เล่มรวมบทเรียนสำเร็จรูปออนไลน์ รายวิชา ระบบขับเคลื่อนเบื้องต้น

บทเรยี นสําเร็จรูปแบบออนไลน รายวชิ า ระบบควบคมุ การขับเคลอ่ื นเบอ้ื งตน Online Program Instructional of Basic Drive Control System Subject นายรงั สมิ ันตุ จติ ระยนต รหัส 62201270074 นายวริ ทิ ธิ์พล ทบั ขนั รหสั 62201270078 นายสวุ จิ กั ขณ เจริญสนั ตสิ ขุ รหสั 62201270088 โครงการน้ีเปน สว นหน่ึงของการศกึ ษาตามหลักสูตรประกาศนียบัตรวชิ าชีพ (ปวช.) พ.ศ. 2562 สาขางานเมคคาทรอนิกส สาขาวิชาเมคคาทรอนิกส วิทยาลัยเทคนคิ สัตหบี ปก ารศกึ ษา 2563

ใบรบั รองโครงการ สาขาวิชาเมคคาทรอนกิ ส วทิ ยาลัยเทคนคิ สัตหบี ช่ือโครงการ บทเรียนสําเรจ็ รูปแบบออนไลน รายวชิ า ระบบควบคุมการขับเคลอื่ นเบื้องตน โดย นายรงั สมิ ันตุ จติ ระยนต นายวริ ทิ ธพล ทับขัน นายสวุ จิ กั ขณ เจริญสนั ติสขุ ไดรับอนุมัติใหนบั เปน สว นหนึ่งของการศึกษาตามหลักสตู รประกาศนยี บัตรวิชาชีพ (ปวช.) พ.ศ 2562 สาขาวิชาเมคคาทรอนกิ ส วิทยาลัยเทคนิคสตั หีบ …………………………………………………หัวหนาสาขาวิชาเมคคาทรอนิกส (นายสมบตั ิ อินยิน) วนั ท่ี 22 เดอื น ตลุ าคม พ.ศ 2564 คณะกรรมการสอบโครงการ …………………………………………………ประธานกรรมการ (นายสมบัติ อินยิน) …………………………………………………ครูทป่ี รกึ ษาที่ 1 …………………………………………………ครทู ป่ี รกึ ษาท่ี 2 (นางสาวศริ ิวรรณา ฐาปนะดิลก) (นางสาวณฐั สุดา เกยี รติธิวัฒน) …………………………………………………กรรมการ …………………………………………………กรรมการ (นายสมบัติ ฆองสง เสยี ง) (นางสาวพชิ ญช นก อ่ิมพิทกั ษ) …………………………………………………กรรมการ (นางสาวศศิกานต จันทรส มปอง)

โครงการ ข โดย บทเรียนสาํ เรจ็ รปู แบบออนไลน รายวิชา ระบบควบคมุ การขบั เคลอ่ื นเบื้องตน สาขาวชิ า นายรังสมิ ันตุ จิตระยนต สาขางาน นายวริ ิทธ์พิ ล ทบั ขนั ครทู ่ปี รกึ ษา นายสวุ จิ ักขณ เจรญิ สันตสิ ุข ครูทีป่ รึกษารวม เมคคาทรอนิกส จํานวนหนา เมคคาทรอนิกส ปก ารศกึ ษา อาจารยศริ วิ รรณา ฐาปนะดิลก อาจารยณฐั สุดา เกยี รติธิวัฒน 74 หนา 2564 บทคัดยอ เนื่องจากปจจุบันวิทยาลัยเทคนิคสัตหีบไดเล็งเห็นถึงศักยภาพดานการพัฒนาสมรรถนะภาพ ของนักเรียน นักศกึ ษาจากการเรียนในสว นวิชาระบบการควบคุมการขับเคลื่อนเบ้ืองตน ซงึ่ เปน สว นหนึ่ง ของสาขาวิชา ชา งเมคคาทรอนิกสท่ีทางวิทยาลัยเทคนิคสัตหบี ไดใหความสําคัญ จงึ สนบั สนุนใหนักเรียน นักศึกษาเรียนรู เกยี่ วกบั ระบบควบคุมการขับเคลื่อนโดยการศึกษาผาน บทเรยี นสําเร็จรูปแบบออนไลน เพื่อฝกทักษะให เรียนรูระบบการเคลื่อนที่และใหเกิดประโยชนสูงสุดตอผูเรียนและการศึกษาที่ผานมา นน้ั สาขาวิชาชา งเมคคาทรอนกิ สยงั มไิ ดมบี ทเรียนสาํ เร็จรูปแบบออนไลนเพอื่ ใชในการศึกษา

1 กิตติกรรมประกาศ โครงงานฉบับนี้สําเร็จลุลวงดวยดีเนื่องจากความรวมมือรวมใจของสมาชิกภายในกลุม ทุก ทาน คณะผูจัดทาํ ขอขอบพระคุณอาจารยศิรวิ รรณา ฐาปนะดิลก อาจารยณัฐสดุ า เกียรตธิ ิวัฒนซงึ่ เปน อาจารยที่ปรึกษาที่ไดใหคําแนะนํา แนวคิด ตลอดจนแกไขขอบกพรองมาโดยตลอด และอาจารย ประจําแผนกวิชาชางเมคคาทรอนิกสเปนอยางยิ่ง ที่ไดใหคําแนะนํา ปรึกษาในการแกไขปญหาตางๆ ตลอดจนถงึ ขอ มูลทเ่ี ปนประโยชนตอ การสรา งชนิ้ งาน ขอบพระคุณบิดา มารดา และผูมีพระคุณสําหรับการใหความสนับสนุนทุกสิ่งอยาง ดาน การศึกษามาตลอดจนถึงปจจบุ นั รวมทงั้ เปนกําลงั ใจที่ดีเสมอ และสดุ ทา ยตอ งขอขอบคุณเพื่อนๆ ที่ให กําลังใจมาโดยตลอดจนโครงการฉบับน้สี ําเรจ็ ลลุ ว งไปไดดว ยดี คณะผูจัดทํา

สารบญั ง เรอ่ื ง หนา ใบรบั รองโครงการ ก บทคัดยอ ข กิตติกรรมประกาศ ค สารบญั ง สารบัญ(ตอ ) จ สารบัญรปู ภาพ ฉ สารบญั รปู ภาพ(ตอ) ช สารบัญตาราง ฌ บทท่ี 1 บทนํา 1 1 1.1 ทมี่ าและความสําคัญ 1 1.2 วตั ถุประสงค 1 1.3 ขอบเขตของโครงงาน 2 1.4 ประโยชนท่คี าดวาจะไดร ับ 3 บทท่ี 2 ทฤษฏีท่ีและเอกสารทเ่ี กีย่ วของ 3 2.1 การสรางเวบ็ เพจดว ย Google Sites 7 2.2 บทเรียนสาํ เรจ็ รูป 8 2.3 บทเรยี นสําเรจ็ รูปออนไลน 15 2.4 การขบั เคล่ือนดว ยระบบนวิ เมติกส 39 2.5 งานวิจยั ท่ีเกี่ยวของ 40 บทท่ี 3 วิธกี ารดาํ เนินงาน 41 3.1 การศกึ ษาขอมูลตา งๆ 45 3.2 อุปกรณทํางานชนดิ ตา งๆ ในระบบนิวเมตกิ ส 49 3.3 การออกแบบโครงสรา งในแตล ะสว นของเวป็ ไซต 52 บทท่ี 4 ผลการดาํ เนนิ งาน 52 4.1 ขัน้ ตอนการเตรยี มแบบทดสอบกอนเรยี นและหลังเรียน 52 4.2 ขั้นตอนการทดสอบ

สารบัญ (ตอ ) จ เรอ่ื ง หนา 4.3 ผลการทดสอบของโครงงาน 53 4.4 ผลการทดสอบกอนเรียนและหลังเรยี น 53 4.5 ส่อื การเรียนการสอนออนไลน 54 55 บทที่ 5 การสรุปผลและขอ เสนอแนะ 55 5.1 สรปุ ผลการดําเนินการ 55 5.2 อภปิ รายปญ หา 56 5.3 ขอ เสนอแนะ 57 58 เอกสารอา งองิ 59 ภาคผนวก 62 67 ภาคผนวก ก 71 ภาคผนวก ข ภาคผนวก ค ภาคผนวก ง

ฉ สารบัญรปู หนา 3 เรือ่ ง 4 รูปท่ี 2.1 Google Sites 4 รูปที่ 2.2 การเขา ถงึ Drive 5 รูปที่ 2.3 การสรางเว็ปไซต 5 รปู ท่ี 2.4 การปอนช่ือเว็บและปรับขนาดตวั อักษร 6 รูปท่ี 2.5 การแชรเ ว็ปไซต 6 รปู ท่ี 2.6 การฝงจากเวป็ 7 รูปท่ี 2.7 หนาเวบ็ ไซต 8 รูปที่ 2.8 บทเรยี นสําเรจ็ รูปแบบเสน ตรง Linear (Program) 15 รูปท่ี 2.9 บทเรยี นแบบสาขา (Branching Program) 16 รปู ที่ 2.10 อปุ กรณท าํ งานในระบบนิวเมตกิ ส 16 รปู ที่ 2.11 ลกั ษณะโครงสราง 17 รปู ท่ี 2.12 การทาํ งานของกระบอกสบู ทางเดียว 17 รปู ท่ี 2.13 ลักษณะการใชงาน 18 รปู ท่ี 2.14 รูปรางอุปกรณ 19 รูปที่ 2.15 ลกั ษณะโครงสราง 19 รปู ท่ี 2.16 การทํางานของกระบอกสบู ทาํ งาน 2 ทิศทาง 20 รูปที่ 2.17 ลักษณะการใชงานของกระบอกสูบทาํ งาน 2 ทิศทาง 20 รูปที่ 2.18 รูปรางของอุปกรณของกระบอกสบู ทาํ งาน 2 ทิศทาง 21 รปู ที่ 2.19 ลักษณะโครงสรา งกระบอกสบู ทาํ งาน 2 ทศิ ทางแบบมเี บาะลมกนั กระแทก 21 รูปที่ 2.20 การทาํ งาน 22 รูปท่ี 2.21 รูปรางของอุปกรณ 22 รปู ท่ี 2.22 ลกั ษณะโครงสรา งของกระบอกสบู ทาํ งานสองทางแบบกา นสบู สองขาง 23 รูปท่ี 2.23 การทาํ งานของกระบอกสบู ทํางานสองทางแบบกานสูบสองขาง 23 รูปท่ี 2.24 ลกั ษณะการใชงาน 24 รปู ที่ 2.25 รปู รา งของอุปกรณ รูปที่ 2.26 ลักษณะโครงสราง

ช สารบญั รปู (ตอ ) หนา 24 เร่ือง 25 รปู ท่ี 2.27 การทาํ งาน 25 รูปที่ 2.28 รูปรางของอุปกรณ 26 รูปที่ 2.29 ลกั ษณะโครงสรา ง 26 รปู ที่ 2.30 การทาํ งาน 27 รปู ท่ี 2.31 ลกั ษณะการใชงาน 27 รปู ที่ 2.32 รปู รา งของอุปกรณ 28 รูปท่ี 2.33 ลักษณะโครงสรา ง 28 รูปท่ี 2.34 การทํางาน 29 รปู ที่ 2.35 ลักษณะการใชง าน 29 รปู ท่ี 2.36 รูปรา งของอุปกรณ 30 รปู ที่ 2.37 ลกั ษณะโครงสราง 30 รปู ท่ี 2.38 การทํางาน 31 รปู ท่ี 2.39 ลกั ษณะการใชง าน 31 รูปท่ี 2.40 รปู รา งของอุปกรณ 32 รูปท่ี 2.41 ลักษณะโครงสรา ง 32 รปู ท่ี 2.42 การทํางาน 33 รปู ที่ 2.43 รปู รางของอุปกรณ 33 รปู ที่ 2.44 สัญลกั ษณท่ัวไป 35 รปู ที่ 2.45 สญั ลักษณแบบพิเศษ รูปที่ 2.46 การหาคาแรงของกระบอกสบู ท่ีคดิ คาแรงตานเนอ่ื งจากความเสียดทาน 36 37 10% ของแรงทางทฤษฎี 38 รูปที่ 2.47 อุปกรณท ี่ทาํ งานในลกั ษณะของการหมุนแกวง (Rotary Cylinder) 38 รปู ท่ี 2.48 อปุ กรณห มุนแกวงแบบใบพดั เลือ่ น รปู ท่ี 2.49 มอเตอรลมแบบลูกสบู รปู ท่ี 2.50 มอเตอรล มแบบใบพดั เลื่อน

สารบัญรปู (ตอ ) ซ เร่ือง หนา รูปท่ี 3.1 ขั้นตอนการดําเนนิ การการจัดทําสื่อการเรยี นการสอนออนไลน 40 รูปที่ 3.1 ขัน้ ตอนการดําเนนิ การการจัดทาํ สื่อการเรียนการสอนออนไลน (ตอ) 41 รปู ที่ 3.2 ข้ันตอนการสรางเว็บ 42 รูปที่ 3.3 ขน้ั ตอนการต้งั ชอ่ื เว็บไซต 42 รูปที่ 3.4 สรา งเมนูเพจ 43 รูปท่ี 3.5 การออกแบบเอกสาร 43 รปู ท่ี 3.6 การสรางลงิ คในเว็บไซต 44 รปู ท่ี 3.7 การเชอ่ื มขอมูลจากไดรฟ 44 รปู ท่ี 3.8 ข้นั ตอนการเผยแพรเ ว็บไซต 44 รูปที่ 3.9 อปุ กรณทาํ งานในระบบนิวเมตกิ ส 45 รปู ท่ี 3.10 Vacuum Gripper 46 รปู ท่ี 3.11 Gripper 46 รูปที่ 3.12 สัญลกั ษณแบบทัว่ ไป 48 รปู ที่ 3.13 สัญลกั ษณแบบพิเศษ 49 รปู ที่ 3.14 หนา Home 50 รูปที่ 3.15 หนา Linear Actuator 50 รปู ท่ี 3.16 หนา Special Actuator 51 รปู ที่ 4.1 ข้นั ตอนการเตรียมแบบทดสอบกอนเรียนและหลังเรียน 52 รปู ท่ี 4.2 ส่อื การเรยี นการสอนออนไลน 54

สารบัญตาราง ฌ เรอ่ื ง หนา ตารางที่ 4.1 ผลการทดสอบกอนเรยี นและหลงั เรียน 53 ตารางท่ี 4.1 ผลการทดสอบกอนเรยี นและหลังเรียน(ตอ) 54

1 บทที่ 1 บทนาํ 1.1 ท่มี าและความสําคัญ เน่ืองจากปจจุบันวิทยาลัยเทคนิคสัตหีบไดเล็งเห็นถึงศักยภาพดานการพัฒนาสมรรถนะภาพ ของนักเรียน นักศึกษาจากการเรียนในสวนวิชาระบบการควบคุมการขับเคลื่อนเบื้องตน ซึ่งเปนสวน หนึ่งของสาขาวิชา ชางเมคคาทรอนิกสที่ทางวิทยาลัยเทคนิคสัตหีบไดใหความสําคัญ จึงสนับสนุนให นักเรียนนักศึกษาเรียนรู เกี่ยวกับระบบควบคุมการขับเคลื่อนโดยการศึกษาผาน บทเรียนสําเร็จรูป แบบออนไลน เพื่อฝกทักษะให เรียนรูระบบการเคลื่อนที่และใหเกิดประโยชนสูงสุดตอผูเรียนและ การศึกษาทผ่ี านมาน้ันสาขาวิชาชา ง เมคคาทรอนิกสย ังมิไดมีบทเรยี นสําเรจ็ รูปแบบออนไลนเพื่อใชใน การศึกษา คณะผูจัดทําจึงไดเล็งเห็นปญหาที่เกิดขึ้นจึงเกิดแนวคิดในการแกปญหาโดยสราง \"บทเรียน สําเร็จรปู แบบออนไลน รายวชิ า ระบบควบคุมการขบั เคล่ือนเบ้ืองตน \" โดยประยุกตใช Google Sites เพือ่ ใหมกี ารศกึ ษาและนําความรูไปประยุกตใชง านไดจรงิ ในวทิ ยาลยั เทคนิคสตั หีบ 1.2 วตั ถปุ ระสงค 1.2.1 เพื่อศกึ ษาการทํางานและการควบคุมระบบการขับเคล่ือนเบอื้ งตน 1.2.2 เพอ่ื สรางสือ่ บทเรยี นสาํ เรจ็ รูปแบบออนไลน รายวชิ า ระบบควบคมุ การขบั เคลือ่ นเบื้องตน 1.2.3 เพ่ือใชเปนสอื่ การเรยี นการสอนใหนักเรียนศึกษามีความสนใจในวชิ าระบบการควบคุมการ ขับเคลอ่ื นเบอื้ งตน 1.3 ขอบเขตของโครงงาน 1.3.1 สรางสื่อการสอนบทเรียนสําเร็จรูปแบบออนไลน รายวิชา ระบบควบคุมการขับเคลื่อน เบื้องตน 1.3.2 ใช Google Sites ในการสรางสอื่ 1.3.3 มเี นื้อหาเกีย่ วกับระบบควบคมุ การขับเคลือ่ นเบื้องตน

2 1.4 ประโยชนท ่คี าดวา จะไดรบั 1.4.1 นักเรียนนักศกึ ษาไดม ีความเขา ใจเกย่ี วกับระบบควบคุมการขับเคลื่อนเบือ้ งตน 1.4.2 นักเรียนนักศกึ ษาสามารถนําความรูที่ไดจากบทเรียนไปตอยอดได 1.4.3 บทเรียนสําเร็จรูปแบบออนไลน รายวิชา ระบบควบคุมการขับเคลื่อนเบื้องตนมีเนื้อหา ถกู ตอ งและสามารถนาํ มาใชเ ปนสื่อการสอนได 1.4.4 นักเรียนนักศึกษามีความสามัคคีรวมมือรวมใจในการทํางานและศึกษาชิ้นงาน ปฏิบัติ หนา ท่ีทตี่ นเองไดรับมอบหมายได

3 บทที่ 2 ทฤษฎแี ละเอกสารทเี่ กี่ยวของ ในการศกึ ษาทาํ บทเรยี นสาํ เร็จในรปู แบบออนไลนเรื่องอุปกรณทํางานในระบบนวิ เมติกส ผศู กึ ษาไดศกึ ษาทฤษฎแี ละเอกสารท่เี ก่ยี วของจาํ แนกออก ดงั นี้ 2.1 การสรางเวบ็ เพจ ดว ย Google Site 2.2 บทเรยี นสาํ เร็จรปู 2.3 บทเรียนออนไลน 2.4 ระบบการขบั เคล่ือนดวยระบบนวิ เมตกิ ส 2.5 งานวิจยั ทีเ่ กี่ยวขอ ง 2.1 การสรา งเว็บเพจดว ย Google Sites 2.1.1 Google Sites Google Sites คือ เว็บไซตข อง Google ท่ีใหบริการสรา งเวบ็ ไซตฟรี สามารถสราง เว็บไซตไดงาย ปรับแตงรปู ลกั ษณไดอยา งอสิ ระ และสามารถรวบรวมความหลากหลายของขอ มลู ไวใ นที่เดยี ว เชน วิดีโอ, ปฏิทนิ , เอกสาร อนื่ ๆ สามารถนํามาแทรกในหนา เว็บเพจได เปนการเพ่มิ รปู ท่ี 2.1 Google Sites

4 2.1.2 การสรางเว็บเพจดว ย Google Sites 2.1.2.1 การเขา ถึง Drive สามารถเขา ถงึ ไดจากhttp://sites.google.com หรอื เม่ือ login อยใู นระบบแลว ไปที่เมนGู oogle Apps เลอื ก Sites\" รูปที่ 2.2 การเขาถึง Drive 2.1.2.2 การสรางเว็บไซต คลิกเลอื ก“วา ง\" (ในกรอบสฟี า) เพ่ือสรางเว็บไซต รูปท่ี 2.3 การสรา งเว็บไซต

5 2.1.2.3 คลกิ ที่ปอ นช่ือเวบ็ และปรบั ขนาดตัวอักษรเพื่อเตมิ หนา เวบ็ เพจ รูปท่ี 2.4 การปอนช่ือเวบ็ และปรบั ขนาดตวั อกั ษร 2.1.2.4 แชรเ ว็บไซตโดยการคลกิ ทป่ี มุ “เผยแพร\" รปู ท่ี 2.5 การแชรเ วบ็ ไซต

6 2.1.2.5 กดฝง ท่ีหมายเลข 1 และใส Code ท่ีหมายเลข2 \"การใชCode HTMLเรา สามารถใสh tml สาํ หรับติดเวบ็ ไซต เพ่ือเเสดงรายการตา งๆ รูปท่ี 2.6 การฝง จากเวบ็ 2.1.2.6 การเขาชมเวบ็ ไซตโ ดยเปดหนา Browser ใหมแลวเขา ชมเวบ็ ไซตไดจาก URL ทร่ี ะบุเปนการเสร็จสิ้นข้ันตอนการสรา งเวบ็ ไซต รูปที่ 2.7 หนาเว็บไซต

7 2.2 บทเรยี นสาํ เรจ็ รปู บทเรียนสําเร็จรูป หมายถึง บทเรยี นทผี่ ูสอนจัดทาํ เพ่ือใชเ ปนเคร่ืองมือในการจัดกิจกรรการ เรียนรูใหนักเรียนนักศึกษาเรียนรูดวยตนเอง แตละสาระการเรียนรูวิชาขับเคลื่อนเบื้องตนแตละ บทเรียน โดยเริ่มจาก เนื้อหาสาระท่ีงาย ๆ ไปสูเนื้อหาที่ยากข้ึนไปตามลําดับ เปนบทเรยี น ที่สรางขน้ึ โดยกําหนดวัตถุประสงคเนื้อหาวิธีการ และ สื่อการเรียนการสอนไวลวงหนา ผูเรียน สามารถศึกษา คนควา และประเมินผลการเรียนดว ยตนเองตามขนั้ ตอนทีก่ ําหนดไว 2.2.1 ลักษณะของบทเรียนสําเร็จรูป ลักษณะสําคัญของบทเรียนสําเร็จรูป คือ การออกแบบการบรรจุเนื้อหาและสาระ การเรียนรูออกเปน กรอบ (Frame) ซึ่งเนื้อหาและสาระการเรียนรูดังกลาวนั้นจะนํามาจัดทํา เปน หนวยการเรียนรูยอย ๆ แลวบรรจุเนื้อหาสาระการเรียนรูหนวยยอย ๆ ดังกลาวลงไปในกรอบ แตละ กรอบใหมีความสมั พันธและเรยี งลาํ ดับเน้ือหาจากงายไปยาก 2.2.2 ประเภทและองคป ระกอบของบทเรยี นสาํ เรจ็ รูป 2.2.2.1 บทเรียนเชงิ เสน (Linear Program or Constructed Response Type) Skinner เปนผูคิดขึ้นโดยอาศัยผลการวิจัยการเรียนรูของสัตว สรุปวาการเรียนรูควรแบงเปนชั้นยอย แตตอนทายของแตละชั้น ผูเรียนจะตองแสดงใหเห็นสงิ่ ที่เขาไดเรยี นรูดวยการตอบคําถามซึง่ นิยมใช เปนแบบถูกผิดหรือเติมคํา และทราบคําตอบทันทีลกั ษณะที่สําคัญของบทเรยี นประเภทนี้ คือ ผูเรียน จะตอ งเรียนตามลาํ ดบั ทีละกรอบตอเน่ืองกันไปเร่ือยๆ ตงั้ แตก รอบแรกจนกรอบสุดทาย จะขามกรอบ ใดกรอบหนงึ่ ไมได องคป ระกอบเปนแผนภาพดังน้ี รูปท่ี 2.8 บทเรยี นสาํ เรจ็ รูปแบบเสนตรง Linear (Program)

8 2.2.2.2 บทเรียนแบบสาขา (Branching Program) นอรแมนเอคราวเดอร องคการ อุตสาหกรรมในสหรัฐอเมริกาเปนผูคิดขึ้น โดยแบงเนื้อหาออกเปนขั้นยอย ๆ ที่สมบูรณตามดวย คําถามที่มีคําตอบใหเลือก เมื่อผูเรียนเลือกคําตอบผิดจะมีคําอธิบายสาเหตุที่ผิดผูเรียนตองเลือกใหม จนกวา จะถกู รปู ท่ี 2.9 บทเรยี นแบบสาขา (Branching Program) 2.3 บทเรยี นสาํ เร็จรูปแบบออนไลน 2.3.1 ความหมายของเวบ็ เพจ วิทยา เรืองพรวิสทุ ธ์ิ กลาววา เว็บเพจ หมายถึง ไฟลข อ เอชทีเอม็ แอลมูล (HTML)หรอื เปนขอมูลในระบบเวิลดไวดเว็บ (WWW) ซึ่งประกอบดวยคําหรือวลีพิเศษตางๆที่เรียกวา “ไฮเปอรเท็กซ”หรือเปนการเชื่อมโยงแบบไฮเปอรลิงคเปนการเชื่อมโยงเพื่อติดตอไปยังเวิลดไวดเว็บ เซริ ฟ เวอรแ หลง ขอ มูลตา ง ๆ ทถี่ ูกกาํ หนดไวบ นเวิลด ไวดเว็บเพจน้นั เจนวิทย เหลืองอราม กลาววาเว็บเพจ คือหนากระดาษอิเล็กทรอนิกสใน เวิลดไวดเว็บ เรียกวา เว็บเพจ ซึ่งมีหนาตาคลายกับหนากระดาษของหนังสือพิมพหรือนิตยสารมาก โดยมีทั้งตัวอักษรขอความ และภาพนิ่งนอกจากนี้ยังสามารถใสเสียงและวีดีทัศนในหนาเว็บเพจได สาํ หรับเว็บเพจหนา แรกเราเรียกวา “โฮมเพจ” โดยปกติแลว เราสามารถใชคําเว็บเพจ เรยี กแทนคําวา โฮมเพจ หรือ เว็บไซต ก็ได

9 จากขอมูลขางตนสรุปไดวาเว็บเพจ คือ เอกสาร (Hyper Text Markup Language) ที่มี ขอมูลโดยประกอบดวย ขอมูล ภาพกราฟก ภาพเคลื่อนไหว สามารถเชื่อมโยงไปยังหนาเอกสาร HTMLหรอื หนาเว็บเพจอื่นๆ ได 2.3.2 องคประกอบของเว็บเพจ 2.2.2.1 โฮมเพจ วทิ ยา เรอื งพร ไดก ลา วงถึงองคประกอบสวนท่ีเปน โฮมเพจวาลักษณะโดยทว่ั ไป โฮมเพจ นั้นมีความคลายคลึงกันมากอาจตางกันที่เทคนิคและวิธีการนําเสนอ ดังนั้น องคประกอบหลัก ของ โฮมเพจจงึ แบงออกได ดงั นี้ 1. สวนรูปภาพหรือโลโก (Logo) แสดงความเปนเจาของโฮมเพจ เปนรูปที่มีขนาด ไมใ หญมากนัก เพอื่ งายตอการโอนยายขอมลู บนครือขายคอมพิวเตอร 2. สวนหัวเร่ืองของขอมูล เปนหัวขอของขาวสาร บริษัท องคกรหรือสถานบันที่เปน เจาของโฮมเพจ 3. สวนเนื้อหาขอมูล และการเชื่อมโยงไปยังเว็บเพจอื่น ๆ ที่เกี่ยวของเปนสวนของ ขาวสารที่เปนเนื้อความแสดงถึงรายละเอียดหรือเนื้อหาขอความแบบคัดยอที่สามารถเชื่อมโยงไปยัง ขอ มูลแบบแสดงรายละเอียดของโฮมเพจทีเ่ กย่ี วของโดยผานไฮเปอรเท็กซ 2.3.2.2 เวบ็ เพจทเี่ ปน ขอ มลู กิตติ ภักดีวัฒนะกุล กลาววา เว็บเพจที่เปนขอมูลเปนสวนที่เสนอรายละเอียดของ หัวขอ ทอ่ี ยใู นหนาโฮมเพจ โดยท่ัวไปเวบ็ เพจมอี งคป ระกอบ ดงั น้ี 1. Text เปนขอ ความปกตสิ ามารถตกแตง มรี ปู แบบการทํางาน Word Processing 2. Graphic มีรปู ภาพ ลายเสน พนื้ หลงั ตาง ๆ มากมายข้ึนอยกู บั ผูออกแบบเลือก 3. Multimedia ภาพเคลอื่ นไหวและเสยี งประกอบ 4. Counter ใชสาํ หรบั นบั จํานวนผทู ่เี ขา เย่ียมชมเว็บเพจ 5. Link ใชเชือ่ มตอไปยงั เวบ็ เพจอน่ื ๆ 6. Form เปนแบบฟอรมใชส าํ หรบั ผูใชกรอกขอ มลู 7. Frame การแบง จอภาพเปนสว น ๆ แตละจะแสดงขอมูลทแ่ี ตกตา งกนั ออกไป 8. Image Map รูปภาพขนาดใหญท ่ีและสามารถเช่อื มโยงไปยงั เวบ็ เพจอนื่ ๆ 9. Java Applet โปรแกรมสําเรจ็ รูปที่ใชในเวบ็ เพจ เพื่อการใชงานท่ีมปี ระสิทธิภาพ 2.3.3 กฎพน้ื ฐานของการออกแบบเวบ็ เพจ (Web Pages) 2.3.3.1 กฎแหงความแปลกแตกตาง (Contrast) การออกแบบสื่อการเรียนการสอน ทางอินเทอรเน็ตตองมีความโดดเดนหลีกเลี่ยงการใชองคประกอบบนจอภาพที่ดูคลายกันแตถา 10

10 องคประกอบของเนื้อหาไมใชสิ่งเดียวกัน ควรสรางใหมีความแตกตางกันอยางชัดเจน สิ่งที่มี ความหมายหรือตองการเนนใหเหน็ ชดั เจนตอ งมีลกั ษณะทน่ี า สนใจ เชน การเนนขนาด สี ของัวอกั ษร 2.3.3.2 กฎการยา้ํ ซ้ํา (Repetition) ในการออกแบบสอื่ การเรียนทางอนิ เทอรเ น็ตควร มีรูปแบบที่เปนแบบแผนซึ่งจะประกอบดวย พื้นหลัง รูปภาพ สี ความสัมพันธของระยะหาง ระหวาง ตัวอกั ษร เสนและขนาดท่สี อดคลองกนั ท้ังหมด วิธีการสรา งสอ่ื การเรียนการสอนทางออนไลน แบบย้ํา ชว ยเสรมิ สรางใหเกิดความเปนหนง่ึ เดียว (Unity) แมว า ในการออกแบบเว็บเพจจะมผี จู ัดทํา หลายคน แตจ ะตองมีรปู แบบเดยี วกัน 2.3.3.3 กฎการจัดแถววางแนว (Alignment) การจัดวางองคประกอบตองมีแถว มี แนวตองมองวัตถุที่อยูขางหนาเสมอ เชน ตัวอักษร หรือรูปแบบที่อยูตอนลางไมควรลํ้าแนว องคประกอบที่ อยูดานบน หากอยูขวาก็ดูสิ่งที่อยูซายมือที่มากอน การวางแถวจะทําใหเว็บเพจ ดู สะอาดและเปนไปในลักษณะไมขัดกับความรสู กึ ของผูอา น 2.3.3.4 ความเกี่ยวเนื่องของสิ่งที่อยูใกลเคียงกัน (Proximity) การจัดวางวัตถุตาง ๆ ที่อยูบนสื่อการเรียนอินเตอรเน็ตตองมีความเปนระเบียบ โดยจัดใหม องเห็นไดงา ย ไมกระจัดกระจาย การรวมกลุมเปนวิธีการลดความยุงเหยิงและสรางความเปนระเบียบการใชไฟลภาพหรือกราฟก ที่ มี ความหลากหลายแตซํ้ากันในสวนตาง ๆ ของแตละหนาเอกสาร ยังชวยใหการเปดเว็บไซด เปนไป อยางรวดเร็วและนาสนใจ เมื่อโปรแกรมเว็บบราวเซอรจะอานไฟลภาพหรือกราฟกนั้น แลวเก็บไวใน หนวยความจําของเครื่องคอมพิวเตอรที่ใช เมื่อมีการใชงานไฟลภาพนั้นอีก ก็จะปรากฏ ไดอยาง รวดเร็ว เพราะโปรแกรมเว็บบราวเซอรจ ะนาํ มาจากหนวยความจําแคชของเครื่อง 2.3.4 โครงสรางของเว็บ นักออกแบบเว็บสวนใหญจะมีรูปแบบการสรางที่แตกตางกันออกไป โดยทั่วไป จะ ขึ้นอยูกับความถนัด และความพอใจของตนเองเปนหลัก โดยคํานึงถึงหลักการออกแบบที่ถูกตอง เทาที่ควร ลินช และฮอรตัน จึงไดเสนอแนวคิดสําหรับออกแบบเว็บไซตวาการออกแบบเว็บไซตที่ดี ควรจะตองวางโครงสรางใหส มดุล มกี ารเชื่อมตอสัมพันธกันระหวางรายการ (Menu) หรือโฮมเพจกับ หนาเนื้อหาอื่น ๆ รวมถึงการเชื่อมโยงไปสูภาพและขอความตาง ๆ โดยตองวางแผนโครงสรางใหดี เพื่อปองกันอุปสรรคที่จะเกิดตอผูใช เชน การหลงทางของผูใชในขณะเขาสูเนื้อหาในจุดรวม (Node) ตา ง ๆ เปนตน แยงก และมอร ไดแบงลักษณะโครงสรางของสื่อหลายมิติ (Hypermedia) 3 แบบ เพื่อ การจดั เก็บและเรยี งขอ มลู ทตี่ อ งการข้นึ มาดังน้ี 1. สื่อหลายมิติแบบไมมีโครงสราง (Unstructured) เปนแบบที่ไมมีโครงสราง ความรู ผูเรียนตองเปดเขาไปโดยมีการเชื่อมโยงระหวางหนาจอแตละเรื่อง มีความยืดหยุนสูงสุดของ การจัด รวบรวมเปน การใหผ ูเรียนไดก าํ หนดความกา วหนา และตอบสนองความสําเร็จดวยตนเอง

11 2. สื่อหลายมิติแบบลําดับขั้น (Hierarchical) เปนการกําหนดวิธีการจัดเก็บความรู เปน ลําดับขั้นมีโครงสรางเปนลําดบั ขั้นตนไม โดยผูเรียนไดศึกษาคนควาไปทีละขั้น โดยสํารวจไดจาก บน ลงลา งและจากลา งขึ้นบน โดยระบบขอมลู และรายการคอยบอก 3. สื่อหลายมิติแบบเครือขาย (Network) เปนการเชื่อมโยงกันระหวางจุดรวมของ ฐานขอมูล ความรูตางๆ ที่เกี่ยวของสัมพันธกัน ความซับซอนของเครือขายพึ่งพาความสัมพันธ ระหวา งจุดรว มตา ง ๆ 2.3.5 การออกแบบเว็บเพจทดี่ ี 2.3.5.1 มีรายการแสดงรายละเอียดของเว็บเพจนั้น เราควรแสดงรายการทั้งหมด ท่ี เว็บมีอยูใหผูใชทราบ โดยอาจทําในรูปของสารบัญการสรางสารบัญนี้จะชวยใหผูใชสามารถคาหา ขอมลู ภายในเว็บอยา งรวดเร็ว 2.3.5.2 เชื่อมโยงขอมูลไปยังเปาหมายโดยตรงตามความตองการมากที่สุด การสราง Link จะสรางในรูปแบบของตัวอักษร หรือรูปภาพก็ได แตควรที่จะแสดงจุดเชื่อมโยง โดยการใหผูใช ทราบไดงายนอกจากน้ใี นแตละเพจควรมจี ุดเชอ่ื มโยงกลับมายังหนา แรกของโฮมเพจ 2.3.5.3 มีเนื้อหากระชับ สั้น และทันสมัย ถาเปนโครงสรางโฮมเพจหนาแรก ไมควร ที่ จะยาวเกินไป ขนาดที่ดี คือ กําหนดใหแตละเว็บเพจแสดงผลไดเพียงอยางเดียวถาไมสามารถ แสดงผลทงั้ หมดในหนา เดยี วตอ งพยายามสรางใหแ สดงผลในจาํ นวนหนา นอ ยท่ีสุดเทา ทจี่ ะทาํ ได 2.3.5.4 สามารถโตตอบกับผูใชไดทันที ควรมีจุดแสดงความคิดเห็น หรือคําแนะนํา กับเราได เชน ใส E-mail ลงในเพจตําแหนงที่เขียนควรอยูสวนลางสุด หรือบนสุดของเว็บนั้น ๆ ไม ควรท่ีจะเขยี นแทรกไวใ นตําแหนง ใดๆ ของจอภาพ 2.3.5.5 มีรูปภาพประกอบการนําเสนอท่ีดีแตไ มควรมีรูปภาพมากเกินไป โดยใช ภาพ แทนคําพูด เชน นํารูปบานมาแทนคําวา กลับไปจุดเริ่มตน หรือ Home และควรใชรูปใหตรง กับ ความหมาย 2.3.5.6 เขาสูกลุมเปาหมายไดถูกตอง โดยคํานึงถึงกลุมเปาหมายมากที่สุด เพราะ การกําหนดกลุมเปาหมายจะทําใหสามารถกําหนดเนื้อหา และเรื่องราวเพื่อใหตรงกับความตองการ ของผใู ชไ ดม ากกวา 2.3.5.7 ใชงานงาย ทําอยางไรจึงจะสรางเว็บเพจใหใชงานไดงาย สิ่งเหลานี้ขึ้นอยูกบั เทคนิคและประสบการณของผูสรางแตละคนบางสิ่งคนหนึ่งอาจบอกจะวางาย แตบางคนอาจกลับ กลายเปน ยาก 2.3.5.8 การกําหนดเปาหมายขอมูลตามมาตรฐานเดียวกัน โดยจะตองมีการแบง ขอมูลออกเปนสวน ๆ ขอมูลชุดใดที่สามารถจัดเปนกลุม เปนหมวดหมูไดก็ควรจัดทํา จะทําใหขอมูล ทุกอยา งเปนระเบยี บในการนาํ มาใชง าน

12 2.3.6 เครือ่ งมือในการสรางเวบ็ เพจ เคร่อื งมือท่ีใชใ นการสรางและพฒั นาเว็บเพจนัน้ มมี ากมาย ซึ่งขึน้ อยกู บั ผทู มี่ หี นาท่ี ใน การสรา งและพัฒนาเว็บเพจ หรอื เว็บมาสเตอร จะเลือกใชงานเครื่องมือท่เี ก่ยี วของกับการสรางเว็บ มี จํานวนมาก ซึ่งรวมถึงโปรแกรมสรางไฟลเอกสาร HTML โปรแกรมสรางเว็บเพจ มีจํานวนมาก ซ่ึง รวมถงึ โปรแกรมปรบั เปลี่ยนไฟลท ีเ่ กย่ี วของกบั เวบ็ เพจ 2.3.7 ข้ันตอนการพัฒนาเว็บเพจ หลักการและขั้นตอนการพัฒนาบทเรียนออนไลนสําเร็จรูป ในลักษณะรูปแบบของ Intreactive Multimedia Computer Instruction Package : IMMCIP โดยเริ่มจากวิธีการกําหนด เปาหมาย กําหนดวัตถุประสงคเชิงพฤติกรรมและกลุมเปาหมายผูใชบทเรียน โดยในการพัฒนา จะ ประกอบไปดว ย 5 ขนั้ ตอนหลัก ๆ ดังนี้ 2.3.7.1 ข้นั ตอนการวิเคราะหเน้ือหา (Analysis) แบง เปน 3 ขน้ั ตอนดงั น้ี 1. สรางแผนภูมิระดมสมอง (Brainstorm Chart Drafting) เปนการคนหาหัวเรื่อง ทัง้ หมดอันเปนเปาหมายขององคความรูแ ละความเก่ียวของของหัวเรื่องที่จะทาํ ใหเหน็ ภาพบทเรียน วา ควรจะมเี นื้อหาโดยรวมเชนไร 2. สรางแผนภูมิหัวเรื่องสัมพันธ (Concept Chart Drafting) เปนขั้นตอนของการ วิเคราะหหัวเร่ืองโดยละเอียดจากแผนภูมิการระดมสมอง เพอ่ื คัดเลือกหัวเรอ่ื งตาง ๆ 3. สรางแผนภูมิโครงขายเนื้อหา (Concept Network Analysis Chart Drafting) เปนการสรางแผนภูมิจากการวิเคราะหความสัมพันธของเนื้อหาในลักษณะของขายงานการนําเสนอ เปน การแสดงใหเห็นภาพของความเก่ียวของสัมพันธกันของการนําเสนอวาเน้ือหาสวนใดควรนําเสนอ กอนหลงั หรอื พรอ มกนั ได 2.3.7.2 ข้นั ตอนการออกแบบการเรียนการสอน (Design) แบง เปน 2 ขั้นตอนดงั นี้ 1. กําหนดการนําเสนอ (Strategic Presentation Plan & Behavior Objectives) เปนการกําหนดกลวิธีการนําเสนอพรอมกับจดลําดับแผนการการนําเสนอเปนแผนภูมิบทเรียน (Course Flow Chart Drafting) และกาํ หนดวตั ถปุ ระสงคเ ชงิ พฤติกรรมใหสอดคลองกับหวั ขอท่ตี งั้ ไว 2. สรางแผนภูมิการนําเสนอแตละโมดูล (Module Presentation Chart Drafting) เปน การสรางแผนภูมิการนําเสนอในแตล ะโมดูล เพอ่ื แสดงถงึ ความตอ เนื่อง และกาํ หนดมาตรฐานของ เวลาการนาํ เสนอในแตล ะโมดูลนัน้ ๆ

13 2.3.7.3 ขัน้ ตอนการออกแบบกรอบเนอื้ หา (Development) แบง 4 ข้นั ตอนดงั น้ี 1. เขยี นรายละเอยี ดเนอื้ หา (Script Development) โดยการนาํ มาเขยี นลงใน กรอบ ตามแผนการนําเสนอ ซึ่งจะเปนการสรางตนแบบการนําเสนอ กอนการนําเสนอจริงแตละเฟรม จะ กาํ หนดเน้อื หาลงในกรอบเปนการกําหนดทั้งภาพนิ่ง ภาพเคลอื่ นไหว เสียงและภาพวดี ีทัศน 2. การจดั ทาํ ลําดับเน้ือหา (Storyboard Development) โดยเม่อื กาํ หนดเนื้อหา ลง ในกรอบเสร็จแลวนําเฟรมทีไ่ ดม าจดั เรียงลําดบั การนาํ เสนอตามท่ีไดทาํ การวางแผนและออกแบบไว 3. การตรวจความถูกตองของเนื้อหา (Content Correctness Examination) คือ ข้ันตอนของการตรวจสอบความถูกตอ ง ความเหมาะสม และความสมบูรณข องลาํ ดบั เนื้อหาทจ่ี ัดทําลง บนกรอบเนอ้ื หา 4. การสรางแบบทดสอบ (Test Item Check-up) ขั้นตอนการสรางแบบทดสอบ ใน บทเรียน เพอ่ื วัดผลสมั ฤทธ์ทิ างการเรยี นของผเู รียนวา ไดร ับการพฒั นาจากการเรยี นมากนอย เพียงใด ซงึ่ จะตองนําแบบทดสอบเหลา น้ีไปทดสอบกบั กลุมตัวอยางท่ีมคี วามรูค วามสามารถเกย่ี วกบั เน้ือหาใน บทเรยี น 2.3.7.4 ขนั้ ตอนการสรางบทเรยี น (Implementation) แบง เปน 3 ข้นั ตอนดงั น้ี 1. การเลอื กโปรแกรมในการจัดทําบทเรียน เปนวธิ ีการเลอื กโปรแกรมท่ีเหมาะสม ใน การที่จะสนองตอบตอความตองการ ของบทเรียนที่ไดกําหนดไวท ัง้ น้ีในการจัดทําบทเรียน จะมีหลาย สวนที่อาจดําเนินการจากหลายโปรแกรม เพราะวิธีการใชโปรแกรมใดโปรแกรมหนึ่ง ในการ ดําเนินการจดั ทําจะไมสะดวก 2. การเตรียมสวนประกอบมัลติมีเดีย การจัดเตรียมสวนประกอบของมัลติมีเดีย ท่ี เปน ตัวอกั ษรธรรมดา ภาพนงิ่ ภาพเคลื่อนไหว เสยี งและรูปแบของวีดีทศั นทีจ่ ะใชประกอบ 3. การจัดทําโปรแกรมบทเรียน เปนขั้นตอนการนําบทเรียนที่ไดวางแผนการมา จดั เตรียมดาํ เนนิ การเปนโปรแกรมกรนําเสนอโดยคอมพวิ เตอรส มบูรณ 2.3.7.5 ขัน้ ตอนตรวจสอบคณุ ภาพบทเรียน (Evaluation) แบง เปน 4 ขั้นตอนดงั นี้ 1. การตรวจสอบคุณภาพ (Quality Evolution) 2. ทาํ การทดลองกลุมยอย (Small Group Rehearsal) 3. ทดสอบประสทิ ธภิ าพของบทเรียนและประสิทธิผลทางการเรยี น 4. จัดทาํ คมู อื การใช Package (User Manual)

14 2.3.8 คณุ ลักษณะของเวบ็ ไซต การนําระบบอินเทอรเน็ต เพื่อนํามาทําเปนสื่อสําหรับการเรียนการสอนในรูปของ เว็บชวย สอนหรือจะเรียกวาเปนโฮมเพจ เพื่อการศึกษาหรือจะเปนการออกแบบติดตั้งระบบการเรียน การ สอนรายวิชาใด ๆ บนเว็บผูเขยี นจะตองตัดสนิ ใจดวยตนเอง 2.3.9 ประเภทของเวบ็ ชว ยสอน พารส นั (Parson) ไดแบงประเภทของเวบ็ ชว ยสอนออกเปน 3 ลักษณะ คอื 1. เว็บชวยสอนแบบรายวชิ าอยา งเดียว (Stand – Alone Courses) คอื รายวิชา ท่ีมี เครื่องมือและแหลงที่มาไปถึงและเขาหาไดโดยผานระบบอินเตอรเน็ต อยางมากที่สุดถาไมมีการ สื่อสารก็สามารถท่ีจะไปผานระบบคอมพวิ เตอรส อ่ื สารได 2. เว็บไซตชวยสอนแบบเว็บเพจสนับสนุนรายวิชา (Web Supported Courses) เปนรายวิชาที่มีลักษณะเปนรูปธรรมมีการพบปะครูกับนักศึกษา เชน การกําหนดงานที่ใหทําเว็บไซต การกาํ หนดใหอา น การสื่อสารผา นระบบคอมพวิ เตอร 3. เว็บไซตชวยสอนแบบเว็บศูนยการศึกษา (Web Pedagogical Resources) คือ ประเภทของเว็บไซตที่มีวัตถุดิบและเครื่องมือ ซึ่งสามารถรวบรวมวิชาขนาดใหญเขาไวดวยกัน หรือ เปน แหลง สนับสนุนกิจกรรมทางการศกึ ษา 2.3.10 โครงสรางเวบ็ ไซตท างการศึกษา การสรางเว็บไซตเพื่อใชในทางการศึกษามีลักษณะโครงสรางที่หลากหลายรูปแบบ แบง ตามประโยชนใชง านตามแนวคิดของ เจมสสามารถแบง ได 3 รูปแบบใหญ คอื 1. โครงสรางแบบการคนหา (Electric Structures) ลักษณะของโครงสรางเว็บไซต เปนแหลงของเว็บไซตที่ใชในการคนหามีการกําหนดขนาดและรูปแบบ ไมมีโครงสรางที่ผูเรียนตองมี เว็บลักษณะของเว็บไซตแบบนจี้ ะมีแตก ารใหใชเคร่ืองมือในการสืบคนหรือ เพ่ือบางสงิ่ ทตี่ องการคนหา หรือผูเ ขียนเว็บไซตตอ งการ โครงสรา งแบบนจี้ ะเปน แบบเปดใหผ เู รียนไดเขามาคน ควา เน้ือหาในบริบท โดยไมมโี ครงสรา งขอ มลู เฉพาะใหไดเลือก 2. โครงสรางแบบสารานุกรม (Encyclopedia Structures) การควบคุมการสราง ของเว็บไซตที่เราสรางขึ้นเองได ก็จะใชโครงสรางขอมูลในแบบตนไมในการเขาสูขอมูล ซึ่งเหมือนกบั หนังสือที่มีเนื้อหาและมีการจัดเปนบทตอน จะกําหนดใหผูใชไดผานเขาไปคนหาขอมูลและเครื่องมือ ที่อยูพื้นที่ของเว็บหรืออยูภายนอกเว็บไซตจํานวนมาก มีโครงสรางในลักษณะดังกลาวนี้ โดยเฉพาะ เวบ็ ไซตท างการศึกษาที่ไมไดกําหนดทางการคาองคกร แตในเวบ็ ไซตทางการศกึ ษาตองรบั ผดิ ชอบ ตอ การเรียนของผูเ รียน 3. โครงสรางแบบการเรียนการสอน (Pedagogic Structures) มีการจัดทํารูปแบบ โครงสรางหลายอยางในการนาํ มาสนองความตองการ ทั้งหมดเปน ท่รี ูจักดีในบทบาทของการออกแบบ

15 ทางการศึกษา สําหรับคอมพิวเตอรชวยสอน หรือเครื่องมือมัลติมีเดีย ซึ่งความจริงมหี ลักการแตกตาง ระหวางคอมพิวเตอรช วยสอนกบั เวบ็ ชว ยสอน นน้ั คอื ความสามารถของ HTML ในการท่ีจะจัดทํา ใน แบบ ไฮเปอรเ ท็กซ กับการเขาถงึ ขอมลู หนาจอโดยผา นระบบอนิ เตอรเ นต็ 2.4 การขับเคลื่อนดว ยระบบนิวเมติกส 2.4.1 ความหมายของระบบนิวเมติกส ทําหนาที่เปลี่ยนพลังงานลมอัดเปนพลังงานกลแลวนําไปขับเคลื่อน หรือควบคุม เครื่องจักรและอุปกรณตางๆแบงไดตามลักษณะการทํางาน คือ อุปกรณที่ทําใหเกิดการเคลื่อนที่ใน แนวเสน ตรง, อปุ กรณท ที่ าํ ใหเ กดิ การเคล่ือนทีใ่ นแนวเสนรอบวง และอุปกรณก ารทํางานแบบพิเศษ รูปที่ 2.10 อปุ กรณทาํ งานในระบบนวิ เมตกิ ส 2.4.2 อุปกรณทาํ งานในแนวเสนตรง อุปกรณเคลื่อนที่เปนเสนตรง ในระบบนิวเมติกสจะนิยมใชกระบอกสูบลม (Pneumatic- Cylinder) เพราะใชงานงาย โครงสรางไมซับซอน กระบอกสูบสามารถแบงได 2 ชนิด ไดแ ก - กระบอกสบู ทํางานทางเดียว กระบอกสูบทํางานทางเดียว จะปอนลมอัดเขาทางดานลูกสูบและดันใหกานสูบ เคลื่อนที่ออก เมื่อปลอยลมทิ้งดานลูกสูบ จะทําใหลูกสูบเคลื่อนที่กลับเองดวยแรงสปริงที่อยูภายใน กระบอกสูบ หรือถาไมมีสปริง จะตองใชแรงภายนอกมากระทําที่กานสูบ ลูกสูบจึงเคลื่อนที่กลับ โดยทวั่ ไประยะชกั ของกระบอกสูบประเภทนี้จะยาวสุดระหวาง 80-100mm ลกั ษณะการใชงานคือจะ นําไปใชดนั หรอื ดึงเพยี งทศิ ทางเดียวเทานั้น

16 - ลกั ษณะโครงสรา ง 1. กระบอกสูบ (Cylinder Barrel) 2. ลกู สูบ (Piston) 3. กานสูบ (Piston Rod) 4. สปริงดนั กลบั (Return Spring) 5. ซลี (Seal) 6. บชู กา นสบู (Bush Bearing) 7. รจู า ยลม (Working Port) 8. รูระบายลม (Exhaust Port) รูปท่ี 2.11 ลักษณะโครงสรา ง - หลกั การทํางานของกระบอกสูบทางเดยี ว - จงั หวะการเคลือ่ นที่ออก กา นสบู เคลอื่ นท่อี อกไดโดยแรงดนั ของลมที่เขาไปดนั หวั ลูกสูบ โดย จะตองเอาชนะแรงตานของสปริงและความฝด ภายในกระบอกสบู - จังหวะการเคล่ือนท่ีเขา กานสูบเคลอ่ื นทก่ี ลบั ดวยแรงสปรงิ รปู ท่ี 2.12 การทาํ งานของกระบอกสบู ทางเดียว

17 - ลักษณะการใชง านของกระบอกสูบทางเดยี ว ใชกับงานที่ออกแรงทํางานในทิศทางเดียว และในจังหวะกลับไมควรจะรับ แรงใดๆ รวมถงึ งานทีม่ ีระยะชักส้นั ๆ ตวั อยางเชน งานจบั ยดึ ช้นิ งาน งานยกของ งานปอ นทศิ ทางเดยี ว รูปที่ 2.13 ลักษณะการใชงาน - รปู รางอุปกรณของกระบอกสบู ทางเดยี ว 1. จะสังเกตเห็นรูปอนลมเพียง 1 รู 2. เมอ่ื ดึงกานสบู ออก หรอื ดันเขาแลว ปลอยมือ ลูกสบู จะเคลื่อนที่กลบั ดวย สปริง 3. มรี ะยะชกั สนั้ ๆไมเ กิน 100 mm. รปู ท่ี 2.14 รูปรางอุปกรณ

18 - กระบอกสูบทาํ งาน 2 ทศิ ทาง กระบอกสูบทํางานสองทาง ลมเขาดานลูกสูบและลมออกดานกานสูบ ทําใหไดแรง ท้ัง 2 ทิศทาง กระบอกสูบชนิดน้ี จะมหี ลายชนิด เชน กระบอกสบู ทํางาน 2 ทศิ ทางแบบไมมีเบาะลมกัน กระแทก, กระบอกสูบทาํ งาน 2 ทศิ ทางแบบมเี บาะลมกันกระแทก, กระบอกสบู ทาํ งาน 2 ทศิ ทางแบบมีกาน สูบ 2 ขาง, กระบอกสูบทํางาน 2 ทิศทางแบบ 2 ตอน, กระบอกสูบทํางาน 2 ทิศทางแบบชวงชักหลาย ตําแหนง, กระบอกสูบทํางาน 2 ทิศทางแบบกระแทก, กระบอกสูบทํางาน 2 ทิศทางแบบไมมีกานสูบ, กระบอกสูบทํางาน 2 ทศิ ทางแบบแกนคู - กระบอกสบู ทาํ งาน 2 ทศิ ทางแบบไมมีเบาะลมกนั กระแทก กระบอกสูบชนดิ นี้ มีราคาถูก เหมาะกับงานที่ใชค วามเรว็ ในการเคลือ่ นทีท่ ่ีไมม ากนัก ถา นําไปใชกบั งานเคลือ่ นท่ีเรว็ จะทําใหกระบอกสบู เสียหายได - ลกั ษณะโครงสรางของกระบอกสูบทํางาน 2 ทศิ ทาง ประกอบดวย ลูกสบู และกานสูบ ซึ่งเคลอื่ นที่ไปมาอยภู ายในกระบอกสบู ท่ี ปดหัวทา ย โดยใชล มอดั ไปอดั เพื่อใหท ําใหเ กิดการเคลอื่ นที่ 1. รูปอ นลม (Working Port) 2. ฝาสูบหวั ทา ย (Base & Bearing Cap) 3. ลกู สูบ (Piston) 4. กา นสูบ (Piston Rod) 5. กระบอกสูบ (Cylinder) 6. ซลี (Seal) รูปที่ 2.15 ลกั ษณะโครงสรา ง

19 - การทาํ งานของกระบอกสูบทาํ งาน 2 ทิศทาง จังหวะการเคลื่อนท่ีออก - กานสบู เคลื่อนที่ออกไดโดยแรงดันของลมท่เี ขา ไปดนั หัวลูกสูบ จังหวะการเคลื่อนที่เขา - กานสูบเคลื่อนที่กลับดวยแรงดันของลมที่เขาไป ดันลกู สูบดานกานสบู รูปที่ 2.16 การทาํ งานของกระบอกสูบทาํ งาน 2 ทศิ ทาง - ลกั ษณะการใชงานของกระบอกสบู ทาํ งาน 2 ทิศทาง ใชกบั งานทต่ี องการใชแรงทั้งจงั หวะเลอ่ื นเขา และออก และงานทีต่ อ งการ ชวงชักยาวเชน 1. งานเปด -ปด ประตู 2. งานปอนเจาะ 3. งานเลอื่ นชิน้ งาน รปู ท่ี 2.17 ลักษณะการใชงานของกระบอกสบู ทาํ งาน 2 ทิศทาง

20 - รปู รา งของอุปกรณการใชง านของกระบอกสบู ทํางาน 2 ทิศทาง 1. จะสงั เกตเห็นรปู อนลม 2 รู 2. มีสญั ลกั ษณบอกชนดิ ของลกู สูบ รปู ที่ 2.18 รปู รางของอุปกรณข องกระบอกสบู ทํางาน 2 ทศิ ทาง - กระบอกสูบทาํ งาน 2 ทศิ ทางแบบมีเบาะลมกันกันกระแทก กระบอกสบู ชนดิ น้ี จะลดความเรว็ หรือลดอตั ราหนวงของลกู สูบเม่ือสุดระยะชัก ปรับ สกรูกันกระแทกที่หัวทายของกระบอกสูบ ลมที่ถูกระบายทิ้งจะตองผานทางสกรูปรับกันกระแทกได ทางเดียวเทานั้น ทําใหเกิดความดันตานกลับ ในตําแหนงนี้ลูกสูบจะเคลื่อนที่ชาลง และมีระยะกัน กระแทกอยทู ่ปี ระมาณ 10-30mm - ลกั ษณะโครงสรา งกระบอกสบู ทํางาน 2 ทิศทางแบบมเี บาะลมกนั กันกระแทก 1. กระบอกสูบ (Cylinder Barrel) 2. ฝาสบู หัวทา ย (Base & Bearing Cap) 3. ลกู สูบ (Piston) 4. ลูกสบู กันกระแทก (Cushion Piston) 5. สกรูปรบั (Adjustable Screw) รปู ที่ 2.19 ลักษณะโครงสรางกระบอกสูบทํางาน 2 ทศิ ทางแบบมีเบาะลมกันกระแทก

21 - การทํางานกระบอกสูบทํางาน 2 ทศิ ทางแบบมเี บาะลมกนั กันกระแทก ในจังหวะแรกท่กี านสูบเร่มิ เคลื่อนที่ ลมระบายดา นตรงขา มจะไหลออกไดส ะดวก ทาํ ใหกา นสูบเคล่ือนท่ีเรว็ เม่อื กานสบู เคลื่อนที่ออกไปจนเกือบสดุ ระยะชกั ลกู สบู กันกระแทกจะปดชอง ระบายลมออก ลมสว นทีเ่ หลือจะระบายออกโดยผา นทางแคบทสี่ กรปู รับทาํ ใหกา นสบู เคลื่อนทช่ี า ลง แรงกระแทกระหวางลูกสบู กับฝาสูบกล็ ดลง รูปที่ 2.20 การทาํ งาน กบั ฝาสูบ - ลกั ษณะการใชงาน ใชก ับงานท่ีกานสบู ตองเคลอื่ นที่ดวยความเรว็ สงู เพ่ือลดแรงกระแทกระหวางลกู สูบ - รปู รา งของอปุ กรณ 1. จะสังเกตเห็นรปู อ นลม 2 รู 2. มีสญั ลักษณบ อกชนดิ ของลกู สูบ รปู ที่ 2.21 รูปรางของอุปกรณ

22 - กระบอกสูบทํางานสองทางแบบกานสูบสองขาง กระบอกสูบชนิดนี้เคลื่อนที่ไปและกลับ แรงที่ไดทั้ง 2 ขางจะมีคาเทากัน เนื่องจาก พื้นที่หนาตัดทั้ง 2 ขางมีขนาดเทากัน และที่ปลายสุดจุดรองรับของการสูบทั้ง 2 ขางจะมีแบริ่ง (ลกู ปน ) รองรบั กานสูบอยู - ลกั ษณะโครงสรา งของกระบอกสบู ทาํ งานสองทางแบบกา นสูบสองขา ง ลักษณะโครงสรางเหมือนกบั กระบอกสบู ชนดิ ทาํ งานสองทางแบบทั่วไป แต จะตา งกนั ตรงที่มีกา นสบู ทีส่ ามารถใชง านได 2 ขา ง รปู ที่ 2.22 ลักษณะโครงสรา งของกระบอกสบู ทํางานสองทางแบบกานสูบสองขาง - การทํางานของกระบอกสบู ทํางานสองทางแบบกา นสบู สองขาง ลักษณะการทํางานเหมือนกับลูกสูบชนิดทํางานสองทางแบบปกติ แตจะตางกัน ตรงท่มี กี านสูบทสี่ ามารถใชง านได 2 ขาง รูปท่ี 2.23 การทํางานของกระบอกสูบทาํ งานสองทางแบบกา นสบู สองขาง

23 - ลกั ษณะการใชง านของกระบอกสูบทาํ งานสองทางแบบกานสูบสองขา ง ใชก บั งานท่ตี องการใชกา นสูบท้ังสองขาง เชน การผลักชิน้ งาน 2 ฝง รูปที่ 2.24 ลักษณะการใชง าน - รปู รา งของอุปกรณกระบอกสบู ทํางานสองทางแบบกานสูบสองขา ง 1. สังเกตเห็นรูปอ นลม 2 รู 2. มกี านสูบโผลอ อกมาจากกระบอกสูบทัง้ 2 ดา น รปู ที่ 2.25 รูปรา งของอปุ กรณ - กระบอกสูบทาํ งานสองทางแบบ 2 ตอน กระบอกสูบชนิดนี้ถูกออกมาเพื่อแกปญหาการมีเนื้อที่ในการติดตั้งกระบอกสูบท่ี จํากัด แตแรงที่กระบอกสูบจะตองกระทํานั้นมีมากกวาที่กระบอกชนิด 2 ทิศทางจะกระทําได เนื่องจากมีเสนผานศูนยกลางเล็กเกินไป ถาจะเพิ่มเสนผานศูนยใหกระบอกสูบชนิด 2 ทิศทางใหมี ขนาดโตขึ้น กจ็ ะมีปญ หาเรือ่ งเนื้อท่ีในการตดิ ต้ัง จึงจําเปนตองใชก ระบอกสูบชนิด 2 ทางแบบ 2 ตอน มาใชแทน

24 - ลักษณะโครงสรางของกระบอกสบู ทํางานสองทางแบบ 2 ตอน ลักษณะโครงสรางเหมือนกับกระบอกสูบชนิดทํางานสองทางแบบทั่วไป แตจะเปนการนํากระบอกสูบชนิดทํางานสองทางมาตอกัน 2 กระบอกสูบ โดยจะใชกานสูบอัน เดยี วกัน รปู ท่ี 2.26 ลกั ษณะโครงสรา ง - การทาํ งานของกระบอกสบู ทาํ งานสองทางแบบ 2 ตอน ลักษณะการทํางานเหมือนกับลูกสูบชนิดทํางานสองทางแบบปกติ แตจ ะตองจายลมใหทง้ั สองชวงของกระบอกสูบ กานสบู จึงจะเคลื่อนท่ี รูปท่ี 2.27 การทาํ งาน

25 - ลกั ษณะการใชง าน ใชกับงานทต่ี องการแรงมาก แตใชระยะตดิ ตัง้ ที่นอย - รูปรางของอุปกรณ 1. สังเกตเหน็ รปู อนลม 4 รู 2. ลกั ษณะเหมือนกระบอกสูบ 2 อนั นาํ มาตอกัน รปู ท่ี 2.28 รปู รา งของอปุ กรณ - กระบอกสูบทํางานสองทางแบบชวงชกั หลายตําแหนง เปนกระบอกสบู ท่สี ามารถหยุดกา นสบู ไดห ลายตาํ แหนง โดยเปนการนาํ กระบอกสูบ ชนดิ 2 ทาง 2 กระบอก มาประบกอบรวมกนั เปน กระบอกเดยี ว - ลกั ษณะโครงสราง ลกั ษณะโครงสรา งเหมือนกบั กระบอกสูบชนดิ ทาํ งานสองทางแบบท่วั ไป แต จะเปน เหมือนกระบอกสบู 2 ทาง 2 กระบอกมาตอกัน รูปที่ 2.29 ลกั ษณะโครงสรา ง

26 - การทาํ งาน ใหปอนลมเขากระบอกสูบตามลูกศร ซึ่งจะไดระยะตามรูปที่แสดงไว มี 4 ตาํ แหนง ดวยกัน รูปที่ 2.30 การทาํ งาน - ลกั ษณะการใชง าน ใชก ับงานทต่ี องการใหกระบอกสบู กระบอกเดียวกนั หยุดไดหลายตาํ แหนง รปู ท่ี 2.31 ลักษณะการใชง าน

27 - รปู รา งของอุปกรณ 1. สงั เกตเหน็ รปู อนลม 4 รู 2. มีกา นสบู โผลอ อกจากกระบอกสบู ออกท้งั 2 ดาน รูปท่ี 2.32 รูปรา งของอุปกรณ - กระบอกสูบทํางานสองทางแบบกระแทก กระบอกสูบชนิดนี้เหมาะกับงานประเภท ตัดชิ้นงาน งานขึ้นรูปชิ้น และงานยํ้าหมดุ ซึ่งงานเหลานี้ตองใชแรงกระแทกในการทํางาน ความเร็วของกานสูบชนิดนี้อยูระหวาง 7.5-10 m/s (เมตรตอ วินาท)ี สวนระยะชวงชักของการกระแทกจะมีระยะสน้ั ๆ - ลกั ษณะโครงสราง ลักษณะโครงสรา งเหมือนกบั กระบอกสบู ชนดิ ทํางานสองทางแบบทว่ั ไป รปู ท่ี 2.33 ลกั ษณะโครงสรา ง

28 - การทาํ งาน ลักษณะการทํางานเหมือนกับลูกสบู ชนดิ ทํางานสองทางแบบปกติ รูปที่ 2.34 การทํางาน - ลกั ษณะการใชง าน ใชก บั งานทต่ี องการแรงกระแทก เชน งานตดั ช้นิ งาน, งานขึน้ รปู ชนิ้ งาน, และงานยาํ้ หมุด รูปที่ 2.35 ลกั ษณะการใชง าน

29 - รปู รางของอุปกรณ 1. สังเกตรปู อ นลม 2 รู 2. ลกั ษณะคลายกับกระบอกสบู แบบ 2 ทิศทางแบบปกติ รูปที่ 2.36 รูปรางของอปุ กรณ - กระบอกสูบทาํ งานสองทางแบบไมมกี า นสูบ กระบอกสูบชนิดนี้ตัวกานสูบจะอยูกับที่ สวนตัวลูกสูบจะเคลื่อนที่ เหมาะกับงานที่ ตองการชวงชังยาวซึ่งมีระยะชักสูงสุด 5,000 mm (500 cm) ความเร็วเคลื่อนที่สูงสุด 400 mm/s (มิลลิเมตรตอวินาที) การทํางานของกระบอกสูบชนิดนี้จะใชลมอัดไปดันใหแมเหล็กเคลื่อน และตัว แมเหล็กนี้จะดึงใหลูกสูบเคลื่อนตามไปดวย ตัวอยางงานที่ใชกระบอกสูบชนิดนี้ เชน งานประเภท เคลอ่ื นยา ยของจากจุดหนง่ึ ไปอีกจุดหนึง่ - ลักษณะโครงสรา ง 1. รปู อนลมเขา-ออก (Working Port) 2. แทนลูกสบู (Piston Base) 3. ลกู สบู (Piston) รูปท่ี 2.37 ลกั ษณะโครงสราง

30 - การทํางาน กระบอกสบู ชนดิ นี้ จะมีลักษณะการทาํ งานเหมือนกระบอกสบู สองทางแบบ ทั่วไป โดยภายในกานสูบจะมีแมเหล็กติดอยูกับลูกสูบที่เคลื่อนที่ได เมื่อมีแรงดันลมดันใหแมเหล็ก เคลอื่ นที่ เสนแรงแมเหล็กจะดงึ ใหล กู สบู ภายนอกเคลอื่ นทต่ี ามไปดว ย รปู ที่ 2.38 การทํางาน - ลักษณะการใชงาน ใชก บั งานทีต่ อ งการชว งชักยาว ซึ่งมรี ะยะชักสูงสดุ ถงึ 5 เมตร และความเร็ว ในการเคลื่อนที่สูงสดุ 40cm/s (เซนติเมตรตอวินาที) เชน งานประเภทเคลื่อนยายของจากจดุ หนึ่งไป อีกจดุ หนึ่ง รปู ที่ 2.39 ลกั ษณะการใชงาน

31 - รปู รางของอปุ กรณ 1. จะมีกานสบู อยูกับท่ี 2. มรี ูลมใชง าน 2 รู รปู ที่ 2.40 รูปรา งของอปุ กรณ - กระบอกสบู ทาํ งานสองทางแบบกานสบู คู กระบอกลมแบบแกนคู เปนกระบอกคอมแพ็คประเภทหนึ่ง ที่ลักษณะตัวจะแบน ราบมี 2 แกน ปลายแกนมีไกดชวยประคองกันและกันอยู จึงทําใหแกนของกระบอกไมหมุนขณะ เคลอื่ นท่ี และเนอ่ื งจากกระบอกสบู ชนิดน้ี ระยะ Stroke ไมยาวจึงมคี วามแมนยาํ สูง ในการยนื่ ไปจบั งาน - ลกั ษณะโครงสรา ง จะมีลักษณะเหมือนกระบอกสูบแบบ 2 ทิศทางแบบทั่วไป แตจะมีกาน สบู 2 กา นยึดติดกัน รปู ที่ 2.41 ลักษณะโครงสราง

32 - การทาํ งาน กระบอกสูบชนิดน้ี จะมลี ักษณะการทํางานเหมอื นกระบอกสบู สองทางแบบ ท่วั ไป รูปท่ี 2.42 การทํางาน - ลกั ษณะการใชง าน ใชกับงานทต่ี องการแรง และความแมน ยาํ สูง ประหยดั เนื้อทใี่ นการติดตง้ั เน่ืองจากมีกานสบู 2 อันจึงทําใหไดแรงมากกวา กระบอกสูบแบบกานสูบเดียวถงึ 2 เทา - รปู รางของอปุ กรณ 1. จะมกี า นสูบ 2 อันยดึ ตดิ กัน 2. มรี ลู มใชงาน 2 รู รปู ท่ี 2.43 รปู รา งของอปุ กรณ

33 - สญั ลักษณท ว่ั ไปและแบบพเิ ศษของกระบอกสบู ตา งๆ - สัญลกั ษณแ บบทว่ั ไป รปู ที่ 2.44 สญั ลกั ษณท่วั ไป - สัญลกั ษณแบบพเิ ศษ รูปที่ 2.45 สญั ลักษณแ บบพิเศษ

34 - การคาํ นวณหาคาแรงของกระบอกสบู - การคาํ นวณคาแรงของกระบอกสบู การเลือกชนิดและขนาดของกระบอกสูบมีหลักการพิจารณา เชน นํ้าหนัก ของงาน หรือแรงที่กระบอกสูบจะตองไปกระทํา รวมทั้งความยาวของชวงของกานสูบที่จะรับแรง ในทางทฤษฎี แรงของกระบอกสูบคาํ นวณไดจ ากความดันลมอัด ขนาดพ้นื ทีห่ นาตัด กระบอกสบู และ แรงเสียดทานของกระบอกสูบ ดังสมการตอ ไปน้ี Fth = A x P เมื่อ Fth คือแรงท่ีคํานวณจากทฤษฎี (Theoretical Piston Force) มหี นว ยเปน นวิ ตนั (N) A คอื พื้นทห่ี นาตัดของกระบอกสูบ มีหนว ยเปน ตารางเมตร (m) P คือความดนั ลมอดั มหี นว ยเปนบาร (bar) ในทางปฏิบตั ิ แรงทเ่ี กดิ ข้ึนจรงิ จะนอ ยกวาแรงที่คาํ นวณทางทฤษฎี เน่อื งจากเกิดการ สูญเสียจากแรงเสียดทานที่ความดัน 4-8 บาร ซึ่งคาแรงเสียดทานมีคา 3-20 เปอรเซ็นต ของแรงท่ี คาํ นวณไดทางทฤษฎี และตอ งนาํ คา นไ้ี ปใชคาํ นวณดว ย ดังนี้ 1. กระบอกสบู ทาํ งานทางเดยี วแรงท่เี กดิ ขึ้นจริงเทา กบั Fn = A x P – (FR + FF) 2. กระบอกสูบทาํ งาน 2 ทาง แรงท่ีเกิดขึน้ จรงิ ในจงั หวะลกู สบู เคลือ่ นท่ีออกเทา กับ Fn = A x P – FR แรงทเ่ี กิดข้ึนจรงิ ในจงั หวะลกู สูบเคลอ่ื นท่ีกลบั เทา กับ Fn = A’ x P – FR เม่ือ A' (พ้นื ท่ีหนาตัดวงแหวน) = พน้ื ที่หนาตัดของลูกสบู – พ้ืนทห่ี นาตัดของกานสูบ ������������′ = ������������2 − ������������2 ������������′ = ������������������������2 − ������������������������2 4 4 ������������′ = ������������ (������������2 − ������������2) 4 เมื่อ P คือความดนั ใชง าน มหี นวยเปน บารห รอื นวิ ตนั

35 Fth คอื แรงที่คํานวณจากทฤษฎี (Theoretical Piston Force) มีหนว ยเปนนวิ ตนั (N) FN คอื แรงที่เกิดขนึ้ จรงิ (Effective Piston Force) มีหนวยเปน นวิ ตนั (N) FR คอื แรงเสียดทาน (Frictional Force) มหี นว ยเปน นิวตนั (N) มีคา 3 – 20 เปอรเซ็นตข องแรงที่คํานวณทางทฤษฎี FF คอื แรงตานของสปริง (Force of Return Spring) มีหนวยเปน นิวตัน (N) A คอื พืน้ ทห่ี นา ตัดของลูกสูบ มหี นว ยเปนตารางเมตร (m) a คอื พืน้ ทีห่ นา ตดั ของ กานลูกสบู มีหนวยเปน ตารางเมตร (m) A ’คือพ้ืนท่หี นา ตดั วงแหวน มหี นวยเปน ตารางเมตร (m) D คอื เสน ผา นศูนยก ลางลูกสูบ มีหนวยเปน เมตร (m) d คอื เสนผา นศูนยกลางกา นสูบ มีหนว ยเปนเมตร (m) - การหาคาแรงของกระบอกสบู ท่ีคิดคาแรงตานเน่ืองจากความเสียดทาน 10% ของแรงทาง ทฤษฎี รูปที่ 2.46 การหาคาแรงของกระบอกสูบที่คิดคาแรงตา นเน่ืองจากความเสียดทาน 10% ของแรงทางทฤษฎี

36 2.4.3 อปุ กรณก ารทาํ งานที่เคลอ่ื นที่เปนเสนรอบวง อุปกรณที่เคลื่อนที่เปนเสนรอบวง (Rotary Motion) แบงเปน 2 ประเภทตาม ลักษณะการทํางาน ไดแก อุปกรณทํางานในลักษณะของการหมุนแกวง (Oscillation Motion) , อุปกรณท ํางานในลกั ษณะหมุนรอบ(Rotary Motion) - อปุ กรณท ํางานในลักษณะของการหมุนแกวง (Oscillation Motion) - อุปกรณหมุนแกวง แบบลูกสูบหมนุ (ROTARY CYLINDER) - หลกั การทาํ งานและลักษณะโครงสรา ง เมือ่ มลี มดันเขาไปในกระบอกสบู จะทําใหกานสูบท่ีมีเฟอง สะพานเลื่อน ทําใหเฟองหมุนซึ่งจํานวนรอบที่เฟองหมุนไปและกลับขึ้นอยูกับความยาวของกานสูบ โดยคามุมท่ีหมุนสามารถปรับไดโดยการต้งั ชวงสกรู โดยลักษณะโครงสรา งของลูกสูบหมุนจะประกอบ ไปดวย กระบอกสบู ,ฝาสบู หัวทาย,ลบู สบู ,กา นสบู ,เฟอ ง,เฟองสะพาน - ลักษณะการใชงาน ใชกับงานที่ตองการการเคลือ่ นที่ในแนวหมุนแบบไมครบรอบ เชน การหมนุ ชนิ้ งาน งานดัดทอ งานควบคุมวาลวเล่อื นแบบตางๆ เปนตน รูปที่ 2.47 อปุ กรณทท่ี ํางานในลักษณะของการหมุนแกวง (Rotary Cylinder) - อปุ กรณห มุนแกวงแบบใบพัดเลื่อน (SEMI-ROTARY DRIVE) - หลกั การทาํ งานและลักษณะโครงสราง เมื่อปอนลมเขาทางดานหมายเลข 2 แรงดันลมจะดันใหใบพัด เคลื่อนที่ทวนเข็มนาิกาผลอันนี้จะทําใหเพลาของมอเตอรแบบแกวงนี้เคลื่อนที่ตามไปดวยสวนรู 1 จะเปนรูระบายลมในทิศทางตามเข็มนาิกาจะตองปอนลมเขา 1 สวน รู 2 จะเปนรูระบายลม โดยมี ลกั ษณะโครงสรา งของลกู สบู หมนุ ประกอบไปดวย ใบพัด,รูลมเขา-ออก

37 - ลักษณะการใชงาน ใชกับงานทตี่ อ งการการเคล่ือนทีใ่ นแนวหมุนแบบไมครบรอบแตใช ลมอัดเขาไปโดยไมตองใชสะพานเฟองในการชวยหมุน เชน การหมุนชิ้นงาน การโยกยายชิ้นงานใน แนวแกนหมนุ ของแตละรุนทีจ่ ะสามารถไดห มุนไปไดแ คไหน เปน ตน รปู ที่ 2.48 อปุ กรณห มุนแกวง แบบใบพัดเล่ือน - อุปกรณท ํางานในลักษณะหมุนรอบ(Rotary Motion) - มอเตอรลมแบบลกู สูบ (Piston Motor) - หลกั การทาํ งานและลักษณะโครงสราง การจายลมหมุนเวียนตามลําดับเพื่อไปดันใหลูกสูบ เคลื่อนที่แลวกานสูบจะไปผลักใหขอเหวี่ยงทําใหเพลาหมุนแบบตอเนื่อง กําลังของมอเตอรขึ้นอยูกับ ความดันของลมอัดและขนาดของลูกสูบ โดยมีลักษณะโครงสรางคือลูกสูบจะวางอยูในแนวรัศมีของ เพลาโดยกา นสูบจะผลักขอ เหวีย่ งทาํ ใหเ พลาเกิดการเคลื่อนทตี่ ามลักษณะโครงสรา ง - ลกั ษณะการใชง าน ใชก บั งานทต่ี องการแรงบดิ สูง เชน ใชทาํ กวา นยกข้ึน-ลง ในโรงงาน

38 รูปที่ 2.49 มอเตอรลมแบบลูกสบู -มอเตอรลมแบบใบพัดเล่อื น (Sliding Vane Motor) -หลกั การทาํ งานและลักษณะโครงสราง เมื่อปอนลมเขา 1 แรงดันลมจะดันใบพัด ใหเคลื่อนที่ในแนวหมุน เปนผลทําใหเพลาที่ติดอยู เคลื่อนที่ในแนวหมุนได และจะหมุนในทิศทาง ตามเข็มนาิกา รู 3 ของ มอเตอรจะเปนรูระบายและในทํานองเดียวกัน หากตองการใหมอเตอรลมหมุนในทิศทางทวนเข็ม นาิกาก็จะตองปอนลมเขาทางดาน 2 สวน รู 3 เปนรูระบาย โดยมีลักษณะโครงสรางคอื มอเตอรลม ชนดิ นี้จะประกอบดว ย แผนใบพัด,เลอ่ื นโดยรอบ,แผน ใบพดั นจี้ ะเปน ตวั รับแรงดนั เพ่ือใหเกิดแรงขับให มอเตอรหมนุ ได รปู ท่ี 2.50 มอเตอรลมแบบใบพัดเลอ่ื น

39 2.5 งานวจิ ัยที่เกี่ยวของ ตูเก็บของอัตโนมัติโดยใชร ะบบนิวแมติกส ระบบจัดเก็บอุปกรณเขาตูเก็บของโดยระบบอัตโนมัติประกอบไปดวยระบบควบคมุ ตําแหนงของบอลสกรูดวย เซอรโวมอเตอรโดยมีแกนตั้งและแกนนอน และระบบนิวแมติกสการ ควบคุมการทํางานดวยพีแอลซีทําหนาที่ควบคุมโดยใชอุปกรณหมุนแกวงแบบลูกสูบหมุน(ROTARY CYLINDER) สามารถควบคุมการทํางานไดทั้งระบบอัตโนมัติและระบบสั่งงานดวยมือ นอกจากนั้นยัง สามารแสดงผลและควบคุมการ ทํางานไดดวยระบบจอสัมผัส จากผลการทดลองพบวา ระบบตูเก็บ ของอัตโนมัติสามารถจัดเก็บชิ้นงานในชองเก็บของตาง ๆ ไดอยางแมนยํา และ สามารถสั่งจับชิน้ งาน จากชั้นเก็บของมาวางไวที่ฐานวางชิ้นงานได มีการแสดงผลการทํางานทางระบบจอสัมผัสไดถูกตอง เมอื่ การทํางานเกดิ ความผิดพลาดระบบจะทาํ การสง สัญญาณเตือนและแกไขการทํางานทันทีจากการ ทํางานที่กลาวมาจะทําใหผูที่ ศึกษาสามารถนําความรูที่ไดรับไปปรับประยุกตใชกับการทํางานใน ระบบอุตสาหกรรมได

40 บทท่ี 3 วิธกี ารดาํ เนินงาน ในการจัดทําสื่อการเรียนการสอนออนไลนเริ่มจากการออกแบบเว็บไซต และหาขอมูล เกี่ยวกับอปุ กรณทํางานในระบบนิวเมติกส โดยมีจุดประสงคใ นการทาํ โครงงานคร้ังนีเ้ พือ่ จะไดเปน สอื่ การเรียนการสอนใหนักเรียน นักศึกษาที่ตองการศึกษาในรายวิชา ระบบควบคุมการเคลื่อนเบื้องตน จากนั้นไดกําหนดขอบเขตการทํางานของการจัดทําสื่อการเรียนการสอนเพื่อที่ทํางานไดอยางมี ประสิทธิภาพ และบรรลุวัตถุประสงคที่ตั้งไวผูจัดทําจึงกําหนดวิธีการดําเนินงาน ซึ่งมีรายละเอียดใน การดาํ เนินงานดังนี้ รูปท่ี 3.1 ขน้ั ตอนการดาํ เนนิ การการจดั ทําส่อื การเรยี นการสอนออนไลน