สัปดาห์ที่ 9 ปริมาณสารสัมพันธ์

C=12 g, H=1 gข. นา้ หนักโมเลกลุ ของ C2H2 = 26.0หมายความว่า C2H2 1 mol หนัก 26.0 g C2H2 2.5 mol หนัก = ( 2.5 mol) (26.0 g) (1 mol) = 65.0 g

ค. C2H2(g) 1 mol มปี ริมาตร 22.4 l ที่ STP C2H2(g) 2.5 mol มปี ริมาตร = (2.5 mol) (22.4 l) ที่ STP (1 mol) = 56.0 l ท่ี STP

CaC2(s) + 2H2O(l) Ca(OH)2(aq) + C2H2(g) ……. 1ง. จากสมการ CaC2 1 mol ทาปฏิกริ ิยาพอดกี บั H2O 2 molCaC2 2.5 mol ทาปฏกิ ริ ิยากบั H2O (2 x 2.5) mol = 5.0 mol H2O 1 mol มนี า้ หนัก =18.0 g H2O 5.0 mol มนี ้าหนัก = (18.0) (5.0) = 90 g

2.7 สารกาหนดปริมาณ เน่ืองจากสารเข้าทาปฏิกริ ิยาเคมกี นั ในอตั ราส่วนโมลต่อโมลท่ีแน่นอน สารทีม่ ีปริมาณน้อยกว่าจึงเป็ นตวั กาหนดว่าปฏิกริ ิยาสามารถเกดิ ผลผลติ ได้อย่างมากทส่ี ุดเท่าใดเราเรียกสารทม่ี ปี ริมาณน้อยนีว้ ่าสารกาหนดปริมาณ (Limiting reactant)

Ex จงคานวณว่าจะเตรียมลเิ ทียมออกไซด์ได้กโ่ี มล จากลเิ ทยี ม 1.0 g และออกซิเจน 1.5 gสารใดเป็ นสารกาหนดปริมาณสารใดเหลือและเหลือกก่ี รัม4Li + O2 2Li2O(Li = 6.9, O = 16)

วธิ ีทาลเิ ทียม(Li) 1.0 g = 1.0 g 6.9g/mol = 0.144 molออกซิเจน(O) 1.5 g = 1.5 g 32 g/mol = 0.0469 mol

4Li + O2 2Li2Oพจิ ารณาจากสมการจะเหน็ ว่าลเิ ทียม 4 molทาปฏิกริ ิยาพอดกี บั ออกซิเจน 1 molดงั น้ัน ลเิ ทยี ม 0.144 mol ทาปฏิกริ ิยาพอดีกบั ออกซิเจน = 0.144 mol 4 = 0.036 mol

แต่มีออกซิเจนอยู่ถงึ 0.0469 molดงั น้ัน ออกซิเจนจะมอี ยู่มากเกนิ พอและจะมีออกซิเจนทีเ่ หลือจากปฏิกริ ิยา0.0469 – 0.036 = 0.0109 molส่วนลเิ ทยี มเป็ นสารกาหนดปริมาณ

2.8 ผลผลติ ตามทฤษฎแี ละผลผลติ ร้อยละ ผลผลติ ร้อยละ = ผลผลติ จริง x 100 ผลผลติ ตามทฤษฎี

ผลผลติ ตามทฤษฎี (theoretical yield) ปริมาณของผลผลติ ทอี่ าจเกดิ ขนึ้ ได้มากทสี่ ุด ซ่ึงคานวณได้จากสมการเคมที ด่ี ุลผลผลติ แท้จริง(actual yield) ปริมาณของผลผลติ ทเี่ กดิ ขนึ้ จริง ซ่ึงวดั หรือช่ังได้จากการทดลอง จะน้อยกว่าผลผลติ ตามทฤษฎเี กือบเสมอไป (น้อยคร้ังมากทจี่ ะเท่ากนั แต่มมี ากกว่าไม่ได้)

Ex เมื่อนา C2H4 1.93 กรัมมาเผาไหม้กบั ออกซิเจนทีม่ ากเกนิ พอพบ CO2 เกดิ ขนึ้ เพยี ง 3.44 กรัม เท่าน้ันจงคานวณผลผลติ ร้อยละของ CO2 นี้( C = 12.0 , H = 1.0 , O = 16.0 )

วธิ ีทา สมการทดี่ ุลของปฏกิ ริ ิยานีค้ ือC2H4 + 3O2 2CO2 + 2H2O 1 mol 2 mol28.0 g 88.0 g C2H4 28.0 g เกดิ CO2 88.0 g C2H4 1.93 g เกดิ CO2 X g X = (88.0 g) (1.93g) (28.0g)CO2 = 6.07 g

CO2 6.07 g นี้ คือ ผลผลติ ตามทฤษฎีแต่การทดลองพบ CO2 เกดิ เพยี ง 3.48 gคือ ผลผลติ แท้จริง ผลผลติ ร้อยละของ CO2 = 3.48 x 100 6.07 = 57.33 %

1. จงคำนวณหำจำนวนโมลของ Sn 17.5 g2. จงคำนวณมวลเป็นกรมั ของเมทลิ แอลกอฮอล์ (CH3OH) 0.20 mol3. เบนซนี (C6H6) 6.0 g มีจำนวนโมเลกุลเทำ่ ใด4. ออกไซดห์ นึง่ มไี นโตรเจน 30.4 % เปน็ องคป์ ระกอบ จงหำสูตรเอมพริ ิกัลป์ของสำร น้ี5. ไดไนโตรเจนเพนตะออกไซด์ (N2O5) 25.0 g มี ไนโตรเจนอะตอมกโี่ มลและกกี่ รัม6. เอทลิ นี โบรไมด์ (C2H4Br2) ทำปฏิกริ ยิ ำเผำไหมก้ บั ตะกวั่ (Pb) ดงั สมกำร ถำ้ ใช้ C2H4Br2 0.80 mol ทำปฏิกิรยิ ำกบั Pb 145.0 g และมีออกซเิ จนอย่ำงเหลอื เฟือ C2H4Br2 + Pb + O2 --------> PbBr4 + CO2 + H2O ก. สำรใดเปน็ สำรกำหนดปรมิ ำณ ข. มสี ำรใดเหลอื และเหลอื ก่กี รมั ค. O2 ถกู ใชไ้ ปกโี่ มล ง. มี CO2 เกิดข้นึ ก่ีลติ ร STP จ. ถำ้ PbBr4 ท่ีรวบรวมได้จำกกำรทดลองมเี พยี ง 190.0 g จงหำผลผลติ รอ้ ยละของสำรนี้