นวัตกรรมแม่ท่าโขนยักษ์

แม่ทา่ โขนยักษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) ภาพท่ี 247 ท่าประเท้าขวาตามจังหวะกราวใน ที่มา : ปรวัฒน์ ค้มุ บอ่ จังหวะเคาะไม้ จงั หวะกราวใน 6 จงั หวะ วิธีปฏิบตั ิ ปฏบิ ัติตอ่ จากทา่ ทอนเท้าไปทางซา้ ย ประเท้าขวาตามจังหวะกราวใน (จังหวะกราวใน 1 จังหวะใหญ่ประกอบไปด้วย จังหวะย่อย 4 จังหวะ) การประเทา้ ในช่วงนี้เริ่มประด้วยเทา้ ขวาท้ังหมด 6 จังหวะกราวใน โดยเริ่มจากประเท้าตามจังหวะใหญ่ 3 ครั้ง จากนั้นประเท้าในจังหวะย่อยอีก 12 ครั้ง พร้อมกับกล่อมหน้ามาทางด้านซ้าย เปิดปลายคาง เอียงหูขวา ตามองไกล มือทั้งสองข้าง อยใู่ นลกั ษณะดังเดมิ

แมท่ า่ โขนยักษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) (3) ภาพท่ี 248 ท่าขน้ึ ทางซ้าย ทีม่ า : ปรวัฒน์ คมุ้ บอ่ จังหวะเคาะไม้ // วธิ ีปฏิบัติ ปฏบิ ตั ิต่อจากทา่ ประเทา้ ขวาตามจงั หวะกราวใน จงั หวะที่ 1 สูดเท้าขวามาชดิ ส้นเทา้ ซ้าย จังหวะท่ี 2 ยกเท้าซ้ายข้ึนหนีบนอ่ ง แบะเข่า แลว้ วางชดิ ส้นเทา้ ขวา จังหวะที่ 3 ยกเท้าขวาขึ้นหนีบน่อง แบะเข่า จากนั้นวางเทา้ เหยียดตึง ปลายเท้า หันออกไปขา้ งลำตวั ลักษณะ “ท่าข้นึ ” มือท้ังสองข้างอยูใ่ นลกั ษณะดังเดิม หน้ามองทางซา้ ย เปดิ ปลายคาง เอยี งหขู วา ตามองไกล

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) ภาพที่ 249 ท่าเหลยี ว - เหลยี วกลบั ทม่ี า : ปรวฒั น์ ค้มุ บ่อ จังหวะเคาะไม้ / / วธิ ปี ฏบิ ตั ิ ปฏบิ ัติต่อจากทา่ ขนึ้ ทางซา้ ย สะบดั หนา้ มาหนา้ กลาง เปดิ ปลายคาง ตามองไกล จากนั้นสะบดั หน้ากลับมา ทางซ้ายเปดิ ปลายคาง เอียงหูขวา ตามองไกล มือทั้งสองข้างอย่ใู นลกั ษณะดงั เดิม

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) ภาพที่ 250 ท่ายืด - ยบุ ลงเหลีย่ ม ทมี่ า : ปรวฒั น์ คุ้มบอ่ จงั หวะเคาะไม้ … / วิธปี ฏิบตั ิ ปฏบิ ตั ิต่อจากทา่ เหลียว - เหลียวกลบั ยดื เข่าซา้ ยขึ้นใหส้ ุดเขา่ จากนน้ั ยุบเขา่ ลงในลกั ษณะ “ย่อเต็มเหลย่ี ม”น้ำหนักอยู่ที่ กึ่งกลาง มือทั้งสองข้างอยู่ในลักษณะดังเดิม หน้ามองทางซ้าย เปิดปลายคาง เอียงหูขวา ตามองไกล

แมท่ า่ โขนยกั ษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) (3) ภาพท่ี 251 ท่าทอนเท้าทางขวา ทม่ี า : ปรวฒั น์ คุม้ บ่อ จงั หวะเคาะไม้ / / วิธีปฏิบตั ิ ปฏิบัติต่อจากท่ายดื - ยุบลงเหลยี่ ม จงั หวะท่ี 1 ยกเทา้ ซ้ายขน้ึ หนบี น่อง แบะเข่า แล้ววางชิดสน้ เท้าขวา จังหวะท่ี 2 ยกเท้าขวาข้นึ หนบี นอ่ ง แบะเขา่ แลว้ วางในลกั ษณะ “ยอ่ เต็มเหล่ียม” ท้งิ น้ำหนักมาท่ีเขา่ ขวา มือทงั้ สองข้างอยใู่ นลกั ษณะดงั เดิม หน้ามองทางซา้ ย เปิดปลายคาง เอียงหขู วา ตามองไกล

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) ภาพที่ 252 ท่าประเทา้ ซา้ ยตามจังหวะกราวใน ทีม่ า : ปรวัฒน์ คุ้มบ่อ จงั หวะเคาะไม้ จงั หวะกราวใน 6 จงั หวะ วิธีปฏบิ ตั ิ ปฏิบัตติ อ่ จากทา่ ทอนเทา้ ทางขวา ประเท้าซ้ายตามจังหวะกราวใน (จังหวะกราวใน 1 จังหวะใหญ่ประกอบไปด้วย จังหวะย่อย 4 จังหวะ) การประเท้าในช่วงนีเ้ ริม่ ประดว้ ยเทา้ ซ้ายทั้งหมด 6 จังหวะกราวใน โดยเริ่มจากประเท้าตามจังหวะใหญ่ 3 ครั้ง จากนั้นประเท้าในจังหวะย่อยอีก 12 ครั้ง พร้อมกับกล่อมหน้ามาทางด้านขวา เปิดปลายคาง เอียงหูซ้าย ตามองไกล มือทั้งสองข้าง อยู่ในลกั ษณะดังเดิม

แม่ทา่ โขนยักษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) (3) ภาพท่ี 253 ท่าข้นึ ทางขวา ท่มี า : ปรวฒั น์ คุม้ บอ่ จงั หวะเคาะไม้ // วิธปี ฏบิ ตั ิ ปฏบิ ัติต่อจากทา่ ประเท้าซา้ ยตามจงั หวะกราวใน จงั หวะที่ 1 สูดเทา้ ซา้ ยมาชดิ สน้ เทา้ ขวา จังหวะท่ี 2 ยกเทา้ ขวาขึ้นหนบี นอ่ ง แบะเขา่ แล้ววางชดิ สน้ เทา้ ซา้ ย จังหวะที่ 3 ยกเท้าซ้ายขึ้นหนีบน่อง แบะเข่า แล้ววางเท้าเหยียดตึงปลายเท้า หันออกขา้ งลำตัวในลักษณะ “ทา่ ขึน้ ” มอื ทงั้ สองข้างอยใู่ นลกั ษณะดงั เดมิ หน้ามองทางขวา เปิดปลายคาง เอียงหซู า้ ย ตามองไกล

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) ภาพที่ 254 ท่าเหลยี ว - เหลียวกลับ ทีม่ า : ปรวัฒน์ คมุ้ บ่อ จังหวะเคาะไม้ / / วธิ ีปฏบิ ัติ ปฏบิ ตั ติ อ่ จากทา่ ข้ึนทางขวา สะบัดหน้ามาหนา้ กลาง เปดิ ปลายคาง ตามองไกลจากนัน้ สะบดั หนา้ กลบั มา ทางขวาเปิดปลายคาง เอยี งหูซ้าย ตามองไกล มือทัง้ สองข้างอย่ใู นลักษณะดังเดมิ

แม่ทา่ โขนยักษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) ภาพที่ 255 ท่ายืด - ยบุ ลงเหลีย่ ม ที่มา : ปรวฒั น์ ค้มุ บอ่ จงั หวะเคาะไม้ …. / วิธปี ฏิบตั ิ ปฏบิ ัตติ ่อจากทา่ เหลียว - เหลยี วกลับ ยืดเข่าขวาขึ้นให้สดุ เข่าจากนั้นยุบเข่าลงในลกั ษณะ “ย่อเตม็ เหล่ียม” นำ้ หนักอยู่ที่ กึ่งกลาง มือทั้งสองข้างอยู่ในลักษณะดังเดิม หน้ามองทางขวา เปิดปลายคาง เอียงหูซ้าย ตามองไกล

แม่ท่าโขนยกั ษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) (3) ภาพที่ 256 ท่าทอนเทา้ ทางซ้าย ท่มี า : ปรวัฒน์ ค้มุ บอ่ จังหวะเคาะไม้ / / วิธปี ฏบิ ัติ ปฏบิ ัติต่อจากทา่ ยดื - ยุบลงเหลย่ี ม จังหวะที่ 1 ยกเทา้ ขวาขน้ึ หนบี น่อง แบะเข่า แลว้ วางชดิ สน้ เท้า จงั หวะท่ี 2 ยกเท้าซ้ายขึ้นหนีบน่อง แบะเข่า แล้ววางในลกั ษณะ “ย่อเต็มเหล่ียม” ทิง้ น้ำหนักมาท่ีเข่าซา้ ย มือทงั้ สองขา้ งอยูใ่ นลกั ษณะดังเดมิ หน้ามองทางขวา เปิดปลายคาง เอยี งหซู า้ ย ตามองไกล

แม่ท่าโขนยักษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) (3) ภาพท่ี 257 ท่าประเทา้ ขวาและเท้าซ้ายตามจงั หวะกราวใน ทีม่ า : ปรวัฒน์ คุ้มบอ่ จงั หวะเคาะไม้ จงั หวะกราวใน 8 จังหวะ วิธีปฏบิ ัติ ปฏิบัตติ ่อจากทา่ ทอนเทา้ ทางซา้ ย ประเทา้ ขวาตามจังหวะกราวใน (จงั หวะกราวใน 1 จังหวะประกอบไปด้วยจังหวะ ยอ่ ย 4 จงั หวะ) การประเท้าในช่วงนี้เรม่ิ ประดว้ ยเทา้ ขวาทง้ั หมด 8 จังหวะกราวใน โดยเริ่ม จากประเท้าขวาตามจังหวะใหญ่ 3 ครั้ง จากนั้นประเท้าขวาในจังหวะย่อยอีก 12 ครั้ง พร้อมกับกล่อมหน้ามาทางด้านซ้าย เปิดปลายคาง เอียงหูขวา ตามองไกล จากนั้นให้ เปลี่ยนมาประเท้าซ้ายพร้อมกับกล่อมหน้ามาหนา้ ตรงกลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล ใน จงั หวะยอ่ ยอกี 8 จงั หวะ มือทั้งสองขา้ งอยใู่ นลกั ษณะดังเดมิ

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) ภาพที่ 258 ท่ายกั คอ ทม่ี า : ปรวัฒน์ ค้มุ บ่อ จงั หวะเคาะไม้ // // // ////// วิธปี ฏิบัติ ปฏบิ ตั ิตอ่ จากท่าประเท้าขวาและเทา้ ซา้ ยตามจังหวะกราวใน จงั หวะที่ 1 ยกตวั จากเหลีย่ มเดิมขึ้นเลก็ นอ้ ยพร้อมกับยกสน้ เท้าขวาข้นึ จากนัน้ ให้ ยุบตัวลงพร้อมกับกระทบส้นเท้าขวาให้เกิดเสียงปฏิบัติท่า “ยักคอ” หน้ามองตรง ในหนา้ กลาง เปิดปลายคาง ออกแรงในการทิ้งปลายหขู วาพร้อมกบั ถา่ ยน้ำหนกั ไปทางขวา จงั หวะท่ี 2 ให้สลับมาปฏิบัติในด้านซ้ายในลักษณะเดียวกนั ยกตัวจากเหล่ียมขวา ขึ้นเล็กน้อยพร้อมกบั ยกส้นเท้าซ้ายข้ึน จากนั้นให้ยุบตัวลงพร้อมกับกระทบส้นเท้าซ้ายให้ เกิดเสียงปฏิบัติท่า “ยักคอ” หน้ามองตรง ในหน้ากลาง เปิดปลายคาง ออกแรงในการท้งิ ปลายหซู ้าย ถา่ ยนำ้ หนกั ไปทางซ้าย ปฏิบตั ิสลับกนั จากช้าไปเร็วให้ครบเก้าคร้ัง มือท้ังสอง ขา้ งอยู่ในลกั ษณะดังเดิม

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) ภาพท่ี 259 ท่ายกเทา้ ขวาเกบ็ ท่มี า : ปรวัฒน์ คุ้มบอ่ จังหวะเคาะไม้ / …. วธิ ปี ฏบิ ตั ิ ปฏบิ ตั ิตอ่ จากท่ายกั คอ ยกเท้าขวาขึ้นหนีบน่องแบะเข่า แล้ววางเท้าขวาชิดกับส้นเท้าซ้าย เปิดส้นเท้า ทง้ั สองข้างขึน้ และซอยเทา้ สลับกนั ในลกั ษณะ “ทา่ เกบ็ ” มือท้งั สองขา้ งอยู่ในลักษณะดังเดมิ หน้ามองกลาง เปดิ ปลายคาง ตามองไกล

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) (3) ภาพท่ี 260 ท่าขึ้นทางขวา ทม่ี า : ปรวัฒน์ คุ้มบอ่ จังหวะเคาะไม้ // วิธีปฏบิ ตั ิ ปฏิบตั ติ อ่ จากทา่ ยกเท้าขวาเก็บ จังหวะท่ี 1 ยกเท้าขวาขนึ้ หนบี น่อง แบะเข่า แล้ววางชดิ ส้นเทา้ ซา้ ย จังหวะที่ 2 ยกเท้าซ้ายขึ้นหนีบนอ่ ง แบะเข่า จากนั้นวางเทา้ เหยียดตึงปลายเทา้ หันออกข้างลำตัวในลักษณะ “ท่าขึ้น” มือทั้งสองอยู่ในลักษณะดังเดิม หน้าตรงกลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล

แมท่ า่ โขนยักษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) ภาพที่ 261 ท่าเหลยี ว - เหลียวกลับ ท่ีมา : ปรวฒั น์ ค้มุ บอ่ จงั หวะเคาะไม้ / / วธิ ปี ฏบิ ัติ ปฏิบัติตอ่ จากทา่ ขึ้นทางขวา สะบดั หน้าเหลียวไปทางขวา เปิดปลายคาง เอยี งหซู ้าย ตามองไกล จากนั้นสะบดั หน้ากลับมาหน้ากลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล มือทัง้ สองข้างอย่ใู นลักษณะดงั เดิม

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ : ทา่ ท่ี 5 (1) (2) ภาพท่ี 262 ท่ายืด - ยบุ สะบดั หนา้ ไปทางซา้ ย ท่ีมา : ปรวฒั น์ คมุ้ บอ่ จังหวะเคาะไม้ …. / วธิ ีปฏิบัติ ปฏิบัติต่อจากท่าเหลยี ว - เหลยี วกลบั ยดื เขา่ ขวาข้ึนให้สดุ เข่า จากนน้ั ยบุ เขา่ ลงในลกั ษณะ “ย่อเต็มเหล่ียม” นำ้ หนักอย่ทู ่ี กึ่งกลาง พร้อมกับลดมือทั้งสองข้างลงปฏิบัติในลักษณะตั้งวงล่าง (วงยักษ์) มือขวาถือ กระบอง ปลายกระบองอยู่ทห่ี วั เขม็ ขัด(ชายพก) พร้อมสะบดั หนา้ มาทางซ้าย เปดิ ปลายคาง เอยี งหูขวา ตามองไกล *** แล้วปฏิบัติแม่ทา่ โขนยกั ษ์ : คร่ึงทา่ หลัง ตั้งแตภ่ าพท่ี 109 ทา่ เลาะ เลาะ ถึงภาพท่ี139 ท่ายดื กระทบปาดเขา่ (หนา้ ท่ี 109 – 139)

แบบทดสอบหลังเรียน คะแนนทไี่ ด้ เรอื่ งการปฏบิ ตั ิแมท่ ่าโขนยักษ์ 10 1. ในการปฏิบัติแมท่ ่าโขนยักษ์ตอนต้น (ทา่ น่ังไหว้) เร่ิมตน้ ปฏิบตั ิด้วยทา่ ใด ก. ทา่ ข้ึน ข. ทา่ ยอ่ เต็มเหลีย่ ม ค. ท่านั่งคกุ เข่า ต้ังวงยกั ษ์ ง. ทา่ กระทืบฟันหงายมือ 2. ประเทา้ 12 ครั้ง ในแมท่ า่ โขนยักษต์ อนตน้ (ท่าน่ังไหว)้ ปฏิบัติทัง้ หมดกี่ชุด ก. 1 ชุด ข. 2 ชดุ ค. 3 ชุด ง. 4 ชดุ 3. ยืดกระทบเกบ็ เดินมอื ( แจกอาวุธ ) ปรากฏอยู่ในแม่ท่าใด ก. แม่ท่าโขนยักษ์ตอนต้น (ท่าน่ังไหว้) ข. แมท่ า่ โขนยกั ษท์ ่าที่ 1 ค. แม่ท่าโขนยกั ษ์ทา่ ที่ 2 ง. แม่ทา่ โขนยกั ษท์ ่าท่ี 5 4. “จงั หวะที่ 1 สูดเท้าขวามาชดิ สน้ เทา้ ซา้ ย จงั หวะท่ี 2 ยกเทา้ ซ้ายข้ึนหนีบนอ่ ง แบะเขา่ แล้ววางชดิ ส้นเท้าขวา จงั หวะที่ 3 ยกเท้าขวาขึ้นหนีบนอ่ งแบะเขา่ แลว้ วางเทา้ เหยยี ดตงึ ปลายเทา้ หันออกข้างลำตวั ” จากข้อความข้างตน้ เปน็ คำอธิบายของการปฏิบตั ิทา่ ใด ก. ทา่ ขึน้ ข. ทา่ ตะลึกตึก ค. ทา่ ยืดกระทบลงเส้ยี ว ง. ทา่ เกบ็ 5. ขอ้ ใดถูกตอ้ ง ก. แมท่ ่าโขนยักษท์ ่าที่ 2 ยืดกระทบลงเส้ยี ว มอื ขวาเหนบ็ กระบองทเ่ี อวขา้ งซ้าย ข. แมท่ า่ โขนยกั ษท์ ่าที่ 3 ยืดกระทบลงเหล่ียมแลว้ ปฏิบตั ทิ ่าสอดสูง ค. แมท่ ่าโขนยักษ์ทา่ ที่ 4 มกี ารเต้น 10 ที ง. แมท่ ่าโขนยักษ์ทา่ ที่ 5 ยดื กระทบลงเส้ียว มอื ซ้ายคบี กระบอง

6. ทา่ ใดต่อไปน้ีอยใู่ นการปฏบิ ัติแม่ท่าโขนยักษท์ า่ ท่ี 1 ก. ข. ค. ง. 7. อยใู่ นการปฏบิ ัตแิ ม่ท่าโขนยักษท์ า่ ใด ก. แม่ทา่ โขนยักษ์ท่าท่ี 5 ข. แมท่ า่ โขนยกั ษ์ทา่ ที่ 4 ค. แมท่ ่าโขนยกั ษ์ท่าท่ี 3 ง. แมท่ ่าโขนยักษ์ทา่ ท่ี 2 8. “จงั หวะท่ี 1 ยกเทา้ ซ้ายข้นึ หนบี น่อง แบะเข่า แลว้ วางชดิ ส้นเท้าขวา จังหวะท่ี 2 ยกเทา้ ขวาขน้ึ หนีบนอ่ งแบะเข่าแล้ววางในลักษณะย่อเต็มเหลี่ยม” จากขอ้ ความข้างต้นเป็น คำอธิบายของการปฏิบตั ิทา่ ใด ก. ท่าข้ึน ข. ท่าทอนเท้า ค. ท่ายืดกระทบลงเสยี้ ว ง. ท่าประเท้า 9. ภาพใดคอื การปฏิบตั ิทา่ ยืดกระทบเกบ็ เดินมือ ก. ข. ค. ง. 10. จงั หวะการเคาะไม้ ...... / ปฏิบัติท่ารำใดไดบ้ ้าง ก. ท่ายดื -ยุบลงเตม็ เหล่ียม ข. ทา่ ตะลกึ ตกึ ค. ทา่ ทอนเท้า ง. ทา่ เหลียว

ชอ่ื -ชือ่ สกุล ประวตั ิผู้วิจัย วันเดอื นปีเกิด สถานท่ีเกดิ นายปรวฒั น์ ค้มุ บอ่ ที่อยู่ปจั จบุ ัน 30 ธนั วาคม 2523 อำเภอบ้านโป่ง จงั หวดั ราชบุรี ตำแหนง่ บา้ นเลขที1่ 4 ถนนพุทธมณฑลสาย3 ตำบลบางไผ่ สถานที่ทำงาน อำเภอบางแค กรงุ เทพมหานคร รหัสไปรษณีย์ 10160 ครู วิทยฐานะครูชำนาญการ ประวัตกิ ารศกึ ษา วทิ ยาลยั นาฏศลิ ป สถาบันบัณฑติ พฒั นศลิ ป์ กระทรวงวฒั นธรรม อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม พ.ศ. 2547 ศกึ ษาศาสตรบัณฑติ สาขาวิชานาฏศลิ ปไ์ ทย สถาบนั บณั ฑิตพัฒนศลิ ป์