เเผนที่ 2-2 การออกแบบโปรแกรมด้วยการเขียนผังงาน

แผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 4 การออกแบบโปรแกรมด้วยการเขยี นผังงาน เวลา 4 ชวั่ โมง 1. มาตรฐาน/ตวั ช้ีวัด 1.1 ตัวชี้วดั ว 4.2 ป.5/2 ออกแบบ และเขียนโปรแกรมทม่ี กี ารใชเ้ หตผุ ลเชิงตรรกะอยา่ งงา่ ย ตรวจหาขอ้ ผิดพลาด และแก้ไข 2. จดุ ประสงค์การเรียนรู้ 1. อธบิ ายวธิ ีการออกแบบโปรแกรมด้วยการเขียนผงั งานได้ (K) 2. ออกแบบโปรแกรมด้วยการเขียนผังงานแบบลำดับได้ (P) 3. ออกแบบโปรแกรมด้วยการเขยี นผงั งานแบบทางเลือกได้ (P) 4. ออกแบบโปรแกรมด้วยการเขียนผงั งานแบบทำซำ้ ได้ (P) 5. เหน็ ประโยชน์และความสำคัญของการออกแบบโปรแกรมดว้ ยการเขียนผงั งาน (A) 3. สาระการเรยี นรู้ สาระการเรยี นรูท้ อ้ งถ่ิน พจิ ารณาตามหลักสตู รของสถานศึกษา สาระการเรยี นรู้แกนกลาง - การออกแบบโปรแกรมสามารถทำไดโ้ ดยเขยี นเป็น ขอ้ ความหรือผังงาน - การออกแบบและเขยี นโปรแกรมท่ีมกี ารตรวจสอบ เง่ือนไขที่ครอบคลุมทุกกรณีเพอื่ ให้ได้ผลลัพธท์ ่ี ถูกต้องตรงตามความต้องการ - ตัวอย่างโปรแกรม เชน่ โปรแกรมตรวจสอบเลขคู่ เลขค่ี โปรแกรมรับข้อมลู น้ำหนกั หรือสว่ นสูงแล้ว แสดงผลความสมส่วนของร่างกาย โปรแกรมส่งั ให้ ตัวละครทำตามเงื่อนไขทกี่ ำหนด 4. สาระสำคญั /ความคิดรวบยอด การออกแบบโปรแกรมด้วยการเขยี นผังงานเปน็ การนำสัญลกั ษณ์ตา่ ง ๆ เข้ามาใชแ้ ทนลำดับข้ันตอน ในการอธบิ ายการเขยี นโปรแกรม ซึ่งการเขียนผงั งานสามารถเขียนได้ 3 แบบ คือ การเขียนผังงานแบบลำดับ การเขียนผงั งานแบบทางเลือก และการเขียนผังงานแบบทำซำ้ 5. สมรรถนะสำคัญของผเู้ รียนและคุณลกั ษณะอันพึงประสงค์

สมรรถนะสำคญั ของผูเ้ รียน คุณลักษณะอนั พึงประสงค์ 1. ความสามารถในการสือ่ สาร 1. มวี นิ ยั รับผดิ ชอบ 2. ใฝเ่ รียนรู้ - ทักษะการส่ือสาร 3. มงุ่ ม่นั ในการทำงาน 2. ความสามารถในการคิด - ทักษะการคิดวิเคราะห์ 3. ความสามารถในการแก้ปัญหา - ทกั ษะการสังเกต - ทักษะการประยุกต์ใชค้ วามรู้ 4. ความสามารถในการใช้ทักษะชวี ติ - ทกั ษะการทำงานร่วมกนั 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี - ทักษะการสืบคน้ ขอ้ มลู 6. กจิ กรรมการเรียนรู้  วธิ กี ารสอนโดยเนน้ รูปแบบการสอนแบบสบื เสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model) ช่ัวโมงที่ 1-2 ข้นั นำ ข้ันท่ี 1 กระตุ้นความสนใจ (Engagement) 1. ครทู บทวนความรเู้ ดิมเกยี่ วกับการออกแบบโปรแกรมดว้ ยการเขียนข้อความ โดยใหน้ กั เรียน ทดลองออกแบบโปรแกรมดว้ ยการเขยี นข้อความอย่างง่าย ๆ เชน่ ขนั้ ตอนการทอดไขเ่ จยี ว วธิ ีการต้มบะหมี่กงึ่ สำเร็จรปู หรือการแก้ปญั หาต่าง ๆ ที่พบไดใ้ นชีวติ ประจำวนั เปน็ ต้น 2. ครสู ุ่มนกั เรยี นออกมาเขยี นการออกแบบโปรแกรมด้วยข้อความบนกระดานหน้าช้ันเรยี น ภายใต้หวั ข้อท่ีกำหนด และรว่ มกนั วเิ คราะห์ข้อความวา่ มีความเหมือนหรือความแตกต่างกัน อยา่ งไร จากนน้ั ครูชว่ ยสรปุ ถงึ ขนั้ ตอนท่ีถูกต้องและเหมาะสม 3. ครูอธบิ ายเพิ่มเติมกับนักเรยี นเพ่ือเช่ือมโยงเขา้ สบู่ ทเรยี นว่า“การออกแบบโปรแกรมด้วยการเขียน ขอ้ ความเปน็ การเขยี นอลั กอริทึมแบบไมเ่ ปน็ มาตรฐาน เนอื่ งจากการเขียนข้อความด้วยภาษาพูด ใด ๆ น้ัน คนทจี่ ะเขา้ ใจจะตอ้ งเปน็ คนที่เขา้ ใจภาษาพูดนนั้ ด้วย แตก่ ารออกแบบโปรแกรมด้วย การเขียนผังงานจะเปน็ การแสดงขั้นตอนการทำงานโดยใช้สัญลกั ษณ์ทไี่ ม่อ้างองิ ภาษาใดภาษาหนึ่ง ดังนน้ั จึงทำให้เหน็ ลำดับการทำงานก่อน-หลงั ได้อย่างชัดเจนและเขา้ ใจได้งา่ ย”

ข้นั สอน ข้นั ท่ี 2 สำรวจค้นหา (Exploration) 1. ครูอธบิ ายกับนักเรียนวา่ “การออกแบบโปรแกรมนอกจากจะออกแบบดว้ ยการเขียนข้อความแลว้ ยังมกี ารออกแบบโปรแกรมด้วยการเขยี นผังงาน เพือ่ อธบิ ายการทำงานของโปรแกรมให้เปน็ สากล โดยใช้สัญลกั ษณ์ตา่ ง ๆ มาใชแ้ ทนลำดบั ขน้ั ตอนในการเขียนโปรแกรม” 2. นักเรยี นสืบคน้ สัญลกั ษณ์ทใี่ ช้ในการออกแบบโปรแกรมด้วยการเขียนผงั งาน (Flow Chart) จากหนังสือเรยี นรายวิชาพื้นฐาน เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำนวณ) ป.5 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 2 เรอื่ ง การเขยี นโปรแกรมโดยใช้เหตุผลเชิงตรรกะ หรอื อินเทอร์เน็ตท่ีเคร่ืองคอมพวิ เตอร์ ของ ตนเอง 3. จากน้ันครสู ุ่มนักเรียนออกมาเขียนรปู สญั ลักษณ์ ชื่อเรยี ก และอธบิ ายถึงความหมาย หนา้ ท่ี การทำงานของสัญลักษณ์นั้น ๆ หน้าชั้นเรยี น โดยครูคอยให้คำแนะนำเพ่ิมเติมอย่างเหมาะสม 4. ครอู ธบิ ายเพ่ือชี้แจงกบั นกั เรยี นวา่ “การเขยี นผงั งานเพ่ือแสดงลำดบั ข้ันตอนการทำงานสามารถ เขียนได้ 3 แบบคือ 1. การเขยี นผงั งานแบบลำดับ 2. การเขียนผงั งานแบบทางเลือก 3. การเขียนผังงานแบบทำซำ้ ” 5. ครูเปดิ โอกาสให้นักเรยี นสำรวจลักษณะการเขยี นผงั งานเพือ่ แสดงลำดับขนั้ ตอนการทำงาน ในแตล่ ะแบบจากหนงั สือเรียน ขั้นท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explanation) 6. ครูอธบิ ายกับนักเรยี นเก่ยี วกับเหตผุ ลและความสำคัญของการเขยี นผังงาน (Flow Chart) ในการดำเนินงานก่อนลงมือปฏบิ ตั ิจรงิ วา่ “การเขียนผังงานเป็นการลดความผดิ พลาดและทำให้ มีต้นแบบในการออกแบบงานที่มลี ักษณะคลา้ ย ๆ กันสามารถทำไดร้ วดเรว็ ขึน้ อกี ท้งั ยังเป็นทยี่ อมรบั ของสากล แตก่ ารเขยี นผังงานแตล่ ะแบบก็จะมลี ักษณะท่ีแตกตา่ งกันออกไป ดังน้ี 1. การเขยี นผงั งานแบบลำดบั จะสงั เกตไดว้ ่าผงั งานจะมีลกั ษณะการเขียนเปน็ เส้นตรง ตามลำดบั ก่อน – หลงั ต่อเน่ืองกันไปเร่ือย ๆ 2. การเขยี นผังงานแบบทางเลอื ก จะสงั เกตไดว้ ่าจะมีการแยกออกเป็น 2 ทาง เนอื่ งจากมีการกำหนดเง่ือนไข โดยถา้ เงื่อนไขเปน็ จริงก็จะทำกจิ กรรมหน่ึง แต่ ถา้ เงือ่ นไขไมเ่ ป็นจรงิ ก็จะทำอีกกิจกรรมหน่งึ 3. การเขยี นผงั งานแบบทำซ้ำ จะสังเกตได้วา่ คำส่ังจะมีการทำงานซ้ำ ๆ กนั หลายรอบ โดยผลลัพธ์ท่ไี ดจ้ ากการทำซำ้ แต่ละคร้ังจะไม่ซำ้ กนั และเม่ือไดผ้ ลลัพธต์ รงตาม เงือ่ นไขจึงจะออกจากการทำซ้ำ”

7. นกั เรยี นแบง่ กลุ่ม กลมุ่ ละ 3-4 คน และเปิดโอกาสให้นกั เรยี นร่วมกนั ระดมความคิดเหน็ ในการออกแบบโปรแกรมด้วยการเขยี นผังงานแบบลำดบั โดยเขียนอธบิ ายขัน้ ตอนการทำงาน ตามลำดบั ก่อน-หลงั จากการออกแบบโปรแกรมดว้ ยการเขียนข้อความบนกระดานหนา้ ช้ันเรยี น 8. นกั เรยี นแต่ละกลมุ่ สง่ ตวั แทนออกมาเขียนผังงานบนกระดานหนา้ ชนั้ เรียนและอธิบาย การทำงานของผังงานนั้น ๆ อย่างละเอยี ด โดยครคู อยชี้แนะและอธบิ ายเพ่ิมเตมิ เพ่ือให้นักเรียน เข้าใจมากยิง่ ขน้ึ ช่วั โมงที่ 3-4 ข้นั สอน ขน้ั ท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explanation) 9. ครทู บทวนเนือ้ หาการเรยี นจากชั่วโมงที่ผ่านมาเก่ยี วกบั การเขียนผังงานแบบลำดบั 10. นักเรยี นแบง่ กลุ่ม (กลมุ่ เดิม) เพอื่ ศึกษาและอภิปรายรว่ มกันภายในกลมุ่ เกี่ยวกบั การเขยี นผังงาน แบบทางเลือก และการเขียนผงั งานแบบทำซ้ำ ข้ันที่ 4 ขยายความเขา้ ใจ (Elaboration) 11. ครถู ามคำถามท้าทายการคดิ ขั้นสูงของนักเรยี นวา่ “ถ้านักเรียนต้องการออกแบบโปรแกรม ข้ันตอนการแต่งกายมาโรงเรยี น นักเรียนจะเลอื กเขยี นผงั งานรปู แบบใด” โดยเปิดโอกาส ให้นกั เรียนแตล่ ะกลมุ่ แสดงความคิดเห็นร่วมกนั (แนวตอบ : นกั เรยี นตอบตามความคดิ เห็นของมตกิ ลมุ่ โดยคำตอบข้ึนอยู่กับดลุ ยพนิ ิจ ของครผู สู้ อน เชน่ เลือกการเขยี นผังงานแบบทำซำ้ เพ่ือตรวจสอบการแต่งกายหลาย ๆ รอบ ว่าตรงตามเง่ือนไขหรือไม่จนกว่าจะแตง่ กายถกู ระเบยี บ เปน็ ต้น) 12. นกั เรยี นทำกิจกรรมฝกึ ทักษะโดยใหน้ ักเรียนพจิ ารณาสถานการณ์และเขยี นผงั งานอธบิ าย การทำงานของโปรแกรมให้ถูกต้อง จากนนั้ บนั ทึกลงในสมุดประจำตัว 13. ครสู มุ่ นกั เรยี น 2-3 กลุ่ม ออกมานำเสนอหนา้ ชั้นเรียน โดยครคู อยให้คำแนะนำกับนกั เรยี น ตามความเหมาะสม 14. นกั เรียนแตล่ ะกลุ่มสังเกตตวั อย่างการเขียนผังงานเพื่ออธิบายการทำงานของโปรแกรม จากสถานการณ์ตา่ ง ๆ ในหนังสอื เรียน 15. ครูอธบิ ายกบั นักเรยี นวา่ “การออกแบบโปรแกรมมปี ระโยชน์ เพราะเปน็ การทำให้เหน็ ภาพรวม การทำงานของโปรแกรมกอ่ นเปน็ เบื้องตน้ ซึ่งจะทำให้สะดวกตอ่ การเขียนโปรแกรมในครง้ั ต่อไป”

16. นักเรยี นทำใบงานท่ี 2.2.1 เร่ือง การออกแบบโปรแกรมด้วยการเขยี นผังงาน โดยใหน้ กั เรยี น พิจารณาสถานการณ์ทีก่ ำหนดให้อย่างละเอียด และออกแบบโปรแกรมการทำงานด้วยการเขียน ผงั งานเพื่ออธิบายลกั ษณะการทำงานของโปรแกรม จากนั้นส่งตัวแทนออกมาเขยี นผังงานบน กระดานหนา้ ชน้ั เรยี น และอธิบายขั้นตอนการทำงานนของผังงานนั้น ๆ อยา่ งละเอยี ด โดยครู คอยชแ้ี นะเพิ่มเตมิ เพ่อื ใหน้ กั เรียนเข้าใจมากยงิ่ ข้นึ ว่า“การออกแบบโปรแกรมเปน็ การกระทำ เพื่อให้เห็นภาพรวมการทำงานของโปรแกรมก่อนเบ้ืองตน้ จากนั้นจงึ นำมาเขียนเป็นผงั งาน แบบต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นการเขยี นผังงานแบบลำดบั การเขียนผงั งานแบบทางเลอื ก และ การเขยี นผังงานแบบทำซ้ำ โดยเลือกใชส้ ัญลกั ษณต์ า่ ง ๆ ซึ่งสญั ลกั ษณ์ที่ใช้ในการเขียนผงั งานนน้ั ถือว่าเปน็ มาตรฐานและสากลทำใหเ้ ห็นลำดบั การทำงานก่อน – หลังทีช่ ัดเจนและเขา้ ใจได้ง่าย” ขน้ั สรปุ ขั้นที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluation) 1. ครูประเมนิ ผลนักเรยี นจากการสงั เกตการตอบคำถาม การทำใบงาน และสมดุ ประจำตวั 2. ครตู รวจสอบความถูกต้องจากผลงานการทำใบงานที่ 2.2.1 และกิจกรรมฝกึ ทักษะ 3. นกั เรยี นและครรู ่วมกันสรุปเก่ียวกับการออกแบบโปรแกรมดว้ ยการเขียนผังงาน โดยพดู ถึงการเลอื กใชส้ ญั ลักษณ์ การพิจารณาสถานการณ์ต่าง ๆ และนำมาเขียนผังงาน ตามรูปแบบต่าง ๆ ได้อย่างเหมาะสม 7. การวดั และประเมินผล รายการวดั วิธีวดั เครอ่ื งมอื เกณฑ์การประเมิน

รายการวดั วธิ วี ดั เครือ่ งมือ เกณฑก์ ารประเมิน - ตรวจใบงานที่ 2.2.1 - ใบงานท่ี 2.2.1 7.1 ประเมินระหวา่ งการจดั กิจกรรม ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ การเรยี นรู้ 1) การออกแบบโปรแกรม ระดับคุณภาพ 2 ด้วยการเขยี นผงั งาน ผ่านเกณฑ์ ระดบั คุณภาพ 2 2) การนำเสนอผลงาน - ประเมินการนำเสนอ - แบบประเมิน ผา่ นเกณฑ์ ผลงาน การนำเสนอผลงาน 3) พฤติกรรมการทำงาน - สังเกตพฤติกรรม - แบบสงั เกตพฤตกิ รรม รายบุคคล การทำงานรายบุคคล การทำงานรายบุคคล 4) พฤตกิ รรมการทำงานกลมุ่ - สงั เกตพฤติกรรม - แบบสงั เกตพฤติกรรม ระดับคุณภาพ 2 5) คณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์ การทำงานกลุ่ม การทำงานกลุ่ม ผ่านเกณฑ์ - สงั เกตความมวี ินัย - แบบประเมนิ ระดบั คุณภาพ 2 ความรับผดิ ชอบ คณุ ลกั ษณะ ผา่ นเกณฑ์ ใฝเ่ รียนรู้ และมุ่งมัน่ อนั พงึ ประสงค์ ในการทำงาน 8. สือ่ /แหล่งการเรยี นรู้ 8.1 สื่อการเรยี นรู้ 1) หนังสือเรยี นรายวชิ าพนื้ ฐานเทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ป.5 หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 2 เรื่อง การเขียนโปรแกรมโดยใชเ้ หตุผลเชงิ ตรรกะ 2) ใบงานที่ 2.2.1 เรอ่ื ง การออกแบบโปรแกรมดว้ ยการเขยี นผังงาน 3) เคร่อื งคอมพิวเตอร์ 8.2 แหลง่ การเรยี นรู้ 1) ห้องคอมพวิ เตอร์ 2) อนิ เทอรเ์ นต็ ใบงานที่ 2.2.1

เรือ่ ง การออกแบบโปรแกรมดว้ ยการเขียนผังงาน คำชแ้ี จง : ให้นักเรยี นพจิ ารณาสถานการณท์ กี่ ำหนดใหอ้ ยา่ งละเอียด และออกแบบโปรแกรมการทำงาน ดว้ ยการเขยี นผังงานเพื่ออธิบายลกั ษณะการทำงานของโปรแกรม สถานการณ์ : หนนู าต้องการเขยี นโปรแกรมคำนวณราคาสนิ ค้าจำนวน 3 รายการ โดยให้รบั ค่าของราคาสินคา้ ท้ัง 3 คร้งั จากนัน้ ใหโ้ ปรแกรมคำนวณหาผลรวมของราคาสินคา้ ทั้งหมด 3 รายการ และแสดงผลรวมของราคาสนิ ค้าวา่ เปน็ เลขคหู่ รอื เลขคี่

ใบงานท่ี 2.2.1 เฉลย เรอื่ ง การออกแบบโปรแกรมด้วยการเขยี นผงั งาน คำช้แี จง : ให้นกั เรียนพจิ ารณาสถานการณ์ท่ีกำหนดใหอ้ ย่างละเอียด และออกแบบโปรแกรมการทำงาน ด้วยการเขยี นผังงานเพอ่ื อธบิ ายลกั ษณะการทำงานของโปรแกรม สถานการณ์ : หนนู าต้องการเขยี นโปรแกรมคำนวณราคาสินค้าจำนวน 3 รายการ โดยให้รบั คา่ ของราคาสินคา้ ทงั้ 3 ครงั้ จากน้ันให้โปรแกรมคำนวณหาผลรวมของราคาสนิ คา้ ทงั้ หมด 3 รายการ และแสดงผลรวมของราคาสินค้าว่าเปน็ เลขคหู่ รอื เลขคี่ เริม่ ต้น โปรแกรมรับคา่ สนิ ค้าชนิ้ ที่ 1 โปรแกรมรับค่าสนิ ค้าช้ินที่ 2 โปรแกรมรับค่าสนิ ค้าชน้ิ ที่ 3 ใช่ รวมราคาสินคา้ 1+2+3 ไมใ่ ช่ หาเศษของการหารด้วย 2 ผลรวมของราคาสนิ ค้า ผลรวมของราคาสินค้า “เลขคู่” เศษการหาร = 0 “เลขคี”่ ส้นิ สดุ

ความคดิ เหน็ / ขอ้ เสนอแนะของผ้บู ริหารหรอื ผทู้ ่ีได้รบั มอบหมาย ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ลงช่ือ..............................................ผู้ตรวจ (นายจร แก้วหาญ) ผอู้ ำนวยการโรงเรียนนิคมสรา้ งตนเองพฒั นาภาคใต้ 2 วนั ที่ ........................................... บันทึกผลการจดั การเรียนรู้ 1. ผลการสอน ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... 2. ปัญหาและอุปสรรค ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... 3. แนวทางแกไ้ ข / พัฒนา ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ลงชื่อ.............................................. (นายฉตั รชัย ชายแก้ว) ตำแหน่ง ครโู รงเรยี นนคิ มสรา้ งตนเองพฒั นาภาคใต้ 2