9.SINIF COĞRAFYA SB-2024 DEMO

Coğrafya SORU BANKASI ➘ Yeni Öğretim Programına Uygun 9.SINIF ➘ Kazanım Testleri ➘ Yeni Nesil Simülasyon Testleri ➘ Sarmal ve Ünite Testleri ➘ Etkinlik ve Yazılıya Hazırlık Soruları ➘ Akıllı Kâğıtlar ve Sıcak Bölgeler VİDEO ÇÖZÜMLÜ İsma l ZEYBEK Mec t Müm n POLAT

TEST-4 SİMÜLASYON TESTİ 1. Yerleşmelerin gelişimini, tiplerini, dağılışını ve mes- 4. Aşağıdaki tabloda coğrafya’nın bazı alt dalları göste- ken tiplerini inceler. rilmiştir. Yukarıda beşerî coğrafya bölümlerinden hangisi- Coğrafyanın Alt Dalları nin konularına yer verilmiştir? A) Yerleşme coğrafyası B) Nüfus coğrafyası C) Ekonomik coğrafya D) Siyasi coğrafya Fiziki Coğrafya Beşerî Coğrafya E) Tarihi coğrafya Kilimotoloji Yerleşme coğrafyası Jeomorfoloji Nüfus coğrafyası I II 2. I. Enerji ihtiyacının karşılanması için rüzgâr sant- Bu tabloda numaralandırılarak boş bırakılan yer- lere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? rallerinin kurulması I II II. Akarsuların tarımsal sulamada kullanılması A) Siyasi coğrafya Tarihi coğrafya B) Hidrografya Ekonomik coğrafya III. Sanayi atıklarının göllere bırakılması C) Biyocoğrafya Kartoğrafya D) Ekonomik coğrafya Biyocoğrafya IV. Tarım alanı açmak için ormanların tahrip edil- E) Turizm coğrafyası Sanayi coğrafyası mesi Yukarıdakilerden hangileri doğaya uyumlu faali- yetlerdir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV B 5. Aşağıda, bir bölgenin bazı özellikleri verilmiştir. İ • Yaz mevsiminde dinamik yüksek basınç etkilidir. • Kış mevsiminde cephe yağışları etkilidir. L • Yıllık sıcaklık ortalaması 18°C civarındadır. G İ Bu özellikler coğrafyanın aşağıdaki hangi alt dalı ile ilgilidir? 3. İnsanlar, binlerce yıldır doğa ile uyum içerisinde yaşa- maya devam etmiş ve bu süreçte doğanın özelliklerini S keşfederek yaşamı kolaylaştırmaya çalışmıştır. A A) Hidrografya B) Jeomorfoloji C) Klimatoloji Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğanın insa- R D) Biyocoğrafya E) Kartoğrafya na etkisine örnek verilebilir? M 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA A A) Ormanların tahrip edilerek yerleşim alanına dö- L nüştürülmesi B) Su kaynaklarına yakın alanların yerleşme yeri ola- 6. Yeryüzünün bütününün ya da bir bölümünün düzle- rak seçilmesi me aktarılma tekniklerini ve haritalardan yararlanma C) Sel ve taşkınlardan korunmak için barajların yapıl- esaslarını inceler. ması Yukarıda araştırma konusu ile ilgili verilen bilgi D) Kutuplara yakın alanlardaki yer altı kaynaklarının coğrafyanın aşağıdaki alt dallarından hangisinin çıkarılması inceleme alanları içerisinde yer alır? E) Fay hatlarının bulunduğu alanlarda depreme da- A) Jeomorfoloji B) Klimatoloji C) Hidrografya yanıklı yapıların inşa edilmesi D) Kartoğrafya E) Biyocoğrafya 16

7. Dünya üzerindeki bir noktanın Güneş’in karşısından 10. I. Gece ve gündüz süresinin değişmesi II. Mevsimlerin meydana gelmesi geçme hızına çizgisel hız denir. III. Dinamik basınç alanlarının oluşması IV. Gece ve gündüzün ardalanması V Yukarıdakilerden hangileri Dünya’nın günlük ha- lV reketinin sonuçlarındandır? III A) I ve II B) I ve III C) II ve III II I D) II ve IV E) III ve IV Buna göre küre üzerinde numaralandırılan nokta- ların hangisinde çizgisel hız en azdır? A) I B) II C) III D) IV E) V 11. Aşağıdaki tabloda K, L ve M şehirlerinin 21 Aralık ve 21 Haziran’da gece uzunlukları verilmiştir. 8. Aşağıda Dünya’nın elips yörüngesi gösterilmiştir. Şehir 21 Haziran 21 Aralık K 20 4 21 Mart L 12 12 M 10 14 Hazir2a1n 3 Ocak A2ra1lık 4 Temmuz Buna göre K, L ve M şehirleriyle ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) L şehri Ekvator üzerinde yer alır. B) K şehri Güney Yarım Küre’de yer alır. 23 Eylül C) M şehri Kuzey Yarım Küre’de yer alır. D) Ekvator’a en uzak şehir K’dir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi elips yörün- E) Çizgisel hızın en fazla olduğu şehir M’dir. genin sonuçlarından biridir? A) Gece ve gündüz süresinin değişmesi B) Mevsimlerin meydana gelmesi Aydınlanma çemberi K90° 66° 33ı C) Kuzey Yarım Küre’de yaz mevsiminin uzun sür- B 12. İ 23° 27ı mesi D) Muson rüzgârlarının oluşması L 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA G E) Yıllık sıcaklık farklarının oluşması Güneş ışınları İ S 0° A 9. Aşağıdaki haritada bazı alanlar numaralandırılarak R G 90° 23° 27ı M 66° 33ı gösterilmiştir. A L Aşağıdakilerden hangisi, Dünya şekilde gösteri- V len konumdayken gerçekleşen bir durum değil- lV dir? II A) Güneş ışınlarının Yengeç Dönencesi’ne dik gel- I III mesi B) Aydınlanma dairesinin kutup dairelerine teğet geçmesi Numaralandırılan alanların hangisinde tan ve gu- C) Güney Yarım Küre’de yaz mevsiminin başlaması rup süresi en kısadır? D) Kuzey Kutup Dairesi’nde 24 saat gece yaşanması A) I B) II C) III D) IV E) V E) Öğle vakti Oğlak Dönencesi’nde cisimlerin göl- gelerinin oluşmaması 30

8. I. Türkiye’nin üç tarafının denizler ile çevrili bir 11. Başlangıç 60o 30o yarımada ülkesi olması Meridyeni 1 0o II. Güney ve kuzey uç noktaları arasında kuş 2 30o uçuşu uzaklığının yaklaşık 666 km olması 3 45o 4 III. Kuzeye gidildikçe güneş ışınlarının geliş açı- 5 sının küçülmesi IV. Batıdan doğuya doğru gidildikçe yükseltinin artması Yukarıdakilerden hangileri Türkiye’nin göreceli konumunun sonuçlarındandır? A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV Yukarıdaki model küre üzerinde gösterilen para- leller üzerinde aynı mesafeyi kat eden uçaklar- 9. dan hangisi daha fazla meridyen geçer? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 Batı Iğdır Doğu 12. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin orta enlem- Güneş, Iğdır Batı üzeIğrdinırde Doğu şekilde lerde yer aldığının kanıtıdır? A) Yarımada olması boylamı yukarıdaki B) Genç oluşumlu olması gösterilen konumda iken Çanakkale’den aşağıda A) verilen konumların hanBg)isindeki gibi görülür? C) Dört mevsimin yaşanması A) B) D) 2 ve 3.saat dilimlerinde yer alması Batı Çanakkale Doğu Batı Çanakkale Doğu E) Tarım ürünlerinin çeşitli olması C) Batı Çanakkale DoğuD)Batı Çanakkale Doğu ➡ DİKKAT C) D) Tarih Değiştirme Çizgisi Batı Çanakkale Doğu Batı Çanakkale Doğu B ASYA AKMUEZREİYKA Batı ÇanEa)kkale Doğu Batı Çanakkale Doğu İ E) L G İ Doğu Yarım Küre Batı Yarım Küre 1 Ocak 31 Aralık S 2022 2021 Batı Çanakkale Doğu A Batı Çanakkale Doğu R OkyHainnut su Tarih Değiştirme ÇizgisiBüyük Okyanus M (Pasifik) A 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA L OKYANUSYA 180o 10. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin Kuzey Ya- ANTARKTİKA rım Küre’de yer aldığının kanıtlarından biri değil- – Tarih değiştirme çizgisi, Başlangıç Meridyeni’nin dir? anti meridyeni olan 180° meridyenidir. A) Dört mevsimin belirgin olarak yaşanması – Tarih değiştirme çizgisi, 180° meridyenin üzerinden geçtiği ülkelerin siyasi sınırları dikkate alınmasından B) Güneye doğru gidildikçe gölge boyunun kısalması dolayı diğer meridyenler gibi düzgün uzanış göster- mez. C) Kuzeye doğru gidildikçe gece ve gündüz arasın- daki farkın artması – Tarih değiştirme çizgisinin batısında kalan yerlerin yerel saati, doğusunda kalan yerlere göre ileridir. D) Güneye doğru gidildikçe paralel boylarının uza- ması E) Dağların güney yamaçlarının kuzey yamaçların- dan daha sıcak olması 47

7. 31° 42° 10. Siirt Antalya 5o 5o A 20o B 0o C 20o Antalya’da yerel saat 17.00 iken aynı anda Siirt’in Yukarıdaki şekil üzerinde gösterilen B noktasın- yerel saati aşağıdakilerden hangisidir? da yerel saat 10.00 olduğuna göre A ve C nokta- larının yerel saatleri aşağıdakilerden hangisinde A) 17.44 B) 16.16 C) 20.12 doğru olarak verilmiştir? D) 15.48 E) 17.00 A’nın saati C’nin saati A) 10.00 10.40 B) 09.00 09.40 C) 10.00 09.20 D) 09.40 10.00 8. Dünya 15°’lik boylam farkından oluşan 24 saat dilimi- E) 09.20 10.00 ne ayrılmıştır. Buna göre 45° doğu boylamında bulunan bir şe- hir hangi saat diliminde yer alır? A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 9. 11. Aşağıdaki haritada A, B ve C merkezlerinin coğrafi X 30o B koordinatları gösterilmiştir. Batı Doğu İ 0° 60° L 21 Mart tarihinde 30° Doğu meridyeni üzerinde G 60° bulunan X merkezinde Güneş yukarıda verilen İ konumda iken X merkezinden 90° daha doğuda S 30° A olan Y merkezinde hangi konumda yer alır? A 0° B R A) B) 30° C YY M Haritada verilen bilgiler göz önüne alınırsa, 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA A I. B ve C merkezlerinde gece – gündüz süre farkı Batı Doğu Batı Doğu L C) D) aynıdır. YY II. A ve B merkezlerinde gece – gündüz süreleri Batı Doğu Batı Doğu aynıdır. E) III. B ve C merkezlerinde Güneş’in doğma ve batma saatleri yıl boyu aynıdır. yargılarından hangileri doğrudur? Y A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Batı Doğu D) II ve III E) I, II ve III 55

TEST-3 HARİTALARDA YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİ GÖSTERME YÖNTEMLERİ 1. Deniz seviyesinden itibaren aynı yükseltideki nok- 4. Aşağıdaki izohips haritasında tepeye ulaşan beş yol taların birleştirilmesi ile elde edilen eğrilere izohips numaralandırılarak gösterilmiştir. denir. l Buna göre aşağıdakilerden hangisi izohipslerin ll V genel özellikleri arasında yer almaz? lll lV A) Aynı eğri üzerindeki bütün noktaların yükseltisi aynıdır. Tarık, tepeye ulaşmak için bu yollardan hangisini kullanırsa daha uzun yol kat etmiş olur? B) İzohipslerin seyrek geçtiği yerlerin eğimi azdır. A) l B) II C) III D) IV E) V C) Sık geçtikleri yerler dik yamaçları gösterir. D) Birbirini çevrelemeyen komşu iki izohipsin yük- seltisi aynıdır. E) En dıştaki izohips eğrisi en yüksek noktayı göste- rir. 2. Dalga aşındırması ile oluşan dik kıyılara falez denir. 5. Falezli kıyılarda izohipsler birbirine yaklaşır. 50 m B Deniz A ll B Yukarıdaki izohips haritasında gösterilen A ve B l noktaları arasındaki yükselti farkı kaç m’dir? lV Vİ DENİZ lll L A) 50 B) 100 C) 150 G D) 175 E) 200 İ Buna göre izohips haritasında numaralı kıyıların hangisinde falez görülür? D) lV E) V S 6. Aşağıda bir bölgenin izohips haritası gösterilmiştir. A) l B) II C) III A R M 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA A L Deniz 3. Renklendirme yönteminin kullanıldığı bir fiziki İzohips haritasında aşağıdaki yeryüzü şekillerin- den hangisi görülmez? haritada, Seyhan ve Ceyhan ırmaklarının Akdeniz kıyısında oluşturduğu Çukurova Deltası aşağıda- ki renklerden hangisiyle gösterilir? A) Yeşil B) Sarı C) Turuncu A) Delta B) Vadi C) Boyun D) Kahverengi E) Mor D) Sırt E) Yamaç 65

7. Deniz seviyesinden itibaren yükseltileri aynı olan nok- 10. E G I taların birleştirilmesiyle elde edilen eğrilerin kullanıldı- ğı yönteme izohips denir. A Akarsu B Buna göre, aşağıdakilerden hangisi izohipslerin 400 özelliklerinden biri değildir? 300 A) Birbirini çevrelemeyen komşu izohipslerin yükselti 200 değeri aynıdır. 100 100 B) İzohipslerin birbirine yakın olduğu alanlarda eğim 200 azdır. C 500 400 300 D C) En içteki izohips en yüksek noktayı gösterir. F İH D) İzohips haritasında sıfır metre eğrisi kıyı çizgisini Eş yükselti eğrileriyle gösterilmiş yukarıdaki ha- gösterir. ritada, verilen doğrultuların hangisinden çizilen profilde yükselti farkı en fazladır? E) Bir izohips haritasında eş yükselti eğrileri arası yükselti farkı eşittir. A) A - B B) C - D C) E - F D) G - H E) I - İ 8. II I III 11. Kullanım amaçlarına göre haritalar, genel ve tematik haritalar olmak üzere ikiye ayrılır. Deniz Genel haritalar, haritası hazırlanan bölgenin doğal unsurlarının ve yapay unsurlarının kartografik işaret- Yukarıdaki topoğrafya haritasında numaralandırı- ler ile gösterilmesi yoluyla bilgi veren haritalardır. lan yer şekilleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Buna göre, aşağıdakilerden hangisi genel harita- lara örnek verilebilir? I II III B A) Haliç Boyun Kapalı çukur İ A) Türkiye idari bölünüş haritası B) Delta Doruk Akarsu vadisi L C) Haliç Plato Tepe G B) Türkiye toprak haritası D) Falez Sırt Yamaç İ E) Haliç Yamaç Boyun C) Türkiye su ürünleri haritası D) Trabzon jeoloji haritası E) Türkiye nüfus yoğunluğu haritası 9. Aşağıda eş yükselti eğrileri ile gösterilen bazı yer şe- S killeri tanımlanmıştır. A 12. Cihannüma adlı eserinde çeşitli yerlerin fiziki ve 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA • Eş yükselti eğrilerinin deniz kıyısında sıklaştığı R beşerî coğrafya özellikleri hakkında detaylı bilgi ver- • yerlerdir. M miştir. Eserinde Hint okyanusu ve Çin Denizi’nin de A yer aldığı 27 adet harita bulunur. Eş yükselti eğrilerinin akarsu vadisi boyunca L sıklaştığı yerlerdir. Yukarıda haritacılığın gelişmesine katkıda bulu- • İzohips haritasında iki yüksek yer arasında nan bilim insanlarından hangisi ile ilgili bilgi ve- rilmiştir? kalan alçak yerlerdir. • Akarsuyun denize döküldüğü noktada kıyı çizgi- A) Kaşgarlı Mahmut sinin denize doğru çıkıntı yaptığı yerlerdir. Tanımlanan yer şekilleri arasında aşağıdakilerden B) Katip Çelebi hangisi yer almaz? C) Piri Reis A) Delta B) Boyun C) Şelale D) Ali Macar Reis D) Haliç E) Falez E) Mürsiyeli İbrahim 72

6. 8. Aşağıda Dünya’nın Güneş karşısındaki iki farklı ko- K numu verilmiştir. L 66° 33ı K K 23° 27ı 66° 33ı Yukarıdaki haritada gösterilen K ve L noktaları ara- Güneş ışınları sındaki yükselti farkı 200 metredir. 0° 23° 27ı Buna göre haritadaki izohips aralığı aşağıdakiler- 0° den hangisidir? 23° 27ı 23° 27ı A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50 66° 33ı 66° 33ı G II. Konum G I. Konum I. Aydınlanma çemberi kutup dairelerinden teğet geçer. II. Aynı boylam üzerindeki tüm noktalarda öğle vakti aynı anda yaşanır. III. Her yerde gece ve gündüz eşitliği yaşanır. IV. Güneş ışınları öğle vaktinde Ekvator’a dik açı ile gelir. Buna göre yukarıdaki olaylardan hangileri bu ko- numların ortak özellikleri arasında yer alır? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV 7. 9. Aşağıdaki şekilde beş merkezde Güneş’in aynı anda HABER ufuktaki konumu verilmiştir. Orta Çağ’da Türk ve Müslüman bilim insanları yazdık- lll ları eserlerle coğrafya biliminin gelişmesine büyük katkı yapmıştır. Harizmî, Dünya’nın şekli hakkında B lV ll kitap anlamına gelen Kitap Suret el Arz’ı yazmıştır. İ l Bîrunî; Dünya’nın boyutları, yarıçapı, çevresi ve eksen LV eğikliği hakkında bilgi veren Kanun el Maksudi’yi yaz- G mıştır. Muhammed İdrîsî’nin Kitabu Roger adlı eseri İ bu çağda coğrafya alanında yazılmış bir diğer önemli eserdir. İdrîsî, dairesel bir dünya haritası çizmiş ve S Batı Doğu eserinde iklim tiplerini anlatmıştır. Fas’ın Tanca şeh- A rinde doğan İbn Battuta, İslam Dünyası’nın büyük kısmını ve Hindistan’ı gezmiş, 29 yıl süren seyahatleri R Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine kesin boyunca edindiği bilgileri yazdığı seyahatnamesinde M olarak ulaşılamaz? toplamıştır. Tunus’ta doğmuş olan İbn Haldun’un A Mukaddime isimli eserindeki fikirlerinin etkileri günü- müz bilim dünyasında da sürmektedir. 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA L A) Yerel saati en ileri olan merkez V’dir. Yukarıda verilen bilgilere göre bu bilim insanla- B) II numaralı merkez lV numaralı merkeze göre rından hangisinin Klimatoloji ve Kartografya ala- daha batıda yer alır. nında çalışma yaptığı kesinlikle söylenebilir? C) III numaralı merkezin boylam derecesi lV numa- ralı merkezden büyüktür. A) Harizmî B) Bîrunî C) İdrîsî D) Gözlem yapılan günde l numaralı merkezde Gü- neş diğer yerlerden sonra doğmuştur. D) Battuta E) İbn Haldun E) Merkezlerin enlemi bilinmediğinden gündüz sü- releri birbirinden farklı olabilir. 78

TEST-10 SARMAL TEST - 7 1. Mekânsal unsurlarla ilgili bilgiler haritaya aktarılırken 3. Bir ülkenin gerçek alanı hesaplanırken yükseltiler, çeşitli yöntemler kullanılır. engebe ve çukurlar dikkate alınır. İzdüşüm alanı he- saplanırken ise yükseltiler, engebe ve çukurlar dik- Zonguldak Trabzon Ardahan kate alınmadan her yer düz kabul edilir. Erzurum İstanbul Kastamonu Samsun Sivas Çanakkale Eskişehir Ankara Buna göre, aşağıdaki illerimizden hangisinde gerçek alan ile izdüşüm alan arasındaki fark en İzmir Uşak Kayseri Malatya Van azdır? Muğla Hakkâri Konya Diyarbakır A) Hakkari B) Konya C) Muğla Gaziantep Antalya Adana D) Kırklareli E) Çanakkale Buna göre yukarıdaki haritada; I. alan, II. çizgi, III. nokta yöntemlerinden hangileri kullanılmıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 4. K 2. B 66° 33ı Güneş ışınları İ 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA A B L 23° 27ı köyü köyü G 200 m İ 0° K Göl S 23° 27ı A 66° 33ı 0 1 2 3 km R G M Yukarıdaki topoğrafya haritasına göre, A Dünya, Güneş karşısında şekilde verilen konuma L geldiği tarihte aşağıdaki olaylardan hangisi yaşa- I. A köyü bir boyun bölgesinde yer alır. nır? II. B köyünün ortalama yükseltisi A köyüne göre A) Güneş ışınlarının atmosferde tutulma oranının daha fazladır. Oğlak dönencesinde en az olması B) Kuzeye doğru gidildiğinde gündüz süresinin uza- III. A köyünün güneyinde bir haliç oluşmuştur. IV. B köyünün güneybatısında eğim fazladır. ması C) Dünya’nın, yörüngesi üzerinde Güneş’e en uzak yargılarından hangilerine ulaşılamaz? konuma gelmesi A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) Kuzey kutup noktasında 6 aylık gece süresinin D) II ve III E) III ve IV başlaması E) Güneş ışınlarının öğle vaktinde Ekvator’a dik gel- mesi 79

7. Aşağıdaki harita üzerinde beş bölge numaralandırıla- 10. İndirgenmiş sıcaklık, bir noktanın gerçek sıcaklığının rak gösterilmiştir. deniz seviyesine indirgenmiş hâlidir. İndirgenmiş sı- caklıkta yükseltinin sıcaklığa etkisi ortadan kaldırıl- III mıştır. I II Buna göre 1200 m yükseklikte 10 °C olarak ölçü- len sıcaklık, deniz seviyesinde kaç °C olur? V IV A) 4 B) 6 C) 16 D) 22 E) 25 Doğal koşulları göz önüne alınırsa bu bölgelerin 11. Okyanuslarda çeşitli nedenlerle oluşan ve geniş bir hangisinde yıllık sıcaklık ortalaması en düşük- tür? kıyı kesimini etkisi altına alan uzun mesafeli su hare- ketlerine okyanus akıntıları denir. Okyanus akıntıları, A) l B) II C) III D) IV E) V geldiği yerin sıcaklık özelliklerini ulaştığı kıyılara ta- şır. 8. Dünyada sıcaklığın dağılışı ile ilgili aşağıda veri- I. Gulf stream len bilgilerden hangisi yanlıştır? II. Labrador A) Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe sıcaklık genellikle azalır. III. Oyaşivo B) En yüksek sıcaklıklar Yengeç dönencesi civarın- IV. Kyoşivo daki kara içlerinde görülür. Buna göre yukarıdaki okyanus akıntılarından C) Genellikle Kuzey Yarım Küre’de sıcaklık değerle- hangileri, etkilediği kıyılarda sıcaklığın yüksel- ri Güney Yarım Küre’den daha yüksektir. mesine neden olur? D) Güney Yarım Küre’de sıcaklık, ocak ayında en A) I ve II B) I ve IV C) II ve III düşük seviyededir. D) II ve IV E) III ve IV E) Kuzey Yarım Küre’de orta kuşak karalarının batı kıyıları, doğu kıyılarından daha sıcaktır. 12. Aşağıda Dünya ocak ayı indirgenmiş izoterm haritası verilmiştir. 9. Aşağıdaki haritada K ve L noktaları gösterilmiştir. B İ L L K G İ İzoterm haritasında verilen bilgiler göz önüne 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA S alınırsa aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşıla- A bilir? R M A) En yüksek sıcaklıklar Yengeç Dönencesi çevre- A sindeki karalar üzerindedir. L B) En düşük sıcaklıklar Afrika’nın güney kesimlerin- K ve L noktalarının sıcaklık değerlerinin farklı ol- de görülür. masında; C) Kuzey Yarım Küre’de karaların doğu kıyıları batı I. enlem, kıyılarından daha sıcaktır. II. denizellik, D) İzoterm eğrilerinin uzanışı paralellere uygunluk gösterir. III. yükselti, E) Güney Yarım Küre’de karaların doğu kıyıları batı IV. okyanus akıntıları kıyılarından daha sıcaktır. faktörlerinden hangileri etkili olmuştur? A) Yalnız IV B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 91

7. I. Bora 10. Aşağıda yerel bir rüzgârın oluşumu şema ile gösteril- II. Mistral III. Hamsin miştir. IV. Sirokko Sıcak Serin YB Yukarıdakilerden hangileri Akdeniz Havzası’nda AB Kara etkili olan sıcak yerel rüzgârlardandır? Gece A) I ve II B) I ve III C) II ve III Deniz D) II ve IV E) III ve IV Bu rüzgâr ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkına bağlı olarak oluşur. B) Gündüz, denizden karaya doğru eser. C) Gün içinde yön değiştirir. D) Etkiledikleri alanlara bol yağış bırakır. E) Gece, karadan denize doğru eser. 8. Her iki yarım kürede 30° enlemi üzerindeki dinamik 11. I. Yer şekillerinin düz olduğu yerler yüksek basınç alanından Ekvator üzerindeki ter- II. Bitki örtüsünün yoğun olduğu alanlar mik alçak basınç alanına doğru eser. Kuzey Yarım Küre’de kuzeydoğudan güneybatı yönüne, Güney III. Basınç merkezleri arasındaki mesafenin yakın Yarım Küre’de ise güneydoğudan kuzeybatı yönüne doğru eser. Ekvator çevresindeki karaların doğu kı- olduğu yerler yılarına yağış bırakır. IV. Basınç merkezleri arasındaki basınç farkının Bu özellikler aşağıda verilen rüzgârlardan hangi- siyle ilgilidir? az olduğu yerler A) Kutup rüzgârları Yukarıdakilerden hangileri rüzgârın hızını artıran faktörlerdir? B) Alizeler C) Batı rüzgârları A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) Musonlar B D) II ve IV E) III ve IV E) Tropikal rüzgârlar İ L G İ 12. Aşağıdaki şekilde bir dağ yamacını aştıktan sonra di- S ğer yamaçta alçalarak föhn rüzgârına dönüşen hava A hareketi gösterilmiştir. R Yükselti (m) M 4000 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA A L 3000 15 °C 2000 20 °C 9. Tropikal kuşakta, mayıs ve ekim arası dönemde ok- 1000 25 °C ? 0 yanus üzerinde hızla ısınan havanın yukarı doğru yükselmesiyle tropikal siklonlar oluşur. Buna göre aşağıdaki ülkelerin hangisinde tropi- Buna göre föhn rüzgârının etkisinde kalan ve kal rüzgârların oluşması beklenmez? “?’’ ile gösterilen yerde rüzgârın sıcaklığı kaç °C olur? A) Avustralya B) Meksika C) Brezilya A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40 D) Filipinler E) Moğolistan 98

TEST-7 DÜNYA’DAKİ İKLİM TİPLERİ - 2 1. Aşağıdaki iklim tiplerinden hangisinin doğal bitki 4. örtüsü yoktur? A) Akdeniz B) Sert Karasal C) Kutup D) Muson E) Çöl Yukarıdaki haritada etkili olduğu alanların dağı- lışı gösterilen iklim tipi aşağıdakilerden hangisi- dir? 2. Bu iklimin doğal bitki örtüsü savan adı verilen otsu A) Çöl iklimi B) Ekvatoral iklim bitkilerdir. Savanlar uzun süre yeşil kalan, uzun boy- C) Okyanusal iklim D) Step iklimi lu ot topluluklarıdır. Savan bitki örtüsü içinde yer altı sularının yüzeye çıktığı yerlerde ve akarsu boyların- E) Karasal iklim da ağaç toplulukları yer alır. Bu ağaç topluluklarına da galeri veya park ormanı denir. Yukarıda verilen açıklama aşağıda verilen iklim 5. I. Kuzey Amerika tiplerinden hangisiyle ilgilidir? II. Antarktika III. Afrika A) Ekvatoral B) Subtropikal C) Muson IV. Okyanusya D) Akdeniz E) Karasal Yukarıdaki kıtaların hangilerinde kutup iklimi gö- rülen alanlar bulunur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV B 3. I. Güney Hindistan, Güney Çin, Güneydoğu Asya, İ L 6. Aşağıdaki grafikte bir merkeze ait aylık sıcaklık ve Japonya ve Mançurya’da görülür. yağış değerleri gösterilmiştir. II. Avustralya’nın güneybatısı, Güney Afrika G İ Cumhuriyeti’ndeki Kap bölgesi, Şili’nin orta (mm) Yağış Sıcaklık (oC) kesimleri ve Kuzey Amerika’da Kaliforniya 400 40 Yarımadası’nın kuzeyinde görülür. S 350 30 III. İskandinavya Yarımadası’nın ve Kanada’nın A 300 20 kuzeyi ile Sibirya ve Grönland Adası’nın kıyı R 250 10 M 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA kesimlerinde görülür. 200 0 A 150 -10 Yukarıda dağılışı ile ilgili bilgi verilen iklim tipleri L 100 -20 sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? 50 -30 I II III 0 O Ş M N M H T A E E K A -40 A) Akdeniz Muson Tundra Aylar B) Akdeniz Tundra Muson C) Muson Akdeniz Tundra Buna göre sıcaklık ve yağış grafiği verilen mer- D) Muson Tundra Akdeniz kezde etkili olan iklim tipi aşağıdakilerden han- gisidir? A) Akdeniz B) Muson C) Okyanusal D) Ekvatoral E) Tundra Muson Akdeniz E) Sert karasal 106

8. Aşağıdaki haritada beş merkez numaralandırılarak 12. I. Kış mevsiminde yaz mevsimine göre daha etki- gösterilmiştir. li olan basınç alanıdır. Özellikle Sibirya yüksek basıncı zayıfladığında etkisi artar. Ülkemize, II IV Avrupa ülkeleri ve Balkanları geçerek gelir ve III IV bol yağış bırakır. Bu merkezlerden hangilerinin iklim özellikleri II. 30° enlemi üzerinde, Afrika’nın kuzeybatısında daha fazla benzerlik gösterir? bulunan basınç merkezidir. Yıl boyunca etkili olan tropikal ve sıcak karakterli bu hava kütlele- ri sıcak ve nemli olduğu için kış ve bahar ayla- rında batı bölgelere bol yağış bırakır. Ancak yaz aylarında etki olduğunda sıcak ve kurutucu etki yapar. A) I ve II B) I ve III C) II ve III Yukarıda özellikleri verilen basınç merkezleri sı- rasıyla aşağıdakilerden hangisidir? D) III ve IV E) IV ve V l ll A) İzlanda DAB Asor DYB B) Asor DYB Sibirya TYB C) İzlanda DAB Basra TAB 9. Türkiye’de etkili olan aşağıdaki yerel rüzgârlar ve D) Basra TAB Sibirya TYB estikleri yön eşleştirmelerinden hangisi yanlış- E) Sibirya TYB Asor DYB tır? ➡ MUTLAKA BİLMELİSİN A) Poyraz – Kuzeydoğu Türkiye’de Sıcaklık Dağılışını Etkileyen Faktörler B) Karayel – Kuzeybatı C) Lodos – Güneybatı D) Yıldız – Kuzey E) Kıble – Güneydoğu En Etkili En Etkili az faktörler çok faktörler Sıcaklık nerede? nelerdir? nerede? nelerdir? Yıllık Kuzeydoğu Yükselti ve Akdeniz Enlem ve ort. Anadolu karasallık kıyıları deniz etkisi 10. Kış mevsiminde Rize’de sıcaklık ortalamalarının B Enlem, İ Kuzeydoğu karasallık ve Hakkâri’den yüksek olması, sıcaklık ile aşağıda- L Gerçek sıcaklık Yaz Anadolu Yükselti GD And. sıcak yerel kilerden hangisi arasındaki ilişkiye ters düşer? G İ rüzgârlar A) Enlem B) Nemlilik C) Denizellik S Yükselti, A D) Karasallık E) Yükselti R Kuzeydoğu karasallık, Akdeniz Enlem ve M Anadolu enlem ve kıyıları deniz etkisi A Kış soğuk yerel L rüzgârlar Sıcaklık Karadeniz Denizellik Doğu Yükselti ve 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA farkı ve Akdeniz And. karasallık kıyıları 11. I. Menteşe Yöresi Yıllık Kuzeydoğu Karasallık GD And. Karasallık II. Tuz Gölü çevresi ort. Anadolu ve enlem ve enlem III. Batı Karadeniz IV. Çoruh vadisi İndirgenmiş sıcaklık Ocak Karasallık, Enlem ve Kuzeydoğu enlem ve Akdeniz deniz etkisi Anadolu soğuk yerel kıyıları rüzgârlar Yukarıdakilerden hangileri Türkiye’de yıllık yağış Karadeniz Enlem ve Enlem, miktarı fazla olan yerler arasında yer alır? kıyıları ve deniz etkisi karasallık ve Temmuz GD And. sıcak yerel Kuzey A) I ve II B) I ve III C) II ve III Marmara rüzgârlar D) II ve IV E) III ve IV 109

6. Yeryüzündeki herhangi bir alandaki yağış miktarının 10. Aşağıda bir alanda görülen aylık ortalama sıcaklık ve yıl içindeki dağılımına o yerin yağış rejimi denir. Yağış yağış grafiği verilmiştir. rejiminin yıl içindeki dağılımı birbirine yakın ise o ala- nın yağış rejimi düzenlidir. Yağış Sıcaklık II I 300Yağış (mm) 36 280 Sıcaklık (°C)3342 260 2308 240 2246 220 2202 200 1186 180 1124 160 180 140 64 120 100 80 60 20 40 20 A IV 0 O Ş M N MH T A E E K V III Aylar Yağış Sıcaklık Buna göre haritada numaralı alanların hangisinde Grafikteki bilgiler dikkate alındığında bu alanın yağış rejimi düzenlidir? iklim özellikleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) I B) II C) III D) IV E) V A) Yaz mevsimi sıcak ve kurak, kış mevsimi ılıman 7. “Yaşadığım yerde yıllık ortalama sıcaklık 0°C nin ve yağışlıdır. altındadır. Toprak yılın büyük bölümünde donmuş B) Yaz mevsimi serin, kış mevsimi ılıman ve her hâldedir. Toprak ve iklim şartları tarıma elverişli değil- mevsim yağışlıdır. dir. Temel geçim kaynağımız balıkçılıktır.” C) Yaz mevsimi sıcak ve kurak, kış mevsimi soğuk Yukarıdaki bilgiyi veren kişi aşağıdaki iklim tiple- ve kar yağışlıdır. rinden hangisinin görüldüğü yerde yaşamaktadır? D) Yaz mevsimi sıcak ve yağışlı, kış mevsimi soğuk ve kuraktır. E) Her mevsim sıcak ve yağışlıdır. A) Ekvatoral iklim B) Sert karasal iklim C) Çöl iklimi D) Tundra iklimi E) Step iklimi 11. Yeryüzü şekilleri dikkate alındığında, aşağıdaki illerimizin hangisinde dağ-vadi meltemlerinin gö- rülmesi beklenemez? 8. Muson rüzgârları, yaz ve kış mevsimlerine göre yön A) Bayburt B) Muğla C) Konya değiştiren devirli rüzgârlardır. D) Bolu E) Bingöl Buna göre, Muson rüzgârlarının oluşumunda aşa- ğıdakilerden hangisi etkilidir? B A) Yer şekilleri İ 12. Aşağıda Türkiye’nin yıllık ortalama indirgenmiş sıcak- B) Dünya’nın şekli L C) Yörüngenin şekli G lık dağılışı haritası verilmiştir. İ D) Eksen eğikliği E) Günlük sıcaklık farkı S A R 9. Aşağıdaki haritada çöl ikliminin dağılışı gösterilmiştir. M 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA A L Haritadaki bilgilere göre aşağıdaki yargılardan han- gisine ulaşılamaz? Buna göre hangi kıtada çöl iklimi görülmez? A) En yüksek sıcaklıklar Güneydoğu Anadolu’da gö- A) Asya B) Kuzey Amerika rülür. C) Avrupa D) Okyanusya B) En düşük sıcaklıklar Kuzeydoğu Anadolu’da görülür. E) Afrika 121 C) Aynı enlem üzerindeki yerlerde sıcaklıklar aynıdır. D) En yüksek sıcaklıkla en düşük sıcaklık arasındaki fark 8°C den fazladır. E) Sıcaklıkların dağılışında denizellik ve karasallık etkili olmuştur.

7. Soğuk hava 9. I. Atmosferin yerden yansıyan ışınlarla alttan Sıcak hava ısınması II. Atmosferin alt katlarının üst katlarından daha yoğun olması III. Yer ekseninin yörünge düzlemine eğik olması Yukarıdakilerden hangileri yerden yükseldikçe sıcaklığın düşmesinin temel nedenlerini açıklar? IV V A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III I III II Yukarıdaki görselde verilen yağış türü harita üze- 10. Aşağıdaki grafikte bir bölgenin aylık sıcaklık ve yağış rinde işaretlenmiş numaralı alanların hangisinde daha sık görülür? ortalamaları verilmiştir. A) I B) II C) III D) IV E) V Yağış Yağış Sıcaklık 350 (mm) Sıcaklık (°C) 35 300 30 NM H T A E 25 250 Aylar 20 15 200 10 5 150 E K A0 100 50 0 O ŞM 8. Aşağıda Dünya yıllık indirgenmiş ortalama sıcaklık Buna göre bu bölge ile ilgili olarak aşağıdaki yar- gılardan hangisine ulaşılmaz? dağılışı haritası verilmiştir. A) Aylık sıcaklık ortalamaları yıl boyunca 20° fazla- dır. B) Hâkim yağış oluşum şekli konveksiyonel yağış- B lardır. İ L C) Ekvatoral iklim görülür. G D) Yıl içerisinde kurak ve yağışlı dönemler belirgin İ olarak ayırt edilir. E) Doğal bitki örtüsü yıl boyunca yeşil kalan uzun Haritaya göre aşağıdakilerden hangisi söylene- S boylu geniş yapraklı ormanlardır. mez? A R 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA A) Ekvator’dan kutuplara doğru sıcaklık genellikle M azalır. A B) En yüksek sıcaklıklar Kuzey Yarım Küre’de Yen- L geç dönencesi civarındaki karalar üzerinde görü- lür. 11. I. Sıcaklık C) Güney Yarım Küre’de Güney Amerika ve Afri- II. Yükselti ka’nın batı kıyılarında 20°C izoterm eğrisi soğuk III. Yer çekimi su akıntıları etkisiyle kuzeye doğru sapmıştır. Yukarıdakilerden hangileri arttığında açık hava D) Genel olarak Kuzey Yarım Küre, Güney Yarım basıncı azalır? Küre’den daha sıcaktır. E) Kuzey Yarım Küre’de 20°C izoterm eğrisindeki A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III sapmaların temel nedeni rüzgârlardır. D) II ve III E) I, II ve III 127

TEST-3 ÜNİTE TESTİ 1. Yerleşmelerin konumları üzerinde doğal çevre fak- 4. Göçebe aileler tarafından kullanılan kırsal yerleşme törleri etkilidir. türüdür.Asıl ekonomik fonksiyonu hayvancılık olan bu yerleşme şeklinde barınma gereksinimi genellikle Aşağıdakilerden hangisi bu faktörlere örnek ve- çadırlardan karşılanmaktadır. rilemez? A) Su kaynakları B) Toprak yapısı Yukarıda bazı özellikleri verilen geçici köy altı yerleşmesi hangisidir? C) Bitki örtüsü D) Ulaşım olanakları A) Kom B) Yayla C) Oba E) İklim özellikleri D) Dam E) Bağ evi 2. Köy altı yerleşmeleri; yıl boyunca konaklama süre- 5. Ulaşım, yaşamı kolaylaştıran ve doğrudan etkileyen sine göre devamlı veya geçici yerleşmeler şeklinde bir faktördür. Ulaşım olanaklarının fazla olduğu alan- sınıflandırılır. Geçici yerleşmeler, genellikle ilkbahar larda ekonomik faaliyetlerin artması yerleşimleri ar- ve yaz aylarında hayvancılık ve tarım faaliyetleri için tırmıştır. kullanılır. Aşağıdaki şehirlerden hangisi bu duruma örnek Buna göre, aşağıdakilerden hangisi geçici köy verilebilir? altı yerleşmelerinden biridir? A) Bayburt B) Bitlis C) Karaman A) Yayla B) Mahalle C) Mezra D) İstanbul E) Kırklareli D) Çiftlik E) Divan B İ L 3. Aşağıdaki haritada ilk yerleşim alanları koyu renkle G 6. Aşağıdaki haritada bazı alanlar numaralandırılarak İ gösterilmiştir. gösterilmiştir. S I A III R IV M 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA A L II V Bu alanlarda aşağıdaki akarsulardan hangisi yer Haritada numaralandırılan alanların hangisinde almaz? kuraklıktan dolayı yerleşmeler seyrektir? A) Fırat B) Amazon C) Nil A) I B) II C) III D) IV E) V D) İndus E) Sarı Irmak 139

TEST-3 SİMÜLASYON TESTİ 1. • Akarsuların debileri yüksektir. 4. I. Amazon Havzası • Doğal bitki örtüsü ormandır. II. Muson Asyası • Kimyasal çözülme etkilidir. III. Batı Avrupa IV. Sibirya Bir bölgede yukarıdaki koşulların oluşmasında, aşağıdakilerden hangisi etkilidir? Yukarıdakilerden hangileri yoğun nüfuslu bölge- ler içerisinde yer alır? A) İklim B) Su kaynakları C) Yer şekilleri D) Toprak yapısı E) Yükselti A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV 2. Mekânsal yapıyı ve mekân üzerindeki ekonomik ve 5. İnsan topluluklarının din, dil, etnik kültürel özellikleri kültürel işleyişi daha iyi organize edebilmek amacıyla esas alınarak oluşturulan beşerî bölgelere kültür böl- oluşturulan bölgelere işlevsel bölge adı verilir. geleri adı verilir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi işlevsel bölge- Buna göre aşağıdaki yerlerden hangisi Türk kül- lere örnek verilemez? tür bölgesi içerisinde yer almaz? A) Hizmet bölgeleri A) Türkmenistan B) Yönetim bölgeleri B) Doğu Türkistan C) İstatistik bölgeleri C) Tataristan D) Kalkınma projesi bölgeleri D) Maldivler E) Doğal afet bölgeleri E) Yakutistan B İ L 3. G 6. İ S A 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA R M A Yukarıdaki haritada koyu renkle gösterilen alan; L Haritada taralı olarak gösterilen alan; I. dağlık bölge, I. soğuk iklim, II. kurak bölge, II. sanayi, III. seyrek nüfuslu bölge, III. yoğun nüfuslu, IV. sel ve taşkın bölgesi IV. tundra bitki örtüsü bölge türlerinden hangileri içerisinde yer alır? bölge türlerinin hangileri içerisinde yer alır? A) I ve II B) I ve III C) II ve III A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV D) II ve IV E) III ve IV 156

ETKİNLİK A) Aşağıdaki haritada renklendirilerek gösterilen numaralı alanların hangi bölge türüne örnek olduğunu haritanın altındaki ilgili boşluklara yazınız. I II III IV V l numaralı alan: Baskın ekonomik faaliyet türüne göre.............................bölgesi ll numaralı alan: Doğal bitki örtüsüne göre...............................................bölgesi lll numaralı alan: Yeryüzü şekillerinin özelliğine göre.................................bölge lV numaralı alan: Nüfus yoğunluğuna göre.................................................bölge V numaralı alan: Kültür özelliğine göre.....................................................bölgesi B) Aşağıdaki şehirlerin hangi bölgede yer aldığını örnekte olduğu gibi “X” ile işaretleyiniz. (Bir şehir birden fazla bölge türünde gösterilebilir.) Şehir a) Akdeniz b) Dağlık c) Yoğun ç) Yağışlı d) Turizm e) Sanayi f) Tarım g) Ovalık iklim bölge nüfuslu bölge bölgesi bölgesi bölgesi bölge 1. Adana bölge 2. Antalya bölgesi 4 4 4 3. Muğla 4 4. Edirne 4 5. Samsun 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA 6. Hakkâri 7. Erzurum 8. Ankara 9. Rize 10. Zonguldak 162

7. İnsanlar doğal sistemleri oluşturan litosfer, hidrosfer, 10. Sanayi tesislerinin atık suları ile yerleşim birimlerinin atmosfer ve biyosfer üzerinde giderek daha fazla de- kirli sularının akarsu, göl ve denizlere boşaltılmasıyla ğişime neden olmaktadır. su kirliliği meydana gelir. Kirli akarsularla tarım alan- larının sulanması, toprağın ve yer altı sularının da Aşağıdaki doğal sistem ve bu doğal sistemden kirlenmesine yol açar. faydalanılarak yapılan insan faaliyetleri eşleştir- melerinden hangisi doğrudur? Yukarıda verilen açıklamanın insanların doğal sistemlere etkisiyle ilgili bir makale hâline getiril- Doğal sistem İnsan faaliyeti diği düşünülürse, bu makale için en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir? A) Litosfer Balıkçılık A) İnsanların Atmosfere Etkileri B) Hidrosfer Tarla tarımı B) İnsanların Hidrosfere Etkileri C) Biyosfer Ormancılık C) İnsanların Litosfere Etkileri D) Atmosfer Balıkçılık D) İnsanların Biyosfere Etkileri E) Biyosfer Madencilik E) Çevre Sorunlarına Çözüm Önerileri 8. • Dünya Sağlık Örgütü’nün araştırmalarına göre 11. HABER hava kirliliğinin en yüksek olduğu şehirlerin Çin, özellikle 2014’ten bu yana çevre çoğu Çin ve Hindistan’dadır. ve hava kirliliğiyle mücadele etmeye çalışıyor. Hızlı kalkınma ve sanayileş- • Çevre Mühendisleri Odası’nın 2017 Türkiye’nin menin bedeli olarak Çin’deki büyük şehirlerin çoğu, aynı zamanda dünya- Yıllık Hava Kirliliği Raporu’na göre İstanbul ve nın en kirli kentleri arasında yer alıyor. Ankara hava kirliliğinde önde gelmektedir. Ülkede hava kirliliği alarmı verildiğinde okullar kapatılıyor, trafiğe çıkan otomo- Yukarıda verilen bilgilere göre söz konusu yerler- bil sayısı azalıyor ve halkın sokakta de hava kirliliğinin fazla olmasında aşağıdakiler- maskeyle dolaştığı gözleniyor. den hangisinin ortak etken olduğu söylenebilir? A) Nüfusun fazla olması B) Bitki örtüsünün zayıf olması C) Yeryüzü şekillerinin engebeli olması Yukarıdaki gazete haberinden faydalanılarak; D) Tarım alanlarının dar olması I. hava kirliliğinin nedenleri, E) Yağış rejiminin düzensiz olması B II. hava kirliliğinin sonuçları, İ III. hava kirliliğini önleme yolları L bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir? G A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III İ D) II ve III E) I, II ve III S 9. Tarım ve yerleşme alanı açmak, sanayi tesisleri kur- A 12. Dünya’nın bazı yerlerinde kıyı kentlerinde yeni yerle- mak, yakacak odun ve kereste elde etmek, hayvan- R M şim alanları, ulaşım yolları, yeşil alanlar veya toplan- A 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA ları otlatmak için yapılan tahribatlar doğal bitki örtü- ma meydanları oluşturmak için gereken arazi denizin sünü yok etmektedir. L doldurulmasıyla elde edilmektedir. Bu durum; I. İstanbul - Maltepe Sahil Parkı I. erozyon, II. Dubai Palmiye Adası II. çığ, III. Ordu - Giresun havalimanı III. sel ve taşkın Yukarıdaki projelerden hangileri bu duruma ör- nek verilebilir? afetlerinden hangilerinin oluşması ya da artması- na neden olabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 168

7. 12,8° 13° 13,7° 10. Dairesel yerleşmelerle ilgili aşağıda verilen bilgi- 14,8° A lerden hangisi doğrudur? A) Evler birbirinden uzak inşa edilir. 14° K B) Tarım alanlarının parçalı ve küçük olduğu yöre- 14,3° 17° lerde görülür. C) Sadece tarım faaliyetlerine bağlı olarak ortaya 15° 15° 15° B çıkmıştır. D) Meskenlerin bir hat boyunca sıra hâlinde bulun- 15,5° C 16,7° 16° duğu yerleşmelerdir. E) Düz arazilerde yerleşmenin her yöne kolayca ge- Yukarıda bir bölgenin yıllık ortalama sıcaklık değer- lerine göre çizilen gerçek izoterm haritası verilmiştir. lişmesi sonucu oluşmuştur. Haritada verilen bilgilerden faydalanılarak; 11. I. A ve B arasındaki yükselti farkına, II. B ve C arasındaki sıcaklık farkı, III. merkezlerin denize uzaklığı özelliklerinden hangileri hakkında bilgi edinilebi- lir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III II III 8. Aşağıdakilerden hangisi insanların biyosfere doğ- I IV rudan müdahaleleri arasında sayılamaz? A) Akarsular üzerine barajlar kurulması B) Hayvanların ehlileştirilmesi C) Bazı hayvan türlerinin neslinin tükenmesi Avrupa’nın batı ve kuzeybatı kıyılarında görülen iklim, yukarıdaki haritada numaralandırılarak gös- D) Yağmur ormanlarının tahrip edilmesi terilen alanların hangilerinde de görülür? E) Tarım alanlarında hasat sonrasında anızların ya- B A) I ve II B) I ve III C) II ve III İ kılması D) II ve IV E) III ve IV L G 9. İ S A 9. SINIF SARMAL COĞRAFYA R 12. Sanayi faaliyetlerinde, ulaşım araçlarında ve mes- M A kenlerin ısıtılmasında fosil yakıtların kullanımı son L yüzyılda çok artmıştır. Bu durum sera etkisine; sera etkisi ise küresel iklim değişimine neden olmaktadır. Yukarıdaki görselde gösterilen baraj alanı oluş- Buna göre, aşağıdakilerden hangisinin küresel turulurken insanlar öncelikle hangi doğal ortam- iklim değişimine bağlı olarak artması beklenir? ları kullanmıştır? A) Volkanik patlamalar B) Çölleşme A) Atmosfer, litosfer B) Litosfer, biyosfer C) Biyoçeşitlilik D) Buzullar C) Atmosfer, hidrosfer D) Hidrosfer, litosfer E) Ormanlar E) Biyosfer, litosfer 176