PowerPoint บาลี-สันสกฤกตใหม่

คำไทยท่มี ำจำกภำษำบำลี

1. พยญั ชนะ ภำษำบำลแี ละสันสกฤตแบ่งพยญั ชนะออกเป็ นวรรค ตำมฐำนทเี่ กดิ ของเสียง ดงั นี้ พยญั ชนะวรรคบาลี-สันสกฤต วรรค/ฐานท่เี กดิ แถวท่1ี แถวท่2ี แถวท่3ี แถวท่4ี แถวท่5ี วรรคกะ (คอ) กข ค ฆ ง วรรคจะ(เพดาน) จฉ ช ฌญ วรรคฏะ (ป่มุ เหงือก) ฏ ฐ ฑ ฒ ณ วรรคตะ (ฟัน) ตถ ท ธ น วรรคปะ (ริมฝีปาก) ป ผ พ ภ ม ºพยญั ชนะเศษวรรค ย ร ล ว ส (ศ, ษ) ห ฬ

พยญั ชนะวรรคบำล-ี สันสกฤต วรรค 1 2 3 45 กะ ก (ไก่) ข (ข)ี่ ค (ควำย) ฆ (ฆ่ำ) ง (งู) จะ จ (โจ) ฉ (โฉ) ช (ชอบ) ฌ (เฌอ) ญ (หญิง) ฏะ ฏ (ฏัก) ฐ (ฐำน) ฑ (โฑ) ฒ (เฒ่ำ) ณ (เณร) ตะ ต (เต่ำ) ถ (ถูก) ท (ทงิ้ ) ธ (ธำร) น (น้ำ) ปะ ป (ป๋ อง) ผ (ผู้) พ (พก) ภ (ภำพ) ม (เมีย) พยญั ชนะเศษวรรค ย ร ล ว ส (ศ ษ) ห ฬ ° (ยกั ษ์รักลงิ วงิ่ ศึกษำสอนหำฬำองั )

1. ภำษำบำลมี พี ยญั ชนะ 33 ตวั เป็ นพยญั ชนะวรรค 25 ตวั พยญั ชนะเศษวรรค 8 ตวั 2. สระในภำษำบำลมี สี ระ 8 ตวั คือ อะ อำ อิ อี อุ อู เอ โอ 3. ภำษำบำลมี หี ลกั ตวั สะกดตวั ตำมท่ีแน่นอนตำยตวั ดงั นี้ 3.1 พยญั ชนะวรรคแถวท่ี 1 เป็ นตวั สะกด พยญั ชนะแถวท่ี 1 หรือ 2 ในวรรคเดียวกันเป็ นตัวตำม เช่น สัจจะ ทุกข์ อิจฉำ กติ ติ วติ ถำร บุปผำ เป็ นต้น 3.2 พยัญชนะวรรคแถวท่ี 3 เป็ นตัวสะกด พยัญชนะวรรค แถวที่ 3 หรือ 4 ในวรรคเดยี วกันเป็ นตัวตำม เช่น อัคคี พยัคฆ์ สมัชชำ มชั ฌิมำ วุฒิ (วุฑ ฒิ) วัฒนำ (วฑ ฒนำ) นิพพำน เป็ นต้น

3.3 พยญั ชนะวรรคแถวท่ี 5 เป็ นตวั สะกด พยญั ชนะวรรคทกุ ตวั ใน วรรคเดยี วกนั เป็ นตวั ตำม (ยกเว้น ง เป็ นตวั สะกด ง เป็ นตวั ตำมไม่ได้) เช่น องก์ สงฆ์ บญั ชร สันติ สัมผสั เป็ นต้น * ญ ณ เป็ นตวั สะกด พยญั ชนะตวั ตำมเป็ น “ห” เช่น ปัญหำ สำยณั ห์ อณุ หภูมิ ตณั หำ อภณิ ห เป็ นต้น 3.4 พยญั ชนะเศษวรรคเป็ นตวั สะกด - ย ล ส เป็ นตวั สะกด ใช้ตวั เองเป็ นตวั ตำม เช่น อยั ยิกำ อสั สุ มลั ลกิ ำ - ว ฬ เป็ นตวั สะกด พยญั ชนะตวั ตำมเป็ น “ห” เช่น ชิวหำ อำสำฬห

คำบำลบี ำงคำเมื่อไทยรับมำใช้จะตดั ตวั สะกดทงิ้ และใช้ตวั ตำมสะกดแทน เช่น บาลี ไทย บาลี ไทย รฏ ฐ รัฐ จติ ติ จติ ทฏิ ฐิ อฏ ฐิ ทฐิ ิ ยตุ ติ ยุติ วฑฒฺ น วุฑฒฺ ิ อัฐิ สามญ ญ สามญั อฑฒฺ อสิ สฺ ระ วฒั น เขต ต เขต นิจจฺ วุฒิ นิส สย นิสัย อัฒ บุญญฺ บุญ อสิ ระ วชิ ชฺ า วชิ า นิจ เวชชฺ เวช

4. ภำษำบำลนี ิยมใช้ “ฬ” เช่น จุฬำ กฬี ำ ครุฬ เวฬุริยะ ขมำ 5. ภำษำบำลนี ิยมใช้ “ข” เขต เขม ขัย ขตั ตยิ จกั ขุ ปักข์ ปทมุ 6. ภำษำบำลนี ิยมใช้ “ริ” กลำงพยำงค์ เช่น ภริยำ จริยำ วริ ิยะ สุริยะ อำจำริยะ กริ ิยำ เป็ นต้น 7. ภำษำบำลนี ิยมอ่ำนเรียงพยำงค์ เช่น อมตะ ปกติ สรณะ อุตุ สำมี เป็ นต้น 8. ภำษำบำลไี ม่นิยมคำควบกลำ้ เช่น ปชำ ปฐม ปณำม ปณต เป็ นต้น

หลกั สังเกตคำไทยทีม่ ำจำก ภำษำสันสกฤต

1. พยญั ชนะภำษำสันสกฤตมี 35 ตวั เป็ นพยญั ชนะวรรค 25 ตวั พยญั ชนะเศษวรรค 10 ตวั โดย เพม่ิ ศ และ ษ เช่น ศำลำ พเิ ศษ (ยกเว้น เช่น ศอก ศึก เศิก ศอ เศร้ำ ฝี ดำษ ดำษดำ กระดำษ) 2. สระภำษำสันสกฤตมสี ระ 14 ตวั อะ อำ อิ อี อุ อู เอ โอ ไอ เอำ ฤ ฤๅ ฦ ฦๅ 3. ไม่เคร่งครัดเร่ืองตวั สะกดตวั ตำม 4. ภำษำสันสกฤตนิยมใช้ “ฑ” เช่น จฑุ ำ กรีฑำ ครุฑ ไพฑูรย์ 5. ภำษำสันสกฤตนิยมใช้ “กษ” เช่น เกษตร เกษม กษัย กษัตริย์

6. ภำษำสันสกฤตนิยมใช้ “รร” ซึ่งแผลงมำจำก “ร” (ร เรผะ) เช่น ภรรยำ จรรยำ หรรษำ สวรรค์ มรรค กรรณ พรรษ อรรณพ เป็ นต้น 7. ภำษำสันสกฤตนิยมอ่ำนควบกลำ้ และอกั ษรนำ เช่น บุตร เพชร ปรกติ เครำะห์ พรำหมณ์ กริยำ ประถม จกั ร สวำมี สมคั ร เป็ นต้น 8. ภำษำสันสกฤตจะใช้ “ส” นำพยญั ชนะวรรค “ต” (วรรคตะ ต ถ ท ธ น) เช่น สตรี สติ สถำปนำ สถำน สถิต วำสนำ พสั ดุ เป็ น ต้น 9. ภำษำสันสกฤตจะแผลงสระไอเป็ นสระแอ เช่น ไวทย แผลงเป็ น แพทย์ / ไสนย แผลงเป็ น แสนยำ

ข้อเปรียบเทยี บคำทมี่ ำจำกบำลี สันสกฤต ข้อ ภำษำบำลี ภำษำสันสกฤต 1. สระมี 8 ตวั มสี ระ14 ตวั (เพม่ิ ไอ เอำ ฤ ฤๅ ฦ ฦๅ) 2. มพี ยญั ชนะ 33 ตวั มพี ยญั ชนะ 35 ตวั (เพม่ิ ศ, ษ) 3. เคร่งครัดเร่ืองตวั สะกดตัวตำม ไม่เคร่งครัดเร่ืองตวั สะกด ตวั ตำม 4. นิยมใช้ ฬ นิยมใช้ ฑ

ข้อเปรียบเทยี บคำทม่ี ำจำกบำลี สันสกฤต ข้อ ภำษำบำลี ภำษำสันสกฤต 5. นิยมใช้ ข นิยมใช้ กษ 6. มี “ริ” กลำงพยำงค์ ใช้ “รร” 7. ไม่นิยมคำควบกลำ้ เช่น นิยมใช้คำควบกลำ้ และ อกั ษรนำ ปชำ ปฐม คำแผลงสระไอ เป็ นสระแอ 8. นิยมอ่ำนเรียงพยำงค์ เช่น ไวทฺย แพทย์