ปริมาณสารสัมพันธ์

C=12 g, H=1 g ข. นา้ หนักโมเลกลุ ของ C2H2 = 26.0 หมายความว่า C2H2 1 mol หนัก 26.0 g  C2H2 2.5 mol หนัก = ( 2.5 mol) (26.0 g) (1 mol) = 65.0 g

ค. C2H2(g) 1 mol มปี ริมาตร 22.4 l ที่ STP  C2H2(g) 2.5 mol มปี ริมาตร = (2.5 mol) (22.4 l) ที่ STP (1 mol) = 56.0 l ท่ี STP

CaC2(s) + 2H2O(l) Ca(OH)2(aq) + C2H2(g) ……. 1 ง. จากสมการ CaC2 1 mol ทาปฏิกริ ิยาพอดกี บั H2O 2 mol CaC2 2.5 mol ทาปฏกิ ริ ิยากบั H2O (2 x 2.5) mol = 5.0 mol H2O 1 mol มนี า้ หนัก =18.0 g  H2O 5.0 mol มนี ้าหนัก = (18.0) (5.0) = 90 g

2.7 สารกาหนดปริมาณ เน่ืองจากสารเข้าทาปฏิกริ ิยาเคมกี นั ใน อตั ราส่วนโมลต่อโมลท่ีแน่นอน สารทีม่ ี ปริมาณน้อยกว่าจึงเป็ นตวั กาหนดว่าปฏิกริ ิยา สามารถเกดิ ผลผลติ ได้อย่างมากทส่ี ุดเท่าใด เราเรียกสารทม่ี ปี ริมาณน้อยนีว้ ่า สารกาหนดปริมาณ (Limiting reactant)

Ex จงคานวณว่าจะเตรียมลเิ ทียมออกไซด์ ได้กโ่ี มล จากลเิ ทยี ม 1.0 g และออกซิเจน 1.5 g สารใดเป็ นสารกาหนดปริมาณ สารใดเหลือและเหลือกก่ี รัม 4Li + O2 2Li2O (Li = 6.9, O = 16)

วธิ ีทา ลเิ ทียม(Li) 1.0 g = 1.0 g 6.9g/mol = 0.144 mol ออกซิเจน(O) 1.5 g = 1.5 g 32 g/mol = 0.0469 mol

4Li + O2 2Li2O พจิ ารณาจากสมการจะเหน็ ว่าลเิ ทียม 4 mol ทาปฏิกริ ิยาพอดกี บั ออกซิเจน 1 mol ดงั น้ัน ลเิ ทยี ม 0.144 mol ทาปฏิกริ ิยาพอดี กบั ออกซิเจน = 0.144 mol 4 = 0.036 mol

แต่มีออกซิเจนอยู่ถงึ 0.0469 mol ดงั น้ัน ออกซิเจนจะมอี ยู่มากเกนิ พอ และจะมีออกซิเจนทีเ่ หลือจากปฏิกริ ิยา 0.0469 – 0.036 = 0.0109 mol ส่วนลเิ ทยี มเป็ นสารกาหนดปริมาณ

2.8 ผลผลติ ตามทฤษฎแี ละผลผลติ ร้อยละ ผลผลติ ร้อยละ = ผลผลติ จริง x 100 ผลผลติ ตามทฤษฎี

ผลผลติ ตามทฤษฎี (theoretical yield) ปริมาณของผลผลติ ทอี่ าจเกดิ ขนึ้ ได้มากทสี่ ุด ซ่ึงคานวณได้จากสมการเคมที ด่ี ุล ผลผลติ แท้จริง(actual yield) ปริมาณของผลผลติ ทเี่ กดิ ขนึ้ จริง ซ่ึงวดั หรือช่ังได้จากการทดลอง จะน้อยกว่าผลผลติ ตามทฤษฎเี กือบเสมอไป (น้อยคร้ังมากทจี่ ะเท่ากนั แต่มมี ากกว่าไม่ได้)

Ex เมื่อนา C2H4 1.93 กรัม มาเผาไหม้กบั ออกซิเจนทีม่ ากเกนิ พอ พบ CO2 เกดิ ขนึ้ เพยี ง 3.44 กรัม เท่าน้ัน จงคานวณผลผลติ ร้อยละของ CO2 นี้ ( C = 12.0 , H = 1.0 , O = 16.0 )

วธิ ีทา สมการทดี่ ุลของปฏกิ ริ ิยานีค้ ือ C2H4 + 3O2 2CO2 + 2H2O 1 mol 2 mol 28.0 g 88.0 g C2H4 28.0 g เกดิ CO2 88.0 g  C2H4 1.93 g เกดิ CO2 X g X = (88.0 g) (1.93g) (28.0g) CO2 = 6.07 g

CO2 6.07 g นี้ คือ ผลผลติ ตามทฤษฎี แต่การทดลองพบ CO2 เกดิ เพยี ง 3.48 g คือ ผลผลติ แท้จริง  ผลผลติ ร้อยละของ CO2 = 3.48 x 100 6.07 = 57.33 %

1. จงคำนวณหำจำนวนโมลของ Sn 17.5 g 2. จงคำนวณมวลเป็นกรมั ของเมทลิ แอลกอฮอล์ (CH3OH) 0.20 mol 3. เบนซนี (C6H6) 6.0 g มีจำนวนโมเลกุลเทำ่ ใด 4. ออกไซดห์ นึง่ มไี นโตรเจน 30.4 % เปน็ องคป์ ระกอบ จงหำสูตรเอมพริ ิกัลป์ของสำร น้ี 5. ไดไนโตรเจนเพนตะออกไซด์ (N2O5) 25.0 g มี ไนโตรเจนอะตอมกโี่ มลและกกี่ รัม 6. เอทลิ นี โบรไมด์ (C2H4Br2) ทำปฏิกริ ยิ ำเผำไหมก้ บั ตะกวั่ (Pb) ดงั สมกำร ถำ้ ใช้ C2H4Br2 0.80 mol ทำปฏิกิรยิ ำกบั Pb 145.0 g และมีออกซเิ จนอย่ำงเหลอื เฟือ C2H4Br2 + Pb + O2 --------> PbBr4 + CO2 + H2O ก. สำรใดเปน็ สำรกำหนดปรมิ ำณ ข. มสี ำรใดเหลอื และเหลอื ก่กี รมั ค. O2 ถกู ใชไ้ ปกโี่ มล ง. มี CO2 เกิดข้นึ ก่ีลติ ร STP จ. ถำ้ PbBr4 ท่ีรวบรวมได้จำกกำรทดลองมเี พยี ง 190.0 g จงหำผลผลติ รอ้ ยละของสำรนี้