สุนทรภู่

หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอหนองปรือ จังหวดั กาญจนบุรี

ถ้าเอ่ยชื่อ \"สุนทรภู่\" เชื่อว่าน้อยคนนักที่จะไม่รู้จักกวีชาวไทยที่มีช่ือเสียงก้องโลก โดยเฉพาะกลอนนิทาน เร่ือง \"พระอภัยมณี\" จนได้รับยกย่องจากองค์การยูเนสโกให้เป็นบุคคลสาคัญของโลก ด้านงานวรรณกรรม หรือ \"มหากวีแห่งรัตนโกสินทร์\" หรือ \"เชกสเปียร์แห่งประเทศไทย\" และคงเป็นท่ีทราบกันดีอยู่แล้วว่า \"วันท่ี 26 มิถุนายน\" ของทุกปี คือ \"วันสุนทรภู\"่ ซง่ึ มกั จะมีการจัดนทิ รรศการ ประกวดแต่งคากลอน เพ่อื แสดงถงึ การราลึก ถงึ เพราะฉะน้นั วนั นี้ขอพาไปเปดิ ประวัติ \"วันสุนทรภ\"ู่ ใหม้ ากขึน้ คะ่ ชวี ประวัติ \"สุนทรภ\"ู่ สุนทรภู่ กวสี าคัญสมยั ต้นรัตนโกสินทร์ เกิดวันจันทร์ เดอื น 8 ข้นึ 1 ค่า ปีมะเมยี จุลศักราช 1148 เวลา 2 โมงเชา้ หรอื ตรงกบั วนั ที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2329 เวลา 08.00 น. นั่นเอง ซึง่ ตรงกับสมัยรชั กาลท่ี 1 แหง่ กรงุ รตั นโกสินทร์ ณ บรเิ วณด้านเหนือของพระราชวังหลัง (บริเวณสถานรี ถไฟบางกอกนอ้ ยปัจจุบนั ) บดิ าของทา่ นเปน็ ชาวกร่า อาเภอแกลง จงั หวดั ระยอง ช่อื พ่อพลับ ส่วนมารดาเป็นชาวเมืองฉะเชงิ เทรา ช่ือ แม่ชอ้ ย สนั นษิ ฐานวา่ มารดาเปน็ ขา้ หลวงอยู่ในพระราชวังหลัง เชอ่ื วา่ หลงั จากสุนทรภ่เู กิดไดไ้ มน่ าน บิดามารดาก็ หยา่ ร้างกนั บดิ าออกไปบวชอยทู่ วี่ ดั ป่ากรา่ ตาบลบา้ นกรา่ อาเภอแกลง อนั เปน็ ภมู ิลาเนาเดมิ ส่วนมารดาไดเ้ ข้าไป อยใู่ นพระราชวงั หลัง ถวายตัวเปน็ นางนมของพระองค์เจ้าหญงิ จงกล พระธดิ าในเจา้ ฟา้ กรมหลวงอนรุ กั ษเ์ ทเวศร์ ดงั นัน้ สุนทรภู่จงึ ได้อยู่ในพระราชวงั หลงั กบั มารดา และไดถ้ วายตวั เปน็ ข้าในกรมพระราชวังหลัง ซ่ึงสนุ ทรภยู่ ังมี น้องสาวต่างบดิ าอกี สองคน ชื่อฉมิ และนิ่ม

\"สนุ ทรภ\"ู่ ได้รับการศึกษาในพระราชวังหลงั และทีว่ ัดชีปะขาว (วัดศรสี ดุ าราม) ต่อมาได้เข้ารบั ราชการเป็น เสมียนนายระวางกรมพระคลังสวน ในกรมพระคลงั สวน แตไ่ ม่ชอบทางานอื่นนอกจากแต่งบทกลอน ซ่ึงสามารถ แตง่ ไดด้ ีตั้งแต่ยังรุ่นหนุ่ม เพราะตัง้ แต่เยาว์วยั สุนทรภมู่ นี ิสยั รักแต่งกลอนย่งิ กว่างานอ่ืน คร้งั รุ่นหนุ่มก็ไปเป็นครูสอน หนังสืออยทู่ ี่วดั ศรีสุดาราม ในคลองบางกอกน้อย ไดแ้ ต่งกลอนสภุ าษิตและกลอนนิทานข้ึนไว้ เมอ่ื อายรุ าว 20 ปี ตอ่ มาสุนทรภู่ลอบรกั กบั นางข้าหลวงในวังหลงั คนหนง่ึ ชื่อแม่จนั ซึง่ เป็นบุตรหลานผมู้ ตี ระกลู จงึ ถูกกรม พระราชวงั หลังกริว้ จนถงึ ให้โบยและจาคุกคนทั้งสอง แต่เมื่อกรมพระราชวังหลังเสด็จทิวงคตในปี พ.ศ. 2349 จึงมี การอภัยโทษแกผ่ ถู้ ูกลงโทษทั้งหมดถวายเป็นพระราชกุศล หลงั จากสนุ ทรภอู่ อกจากคุก เขากบั แมจ่ นั ก็เดนิ ทางไป หาบิดาทอ่ี าเภอแกลง จังหวัดระยอง และมีบุตรด้วยกัน 1 คน ช่อื \"พ่อพัด\" ได้อยใู่ นความอปุ การะของเจ้าครอก ทองอยู่ ส่วนสุนทรภกู่ บั แม่จันก็มเี รอ่ื งระหองระแหงกันเสมอ จนภายหลังกเ็ ลกิ รากันไป หลังจากนน้ั สุนทรภู่ ก็เดินทางเข้าพระราชวังหลัง และมีโอกาสได้ติดตามพระองค์เจา้ ปฐมวงศใ์ นฐานะ มหาดเลก็ ตามเสดจ็ ไปในงานพิธมี าฆบูชา ที่อาเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบรุ ี เมอ่ื ปี พ.ศ. 2350 และเขาก็ได้ แต่ง \"นริ าศพระบาท\" พรรณนาเหตกุ ารณใ์ นการเดนิ ทางคราวน้ีดว้ ย และหลงั จาก \"นิราศพระบาท\" ก็ไม่ ปรากฏผลงานใด ๆ ของสุนทรภอู่ กี เลย จนกระทัง่ เขา้ รบั ราชการในปี พ.ศ. 2359 ในรัชสมัยรชั กาลท่ี 2 สนุ ทรภู่ได้เขา้ รับราชการในกรมพระ อาลกั ษณ์ และเป็นท่โี ปรดปรานของพระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลิศหล้านภาลยั จนแต่งต้งั ใหเ้ ปน็ กวีทป่ี รกึ ษาและ คอยรับใชใ้ กล้ชดิ เนือ่ งจากเมื่อครง้ั ที่พระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลิศหล้านภาลยั ทรงแตง่ กลอนบทละครใน เรอื่ ง \"รามเกียรต์\"ิ ตดิ ขดั ไม่มผี ใู้ ดตอ่ กลอนได้ต้องพระราชหฤทัย จงึ โปรดให้สุนทรภทู่ ดลองแต่ง ปรากฏวา่ แตง่ ไดด้ ีเป็นทพี่ อพระราชหฤทัย จงึ ทรงพระกรุณาฯ เลื่อนใหเ้ ป็น \"ขุนสุนทรโวหาร\"

ต่อมาในราว พ.ศ. 2364 สนุ ทรภูต่ ้องติดคุกเพราะเมาสุราอาละวาดและทารา้ ยท่านผใู้ หญ่ แต่ตดิ อยู่ไม่นาน กพ็ ้นโทษ เน่ืองจากพระบาทสมเด็จพระพุทธเลศิ หล้านภาลยั ทรงติดขดั บทพระราชนิพนธ์เรอื่ ง \"สงั ข์ทอง\" ไมม่ ีใคร แต่งไดต้ ้องพระราชหฤทัย ทรงใหส้ นุ ทรภู่ทดลองแตง่ กเ็ ป็นทีพ่ อพระราชหฤทัย ภายหลังพน้ โทษ สุนทรภู่ได้เปน็ พระ อาจารยถ์ วายอกั ษรสมเด็จพระเจา้ บรมวงศเ์ ธอ เจา้ ฟา้ อาภรณ์ พระราชโอรสในรัชกาลท่ี 2 และเชื่อกันวา่ สนุ ทรภู่ แตง่ เร่ือง \"สวัสดริ ักษา\" ในระหวา่ งเวลาน้ี ซึ่งในระหว่างรับราชการอยู่น้ี สุนทรภแู่ ต่งงานใหม่กบั แม่นิม่ มีบุตร ดว้ ยกนั หนึง่ คน ชอื่ \"พ่อตาบ\" \"สุนทรภู\"่ รบั ราชการอยู่เพยี ง 8 ปี เมอื่ ถงึ ปี พ.ศ. 2367 พระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลศิ หลา้ นภาลัยเสด็จ สวรรคต หลงั จากน้นั สนุ ทรภู่กอ็ อกบวชทวี่ ัดราชบูรณะ (วัดเลียบ) อยเู่ ปน็ เวลา 18 ปี ระหว่างน้นั ได้ย้ายไปอย่วู ดั ต่าง ๆ หลายแห่ง ไดแ้ ก่ วัดเลยี บ, วดั แจ้ง, วดั โพธ์ิ, วัดมหาธาตุ และวัดเทพธดิ าราม ซึง่ ผลจากการทีภ่ ิกษุภ่เู ดินทาง ธดุ งค์ไปทีต่ ่าง ๆ ทั่วประเทศ ปรากฏผลงานเป็นนริ าศเรื่องตา่ ง ๆ มากมาย งานเขียนช้นิ สดุ ทา้ ยที่ภิกษุภแู่ ต่งไวก้ ่อน ลาสิกขา คือ \"ราพันพิลาป\" โดยแต่งขณะจาพรรษาอย่ทู ีว่ ัดเทพธิดาราม พ.ศ. 2385 ท้งั น้ี ระหวา่ งทอี่ อกเดนิ ทางธดุ งค์ ภิกษภุ ไู่ ดร้ บั การอปุ การะจากพระองคเ์ จา้ ลักขณานุคณุ จนพระองค์ ประชวรสน้ิ พระชนม์ สนุ ทรภู่จึงลาสิกขา รวมอายุพรรษาท่ีบวชไดป้ ระมาณ 10 พรรษา สนุ ทรภู่ออกมาตกระกา ลาบากอยู่พกั หนง่ึ จึงกลับเข้าไปบวชอีกครง้ั หนง่ึ แตอ่ ยูไ่ ด้เพียง 2 พรรษา ก็ลาสิกขา และถวายตัวอยกู่ บั เจ้าฟา้ นอ้ ย หรือสมเด็จเจ้าฟา้ จุฑามณี กรมขุนอศิ เรศรังสรรค์ พระราชวงั เดิม รวมท้ังไดร้ ับอุปการะจากกรมหมน่ื อัปสรสุดาเทพอกี ด้วย ในสมยั รชั กาลที่ 4 เมื่อพระบาทสมเดจ็ พระจอมเกล้าเจา้ อยู่หวั ได้ครองราชย์ ทรงสถาปนาเจา้ ฟ้า กรม ขุนอิศเรศรังสรรค์ เปน็ พระบาทสมเดจ็ พระป่ินกล้าเจา้ อยูห่ วั ประทับอย่วู ังหน้า (พระบวรราชวงั ) สนุ ทรภจู่ งึ ได้รับ พระราชทานบรรดาศกั ด์ิเปน็ \"พระสุนทรโวหาร\" ตาแหน่งเจ้ากรมพระอาลกั ษณฝ์ ่ายบวรราชวัง ในปี พ.ศ. 2394 และรบั ราชการต่อมาได้ 4 ปี กถ็ ึงแก่มรณกรรมใน พ.ศ. 2398 รวมอายุได้ 70 ปี ในเขตพระราชวังเดมิ ใกล้หอนัง่ ของพระยามนเทยี รบาล (บวั ) ที่เรยี กช่อื กนั ว่า \"หอ้ งสนุ ทรภ\"ู่ สาหรบั ทายาทของสุนทรภนู่ นั้ เช่ือกนั ว่าสนุ ทรภู่มีบตุ รชาย 3 คน คอื \"พ่อพัด\" เกดิ จากภรรยาคนแรกคือ แมจ่ ัน, \"พ่อตาบ\" เกิดจากภรรยาคนท่สี องคอื แมน่ ิ่ม และ \"พ่อนลิ \" เกดิ จากภรรยาทชี่ อื่ แม่ม่วง นอกจากน้ี ปรากฏ ชื่อบุตรบญุ ธรรมอีกสองคน ชอื่ \"พอ่ กล่ัน\" และ \"พ่อชุบ\" อย่างไรก็ตาม ในรัชสมัยพระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกลา้ เจ้าอยูห่ วั (รชั กาลที่ 6) ทรงตราพระราชบญั ญตั ินามสกลุ ข้นึ และตระกลู ของสุนทรภไู่ ดใ้ ช้นามสกุลต่อมาวา่ \"ภเู่ รือหงส\"์

ผลงานของสุนทรภู่ หนงั สือบทกลอนของสนุ ทรภ่มู อี ยูม่ าก เท่าท่ีปรากฏเรอื่ งทย่ี ังมีฉบับอยู่ในปจั จบุ ันนี้คอื ... ประเภทนิราศ - นริ าศเมอื งแกลง (พ.ศ. 2349) - แต่งเมื่อหลังพ้นโทษจากคุก และเดนิ ทางไปหาพอ่ ท่ีเมืองแกลง - นริ าศพระบาท (พ.ศ. 2350) - แต่งหลงั จากกลบั จากเมืองแกลง และต้องตามเสดจ็ พระองค์เจา้ ปฐมวงศ์ ไปนมสั การรอยพระพทุ ธบาททจ่ี ังหวัดสระบรุ ี ในวันมาฆบูชา - นริ าศภเู ขาทอง (ประมาณ พ.ศ. 2371) - แต่งโดยสมมตุ วิ ่า เณรหนูพดั เปน็ ผู้แต่งไปนมัสการพระเจดยี ์ ภเู ขาทอง ที่จังหวัดอยธุ ยา - นริ าศสุพรรณ (ประมาณ พ.ศ. 2374) - แตง่ เม่ือครง้ั ยงั บวชอยู่ และไปค้นหายาอายวุ ฒั นะทจี่ ังหวัด สุพรรณบรุ ี เป็นผลงานเร่อื งเดียวของสุนทรภู่ทแี่ ต่งเปน็ โคลง - นิราศวดั เจ้าฟ้า (ประมาณ พ.ศ. 2375) - แต่งเม่ือครง้ั ยงั บวชอยู่ และไปคน้ หายาอายวุ ฒั นะตามลายแทง ทวี่ ัดเจ้าฟ้าอากาศ (ไมป่ รากฏวา่ ทจี่ รงิ คือวดั ใด) ทจี่ ังหวัดอยุธยา - นิราศอเิ หนา (ไม่ปรากฏ, คาดวา่ เป็นสมยั รัชกาลท่ี 3) แตง่ เปน็ เนื้อเร่ืองอิเหนาราพันถึงนางบษุ บา - ราพนั พลิ าป (พ.ศ. 2385) - แต่งเมื่อครง้ั จาพรรษาอยทู่ ่ีวัดเทพธิดาราม แล้วเกิดฝนั รา้ ยวา่ ชะตาขาด จึง บันทึกความฝันพร้อมราพันความอาภัพของตัวไวเ้ ปน็ \"ราพันพิลาป\" จากน้นั จงึ ลาสิกขา - นริ าศพระประธม (พ.ศ. 2385) - เชอื่ ว่าแต่งเมื่อหลังจากลาสกิ ขาและเข้ารับราชการในพระบาทสมเด็จ พระป่ินเกล้าเจา้ อยูห่ ัว ไปนมัสการพระประธมเจดีย์ (หรือพระปฐมเจดยี ์) ท่เี มืองนครชยั ศรี - นริ าศเมืองเพชร (พ.ศ. 2388) - แตง่ เม่ือเข้ารับราชการในพระบาทสมเด็จพระปิน่ เกลา้ เจ้าอย่หู วั เชอ่ื วา่ ไปธรุ ะราชการอยา่ งใดอย่างหน่งึ นริ าศเรอื่ งน้ีมฉี บบั คน้ พบเน้อื หาเพ่ิมเตมิ ซ่งึ อ.ลอ้ ม เพ็งแก้ว เช่ือวา่ บรรพบุรุษ ฝา่ ยมารดาของสุนทรภเู่ ป็นชาวเมืองเพชร ประเภทนทิ าน เรื่องโคบตุ ร, เร่อื งพระอภยั มณี, เร่ืองพระไชยสุริยา, เร่ืองลกั ษณวงศ์, เรอื่ งสิงหไกรภพ

ประเภทสภุ าษติ - สวสั ดิรกั ษา คาดวา่ ประพนั ธ์ในสมยั รัชกาลที่ 2 ขณะเปน็ พระอาจารย์ถวายอกั ษรแดเ่ จา้ ฟ้าอาภรณ์ - สภุ าษิตสอนหญิง เป็นหนึ่งในผลงานซงึ่ ยงั เป็นทเ่ี คลอื บแคลงวา่ สุนทรภูเ่ ป็นผปู้ ระพนั ธ์จริงหรอื ไม่ - เพลงยาวถวายโอวาท คาดวา่ ประพนั ธ์ในสมยั รัชกาลท่ี 3 ขณะเปน็ พระอาจารย์ถวายอักษรแด่เจา้ ฟา้ กลางและเจ้าฟ้าปิว๋ ประเภทบทละคร - เรอื่ งอภยั ณุรา ซึง่ เขยี นข้ึนในสมัยรัชกาลท่ี 4 เพ่ือถวายพระองค์เจ้าดวงประภา พระธดิ าใน พระบาทสมเดจ็ พระป่ินเกล้าเจา้ อยูห่ วั ประเภทบทเสภา - เรอ่ื งขุนช้างขนุ แผน (ตอนกาเนิดพลายงาม) - เรือ่ งพระราชพงศาวดาร

ประเภทบทเหก่ ล่อม แตง่ ขึน้ สาหรบั ใชข้ ับกล่อมหม่อมเจ้าในพระองคเ์ จ้าลักขณานุคุณ กับพระเจา้ ลกู ยาเธอในพระบาทสมเด็จ พระปิน่ เกล้าเจา้ อยูห่ ัว เทา่ ที่พบมี 4 เรอื่ ง คอื เห่จับระบา, เหเ่ รื่องพระอภยั มณี, เหเ่ รอ่ื งโคบุตร และเหเ่ รอื่ งกากี ตวั อยา่ งวรรคทองที่มชี ่ือเสยี งของสนุ ทรภู่ ดว้ ยความทสี่ นุ ทรภเู่ ป็นศลิ ปนิ เอกทม่ี ีผลงานทางวรรณกรรม วรรณคดีมากมาย ทาให้ผลงานหลาย ๆ เร่ือง ของสุนทรภู่ ถูกนาไปเปน็ บทเรียนใหเ้ ดก็ ไทยได้ศกึ ษา จงึ ทาให้มีหลาย ๆ บทประพันธ์ที่คุ้นหู หรือ \"วรรค ทอง\" ยกตวั อยา่ งเช่น บางตอนจาก นริ าศอิเหนา จะหักอืน่ ขนื หกั กจ็ กั ได้ หกั อาลยั นไ้ี ม่หลุดสดุ จะหัก สารพดั ตัดขาดประหลาดนัก แตต่ ดั รกั นี้ไม่ขาดประหลาดใจ บางตอนจาก พระอภยั มณี บัดเดยี๋ วดังหง่งั เหงง่ วังเวงแว่ว สะด้งุ แลว้ เหลยี วแลชะแง้หา เหน็ โยคีขี่ร้งุ พุง่ ออกมา ประคองพาข้นึ ไปจนบนบรรพต แลว้ สอนวา่ อยา่ ไว้ใจมนุษย์ มันแสนสุดลกึ ลา้ เหลอื กาหนด ถึงเถาวลั ย์พนั เกย่ี วทเ่ี ลีย้ วลด ก็ไม่คดเหมือนหนง่ึ ในน้าใจคน (พระฤาษีสอนสดุ สาคร) ***********************

แมน้ ใครรักรกั มั่งชังชังตอบ ใหร้ อบคอบคดิ อา่ นนะหลานหนา รู้สงิ่ ไรไมส่ ้รู ู้วิชา รรู้ กั ษาตัวรอดเป็นยอดดี (พระฤาษสี อนสดุ สาคร) *********************** อันนนิ ทากาเลเหมือนเทนา้ ไม่ชอกชา้ เหมือนเอามีดมากรีดหนิ แคอ่ งค์พระปฏมิ ายังราคนิ คนเดินดนิ หรือจะสิ้นคนนินทา *********************** เขายอ่ มเปรียบเทยี บความว่ายามรกั แต่น้าผักต้มขมชมวา่ หวาน ครนั้ รักจางห่างเหินไปเนน่ิ นาน แต่น้าตาลว่าเปรี้ยวไม่เหลียวแล *********************** ถงึ ม้วยดินสิ้นฟ้ามหาสมทุ ร ไม่ส้นิ สุดความรักสมัครสมาน แม้เกดิ ในใต้ฟา้ สธุ าธาร ขอพบพานพิศวาสไม่คลาดคลา แม้เนื้อเย็นเป็นห้วงมหรรณพ พข่ี อพบศรสี วัสดเิ์ ป็นมจั ฉา แมเ้ ป็นบัวตัวพเี่ ป็นภมุ รา เชยผกาโกสมุ ประทุมทอง

แมเ้ ปน็ ถ้าอาไพใครเ่ ปน็ หงส์ จะร่อนลงสิงสเู่ ปน็ คู่สอง ขอติดตามทรามสงวนนวลละออง เปน็ คูค่ รองพิศวาสทกุ ชาติไป บางตอนจาก เพลงยาวถวายโอวาท อนั ความคิดวทิ ยาเหมือนอาวุธ ประเสรฐิ สดุ ซ่อนใส่เสียในฝัก สงวนคมสมนึกใครฮึกฮัก จึงค่อยชกั เชือดฟนั ใหบ้ รรลยั *********************** อนั อ้อยตาลหวานลน้ิ แล้วสิน้ ซาก แต่ลมปากหวานหูไม่รหู้ าย แมน้ เจ็บอื่นหมื่นแสนจะแคลนคลาย เจ็บจนตายเพราะเหน็บใหเ้ จ็บใจ บางตอนจาก สุภาษิตสอนหญงิ มีสลงึ พึงบรรจบให้ครบบาท อยา่ ใหข้ าดสง่ิ ของต้องประสงค์ จงมกั น้อยกินน้อยค่อยบรรจง อยา่ จ่ายลงใหม้ ากจะยากนาน *********************** จะพดู จาปราศรยั กบั ใครนน้ั อยา่ ตะคนั้ ตะคอกให้เคืองหู

ไม่ควรพูดอ้ืออึ้งขึน้ มึงกู คนจะหลู่ลว่ งลามไม่ขามใจ *********************** เป็นมนุษย์สดุ นยิ มเพยี งลมปาก จะได้ยากโหยหวิ เพราะชวิ หา แม้นพูดดีมคี นเขาเมตตา จะพดู จาพิเคราะห์ให้เหมาะความ *********************** รูว้ ิชาก็ให้ร้เู ป็นครูเขา จึงจะเบาแรงตนชว่ ยขวนขวาย มีข้าไทใช้สอยค่อยสบาย ตวั เป็นนายโง่เง่าบ่าวไมเ่ กรง บางตอนจาก ขนุ ช้างขนุ แผน ตอนกาเนดิ พลายงาม แม่รักลูก ลกู ก็รู้ อยู่วา่ รกั ใครอน่ื สัก หม่ืนแสน ไม่แมน้ เหมอื น จะกินนอนวอนวา่ เมตตาเตือน จะจากเรือน ร้างแม่ กแ็ ต่กาย *********************** ลูกผู้ชายลายมือนนั้ คือยศ เจ้าจงอุตส่าห์ทาสมา่ เสมียน (ขุนแผนสอนพลายงาม)

บางตอนจาก นิราศภูเขาทอง ถึงบางพูดพดู ดเี ป็นศรีศกั ด์ิ มคี นรักรสถ้อยอร่อยจติ แม้พดู ช่ัวตวั ตายทาลายมติ ร จะชอบผิดในมนุษยเ์ พราะพดู จาฯ *********************** ถงึ โรงเหล้าเตากลน่ั ควันโขมง มีคันโพงผกู สายไว้ปลายเสา โอบ้ าปกรรมน้านรกเจยี วอกเรา ให้มวั เมาเหมือนหนง่ึ บา้ เป็นน่าอาย ทาบุญบวชกรวดน้าขอสาเร็จ สรรเพชญโพธญิ าณประมาณหมาย ถงึ สรุ าพารอดไมว่ อดวาย ไม่ใกล้กรายแกลง้ เมินกเ็ กินไป ไม่เมาเหล้าแล้วแต่เรายังเมารัก สดุ จะหกั ห้ามจติ คิดไฉน ถึงเมาเหลา้ เช้าสายกห็ ายไป แตเ่ มาใจนีป้ ระจาทุกค่าคนื ฯ

บางตอนจาก นิราศพระบาท เจา้ ของตาลรกั หวานขึน้ ปนี ต้น เพราะดั้นดน้ อยากลิ้มชมิ รสหวาน คร้ันไดร้ สสดสาวจากจาวตาล ย่อมซาบซา่ นหวานซง้ึ ตรงึ ถงึ ทรวง ไหนจะยอมให้เจา้ หล่นลงเจบ็ อก เพราะอยากวกข้ึนล้นิ ชมิ ของหวง อันรสตาลหวานละมา้ ยคล้ายพ่มุ พวง พี่เจ็บทรวงช้าอกเหมือนตกตาล... ที่มาของวันสนุ ทรภู่ องค์การการศกึ ษา วทิ ยาศาสตร์ และวฒั นธรรมแหง่ สหประชาชาติ (UNESCO) ซึ่งเปน็ ผทู้ ม่ี ีหน้าท่ีสง่ เสริม และเผยแพร่ผลงานด้านวฒั นธรรมของประเทศสมาชิกต่าง ๆ ท่ัวโลก ด้วยการประกาศยกย่องเชิดชเู กียรติบุคคลผู้มี ผลงานดเี ดน่ ทางวฒั นธรรมระดบั โลก ในวาระครบรอบ 100 ปขี ้ึนไปเปน็ ประจาทุกปี โดยมีวตั ถุประสงคค์ ือ เพ่ือ เผยแพร่เกยี รติคุณและผลงานของผู้มผี ลงานดีเดน่ ทางด้านวัฒนธรรมระดับโลกใหป้ รากฏแกม่ วลสมาชิกทว่ั โลก และเพ่ือเชิญชวนให้ประเทศสมาชิกมสี ่วนร่วมในการจดั กจิ กรรมเฉลมิ ฉลองรว่ มกับประเทศทมี่ ผี ู้ได้รบั การยกย่อง เชิดชเู กยี รติ ในการน้ี รฐั บาลไทยโดยคณะกรรมการแหง่ ชาตวิ ่าดว้ ยการศกึ ษา วิทยาศาสตร์ และวฒั นธรรมแหง่ สหประชาชาติ กระทรวงศึกษาธกิ าร จะเปน็ ผู้สบื คน้ บรรพบุรุษไทยผู้มผี ลงานดีเดน่ ทางวัฒนธรรม เพื่อให้ยูเนสโก ประกาศยกย่องเชดิ ชเู กียรติ และไดป้ ระกาศยกย่อง \"สุนทรภู่\" ให้เป็นบคุ คลผู้มีผลงานดีเด่นทางวฒั นธรรม ระดับโลก โดยในวาระครบรอบ 200 ปีเกิด เม่ือวนั ที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2529 ต่อมาในปี พ.ศ. 2530 นายเสวตร เปี่ยมพงศ์สานต์ อดีตรองนายกรฐั มนตรี ไดด้ าเนินการจัดตง้ั สถาบัน สุนทรภขู่ น้ึ เพ่อื สนับสนุนการจัดกจิ กรรมเก่ียวกบั ชวี ติ และงานของสุนทรภู่ ให้แพรห่ ลายในหมเู่ ยาวชนและ

ประชาชนชาวไทยมากยิ่งข้ึน ดังน้นั ทางรฐั บาลจงึ ได้กาหนดให้ วนั ที่ 26 มถิ ุนายน ของทุกปี เปน็ \"วันสนุ ทรภู่\" ซง่ึ นบั แตน่ น้ั เม่อื ถึงวนั สุนทรภู่ จะมีการจัดงานราลกึ ถงึ สุนทรภู่ตามสถานท่ตี ่าง ๆ เชน่ ทีพ่ ิพิธภณั ฑส์ นุ ทรภู่ \"วดั เทพธิดาราม\" และทจี่ ังหวดั ระยอง และมีการจัดกจิ กรรมเชิดชูเกยี รตคิ ณุ และส่งเสริมศลิ ปะการประพนั ธบ์ ทกวีจาก องค์กรต่าง ๆ โดยทั่วไป ทั้งนี้ ผลงานของสุนทรภ่ยู ังเป็นท่ีนิยมในสังคมไทยอย่างต่อเนื่องตลอดมาไมข่ าดสาย และมกี ารนาไป ดัดแปลงเป็นสือ่ ต่าง ๆ เช่น หนงั สือการ์ตนู ภาพยนตร์ เพลง รวมถงึ ละคร มีการก่อสรา้ งอนสุ าวรีย์สุนทรภู่ ไวท้ ่ี ตาบลบา้ นกรา่ อาเภอแกลง จังหวดั ระยอง ซ่งึ เปน็ บา้ นเกิดของบดิ าของสนุ ทรภู่ และเปน็ กาเนดิ ผลงานนิราศเรือ่ ง แรกของท่านคอื นริ าศเมืองแกลง กิจกรรมที่ควรปฏิบตั ิ ในวันสุนทรภู่ 1. มีการจัดนิทรรศการเก่ยี วกับประวัติชีวิตและผลงาน 2. มีการแสดงผลงานประเภทนิทานของสุนทรภู่ 3. มีการประกวด แข่งขนั ประชนั สกั วา ตอบคาถามเกยี่ วกบั ประวัติชีวติ และผลงานของสนุ ทรภู่

แบบฝึกหดั 1. สุนทรภู่ได้รับการศึกษาเบ้ืองต้นท่ีใด 1 วดั ศรีสุดาราม 2 วัดเทพธิดาราม 3 วดั อรุณราชวราราม 4 วดั พระศรรี ัตนศาสดาราม 2. สุนทรภ่มู ีบตุ รกี่คน 1 ๑ คน 2 ๒ คน 3 ๓ คน 4 ๔ คน 3. ภรรยาคนแรกของสนุ ทรภู่คือใคร 1 จนั 2 น่มิ 3 จวง 4 นวล 4. บตุ รของสนุ ทรภู่กับนิ่มคือใคร 1 ฉมิ 2 พดั 3 ตาบ 4 เติม 5. นริ าศเร่ืองแรกที่สนุ ทรภู่แต่งคือเร่ืองใด 1นิราศวดั เจา้ ฟา้ 2นิราศพระบาท 3นริ าศภูเขาทอง

4นิราศเมืองแกลง 6. นิราศทีส่ ุนทรภู่แต่งข้ึนมาทั้งหมดกี่เร่ือง 1 ๗ เรอื่ ง 2 ๘ เรือ่ ง 3 ๙ เรอ่ื ง 4 ๑๐ เรือ่ ง 7. ตาแหนง่ สูงสดุ ของสนุ ทรภู่คือตาแหน่งใด 1 ขนุ สนุ ทรโวหาร 2 พระสนุ ทรโวหาร 3 ขุนศรสี ุนทรโวหาร 4 พระศรีสนุ ทรโวหาร 8. เมอ่ื สุนทรภู่เดนิ ทางไปสระบุรี ไดแ้ ตง่ นิราศเรอ่ื งใด 1 นิราศวัดเจ้าฟา้ 2 นริ าศพระบาท 3 นริ าศภูเขาทอง 4 นริ าศเมืองสุพรรณ 9. สนุ ทรภจู่ าคุกเพราะเหตใุ ด 1 ละท้ิงหนา้ ที่ 2 ทุจริตในหน้าที่ 3 ขดั พระทัยรชั กาลที่ ๓ 4 ถกู กล่าวหาว่าเสพสุรา 10. สุนทรภู่เดนิ ทางไปเมืองแกลงเพราะเหตุใด 1 ไปเย่ยี มบดิ า 2 ไปเย่ยี มเพือ่ น

3 ไปเยยี่ มมารดา 4 ตามเสด็จเจา้ นาย 11. สนุ ทรภู่เกิดท่ีจงั หวัดอะไร 1 สุรินทร์ 2 กรุงเทพมหานคร 3 ระยอง 4 จนั ทบุรี 12. นริ าศเรอ่ื งเดยี วของสุนทรภูท่ ี่แตง่ เป็นโคลงคือเรือ่ งอะไร 1 นริ าสเมืองแกลง 2 นิราศภเู ขาทอง 3 นริ าศสพุ รรณ 4 นริ าสพระบาท 13. สนุ ทรภมู่ ชี วี ติ ร่งุ เรืองท่สี ุดในรัชกาลใด 1 รชั กาลที่ 1 2 รชั กาลท2่ี 3 รชั กาลท3่ี 4 รชั กาลท4่ี 14. ผลงานใดทไี่ ดร้ ับยกย่องวรรณกรรมเร่ืองเอกของสุนทรภู่ 1 พระอภัยมี 2 พระไชยสุรยิ า 3 นิราศสุพรรณ 4 นริ าสอเิ หนา

15. กุฏิสนุ ทรภู่ตง้ั อย่ทู ่ีวดั ใด 1 วดั แจง้ 2 วัดถา้ เสอื 3 วัดเทพธิดาราม 4 วัดเทวสุนทร เฉลย : 1 2 1 3 4 3 2 2 4 1 2 3 2 1 3