ตำบลหัวโพ-กพdocx

ทำเนยี บภมู ปิ ัญญำท้องถ่ิน กศน.ตำบลหัวโพ ประจำเดือนกุมภำพันธ์ 2563 ศนู ยก์ ำรศกึ ษำนอกระบบ และกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศยั อำเภอบำงแพ สำนักงำน กศน.จังหวัดรำชบรุ ี สำนกั งำนส่งเสรมิ กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอธั ยำศัย สำนักงำนปลดั กระทรวงศกึ ษำธกิ ำร กระทรวงศึกษำธกิ ำร

คำนำ ภูมิปัญญาชาวบ้าน หรือภูมิปัญญาท้องถ่ิน หมายถึง ความรู้ท่ีเกิดจากประสบการณ์ในชีวิตของคนเรา ผ่านกระบวนการศึกษา สังเกตคิดวิเคราะห์จนเกิดปัญญา และตกผลึกมาเป็นองค์ความรู้ท่ีประกอบกันขึ้นมา จากความรู้เฉพาะหลาย ๆ เรื่อง ความรู้ดังกล่าวไม่ได้แยกย่อยออกมาเป็นศาสตร์ เฉพาะสาขาวิชาต่าง ๆ อาจกล่าวไว้ว่า ภูมิปัญญาท้องถ่ินจัดเป็นพ้ืนฐานขององค์ความรู้สมัยใหม่ท่ีจะช่วยในการเรียนรู้ การแก้ปัญหา การจัดการ และการปรับตัวในการดาเนินชีวิตของคนเรา ภูมิปัญญาท้องถิ่นเป็นความรู้ที่มีอยู่ทั่วไปในสังคม ชุมชนและในตัวของผู้รู้เอง หากมีการสืบค้นหาเพ่ือศึกษา และนามาใช้ก็จะเป็นที่รู้จักกันเกิดการยอมรับ ถ่ายทอด และพัฒนาไปสู่คนรุ่นใหมต่ ามยุคตามสมัยได้ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยตาบลหัวโพ ได้จัดทาข้อมูล เรื่องทาเนียบ ภูมิปัญญาท้องถ่ินฉบับนี้ข้ึน เพ่ือรวบรวมประวัติ และผลงานของบุคคลในสาขาต่าง ๆ ท่ีเป็นผู้ที่สืบทอดมรดก ทางศิลปวัฒนธรรมและประเพณีของชุมชน ในตาบลหัวโพ เพื่อเป็นข้อมูลสารสนเทศสาหรับผู้ที่ศึกษาค้นคว้า และสนใจอันจะเป็นประโยชน์และตระหนักถึงความสาคัญในคุณค่าของมรดกทางด้านศิลปวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ และมสี ่วนร่วมในการจรรโลงและรกั ษาไวส้ บื ตอ่ ไป คณะผู้จัดทาต้องขอขอบคุณคณะทางานท่ีมีส่วนเกี่ยวข้องทุกท่าน ที่ทาให้เอกสารสาเร็จด้วยดี หากท่านพบข้อบกพร่องและข้อเสนอแนะใดๆ ในการพัฒนาทาเนียบภูมิปัญญาท้องถิ่นให้มีความสมบูรณ์ โปรดแจ้งศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอบางแพ เพอ่ื ได้พฒั นาปรับปรุงต่อไป กศน.อาเภอบางแพ กุมภาพันธ์ 2563

สำรบญั หน้ำ คำนำ 1 สำรบญั 3 5 สรปุ ทาเนียบภูมปิ ญั ญาท้องถ่ิน กศน.ตาบลหวั โพ 6 กศน. ตาบลหัวโพ 8 ภูมปิ ญั ญา บายศรี: นางรชั นี ปนิ่ เทย่ี ง ภมู ปิ ญั ญา ผักตบชวา: นายสาราญ สูนย์กลาง ภูมิปญั ญา เกษตรผสมผสาน: นายจรูญ ตณั ฑเ์ จรญิ คณะผู้จัดทา

1 สรปุ ทำเนยี บภูมปิ ญั ญำท้องถิน่ กศน.ตำบลหวั โพ อำเภอบำงแพ จงั หวดั รำชบรุ ี ประจำเดือน กมุ ภำพันธ์ 2563 ลำดบั ชือ่ ภมู ิปญั ญำ สำขำ เจ้ำของภมู ิปญั ญำ ท่อี ยู่ภมู ปิ ญั ญำ ที่ ด้านอตุ สาหกรรม นางรชั นี ป่นิ เที่ยง บา้ นเลขท่ี 58 หมูท่ ่ี 1 ตาบล 1 บายศรี และหัตกรรม หวั โพ อาเภอบางแพ จังหวัด ราชบรุ ี 2 ผกั ตบชวา ดา้ นอุตสาหกรรม นายสาราญ สนู ยก์ ลาง บ้านเลขท่ี 177 หมู่ที่ 3 และหตั กรรม ตาบลหัวโพ อาเภอบางแพ 3 เกษตรผสมผสาน จงั หวดั ราชบรุ ี ด้านการเกษตร นายจรูญ ตณั ฑ์เจริญ บ้านเลข ท่ี 145 หมู่ท่ี 3 ตาบลหัวโพ อาเภอบางแพ จงั หวดั ราชบรุ ี

2 กศน.ตำบลหวั โพ

3 แบบบันทึกชุดข้อมลู คลังปญั ญำ-ภมู ิปัญญำทอ้ งถนิ่ ตำบลหัวโพ อำเภอบำงแพ จังหวดั รำชบรุ ี ชื่อภูมปิ ัญญำ บายศรี ขอ้ มูลพื้นฐำน รำยบุคคล เจ้ำของภมู ิปญั ญำท้องถนิ่ /บุคคลคลงั ปัญญำ ชื่อ นางรัชนี นำมสกุล ปิ่นเท่ียง วัน/เดือน/ปีเกดิ 22 เดือนมกราม พ.ศ. 2501 ท่อี ยู่ปจั จบุ นั (ทส่ี ามารถตดิ ต่อได้) บ้านเลขท่ี 58 หมู่ท่ี 1 ตาบล/แขวง หัวโพ อาเภอ/เขต บางแพ จังหวดั ราชบุรี รหสั ไปรษณยี ์ 70160 โทรศพั ท์ 0946138496 โทรสำร- Line ID: 0946138496 E-mail address:- Facebook : รัชนี ปนิ่ เทย่ี งแมม่ า้ ย พกิ ัดทำงภูมิศำสตร์ ค่าละติจูด ค่าX : 13.654861113557763 คา่ ละติจูด คา่ Y:99.94304613484383 ควำมเป็นมำของภูมิปญั ญำ นางรัชนี ป่ินเทย่ี ง เม่ือพูดถึง “บายศรี” เชื่อว่าคนส่วนใหญ่จะรู้จักและคุ้นเคยเพราะพบเห็นบ่อยใน พธิ กี รรมตา่ งๆ แทบทุกภาคของไทย เช่น การทาขวญั คน การทาขวัญข้าว การบวงสรวงสิ่งศักดสิ์ ิทธิ์ การไหวค้ รู นาฏศิลป์ดนตรี เป็นต้น ซ่ึงพิธีกรรมเหล่าน้ีล้วนต้องใช้บายศรเี ป็นเคร่ืองประกอบทั้งหมด จึงเปน็ แรงบันดาลใจ ใหอ้ ยากหดั อยากเรยี นจงึ ฝกึ ฝนศึกษาจนกระทั้งสามารถทาเป็นอาชพี ได้ จุดเด่นของภมู ิปญั ญำ จุดเดน่ ของการทาบายศรีของ นางรัชนี ป่ินเที่ยง คอื ใบตอง ตอ้ งสดความประณตี เอาใจใส กบั ชิน้ งาน วา่ จะตอ้ งออกมาสสวยงาม ราคาไมแ่ พง จะทาตามเมื่อมคี นส่ังทา

4 ภำพถำ่ ยบคุ คล และอปุ กรณ์/เคร่อื งมือ/สิ่งท่ปี ระดิษฐ์ (ช้ินงำนหรือผลงำน) นางรัชนี ป่นิ เท่ียง บายศรี

5 แบบบันทึกชดุ ขอ้ มูลคลังปญั ญำ-ภมู ปิ ัญญำท้องถนิ่ ตำบลหวั โพ อำเภอ บำงแพ จังหวัดรำชบรุ ี ชื่อภูมิปัญญำ ผักตบชวา ขอ้ มูลพื้นฐำน รำยบคุ คล เจ้ำของภูมิปัญญำทอ้ งถน่ิ /บุคคลคลงั ปญั ญำ ชื่อ นายสาราญ นำมสกุล สนู ยก์ ลาง วัน/เดือน/ปเี กิด 9 เดือน มถิ นุ ายน พ.ศ. 2484 ที่อยู่ปจั จบุ ัน (ที่สามารถติดต่อได้) บา้ นเลขที่ 117 หมู่ท่ี 3 ตาบล/แขวง หัวโพ อาเภอ/เขต บางแพ จังหวัด ราชบุรี รหัสไปรษณีย์ 70160 โทรศัพท์ - โทรสำร- .Line ID : - E-mail address: - Facebook : จนิ ตนา นาควิเชียร พกิ ัดทำงภมู ิศำสตร์ ค่าละตจิ ูด คา่ X : 13.6620693 ค่าละตจิ ดู คา่ Y: 99.9602125 ควำมเปน็ มำของภูมิปัญญำ ปัญหาใหญ่ของผักตบชวา คือ ทาลายระบบนิเวศ หากบริเวณไหนมีผักตบชวาขึ้นหนาแน่น จะทาให้ แสงสอ่ งลงไปในน้าไม่ได้ เปน็ ผลทาให้พืชน้าท่ีเป็นอาหารของสตั วน์ ้าลดน้อยลง ลุงสาราญเลยคิดว่า น่าจะนามา ทาให้เกิดประโยชน์ โดยการนามาทาเป็นเชื่อไว้มัดเถา เครือผลไม้ประกอบกับในตาบลหัวโพ เป็นชาวไร ชาวสวนปลกู ต้องใช้เชือกมันเถาเครอื ผักผลไม้ เช่น องนุ่ มะระ บวบ เปน็ ต้น จดุ เด่นของภูมิปญั ญำ การนาผักตบชวา มาทาให้เกิดประโยชน์โดยการเพ่ิมคุณค่า และเป็นการลดระบบนิเวศ ผักตบชวา สามารถช่วยบาบดั นา้ เสียโดยการทาหน้าท่กี รองนา้ ทไ่ี หลผ่านกอผักตบชวาอยา่ งชา้ ๆ ลงุ สาราญนาตบชวามาแปรรูปทาเป็นผลิตภณั ฑจ์ ักสานหรอื สินคา้ อน่ื ๆ ผลิตภัณฑจ์ ากผกั ตบชวาก็เช่น กลอ่ ง กล่องใส่กระดาษทิชชู ตะกรา้ ผักตบชวา กระดาษจากผกั ตบชวา

6 ถำ่ ยภำพบุคคล และอปุ กรณ/์ เครอ่ื งมอื /ส่ิงท่ปี ระดิษฐ์ (ช้นิ งำนหรอื ผลงำน) นายสาราญ สนู ยก์ ลาง การแปรรปู ผกั บชวา

7 แบบบนั ทกึ ชุดข้อมลู คลงั ปญั ญำ-ภมู ปิ ญั ญำท้องถนิ่ ตำบลหัวโพ อำเภอบำงแพ จงั หวัดราชบุรี ชือ่ ภมู ปิ ัญญำ เกษตรผสมผสาน ขอ้ มูลพื้นฐำน รำยบคุ คล เจำ้ ของภูมิปญั ญำท้องถ่ิน/บุคคลคลงั ปัญญำ ชอื่ นายจรญู นำมสกลุ ตัณฑเ์ จรญิ วนั /เดือน/ปเี กิด - เดือน - พ.ศ. 2488 ทอ่ี ยู่ปจั จบุ นั (ท่สี ามารถตดิ ต่อได้) บ้านเลขที่ 145 หมูท่ ่ี 3 ตาบล/แขวง หัวโพ อาเภอ/เขต บางแพ จงั หวดั ราชบรุ ี รหสั ไปรษณีย์ 70160 โทรศพั ท์ - โทรสำร .- Line ID: - E-mail address:- Facebook: - พิกดั ทำงภมู ศิ ำสตร์ ค่าละติจูด คา่ X :13.6614022103069562 คา่ ละตจิ ูด คา่ Y: 99.95990071445704 ควำมเปน็ มำของภูมิปัญญำ นายจรญู ตันฑเ์ จริญ เดิมทาการเกษตรแบบปลูกพืชพ่ึงพาสารเคมีเป็นหลกั โดยใช้ความรทู้ ่ไี ดจ้ าก การไปศึกษาดงู านในโครงการเกษตรทฤษฎีใหม่ การทาเกษตรอินทรยี ต์ ามแนวเศรษฐกจิ พอเพยี ง จึงไดม้ ีโอกาส เดินทางไปอบรมสัมมนาในพ้ืนท่ี โดยใชเ้ วลาศึกษาเรยี นรแู้ ละตดั สินใจนาน 2-3 ปี เพื่อเปลีย่ นมาทาการเกษตร อินทรยี ต์ ามแนวเศรษฐกิจพอเพยี งโดยไม่พึง่ พาสารเคมี และทาใหร้ ู้วา่ “เศรษฐกิจพอเพยี ง ถา้ ลงมอื ทาจรงิ ๆ สามารถทาใหร้ วยได้ ไม่ใชก่ ารรวยเงนิ ทอง แตร่ วยปัจจัยส่ี ที่อยูใ่ นสวนในบ้านของเรา” จุดเดน่ ของภูมิปัญญำ นายจรูญ ตันฑเ์ จริญ หนั มาปลกู พืช ทาการเกษตรแบบผสมผสาน ใชพ้ นื้ ทีใ่ หเ้ กดิ ประโยชนใ์ หม้ ากทีส่ ุด ผลผลติ เหลอื จากรบั ประทานก็ขายเป็นการเพิ่มรายได้

8 ถำ่ ยภำพบุคคล และอุปกรณ์/เคร่ืองมือ/สิ่งทีป่ ระดิษฐ์ (ช้นิ งำนหรือผลงำน) นายจรูญ ตณั ฑ์เจริญ การทานา้ หมักชวี ภาพและผลผลติ ทางการเกษตร

9 คณะผจู้ ัดทำ ท่ีปรกึ ษำ ผอู้ านวยการ กศน.จงั หวดั ราชบุรี 1. นางสาวดารัตน์ กาญจนาภา ครูชานาญการพิเศษผู้ รักษาการในตาแหนง่ ผู้อานวยการ 2. นางอรพร ผลกจิ กศน.อาเภอบางแพ คณะผูจ้ ัดทำ ครู กศน.ตาบลหัวโพ นางศศนิ า ตะละศักดิ์ บรรณารักษ์ชานาญการพิเศษ บรรณำธิกำร/จัดทำรูปเลม่ บรรณารักษ์อัตราจา้ ง 1. นางมงิ่ ขวัญ คอยชน่ื 2. นางสาวทฤฒมน ชนิ ณบดี