? C) 2 tane yarı dolu orbital bulundurur. D) 14 tane tam dolu orbitali bulunur. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III E) s orbitallerinde 6 tane elektronu bulunur. D) II ve III E) I, II ve III 12 1. D 2. D 3. C 4. C 5. E 6. C

SİMÜLASYON TESTİ – I 1. n = 3 ve m, = –1 kuantum sayılarına sahip bir elektronla 4. Temel halde bulunan nötr X atomunun s, p ve d orbitallerin- ilgili, de bulunan toplam elektron sayıları grafikteki gibidir. I. p orbitalinde bulunabilir. Toplam elektron sayısı II. d orbitalinde bulunabilir. 14 III. Spin kuantum sayısı ms =+ 1 veya ms =- 1 olabilir. 10 2 2 8 IV. Açısal momentum kuantum sayısı (,) değeri 3 olabilir. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV spd Orbital Buna göre, X elementi ile ilgili, I. Elektron içeren en yüksek enerjili orbitali için açısal mo- mentum kuantum sayısı (,) 2’dir. II. Periyodik sistemin 4. grubunda bulunur. 2. Bir element atomunun baş kuantum sayısı (n) 3, açısal III. Spin kuantum sayısı (ms) + 1 değerine sahip en fazla momentum kuantum sayısı , = 1 olan orbitalinin türü ve 2 manyetik kuantum sayısı (m,) aşağıdakilerin hangisin- 17 tane elektronu bulunur. de doğru olarak verilmiştir? ifadelerinden hangileri doğrudur? Orbital türü m, A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) s 0 D) I ve II E) I, II ve III B) p –1, 0, +1 C) p –2, –1, 0, +1, +2 D) d –1, 0, +1 E) d –2, –1, 0, +1, +2 B 5. 9F, 17Cl ve 35Br elementleriyle ilgili aşağıda verilen açık- lamalardan hangisi yanlıştır? İ L A) Aynı grupta bulunurlar. G B) Atom çapı en büyük olan Br elementidir. İ C) Birinci iyonlaşma enerjisi en büyük olan F elementidir. D) Elektron ilgisi en fazla olan F elementidir. 3. Aşağıda bazı elementlerin periyodik çizelgedeki yerleri ve- S E) Hidrojenli bileşikleri asidik özellik gösterir. rilmiştir. A R F Ne M AYT KİMYA SORU BANKASI K Sc Br A L Bu elementlerle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yan- 6. Periyodik sistemde aynı grupta yukarıdan aşağı doğru lıştır? inildikçe aşağıda verilen açıklamalardan hangisi doğru olur? A) Birinci iyonlaşma enerjisi en büyük olan Ne element atomudur. A) Elektronegatiflik genellikle artar. B) Birinci iyonlaşma enerjisi genellikle artar. B) Atom çapı en büyük olan K element atomudur. C) Değerlik elektron sayısı artar. C) Sc elementi 4. periyot 1B grubunda yer alır. D) Metalik karakter azalır. D) Elektronegatifliği en fazla olan F element atomudur. E) Elektron ilgisi genellikle azalır. E) F, K, Sc ve Br element atomlarının yarı dolu orbital sa- yıları eşittir. 30 1. C 2. B 3. C 4. C 5. D 6. E

Bu bölümdeki sorular ÖSYM TİPİ TEST sınavlarda çıkan sorular paralelinde hazırlanmıştır. 1. Baş kuantum sayısı n ile ilgili; 4. X: 4. periyot halojeni I. n2 değeri, n enerji düzeyindeki maksimum orbital sayısı- Y: 3. periyot toprak metali nı verir. Z: 2. periyot soy gazı II. 2n2 değeri, n enerji düzeyindeki maksimum elektron sa- yısını verir. Verilen bilgilere göre; X, Y ve Z elementlerinin atom numaraları aşağıdakilerden hangisinde doğru gösteril- III. Temel enerji düzeyini ifade edip, K, L, M... gibi harflerle miştir? de gösterilebilir. verilenlerden hangileri doğrudur? X YZ A) 17 4 18 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III B) 9 13 18 C) 35 13 10 D) 17 12 10 E) 35 12 18 2. Temel hâlde bulunan 15P element atomu ile ilgili aşağı- 5. X, Y ve Z elementleri ile ilgili şu bilgiler veriliyor. dakilerden hangisi yanlıştır? • X3+ iyonunun elektron dizilişi 3p6 ile bitmektedir. • Y elementinin temel hâldeki en yüksek enerjili orbitali A) n3uprx., 3py ve 3pz orbitallerinde birer tane elektron bulu- için n + , değeri 5 olup, baş grup elementidir. • Z'nin atom çapı, X ve Y'den daha büyüktür. B) , = 0 değerine sahip 6 tane elektron içerir. Buna göre, X, Y ve Z elementlerinin periyodik sistemde- C) 3s orbitalinin enerjisi ile 3p orbitalinin enerjisi aynıdır. ki yerleri aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? A) D) Enerji düzeyi en düşük olan orbital 1s orbitalidir. X ZY E) ms =+ 1 değerine sahip en fazla 9 tane elektron içerir. 2 B B) İ L Y GX Z İ 3. N, Na ve S elementlerine ait bazı bilgiler şu şekildedir. S C) Y A ZX X 11Na Atom çapı diğerlerinden daha R büyüktür. M D) YZ AYT KİMYA SORU BANKASI A X 16S Birinci iyonlaşma enerjisi L E) diğerlerinden daha büyüktür. ZY 7N Değerlik elektron sayısı diğerlerinden daha büyüktür. Verilen elementlerin özellikleri ile eşleştirilmesi aşağı- dakilerin hangisinde doğru gösterilmiştir? A) B) C) D) E) 40 1. E 2. C 3. B 4. C 5. C

Test GAZ YASALARI – II 3 ➡ BİLGİ NOTU 3. Hacmi ve miktarı sabit olan ideal bir X gazı ile ilgili, Basınç (atm) Basınç (atm) • Gay –Lussac yasasına göre belirli miktardaki sabit hacimli gazın basıncı ile mutlak sıcaklığı doğru orantılı olarak değişir. Basınç (atm) Basınç (atm) 0 Sıcaklık –273 0 Sıcaklık I (K) II (°C) 0 Sıcaklık (K) –273,15 0 Sıcaklık (°C) Gazın özkütlesi (g/L) (Sabit V ve n) (Sabit V ve n) P1 = T1 P2 T2 0 Sıcaklık III (K) çizilen yukarıdaki grafiklerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 1. Şekildeki kapta 27 °C sıcaklıkta bir miktar ideal davranışta D) I ve II E) II ve III Ne gazı bulunmaktadır. Ne(g) 27°C B İ Kaptaki gazın sıcaklığı 127 °C'a çıkarıldığında kaptaki ba- L sınç 1 atm olmaktadır. G Buna göre, başlangıçta kaba yapılan basınç kaç atm'dir? İ 4. Şekildeki cam kapta ideal davranışta bir miktar O2 gazı bu- lunmaktadır. A) 0,25 B) 0,50 C) 0,75 D) 1,25 E) 1,50 S A R O2(g) M A AYT KİMYA SORU BANKASI L O2 gazının sıcaklığı bir miktar azaltılırsa, I. Ortalama kinetik enerjisi azalır. 2. Sabit hacimli bir kapta –23°C sıcaklıkta 2 atm basınç yapan II. Basıncı azalır. bir miktar ideal He gazı bulunmaktadır. III. Özkütlesi değişmez. Buna göre, bu gazın sıcaklığı kaç °C yapılırsa kaptaki yargılarından hangileri doğru olur? basınç 4 atm olur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) –148 B) –46 C) 0 D) 227 E) 500 D) II ve III E) I, II ve III 1. C 2. D 3. B 4. E 47

Test GAZ KARIŞIMLARI – I 8 ➡ BİLGİ NOTU 2. Sadece M2 musluğu aynı sıcaklıkta açılırsa He gazının son durumdaki kısmi basıncı kaç atm olur? • Birleşik kaplarda bulunan gazlar karıştırıldığında aşağıdaki denklem kullanılarak çözüm yapılır. A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 T1 T2 X(g) Y(g) P1, V1 P2, V2 • Kaplar arasındaki musluk açılırsa, P1 .V1 + P2 .V2 = Pson .Vson T1 T2 Tson Eğer sıcaklık sabit olursa T değerlerinin denkleme yazılma- sına gerek yoktur. 3. M1 ve M2 muslukları aynı sıcaklıkta açıldığında son du- rumda kaptaki toplam basınç kaç atm olur? • Gazlar karıştırıldığında aralarında tepkime gerçekleşmiyor- sa P.V olarak yazılan eşitlik gazın mol sayısıdır. Mol sayısı A) 4,7 B) 4,5 C) 4,3 D) 4,1 E) 3,7 T da değişmediği için yukarıdaki eşitlik kullanılır. B İ L G İ 1, 2, 3 ve 4. soruları aşağıdaki sisteme göre cevapla- S yınız. (Gazların sıcaklıkları aynıdır.) A R M M1 M2 A 4. M1 ve M2 muslukları aynı sıcaklıkta açıldığında son du- AYT KİMYA SORU BANKASI Boş L rumda Ne ve He gazlarının kısmi basınçları aşağıdaki- He(g) Ne(g) 4 litre 9 atm lerden hangisinde doğru verilmiştir? 2 atm 5 litre 1 litre Ne'nin kısmi He'nin kısmi basıncı basıncı A) 0,2 4,3 B) 0,2 4,5 1. Sadece M1 musluğu aynı sıcaklıkta açılırsa Ne gazının C) 0,4 4,05 son durumdaki kısmi basıncı kaç atm olur? D) 0,4 4,5 A) 0,10 B) 0,20 C) 0,25 D) 0,30 E) 0,40 E) 0,1 4,5 1. E 2. C 3. A 4. B 57

SARMAL TEST SARMAL TEST – 1 1. Temel hal elektron dizilişindeki son orbitalinin baş 4. X kuantum sayısı (n) 4 ve açısal momentum kuantum sa- TQ yısı (,) 1 olan bir atomun proton sayısı aşağıdakilerden Y Z hangisi olamaz? A) 30 B) 31 C) 32 D) 34 E) 36 Periyodik sistemde yerleri gösterilen elementler ile ilgi- li aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Zde2On bileşiğinin bazik karakteri YO'nun bazik karakterin- daha fazladır. B) HT bileşiğinin asidik karakteri HX bileşiğinin asidik ka- rakterinden daha fazladır. C) Z'nin atom yarıçapı T'ninkinden daha büyüktür. D) X, T ve Q aynı blok elementleridir. 2. X elementi periyodik sistemin 4. periyodunda bulunan E) T'nin elektron ilgisi X'ten daha fazladır. 4. elementtir. Buna göre, X elementi ile ilgili; Periyodik sistemin 4A grubunda yer alır. Değerlik elektonlarının tamamı d orbitalinde bulunur. En dışta bulunan orbitali için , değeri 2'dir. verilen ifadelerin doğru (D) veya yanlış (Y) olarak işa- 5. NH4NO3 +3 retlenmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru gösteril- miştir? Na2S2O3 +5 A) D B) D C) D D) Y E) Y H2C2O4 +2 DDY YY B DY Y YD İ Altı çizili elementlerin yükseltgenme basamakları ile L eşleştirilmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru gösteril- G miştir? (1H, 6C, 7N, 8O, 11Na, 16S) C) İ A) B) S A D) E) R M A 3. Temel hâlde bulunan bir tane 24Cr atomu ile ilgili; L AYT KİMYA SORU BANKASI I. , = 0 değerine sahip 8 tane elektron bulundurur. II. m, = 0 değerine sahip 13 tane elektron bulundurur. III. ms =+ 1 değerine sahip en fazla 15 tane elektron bu- 2 lundurur. IV. En yüksek enerjili orbitali için n + , değeri 5'tir. 6. 32 gram ideal He gazının 40 litre hacim kapladığı şart- yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? larda, 64 gram ideal O2 gazı kaç litre hacim kaplar? (He: 4, O: 16) A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV A) 5 B) 10 C) 20 D) 40 E) 80 1. A 2. D 3. B 4. E 5. B 6. B 71

ÇÖZELTİ DERİŞİMLERİ / Molarite - II Test 5 1. 0,2 M 300 mL KNO3 çözeltisi ile 0,6 M 200 mL KNO3 çözel- 4. 0,2 M 300 mL Ca(NO3)2 çözeltisi ile 0,3 M 200 mL Al(NO3)3 tisi aynı sıcaklıkta karıştırılıyor. çözeltisi aynı sıcaklıkta karıştırılıyor. Son durumda oluşan çözeltinin derişimi kaç molardır? A) 0,16 B) 0,24 C) 0,36 D) 0,32 E) 0,4 Buna göre son durumdaki çözelti ile ilgili; I. NO3– iyon derişimi 0,6 molardır. II. Ca+2 iyon derişimi 0,12 molardır. III. Al+3 iyon sayısı 0,06 moldür. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. X M 100 mL NaOH çözeltisi ile 0,4 M 400 mL NaOH çözel- tisi aynı sıcaklıkta karıştırılıyor. Son durumda oluşan çözeltinin derişimi 0,34 M oldu- ğuna göre X değeri aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) 0,1 B) 0,2 C) 0,25 D) 0,3 E) 0,4 5. Eşit hacimli 0,4 M HCI çözeltisi ile 0,6 M CaCI2 çözeltisi aynı sıcaklıkta karıştırılıyor. Buna göre oluşan çözeltideki CI– iyon derişimi kaç mo- lardır? A) 0,4 B) 0,6 C) 0,8 D) 1,2 E) 1,6 ➡ BİLGİ NOTU B İ Farklı çözeltiler karıştırıldığında L M1·V1·i1 + M2·V2·i2 + ... = Mson·Vtop G i = Derişimi hesaplanmak istenen iyonun sayısı İ S 3. Aynı sıcaklıkta hazırlanan 0,2 M 2 litre K3PO4 çözeltisi ile A X M 3 litre K2SO4 çözeltisi şekildeki gibidir. R M AYT KİMYA SORU BANKASI A 6. 0,2 M X mL KOH çözeltisi ile 0,3 M Y mL KOH çözeltisi aynı L sıcaklıkta karıştırıldığında 0,24 M 500 mL çözelti elde ediliyor. 0,2 M 2 litre X M 3 litre Buna göre; X ve Y değerleri aşağıdakilerin hangisinde K3PO4(suda) K2SO4(suda) doğru verilmiştir? XY A) 200 300 Bu çözeltiler aynı sıcaklıkta karıştırıldığında son du- B) 300 200 rumda ortamda bulunan K+ iyon derişimi 0,72 M oldu- ğuna göre X değeri aşağıdakilerin hangisinde doğru C) 250 250 verilmiştir? D) 100 400 A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3 D) 0,4 E) 0,5 E) 400 100 82 1. C 2. A 3. D 4. E 5. C 6. B

ÇÖZÜNÜRLÜK - I Test 10 Aşağıdaki 1, 2, 3, 4, 5, 6 ve 7. 4. 25 °C'de 250 gram saf su içerisinde 64 gram KNO3 çözün- soruları grafiğe göre çözünüz. müştür. KNO3 tuzunun saf suda çözünmesine ait çözünürlük-sıcak- Buna göre bu çözelti ile ilgili; lık değişimini gösteren grafik verilmiştir. I. Doymamıştır. II. İçerisinde 36 gram daha KNO3 çözünebilir. Çözünürlük III. 40 °C'ye ısıtılırsa bir miktar KNO3 çöker. (g çözünen / 100 g su) yargılarından hangileri doğrudur? 60 KNO3(k) (Suyun buharlaşması ihmal edilecek.) 40 A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 25 D) II ve III E) I, II ve III 10 25 40 Sıcaklığı (°C) 1. KNO3 katısı ile ilgili; 5. 10 °C'de hazırlanan 250 gram doygun KNO3 çözeltisi I. Çözünürlüğü endotermiktir. 40 °C'ye ısıtıldığında çözeltinin tekrar doygun olabil- mesi için en az kaç gram KNO3 eklenmelidir? II. 25 °C'deki doygun çözeltisinin kütlece yüzde derişimi, 10 °C'deki doygun çözeltisinin kütlece yüzde derişimin- A) 17,5 B) 35 C) 52,5 D) 70 E) 105 den daha fazladır. III. Saf suda çözünürken suyun sıcaklığı artar. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III B D) II ve III E) I, II ve III İ L G 6. 40 °C'de 90 gram KNO3'ün tamamen çözünmesi sonucu İ hazırlanan doygun çözelti 25°C'ye soğutuluyor. S Buna göre çöken KNO3'ün tamamını çözmesi için A 25 °C'deki çözeltiye en az kaç gram saf su eklenmelidir? R 2. 10°C'de hazırlanan doygun çözeltideki KNO3'ün kütlece M A) 25 B) 50 C) 75 D) 90 E) 125 yüzde derişimi kaçtır? A L AYT KİMYA SORU BANKASI A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 40 3. 40 °C'de KNO3 ile hazırlanan 640 gramlık doygun çözel- 7. 25 °C'de hazırlanan 35 gram doygun KNO3 çözeltisi tide kaç gram çözünmüş KNO3 bulunur? 10°C'ye soğutulduğunda kaç gram KNO3 çöker? A) 60 B) 90 C) 120 D) 180 E) 240 A) 3,75 B) 5 C) 7,5 D) 15 E) 18,75 92 1. B 2. B 3. E 4. B 5. D 6. C 7. A

SİMÜLASYON TESTİ – I 1. Şekildeki cam şişenin içerisinde 9 M H2SO4 stok çözeltisi 4. 0,4 molarlık 200 mL KCl çözeltisi ile 0,8 molarlık 300 mL bulunmaktadır. MgCl2 çözeltisi aynı sıcaklıkta karıştırılıyor. 9M Buna göre, son durumdaki çözelti ile ilgili, H2SO4 I. 0,08 mol K+ iyonu bulunur. II. Cl– iyonlarının derişimi 0,28 mol/L'dir. III. 0,48 M Mg2+ iyonu bulunur. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Buna göre, bu stok çözeltiden kaç mL alınarak üzerine D) II ve III E) I, II ve III saf su eklenip 0,36 M 500 mL'lik çözelti hazırlanır? A) 2 B) 5 C) 20 D) 50 E) 200 2. 20,2 gram KNO3 ve 400 gram su kullanılarak doymamış bir 5. Aşağıdaki grafik bir X tuzunun çözünürlüğünün sıcaklıkla çözelti hazırlanıyor. değişimini göstermektedir. KNO3 tuzunun suda tamamen iyonlarına ayrışarak çö- Çözünürlük (g/100g su) zündüğü varsayıldığında hazırlanan çözeltinin 1 atm 80 25 basınç altında kaynamaya başlama sıcaklığı kaç °C'dir? (KNO3 = 101 g/mol, saf su için Kk = 0,52 °C/m) A) 100,26 B) 100,52 C) 100,78 D) 101,04 E) 105,20 30 70 Sıcaklık (°C) B 70 °C'de hazırlanan 54 gramlık doygun çözelti 30 °C'ye İ soğutulduğunda oluşan çözeltinin kütlesi kaç gramdır? L G A) 16,5 B) 35 C) 37,5 İ D) 42 E) 45 AYT KİMYA SORU BANKASI 3. 46 gram etil alkol (C2H5OH) ve 54 gram suyun (H2O) ka- S rıştırılması sonucu oluşan çözeltiyle ilgili, A R M A L I. Çözünmede hidrojen bağları etkindir. II. Etil alkolün mol kesri 1 ’tür. 4 6. Kütlece %12,6’lık HNO3 çözeltisinin özkütlesi 1,2 g/mL’dir. III. Aynı sıcaklıkta 100 gram daha saf su eklenirse etil alkol derişimi kütlece %23 olur. Buna göre, bu çözeltinin derişimi kaç mol/L’dir? yargılarından hangileri doğrudur? (11H, 126C, 168O) (HNO3 : 63 g/mol) A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) 0,6 B) 1,2 C) 2,4 D) II ve III E) I, II ve III D) 4,8 E) 9,6 96 1. C 2. B 3. E 4. C 5. C 6. C

2020 / AYT 10. KBr katısının farklı sıcaklıklarda sudaki çözünürlük değerle- ri aşağıdaki grafikte verilmiştir. 7. CaCI2 nin 500 g su kullanılarak hazırlanan sulu çözeltisinin donmaya başladığı sıcaklık, saf suyun donma noktasına Çözünürlük (g KBr/100 g su) göre 5,58 °C daha düşüktür. 100 Buna göre, CaCI2 sulu çözeltisinde kaç mol Ca2+ iyonu bulunur? 70 (Su için molal donma noktası alçalması sabiti, 40 80 Sıcaklık (°C) Kd = 1,86 °C/m ; CaCI2 nin suda tamamen iyonlarına ayrı- Bu grafiğe göre, şarak çözündüğü varsayılacaktır.) A) 0,25 B) 0,50 C) 1,00 D) 1,50 E) 2,00 I. 80°C'de hazırlanan doygun çözelti kütlece %50'liktir. II. 40°C'de 200 g KBr katısının çözünmesi sonucu hazırla- nan 500 gramlık çözelti doymuştur. III. 40°C'de hazırlanan 340 gramlık doygun çözelti ısıtıldı- ğında bir miktar KBr çöker. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III 2022 / AYT 8. Belirli bir sıcaklıkta etanolün (C2H5OH) kütlece %50’lik sulu çözeltisinin yoğunluğu 0,92 g/mL olduğuna göre bu çözeltide etanolün molaritesi kaç mol/L’dir? (C2H5OH = 46 g/mol) A) 1 B) 2 C) 4 D) 5 E) 10 B İ L G İ S AYT KİMYA SORU BANKASI A R M A L 9. 500 mL 0,4 M HNO3 çözeltisi yeterince Ca metali ile, 2021 / AYT Ca(k) + 2HNO3(suda) ₺ Ca(NO3)2(suda) + H2(g) 11. Tentürdiyot elde etmek üzere 25,4 g iyot (I2) katısı belirli bir sıcaklıkta 2500 mL etil alkol içinde tamamen çözülüyor. denklemine göre tepkimeye girdiğinde, oluşan H2 gazı kaç gramdır? (H = 1 g/mol) Buna göre, tendürdiyot çözeltisinde I2 derişimi kaç mo- laldır? (I = 127 g/mol, detilalkol = 0,8 g/mL) A) 0,2 B) 0,4 C) 0,8 D) 1,0 E) 2,0 A) 0,03 B) 0,05 C) 0,06 D) 0,08 E) 0,10 7. B 8. E 9. A 10. A 11. B 101

Test 3H HESAPLAMA YÖNTEMLERİ – I / Oluşum Isılarından Yararlanılarak 3 ➡ BİLGİ NOTU 2. Bazı bileşiklerin standart oluşum ısısı değerleri tablodaki gibidir. • Bir tepkimenin 3H değeri; Bileşik 3H°ol(kJ/mol) H2S(g) –20 – Sıcaklık, basınç, madde cinsi, maddenin fiziksel hali, mad- H2O(s) de miktarına bağlı olarak değişir. SO2(g) –285 – Katalizöre, basamak sayısına ve tepkimenin izlediği yola –300 bağlı değildir. Standart koşullarda elementlerin en kararlı hallerinin oluşum 2H2S(g) + 3O2(g) $ 2H2O(s) + 2SO2(g) ısıları sıfır kabul edilmiştir. Verilen tepkimeye göre H2S gazının standart şartlardaki Madde Standart koşullardaki molar yanma ısısı kaç kJ'dür? oluşum ısısı (DHo°l) Fe(k) 0 A) –1130 B) –565 C) 565 Fe(s) sıfırdan farklı D) 1130 E) 1210 H2(g) 0 H(g) sıfırdan farklı O2(g) 0 3. Bazı bileşiklerin standart oluşum ısısı (3H°ol) değerleri tab- O3(g) sıfırdan farklı loda verilmiştir. Br2(g) sıfırdan farklı Br2(s) F2(g) 0 CI2(g) 0 Bileşik 3H°ol (kJ/mol) I2(k) 0 CO2(g) [Bileşik] 0 C2H6(g) –90 H2O(s) [Bileşik] sıfırdan farklı sıfırdan farklı CO2(g) –390 H2O(s) –285 B Buna göre, C2H6 gazının molar yanma ısısı (3H°) değe- İ ri aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? L A) –1725 B) –1545 C) –585 Ş Oluşum ısılarından yararlanarak 3H hesabı, G D) 1545 E) 1725 DH = SDH ° \" SDH ° İ ürünler girenler eşitliği ile hesaplanır. S A R 4. Bazı bileşiklerin standart şartlardaki oluşum ısıları (3H°ol) M tabloda verilmiştir. A 1. Yaygın adı kireç taşı olan CaCO3 1000 – 1100 °C civarı L sıcaklıklarda ısıtıldığında; Bileşik 3H°ol (kJ/mol) AYT KİMYA SORU BANKASI CaCO3(k) $ısı CaO(k) + CO2(g) Fe2O3(k) –850 tepkimesine göre parçalanıyor. AI2O3(k) X Bu tepkimenin entalpi değişimi (3H) değeri kJ cinsin- Fe2O3(k) + 2AI(k) $ AI2O3(k) + 2Fe(k) Denklemi verilen tepkimenin entalpi değişimi değeri den aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? CaCO3(k) için 3Hol = –1200 kJ/mol CaO(k) için 3Hol = –630 kJ/mol 800 kj olduğuna göre, tablodaki X değeri aşağıdakilerin CO2(g) için 3Hol = –390 kJ/mol hangisinde doğru verilmiştir? A) 180 B) 120 C) –180 A) –1650 B) –50 C) 50 D) –120 E) 280 D) 1650 E) 1700 1. A 2. B 3. B 4. B 109

Test 3H HESAPLAMA YÖNTEMLERİ – III / Tepkimelerin Toplanabilirliği 5 ➡ BİLGİ NOTU 2. N2(g) + 3H2(g) $ 2NH3(g) tepkimesinin entalpi değişimi (3H) değeri –80 kJ olarak hesaplanmıştır. Birden fazla basamakta gerçekleşen tepkimelerde DH, bu Buna göre, aynı şartlarda gerçekleşen, basamakların toplanması ile hesaplanabilir. Toplama sırasın- da Hess prensibinden yararlanılır. • 2NH3(g) $ N2(g) + 3H2(g) 3H1 Buna göre, • 2N2(g) + 6H2(g) $ 4NH3(g) 3H2 I. Girenler ve ürünlerde aynı maddenin aynı fiziksel hali varsa sadeleştirme yapılır. • NH3(g) $ 1 N2(g) + 3 H2(g) 3H3 2 2 II. Tepkime ters çevrilir ise DH işaret değiştirir. tepkimelerinin 3H1, 3H2 ve 3H3 değerleri kJ cinsin- X2(g) + Y2(g) Æ 2XY(g) DH = +10 kJ den aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? 2XY(g) Æ X2(g) + Y2(g) DH = –10 kJ 3H1 3H2 3H3 III. Tepkime herhangi bir sayı ile çarpılır veya bölünürse ise A) –80 –80 –80 DH’da bu sayı ile çarpılır veya bölünür. B) 80 –160 40 X2(g) + Y2(g) Æ 2XY(g) DH = +10 kJ C) 80 –160 – 40 1 X2(g) + 1 Y2(g) Æ XY(g) DH = +5 kJ D) –80 160 40 2 2 E) 80 160 40 IV. Tepkimeler toplandığında DH’larda toplanır. X2(g) + Y2(g) Æ 2XY(g) DH1 = +10 kJ –+––2–X–Y–(–g–) –+––Y–2–(g–)–Æ––X–2–Y–4–(–g–) –– ––––––D–H–2––=––+–1–5–k–J– X2(g) + 2Y2(g) Æ X2Y4(g) DH = DH1 + DH2 3. • 2H2O2(s) $ 2H2O(s) + O2(g) 3H° = + 380 kJ DH = 10 + 15 1 2 DH = + 25 kJ • H2(g) + O2(g) $ H2O(s) 3H° = – 290 kJ B Yukarıdaki tepkimeler kullanıldığında, İ L H2(g) + O2(g) $ H2O2(s) G tepkimesinin aynı şartlarda standart entalpi değişimi İ (3H°) değeri kaç kJ olarak hesaplanır? S A) –480 B) –100 C) –90 A E) 480 D) 100 3H = – 75 kJ 3H = – 135 kJ R M A L 4. • C(grafit) + 2H2(g) $ CH4(g) AYT KİMYA SORU BANKASI • C(grafit) + 2CI2(g) $ CCI4(s) 1. • N2(g) + O2(g) +180 kJ $ 2NO(g) • H2(g) + CI2(g) $ 2HCI(g) 3H = – 180 kJ • 2NO2(g) + 120 kJ $ 2NO(g) + O2(g) Verilen tepkimeler kullanıldığında aynı şartlarda, Verilen tepkimelerden yararlanıldığında, CH4(g) + 4CI2(g) $ CCI4(s) + 4HCI(g) N2(g) + 2O2(g) $ 2NO2(g) tepkimesinin entalpi değişimi (DH) değeri kJ cinsinden tepkimesinin aynı şartlarda entalpi değişimi değeri kJ aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? cinsinden aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) –570 B) –420 C) –240 A) 300 B) 240 C) 60 D) –60 E) –300 D) 420 E) 570 1. C 2. B 3. A 4. B 113

TEST ÖSYM TİPİ Bu bölümdeki sorular sınavlarda çıkan sorular 1. P.E (kJ/mol) paralelinde hazırlanmıştır. 540 X2(g) + Y2(g) 2022 – AYT 140 X2Y2(g) 4. Aşağıda bazı tepkimeler ve bu tepkimeler için standart en- T.K talpi değişimleri verilmiştir. Verilen potansiyel enerji (P.E) – tepkime koordinatı C(k) + O2(g) † CO2(g) ¢H° = -393,5 kJ/mol (T.K) grafiğiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? ¢H° = -285,8 kJ/mol H2(g) + 1 O2(g) † H2O(s) A) İleri yönde X2(g) + Y2(g) $ X2Y2(g) tepkimesi gerçek- 2 leşmiştir. C(k) + 2H2(g) † CH4(g) ¢H° = -74,8 kJ/mol B) İleri yöndeki tepkimenin 3H değeri – 400 kJ'dür. C) Geri yöndeki tepkime endotermiktir. Buna göre, D) X2Y2 gazının elementlerinden oluşması için 400 kJ ısı CH4(g) + 2O2(g) † CO2(g) + 2H2O(s) gerekir. E) Minimum enerjili olma eğilimi ürünler lehinedir. tepkimesinin standart entalpi değişimi kaç kJ/mol’dür? A) -988,0 B) -890,3 C) -604,5 D) +604,5 E) +890,3 2. 3,2 gram CH4 gazının tamamen yanması sonucu 180 kJ ısı açığa çıkmaktadır. Buna göre, bu tepkimenin denklemi aşağıdakilerin han- 2021 – AYT gisinde doğru verilmiştir? (H : 1, C : 12) A) CH4(g) + 2O2(g) $ CO2(g) + 2H2O(s) + 450 kJ 5. NO2 ve N2O4 gazlarının standart oluşum entalpileri sırasıy- la aşağıda verilmiştir. B) CH4(g) + 2O2(g) $ CO2(g) + 2H2O(s) 3H= – 900 kJ 1 N2(g) + O2(g) √ NO2(g) DH° = 33,2 kJ/mol C) CH4(g) + 2O2(g) $ CO2(g) + 2H2O(s) 3H=900 kJ 2 D) CH4(g) + 2O2(g) + 900 kJ $ CO2(g) + 2H2O(s) E) CH4(g) + 2O2(g) $ CO2(g) + 2H2O(s) 3H = –450 kJ B N2(g) + 2O2(g) √ N2O4(g) DH° = 11,1 kJ/mol İ Buna göre L G 2NO2(g) √ N2O4(g) İ tepkimesi için standart entalpi değişimi kaç kJ’dir? 3. Tabloda bazı maddelere ait standart oluşum entalpisi de- S A) –55,3 B) –22,1 C) 11,0 ğerleri verilmiştir. A R D) 22,1 E) 44,2 M Madde 3H°f (kJ/mol) Na+(suda) 610 A AYT KİMYA SORU BANKASI L CO–32(suda) –680 Na2CO3(k) –1150 Buna göre; 6. Fe2O3 katısının molar oluşum entalpisi 2Na+(suda) + CO–32(suda) $ Na2CO3(k) (3Ho°ı) – 800 kJ/mol dür. dteepğkişimimesi i(n3dHe°N) ad2eCğOer3i çökmesi sonucu standart entalpi Buna göre, aynı koşullarda 3,2 gram Fe2O3 katısı olu- kaç kJ olur? şurken açığa çıkan ısı kaç kJ'dir? (O : 16, Fe : 56) A) 1690 B) 1180 C) 750 D) –750 E) –1690 A) 4 B) 8 C) 16 D) 32 E) 80 1. D 2. B 3. E 4. B 5. A 6. C 123

ÇOK BASAMAKLI TEPKİMELERDE HIZ Test 4 ➡ BİLGİ NOTU 1. NO2(g) + F2(g) √ NO2F(g) + F(g) (Yavaş) F(g) + NO2(g) √ NO2F(g) (Hızlı) Birden fazla basamakta gerçekleşen (mekanizmalı) tepkime- Sırasıyla basamakları verilen tepkime ile ilgili, lerde tepkime hızını aktifleşme enerjisi en büyük olan yavaş basamak belirler. I. Hız denklemi T.H. = k·[NO2]·[F2] şeklindedir. II. F gazı ara üründür. Tepkime hız ifadesi ve tepkime derecesi yavaş olan basama- ğa göre yazılır. III. Net tepkime denklemi, Örneğin ; 2NO2(g) + F2 √ 2NO2F(g) şeklindedir. I. basamak : X2(g) + Y2(g) √ X2Y2(g) (Yavaş) ifadelerinden hangileri doğrudur? II. basamak : X2Y2(g) + Y2(g) √ X2Y4(g) (Hızlı) A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ D) II ve III E) I, II ve III Net tepkime : X2(g) + 2Y2(g) √ X2Y4(g) T.H = k·6X2@·6Y2@ _bb Yavafl basama€a 2. Bir tepkimenin potansiyel enerji – zaman grafiği aşağıdaki Tepkime derecesi = 2b` göre yaz›l›r. gibidir. a Potansiyel enerji Potansiyel enerjisi (kJ/mol) ē bölmeler I II III eşit aralıklıdır. II Ea2 Ea3 I Ea1 Zaman Tepkime B Buna göre, koordinatı İ I. Tepkime iki basamakta gerçekleşmiştir. 3 basamakta gerçekleşen tepkimeye ait grafiğin yorumu şöy- ledir. L II. I. basamak endotermik, II. basamak ekzotermiktir. • I. basamak endotermiktir. • II. basamak endotermiktir. G III. Tepkime hızını belirleyen adım I. basamaktır. • III. basamak ekzotermiktir. İ • Net tepkime ekzotermiktir. yargılarından hangileri doğrudur? (Grafikteki bölmeler eşit aralıktadır.) • Basamakların eşik enerjileri ilişkisi; S II > I > III şeklindedir. A A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III • Basamakların aktifleşmiş kompleks enerjileri ilişkisi; R D) Yalnız I E) Yalnız III II = III > I şeklindedir. M • Basamakların hızları arasındaki ilişki; III > I > II şeklindedir. A AYT KİMYA SORU BANKASI Tepkime hızını belirleyen basamak II. basamaktır. L 3. I. H2CO3(suda)+H2O(s) ø HCO3–(suda)+H3O+(suda) (Yavaş) II. HCO3–(suda) + H2O(s) ø CO32(–suda) + H3O+(suda) (Hızlı) Yukarıda basamakları verilen tepkime için, I. Hız denklemi, T.H. = k.[H2CO3] şeklindedir. II. Tepkime derecesi 1'dir. III. Basamakların eşik enerjileri ilişkisi II > I şeklindedir. yargılarından hangileri doğrudur? A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III D) Yalnız II E) Yalnız I 134 1. E 2. A 3. B

DENEYLERLE TEPKİMELERDE HIZ - II Test 6 1. Belli bir sıcaklıkta gerçekleşen, 3. 3X(g) + 2Y(g) + Z(g) $ T(g) + 3W(g) 2A(g) + 3B(g) $ Ürünler Tepkimesine ait hız ölçme deneylerinde aşağıdaki sonuçlar alınmıştır. tepkimesi ile ilgili bilgiler şu şekildedir: • Aynı sıcaklıkta A gazının derişimi üç katına çıkarıldığın- Deney no X(M) Y(M) Z(M) Hız (M/sn) da tepkimenin başlangıç hızı dokuz katına çıkıyor. 1 0,2 0,4 0,02 4.10–4 2 0,4 0,4 0,02 16.10–4 • Aynı sıcaklıkta kap hacmi yarıya indirildiğinde tepkime- 3 0,2 0,2 0,04 2.10–4 nin başlangıç hızı sekiz katına çıkar. 4 0,2 0,2 0,02 2.10–4 Buna göre, bu tepkimenin yavaş basamağı aşağıdaki- Bu sonuçlara göre, lerden hangisi olabilir? A) 2A(g) + 2B(g) $ Ürün a – Tepkime hız bağıntısı nedir? B) 2A(g) + B(g) $ Ürün b – Tepkimenin toplam derecesi kaçtır? C) A(g) + 2B(g) $ Ürün c – Hız sabiti k'nin değeri kaçtır? D) A(g) + 3B(g) $ Ürün sorularının cevapları aşağıdakilerden hangisinde doğru E) 3 A(g) + 1 B(g) $ Ürün verilmiştir? bc 2 2 a A) r = k.[X]2·[Y] 3 1 B) r = k.[X]·[Y] 80 C) r = k.[X]2·[Y] D) r= k.[X]·[Y]2 2 1 40 3 1 40 3 1 40 E) r = k.[X]·[Y]·[Z] 31 80 B İ L G İ S 2. Gaz fazında gerçekleşen tepkime için yapılan deney sonuç- A 4. Tek basamakta gerçekleşen, ları aşağıdaki gibidir. R Deney no [X] [Y] Hız M A(g) + B(g) → AB(g) A Tepkimesi için aynı sıcaklıkta yapılan deney sonuçları tab- L loda verilmiştir. AYT KİMYA SORU BANKASI 1 0,01 0,04 4 2 0,02 0,01 V Deney [A](mol/L) [B](mol/L) Hız (mol/L.s) 1 0,1 0,2 2·10–3 Tepkimenin hız bağıntısı r = k.[X]·[Y]1/2 olduğuna göre, 2 a 0,1 5·10–4 2. deneyde yer alan hız değeri V kaçtır? A) 0,5 B) 1 C) 2 D) 4 E) 8 Tablodaki bilgilere göre 2. deneydeki a değeri kaç mol/L'dir? A) 0,05 B) 0,1 C) 0,2 D) 0,5 E) 1 138 1. B 2. D 3. C 4. A

SARMAL TEST – 4 SARMAL TEST 1. Atomun yapısıyla ilgili yapılan aşağıdaki açıklamalar- 5. (NH4)2Cr2O7 bileşiğindeki azot (N) ve kromun (Cr) yük- dan hangisi yanlıştır? seltgenme basamağı kaçtır? (1H, 7N, 8O, 24Cr) A) s, p, d, f olmak üzere 4 çeşit orbital vardır. N Cr B) p orbitalleri eş enerjili Px, Py, Pz alt orbitalleri içerir. A) 3– 6+ C) 4. yörünge en fazla 32 elektron alabilir. B) 3+ 6– D) Her atomda orbital türünün yarısı kadar elektron vardır. C) 3– 3– D) 3+ 6+ E) Her orbital dönme yönleri farklı en fazla iki elektron bu- lundurabilir. E) 4– 3+ 2. Aynı periyotta aşağıdaki gruplarda bulunan temel hal- deki elementlerden hangisinin 1. iyonlaşma enerjisi di- ğerlerine göre daha fazladır? A) 1A B) 2A C) 3A D) 5A E) 6A 6. Eşit bölmeli kapta X(g) M musluğu ile sıkıştırılmıştır. AHSN M 3. 11Na, 15P, 18Ar atomları için; X(g) I. Elektronegatiflik değeri en büyük olan P'dir. M musluğu açıldığında X gazı A noktasına 0,33 saniyede II. Atom çapı en büyük olan Na atomudur. ulaşmaktadır. III. Birinci iyonlaşma enerjisi değeri en fazla olan Ar dir. yargılarından hangileri doğrudur? B X gazının aynı sürede N noktasına ulaşabilmesi için İ mutlak sıcaklığı kaç katına çıkarılmalıdır? A) I, II ve III B) Yalnız II C) Yalnız III L G D) I ve II E) II ve III İ A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 16 AYT KİMYA SORU BANKASI 4. X, Y ve Z baş grup elementleri ile ilgili şu bilgiler veriliyor. S • X, bulunduğu periyodun en aktif ametalidir. A • Y, tek atomlu olup tepkime vermeye yatkın değildir. R • Z, bileşiklerinde sadece 2+ değerlik alabilir. M A L Buna göre, 7. Kütlece %36,5'lik derişik HCl çözeltisinin belli bir sıcaklıkta- ki yoğunluğu 1,2 g/mL'dir. I. Z, toprak metalidir. II. Y, bulunduğu periyotta iyonlaşma enerjisi en fazla olan Buna göre, 600 mL 0,2 M HCl çözeltisi hazırlamak için derişik HCl çözeltisinden kaç mL alınarak hacim elementtir. 600 mL'ye tamamlanmalıdır? III. X, 17. grup elementidir. (HCl = 36,5 g/mol) verilen ifadelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III A) 2,5 B) 5 C) 10 D) 15 E) 20 150 1. D 2. D 3. A 4. D 5. A 6. E 7. C

Test KISMİ BASINÇLAR CİNSİNDEN DENGE SABİTİ (Kp) 5 ➡ BİLGİ NOTU 2. Aşağıda verilen tepkimelerden hangilerinde Kp = Kc ilişkisi bulunur? N2(g) + 3H2(g) m 2NH3(g) A) 2NO2(g) + CI2(g) m 2NO2CI(g) Kc : Derişimler türünden denge sabiti yazılırken maddelerin B) NH4CI(k) m NH3(g) + HCI(g) C) H2(g) + I2(k) m 2HI(g) derişimleri c mol m kullanılır ve gazlar ile sudaki maddeler ya- D) S(k) + O2(g) m SO2(g) L E) CO2(g) + H2O(s) m 2H+(suda) + CO32(–suda) zılır. Kc = [NH3] 2 [N2] [H2] 3 Kp : Kısmi basınçlar türünden denge sabiti yazılırken madde- lerin kısmi basınçları (atm) kullanılır ve sadece gaz maddeler yazılır. _PNH3i2 Kp = _PN2i·_PH2i3 Kp ile Kc arasındaki bağıntı Kp = Kc(RT)∆n Kp : Kısmi basınç türünden denge sabiti 3. CaCO3(k) m CaO(k) + CO2(g) Kc : Derişimler türünden denge sabiti denge tepkimesi için, R : Gaz sabiti; 22, 4 = 0,082 I. Kc = [CO2] dir. 273 II. Kp = (PCO2) dir. III. Kp = Kc (RT)1 dir. T: Mutlak sıcaklık (Kelvin) = °C + 273 B verilen eşitliklerden hangileri doğrudur? Gaz halindeki ürünlerin Gaz halindeki girenlerin p ∆n = f p–f kat say›lar› toplam› kat say›lar› toplam› Tepkime Kp a Kc ilişkisi İ A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III • N2(g) + 3H2(g) m 2NH3(g) Kp = Kc (RT)–2 L D) I ve III E) I, II ve III G 1 CO(g) Kp = Kc (RT)1/2 İ 2 • C(k) + O2(g) m • 2HF(g) m H2(g) + F2(g) Kp = Kc S A • PCI5(g) m PCI3(g) + CI2(g) Kp = Kc (RT) R M A L ileri AYT KİMYA SORU BANKASI geri 1. 2NO(g) + O2(g) m 2NO2(g) 4. X2(g) + Y2(g) X2 Y2(g) + ısı Tepkimesine ait kısmi basınçlar türünden denge sabiti Denge tepkimesi için, (Kp) ile derişimler cinsinden denge sabiti (Kc) arasında- I. Minimum enerjili olma eğilimi ileri yöndedir. ki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? II. Kp = Kc · (R·T) ilişkisi bulunur. A) Kp = Kc(RT) B) Kc = Kp(RT) III. Denge anında kapta sadece X2Y2 gazı bulunur. C) Kp = Kc D) Kc = Kp yargılarından hangileri yanlıştır? (RT) 2 (RT) A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III E) Kp = Kc(RT)2 D) Yalnız II E) Yalnız III 1. B 2. D 3. E 4. B 161

Test ZAYIF ASİT – BAZ ÇÖZELTİLERİ – I 13 ➡ BİLGİ NOTU Ş 1H44A2(su4d4a3) + su m H+(suda) + >A–(suda) Ka = 1.10–7 Suda % 100 çözündüğü ve % 100 iyonlaştığı kabul edilen asit Asit Baz ve bazlar kuvvetli asit ve bazlardır. Elektrik akımını iyi iletirler, ortama H+ veya OH– iyonlarını kolay verirler. 1H44B2(su4d4a3) + su m H+(suda) + >B–(suda) Ka = 1.10–9 Kuvvetli asit HCI = 0,1 M , H+ = 0,1 M pH = 1’dir. Asit Baz H+CI– Eşlenik asit – baz çiftlerinde asit ne kadar kuvvetli ise eşlenik H+CI– bazı o kadar zayıftır. Ka değerlerine göre ; HA HB’den daha kuvvetli asittir. Eşlenik bazlarda ; B–, A–den daha kuvvetli bazdır. 25°C’de eşlenik çiftlerde Ka x Kb = Ksu = 10–14’tür. HCI(suda) + H2O(s) √ H+(suda) + CI–(suda) 1. HCOOH asidinin suda çözünme denklemi aşağıda verilmiş- tir. Başlangıç : 0,1 M – – – İyonlaşan : –0,1 M – +0,1M +0,1M HCOOH(suda) + H2O(s) m HCOO–(suda) + H3O+(suda) Buna göre, HCOOH asidi ile ilgili, Kalan 0– 0,1 M 0,1 M Suda % 100’e yakın çözündüğü ancak iyonlaşma yüzdesinin az I. Zayıf asittir. II. Sulu çözeltisi elektrik akımını iletir. olduğu asit ve bazlar zayıf asit ve bazlardır. Elektrik akımını az III. %100 iyonlarına ayrışarak çözünmüştür. iletirler, ortama H+ veya OH– iyonunu zor verirler. Zayıf asit HF = 0,1 M , H+ = 10–5 M pH = 5 ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III H+ F– D) II ve III E) I, II ve III HF HF HF HF B HF HF İ L HF(suda) + H2O(s) m H+(suda) + F – G (suda) İ Başlangıç : 0,1 M – – S İyonlaşan : –10–5M +10–5M +10–5M A R Denge anı (0,1–10–5)M 10–5M 10–5M M A Ş Asi tlik de nge s abiti = [H[+H] F[F] –] Ş Ka= (100, 1–5– ·;1i1h00m––a55l) ŞKa=10–9 L 2. HA asidinin sulu çözeltisindeki durumu AYT KİMYA SORU BANKASI bulunur. yanda gösterilmiştir. Ş İyonlaşma % si Ş 0,1 M’den 10–5M iyonlaşırsa HA HA Buna göre, 100 de a A– H3O+ I. HA zayıf asittir. HA HA a = 0,01 % iyonlaşır. II. Çözeltinin oda koşullarındaki pH de- HA Ş Ka ve Kb değeri büyüdükçe asitlik / bazlık kuvveti artar. ğeri 7'den büyüktür. III. HA kuvvetli asittir. Ö rne ğin ; Ka pKa HX 1.10–6 yargılarından hangileri doğrudur? 6 4pKa de€eri küçüldükçe 1.10–8 8 asitlik kuvveti artar. HY HX HY’den daha kuvvetlidir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III 1. B 2. A 177

Test ÇÖZÜNÜRLÜK VE ÇÖZÜNÜRLÜK ÇARPIMI – II 21 1. Suda az çözünen Çözünürlük çarpımı 4. XY3 tuzu için Kçç = 2,7·10–19dur. tuz ifadesi I. Fe(OH)3 Kçç = [Fe3+] [OH–]3 Buna göre, 10 litre saf suda en fazla kaç mol XY3 tuzu çözünür? II. HgCI2 Kçç = [Hg2+]2 [CI–] A) 10–3 B) 10–4 C) 2x10–5 III. AgBr Kçç = [Ag+] [Br–] D) 6x10–6 E) 4x10–8 Suda az çözünen tuzlardan hangilerinin çözünürlük çarpımı (Kçç) bağıntısı yanlış yazılmıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III 2. Fe(OH)3 katısı ile hazırlanmış 10 litrelik doygun çözeltide 5. Suda az çözünen bir tuzun saf sudaki çözünürlüğü s ve çö- 3·10–6 mol OH– iyonu bulunmaktadır. zünürlük çarpımı Kçç arasındaki ilişki Buna göre, aynı sıcaklıkta Fe(OH)3 katısının çözünürlü- s = 4 Kçç şeklindedir. ğü kaç mol·L–1dir? 27 A) 1·10–7 B) 3·10–6 C) 1·10–6 Buna göre, bu tuzun formülü hangisi gibi olabilir? D) 3·10–5 E) 1·10–5 A) NaCI B) Ag2Cr2O7 C) AICI3 D) Mg(CN)2 E) PbI2 B İ L G İ S İyon derişimi (M) ByAx tuzunun saf suda çö- AYT KİMYA SORU BANKASI A zünmesi sırasındaki iyon de- R M rişimi – zaman değişimi grafi- A L 6. ği yandaki gibidir. 3x10–6 Ay– 1x10–6 Bx+ 3. BaF2 için Kçç = 32x10–9’dur. Zaman (dk) Buna göre, doygun BaF2 çözeltisindeki F– iyon derişimi Buna göre, ByAx tuzunun Kçç değeri aşağıdakilerin kaç M’dir? hangisinde doğru verilmiştir? A) 10–3 B) 4x10–3 C) 8x10–4 A) 1,8x10–23 B) 2,7x10–23 C) 2,7x10–24 D) 10–4 E) 32x10–4 D) 1,8x10–24 E) 9x10–13 1. B 2. A 3. B 4. B 5. C 6. B 193

SİMÜLASYON TESTİ – I 1. 2. b H2(g) F2(g) a HF(g) O2(g) CO(g) C(k) H2(g) + F2(g) m 2HF(g) + ısı Sabit hacimli kapta dengedeki sisteme; C(k) + 1 O2(g) m CO(g) 2 I. işlem; bir miktar He gazı eklemek II. işlem; kabın sıcaklığını artırmak Yukarıda dengede bulunan sistemde, sabit sıcaklıkta piston III. işlem; bir miktar HF gazı eklemek b noktasına getirilip sabitleniyor. Meydana gelen değişim için, işlemleri ayrı ayrı yapıldığında dengedeki H2 gazı mol sayısının değişimi hangi seçenekte doğru verilmiştir? Değişim I. işlem II. işlem III. işlem I. C katısının derişimi A) Artar Artar Azalır II. O2 gazının derişimi B) Azalır Artar Değişmez III. Denge sabiti değeri C) Değişmez Azalır IV. CO gazının mol sayısı D) Değişmez Artar Artar E) Artar Artar Artar Artar Tablodaki bilgilerin doldurulması hangi seçenekte doğ- 3. ru verilmiştir? A) Değişim B) Değişim Azalır Azalır I. Azalır I. Azalır X Y Z II. II. çözeltisi çözeltisi çözeltisi III. Değişmez III. Değişmez B IV. Artar C) IV. Değişmez İ 25 °C'deki X, Y ve Z çözeltilerine ait pH değeri I. sütun gra- Değişim L fiğinde verilmiştir. I. Değişmez pH pH D) Değişim G 13 7 I. Değişmez İ II. Azalır II. Azalır S 7 5 III. Değişmez III. Değişmez A IV. Artar IV. Değişmez R E) Değişim M X Y Z Madde X Y Z Madde I. Değişmez A II. Artar I. grafik II. grafik III. Değişmez L AYT KİMYA SORU BANKASI IV. Artar II. grafiğin elde edilebilmesi için X, Y ve Z çözeltilerine 25 °C'de aşağıdaki maddelerden hangileri ilave edile- bilir? Y çözeltisi Z çözeltisi X çözeltisi A) KOH NaCl NaOH B) HCl KNO3 HNO3 C) HCl HNO3 KOH D) NaOH E) HCl HCl HNO3 NaCl NaCl 1. C 2. D 3. B 199

7. Tek değerlikli 0,1 M kuvvetli bir bazın 100 mL çözeltisi ile 2021 / AYT monoprotik bir kuvvetli asit çözeltisinin 25 °C’de titrasyonu- na ait deneysel veriler aşağıdaki tabloda verilmiştir. 9. HCl sulu çözeltisindeki HCl derişimini belirlemek amacıyla NaOH sulu çözeltisi kullanılarak yapılan bir titrasyon düze- Eklenen asit çözeltisinin pH neğinin şekli aşağıdaki gibidir. Titrasyon amacıyla erlene hacmi (mL) bir miktar HCl çözeltisi konulmuş ve birkaç damla indikatör ilave edilmiştir. 0 13 40 12,75 80 12,50 120 12,25 160 11,90 200 7 240 2,25 280 2 320 1,88 Buna göre HCl derişimini mol/L cinsinden belirleyebil- mek için; Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Kullanılan asit çözeltisinin derişimi 0,05 M’dır. I. Büretteki çözeltide NaOH’nin molar derişimi, B) Dönüm noktasında pH 7’dir. C) Çözelti hacmi 300 mL olduğunda eşdeğerlik noktasına II. HCl’yi tüketmek için harcanan NaOH çözeltisinin hacmi, ulaşılmıştır. III. HCl çözeltisinin hacmi D) Oluşan tuz nötr özellik gösterir. E) Dönüm noktasından sonra zamanla pOH azalmıştır. niceliklerinden hangilerinin bilinmesi gerekir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 10. 25°C’de Pb(OH)2 için Kçç = 4x10–28 dir. 8. 25 °C’de monoprotik bir kuvvetli asitin 0,1 M’lık 50 mL çö- B Buna göre, aynı sıcaklıkta Pb(OH)2’nin 0,02 M KOH zeltisi, 0,2 M NaOH sulu çözeltisi ile titre ediliyor. Elde edi- İ çözeltisindeki çözünürlüğü kaç mol / L’dir? len titrasyon eğrisi aşağıda verilmiştir. L G A) 2.10–24 B) 4.10–24 C) 1.10–28 pH İ D) 1.10–24 E) 4.10–28 S 7 A 2022 / AYT R x AM 11. FeS katısının sudaki çözünürlük dengesi ve bu dengeye ait V Eklenen L AYT KİMYA SORU BANKASI NaOH hacmi (mL) 25 °C’deki çözünürlük çarpımı (Kçç) değeri aşağıda verilmiştir. FeS(k) m Fe2+(suda) + S2-(suda) Kçç = 6,0 x 10-19 Buna göre FeS katısının aynı sıcaklıkta; Buna göre aşağıda verilen; I. 1 L 0,1 M Na2S sulu çözeltisi, II. 1 L saf su, I. x değeri 1’dir. II. V değeri 25’dir. III. 1 L 0,1 M Fe(NO3)2 sulu çözeltisi III. Titrasyonda oluşan tuz hidroliz olur. içindeki çözünürlüğünün doğru sıralanışı aşağıdakiler- den hangisidir? yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) I > II > III B) I > III > II C) I = III > II D) I ve III E) II ve III D) II = III > I E) II > I = III 204 7. E 8. C 9. E 10. D 11. E

AKTİFLİK – II Test 5 1. Aşağıda bazı metallere ait yükseltgenme yarı tepkimeleri ve 4. Yükseltgenme eğilimi H2’den daha fazla olan me- standart yükseltgenme potansiyeli değerleri verilmiştir. taller asit çözeltileriyle tepkimeye girdiğinde H2 gazı Standart yükseltgenme oluşturur. potansiyeli (E°) Yarı tepkime Buna göre, aşağıdaki kapların hangisinde zamanla H2 Zn(k) Æ Zn2(s+uda) + 2e– + 0,763 volt gazı açığa çıkmaz? Ag(k) Æ Ag+(suda) + e– – 0,799 volt (İndirgenme eğilimi: Ag+ > H+ > Pb2+ > Cr3+ > Ca2+) Ni(k) Æ Ni2(s+uda) + 2e– + 0,250 volt A) Pb(k) B) Cr(k) Buna göre; Zn, Ag ve Ni metallerinin elektron verme eği- HCl Derişik H2SO4 limlerinin büyükten küçüğe doğru sıralanması aşağıda- çözeltisi çözeltisi kilerin hangisinde doğru verilmiştir? C) Ag(k) D) Pb(k) A) Zn > Ag > Ni B) Zn > Ni > Ag C) Ag > Zn > Ni D) Ag > Ni > Zn E) Ni > Zn > Ag HNO3 HBr çözeltisi çözeltisi 2. Zn, Sn ve Cr metallerinin elektron verme eğilimleri arasında E) Ca(k) Zn > Cr > Sn ilişkisi bulunmaktadır. Buna göre, I. 3Zn2+ + 2Cr(k) $ 2Cr3+ + 3Zn(k) CH3COOH II. Sn2+ + Zn(k) $ Zn2+ + Sn(k) çözeltisi III. 2Cr3+ + 3Sn(k) $ 3Sn2+ + 2Cr(k) yukarıda verilen tepkimelerden hangileri kendiliğinden B 5. İçerisinde derişik HNO3 çözeltisi bulunan kaplardan I. sine gerçekleşir? İ X metali daldırıldığında H2 gazı çıkışı gözlenirken, II. sine A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III L Y metali daldırıldığında NO2 gazı çıkışı gözleniyor. D) I ve II E) II ve III G X(k) Y(k) İ S A R HNO3 HNO3 M çözeltisi çözeltisi AYT KİMYA SORU BANKASI AI II L 3. I. A(k) + B+(suda) $ A+(suda) + B(k) II. C(k) + B+(suda) $ C+(suda) + B(k) Buna göre, III. C(k) + A+(suda) $ C+(suda) + A(k) I. Elektron verme eğilimleri X > H2 > Y şeklindedir. II. X metali Zn olabilir. III. Y metali Au olabilir. Verilen tepkimeler istemli olarak gerçekleştiğine göre IV. HCl çözeltisi ile X metali H2 gazı açığa çıkarırken, Y A, B ve C metallerinin elektron verme isteklerinin bü- metali tepkime vermez. yükten küçüğe doğru sıralanışı hangi seçenekte doğru verilmiştir? yargılarından hangileri doğrudur? A) A, B, C B) B, A, C C) C, B, A A) II ve III B) I ve III C) I, II ve III D) A, C, B E) C, A, B D) II, III ve IV E) I, II ve IV 216 1. B 2. B 3. E 4. C 5. E

ELEKTROKİMYASAL HÜCRELER – III Test 9 ➡ BİLGİ NOTU 2. Mg(k) $ Mg2(s+uda) + 2e– E° = 2,37 V E° = 0,25 V Ni(k) $ Ni2(s+uda) + 2e– • Bir elektrokimyasal pilin potansiyel değeri (Epil) anot ve ka- Aşağıda Mg ve Ni elektrotları kullanılarak hazırlanan hücre tot yarı hücrelerinde bulunan çözeltilerin başlangıç molarite- şeması verilmiştir. leri kullanılarak Nernst denklemi ile hesaplanır. Voltmetre V Nernst denklemine göre Epil Epil = E°pil – 0, 059 · logQc ile hesaplanır. Tuz köprüsü n • E°pil = Standart pil potansiyeli Mg(k) Ni(k) Qc = [Anot] a [Katot] b a ve b pil tepkimesindeki maddelerin katsayıları I II n = Devreden geçen elektron sayısı 1 M 100 mL 0,1 M 100 mL • Epil değeri sıfırdan büyük ise pil tepkimesi istemlidir. MgCl2(suda) NiCl2(suda) Buna göre, bu hücre ile ilgili, 1. Zn ve Cu elektrotlar kullanılarak hazırlanan hücrenin şe- I. Standart hücre potansiyeli (E°hücre) değeri 2,12 volttur. ması verilmiştir. II. Hücre potansiyeli (Ehücre) değeri 2,12 volttan daha Voltmetre küçüktür. V III. Başlangıçta I. kaba 900 mL saf su eklenirse Ehücre = E°hücre olur. yargılarından hangileri doğrudur? Tuz köprüsü A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Zn(k) Cu(k) D) II ve III E) I, II ve III 0,1 M 1M B İ Zn(NO3)2 çözeltisi Cu(NO3)2 çözeltisi L G İ Cu2(s+uda) + 2e– $ Cu(k) E° = + 0,34 V S Zn2(s+uda) + 2e $ Zn(k) E° = – 0,76 V A 3. Hücre tepkimesi R Buna göre, bu elektrokimyasal hücrenin standart po- M 2Cr(k) + 3Cd2(s+uda) $ 2Cr3(s+uda) + 3Cd(k) AYT KİMYA SORU BANKASI tansiyel (Eh°ücre) ve potansiyel değeri (Ehücre) aşağıda- A olarak verilen elektrokimyasal hücrede yer alan iyonların kilerin hangisinde doğru verilmiştir? L standart indirgenme potansiyeli değerleri verilmiştir. (Nernst eşitliğinde logaritmik terimin katsayısı 0, 06 olarak Cd2(s+uda) + 2e– $ Cd(k) E° = –0,40 V n Cr3(s+uda) + 3e– $ Cr(k) E° = –0,74 V alınacaktır.) E°hücre Ehücre Başlangıçta çözeltilerdeki [Cd2+] iyon derişimi 0,1 M ve [Cr3+] iyon derişimi 0,01 M ise başlangıçtaki hücre A) 1,10 V 1,16 V potansiyeli kaç volttur? B) 1,10 V 1,07 V (Nernst eşitliğindeki logaritmik terimin katsayısı 0, 06 n C) 1,10 V 1,13 V alınacaktır.) D) 1,16 V 1,10 V A) 0,33 B) 0,34 C) 0,35 E) 1,07 V 1,10 V D) 0,36 E) 0,37 224 1. C 2. E 3. C

ELEKTROLİZ – I Test 15 ➡ BİLGİ NOTU 2. +– NaCI(s) • Elektrik enerjisini kimyasal enerjiye dönüştüren sistemlere elektrolitik hücre (elektroliz hücresi), elektrolitik hücrede gerçekleşen olaya ise elektroliz denir. +– Yukarıda verilen elektroliz düzeneğinde anotta ve katot- ta hangi maddeler açığa çıkar? K+ Anot Katot CI– A) Na(k) CI2(g) Elektroliz hücresinde katyonlar (pozitif yüklü iyonlar) katotta B) CI2(g) Na(k) C) CI2(g) H2(g) indirgenirken anyonlar (negatif yüklü iyonlar) anottta yükselt- D) H2(g) Na(k) E) Na(k) H2(g) generek elemente dönüşür. Katot : 2K(+suda) + 2e– $ 2K(k) Anot : 2CI(–suda) $ CI2(g) + 2e– • Katotta H2 gazı açığa çıkarsa aşağıdaki tepkime gerçek- leşir. 2H(+suda) + 2e– $ H2(g) • Anotta O2 gazı açığa çıkarsa aşağıdaki tepkime gerçekleşir. 1 2OH– $ 2 O2(g) + H2O(s) + 2e– • Elektroliz hücresinde birden fazla katyon varsa indirgenme isteği en fazla olan katyon ilk önce katotta indirgenir. • Elektroliz hücresinde birden fazla anyon varsa yükseltgen- B +– me isteği en fazla olan anyon ilk önce anotta yükseltgenir. İ 3. L G İ S Sıvı A MgBr2 R M Yukarıda verilen elektroliz düzeneğiyle ilgili, A AYT KİMYA SORU BANKASI 1. Elektroliz olayı ile ilgili, L Anot elektrotta 2Br–(s) $ Br2(g) + 2e– tepkimesi gerçekle- şir. I. Kendiliğinden gerçekleşmeyen redoks tepkimeleri dışa- Katot elektrotta Mg(2s+) + 2e– $ Mg(k) tepkimesi gerçekle- rıdan elektrik enerjisi alarak gerçekleşir. şir. Tepkime sonucunda her iki elektrot kütlesinde de artış II. Hücrede bulunan pozitif yüklü iyonlar katoda giderek in- gözlenir. dirgenir. Yukarıdaki ifadelerin doğru (D) veya yanlış (Y) olarak III. Anyonlar anot elektroda giderek yükseltgenir. işaretlenmesi hangi seçenekte doğru verilmiştir? yargılarından hangileri doğrudur? A) D B) D C) Y D) Y E) D YD Y D D A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III DY D Y D D) II ve III E) I, II ve III 236 1. E 2. B 3. B

6. Bazı iyonların indirgenme potansiyeli değerleri şu şekildedir: • Zn2(s+uda) + 2e– $ Zn(k) E° = –0,76 V • Pb2(s+uda) + 2e– $ Pb(k) E° = –0,13 V • Cu2(s+uda) + 2e– $ Cu(k) E° = +0,34 V Dokuz deney tüpü üçerli gruplara ayrılıp, her birine Zn(NO3)2, Cu(NO3)2, Pb(NO3)2 çözeltilerinden koyuluyor. Birinci gruptaki deney tüplerine Zn metal parçaları, ikinci gruptaki deney tüplerine Cu metal parçaları ve üçüncü gruptaki deney tüplerine Pb metal parçaları atılıyor. Zn(k) Cu(k) Pb(k) Zn(NO3)2 Cu(NO3)2 Pb(NO2)2 Zn(NO3)2 Cu(NO3)2 Pb(NO3)2 Zn(NO3)2 Cu(NO3)2 Pb(NO3)2 Deney sırasında hangi metal parçasının hangi çözeltilerle tepkime verip vermediği aşağıdaki tabloya not ediliyor. Tepkime varsa (✓) işareti, yoksa (–) işareti konuluyor. Metal parçaları Çözelti Zn Cu Pb Zn(NO3)2 Cu(NO3)2 Pb(NO3)2 Buna göre tablo aşağıdakilerden hangisi gibi doldurulmalıdır? A) Çözelti Metal parçaları B) Metal parçaları C) Metal parçaları Zn Cu Pb Çözelti Zn Cu Pb Çözelti Zn Cu Pb Zn(NO3)2 – – – Zn(NO3)2 – – – Zn(NO3)2 – ✓ ✓ Cu(NO3)2 ✓ – ✓ Cu(NO3)2 ✓ ✓ ✓ Cu(NO3)2 – – – Pb(NO3)2 ✓ – – Pb(NO3)2 – ✓ – Pb(NO3)2 ✓ ✓ – AYT KİMYA SORU BANKASI Metal parçaları Metal parçaları D) Çözelti Zn Cu Pb E) Çözelti Zn Cu Pb Zn(NO3)2 ✓ ✓ – Zn(NO3)2 ✓ ✓ ✓ Cu(NO3)2 ✓ – – Cu(NO3)2 – –✓ Pb(NO3)2 ✓ – ✓ Pb(NO3)2 – ✓ – 6. A 243

Bu bölümdeki sorular ÖSYM TİPİ TEST sınavlarda çıkan sorular paralelinde hazırlanmıştır. 1. C + Fe2O3 $ CO2 + Fe 4. Kimya fabrikasında üretilen kezzap (HNO3) araçlara depo- lanarak istenilen yere gönderilecektir. Yukarıdaki redoks tepkimesi için, Fe boru I. İndirgenen madde hangisidir? II. 1 mol maddenin yükseltgenmesi sırasında verdiği elekt- Pt tank I II ron sayısı kaç moldür? Au boru III III. Tepkime en küçük tam sayılarla denkleştirildiğinde Pt tank CO2'nin katsayısı nedir? Pt boru sorularının cevapları hangi seçenekte doğru verilmiştir? Fe tank I II III A) Fe2O3 2 6 Şekildeki sistemlerden hangileri kullanıldığında bu fab- B) Fe2O3 4 3 rika uzun süre çevreye zarar vermeyen sevkiyat yapar? C) C 4 3 D) CO2 2 6 (Yükseltgenme isteği: Fe > H2 > Au > Pt) E) C 4 6 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III 2. Voltmetre V AI Tuz köprüsü Cu A yarı hücresi B yarı hücresi 5. Şekildeki seri bağlı elektroliz devrelerinde FeCl3, MgCl2 ve Verilen pil sisteminde net tepkime KCl sıvıları bulunmaktadır. 2Al(k) + 3Cu2(s+uda) \" 2Al3(s+uda) + 3Cu(k) B İ +– L G İ şeklinde olduğuna göre, S FeCl3(s) MgCl2(s) KCl(s) I. A yarı hücresinde yükseltgenme olayı gerçekleşmiştir. A I II III R II. Tuz köprüsündeki anyonlar B yarı hücresine geçmiştir. M A III. Elektron dış devreye Al elektrottan verilir. L AYT KİMYA SORU BANKASI yargılarından hangileri doğrudur? Devreden 3 F akım geçirildiğinde kapların katotlarında toplanan maddelerin mol sayıları aşağıdakilerden han- A) I, II ve III B) I ve III C) II ve III gisinde doğru verilmiştir? D) Yalnız II E) Yalnız I I II III A) 3 3 3 3. 19,2 gram Cu metali 800 mL HNO3 çözeltisine atıldığında B) 9 6 3 artansız tepkime sonucu Cu(NO3)2, NO ve H2O ürünleri oluşmaktadır. C) 1 1,5 3 Buna göre, tepkimede kullanılan HNO3 derişimi kaç mo- D) 3 1,5 1 lardır? (Cu: 64 g/mol) E) 1 1,5 1,5 A) 0,1 B) 0,2 C) 0,5 D) 1,0 E) 2,0 248 1. B 2. B 3. D 4. B 5. C

Test ANORGANİK VE ORGANİK BİLEŞİKLER, DOĞADA KARBON VE LEWİS FORMÜLLERİ – II 2 ➡ BİLGİ NOTU 1. Karbon (C) atomu ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? (6C) • Karbon atomunun oluşturabileceği bağ şekilleri aşağıda A) 4A grubunda yer alır. gösterilmiştir. B) Organik bileşiklerdeki temel elementtir. C) Organik bileşiklerin tamamı C atomu içerir. I II D) Birçok elementten daha fazla bağ yapma kapasitesine – C – – C – – C È = C = sahiptir. I E) İçerisinde C atomu içeren bütün bileşikler organiktir. • Aynı tür atomlarının farklı sayı ve dizilişte biraraya gelme- 2. Aynı tür atomların farklı sayı ve dizilişte bir araya gelme- siyle oluşan maddelere allotrop denir. siyle oluşan maddelere allotrop denir. Karbon atomunun • Karbon elementinin elmas ve grafit olmak üzere iki tane allotropları olan elmas, grafit ve fullerenin yapısını göste- doğal allotropu, fulleren ve grafen olmak üzere iki tane yapay ren şekiller aşağıda verilmiştir. allotropu vardır. Elmas: Elmastaki her bir karbon atomu, çevresindeki diğer dört karbon atomu ile bağ oluşturur. Düzgün dörtyüzlü geo- metriye sahip kristal yapı oluşturan bu bağlar çok kuvvetlidir. Bu yapıdan dolayı elektriği iletmez ancak ısıyı iletir. Grafit: Karbon atomları düzlem altıgen halkalar oluşturacak Grafit Elmas Fulleren şekilde dizilmiştir. Grafit yapısında bulunan pi bağlarındaki elektronların hareketinden dolayı ısı ve elektriği iletir. Buna göre, karbonun allotropları ile ilgili, Fulleren: Karbon atomları beşgen, altıgen ve yedigen halka- I. Elmastaki her bir karbon atomu çevresindeki diğer dört lar olarak dizilmiştir. Nanometre boyutunda olup çok sağlam- karbon atomu ile bağ oluşturur. dır. Güneş pillerinde, hidrojen yakıt depolarında ve kurşun geçirmez yeleklerde kullanılır. II. Grafitte karbon atomları altıgen halkalar oluşturacak B şekilde dizilmiştir. Grafen: Karbon atomlarının altıgenlerden oluşan bal pete- İ ği örgü yapısından elde edilen iki boyutlu düzlemsel yapıdır. L III. Fullerende karbon atomları beşgen, altıgen ve yedigen Saydam olup elektriği ve ısıyı çok hızlı bir şekilde iletir. G halkalar şeklinde dizilerek küresel yapılar oluşturabilir. İ yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III S D) II ve III E) I, II ve III A R M A AYT KİMYA SORU BANKASI L 3. CH2 = CH – CH2 – CH2 – C / C – H Verilen molekülde sigma (v) ve pi (r) bağları sayısı aşa- ğıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? (1H, 6C) v bağı sayısı r bağı sayısı A) 6 3 2 B) 13 5 3 C) 11 D) 14 E) 13 3 1. E 2. E 3. E 255

Test HİBRİTLEŞME – MOLEKÜL GEOMETRİLERİ – II 5 ➡ BİLGİ NOTU 1. I. AX4 II. AX3E Sigma (s) bağı: Hem normal (atomik) orbital hem de hibrit- III. AX2E2 leşmiş orbitallerin uç uca örtüşmesiyle oluşabilir. VSEPR gösterimleri yukarıda verilen moleküllerin han- Pi (p) bağı sadece p – p orbitallerinin yan yana (dikey) örtüş- gilerinde merkez atomun hibritleşme türü sp3tür? mesi ile oluşmaktadır. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III + s bağı D) II ve III E) I, II ve III ss s bağı s bağı 2. C atomuna ait bağ oluşumundaki örtüşme şekli ve bağ + s bağı sayısı aşağıda verilen organik bileşikle ilgili; pp s bağı + + 2 tane sigma ps + sp3 sp3 + sp3 s + p (pi) bağı + pp Örneğin: 2 tane pi Hibritleşmeye katılmayan I. C atomu sp3 hibritleşmesi yapmıştır. H H p – p örtüşmesi ile pi bağı sp2 hibritleşmesi CC sp2 hibritleşmesi II. Organik bileşik C2H4 olabilir. III. Bağlar arasındaki açı 180°dir. H H s – sp2 örtüşmesi sp2 – sp2 örtüşmesi ile yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 6C) ile sigma bağı sigma bağı Pi bağları tam bir örtüşme ile oluşmadığından sigma ba- A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III ğından daha zayıf bağlardır. B D) Yalnız III E) Yalnız II ◆ VSEPR gösterimleri AXnEm şeklinde yapılır. İ A : Merkez atom L Xn : Merkez atomun yapmış olduğu toplam sigma bağ sayısı G 3. HH veya merkez atoma bağlı grup sayısı İ HCCH Em: Merkez atomda bağ yapımına katılmayan ortaklanma- S HH mış elektron çifti sayısı A Yukarıdaki molekülde; R I. + ss VSEPR Molekül Bağ açısı M gösterimi geometrisi A Düzgün doğrusal 180° AX2 Düzlem üçgen 120° L II. + AYT KİMYA SORU BANKASI AX3 Düzgün dörtyüzlü 109,5° pp AX4 Üçgen piramit 107,3° AX3E Kırık doğru (Açısal) 104,5° III. AX2E2 + pp verilen orbital örtüşmelerinden hangileri yoktur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III 1. E 2. D 3. E 261

SİMÜLASYON TESTİ – I 1. • ........I........ düzgün bir kristal yapıya sahiptir ve her bir 4. Etilen (C2H4) molekülüne ait orbital örtüşmeleri oluşumu karbon atomu çevresindeki diğer dört karbon atomuyla bağlanmıştır. gösterilmiştir. • ........II...... nanometre boyutunda ve çok sağlam olduk- 33 ları için endüstride oldukça önemlidir. 1 • ........III..... yapısında karbon atomları altıgen halkalar şeklinde dizilmiştir ve tabakalar arasında zayıf etkile- şimler vardır. Boşluklara C atomunun allotropları olan elmas, grafit ve fullerenden hangileri getirilmelidir? I II III 2 A) Fulleren Grafit Elmas B) Fulleren Elmas Grafit Buna göre; 1, 2 ve 3 ile gösterilen bağ türleri aşağıda- kilerin hangisinde doğru verilmiştir? (1H, 6C) C) Elmas Fulleren Grafit 123 D) Elmas Grafit Fulleren E) Grafit Fulleren Elmas A) Sigma Sigma Pi B) Sigma Pi Sigma C) Sigma Sigma Sigma D) Pi Pi Pi E) Pi Pi Sigma 2. Sadece C ve H elementlerinden oluşan bir bileşiğin 10 gramı tamamen yakıldığında 9 gram H2O elde ediliyor. B Buna göre, bu bileşiğin formülü aşağıdakilerden han- İ gisi olabilir? (H: 1, C: 12, O: 16) L A) C2H6 B) C3H8 C) C4H10 G 5. C2H2, C2H4 ve C2H6 bileşiklerindeki hibritleşmiş C atomla- D) C3H4 E) C5H10 İ rının elektron dizilimleri şu şekildedir: S I. bileşik: 6C = 1s2 2(sp)1 2(sp)1 2p1 2p1 A II. bileşik: 6C = 1s2 2(sp2)1 2(sp2)1 2(sp2)1 2p1 R M III. bileşik: 6C = 1s2 2(sp3)1 2(sp3)1 2(sp3)1 2(sp3)1 A Buna göre; I, II ve III numaralı bileşikler aşağıdakiler- AYT KİMYA SORU BANKASI L den hangisinde doğru verilmiştir? (1H, 6C) I II III 3. 15 gramlık organik bir bileşiğin tamamı yakıldığında nor- A) C2H2 C2H4 C2H6 B) C2H2 C2H6 C2H4 mal şartlar altında 11,2 litre hacim kaplayan CO2 gazı ve 9 C) C2H6 C2H4 C2H2 gram H2O bileşiği oluşuyor. D) C2H4 C2H2 C2H6 E) C2H4 C2H6 C2H2 Buna göre, bu bileşiğin molekül formülü aşağıdakiler- den hangisi olabilir? (H: 1, C: 12, O: 16) A) C2H4 B) C3H6O2 C) C2H4O2 D) C2H4O E) C3H8O2 1. C 2. D 3. C 4. B 5. A 265

Test HİBRİTLEŞME – MOLEKÜL GEOMETRİLERİ – II 5 ➡ BİLGİ NOTU 1. I. AX4 II. AX3E Sigma (s) bağı: Hem normal (atomik) orbital hem de hibrit- III. AX2E2 leşmiş orbitallerin uç uca örtüşmesiyle oluşabilir. VSEPR gösterimleri yukarıda verilen moleküllerin han- Pi (p) bağı sadece p – p orbitallerinin yan yana (dikey) örtüş- gilerinde merkez atomun hibritleşme türü sp3tür? mesi ile oluşmaktadır. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III + s bağı D) II ve III E) I, II ve III ss s bağı s bağı 2. C atomuna ait bağ oluşumundaki örtüşme şekli ve bağ + s bağı sayısı aşağıda verilen organik bileşikle ilgili; pp s bağı + + 2 tane sigma ps + sp3 sp3 + sp3 s + p (pi) bağı + pp Örneğin: 2 tane pi Hibritleşmeye katılmayan I. C atomu sp3 hibritleşmesi yapmıştır. H H p – p örtüşmesi ile pi bağı sp2 hibritleşmesi CC sp2 hibritleşmesi II. Organik bileşik C2H4 olabilir. III. Bağlar arasındaki açı 180°dir. H H s – sp2 örtüşmesi sp2 – sp2 örtüşmesi ile yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 6C) ile sigma bağı sigma bağı Pi bağları tam bir örtüşme ile oluşmadığından sigma ba- A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III ğından daha zayıf bağlardır. B D) Yalnız III E) Yalnız II ◆ VSEPR gösterimleri AXnEm şeklinde yapılır. İ A : Merkez atom L Xn : Merkez atomun yapmış olduğu toplam sigma bağ sayısı G 3. HH veya merkez atoma bağlı grup sayısı İ HCCH Em: Merkez atomda bağ yapımına katılmayan ortaklanma- S HH mış elektron çifti sayısı A Yukarıdaki molekülde; R I. + ss VSEPR Molekül Bağ açısı M gösterimi geometrisi A Düzgün doğrusal 180° AX2 Düzlem üçgen 120° L II. + AYT KİMYA SORU BANKASI AX3 Düzgün dörtyüzlü 109,5° pp AX4 Üçgen piramit 107,3° AX3E Kırık doğru (Açısal) 104,5° III. AX2E2 + pp verilen orbital örtüşmelerinden hangileri yoktur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III 1. E 2. D 3. E 261

SİMÜLASYON TESTİ – I 1. • ........I........ düzgün bir kristal yapıya sahiptir ve her bir 4. Etilen (C2H4) molekülüne ait orbital örtüşmeleri oluşumu karbon atomu çevresindeki diğer dört karbon atomuyla bağlanmıştır. gösterilmiştir. • ........II...... nanometre boyutunda ve çok sağlam olduk- 33 ları için endüstride oldukça önemlidir. 1 • ........III..... yapısında karbon atomları altıgen halkalar şeklinde dizilmiştir ve tabakalar arasında zayıf etkile- şimler vardır. Boşluklara C atomunun allotropları olan elmas, grafit ve fullerenden hangileri getirilmelidir? I II III 2 A) Fulleren Grafit Elmas B) Fulleren Elmas Grafit Buna göre; 1, 2 ve 3 ile gösterilen bağ türleri aşağıda- kilerin hangisinde doğru verilmiştir? (1H, 6C) C) Elmas Fulleren Grafit 123 D) Elmas Grafit Fulleren E) Grafit Fulleren Elmas A) Sigma Sigma Pi B) Sigma Pi Sigma C) Sigma Sigma Sigma D) Pi Pi Pi E) Pi Pi Sigma 2. Sadece C ve H elementlerinden oluşan bir bileşiğin 10 gramı tamamen yakıldığında 9 gram H2O elde ediliyor. B Buna göre, bu bileşiğin formülü aşağıdakilerden han- İ gisi olabilir? (H: 1, C: 12, O: 16) L A) C2H6 B) C3H8 C) C4H10 G 5. C2H2, C2H4 ve C2H6 bileşiklerindeki hibritleşmiş C atomla- D) C3H4 E) C5H10 İ rının elektron dizilimleri şu şekildedir: S I. bileşik: 6C = 1s2 2(sp)1 2(sp)1 2p1 2p1 A II. bileşik: 6C = 1s2 2(sp2)1 2(sp2)1 2(sp2)1 2p1 R M III. bileşik: 6C = 1s2 2(sp3)1 2(sp3)1 2(sp3)1 2(sp3)1 A Buna göre; I, II ve III numaralı bileşikler aşağıdakiler- AYT KİMYA SORU BANKASI L den hangisinde doğru verilmiştir? (1H, 6C) I II III 3. 15 gramlık organik bir bileşiğin tamamı yakıldığında nor- A) C2H2 C2H4 C2H6 B) C2H2 C2H6 C2H4 mal şartlar altında 11,2 litre hacim kaplayan CO2 gazı ve 9 C) C2H6 C2H4 C2H2 gram H2O bileşiği oluşuyor. D) C2H4 C2H2 C2H6 E) C2H4 C2H6 C2H2 Buna göre, bu bileşiğin molekül formülü aşağıdakiler- den hangisi olabilir? (H: 1, C: 12, O: 16) A) C2H4 B) C3H6O2 C) C2H4O2 D) C2H4O E) C3H8O2 1. C 2. D 3. C 4. B 5. A 265

ALKANLARIN ADLANDIRILMASI – I Test 1 ➡ BİLGİ NOTU 2. IUPAC sistemine göre, CH2 – CH2 – CH2 – CH – CH2 – CH3 • Alkanlar IUPAC sistematiğine göre adlandırılırken aşağıda- CH3 CH3 ki kurallara dikkat edilir. bileşiği adlandırılırken karbon atomlarının numaralan- 1 Moleküldeki en uzun karbon zinciri seçilir. Bu zincire ana dırılması aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? zincir denir. A) 6CH2 – C5 H2 – 4CH2 – C3 H – C2H2 – C1H3 2 Ana zincirdeki karbon atomlarına numara verilir. Numara- landırma yan dala en yakın uçtan başlanarak yapılır. CH3 CH3 CH3 yan dal B) 6CH2 – C5 H2 – 4CH2 – C3 H – C2H2 – C1H3 I C3H2 – C5H3 C7 H3 CH3 C1H3 – CH – C4H2 – 2 2 – Metilpentan C) C2H2 – C3 H2 – C4 H2 – C5H – C6H2 – C7H3 3 Ana zincirde birden fazla yan grup varsa iki uçtan başla- C1H3 CH3 nıldığı zaman karşılaşılan ilk yan gruba bakılır. CI H3 CI H3 – C1H3 D) C2H2 – C3 H2 – C4 H2 – C5H – CH2 – CH3 C6H3 – C5H2 – CH – C3H2 – CH 4 2 C1H3 C6 H3 2,4 – Dimetilhekzan 4 Her iki uçtan başlanıldığında yan grupların bağlı olduğu E) C1 H2 – C2 H2 – 3CH2 – C4 H – C5H2 – C6H3 karbonlar aynı numarayı alıyorsa numaralandırma işlemi yan grupların alfabetik önceliğine göre yapılır. CH3 CH3 CI 2H5 CI H3 – C5H2 C1H3 – C2H2 – CH – CH – C6H3 3 4 3–Etil – 4–metilhekzan 3. IUPAC sistemine göre, CH3 5 En uzun zincirin her iki ucunda eşit dallanma varsa orta- B CH2 – CH – CH2 – CH – CH2 – CH3 daki yan dala küçük numara gelecek şekilde numara verilir. İ CH3 CH2 CI H3 CI H3 CI H3 L CH3 C1H3 – CH – CH – C4 H2 – CH – C6H3 G 2 3 5 İ bileşiğinin adı aşağıdakilerin hangisinde doğru veril- 2,3,5 – Trimetilhekzan miştir? S A) 5–etil–3–metil heptan A B) 3–etil–5–metil heptan R C) 2,4–dietil hekzan M D) 1,2–dimetil–4–etil hekzan A AYT KİMYA SORU BANKASI 1. IUPAC sistemine göre, L E) 3–etil–5,6–dimetil hekzan CH3 CH3 CH2 CH2 CH3 – CH – CH – CH3 bileşiğinin adı aşağıdakilerin hangisinde doğru veril- 4. 1,2 – dimetil bütan bileşiğinin IUPAC adı aşağıdakilerin miştir? hangisinde doğru verilmiştir? A) 2,3–dietil bütan A) 1,1–dimetil bütan B) 4–etil–3–metil pentan B) 1–etil bütan C) 3–etil–4–metil pentan C) 3–metil pentan D) 3,4–dimetil hekzan D) 2–metil pentan E) 2–etil–3–metil pentan E) 2–etil pentan 274 1. D 2. B 3. B 4. C

ALKİNLERİN ADLANDIRILMASI – I Test 10 ➡ BİLGİ NOTU 2. IUPAC sistemine göre aşağıdaki bileşikler adlandırılır- ken karbon atomlarının numaralandırılması seçenekle- • Alkinler IUPAC sistematiğine göre isimlendirilirken aşağıda- ki kurallara dikkat edilir. rin hangisinde yanlış verilmiştir? A) HC / C – C3H2 – C / C – C6H3 1 2 4 5 1 Üçlü bağı bulunduran en uzun karbon zinciri seçilir. B) 1 23 4 2 Üçlü bağın olduğu karbon atomuna en küçük sayı gele- HC / C – CH – CH3 cek şekilde karbonlar numaralandırılır. Cl CI H3 C1 H3 – C2 / C – C4H2 – CH – C6H2 – C7H3 C) C1 H3 – C2 / C3 – C4H2 – CH3 3 5 C5H2 – C6H2 –C7H3 5–Metil–2–heptin 3 Ana zincirde birden fazla üçlü bağ varsa üçlü bağın yakın D) C6H3 – C5 H – C4 / C3 – C2H – C1H3 olduğu uçtan başlanarak numaralandırma yapılır. H – C / C – C3 H2 – C / C – C6H3 CH3 C2H5 1 2 4 5 1,4–Hekzadiin CH3 CH3 E) C1H3 – C2 / C3 – C4H – C5H – C6H3 • Alkinlerde yaygın adlandırma yapılırken R – C / C – R üçlü bağ içeren C atomlarına bağlı radikal (R) grupların adı yazıldıktan sonra asetilen ile sonlandırılır. Alkin Yaygın adı H–C/C–H Asetilen CH3 – C / C – H Metil asetilen CH3 – C / C – CH3 Dimetil asetilen CH3CH2 – C / C – CH3 Etilmetil asetilen B İ L 3. Bileşik IUPAC adı G CH / CCHCH2CH3 3–metil–1– pentin İ I. CH3 1,4–pentadiin S II. A CH / CCH2C / CH R AYT KİMYA SORU BANKASI M III. CH / CCH2CHC / CH 3–bromo– A Br 1,5–hekzadiin L 1–kloro–3,4– IV. CH3 dimetil–1–pentin 1. IUPAC sistemine göre; ClC / CCHCHCH3 CH / CCHCH3 CH3 CH2CH3 bileşiğinin adı aşağıdakilerin hangisinde doğru veril- miştir? V. HC / CCHCH3 2–bromo–3–bütin A) 3–metil–4–penten Br B) 3–etil–1–büten C) 3–metil–1–pentin Yukarıda verilen bileşiklerden hangisinin sistematik D) 3–metil–2–pentin (IUPAC) adı yanlış yazılmıştır? E) 2–etil–3–bütin A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 292 1. C 2. D 3. E

HİDROKARBONLAR (KARMA – II) Test 19 1. Bir hidrokarbonun 0,1 molü ile ilgili şu bilgiler veriliyor. 4. CH3 – CH2 – CH2 – C / C – H • Tamamen yakıldığında NŞA'da 11,2 litre hacim kapla- I II yan CO2 gazı oluşuyor. • Amonyaklı AgNO3 çözeltisi ile tepkime veriyor. Verilen moleküllerle ilgili aşağıdaki açıklamalardan han- gisi yanlıştır? Buna göre, bu hidrokarbon aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Her ikisi de bromlu suyun rengini giderir. A) CH3 – CH – C / C–H B) Zincir–halka izomerleridir. CH3 B) CH3–C / C–CH2–CH3 C) II. bileşik amonyaklı CuNO3 çözeltisi ile tepkime vere- bilir. C) D) Her ikisinin de H2O ile tepkimeleri sonucu alkol oluşur. D) CH3–CH2–C / C–H E) sp3 hibritleşmesi yapan karbon (C) atomu sayıları ay- E) CH2 = CH–CH2–CH = CH2 nıdır. 2. Aşağıdakilerden hangisi siklopentanın yapı izomeridir? 5. Aşağıda verilen bileşiklerden hangisi 4–nitrofenoldür? A) CH3CH2CH2CH2 CH3 CH3 CH3 A) NO2 B) CH3 C) B) NO2 NO2 C) CH2 = CH–CH2–CH = CH2 D) OH D) CH3 NO2 E) NO2 CH3 NO2 E) H–C / C–CH2–CH2–CH3 B İ L G İ 3. I. CH2 = CH2 + H2 $ CH3CH3 S 6. Radikal grup Adı A İzopropil II. n.CH2=CH2 Yüksek sıcaklık –CH2– CH2–n R I. CH3 – CH – CH3 Vinil Basınç M Allil AYT KİMYA SORU BANKASI III. CH3–C/C–H+AgNO3NH3 CH3–C/C–Ag+HNO3 A II. CH2 = CH – Benzil L Verilen tepkimelerin türleri aşağıdakilerin hangisinde III. H – C / C – doğru gösterilmiştir? IV. I II III A) Ayrılma Polimerleşme Yer değiştirme B) Yer değiştirme Katılma Ayrılma Yukarıda verilen radikal gruplardan hangilerinin adı C) Katılma Polimerleşme Yer değiştirme doğrudur? D) Katılma Polimerleşme Ayrılma A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III E) Yer değiştirme Ayrılma Katılma D) II, III ve IV E) I, II ve IV 310 1. A 2. D 3. C 4. D 5. E 6. A

ETERLERİN ADLANDIRILMASI Test 26 ➡ BİLGİ NOTU 2. Bileşik Yaygın adı I. Dimetil eter • R – O – R genel yapısına sahip organik bileşiklere eter II. CH3–O–CH3 Etilmetil eter denir. III. CH3–O–CH2CH3 Metilpropil eter OCH3 • R gruplar aynı ise basit (simetrik), R gruplar farklı ise ka- CH3 CH CH3 rışık (asimetrik) eter denir. • IUPAC sistematiğine göre oksijene bağlı en uzun karbon Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin yaygın adı doğru verilmiştir? zinciri seçilerek numaralandırılır. • Karbonlara numara verilirken alkoksi (RO–) grubuna en A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III yakın uçtan başlanır. D) II ve III E) I, II ve III 1 2 1 2 34 3. CH3CH2 – O – CH – CH3 CH3 –O – CH2 – CH3 CH3 CH2 –O –CH2CH2CH2CH3 CH3 � � Yukarıdaki bileşik ile ilgili, 1–Etoksi bütan I. IUPAC sistemine göre 2 – Etoksi propan olarak adlan- Metoksi etan dırılır. • Eterlerde yaygın adlandırma yapılırken R – O – R yapısın- II. Yaygın adı etil izopropil eter'dir. da R – grupların adları söylenerek eter ile sonlandırılır. III. Karışık (asimetrik) eterdir. Eter Yaygın adı ifadelerinden hangileri doğrudur? CH3– O – CH3 Dimetil eter A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III CH3CH2 – O – CH3 Etil metil eter D) II ve III E) I, II ve III CH3 – CH – O – C2H5 4. CH3CH2 – O – CH2CH2CH3 I CH3 Etil izopropil eter B Yukarıda verilen molekül için, İ I. Basit (simetrik) eterdir. L II. 2–pentanol ile izomerdir. G İ III. IUPAC adı 1–etoksi propandır. yargılarından hangileri doğrudur? S A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A D) I ve III E) II ve III R M AYT KİMYA SORU BANKASI 1. Aşağıdaki bileşik isimlerinden hangisi yanlış verilmiş- A tir? L Bileşik IUPAC adı 5. • Aromatiktir • Karışık eterdir. A) CH3–O–CH3 Metoksi metan Bazı özellikleri verilen bileşiğin adı aşağıdakilerden han- B) CH3–O–CH2CH3 Etoksi metan gisi olabilir? C) CH3CH2–O–CH2CH3 Etoksi etan A) Difenil eter D) CH3CH2CH3–O–CH3 1–metoksi B) Metilsiklobütil eter C) Metilvinil eter OCH2CH3 propan D) ter–bütilfenil eter E) CH3 CH CH3 2–etoksi E) Metilsiklohekzil eter propan 324 1. B 2. B 3. E 4. E 5. D

ESTERLERİN ADLANDIRILMASI / ESTERLERİN FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ Test 34 ➡ BİLGİ NOTU O 2. H – C – O – CH2CH3 O II bileşiği için, • R – C – O – R genel yapısına sahip bileşiklere ester denir. I. Etil metanoat II. Etil format • Esterler, bir karboksilik asit molekülü ile bir alkol molekülü- III. Formik asidin etil esteri nün tepkimesinden oluşur. isimlendirmelerinden hangileri kullanılabilir? O O II II R – C – OH + H – O – Rı ø R – C – O – Rı + H2O A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Ester D) II ve III E) I, II ve III • IUPAC adlandırmasında esteri oluşturan alkolün alkil gru- bunun (Rı) adından sonra türediği asidin adının sonundaki –ik eki yerine –at eki getirilir. O O II II H – C – O – C2 H5 CH3 – C – O – CH3 Etil metanoat Metil etanoat • Özel adlandırmada önce esteri oluşturan karboksilik asidin adı söylenir, sonra alkolün alkil grubunun adına ester keli- O 3. H – C – O – CH3 mesi eklenir. Molekülü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? O O II II A) Esterlerin en küçük üyesidir. H – C – O – CH3 CH3 – C – O – C2H5 B) Sistematik (IUPAC) adı metil metanoat'tır. C) Yaygın adı metil formattır. Asetik asidin etil esteri D) Yapısında 7 tane sigma, 1 tane pi bağı vardır. Formik asidin metil esteri E) Basit formülü CHO'dur. Metil format Etil asetat B İ • Aynı karbon sayılı karboksilik asitlerle izomerdirler. Kar- L G boksilik asitlerin kaynama noktası esterlerden daha yüksek- İ tir. 1. Aşağıdaki ester sınıfı bileşiklerden hangisinin adı yan- S lış verilmiştir? A R AYT KİMYA SORU BANKASI Bileşik Adı M Metil etanoat A 4. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi etil asetat olarak adlan- O Metil metanoat L dırılır? A) CH3 – C – O – CH3 Etilmetil ester O O Metil benzoat A) CH3 – C – O – CH3 B) H – C – O – CH3 O O B) CH3 – C – O – CH2 – CH3 C) C2H5 – C – O – CH3 O O C) H – C – O – CH2CH3 D) C – O – CH3 O O D) CH3CH2 – C – O – CH2CH3 E) CH3 – C – O – CH2CH3 Etil etanoat O E) CH3 – CH2 – C – O – CH3 340 1. C 2. E 3. E 4. B

SİMÜLASYON TESTİ – II 1. Arenlerden bir tane hidrojen çıkarıldığında oluşan 3. Aşağıdaki aromatik bileşiklerden hangisinin bileşik gruba aril denir. sınıfı yanlış verilmiştir? Aril Adı Bileşik Sınıfı I. Fenil A) NH2 Amin CH2 – B) OH II. Benzil Alkol III. Naftil C) O CH3 Eter Buna göre, yukarıdaki aril gruplarından hangileri D) O Keton doğru adlandırılmıştır? C CH3 Ester A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III E) O C – O – CH3 D) I ve III E) I, II ve III B İ L 2. Bileşik Yaygın adı G İ I. NH2 Anilin S Fenol OH Toluen A II. R III. CH3 M 4. Bir bileşik ile ilgili şu bilgiler veriliyor. A AYT KİMYA SORU BANKASI L • Sulu çözeltisinin oda koşullarındaki pH değeri 7’den büyüktür. • Aromatik yapılıdır. Br • Amino grubu bulundurur. IV. Benzil bromür Buna göre, bu bileşik aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) NH2 B) NH2 C) NO2 Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin yaygın adı doğru D) OH E) CH3CHCH3 verilmiştir? NH2 A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 346 1. E 2. C 3. B 4. B

SARMAL TEST – 11 SARMAL TEST 1. Bazı bileşik formülleri ve bu bileşiklerdeki Cr elementinin 3. Bir karışım veya çözeltideki bir bileşenin mol sayısının, ka- yükseltgenme basamağı tablodaki gibidir. rışımın toplam mol sayısına oranına mol kesri denir. Bileşik Cr’nin yükseltgenme basamağı Kütlece %10'luk 180 g C6H12O6 sulu çözeltisindeki C6H12O6 maddesinin mol kesri aşağıdakilerin hangisin- I. CrO3 6+ de doğru verilmiştir? II. Cr2O3 3+ III. Cr2(SO4)3 6+ (H: 1 g/mol, C: 12 g/mol, O: 16 g/mol) IV. K2Cr2O7 6+ A) 1 B) 1 C) 1 D) 1 E) 10 91 90 10 9 91 Buna göre, verilen bileşiklerin hangilerindeki Cr ele- mentinin yükseltgenme basamağı doğrudur? (8O, 16S, 19K, 24Cr) A) I ve II B) I ve III C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 4. Bir tepkimede sıcaklık artırılırsa, I. Tepkime entalpisi değeri değişmez. II. Aktifleşme enerjisi değeri değişmez. III. Hız sabiti k’nin değeri değişir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 2. Şekildeki 11,2 litrelik cam kapta 0°C’de 6 g He, 32 g O2 ve D) II ve III E) I, II ve III 40 g SO3 ideal gazları bulunmaktadır. 6 g He(g) B 32 g O2(g) İ 40 g SO3(g) L İG 5. Şekildeki kaplarda aynı sıcaklıkta tek basamaklı, 2A(g) + B(g) $ 2C(g) Buna göre, kaptaki toplam basınç ve O2 gazının mol S tepkimesi gerçekleşiyor. kesri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A (He: 4 g/mol, O: 16 g/mol, S: 32 g/mol) R AYT KİMYA SORU BANKASI Toplam basınç (atm) O2’nin mol kesri M 4 mol A(g) 2 mol A(g) A) 2 A 2 mol B(g) 1 mol B(g) 1 L 3 B) 3 1 2 litre 4 litre C) 6 D) 3 3 E) 6 Buna göre; I. durumdaki tepkimenin başlangıç hızının 1 3 (V1), II. durumdaki tepkimenin başlangıç hızına (V2) ora- 1 nı V1 aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? 2 V2 1 A) 64 B) 32 C) 16 2 D) 1 E) 1 32 64 360 1. C 2. C 3. A 4. D 5. A

6. X ve Y sulu çözeltilerinin kuvvetli asit veya kuvvetli baz ol- 8. Bir çözelti içerisine daldırılan metalin aşınabilmesi için bu dukları bilinmektedir. Oda sıcaklığında hazırlanan X ve Y metalin çözeltide bulunan metal iyonundan daha aktif olma- sulu çözeltileri şekildeki gibidir. sı gerekir. Cr(k) Al(k) Fe(k) X Y çözeltisi çözeltisi [OH– ] = 2·10–1M [OH– ] = 1·10–13M CuSO4 ZnCl2 Al2(SO4)3 çözeltisi çözeltisi çözeltisi Buna göre, X ve Y sulu çözeltileri ile ilgili, I II III I. X çözeltisinin pOH değeri, Y çözeltisinin pH değerinden Buna göre, şekildeki kapların hangilerine daldırılan me- daha büyüktür. taller aşınır? (Elektron verme eğilimi: Al > Zn > Cr > Fe > Cu) II. X çözeltisindeki H3O+ iyon derişimi 5·10–14 M’dir. III. Eşit hacimleri karıştırılırsa oluşan çözelti asidik olur. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III yargılarından hangileri doğrudur? D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III 7. Aşağıdaki tabloda Ag2SO4 ve CaSO4 tuzlarının aynı sıcak- B lıktaki çözünürlük çarpımı (Kçç) değerleri verilmiştir. İ L G İ Bileşik formülü Kçç değeri S Ag2SO4 4.10–9 A 9. X, Y ve Z bileşiklerinin formülleri aşağıda verilmiştir. CaSO4 1.10–6 R M Buna göre, aynı sıcaklıkta bu tuzlarla hazırlanan doy- A XY Z AYT KİMYA SORU BANKASI gun sulu çözeltilerle ilgili, L I. Çözünürlük değerleri aynıdır. Bu bileşiklerle ilgili, II. Ortamda bulunan toplam iyon derişimi Ag2SO4 çözelti- I. X ve Y aromatik bileşik olarak sınıflandırılır. sinde daha fazladır. II. Birer formüllerindeki hidrojen atomu sayıları arasındaki III. Her iki çözeltiye de aynı sıcaklıkta CaSO4 tuzu eklenirse ilişki Y > Z > X şeklindedir. Ag2SO4 tuzunun çözünürlüğü azalırken, CaSO4’ün çö- zünürlüğü değişmez. III. X ve Y bileşiklerindeki tüm karbon atomları sp2 hibritleş- mesi yapmıştır. yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 6. B 7. E 8. B 9. C 361