10.SINIF BİYOLOJİ SB-2024 DEMO

Biyoloji SORU BANKASI ➘ Yeni Öğretim Programına Uygun 10.SINIF ➘ Yeni Nesil Simülasyon Testleri ➘ Kazanım Testleri ➘ Sarmal ve Ünite Testleri ➘ Etkinlik ve Yazılıya Hazırlık Soruları ➘ Akıllı Kâğıtlar ve Sıcak Bölgeler VİDEO ÇÖZÜMLÜ Davut BÖREKÇİOĞLU Hüsey n ACARLI

Copright © Bu kitabın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, bu kitabın tamamının ya da bir kısmının, kitabı yayınlayan yayınevinin önceden izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılması, yayınlanması ve depolanması yasaktır. ISBN: 978-625-8070-34-7 YAYIN KOORDİNATÖRÜ Serbay YİĞİT YAZARLAR Davut BÖREKÇİOĞLU – Hüseyin ACARLI Özlem ŞİMŞEK ESER - Hilal AKDOĞAN YAYIN EDİTÖRLERİ Bilgi Sarmal Dizgi ve Grafik Birimi DİZGİ / GRAFİK BASIM YERİ www.bilgisarmal.com

sunu Değerli öğrenciler, sevgili öğretmen arkadaşlar Bilgi Sarmal Yayınları olarak Talim ve Terbiye Kurumunun en son müfredatına göre hazırladığımız 10. Sınıf Biyoloji Soru Bankasını sizlere ulaştırmanın mutluluğu ve gururunu yaşıyoruz. Kitabımızın öğrenci ve öğretmenlerimize faydalı, ihtiyaca yönelik ve farklı olmasını amaçladık. 10. Sınıf Biyoloji soru bankamız; ✓ Konuya genel bakan ve en önemli yerleri özet şeklinde anlatan sıcak bölgeleri ✓ Üniteye genel bir bakış sağlayan bölüm testleri ✓ Öğrenmeyi pekiştiren unutmayı engelleyen sarmal testleri ✓ Özellikle kalıcılığı artırmak için etkinlik sayfaları ✓ Yazılılara yardım etmek için yazılıya hazırlık sayfaları ✓ Belirli özet, vurgu, amaçlar için hazırlanan akıllı kâğıtlar ve özgün soruları ile ihtiyacınıza cevap verecek bir eserdir. Bilgi Sarmal Biyoloji zümresi olarak kitabımızın okul ve ÖSYM sınavlarında faydalı olması dileğiyle. Kitabı hazırlarken desteklerini esirgemeyen bilgi ve görüşlerini bizimle her zaman paylaşan başta Serbay YİĞİT, Bilgi Sarmal yayın editörleri Özlem ŞİMŞEK ESER ve Hilal AKDOĞAN olmak üzere Prof. Dr. Aydın TOPÇU, Doç. Dr. Dilek ACARLI, Doç. Dr. Yasin DEMİRBAŞ, Ümit DEMİR, Ali Gül GÜNEŞLİ, Ekrem BAL, Çiğdem OFLU, Zafer GÜLSAR, Yasin ŞEN, A. Taha FURKAN, Tuncay ATEŞ, Ayhan TOSUN, Ülkü TIRAŞ, Nihat Alper AVCILAR, Burhan KARAKUŞ, Barış KAPAN, Çiğdem KIZMAZ, Caner YALÇIN, Elif TAVUKÇU, Canan ÖZ, Ahmet SALİHOĞULLARI, Abdulvahab BİLGİN, Özlem DEDE URHAN, Atilla PAHANCIOĞLU, Alpay DUYGU, Şükran KARAKAYA, Sedat YILMAZ, Yusuf KARAKAYA, Tamer COŞKUN, Oya Delil SAMUK, Esra COŞKUN, Ercüment HAYIRLIOĞLU, Meltem GÖĞEBAKAN, Pınar Aslan SOMYÜREK, Dilek YILDIZ, Remziye Orun KARAKAYA, Dilek Tayboğa HARIKÇI, Fatma KURUKAN, Neşe DUDAK, Burcu TORAMAN, Serap TÜRKMEN,Yasemin KÜÇÜK, Burçe TANAÇAN, Tülin ÇAKIR, Jale KÜÇÜKTAŞÇI, Meryem ÇINAR, Derya KAYA, Tuğba LÜLE, Muhammed Yusuf BORUCU (MYB), M. Emin ÖZ, Murat SARIIŞIK, Hülya ARIBAŞ, Elif SARIIŞIK, İlknur GENÇ, Mehmet GÖKSU, Hülya KARADERELİ, Huri BULUT, Hayri YÖNDEM, Nurhak ŞAHİN, Selin BEKTAŞOĞLU, Şansel YİĞİT, Ferhat TOPRAK, Seda ÇOLAK, Ebru PEKER, Gülfizar YURTTAŞ, Mehmet KÖKSAL, Çiğdem ÖNDER, Tuğçe YILDIRIM, Yağmur YÜK, Emrah SALMAN, Yeşim DELİOĞLU, Neşe GÜLCAN, Esin AKASLAN GENECİ, Özlem TUTAR ve Yavuz GÜLCAN’a teşekkürü bir borç biliyoruz. Bu zorlu yarışta hepinize başarılar dileriz... Davut BÖREKÇİOĞLU Hüseyin A. ACARLI [email protected] sarmalbiyoloji

içindekiler 1. ÜNİTE 2. ÜNİTE HÜCRE BÖLÜNMELERİ KALITIMIN GENEL İLKELERİ 1. Bölüm 1. Bölüm MİTOZ BÖLÜNME MENDEL GENETİĞİ Sıcak Bölge .................................................................... 8 Sıcak Bölge .................................................................... 85 Test - 1 / Canlılarda Hücre Bölünmesinin Test - 1 / Genetik Kavramları ......................................... 87 Gerekliliği ve Nedenleri .................................. 10 Test - 2 / Gamet Oluşumları .......................................... 89 Test - 2 / Mitoz Bölünmenin Evreleri ............................ 12 Test - 3 / Monohibrit ve Dihibrit Çaprazlama ............... 91 Test - 3 / Bölüm Testi – 1 ............................................... 14 Test - 4 / Soyağaçları ..................................................... 93 Test - 4 / Bölüm Testi – 2 ............................................... 16 Test - 5 / Kontrol Çaprazlaması .................................... 95 Test - 5 / Bölüm Testi – 3 ............................................... 18 Test - 6 / Bölüm Testi – 1 ............................................... 97 Test - 6 / Bölüm Testi – 4 ............................................... 20 Test - 7 / Bölüm Testi – 2 ............................................... 99 Test - 7 / Bölüm Testi – 5 ............................................... 22 Test - 8 / Bölüm Testi – 3 ............................................... 101 Etkinlik ........................................................................... 24 Test - 9 / Bölüm Testi – 4 ............................................... 103 Test - 10 / Bölüm Testi – 5 ............................................. 105 2. Bölüm Test - 11 / Sarmal Test – 2 ............................................. 107 EŞEYSİZ ÜREME Etkinlik ............................................................................ 109 Sıcak Bölge .................................................................... 27 Test - 1 / Eşeysiz Üreme ................................................ 29 2. Bölüm Test - 2 / Bölüm Testi – 1 ............................................... 31 MODERN GENETİK Test - 3 / Bölüm Testi – 2 ............................................... 33 Sıcak Bölge .................................................................... 112 Test - 4 / Bölüm Testi – 3 ............................................... 35 Test - 1 / Çok Alellilik – Eş Baskınlık ............................ 114 Test - 5 / Bölüm Testi – 4 ............................................... 37 Test - 2 / Çok Alellilik ve Kan Grupları ......................... 116 Test - 6 / Bölüm Testi – 5 ............................................... 39 Test - 3 / Kan Grupları .................................................... 118 Etkinlik ........................................................................... 41 Test - 4 / Eşeye Bağlı Kalıtım – 1 .................................. 120 1. Dönem 1. Yazılı .......................................................... 43 Test - 5 / Eşeye Bağlı Kalıtım – 2 .................................. 122 Test - 7 / Sarmal Test – 1 ............................................... 45 Test - 6 / Bölüm Testi – 1 ............................................... 124 Test - 7 / Bölüm Testi – 2 ............................................... 126 3. Bölüm Test - 8 / Bölüm Testi – 3 ............................................... 128 MAYOZ BÖLÜNME VE EŞEYLİ ÜREME Test - 9 / Bölüm Testi – 4 ............................................... 130 Sıcak Bölge .................................................................... 48 Test - 10 / Bölüm Testi – 5 ............................................. 132 Test - 1 / Mayoz Bölünme .............................................. 50 2. Dönem 1. Yazılı .......................................................... 134 Test - 2 / Eşeyli Üreme ve Mayoz Bölünme ................. 52 Etkinlik ............................................................................ 136 Test - 3 / Bölüm Testi – 1 ............................................... 54 Simülasyon Testi ........................................................... 138 Test - 4 / Bölüm Testi – 2 ............................................... 56 Test - 11 / Ünite Testi – 1 ............................................... 140 Test - 5 / Bölüm Testi – 3 ............................................... 58 Test - 12 / Ünite Testi – 2 ............................................... 142 Test - 6 / Bölüm Testi – 4 ............................................... 60 Test - 13 / Ünite Testi – 3 ............................................... 144 Test - 7 / Bölüm Testi – 5 ............................................... 62 Test - 14 / Ünite Testi – 4 ............................................... 146 Etkinlik ............................................................................ 64 Test - 15 / Ünite Testi – 5 ............................................... 148 1. Dönem 2. Yazılı .......................................................... 66 Test - 16 / Ünite Testi – 6 ............................................... 150 Simülasyon Testi ........................................................... 68 Test - 17 / Ünite Testi – 7 ............................................... 152 Test - 8 / Ünite Testi – 1 ................................................. 70 Test - 9 / Ünite Testi – 2 ................................................. 72 Test - 10 / Ünite Testi – 3 ............................................... 74 Test - 11 / Ünite Testi – 4 ............................................... 76 Test - 12 / Ünite Testi – 5 ............................................... 78 Test - 13 / Ünite Testi – 6 ............................................... 80 Test - 14 / Ünite Testi – 7 ............................................... 82

3. ÜNİTE EKOSİSTEM EKOLOJİSİ VE GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI 1. Bölüm EKOSİSTEM EKOLOJİSİ Sıcak Bölge .................................................................... 155 Test - 1 / Ekosistemi Etkileyen Faktörler ..................... 158 Test - 2 / Ekosistemde Madde ve Enerji Akışı ............. 160 Test - 3 / Madde Döngüleri ............................................ 162 Test - 4 / Bölüm Testi – 1 ............................................... 164 Test - 5 / Bölüm Testi – 2 ............................................... 166 Test - 6 / Bölüm Testi – 3 ............................................... 168 Etkinlik ........................................................................... 170 Test - 7 / Sarmal Test – 3 ............................................... 172 2. Dönem 2. Yazılı .......................................................... 174 2. Bölüm GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI VE İNSAN Sıcak Bölge .................................................................... 177 Test - 1 / Güncel Çevre Sorunları ve İnsan .................. 179 Test - 2 / Bölüm Testi – 1 ............................................... 181 Test - 3 / Bölüm Testi – 2 ............................................... 183 Test - 4 / Bölüm Testi – 3 ............................................... 185 Etkinlik ............................................................................ 187 Simülasyon Testi ........................................................... 189 Test - 5 / Ünite Testi – 1 ................................................. 191 Test - 6 / Ünite Testi – 2 ................................................. 193 Test - 7 / Ünite Testi – 3 ................................................. 195 Test - 8 / Ünite Testi – 4 ................................................. 197 Cevap Anahtarları .......................................................... 199

1. ÜNİTE 1. Bölüm HÜCRE BÖLÜNMELERİ MİTOZ BÖLÜNME NELER ÖĞRENECEKSİNİZ?  Canlılarda hücre bölünmesinin gerekliliğini,  Mitoz bölünmenin evrelerini,  Hücre bölünmesinin kontrolünü,  Hücre bölünmesinin canlılar için önemini,  Hücre bölünmesinin kanserle olan ilişkisini öğreneceksiniz.

SICAK BÖLGE HÜCRE BÖLÜNMELERİ Homolog kromozom Homolog kromozom Mitoz Bölünme Replikasyon DNA: Tüm canlıların yapısında bulunan, nükleotitlerden Sentromer oluşan, hücredeki hayatsal olayları yöneten, kalıtsal bilgiyi taşıyarak sonraki nesillere aktarılmasını sağlayan mole- Sentromer Kardeş Kardeş kromatit küle DNA denir. kromatit Gen: Protein sentezi için şifre veren, DNA’nın üzerinde Diploit (2n) Hücre: Homolog kromozom çiftlerini bulun- bulunan ve bir karakterle ilgili bilgi taşıyan parçalara gen duran hücrelerdir. Genellikle vücut hücreleridir. 2n ile gös- denir. terilirler. Kromatin: Ökaryot hücrelerde DNA molekülünün protein ile sarılı olduğu yapıya kromatin adı verilir. Kromozom: Hücre bölünmesinden önce kromatin iplik kı- salır ve kalınlaşır, DNA kendini eşleyerek kromozom yapı- sını oluşturur. Kromozom sayısı türe özgüdür ve aynı tür canlıların kromozom sayısı aynıdır. Kromozom 2n = 2 2n = 4 2n = 6 Kromatin Protein Haploit (Monoploid) (n) Hücre: Homolog kromozom DNA çiftlerini bulundurmayan her kromozomdan bir tane bu- Gen lunduran hücrelerdir. Genellikle üreme hücreleridir. n ile gösterilir2lner=. 2 2n = 4 2n = 6 B n=2 n=3 İ n=1 L G İ Nükleotit S n=1 n=2 n=3 A Homolog Kromozom: Biri anneden diğeri babadan ge- R ➡ NOT len, şekil ve büyüklükleri aynı olan, aynı karaktere etki M 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ eden genleri taşıyan kromozom çiftlerine homolog kromo- A DNA’nın kendini eşlemesi ve kromozomların kardeş zom denir. Homolog kromozomlar genetik olarak birbirle- L kromatitlerini oluşturması hücrenin kromozom sayı- rinin kopyası değildir. sını değiştirmez. Kardeş Kromatit: Hücre bölünmesi öncesinde DNA ken- Mitoz Bölünmenin Özellikleri: dini eşler ve her kromozom iki kardeş kromatitten oluşur. Kardeş kromatitler birbirlerinin genetik olarak kopyasıdır. ➙ n, 2n ve 3n kromozomlu hücrelerde görülebilir. Kromozomların yapısında kardeş kromatitleri bir arada ➙ İki yavru hücre oluşur. tutan bölgelere sentromer, sentromerlerde iğ ipliklerinin ➙ Kromozom sayısı ve DNA miktarı değişmez. bağlandığı bölgelere ise kinetekor adı verilir. ➙ Kalıtsal çeşitlilik sağlamaz. 8

SICAK BÖLGE ➙ Sadece ökaryot hücrelerde gerçekleşir. ➡ NOT ➙ Tek hücrelilerde üremeyi sağlar. ➙ Çok hücrelilerde büyüme, gelişme ve rejeneras- İğ iplikleri hayvan hücrelerinde sentrioller tarafından oluşturulurken bitki hücrelerinde mikrotübül organize yonu (onarım) sağlar. edici bölgeler tarafından oluşturulur. ➙ Prokaryot hücreler, bitkilerin daimi doku hücrele- 2. Metafaz: Kromozomlar tek sıra hâlinde hücrenin ri, sinir hücreleri, çizgili kas hücreleri, kan hücre- ekvatoral düzlemine dizilirler. Kromozomların en leri, omurgalı hayvanların üreme hücreleri mitoz net görülebildiği ve sayılabildiği evre metafaz ev- bölünme geçiremez. residir. Hücrenin Hayat Döngüsü 3. Anafaz: İğ iplikleri kardeş kromatitleri sentromer bölgelerinden ayırarak zıt kutuplara doğru çeker. (m) SitToekloinfaezz Kromozomlara bağlı olmayan iğ ipliklerinin de et- PrMoefAtaanzfaafazz kisi ile bu evrede hücrenin boyu uzar. G2 4. Telofaz: Çekirdek zarı yeniden oluşmaya başlar. İğ iplikleri kaybolur. Kromozomlar tekrar uzaya- rak kromatin ipliklere dönüşmeye başlar. Sitokinez: Karyokinezin tamamlanmasının ardından si- toplazma bölünmesi gerçekleşir. Sitokinez hayvan hücre- lerinde boğumlanma ile, bitki hücrelerinde ara lamel olu- şumu ile gerçekleşir. Aşağıdaki şekilde 2n = 4 kromozomlu bir hücrenin mitoz bölünmesine ait evreler gösterilmektedir. M toz rfaz İnteG1 M S Sitokinez Bir hücrenin hayatına başlayıp, devam edip ardında bö- lünerek iki yeni yavru hücre oluşturmasına kadar geçen 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ sürece hücrenin hayat döngüsü denir. Hayat döngüsü temelde iki kısımdan oluşur. Bunlar İnter- faz ve mitotik evredir. İnterfaz Profaz Metafaz A) İnterfaz evresi kendi içinde G1, S ve G2 evreleri olmak B üzere 3 kısımdan oluşur. İ L G1 evresinde; bölünme sonucu yeni oluşmuş bir hücre G büyür, metabolik aktivitelerini gerçekleştirir. G1 evresinin İ süresi hücreden hücreye farklılık gösterebilir. S evresinde; DNA kendini eşler(replikasyon). Bu evrede Telofaz Anafaz hücredeki kalıtsal materyal iki katına çıkar. S DNA miktarı P. M. A. Telofaz G2 evresinde; hücre bölünme hazırlıklarına devam eder. A R 2x Bölünme özelliğini kaybeden bazı hücreler G1 evresinden M x sonra G0 evresine girerler. A L B) Mitotik evre kendi içinde iki temel bölüme ayrılır: Kar- G1 S G2 Hücre döngüsü yokinez (çekirdek bölünmesi) ve sitokinez (sitoplazma bö- İnterfaz Karyokinez Sitokinez aşamaları lünmesi) Hücrenin hayat döngüsü belli bölgelerde kontrol edilir. Karyokinez dört kısımdan oluşur: Eğer bu kontrol bozulursa hücreler kontrolsüz olarak ço- ğalmaya ve anormal doku kütleleri oluşturmaya (tümör) 1. Profaz: Bu evrede kromatin iplik kısalıp kalınla- başlarlar. Eğer tümör belli bir bölgede kalıyorsa böyle şarak kromozom şeklinde görülmeye başlar. İğ tümörlere iyi huylu tümör denir. Tümörlü hücreler kan iplikleri oluşur. Her bir kromozom sentromer böl- ve lenf yoluyla vücudun başka bölgelerine de yayılıyorsa gesinden farklı bir iğ ipliğine bağlanır. Çekirdek (metastaz) böyle hücrelere kötü huylu tümör hücreleri zarı eriyerek kaybolur. yani kanser hücreleri adı verilir. 9

TEST-1 CANLILARDA HÜCRE BÖLÜNMESİNİN GEREKLİLİĞİ VE NEDENLERİ 1. Aşağıda bir amip hücresi ile yapılan bazı deneyler 3. Aşağıda aynı dokuya ait iki farklı hücre gösterilmiştir. gösterilmiştir. Kontrol grubu 1. deney grubu Amip doğal ortamına Amip bölünme KL bırakıldığında belirli bir büyüklüğüne ulaşmadan büyüklüğe ulaştığında sitoplazması kesilir. bölünür. Hipotez; L hücresinin bölünmeye başlama ihtimali K hücresinden fazladır. Çekirdeksiz Çekirdekli kısım Yukarıdaki hipotezi kuran bir kişi hipotezi açıkla- kısım ölür. sitoplazmayı onarır. mak için yaptığı yorumlardan, 2. deney grubu I. Yüzey/hacim oranı azaldıkça bölünme ihtimali artar. Amip bölünme büyüklüğüne ulaştıktan sonra sitoplazması II. Küçük hücrelerin çekirdeği hücreyi kontrol et- kesilir. mekte zorlandığından bölünme olasılığı fazladır. Çekirdekli kısım İki amip III. Hücre zarından yapılan madde alışverişleri ye- oluşur. tersiz kalacağından büyük hücrelerin bölünme ihtimali daha fazladır. Çekirdeksiz bölünür. hangileri doğru olabilir? kısım ölür. Buna göre, A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III I. Bölünme emri hücre belli bir büyüklüğe ulaştık- D) II ve III E) I, II ve III tan sonra verilir. B 4. Canlılarda gerçekleşen hücre bölünmeleri; İ II. Hücrenin bölünmesi çekirdek tarafından kont- L I. büyüme, G II. üreme, rol edilir. İ III. onarım III. Hücrelerin çekirdekli olması bölünme için S olaylarından hangilerinin gerçekleşmesinde et- A kilidir? yeterlidir. R M yargılarından hangileri doğrudur? A L A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. Aşağıda farklı canlılara ait hücreler gösterilmiştir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ KLM 5. 46 kromozomlu diploit bir hücre art arda dört mi- Buna göre, toz bölünme geçirirse oluşan hücre sayısı ve her bir hücredeki kromozom sayısı hangi seçenekte I. K hücresi 2n = 4 kromozomludur. doğru verilmiştir? II. L hücresi n = 4 kromozomludur. III. M hücresi 2n = 2 kromozomludur. Oluşan hücre Oluşan hücrelerin sayısı sayısı ifadelerinden hangileri doğrudur? 23 A) 8 46 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II B) 8 46 C) 32 46 D) II ve III E) I, II ve III D) 16 23 E) 16 10

6. Aşağıda ökaryot bir hücrenin çekirdeğinde bulunan 9. Aşağıda ökaryot bir canlıya ait kromozomun bölün- bazı yapıların şekilleri verilmiştir. me sırasındaki yapıları gösterilmiştir. Kromatin II III Sentromer İğ iplikleri Kinetekor I Buna göre numaralı yapıların isimleri aşağıdaki- Kardeş lerden hangisinde doğru eşleştirilmiştir? kromatitler I II III Buna göre, A) Kromozom DNA Nükleotit B) Kromozom Kromatin I. Kardeş kromatitler aynı genetik bilgilere sahip- C) Kromozom Gen Gen D) Kromatin Kromozom Kromatin tir. E) Kromatin Gen Gen II. İğ iplikleri sentromer bölgelerindeki kinetekor- Kromozom lara bağlanır. III. Kardeş kromatitler DNA kendini eşleştiğinde oluşur. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 7. DNA molekülü ile ilgili olarak, 10. Aşağıda ökaryot bir hücreye ait homolog kromozom I. Canlıların genetik bilgilerini taşır. II. Gen adı verilen yapı birimlerinden oluşur. ve kardeş kromatit yapıları gösterilmiştir. III. Her bir ipliğine kromatit adı verilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III B İ D) II ve III E) I, II ve III L KL MN G İ Homolog kromozom Kardeş kromatit çiftleri çiftleri S 8. Aşağıda hücre bölünmesinde karşılaşılan kavramla- A Buna göre aşağıdaki açıklamalardan hangisi 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ R yanlıştır? ra ait bazı açıklamalar verilmiştir. M A) K ve L’de aynı karaktere etki eden genler bulu- A • Kardeş kromatitleri bir arada tutar. L nur. • Sentromer bölgelerinde iğ ipliklerinin bağlandı- B) M ve N genetik olarak birbirinin kopyasıdır. C) K ve L üreme hücrelerinde birlikte bulunur. ğı proteinden oluşan yapılardır. D) K ve L farklı nükleotit dizilimine sahip olabilir. E) M ve N’nin aynı anda görülmesi hücrenin bölüne- • Bir kromozomu oluşturan iki parçanın her biridir. • DNA üzerinde bir karakterle ilgili bilgi taşıyan ceğini gösterir. parçalardır. ➡ UYARI Buna göre, tanımı verilmeyen terim aşağıdakiler- Ökaryot hücrede kromozom DNA ve proteinden olu- den hangisidir? şur. A) Homolog kromozom B) Gen C) Sentromer D) Kinetekor E) Kromatit 11

TEST-2 MİTOZ BÖLÜNMENİN EVRELERİ 1. Ökaryot, bir hücrenin mitoz bölünmesinde gerçekle- 4. Aşağıda bir hücrenin çekirdek DNA’sının zamana şen bazı olaylar aşağıdaki gibidir. bağlı değişim grafiği gösterilmiştir. I. İp ipliklerinin oluşması II. Kardeş kromatit ayrılması DNA miktarı III. Çekirdek zarının tekrar oluşması IV. Kromozomların ekvatoral düzleme yerleşmesi 2x V. DNA'nın kendini eşlemesi Buna göre, bölünme evreleri doğru sıralandığın- x II III IV da hangisi baştan üçüncü sırada yer alır? I A) I B) II C) III D) IV E) V Evreler 2. Aşağıda ökaryot bir hücrenin hayat döngüsüne ait Buna göre, numaralı evrelerin hangilerinde kar- deş kromatitlerinin ayrılması olayı gerçekleşmiş- evreler gösterilmiştir. tir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III (m) SitToekloinfaezz D) II ve III E) III ve IV PrMoefAtaanzfaafazz M toz G1 M rfaz İnte G2 S 5. Aşağıda bir hücrenin mitoz bölünmesine ait evreler ve bölünme sonucunda oluşan hücreler gösterilmiştir. B Buna göre DNA eşlenmesi, gösterilen evrelerin İ hangisinde gerçekleşir? L G A) G2 B) Anafaz C) G1 İ D) G0 E) S 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ 3. Mitoz bölünme sırasında gözlenen; S Buna göre mitoz bölünme ile ilgili olarak aşağı- A dakilerden hangisi yanlıştır? R M A) Bölünme öncesinde ana hücrede DNA eşlenme- A si gerçekleşir. L B) Bölünme sonucunda oluşan yavru hücrelerin I. DNA’nın eşlenmesi, genetik yapıları birbirleriyle aynı, ana hücreden farklıdır. II. sitoplazma bölünmesi, C) Bölünme sırasında kardeş kromatit ayrılması III. iğ ipliklerinin oluşması, gerçekleşir. IV. kardeş kromatitlerin ayrılması D) Yavru hücrelerin sitoplazma miktarları birbirin- den farklı olabilir. olaylarının hangileri bitki ve hayvan hücrelerinde benzer şekilde gerçekleşir? E) Bölünme sırasında iğ iplikleri önce oluşur sonra kaybolur. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve IV D) II ve IV E) I, III ve IV 12

6. Aşağıda farklı hücrelerin mitoz bölünmelerine ait ev- 9. I. Tek hücrelilerde büyüme II. Çok hücrelilerde eşeysiz üreme reler gösterilmiştir. III. Çok hücrelilerde büyüme I II III IV Yukarıdaki olaylardan hangileri mitoz bölünme ile gerçekleşebilir? Buna göre numaralı hücrelerle ilgili olarak aşağı- dakilerden hangisi yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) I, n = 3 kromozomlu bir hücrenin profazına aittir. B) II ve III, aynı hücreye ait olabilir. D) I ve II E) II ve III C) IV, bölünmesinin sonunda oluşan hücreler haploit 10. Aşağıda bir hücrenin mitoz bölünmesinde bazı evre- kromozom sayısına sahip olur. D) II, 2n = 4 kromozomlu bir hücrenin anafazına aittir. ler numaralı olarak verilmiştir. E) III, bölünmesinin sonunda oluşan yavru hücreler aynı genetik yapıya sahiptir. 7. Aşağıda ökaryot bir canlının vücut hücresine ait bir I II III hücrenin kromozom durumu gösterilmiştir. Buna göre verilen evrelerin eşleştirilmesi aşağı- dakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Buna göre hücrenin mitoz bölünmesinin anafaz I II III evresindeki kromozom durumu aşağıdakilerden A) İnterfaz Profaz Metafaz hangisinde doğru verilmiştir? B) Profaz Metafaz Telofaz C) Metafaz Profaz Telofaz D) Metafaz İnterfaz Anafaz E) Metafaz Profaz Anafaz A) B) C) B İ 11. Aşağıdaki canlılardan hangisi mitoz bölünme ge- L G çiremez? İ A) Bakteri B) Amip C) Arı D) E) D) Eğrelti otu E) Şapkalı mantar S A R 12. Hücrenin hayat döngüsü olan interfaz evresi G1, S M A ve G2 basamaklarından oluşur. 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ 8. Mitoz bölünmenin metafaz evresinde olan bir L Bu basamaklarla ilgili, hücre için, I. G1 evresinde DNA eşlenmesi gerçekleşir. I. DNA eşlenmesini tamamlamıştır. II. Kardeş kromatilleri ayrılmıştır. II. G2 evresinde DNA’nın doğru eşlenip eşlenmedi- ği kontrol edilir. III. Kromozomların en net görülebildiği evredir. III. G2 evresinin sonundaki DNA miktarı, S evresinin IV. İğ iplikleri oluşmuştur. başındaki DNA miktarının iki katıdır. ifadelerinden hangileri doğrudur? açıklamalarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, III ve IV E) II, III ve IV D) II ve III E) I, II ve III 13

TEST-3 BÖLÜM TESTİ - 1 1. Mitoz hücre bölünmesi ile ilgili olarak, 4. Aşağıda bitki ve hayvan hücrelerinde görülen mitoz I. n, 2n ve 3n kromozomlu hücrelerde görülebilir. bölünmeler karşılaştırılmıştır. II. İnsan vücudundaki tüm hücreler mitoz bölünme Bitki Hayvan geçirebilir. III. Kalıtsal çeşitliliğe neden olmaz. I. Sitokinez ara Sitokinez lamel oluşumu ile boğumlanma ile yargılarından hangileri doğrudur? gerçekleşir. gerçekleşir. II. DNA eşlenmesi inter- DNA eşlenmesi A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II fazda olur. interfazda olur. D) I ve III E) II ve III III. İğ ipliği oluşmaz. İğ ipliği oluşur. 2. Aşağıdaki şekilde bir hücrenin mitoz bölünmelerine IV. İki yavru hücre İki yavru hücre oluşur. oluşur. ait evreler karışık olarak verilmiştir. Büyüme, gelişme V. Büyüme, gelişme ve ve onarımda onarımda görevlidir. görevlidir. I II Buna göre numaralandırılan özelliklerden hangi- si yanlıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V III IV 5. Aşağıda mitoz bölünme geçirmekte olan hücrenin bir Buna göre evrelerin gerçekleşme sırası hangi se- evresi gösterilmiştir. çenekte doğru verilmiştir? A) I - II - III - IV B) I - III - IV - II B C) I - IV - II - III D) II - IV - I - III İ E) II - IV - III - I L G Buna göre mitoz bölünme geçiren ana hücrenin İ kromozom sayısı hangisinde doğru verilmiştir? 3. I. Kromatin ağın kısalıp kalınlaşarak kromozom- S A) 2n = 6 B) 2n = 4 C) n = 3 lar şeklinde görülmeye başlaması A D) n = 6 E) 2n = 12 II. Kromozomların kromatin ağa dönüşmesi R M 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ Yukarıdaki olayların mitoz bölünme sırasında A 6. Mitoz bölünme sonucu oluşan iki hücrede; gerçekleştikleri evreler hangi seçenekte doğru L I. kromozom sayısı, verilmiştir? II. DNA miktarı, I II III. nükleotit dizilişi, A) İnterfaz Profaz IV. organel sayısı, B) Profaz Anafaz V. büyüklük oranı C) Profaz Telofaz özelliklerinden hangileri farklı olabilir? D) Metafaz Telofaz A) I ve II B) IV ve V C) I, II ve III E) Anafaz Sitokinez D) II, IV ve V E) I, II, III ve V 14

7. Bitki hücrelerinin boyuna uzamalarını sağlayan me- 10. Bitkilerineşeyliüremesi ristematik hücreler bitkinin kök, gövde ucunda bulu- sırasında erkek üreme nurlar ve mitoz bölünebilirler. Aşağıda bir bitkinin kök hücrelerini taşıyan po- ucunda bulunan meristem hücrelerinin mikroskop lenlerin yapısında aynı görüntüsü verilmiştir. hücre içinde vejetatif çekirdek ve generatif çekirdek olmak üzere iki farklı çekirdek vardır. Buna göre, iki çekirdeğin aynı hücre sitoplaz- masında bir arada bulunmasını aşağıdakilerden hangisi en iyi açıklar? Meristematik A) Karyokinez sonrasında sitokinezin gerçekleşme- hücreler mesi Buna göre şekilde mikroskop görüntüsü verilen B) Karyokinez gerçekleşmeden sitokinezin gerçek- hücrelerin bölünmeleri sırasında; leşmesi C) DNA eşlenmesinin gerçekleşmemesi I. ara lamel oluşumu, D) Kardeş kromatitlerin birbirlerinden ayrılmaması II. kardeş kromatitlerin ayrılması, E) Sitokinezin ara lamel oluşumu ile gerçekleşmesi III. DNA’nın eşlenmesi olaylarının gerçekleşme sırası hangi seçenekte doğru verilmiştir? 11. Hücre döngüsünde yer alan interfaz evresi üç farklı A) I - II - III B) I - III - II C) II - I - III evreden oluşur. Bunlar G1, S ve G2 evreleridir. G1 evresinde hücre büyür, gelişir ve ait olduğu dokunun görevlerini gerçekleştirir. S evresinde DNA eşlenmesi D) III - I - II E) III - II - I (replikasyon) gerçekleşir. G1 evresindeyken “devam et” sinyali almayan bazı ileri derecede özelleşmiş si- nir, kas hücreleri gibi hücreler G0 evresine girerler ve bölünme özelliklerini kaybederler. G0 evresindeki bazı hücreler bazı faktörlerin etkisiyle tekrar G1 evresine 8. I. DNA’nın kendini eşlemesi dönüp bölünme özelliği de gösterebilirler. II. Kardeş kromatit ayrılması Buna göre G0 evresindeki hücrelerle ilgili olarak, III. Sentromer bölünmesi I. Metabolik aktivitelerini kaybetmişlerdir. IV. Sitoplazma bölünmesi II. Çekirdekleri bulunmaz. B İ III. Solunum ile enerji üretebilirler. L ifadelerinden hangileri doğrudur? Yukarıda verilen olaylardan hangileri mitoz bö- G lünme sırasında aynı evrede gerçekleşir? İ A) I ve II B) II ve III C) II ve IV A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) III ve IV E) I, II ve IV S D) II ve III E) I, II ve III A R 12. Vücuda ait hücrelerin kontrolsüz olarak bölünmeleri- M ne kanser adı verilir. 9. Mitoz bölünmenin sağladığı; A Buna göre; 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ L I. hücreler arası iletişim mekanizmalarında, I. büyüme, II. hücre döngüsünün kontrolünü sağlayan protein- lerde, II. eşeysiz üreme, III. kontrollü hücre ölümlerini gerçekleştiren meka- III. onarım (rejenerasyon) nizmalarda olaylarından hangileri tek ve çok hücreli canlılar- hangilerinde yaşanacak problemler kanserleş- da ortak olarak gerçekleşebilir? melere neden olabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 15

TEST-4 BÖLÜM TESTİ - 2 1. Hücrelerin bölünmesi belli kontrol noktalarında kont- 3. Mitoz bölünme sırasında; I. metafaz evresindeki kromozom sayısının ana- rol edilir ve belirli büyüme faktörlerinin etkisi ile hüc- reler bölünebilir. Bölünerek çoğalan hücreler yeterli faz evresinde iki katına çıkması, sayıya ulaştığında bölünme durdurulur. Eğer hücre- lerin bölünmelerinin kontrolü bozulursa doku içinde II. DNA’nın nükleotit dizilişinde değişikliklerin ger- anormal bölünmeler başlar ve tümör oluşumu görü- lür. Eğer bu tümör hücreleri bulundukları yerlerden çekleşmesi, ayrılıp kan ve lenf yoluyla vücudun farklı bölgelerine taşınırsa (metastaz) kanser adını alırlar. III. iğ ipliklerinin kaybolması olaylarının hangileri gerçekleşir? Kanserli hücreler A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Normal hücreler D) II ve III E) I, II ve III 4. Aşağıda mitoz bölünmenin bir evresine ait bazı özel- likler verilmiştir. • Kromozomlar tek sıra hâlinde ekvatoral düzleme yerleştir. • İğ ipliklerinin boyu uzar. • Sentrozomlar zıt kutuptadır. • Kromozomların en net görüldüğü evredir. Buna göre kanser hücreleriyle ilgili olarak, Buna göre, özellikleri belirtilen evre aşağıdakiler- I. Normal hücrelerden farklı olarak bölünmeyi den hangisidir? durduran sinyallere cevap vermezler. A) İnterfaz B) Profaz C) Metafaz II. Bir organdan başka bir organa taşınarak etkile- D) Anafaz E) Telofaz rini genişletebilirler. III. Replikasyon yapmadan bölünürler. 5. Aşağıda farklı hücrelerin bölünmeleri sırasındaki farklı B evreleri gösterilmiştir. ifadelerinden hangileri doğrudur? İ L A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III G İ D) II ve III E) I, II ve III S I II III A 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ 2. Bitki ve hayvan hücrelerinin mitoz bölünmesinde R M gerçekleşen; A L I. çekirdek zarının erimesi, II. iğ ipliklerinin oluşması, IV V III. sitoplazma bölünmesi sırasında hücre iskeleti Buna göre numaralı olarak verilen hücrelerden elemanlarının görev alması 2n = 2 kromozomlu hücrenin mitoz bölünmesine ait olanların gerçekleşme sırası hangisinde doğ- olaylarından hangileri bakterilerin bölünmesinde ru verilmiştir? görülmez? A) I - III - IV B) III - II - V A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III C) III - V - IV D) V - IV - I D) II ve III E) I, II ve III E) V - IV - II 16

6. Bir insanın deri hücresinin mitoz bölünme sonucu 9. Mitoz bölünme ile ilgili olarak aşağıdakilerden oluşturduğu hücrelerle, karaciğer hücresinin mitoz hangisi yanlıştır? bölünmesi sonucu oluşturduğu hücrelerle ilgili; A) İki yavru hücre oluşur. I. kromozom sayısı, B) Tek hücrelilerde üremeyi sağlar. II. organel sayısı, C) Kromozom sayısı değişmez. III. sitoplazma miktarı, D) Ökaryot hücrelerde görülür. IV. aktif gen çeşidi E) Kalıtsal çeşitlilik sağlanır. özelliklerinden hangileri kesinlikle aynıdır? 10. İnsanın embriyonik gelişimi sırasında yumurtanın A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III döllenmesi sonucunda oluşan zigot art arda yüzler- ce mitoz geçirerek aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi D) I, II ve IV E) II, III ve IV embriyonun oluşumunu sağlar. Zigot 7. Ökaryot bir hücrenin mitoz bölünmesinin meta- faz evresindeki kromatit sayısı bilindiğine göre; I. başlangıçtaki hücrenin kromozom sayısı, II. bölünme sonucunda oluşan hücrelerin kromo- zom sayısı, III. başlangıçtaki hücrenin organel sayısı değerlerinden hangileri bilinebilir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III Embriyo Bu hücrenin art arda mitoz bölünmeleri sonucunda 8. Bir hayvan hücresinin çekirdeğindeki DNA miktarının oluşmalarına rağmen embriyoya ait olan hücreler farklı doku ve organlarda farklı görevlere sahiptirler ve farklı işlevleri gerçekleştirirler. zamana bağlı değişimini gösteren grafik aşağıda ve- Mitoz bölünme sonucu oluşmalarına rağmen rilmiştir. farklı hücrelerin farklı işlevlerinin olması; DNA miktarı B I. aktif genlerinin farklı olması, İ L II. sitoplazma miktarlarının aynı olması, G III. bazı hücrelerin bölünme yeteneklerini kaybetmesi 2x İ durumlarından hangileri ile açıklanabilir? c x S A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III a b d A D) I ve II E) I ve III R M 11. Aşağıdaki seçeneklerde verilen bölünme evrele- Zaman A rinden hangisi 2n = 4 kromozomlu bir hücrenin Buna göre; L mitoz bölünmesine ait olamaz? 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ I. a evresinde hücrenin yüzey/hacim oranı azalır. A) B) C) II. b evresinde deoksiribonükleotit tüketimi artar. III. c evresinde sentromer bölünmesi gerçekleşir. IV. d evresinde ara lamel oluşumu başlar. D) E) ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 17

TEST-5 BÖLÜM TESTİ - 3 1. Hayvan hücrelerinin mitoz bölünmesinde; 4. Aşağıdaki şekilde bir bal arısının bal peteği içinde I. homolog kromozom ayrılması, larva döneminden ergin dönemine kadar geçen sü- II. sitokinezin ara lamel oluşumu ile gerçekleşmesi, reçte gerçekleştirdiği başkalaşım evreleri gösteril- III. iğ ipliklerinin oluşması miştir. olaylarından hangileri gerçekleşir? Bal arısı A) Yalnız I B) I ve III C) Yalnız III Larva D) I ve II E) I, II ve III 2. Aşağıdaki şekilde ökaryot bir hücrenin hayat döngü- Larvanın bir arı olması sürecinde hücrelerinde görülen bölünmeler ile ilgili olarak, sü gösterilmiştir. I. Sitoplazma bölünmesi boğumlanma ile gerçekle- (m) SitToekloinfaezz şir. M toz PrMoefAtaanzfaafazz G1 M S II. Oluşan yavru hücrelerinin tamamında sitoplaz- G2 ma miktarı aynıdır. İnte III. Farklı doku ve organların oluşumunda hücrelerin DNA’ya ait nükleotit dizilişleri değişir. rfaz açıklamalarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III Hayat döngüsünün G1, S ve G2 evreleri interfaz ev- 5. Bir hücrede mitoz bölünmenin gerçekleşebilmesi resini gösterirken M evresi mitotik evreyi göstermek- için; tedir. Mitotik evre de kendi içinde profaz, metafaz anafaz, telofaz ve sitokinezden oluşur. B I. çekirdek, Hayat döngüsü ile ilgili olarak, İ II. DNA, L III. sentriol, I. Gerçekleşme süresi hücreden hücreye farklılık G IV. hücre duvarı gösterebilir. İ II. Döngü, belli bölümlerde kontrol noktalarında kont- yapılarından hangileri kesinlikle bulunmalıdır? rol edilir. S III. Tüm canlı hücrelerde bu döngünün her evresi A A) I ve II B) II ve III C) II ve IV görülür. R D) I, II ve III E) II, III ve IV açıklamalarından hangileri doğrudur? M A 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III L D) II ve III E) I, II ve III 6. Mitoz bölünme sırasında gözlenen; I. DNA’nın kendini eşlemesi, 3. Aşağıdaki hücre döngüsü evrelerinin hangisinde II. kardeş kromatitlerin ayrılması, III. ara lamel oluşumu bulunan bir hücre diğerlerinden farklı miktarda DNA içermektedir? olaylarının gerçekleşme sırası hangisinde doğru verilmiştir? A) G1 B) S C) G2 D) Profaz E) Metafaz A) I - II - III B) I - III - II C) II - I - III D) II - III - I E) III - I - II 18

7. Aşağıda bir hücrenin mitoz bölünmesine ait bazı ev- 9. Aşağıda bir hücrede kromozomun replikasyon önce- reler karışık olarak gösterilmiştir. si ve sonrası durumları gösterilmiştir. I II III IV Buna göre işaretli yapılarla ilgili hangisi yanlıştır? A) K bölgesi sentromerdir. Buna göre bu evrelerin gerçekleşme sırası aşağı- B) L ve M homolog kromozomlardır. dakilerden hangisinde doğru verilmiştir? C) X ve Y kardeş kromatitler olup aynı kalıtsal yapı- A) I - II - III - IV B) I - III - II - IV lıdırlar. D) Y ve Z’nin nükleotid dizilişi aynıdır. C) II - I - III - IV D) II - I - IV- III E) L ve M aynı karaktere etki eden genleri taşır. E) III - II - IV - I 10. Aşağıda ökaryot bir hücrenin mitoz bölünmesine ait evreler gösterilmiştir. Mitoz sonucu oluşmuş hücreler 8. Kanser, sağlıklı hücrelerin bölünme kontrollerini kay- Buna göre bölünme sonucunda oluşan yavru hücrelerle ilgili olarak, bederek kontrolsüz hücre bölünmeleri sonucunda I. nükleotit dizilişi, tümör oluşturmasıdır. B II. organel sayısı, İ III. DNA miktarı Kanser L hücresi G niceliklerinden hangileri kesinlikle aynıdır? İ A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Sağlıklı S D) II ve III E) I, II ve III hücre A Tümör R M Sağlıklı hücrelerin kanser hücrelerine dönüşme- A 11. Bitki ve hayvan hücresinin mitoz bölünmesinde; 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ sinde; L I. ara lamel oluşumu ile sitokinezin gerçekleşmesi, I. hücreler arası haberleşmenin bozulması, II. iğ ipliklerinin sitoplazmadaki proteinler tarafın- II. programlanmış hücre ölümlerini kontrol eden gen- dan oluşturulması, lerin bozulması, III. bazı virüslerin hücrelerin genetik yapılarında de- III. kardeş kromatit ayrılması, ğişkenliğe neden olması IV. DNA replikasyonunun gözlenmesi faktörlerinden hangileri etkili olabilir? olaylarından hangileri ortaktır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) II ve III C) III ve IV D) II ve III E) I, II ve III D) I, II ve III E) II, III ve IV 19

TEST-6 BÖLÜM TESTİ - 4 1. Aşağıda mitoz bölünmekte olan bir hücre gösteril- 4. Aşağıda diploit bir hücreye ait mitoz bölünmenin miştir. profaz evresi gösterilmiştir. Buna göre bölünmekte olan hücrenin kromozom Buna göre bu hücrenin telofaz evresinde kro- sayısı ve bölünme evresi hangisinde doğru veril- mozom ve hücrenin durumu hangisinde doğru miştir? verilmiştir? A) 2n = 4, metafaz A) B) C) B) n = 4, metafaz C) 2n = 8, metafaz D) E) D) 2n = 8, profaz E) 2n = 4, profaz 2. Aşağıda farklı hücrelerin kromozom sayıları gösteril- miştir. I II III B 5. Ökaryot bir hücrenin mitoz bölünmesine ait pro- İ Buna göre numaralı hücrelerden hangileri mitoz L faz evresinde, bölünme geçirebilir? G İ I. çekirdek zarının ve çekirdekçiğin eriyerek kay- A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III bolması, II. iğ ipliklerinin kinetekorlara bağlanması, III. kromozomların kromatin ipliklere dönüşmesi D) II ve III E) I, II ve III S olaylarından hangileri gerçekleşir? A R A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III M A D) II ve III E) I, II ve III L 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ 3. Mitoz bölünmesinin metafaz evresinde 40 kroma- 6. Mitoz bölünme ile ilgili olarak, tit bulunan bir hücre ile ilgili olarak, I. Bir canlının farklı dokularındaki hücrelerin bölün- me hızı her zaman aynıdır. I. Profaz evresinde 20 kromozom bulunur. II. Farklı tür canlılarının hücrelerinin bölünme hızı II. Anafaz evresinde 40 kromozom bulunur. farklı olabilir. III. Bölünme sonucunda oluşan yavru hücrelerin kro- III. Farklı yaşlardaki kişilerin aynı organlarına ait mozom sayısı 20'dir. hücrelerin bölünme hızı farklı olabilir. açıklamalarından hangileri doğrudur? açıklamalarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 20

7. Çiğdem bitkisinden elde edilen kolşisin adı verilen 10. Aşağıdaki şekilde kromozom ve kromozom üzerin- kimyasal bir madde iğ ipliklerinin oluşumunu engel- deki bazı bölgeler numaralı olarak verilmiştir. ler. II Buna göre, III I. Kolşisin uygulanan bir hücrede interfaz gerçek- I leşse de bölünme tamamlanamaz. Buna göre numaralı bölgelerin doğru eşleştiril- mesi hangisinde doğru verilmiştir? II. Kolşisin kanser tedavisinde kullanılabilir. III. Kolşisin uygulanan hücrede sitokinez gerçekleş- meyeceğinden çift çekirdekli hücreler oluşur. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 8. Aşağıda mitoz bölünme sırasında gerçekleşen bazı I II III A) Kromatit Sentromer Kinetekor olaylar ve mitoz bölünmenin evreleri karışık olarak B) Kromatit Kinetekor Sentromer verilmiştir. C) Kromatin ağ Kinetekor Sentromer D) Kromatin ağ Sentromer Kinetekor I. Kardeş kromatitler ayrılır. a. Profaz E) Tetrat Sentromer Kinetekor Kromozomlar hücrenin II. b. Metafaz ortasına dizilir. Kromozomlar kromatin ağa III. c. Anafaz dönüşür. Çekirdek zarı erir ve çekir- IV. d. Telofaz dekçik kaybolur. Buna göre olayların gerçekleştiği evreler hangi- 11. Biyoloji dersinde laboratuvarda insan vücudun- sinde doğru verilmiştir? daki hücrelerin mitoz bölünme evrelerini incele- A) I. a B) I. b C) I. b D) I. c E) I. c mek isteyen bir öğrenci aşağıdaki hücrelerden II. b II. a II. d II. b II. b B hangisini kullanmalıdır? III. c III. c III. c III. d III. a İ A) Sperm hücresi IV. d IV. d IV. a IV. a IV. d L B) Sinir hücresi G C) Alyuvar hücresi İ D) Çizgili kas hücresi 9. İnterfaz öncesi X gr DNA’ya sahip bir hücrenin E) Epitel doku hücresi mitoz bölünmesine ait; S 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ I. profaz A II. metafaz R III. anafaz M A evrelerindeki DNA miktarları hangisinde doğru L verilmiştir? I II III 12. Mitoz bölünmenin metafaz evresinde bulunan bir hücre incelendiğinde aşağıdaki yapılardan A) 2x 2x x hangisinin görülmesi beklenmez? B) 2x x 2x A) Çekirdek zarı C) x x 2x B) İğ iplikleri D) 2x 2x 2x C) Kromozom E) x 2x 2x D) Kinetekor E) Sentromer 21

TEST-7 BÖLÜM TESTİ - 5 1. Aşağıdakilerden hangisi bitki, hayvan ve bakteri 4. Aşağıda diploit bir hücrenin mitoz bölünmesine ait hücrelerinin bölünmesi sırasında ortak olarak evreler gösterilmiştir. gerçekleşir? A) Çekirdek zarının erimesi KL M NP B) İğ ipliklerinin oluşması C) Ara lamel oluşumu ile sitokinezin gerçekleşmesi D) DNA’nın kendini eşlemesi Buna göre K,L,M,N ve P ile gösterilen hücrelerle E) Sentromer ayrılması ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 2. Mitoz bölünme ile ilgili olarak, A) Bölünme sonucu oluşacak hücrelerin kromozom I. İğ ipliklerinin bir kısmı kromozomlara bağlanır- sayıları ile K hücresinin kromozom sayısı aynı- dır. ken bir kısmı ise hücrenin boyunu uzamasında görev alır. B) L, M ve N hücrelerinin DNA miktarları aynıdır. II. Kromozomların en net görülüp sayılabildiği C) M ve N hücrelerinin kromozom sayıları aynıdır. evre metafazdır. D) L hücresinin DNA miktarı oluşacak yavru hücre- lerin DNA miktarının iki katıdır. III. Kardeş kromatitlerin ayrılması ve sentromer E) Bölünme sonucu oluşacak yavru hücrelerin DNA ayrılması aynı evrede gerçekleşir. dizilişleri aynıdır. ifadelerinden hangileri doğrudur? 5. I. Yüzey / hacim oranının azalması A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III II. Sitoplazma / çekirdek oranının artması D) II ve III E) I, II ve III B III. Hücre zarındaki madde alışverişinin yetersiz İ L olması G İ Yukarıdaki durumlarından hangileri hücrenin bölünmesinde etkili olabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ 3. İnsanda mitoz bölünme yeteneğine sahip bir ka- S 6. Mitoz hücre bölünmesi ile ilgili olarak, A I. Tek hücrelilerde çoğalmayı sağlayabilir. raciğer hücresinin hayat döngüsüne ait; R II. Çok hücrelilerde doku ve organların onarılma- M I. interfaz, A sını sağlar. II. karyokinez, L III. sitokinez III. Çok hücrelilerde üreme organlarında gerçek- evrelerinin gerçekleşme süresi en çok olandan leşebilir. en az olana sıralanışı hangisinde doğru verilmiş- tir? IV. Tek hücrelilerde büyümeyi sağlar. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) III ve IV C) I ve III A) I – II – III B) I – III – II C) II – I – III D) I, II ve III E) II, III ve IV D) II – III – I E) III – III – I 22

7. Aşağıda ökaryot bir hücrenin hayat döngüsü göste- 9. Aşağıdaki şekillerde insanda yumurtanın döllenmesi rilmiştir. sonucu oluşan zigotun embriyonik gelişimindeki ilk X günleri gösterilmiştir. 72 saat 48 saat Zigot 24 saat İlk 72 saatte hücre sayısının artmasına rağmen mitoz bölünme ile oluşan hücrelerin büyüklük- Z lerinin zigottan ve kendilerinden önceki hücre- lerden küçük olmasının sebebi hücre döngü- sündeki hangi evrenin gerçekleşmemesinden kaynaklanır? Y A) G1 B) S C) Profaz Buna göre X,Y ve Z ile gösterilen evrelerle ilgili D) Telofaz E) Sitokinez olarak, 10. 2n= 46 kromozomlu bir hücrenin mitoz bölünmesi ile I. DNA eşlenmesi X evresinde gerçekleşir. ilgili aşağıdaki tablo hazırlanmak istenmektedir. II. Kardeş kromatitlerin ayrılması Y evresinde Profaz evresindeki kromatit sayısı I gerçekleşir. Metafaz evresindeki kinetekor sayısı II III. Çekirdek zarının ve çekirdekçiğin oluşması Anafaz evresindeki kromozom sayısı III Z evresinde gerçekleşir. Bölünme sonucunda oluşan hücrelerin IV açıklamalarından hangileri doğrudur? her birinin kromozom sayısı A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III Buna göre numaralı bölgeler aşağıdakilerin han- gisinde doğru verilmiştir? A) I 46 B) I 92 II 92 II 92 8. Aşağıdaki şekilde mitoz bölünme geçirmekte olan III 46 III 92 IV 46 IV 46 hücrenin bir evresi gösterilmiştir. B İ C) I 46 D) I 92 L II 92 II 92 G III 92 III 46 IV 46 IV 46 İ S E) I 92 A R II 46 M III 46 A IV 92 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ Buna göre belirtilen evreye gelinceye kadar hüc- L rede; 11. Bölünme hazırlığında olan bir hücrenin interfaz I. replikasyon, evresinde; II. kromatin ipliklerin kısalarak kromozom hâlini I. büyüme, almaya başlaması, II. ATP ve protein sentezinin hızlanması, III. iğ ipliklerinin kaybolması III. DNA’nın kendini eşlemesi olaylarının hangilerinin gerçekleştiği kesindir? olaylarından hangileri gerçekleşir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 23

ETKİNLİK A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uy- B. Aşağıdaki cümlelerin sonuna doğru ise D, yanlış gun kelime ile doldurunuz. ise Y yazınız. 1. DNA’nın bir karakterle ilgili bilgi taşıyan parçalarına 1. Mitoz bölünme n, 2n ve 3n kromozomlu hücrelerde …………………. denir. görülebilir. (……) 2. Biri anneden diğeri babadan gelen aynı karaktere etki 2. Mitoz bölünme sadece ökaryot hücrelerde görülür. eden genleri taşıyan kromozomlara …...……. kromo- (……) zom denir. 3. Homolog kromozomlar genetik olarak birbirlerinin 3. Ökaryot hücrelerde DNA ve proteinin oluşturduğu kopyasıdır. (……) uzun, ince ipliklere ……………………. denir. 4. Replikasyon olayı interfazın S evresinde gerçekleşir. 4. DNA kendini eşledikten sonra oluşan bir birinin aynı- (……) sı iki kromatite …………………… kromatit denir. 5. Hücrelerdeki kromozom sayısı ile sentromer sayısı 5. Kardeş kromatitleri bir arada tutan yapıya …………… eşittir. (……) denir. 6. Bir hücredeki kromozomların en net olarak görülüp, 6. İnterfaz evresi ………………… , ……………….. ve sayılabildiği evre telofaz evresidir. (……) ………………..olmak üzere üç evreden oluşur. 7. Kardeş kromatitler metafaz evresinde ayrılırlar. 7. Mitoz bölünme tek hücrelilerde …………………….yi (……) sağlar. 8. Mitoz bölünmenin ………………… evresinde kromo- 8. İğ ipliklerinin sentromerlere bağlandığı yerlere kine- zomlar hücrenin ekvatoral düzlemine dizilirler. tekor adı verilir. (……) 9. Mitoz bölünmenin ………………….. evresinde çekir- 9. Bitki hücrelerinin mitoz bölünmeleri sırasında iğ ipliği B oluşmaz. (……) dek ve çekirdekçik eriyerek kaybolur. İ 10. Mitoz bölünmenin ……………………… evresinde L 10. Hayvan hücrelerinde sitokinez boğumlanma ile ger- G kardeş kromatitler ayrılır. İ çekleşir. (……) 11. Hayvan hücrelerinde iğ ipliklerini …………………….. 11. Bölünme özelliğini kaybeden canlı hücreler Go evre- organeli oluşturur. S sine girerler. (……) A 12. Bitki hücrelerinde sitokinez ……… ………….. oluşu- R 12. Tüm hücrelerde mitoz bölünme aynı sürede tamam- M mu ile gerçekleşir. lanır. (……) 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ A 13. Hücre döngüsünün kontrolünü kaybetmesi sonucun- L 13. Mitoz bölünme sonucu oluşan hücrelerin genetik ya- da oluşan anormal hücre kütlesine …………………… pıları birbirleriyle ve ana hücre ile aynıdır. (……) denir. 14. Kanser hücrelerinin kan veya lenf yoluyla diğer or- 14. Mitoz bölünme sonucu oluşan iki hücrenin sitoplaz- ganlara yayılmasına ……………………… denir. ma büyüklükleri aynıdır. (……) 15. Kanser tedavisinde …………… ve ………………. 15. Bitki hücrelerinde ara lamel golgi tarafından üretilir. yöntemleri kullanılır. (……) 24

C. Aşağıdaki soruları yapılandırılmış gridde veri- D. Aşağıdaki şekillerde boş bırakılan yerleri doldu- len kelimelerle cevaplayınız. runuz. Kromozom sayısı ve mitoz bölünmeye İnterfaz a Profaz b Metafaz c Anafaz d ait evre isimlerini yazınız. Telofaz e Sitokinez f Kromatin g Sentromer h Homolog i Kardeş j Ara lamel k Karyokinez l kromozom kromatit 1. ............. ............. 2. ............. ............. 1. Bitki hücrelerinde sitokinezin gerçekleşme şekli hangisidir? …………………… 2. DNA eşlenmesi mitoz bölünmenin hangi evresin- 3. ............. ............. 4. ............. ............. de görülür? ………………… 3. Karyokinez hangi evrelerden oluşur? …………… 4. DNA’nın kendini eşlemesi sonucu oluşan gene- tik olarak birbirinin kopyası olan yapılara ne de- nir?..................... 5. Biri anneden diğeri babadan gelen, şekil ve yapı E. Aşağıdaki şekillerde boş bırakılan yerleri dol- bakımından birbirine benzeyen kromozomlara durunuz. ne denir? ............................ Kardeş kromatitler ayrılır ve kromozoma dönüşür. DNA miktarı 6. Ökaryot bir hücrenin hücre döngüsünü oluşturan B 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİİNTERFAZ45 iki ana evre hangileridir? …………………… İ 123123123 L 7. DNA ve proteinin oluşturduğu ipliksi yapıya ne G 1 23 isim verilir? …………………… İ 2x x S 8. Replikasyonunu tamamlamış bir hücrede iki kar- A Evreler deş kromatiti bir arada tutan yapıya ne isim veri- R lir? …………………… M 1. ........................ evresi 2. ........................ evresi A 3. ........................ evresi 4. ........................ evresi L 9. Mitoz bölünme sırasında iğ ipliklerinin kayboldu- ğu ve iki yeni çekirdeğin oluştuğu evre hangisi- dir? …………………… 10. Kardeş kromatitlerin birbirlerinden ayrıldığı evre hangisidir? …………………… 5. ........................ evresi 25

1. ÜNİTE C. 1. k 2. a 3. b, c, d,e 4. j 5. i 6. f, l 7. g 8. h HÜCRE BÖLÜNMELERİ 9. e 10. d 1. BÖLÜM: D. 1. n = 3; metafaz 2. 2n = 4; anafaz MİTOZ BÖLÜNME 3. n = 4; telofaz 4. 2n = 2; profaz Test-1/ Canlılarda Hücre Bölünmesinin Gerekliliği ve Nedenleri Sayfa: 10 1. B 2. E 3. C 4. E 5. D 6. B 7. B 8. A E. 1. G1 evresi 2. S evresi 9. E 10. C 3. G2 evresi Test-2/ Mitoz Bölünmenin Evreleri Sayfa: 12 4. Anafaz 7. D 8. D 1. D 2. E 3. C 4. C 5. B 6. B 5. Sitokinez 9. E 10. E 11. A 12. D Test-3/ Bölüm Testi - 1 Sayfa: 14 7. E 8. B 1. D 2. C 3. C 4. C 5. C 6. B 9. B 10. A 11. B 12. E 2. BÖLÜM: EŞEYSİZ ÜREME Test-4/ Bölüm Testi - 2 Sayfa: 16 7. B 8. D Test-1/ Eşeysiz Üreme Sayfa: 29 1. B 2. E 3. C 4. C 5. D 6. A 7. D 8. A 9. E 10. A 11. B 1. C 2. D 3. E 4. E 5. D 6. E 9. D 10. E 11. E 12. E Test-5/ Bölüm Testi - 3 Sayfa: 18 7. D 8. E 1. C 2. B 3. A 4. A 5. A 6. A 9. D 10. C 11. C Test-2/ Bölüm Testi - 1 Sayfa: 31 7. D 8. E Test-6/ Bölüm Testi - 4 Sayfa: 20 1. B 2. A 3. E 4. C 5. C 6. D 7. B 8. D 9. E 10. D 11. E 12. E 1. A 2. E 3. E 4. C 5. B 6. D 9. D 10. A 11. E 12. A Test-7/ Bölüm Testi - 5 Sayfa: 22 B Test-3/ Bölüm Testi - 2 Sayfa: 33 7. B 8. C İ 1. D 2. E 3. A 4. C 5. E 6. D L 1. C 2. D 3. E 4. D 5. C 6. E 7. E 8. B 9. A 10. B 11. E G 9. E 10. E 11. C 12. A Etkinlik İ Sayfa: 24 10. SINIF SARMAL BİYOLOJİ A. 1. Gen 2. Homolog S Test-4/ Bölüm Testi - 3 Sayfa: 35 3. Kromatin 4. Kardeş A 1. E 2. E 3. D 4. B 5. C 6. E 7. B 8. A 5. Sentromer 6. G1, S ve G2 R 9. E 10. B 11. C 12. C 7. Üreme 8. Metafaz M Sayfa: 37 9. Profaz 10. Anafaz A 7. E 8. A 11. Sentrozom 12. Ara lamel L 13. Tümör 14. Metastaz 15. Kemoterapi, Radyoterapi Test-5/ Bölüm Testi - 4 1. A 2. B 3. C 4. D 5. B 6. D 9. B 10. E 11. E 12. D B. 1. D 2. D 3. Y 4. D 5. D Test-6/ Bölüm Testi - 5 Sayfa: 39 6. Y 7. Y 8. D 9. Y 10. D 7. B 8. D 11. D 12. Y 13. D 14. Y 15. D 1. E 2. E 3. C 4. D 5. A 6. B 9. D 10. E 11. C 12. D 200