เชิงเกษตร

ทาํ เนยี บแหลงเรยี นรสู ถานทที่ อ งเที่ยว เชิงเกษตรและการอนุรักษธ รรมชาติ ศูนยการศกึ ษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศยั อาํ เภอบางแพ สาํ นกั งาน กศน.จังหวัดราชบรุ ี สํานกั งานสง เสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย สํานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร กระทรวงศึกษาธกิ าร



คาํ นาํ แหลงเรียนรู หมายถึง “แหลง” หรือ “ทีร่ วม” สถานที่หรือศนู ยร วมท่ีประกอบดวย ขอมูล ขาวสารความรู และกจิ กรรมทม่ี ีกระบวนการเรยี นรูหรือกระบวนการเรยี นการสอนท่ีมีรูปแบบแตกตา งจากกระบวนการเรียนการสอนที่มีครูเปนผูสอน หรือ ศูนยกลางการเรียนรูและแหลงการเรียนรู ตามมาตรา 25 ในพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 (ฉบับแกไข) พ.ศ.2545 ประกอบดวยหองสมุดประชาชนพิพิธภัณฑ หอศิลป สวนสตั ว สวนสาธารณะ สวนพฤกษศาสตร อทุ ยานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ศูนยการกฬี าและนันทนาการ แหลง ขอ มลู และแหลง การเรยี นรูอ ่ืน จากความสาํ คัญดงั กลาว ศูนยบริการการศกึ ษานอกโรงเรียนอําเภอบางแพ จึงไดจัดทําเอกสารทําเนียบแหลงเรียนรู ปงบประมาณ 2560 เพื่อใชประโยชนของแหลงเรียนรูใหการศึกษาแกผูเรียนและผูรับบริการท้ังในระบบ และนอกระบบ และตามอัธยาศัย โดยมีเปาหมาย (1) แหลงเรียนรูสามารถตอบสนอง การเรียนรูที่เปนกระบวนการ (Process of Learning) การเรยี นรูโดยการปฏบิ ัติจรงิ ท้ังการเรยี นรูข องคนในชุมชนทงั้ ในระบบ นอกระบบ และตามอัธยาศัย (2) เปน แหลงทํากิจกรรมแหลงทัศนศึกษา แหลงฝกงานและแหลงประกอบอาชีพของผูเรียน (3) เปนแหลงสรางกระบวนการเรียนรูใหเกิดขึ้นโดยตรง (4) เปนหองเรียนธรรมชาติ เปนแหลงศึกษาคนควา วิจัย และฝกอบรม(5) เปนการเปดโอกาสสําหรับผูสนใจเขาถึงขอมูลไดอยางเต็มที่และท่ัวถงึ (6) สามารถเผยแพรขอมูลแกผูเรียนผูรับบริการในเชิงรุก เขาสูทุกกลุมเปาหมายอยางท่ัวถึง ประหยัดสะดวก (7) มีการเชื่อมโยงและแลกเปลี่ยนขอมูลระหวางกันและ (8) มีส่ือประเภทตางๆ ประกอบดวยสื่อสิ่งพิมพ และส่ืออิเล็กทรอนิกส เพื่อเสริมกิจกรรมการเรียนการสอนและการพัฒนาอาชีพเปนตน เอกสารทําเนียบแหลงเรียนรูเลมนี้ จะประกอบดวยเนื้อหาสาระ ดังตอไปนี้ แหลงเรียนรูทองเที่ยวเชิงเกษตรและการอนุรักษธรรมชาติ เชน ศูนยเรียนรูเศรษฐกิจพอเพียงบานสะพานดํา ศูนยเรียนรูเศรษฐกิจพอเพียงบานแหลมทอง ศูนยเรียนรูกลุมวิสาหกิจชุมชนบานกุมพฒั นา ไรป ลกู รัก The Booms Orchid Park ดอนเอย ดอนคา และตนอนิ จนั ศูนยการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอําเภอบางแพ หวังเปนอยางย่ิงวา จะเปนแหลงเรียนรูและขอมูลสารสนเทศของสถานศึกษา ใหมีคุณภาพและมาตรฐานการศึกษา เพ่ือนําไปสูการประเมินเพอ่ื รองรับมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษาและผูรับบริการเกิดความมั่นใจและพอใจในการรับบริการที่มีมาตรฐานการศึกษาที่กําหนด ตองขอขอบคุณคณะทํางานท่ีมีสวนเกี่ยวของทุกทานที่ทําใหเอกสารสําเร็จดวยดี หากทานพบขอบกพรองและขอเสนอแนะใดๆ ในการพัฒนาทําเนียบแหลงเรียนรูใหมีความสมบูรณโปรดแจง ศูนยก ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อาํ เภอบางแพ เพ่อื ไดพฒั นาปรบั ปรุงตอไป (นายสัจจา จันทรวเิ ชียร) ผูอาํ นวยการศูนยการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อําเภอบางแพ



สารบัญ หนา 1คํานํา 5สารบัญ 6 8 ขอมูลพ้ืนฐานจังหวดั ราชบุรี ขอมูลพน้ื ฐานอําเภอบางแพ 22 แหลง เรยี นรูเชิงเกษตรและการอนรุ ักษธ รรมชาติ 32 ศูนยเรยี นรเู ศรษฐกจิ พอเพียงบานสะพานดํา 36 ศูนยเ รียนรเู ศรษฐกจิ พอเพียงบา นแหลมทอง 43 ศนู ยเรยี นรกู ลมุ วสิ าหกิจชมุ ชนบานกุม พฒั นา 53 ไรปลูกรัก 62 The Blooms Orchid Park ดอนเอยดอนคา ตน อิน-จัน

1ขอ มลู พื้นฐานจังหวดั ราชบรุ ี

2คาํ ขวญั ประจําจังหวัดราชบุรี คนสวยโพธาราม คนงามบา นโปง เมืองโอง มังกร วัดขนอนหนงั ใหญ ตืน่ ใจถา้ํ งาม ตลาดนํ้าดาํ เนิน เพลินคางคาวรอ ยลาน ยา นยสี่ กปลาดี ตราประจาํ จังหวดั ราชบุรี รปู เครื่องราชกกุธภณั ฑของพระมหากษัตรยิ  2 สิง่ คือ 1.พระแสงขรรคชยั ศรี ประดิษฐานอยบู นบันไดแกว 2.ฉลองพระบาทคูประดษิ ฐานอยูบนพานทอง หมายถึง เคร่ืองแสดงถึง ความเปน พระเจาแผน ดนิ ธงประจาํ จังหวดั ราชบุรีตนไมประจําจังหวดั ราชบรุ ี ดอกไมประจําจังหวัดชื่อพรรณไม โมกมนั ราชบรุ ี ชอ่ื ดอกไม ดอกกลั ปพฤกษช่ือวิทยาศาสตร Wrightiatomentosa

3 ประวตั ิจงั หวัดราชบุรี จังหวัดราชบุรีมีชื่ออันเปนมงคลย่ิง หมายถึง \" เมืองพระราชา\" ราชบุรีเปนเมืองเกาแก เมืองหนึ่งของประเทศไทยจากการศึกษา และขุดคนของนักประวัติศาสตร นักโบราณคดี พบวาดินแดนแถบลุม แมน้ําแมกลองแหงนเ้ี ปน ถน่ิ ฐานท่ีอยูอาศยั ของคนหลายยุคหลายสมัย และมคี วามรงุ เรืองมาต้ังแตอดีต จากหลักฐานทางโบราณสถานและโบราณวัตถุมาก ทําใหเชื่อไดวามีผูคนตั้งถิ่นฐานอยูในบริเวณนี้ตั้งแตยุคหินกลาง ตลอดจนไดคนพบเมืองโบราณสมัยทราวดีที่ตําบลคูบัว อําเภอเมืองราชบุรี พระบาทสมเด็จ พระพุทธยอดฟาจุฬาโลกมหาราชปฐมกษัตริยแหงราชวงศจักรี ไดเคยดํารงตําแหนงหลวงยกกระบัตรเมืองราชบุรีในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย ซึ่งในชวงปลายสมัยกรุงศรีอยุธยาและตอนตนกรุงรัตนโกสินทรปรากฏหลักฐานทางประวัติศาสตรพบวา เมืองราชบุรีเปน เมือง หนา ดานที่สําคัญ และ เปน สมรภูมิการรบหลายสมัย โดยเฉพาะในสมัยสมเด็จพระพุทธยอดฟาจุฬาโลกไดยกทัพมาตั้งรับศึกพมาในเขตราชบุรีหลายคร้ัง คร้ังสําคัญท่ีสุดคือสงครามเกาทัพตอมา พ.ศ. 2360 ในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหลานภาลัยไดโปรดเกลาฯใหสรางกําแพงเมืองใหมทางฝงซายของแมน ํ้าแมกลองตลอดมาจนถึงปจจุบัน ครั้นถึงสมยั พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา เจาอยูหัวใน พ.ศ.2437 ไดทรงเปล่ียน การปกครองสวนภูมิภาคโดยรวมหัวเมืองตางๆ ท่ีอยูใกลชิดกัน ตั้งขึ้นเปนมณฑล และไดรวมเมืองราชบรุ ี เมืองกาญจนบุรี เมืองสมุทรสงคราม เมืองเพชรบุรี เมืองปราณบุรี เมอื งประจวบคีรีขนั ธ รวม 6เมือง ตั้งข้ึนเปนมณฑลราชบุรี ตั้งท่ีบัญชาการมณฑล ณ ท่ีเมืองราชบุรี ทางฝงขวาของแมนํ้าแมกลอง (ปจจุบันคือศาลากลางจังหวัดราชบุรีหลังเกา) ตอมาใน พ.ศ. 2440 ไดยายที่บัญชาการเมืองราชบุรี จากฝงซาย กลับมาต้ังรวมอยูแหงเดียวกับศาลาวาการมณฑลราชุบรี ทางฝงขวาของแมนํ้าแมกลอง จนถึง พ.ศ.2476 เม่ือไดมีการยกเลิกการปกครองแบบมณฑลทงั้ หมด มณฑลราชบุรีจงึ ถกู ยกเลิกและคงฐานะเปน จงั หวดั ราชบุ รจี นถงึ ปจ จบุ นัอาณาเขตทศิ เหนือ ติดตอ จังหวัดกาญจนบุรีทิศใต ตดิ ตอจังหวดั เพชรบุรีทศิ ตะวนั ออก ตดิ ตอจังหวัดสมทุ รสาคร สมุทรสงคราม และนครปฐมทศิ ตะวนั ตก ติดตอประเทศพมาสภาพภูมิประเทศ1. พื้นทีร่ าบสงู ไดแก บริเวณชายแดนทตี่ ดิ ตอกับประเทศพมา มเี ทือกเขาตะนาวศรีและภูเขานอ ยใหญสลับซบั ซอ นในเขตพื้นท่อี าํ เภอสวนผ้ึง จอมบงึ ปากทอ และกงิ่ อ.บา นคา2. พืน้ ทร่ี าบลมุ ไดแกบ ริเวณพ้นื ที่ราบลุมแมน ํ้าแมกลอง มีความอดุ มสมบรู ณเหมาะสมกับการเพาะปลกู หรือประกอบอาชีพเกษตรกรรม ในเขตพ้นื ท่ีอาํ เภอเมืองราชบุรี โพธาราม และบา นโปง3. พื้นทร่ี าบตา่ํ ไดแกบรเิ วณตอนปลายของแมนํ้าแมกลอง คลองดาํ เนินสะดวก และแมน ้ําออ ม ดานจงั หวัดสมทุ รสงคราม ในเขตพืน้ ที่อําเภอบางแพ วัดเพลง และดําเนินสะดวก ซึง่ มีคูคลองเชอ่ื มโยงถงึ กันกวา 200สาย สภาพพืน้ ทแ่ี บง ได 3 ลักษณะคือ

4เขตการปกครอง จังหวดั ราชบรุ แี บง การปกครองออกเปน การปกครองสว นภมู ิภาค และการปกครองสวนทองถ่ินดังนี้ การปกครองสวนภูมิภาค แบง การปกครองออกเปน 9 อาํ เภอ 1 ก่งิ อาํ เภอ ไดแก อาํ เภอเมืองราชบุรีอาํ เภอโพธาราม อาํ เภอบานโปง อําเภอดําเนนิ สะดวก อําเภอบางแพ อําเภอวดั เพลง อําเภอปากทอ อําเภอจอมบึง อาํ เภอสวนผงึ้ และกิ่งอําเภอบานคา 104 ตําบล 963 หมูบาน การปกครองสวนทอ งถนิ่ แบงการปกครองออกเปน 1 องคการบรหิ ารสว นจงั หวดั 3 เทศบาลเมอื ง 20เทศบาลตาํ บล และ 93 องคการบริหารสว นตําบล จาํ นวนประชากรทัง้ สนิ้ 830,275 คน เปนชาย 408,255 คนและเปน หญิง 422,020 คน

5ขอ มลู พ้นื ฐานอาํ เภอบางแพ

6 อาํ เภอบางแพ คําขวัญอาํ เภอบางแพ : เปดพะโลระบอื นาม กุงกา มกรามชื่อนิยม อีกโคนมพันธุด ี ประเพณีไทยทรงดําแหลงเพาะชาํ ไมด อก สนิ คา ออกเหด็ นานาพนั ธุ ที่อยูที่วาการอําเภอ ทีว่ าการอําเภอบางแพ หมูท่ี ๕ ต.บางแพ อ.บางแพ จ.ราชบรุ ี พิกัด ๑๓°๔๑′๓๐″N ๙๙°๕๕′๔๘″E/ ๑๓.๖๙๑๖๗°N ๙๙.๙๓๐๐๐°E/ ๑๓.๖๙๑๖๗; ๙๙.๙๓๐๐๐ ขอ มูลทั่วไป๑.ประวัตคิ วามเปน มา อําเภอบางแพเปน ชมุ ชนหน่งึ เมอื งราชบรุ ี ในอดตี เปนท่ีราบลมุ จดชายทะเลในฤดฝู นจะมีผคู นจาํ นวนมากพากนั ตัดไมเปนแพลองตามลําน้ําไปชายทางชายทะเล และชุมชนทม่ี ีความเจรญิ และมปี ระชากรอยูหนาแนนคือ ชมุ ชนโพหกั (ตาํ บลโพหกั ) เปน แหลง อารยะธรรมโบราณแหงหนง่ึ ท่ีราบลมุ แมน้ําแมก ลอง ซึ่งมอี ายุประมาณ ๒,๐๐๐-๓,๐๐๐ ป เพราะกรมศิลปกรไดขนุ พบโครงกระดูกมนษุ ยโบราณ จํานวน ๔๘ โครง ในบริเวณโคกพับ หมทู ี่ ๒ ตาํ บลโพหกั ในป พ.ศ.๒๕๒๐-๒๕๒๑ นอกจากนัน้ ยังไดขดุ พบตุมหทู ีท่ ําจากหินเซอรเพนไทม สีเขียวคลายหยก หวีท่ีทําดวยกระดูกสัตว มีลักษณะคลายกับที่ในประเทศจีน ซ่ึงพบกันมากกอนสมัยราชวงศฮ่ันซึ่งมีอายุประมาณ ๒,๐๐๐ ป นอกจากนั้น “ ถนนทาวอูทอง “ ซึ่งเปนถนนโบราณที่เชื่อมระหวางเมืองราชบุรีกับเมืองเพชรบุรี ในสมัยทราวดีราวพุทธศักราชศตวรรษท่ี ๑๓ จนถึงสมัยอูทองหรือลพบุรี ซึ่งแนวถนนอูทองเดิมเปนสันทรายท่ีเปนทะเลโบราณ เปนแนวธรรมชาติท่ีเริ่มตนจากอําเภอบางแพ ผานอําเภอเมืองราชบุรี และตําบลคูบัว ไปยังเขตอําเภอปากทอ อําเภอเขายอย และอําเภอเมืองเพชรบุรี จากหลักฐานดังกลาวขางตน จะเห็นวา อําเภอบางแพในอดีตเปนชุมชนท่ีมคี วามเจรญิ เปนเมืองทา ในการคา ขาย และมคี วามสําคญั ยง่ิ ชุมชนหนึ่งของเมืองราชบุรี และเปนหลักฐานประการหน่ึง คือ ประชาชนในอําเภอบางแพ ประกอบดวยชนหลายเช้ือสายเชน ไทย (ชุมชนโพหัก) บา นดอนสาลี และบานดอนใหญ เขมร (บา นหวั โพ บานดอนเชง บานลําพญา บานดอนกระทุม และบานดอนมะขามเทศ และจีน เปนตน ซ่ึงแสดงใหเห็นวาชุมชนท่ีมีความเจริญแหงหน่ึงในอดีต บางแพเปนสวนหน่ึงของเมืองราชบุรี ตลอดมาจนไดมีการจัดระเบียบการปกครองทองถ่ินใหเปนมณฑล เปนจังหวัดและเปนอําเภอ จนในป พ.ศ.๒๔๕๗ ทางราชการไดแบงตําบลตางๆ ของอําเภอบานโปง อําเภอโพธาราม และอําเภอดําเนินสะดวก รวม ๑๗ ตําบล ยกฐานะเปนอําเภอซึ่งไดต้ังที่วาการอําเภออยูที่ บานลําพญา ตําบลลําพญา ตง้ั ช่อื อําเภอวาอําเภอลําพญา ตอมาเมื่อป พ.ศ.๒๔๖๑ เปล่ยี นเปนอําเภอบางแพ พ.ศ.๒๔๙๕-๒๔๙๗ ท่วี า

7การอําเภอชํารุดทรุดโทรมทางราชการไดอนุมัติงบประมาณใหสรางที่วาการอําเภอหลังใหมจึงไดยายที่วาการอําเภอไปสรา งใหมใ นบรเิ วณทิศตะวันตกของลําคลองตาคต (บริเวณที่ตง้ั ท่ีวา การอําเภอในปจ จบุ ัน)ที่ตง้ั และอาณาเขต อําเภอบางแพต้ังอยูทางทิศตะวันออกของจังหวดั มีอาณาเขตตดิ ตอ กบั เขตการปกครองขา งเคยี วดังตอ ไปนี้ทศิ เหนอื ตดิ ตอ กับอําเภอเมืองนครปฐม (จงั หวัดนครปฐม)ทศิ ตะวนั ออก ตดิ ตอกับ อําเภอสามพราน (จงั หวดั นครปฐม) และอาํ เภอบานแพว (จังหวัดสมุทรสาคร)ทศิ ใต ติดตอ กับอําเภอดาํ เนนิ สะดวก (จังหวดั ราชบุร)ีทศิ ตะวันตก ติดตอกับอําเภอโพธาราม (จงั หวัดราชบรุ ี)๒ .เนอ้ื ที่/พนื้ ท่ี ๑๗๒,๕๙๖ ตร.กม.๓. สภาพภูมอิ ากาศโดยท่วั ไป แบบมรสมุ มี ๓ ฤดู ฤดรู อน ฤดฝู น และ ฤดหู นาว

8แหลงทอ งเที่ยวเชงิ เกษตรและการอนรุ ักษธรรมชาติศนู ยเ รียนรเู ศรษฐกิจพอเพียง บา นสะพานดํา

9ศนู ยเรยี นรูเศรษฐกจิ พอเพียงบานสะพานดําประวัติความเปน มา บานสะพานดํา เดิมเปนสวนหน่ึงของบานใหมเหนือ หมูที่ 10 ซึ่งภายหลังไดแยกหมูบานหมูท่ี 11ซงึ่ นบั วาเปนหมูบา นแหงใหมของตําบลวัดแกว อําเภอบางแพ จังหวดั ราชบรุ ี โดยเร่มิ กอต้ังเมอ่ื เดอื น พฤษภาคม2533 ตําบลวัดแกว อําเภอบางแพ เรม่ิ แรกการกอต้ังชมุ ชน ไดมีราษฎรจากอําเภอดําเนนิ สะดวก จังหวัดราชบุรีเขามาเชาซื้อและท่ีดินทํากินในชุมชนบานสะพานดําในปจจุบัน ทําใหมีครัวเรือนมากขึ้น อําเภอจึงเห็นควรใหแยกหมูบานและต้ังหมูบานข้ึนใหม เปนบานสะพานดํา หมูท่ี 11 ตําบลวัดแกว โดยมีนายเนียง รุงนุชเปน ผใู หญบ านตั้งแตนน้ั เปน ตน มาจนถงึ ปจ จบุ ัน สาเหตุท่ีไดชื่อวาบานสะพานดํา เนื่องจากแตเดิมถนนที่ตัดผานหมูบานมีสะพานดํา อันเนื่องมาจากความเกาของไมที่นํามาทําสะพาน ตลอดจนอายุการใชงาน ซ่ึงอยูกลางแดดกลางฝนเปนเวลานาน และเพ่ือปองกันไมใหผุพังมากไปกวาน้ี ชาวบานจึงนําสีดํามาทาทับบนสะพาน ทําใหเปนท่ีสะดุดตาของคนในหมูบานและคนทีส่ ัญจรไปมา จงึ เรียกหมูบานน้ีวา “บานสะพานดาํ ” ต้ังแตน ้นั เปนตนมา สภาพภมู ปิ ระเทศเปนท่รี าบลุม เขียวขจีดว ยพนั ธไุ มผ ลนานาชนิด อากาศรมรื่นเย็นสบาย มแี หลงน้ําที่สําคัญ คือ คลองชลประทานซึ่งไหลผาน บริเวณสองฝงคลอง เหมาะสําหรับการทําการเกษตร ดังนั้น อาชีพหลักของชุมชนบานสะพานดําจึงเปนอาชีพดานการเกษตร โดยเฉพาะอยางย่ิงการทําสวนพืชผักและพืชผล เดิมทีนั้นชุมชนบานสะพานดํามีอาชีพทํานา ตอมามีราษฎรอําเภอดําเนินสะดวก จังหวัดราชบุรีมาทํามาหากินในหมูบานนี้ โดยเปลยี่ นพื้นที่ทํานามาเปน พื้นที่ทําสวน คนในชุมชนบานสะพานดําเห็นวาอาชีพทําสวน เปนอาชีพทกี่ อใหเดรายไดดี จึงเปลย่ี นอาชีพจากการทํานามาทําสวน ซ่งึ มีท้ังสวนผักลม ลุก และไมย ืนตน พืชลมลุกท่ีปลูกกันมีมากมายหลายอยาง เชน ผักชีไทย ผักชี้ลอม ผักคะนา ผักกวางตุง มะเขือยาว มะเขือเปาะ มะระ บวบและอ่ืนๆ สว นผลไม ไดแ ก มะพราวน้าํ หอม ชมพูทับทมิ จันทร องุน ฝร่งั และอน่ื ๆ

10 ประชากรที่อาศัยสวนใหญจะยายถิ่นฐานจากอาํ เภอดําเนินสะดวก เปนกลุมคนท่ีมาจากแหลงเดียวกันจึงมีความสนิทสนมกันเหมือนเครือญาติ ตอนพวกเรามาอยูใหม สภาพความเปนอยูยังไมคอยดีเทาไรนัก ท้ังนี้เพราะการประกอบอาชีพทางดานการเกษตรน้ันจําเปนตองใชป ุย ยาฆาแมลงและสารเคมี ซึ่งมีราคาแพมากและมีแนวโนมวาจะราคาสูงขึ้นตลอดเวลา แมวาชาวบานจะมีรายไดจากการทําสวนที่คอนขางมาก แตก็มีคาใชจายหรือตนทนุ การผลิตทส่ี ูงขน้ึ ดว ย ทายท่ีสดุ ทางหมูบานก็ประสบปญ หาสภาพแวดลอมของชุมชนเสียหายจากการใชสารเคมี ยาฆาแมลงและศัตรูพืช นอกจากนี้ยังประสบปญหาการขาดทุนเน่ืองจากตนทุนในการผลิตที่สูง ทําใหชาวบานเปนหนี้เปนสินกันเกือบทุกครัวเรือน แตเมื่อภายหลังจากท่ีไดมีการบริหารและการพัฒนาชุมชนโดยไดรับเงินสนับสนุนจากกรมการพัฒนาชุมชนที่เรียกวา “โครงการแกไขปญหาความยากจน” (กข.คจ.) เปนเงิน280,000 บาท ซ่งึ ทาํ ใหชาวบานมคี วามเปน อยูทด่ี ขี ้นึ เรื่อยๆ ตามลําดบั ปจจุบนั บานสะพานดาํ มรี าษฎรอาศยั อยทู งั้ หมด 115 ครัวเรือน จาํ นวนประชากร ทั้งส้ิน 484 คนแยกเปน ชาย 261 คน หญิง 223 คน ราษฎรสว นใหญประกอบอาชีพเกษตรกร รายไดเฉลี่ย 28,000 บาท/คน/ป ครัวเรือนมีการออมทรัพยค ดิ เปนรอยละ 96 ของครัวเรือนทัง้ หมด ชมุ ชนมไี ฟฟาและน้ําประปาทุกหลงั คาเรอื น หอ งนาํ้ และสุขาที่ถกู สขุ ลกั ษณะทุกครัวเรือน ครอบครวั มีความอบอนุ ดี ไมม ีขโมย และเปน หมูบา นปลอดยาเสพติด วิถีชีวิตของราษฎรบานสะพานดํารอยละ 80 ของจํานวนราษฎรท้ังหมด ประกอบอาชีพเกษตรกรรมโดยทําสวนพืชผักและพืชผลตามที่ไดรับถายทอดมาซึ่งมีท้ังที่เปนเจาของท่ีดินเอง ซึ่งสวนใหญเปนราษฎรที่ยายมาจากอาํ เภอดาํ เนินสะดวก จากการสอบถามพบวาราษฎรบานสะพานดาํ สว นใหญไ ดรบั การปลกู ฝงใหประกอบอาชีพในครัวเรือนของตน และปลูกฝงใหรูจักและรักการทํางาเพอ่ื ไมใหเปน ภาระของครอบครัวหรือของหมูบานบางครัวเรือนนั้น ผูสูงอายุที่ยังมีสภาพรางกายที่แข็งแรงพอท่ีจะชวยเหลือตนเองได ก็จะพยายามทํางานเพื่อสรางคุณคาใหแกตนเอง แมจะทํางานหนักในสวนของตนเองไมได พวกเขาเหลานน้ั ก็ก็จะไปรับจางทํางานเบาๆท่ีสวนของคนอ่ืน นอกจากนี้ บางครัวเรือนก็ปลูกพืชผักขายเพ่ือหารายไดเปนทุนการศึกษา จากการสอบถามพบวา คนรนุ ลูก รนุ หลานในหมูบ านเกือบทุกครัวเรือนหันไปประกอบอาชพี อื่นตามความถนัดท่ไี ดศ ึกษามา สวนราษฎรอีกประมาณรอยละ 20 ของจํานวนประชากรท้ังหมดนั้น ประกอบอาชีพรบั จางทํางานในสวน คนกลุมนี้จะอาศัยอยูรวมกันเปนชุมชนในบริเวณหน่ึงของหมูบาน เน่ืองจาก ไมมีที่ดินเปนของตนเอง ซ่ึงท่ีดินที่ชาวบานกลุมนีอ้ าศัยอยูนั้น มักจะเปนทีด่ นิ เชา จากวดั บา นใหมเ หนอื เปนสวนใหญ นอกจากทําสวนแลว ราษฎรบานสะพานดํายังประกอบอาชีพหลักอีกอยางหน่ึงก็คือ การเลี้ยงสัตวไดแก ไก ปลา และสุกร เปนตน แตยังมีปริมาณไมมากนักเมื่อเทียบกับการทําสวนเกษตร ซ่ึงมีท้ังพืชผักและพืชผล นานาชนิด ปรัชญาการดํารงชวี ิตของบานสะพานดําก็คือ การอยูและปฏิบัติตนในทางท่ีควรจะเปนไปได โดยอาศัยพ้ืนฐานจากวถิ ีชีวิตด้ังเดิม ซง่ึ สามารถนํามาประยุกตใชไดตลอดเวลา นับไดวาเปนการมองโลกเชิงระบบท่ีมีการเปลี่ยนแปลงอยูตลอดเวลา อ้ันเปนพื้นฐานสําคัญสําหรับการสรางความมั่นคงและความย่ังยืนในการพัฒนาชุมชนตอ ไป

11 นายเนียง รุงนุช ผูใหญบานหมู 11 บานสะพานดํา ผูที่ใหความสําคัญแกชาวบานในการประหยัดคาใชจายในครัวเรือน ไดใหขอมูลวา ชาวบานในชุมชนบานสะพานดํา สวนใหญประกอบอาชีพทําสวน ก็จะมีตนไมและก่ิงไมที่ตองตัดออกเพ่ือใหตนใหมเจริญเติบโต ชาวบานบางคนก็นําไปเผาถานบาง แตไมมากนัก บางคนก็นํามาเผาทิ้ง และยังมีถานแหลกท่ีเกิดจากการเผาแลว แตไมไดใชประโยชนอะไร ทําใหเกิดแนวคิดวาก่ิงไมและเศษไมที่กองท้ิงไว อีกท้ังกอนถานแหลกๆ ท่ีชาวบานท้ิงไปนาจะนํามาทําประโยชนไดบาง จึงไปปรึกษากับนายทวี ประดับเวช อายุ 81 ป อดีตนักวิชาการของบรษิ ัทเอกชนแหงหนงึ่ เพื่อหาวิธีในการนําเศษกิง่ ไมแ ละถา นแหลกมาทําประโยชน โดยนายทวี ไดคิดคนทดลองนําถานแหลกๆ มาบดใหเปนผงแลวนําแปงเปยกไปผสมจนหมาด จากนั้นก็ลองนํามาปนใหตรงกลางมีรู แลวตากใหแหงกอนนํามาติดไฟ พบวาใหพลังงานดีพอกับเศษไมซ่งึ กอนถานที่มีรตู รงกลางนั้นสามารถติดไฟไดเ ร็วและอยูไดนานทําใหการหงุ ตม ไมส้นิ เปลืองพลังงานมากนัก เม่ือประสบความสําเร็จแลว ก็นําไปสาธติ ใหช าวบานดแู ละใหชาวบา นทดลองทาํ ใชเ อง จนชาวบานพอใจและเรม่ิ ทําใชก นั เกือบทกุ ครวั เรือน \"เมื่อคนในชุมชนทําสําเร็จก็มีคนในชุมชนอื่นมาเรียนรูบาง แตเน่ืองจากหมูบานสะพานดําไมมีงบประมาณในการทําใหเปนศูนยเรียนรู จึงประสานของบประมาณจากกองทุนพัฒนาชุมชนรอบโรงไฟฟาราชบรุ ี มาเปน ทนุ ในการเปดศนู ยเรียนรูอบรมชาวบาน\" “คนคิดเรอ่ื งของถานอัดแทงไมใชผมคนแรก มีการทาํ กันมากอนแลว เพียงแตนํามาปรบั ปรุงใหสมดลุ ขึ้นแตท คี่ ดิ ประดษิ ฐกระบอกถานอัดแทง คือผมคิดเอง” นายทวีกลาวผูใหญบานหมู 11 เปดเผยวา เตาไฟและถานอัดแทงประหยัดพลังงานเปนทางเลือกหน่ึงของชุมชน ที่ไดรับงบประมาณสนับสนนุ จาํ นวน 16,500 บาท จากกองทุนพัฒนาชุมชนรอบโรงไฟฟาราชบุรี ของบริษัท ผลิตไฟฟาราชบุรี จํากัด มหาชน เมื่อป 2550 นําชาวบานเขามาอบรมทําถานอัดแทงประหยัดพลังงานใชเองในครัวเรือนเพ่อื เปนการประหยัดแรงงาน ประหยัดไฟ และคา ใชจา ยในสวนอ่นื จนตงั้ เปน ศนู ยเ รยี นรูชุมชนบานสะพานดาํ “หากประชาชนทําเองใชเองประหยัดมาก แตเกรงวาประชาชนจะไมสนใจตรงน้ี จึงทําประชาคมหมูบานวาสนใจหรือไมหากสนใจก็ตองใหชาวบานเขามาอบรม ขณะนี้มีชาวบานที่สนใจประมาณ 40% เพราะชาวบานสวนหน่ึงไมเห็นความจําเปน เห็นวาการใชแกสจะสะดวกรวดเร็วกวาในการทําอาหาร จึงอยากใหประชาชนทุกครวั เรอื นหันมาใชพลังงานตรงน\"้ี นายสมหวงั จาติกุล ชาวบา นทผ่ี ลิตถานอัดแทง เปดเผยวา พ้ืนท่ีบานสะพานดํามวี ัตถดุ ิบจํานวนมากไมตองไปหาซ้ือ อยางก่ิงมะมวงมีการซอยกิ่งตัดแตงกันทุกป เพ่ือใหออกผลผลิตใหมก็ตองปรับปรุงซอยกิ่งออก มีกะลามะพราวเยอะ วัตถุดิบหาไดในทองถ่ิน วัตถุดิบเหลาน้ีเดิมทีชาวบานตองนําไปเผาท้ิงโดยที่ไมไดประโยชนอะไรเลย แถมยังกอ ใหเกิดภาวะสภาพแวดลอมท่ีเปนพิษไปดว ย แตหากเอามาเผาทําเปนถา นอัดแทงจะสามารถยอนกลับมาใชในครัวเรือนได และการทําถานอัดแทงก็จะใชเวลาในยามวาง หรือหลังเลิกจากทําสวน ทําไร ใชวิธีการไมยุงยากมากก็สามารถทําใชเองได ซึ่งเปนลักษณะของการพึ่งพาตนเองไปในตัว ทําใหเกิดการมีงานทําหมุนเวยี นไปเรอ่ื ย ชวยในเร่อื งเศรษฐกจิ พอเพียง และชวยประหยัดพลังงาน ลดคาใชจายในครัวเรือนดว ย

12 ถา นอัดแทงประหยดั พลังงานนวตั กรรมของชาวบา นสะพานดํานกั เรยี นโรงเรียนบานใหมใต กําลังศกึ ษาวิธีการทําถานอดั

13การสาธติ การทาํ เทียนหอม การทาํ สบู่สมนุ ไพร

14 การสาธติ การทํายาหมอ งน้ําการสาธติ การสานตะกรา จากพลาสตกิ รัดของ มาเปนกระถางปลกู ตนไม

15คณะครูจากประเทศรัสเซยี มาเย่ียมชมสวน และลม้ิ รสผลไมไ ทย การทําน้าํ มะพรา วกลน่ั เย็น

16การกําจัดขยะเปนกาซชีวภาพ การสาธิตเพาะถั่วงอกคอนโด

17 การเลี้ยงผึง้นกั เรียนโรงเรยี นวัดตากแดด อ.บางแพ ชมสวนมะมวงนอกฤดู

18กิจกรรมลดรายจา ย หมเู ศรษฐกิจพอเพยี ง ปลกู ผักสวนครัว ปยุ นํา้ หมกั ชวี ภาพ เลีย้ งปลา เกษตรผสมผสานกจิ กรรมการเพิ่มรายได เพาะเห็ดกิจกรรมการออม กลมุ ออมทรัพย ธนาคารหมบู า น บันทึกรายรบั – รายจา ย ครัวเรือนการดาํ รงชีวติ ปฏบิ ัตติ ามหลกั ศาสนา ยดึ ถอื ประเพณี ภูมิปญญาทองถน่ิกิจกรรม ใชทรพั ยากรอยา งคุมคา มกี จิ กรรมดูแลรักษา มีการจดั ระเบียบชมุ ชนอนรุ ักษและใช การรักษาความสะอาดทรพั ยากร และประหยดั แมน ํา้ ลาํ คลองและแหลง น้ําอ่ืนๆธรรมชาติและสิง่ แวดลอม มศี ูนยส งเคราะห ชุมชนรจู ักสามัคคี ชมุ ชนชว ยเหลอื ตนเอง สวสั ดกิ ารชมุ ชน ไมมีแตกแยก และสมาชิกเม่ือเกิดภยั พบิ ตั ิกิจกรรมเอ้ืออาทร / แบงบนัการชวยเหลอืซง่ึ กันและกนั

19รางวัลตา ง ๆที่ไดรับของหมูบา นสะพานดํา บคุ คลดีเดนของหมูบา นสะพานดาํ

เจา ของแปลงจดุ สาธติ วิทยากร 20 ที่อยู เรื่องที่บรรยายสาขา ช่อื - สกลุ ที่ตั้ง ชื่อ - สกุลพชื นายเจริญ ดวงเผอื ก 57 ม.9 นายเจรญิ ดว งเผือก 57 ม.9 ต.วัดแกว การผลิตเห็ดครบ ต.วัดแกว วงจร เกษตร นายสมหวัง จาตกิ ุล 117/1 ม.11 นายสมหวัง จาติกุล 117/1 ม.11 การทําการเกษตรผสมผสาน ต.วดั แกว ต.วัดแกว แ บ บ เศ ร ษ ฐ กิ จ พอเพยี ง เกษตร นายสนั่น คลาํ้ เหลอื 86 ม.11 นายสนั่น คล้าํ เหลือ 86 ม.11 การทําการเกษตรผสมผสาน ต.วดั แกว ต.วัดแกว แ บ บ เศ ร ษ ฐ กิ จ พอเพยี ง

21แผนท่เี ดนิ ทาง

22ศนู ยเรยี นรูเศรษฐกิจพอเพยี ง บา นแหลมทอง

23ศนู ยเรยี นรูเ ศรษฐกิจพอเพียงบา นแหลมทอง ชุมชนบานแหลมทอง ต้ังอยูหมูท่ี 3 ตําบลหัวโพ อําเภอบางแพ จังหวัดราชบุรี มีพื้นที่ 2,872 ไรจาํ นวน 115 ครัวเรือน เร่ิมกอต้ังเม่ือป พ.ศ.2415 ปจจุบัน นายศักดิ์สิทธิ์ แกนศักดิ์ เปนผูใหญบาน ลักษณะพื้นที่เปนท่ีราบลุม มีแหลงน้ําไหลผานตลอดป เหมาะสําหรับทําการเกษตร คนในชุมชนมีอาชีพทํานา รับจางตอมามีชาวบานจากอําเภอดําเนินสะดวกขอเชาพื้นท่ีทําสวน เลี้ยงกุง เล้ียงปลา สวนคนในชุมชนก็หันมาทําเกษตรในครวั เรือน โดยการเพาะเห็ดเปน รายได รองจากการใหเชาท่ีดิน สวนคนที่ไมมีที่ดินก็จะประกอบอาชีพรบั จาง ทําสวน ทําเห็ด เปนตน นอกจากน้ันชาวสวนยงั ไดมีการปลูกพืชลม ลุก และไมยนื ตน ตลอดจนผลไมตางๆ ไวทานกนั ในครวั เรอื น ถา ผลผลิตมจี ํานวนมากก็แจกจายบานใกลเคียง จากนัน้ กน็ ําไปจาํ หนายเกดิ เปน รายไดในครวั เรอื น การดําเนินชีวิตของชาวชุมชนบานแหลมทอง ไดรับแรงบันดาลใจจากผูใหญบาน นายศักดิ์สิทธิ์ แกนศักด์ิ ท่ีชว ยผลักดนั ในการทําโครงการตาง ๆ โดยนําแนวทางปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี งของพระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูหวั มาปรับใชใ นชุมชน จนสามารถพ่ึงพาตนเองได มีความเขม แข็ง และมีความย่งั ยืน การจัดทําโครงการตาง ๆ ในชุมชนน้ัน เกิดจากการเนินชีวิตของแตละคนในการทําอาชีพเกษตรกรรมการเพาะปลกู การเลี้ยงสัตว ซ่ึงนํามาผสมผสานจนเกิดเปนกระบวนการข้ึนมา โดยนําสิ่งท่ีมีอยูในชุมชน หรือการนําวัสดุเหลือใชในพ้ืนที่มาใชใหเกิดประโยชน เกิดการหมุนเวียน จนกลายเปนผลตอบแทนที่ไดรับ คือ คนในชุมชนสามารถพ่งึ ตนเองได ชวยลดรายจายในครัวเรือน มีอาชีพเสริม และเกษตรกรมีการพฒั นา

24 นายศักด์สิ ทิ ธิ์ แกนศักด์ิ ใหญบ า น หมู 3 บานแหลม คนในชุมชนบานแหลมทองมีการดําเนินชีวิตประจําวันตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมกี ารปลูกพืช เลย้ี งสตั ว มีการพัฒนาหมูบา นควบคูไปกบั กระบวนการถายทอดและปลูกฝงเปนแนวปฏิบัติใหก ับคนรุนหลังมาอยางตอเน่ือง มีการดําเนินกิจกรรมและการกระจายผลประโยชนใหกับคนในชุมชนอยางท่ัวถึงโดยเฉพาะกิจกรรมดานการทําปุยหมัก และปุยนํ้าหมักชีวภาพ เพ่ือใหคนในชุมชนนําไปใชในดานการเกษตรโดยไมตองใชสารเคมีท่ีเปนอันตราย สวนพืช ผัก ยังสามารถนํากลับมาทําปุยหมักไดอีก กลายเปนเศรษฐกิจหมุนเวยี น นอกจากนน้ั ยงั มีโครงการตาง ๆอีกมากมายท่ีลว นเกดิ จากการนาํ สิ่งทมี่ ีอยูในชุมชนมาผสมผสาน ลองผิด ลองถูก จนกลายเปนแนวคิดท่ีสามารถนําไปปรับใชได และทําใหหมูบานแหลมทองกลายเปนศูนยเรียนรูเศรษฐกจิ พอเพียง คณะกรรมการหมูบาน บานแหลมทอง

25ใบประกาศเกียรติคุณ บานแหลมทองโครงการในชุมชนบา นแหลมทอง คลองสวยน้าํ ใส  นาํ้ กลั่นสมนุ ไพร  เพาะเห็ดฟางในตะกรา  สมนุ ไพรไลแมลง ถานผลไมดูดกลิน่  ปยุ หมกั ผักสด  ปุย น้ําหมกั ชีวภาพ  ถา นอัดแทง เชือกผักตบชวา  ฮอรโ มนผลไม  ถ่วั งอกไรร าก  ผกั สวนครัวร้วั กนิ ได ไสเดือนในกะละมงั  และอื่น ๆ อกี มากมาย

26การทําเห็ดฟางในตะกรา การทําถว่ั งอกไรร าก

27 การทาํ บอ แกส ชีวภาพ การทําปยุ หมกั พชื สดการทาํ ถานอดั แทง การทาํ ถานผลไมด ดู กล่นิ

28 แกสชีวภาพเตาทําน้ําสมควนั ไม นา้ํ สมควันไมสมุนไพรไลแมลง นํา้ กลนั่ สมนุ ไพร

29ฮอรโมนผลไม หวั เชื้อชวี ภาพไสเ ดือนในกะละมัง หอยขมในกระชงักบคอนโด กบในลอง

30จิง้ หรดี ในลอง ปลาดกุ ในลองปลาดุกในกระชัง กบในกระชังแปลงนาขา วเกษตรอินทรยี  สวนสมนุ ไพร

31ผกั สวนครัวรวั้ กนิ ได เกษตรปลอดสารการทําเห็ด การทอผาไหมการเลีย้ งแพะ การเลี้ยงวัว

32ศนู ยเ รียนรกู ลุมวสิ าหกิจ ชุมชนบา นกมุ พฒั นา

33ศูนยเรยี นรกู ลุมวสิ าหกจิ ชุมชนบานกุมพฒั นา กลมุ วิสาหกิจชุมชน บานกุม พัฒนา หมทู ่ี 2 ต.บางแพ อ.บางแพ จ.ราชบุรี มนี ายคะนอง โปรักษประธานกลุมวิสาหกิจชุมชนบานกุมพัฒนา เปนกลุมหน่ึงท่ีมีศักยภาพ มีผลการดําเนินงานอยางตอเนื่อง และสามารถพัฒนาเปนศูนยเ รียนรูชุมชน เปนตัวอยางในการประกอบอาชีพการเกษตร จดุ เดนของวิสาหกจิ ชุมชนน้ีที่เห็นไดอยางชัดเจน คือ เรื่องแนวคิดในการบริหารจัดการตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง มีการวิเคราะหสถานการณ สามารถ “คิดเปน” หาทางแกปญหาของชุมชน มีการนําเอาเทคโนโลยีเร่ืองของการประหยัดพลังงานมาประยุกตใชในการดําเนินกิจการมีการใชทรัพยากรที่มีอยูในชุมชนอยางคุมคา ซ่ึงจะเปนแนวทางในการพฒั นาอาชพี อยา งยั่งยนื กลุมวิสาหกิจชุมชนบานกุมพัฒนา เกิดจากการรวมกลุมของแมบานท ากิจกรรมอาชีพเสริมสรางรายได เชน น้ําพริกแกง น้ําพริกเผา ตอมาไดมีสมาชิกเพ่ิมมากข้ึน จึงไดจดทะเบียนจัดต้ังกลุมวิสาหกิจชุมชนเมื่อวันท่ี 8 มกราคม พ.ศ.2549 ปจจุบันกลุมมีอาชีพเสริม และกิจกรรมของกลุมเกิดขึ้นอยางตอเนื่อง เชน ไดจัดต้ังกลุมการเพาะเห็ด ตั้งแตการผลิตกอน เปดดอก จนถึงการแปรรูปผลิตภัณฑจากเห็ด ซึ่งไดรับความรู และคําแนะนําจากคลินิกเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏหมูบานจอมบึงมาโดยตลอด และสมาชิกในกลุมบางคนมีอาชพี เลี้ยงสัตวค ือการเล้ยี งหมหู ลุม โดยปกติผูเล้ียงจะใชแกลบซงึ่ ซ้ือมาจากโรงสีขาว แตปจ จุบันไดน ํากอนเหด็ ที่ทําการเปดดอกหมดแลวมาใสในคอก แทนแกลบ และนํามูลหมูที่ไดรวมกับขี้เล่ือยไปทําปุยเพ่ือปลูกพืชผักในการเล้ียงหมูหลุม อาหารที่ใชเลี้ยงคือ ตนกลวย ซ่ึงปลูกตามรอ งสวน ผลของกลวยสงทองตลาด บางครั้งมีราคาพอจะสงขายตลาดไดบางแตบางครั้งราคาตกตํ่าจนตองท้ิงใหเปนปุย ทางกลุมจึงคิดหาวิธีท่ีจะแปรรูปกลวยข้ึนโดยเม่ือเดือนกุมภาพันธ พ.ศ.2556 ทางกลุมไดเขารวมโครงการสัมมนาอบรมการนําพลังงานทดแทนมาใชในกระบวนการผลิตเพ่ือเพ่ิมยอดผลิตภัณฑของกลุมและสงเสริมการใชพลังงานทดแทน ทางสํานักพลังงานจงั หวัดราชบุรี ไดอนุมัติสนับสนุนโรงเรือนอบพลังงานแสงอาทิตยใหกลุมเพ่ือใชสําหรับตากหรืออบผลผลิตทางการเกษตร กลุมจึงทดลองนํากลวยน้ําวามาอบในโรงเรือนพลังงานแสงอาทิตย แตผลิตภัณฑที่ไดไมเหมือนกับทองตลาด จึงไดเ ขามาปรกึ ษากบั ทางคลินิกเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏหมูบานจอมบึง ในการทําผลิตภัณฑกลวยตากใหไดคุณภาพตามทองตลาดตองการ ซึ่งทางคลินิกเทคโนโลยีไดเห็นถึงความจําเปนที่จะถายทอดเทคโนโลยกี ารแปรรปู ผลติ ภัณฑ กลวยตาก เพ่ือตอบสนองความตองการของกลุมวิสาหกิจชุมชนบานกุมพัฒนา

34ผลิตภณั ฑเ์ ห็ดแปรรูป

35 ผลิตภณั ฑก์ ลว้ ยตากแผนท่เี ดินทาง

36ไรป ลูกรกั

37ไรป ลกู รกั ไรปลูกรัก หรือ Thai Organic Farm ของคุณกานต ฤทธ์ิขจร และภรรยา ที่อยากจะหาวัตถุดิบในการทําอาหารเพ่ือสุขภาพใหกับรานอาหารของตัวเองจนนํามาสูการเปดฟารมออรแกนิกส ไรปลูกรักท่ีจังหวัดราชบุรีขึ้นมา บนพ้ืนที่60ไร ปจจุบันดําเนินการผลิตสินคา เกษตรอินทรียระดับสากล เชน ผักสด, พืชไร,สมุนไพร, ปลา, เปด ไข และสินคาแปรรูปออแกนิกสจากในฟารม สงออกจําหนา ยท้ังในและตางประเทศ และยังเปน ศุนยเรยี นรเู รื่องการทาํ การเกษตรแบบออรแกนิกสที่สําคญั อีดว ย ภายในฟารม จะมีการผลิตพืชผัก ไขเปด และเลี้ยงปลา แบบออรแกนนิก ซ่ึงเปนวิธีการท่ีแตกตางจากการเลี้ยงหรือปลกู พืชทั่วๆไป ซ่ึงกําลังเปนที่นิยมกนั มากในเรื่องของสินคาออรแ กนิกส ไรปลูกรักเร่ิมทํามาตั้งแตป 2543 โดยคุณ คุณกานต ฤทธิ์ขจร และภรรยา คือคุณ อโณทัย กองวัฒนา เปนผูบุกเบิกสรางไรปลูกรักข้นึ มา เดิมกอนท่ีจะมีไรปลูกรัก คุณกานต และคุณ อโณทัยไดเปดรานอาหารท่ีกรุงเทพฯ ช่ือรานอโณทัย พอทํารา นอาหารเสร็จก็อยากจะหาแหลงวัตถุดิบท่ีเปนออรแ กนิกส จึงเร่ิม มาทําในสวนของไรปลูกรัก ในพ้ืนที่ 60 ไรใหเปนไรท่ีเปนออรแกนนิกสจริงๆ ในชวง 12 ปที่ผานมา คําวาออรแกนิกสอาจจะยังไมแพรหลายนัก เราก็ทําการสํารวจตลาดดูวาในตลาดของประเทศที่เจริญแลวเปนยังไง คุณอโณทัยไดมีโอกาสไปเรียนดานอาหารในประเทศอังกฤษ ซึ่งมีตลาดในสวนที่เปนออรแกนิกสฟูด ซึ่งกําลังเปน เทรนดที่มาแรงมาก แมกระท่ังเจาฟาชายชาลส เองก็ยังทรงเปดฟารมออแกนิกสของตัวเอง ก็เลยมองเห็นความนา สนใจของออรแกนิกส จึงทําการศึกษาเพิม่ เติม ไปพบพดุ คยุ กบั ผรู ู เกษตรกรทีท่ ําขาวสงออกจรงิ ๆ

38 ไรป ลกู รกั เปน ฟารมออรแกนกิ สท ไ่ี ดรบั การรบั รองจากสํานักงานมาตรฐานเกษตรอินทรียแ หงประเทศไทย ซึ่งใหการรับรองระบบ จากสหพันธเกษตรอินทรียนานาชาติดวย ที่มีชื่อยอวา IFOAM เปนเครื่องหมายที่ทั่วโลกใหการยอมรับ ในสินคาออรแกนิกสที่ผลิตในฟารมที่มีมาตรฐานผานการรับรองจากIFOAM ซ่ึงมกี ารตรวจสอบทั้งการจัดการในฟารม รวมถึงเมล็ดพันธท่ีใชดวย อยางการเลี้ยงปลานิลสมัยน้ีมักจะเปน ปลานลิ ท่ีไมค อยมีไข เพราะถูกดัดแปลงพันธุกรรม ใหเปนเพศผูเพอ่ื จะเปนปลาท่มี ีเนอื้ เยอะ ถา เปน การเล้ยี งอยางออรแกนิกส เราจะไมใชปลาท่ีแปลงเพศ อาหารท่ีเลี้ยงสัตวทุกชนิดในฟารมก็ตองเปนออรแกนิกสดวยเชนกัน ตรานี้ทําใหทางฟารมสามารถสองออกผลิตภัณฑของฟารมไปไดทั่วโลก ซ่ึงในปจจุบันทางฟารมก็มีผลิตภัณฑหลากหลายชนิดที่สงออกไปยังตางประเทศ ทางฟารมยังเปนผูใหคําปรึกษากับเกษตรกร หรือผูสนใจทาํ ฟารม ออรแกนนิกสอ กี ดว ยกจิ กรรมในไรป ลกู รัก - กนิ อาหาร เครอื่ งดมื่ ออรแ กนกิ ส และคุกกโี้ อมเมด - สาํ รวจแมลงในฟารม ออรแกนนิกส \"จับ ดู รู ปลอ ย\" - ทาํ ของเลน และกจิ กรรมศลิ ปะจากธรรมชาติ - เวิรคชอปนํ้าสลดั สตู รสมุนไพรออรแ กนกิ ส พรอมสูตรเด็ดนาํ กลบั บาน - เกบ็ ไขเปด และทําไขเคม็ ออรแ กนิกส - เปด ประสาทสัมผัสชมิ ชาสมนุ ไพร และดอกไมออรแ กนิกสก ับสโคน - เวริ คชอปไอศกรีมโฮมเมดจากวัตถุดบิ ออรแ กนิกส - ปลกู ผักคลายโลกรอน แลวนํากลบั ไปฟูมฟกตอ ทบี่ าน - ทาํ ปุย นา้ํ ชางา ยๆ สตู รไรปลูกรักโซน Organic Farmhouse มีบรกิ ารอาหารและเครื่องดื่มออรแกนิกส มีท้ังอาหารไทย และอาหารจําพวกสปาเก็ตตี้ ท่ีเปนเสนออรแกนิกส ซปุ ตา งๆ ขนมคุกก้ี กจ็ ะเปน ออรแกนิกสด ว ยเชนกนั ราคาอาหารจะอยูในชว ง 45-50 บาท สําหรบั อาหารจานเดียว รองรับคนไดประมาณ 120 คน แตห ากเปนงานกลางแจงเคยจัดรองรับคนไดถึง800คนมาแลว ภายในยังมีโซนจําหนายผลิตภัณฑของทางฟารมดวยและยังสง จําหนา ยใน ซูเปอรม าเก็ตชั้นนํากวา 20 สาขา อาทิ ทอปมารเก็ตเพลส, สยามพารากอน, เอ็มโพเรียม,เดอะมอลล, วิลลา, เลมอนฟารม เมล็ดพันธุพืชทางฟารมก็มีจําหนายใหกับผูสนใจปลูกผักออรแกนิกส และสามารถส่งั ซอ้ื ไดทางไปรษณยี อีกดว ย

39ผลติ ภัณฑ จากไรป ลูกรกั

40 เซตผักออรแ กนกิ สไ รปลกู รัก(จัดสงทางไปรษณีย)ไขเ ปดกากีไรป ลกู รัก เล้ียงโดยไมใชฮอรโมนสังเคราะห ไมใชยาปฏิชีวนะ ใชขาวออรแกนิกมาตรฐาน EU,COR and IFOAMเปนอาหารหลักของเปด การเล้ียงจัดการบริเวณเลี้ยงมีพ้ืนที่ Swimming Area,Indoor Outdoor and -FreeRange ตามมาตรฐานเกษตรอินทรีย ปราศจากสารเพิ่มสีเเดงในไขเปด สวนลูกเปดออรแกนิกสเพาะเล้ียงจากพอเเมเ ปดไรปลกู รกั และควบคุมอุณหภูมิหลงั เก็บไขในหอ งเยน็ จนถงึ มือผูบรโิ ภค ไขเปดกากขี องไรป ลูกรกั

41ข้นั ตอนการทาํ ไขเค็ม 1.หลงั ไดไขเปดมาแลว นํามาลางน้ําใหส ะอาด 2. นาํ ไขเ ปด ไปใสในขวดแกวเล็ก ๆ โดยเวลาทใ่ี สไขล งไปใหใสใ นแนวนอนเพราะจะไดไมแตก 3. ใสน ํ้าเกลอื เขา ไปใหทว มไข 4. จากนั้นนําถงุ เลก็ ๆ ใสน้ําเกลือมัดดว ยหนังยางแลวใสเขาไปในขวดแกว เพ่ือดนั ไมใหไ ขล อยขนึ้ มา 5. มดั ปากขวดดว ยถงุ พลาสติกแลวรดั ดวยหนังยางใหแ นน กอ นทจ่ี ะปด ฝาขวด 6. ท้ังไว 15 วันก็สามารถรบั ประทาน หรอื นาํ ไปประกอบอาหารได ไขเ ปด มาทําไขเ คม็ ออรแกนิกส

42ขอมูลเพิ่มเติม สถานทีต่ งั้ : ไรปลูกรัก 130 หมู 1 ถนนเพชรเกษม ต.วงั เย็น อ.บางแพ จ.ราชบุรี 70160 โทรศัพท 086 332 7365 , 086 313 8797 คาใชจายในการเขา ชมและทํากิจกรรมท่ีไรป ลกู รัก (ตองตดิ ตอ ลวงหนา) : ผใู หญ 75 บาทเด็ก 3-12 ป 450 บาท ราคาอาหาร : จานละ 45 บาทโดยประมาณ สินคาแนะนํา : นาํ้ สม สายชูจากขาวหอมมะลิ,ชาดอกกหุ ลาบ, แยมลกู หมอน, ไอศรมี กลีบกหุ ลาบ,ไอศกรมี ฝร่งั รา นเปด อังคาร-อาทิตย (ปดวันจันทร) เวลา 09.00 น. - 17.00 น. เว็บไซต : www.thaiorganicfood.com เฟสบคุ : facebook.com/Kaanritkhachorn อีเมล : [email protected], [email protected] การเดนิ ทาง : จากกรุงเทพฯ ใหว ิงถนนเพชรเกษมตรงมาราชบุรี จะพบสหกรณโคนมหนองโพ ท่ีกม.73ใหว่งิ ตรงมาอีก 5 กิโลเมตร จะพบไรป ลูกรกั ที่ กม.78 ไรจะอยทู างซายมือ แผนท่กี ารเดินทาง

43 แหลงเรยี นรูประเภท ทองเท่ียวเชงิ เกษตรThe Blooms Orchid Park

44The Blooms Orchid Park The Blooms Orchid Park สถานท่ีทองเที่ยวสําหรับคนรักกลวยไม มีเนื้อท่ีประมาณ 100 ไรเปนอุทยานกลวยไมที่สรางขึ้นในบรรยากาศของธรรมชาติ เปนแหลงทองเที่ยวใหมของราชบุรี ที่เปนสวนขยายธรุ กจิ ของบริษัท “สยามฟลาวเออร” ซ่งึ ทําธรุ กจิ สงออกดอกกลวยไมร ายใหญข องไทยมากวา 30 ป ภายใน The Blooms Orchid Park แบงออกเปน 2 สวนหลักๆ คือสวนของอุทยานกลวยไม และสว นของโรงเรอื นปลูกกลวยไมข นาดใหญ สําหรบั ในสวนของอุทยานกลวยไมไดจัดทําเปน ทางเดินชมบรรยากาศในสวนอันรมร่ืน โดยสองขางทางประดับตกแตงดวยตนไมดอกไม โดยเฉพาะดอกกลวยไมนานาพันธุที่นํามาตกแตงตั้งแตดานหนาทางเขา เปนจุดตอนรับผูที่เขามาชมดวยดอกกลวยไมกวา 10 ชนิด หลากสีสัน มีตั้งแตกลวยไมพันธุแทที่เติบโตตามธรรมชาติ และกลวยไมลูกผสมสายพันธุตางๆ ท่ีลวนแลวแตมีสีสันสดใส มีรูปทรงของดอกท่ีออนชอ ยงดงาม อาทิ แวนดา ทมี่ ีกลบี บานแข็ง กลวยไมส กุลหวาย กลวยไมท่ีพบมากทสี่ ุดในประเทศไทย กลวยไมลกู ผสมของสกลุ เขม็ กลว ยไมส กุลออนซเิ ดยี ม เปนตน ทั้งนี้กลวยไมที่นํามาประดับน้ันจะผลัดเปล่ียนกันไปตามฤดูกาล ซึ่งกลวยไมแตละชนิดก็จะบานไมพรอมกัน ดังนั้นตลอดทั้งปจะมีดอกกลวยไมใหชมทุกชวงเวลา เชน ชวงตนปท่ีผานมาจะเปนกลวยไมสกุลชางตางๆ ทั้งชางกระ ชางสม ชางแดง ฯลฯ สวนในชวงนี้ท่ีเปนฤดูรอน กลวยไมในสกุลหวายหรือเอื้องก็กําลังผลิดอกเบงบาน ไมวาจะเปน เอ้อื งผง้ึ กลว ยไมนารักออกดอกสีเหลอื งสดใส กลีบดอกชั้นในแตงแตมดวยสีสม ดูแลวสดชืน่ เอื้องสายนํา้ ผง้ึ ท่มี กี ลบี ดอกสมี วงออ น มีกลิ่นหอมหวานสดชืน่ เปน ตน ภายในสวนตกแตงอยางสวยงาม มีมุมใหนักทองเทีย่ วไดแวะถายภาพกับดอกกลวยไมสวยๆ บางมุมตกแตงเปนนํ้าตกเล็กๆ เลียนแบบธรรมชาติ เดินชมดอกไมไปไดยินเสียงนํ้าไหลไปดวยไดเปนการผอนคลายบรรยากาศไดเปนอยางดี โซนโรงเรือนกลวยไมที่อยูติดกัน ในโรงเรือนนี้มีฟารมกลวยไมท่ีเล้ียงไวเพ่ือตัดดอก

45ขายท้ังในประเทศและตางประเทศ เปนฟารมกลวยไมขนาดใหญท่ีเต็มไปดวยดอกกลวยไมสีสดใส และภายในโรงเรือนยงั จัดเปนมมุ สวนหยอ มใหไ ดถา ยรูปอีกเชนกนั นอกจากน้ัน ยังมีหองปฏิบัติการเพาะเล้ียงเน้ือเย่ือกลวยไมเล็กๆ ใหผูที่สนใจในกระบวนการเพาะเล้ียงเนือ้ เย่อื ทคี่ อนขางจะมรี ายละเอียดเยอะทีเดียว ไปจนถึงกระบวนการนํามาปลกู เล้ยี งในโรงเรือนขนาดใหญ เสน ทางเดินชมอุทยานสะดวก รมรื่น นอกจากน้ีในสวนตอขยายจะมีฝูงนกยูงในกรงเปดทา มกลางธรรมชาติ มีเสนทางจักรยาน เขาชมแปลงทุงนาเขียวขจีและกระบือ ซึ่งจะเปดใหเขาชมอยางใกลชิดเร็วๆ น้ีเหมาะเปนสถานที่พักผอนสําหรับทุกวัย ทั้งน้ีทาง The Blooms Orchid Park ยังมีเรือนกาแฟ และหองขายของท่รี ะลกึ ไวคอยบริการนกั ทอ งอีกดว ย กลว ยไมนานาพนั ธุ