โครงงานหอยทาก

โครงงานวทิ ยาศาสตรร์ ะดับปฐมวยั เพื่อประเมนิ ขอรบั ตรา “ บ้านนกั วทิ ยาศาสตรน์ ้อย ประเทศไทย ” เรือ่ ง เดก็ เลีย้ งหอย โรงเรียนบา้ นปา่ เหมือด ตาบลเวียงพางคา อาเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย สานักงานเขตพื้นทีก่ ารศึกษาประถมศึกษาเชียงรายเขต 3

1 โครงงานวทิ ยาศาสตร์ หัวข้อโครงงาน เดก็ เล้ยี งหอย ระดบั ชน้ั อนบุ าลปีที่ 3/2 จานวน 18 คน ชือ่ ครทู ี่ปรึกษา ว่าที่ ร.ต.หญงิ ลานนา รักงาม โรงเรยี น บ้านป่าเหมือด ระยะเวลา 4 มกราคม - 28 กุมภาพนั ธ์ พ.ศ. 2562

2 โครงงานเรอื่ ง เด็กเลยี้ งหอย ทีม่ าและความสาคญั ของโครงงาน สบื เนือ่ งจากการจดั กิจกรรมประสบการณก์ ารเรียนรู้ ในห้องเรียนของเด็กอนุบาล 3/2 เรื่อง สตั ว์ และมีการสนทนาพดู คยุ เกีย่ วกับสัตว์ทีเ่ ด็กๆพบเหน็ บรเิ วณบ้านของตนเอง และพบว่านักเรียนส่วน ใหญ่พูดถึงหอยทากเป็นส่วนใหญ่ และพบว่านักเรียนมีคาถามว่า หอยทากเดินอย่างไร หอยทากกิน อะไร บ้านหอยทากอยู่ที่ไหน เปน็ ต้น ดงั น้ัน ครูจงึ นาวิธกี ารสอนโครงงานวิทยาศาสตร์ มาช่วยส่งเสริมการเรียนรู้ของนักเรียน เพื่อให้ นักเรียน ได้เรียนรู้ ศึกษาในประเด็นที่ตนเองอยากรู้ ซึ่งโครงงานนี้มีความเหมาะสาหรับนักเรียน ระดับชั้นปฐมวัย เป็นการฝึกค้นหาคาตอบผ่านประสบการณ์ตรง จากการทดลอง จากการสังเกตส่ิง ต่างๆจากการสบิ ค้นทาง Internet และยงั ช่วยสง่ เสริมพฒั นาการท้ัง 4 ดา้ นของเด็กปฐมวัยอีกด้วย

3 วัตถุประสงค์ 1. เพือ่ ช่วยสง่ เสริมให้นักเรยี นเกิดทกั ษะการคิด การสังเกต และการสบื ค้นข้อมูล 2. เพือ่ ให้นักเรยี นเรียนรู้อยา่ งมีความสุขและตรงกับความสนใจของนกั เรยี น 3. เพือ่ ให้เรียนได้เรยี นรู้ผ่านประสบการณ์ตรง 4. เพือ่ สง่ เสริมพัฒนาการทั้ง 4 ดา้ นของเด็กปฐมวัย 5. เพือ่ ให้มปี ฎิสัมพันธ์กับเพื่อน ครู ผู้ปกครองและส่งิ แวดล้อม 6. เพือ่ สง่ เสริมให้เรยี นรู้แบบกลุ่มและแบบยอ่ ย ระยะเวลาการทาโครงงาน โครงงานเร่อื ง “เด็กเลี้ยงหอย” มี 3 ระยะ ดังน้ี 1. ระยะเรม่ิ ต้นโครงงาน 2. ระยะพฒั นาโครงงาน 3. ระยะสรปุ โครงงาน

4 ข้ันตอนการทาโครงงาน ระยะที่ 1 เร่มิ ตน้ โครงงาน - เด็กและครูร่วมกันสนทนาพูดคุยเกี่ยวกับสัตว์ที่เด็กๆพบเห็นบริเวณบ้านของตนเอง และ พบว่านกั เรยี นสว่ นใหญพ่ ูดถึงหอยทากเปน็ ส่วนใหญ่ - พี่ ญ ดาว หอยทากเกิดได้อยา่ งไร - พลอย ทาไมมนั นอนในเปลอื ก - โลตัส ทาไมมนั มีกระดอง - แนน มนั เดนิ ยงั ไง - ทับทิม มนั กินข้าวกับอะไร - นุช บ้านหอยทากอยู่ที่ไหน - ผิงอัน มนั กินยงั ไง - กวินท์ ทาไมมันมีเรด้าและตัวลน่ื ๆ จากคาถามที่เดก็ สนใจ 8 คาถาม เด็กและครูร่วมกันสนทนาร่วมกันเพื่อให้เด็กเลือกคาถามที่จะนามา สารวจ จานวน 3 คาถาม โดยการให้เหตุผลในการเลอื กของแต่ละคาถามซึง่ เดก็ ๆบอกว่า - หอยทากอย่างไร กินข้าวกับอะไร เพราะไม่รู้ว่าหอยทากกินอะไรบ้างและไม่เห็นมี ปาก - หอยทากเดนิ ยงั ไง เพราะไม่เห็นขามัน - ทาไมมันมีเรด้าและทาไมถงึ ลื่นๆ ครูจงึ ร่วมสนทนากบั เด็กและกระตุ้นเพื่อเลอื กคาถามที่เด็กต้องกาคาตอบมากที่สุด ผลปรากฏ ว่าเด็กๆอยากทราบทกุ ขอ้

5 สนทนาเกีย่ วกับสง่ิ ทีเ่ ดก็ อยากรู้เกี่ยวกบั หอยทาก ครูบนั ทกึ สิ่งท่เี ดก็ อยากรู้ สิง่ ทีเ่ ด็กอยากรู้

6 ระยะที่ 2 พฒั นาโครงงาน กจิ กรรมตามหาหอยทาก - เดก็ และครูไดพ้ ากนั ไปสารวจบริเวณรอบๆโรงเรียนเพือ่ ไปตามหาหอยทากและไดเ้ จอหอย ทากใต้พุ่มไม้ และขอบทางเดนิ ท้ังหมด 3 ตัว - - จากนั้นครูพานักเรียนสบื ค้นข้อมูล ทาง Internet เกีย่ วกบั การเล้ยี งหอยทาก

7 - ครแู นะนาให้นกั เรยี นกลับไปหาหอยทากเพิ่มเติมที่บ้าน เพื่อนามาเล้ียงและสนทนาซักถาม ผู้ปกครองเกีย่ วกับการเล้ยี งหอยทาก เดก็ ๆนาหอยทากมาโรงเรียน ครูร่วมสนทนากับเด็กๆ ถึงแหลง่ ทีเ่ จอหอยาก

8 - เด็กและครูร่วมกนั สนมนาประสบการณ์การเกี่ยวกับพบหอยทากของนกั เรยี น - พลอย ทีก่ อ้ นหิน - ฝน หญา้ - หลง หญา้ หน้าบ้าน - โลตัส ดนิ มีหญา้ - ผิงอนั หลังบ้าน - ธนกร ที่ต้นไม้ - เดวิด ทีรั้วบ้าน - พี่ ญ ดาว ที่กอ้ นหินใหญ่ เด็กๆวาดภาพตามแหลง่ ที่พบพี่หอยทากพร้อมตง้ั ชือ่ - อาแผ่ว ทีใ่ บไม้ - มายา่ ทีก่ องทราย

9 กจิ กรรมสร้างบ้านใหห้ อยทาก ผู้ปกครองมาสร้างบ้านให้หอยทาก

10 กจิ กรรมสารวจพี่หอย - ครแู ละเด็กร่วมกนั สารวจตวั พีห่ อยทากและครูสนมนากับเด็กๆเกี่ยวกบั ลักษณะของ หอยทาก โดยวางหอยทากไว้ที่แผ่นใส - แนน มีเปลอื ก มีกระดองแขง็ - พี่ ญ ดาว ตวั น่มิ ๆ - กวินท์ มีเรด้า มีหนวด - อาแผ่ว มีตาที่หนวด - มายา่ มีกลิน่ เหม็น - โลตัส ตวั เหนียว มียางล่นื ๆ - พลอย จับตวั พี่หอย พี่หอยหดตวั เข้าไปในกระดอง - พี่ ญ ดาว ที่กอ้ นหินใหญ่ เดก็ ๆสารวจตัวพีห่ อย - ผิงอัน หน้าย่น - ทับทิม ตัวสีดา สนี ้าตาล สเี ทา - ภตู ะวัน มันมีเท้านะ -

11 กิจกรรมการเคลือ่ นทีข่ องพ่หี อย ภาค 1 - ครแู ละเดก็ ร่วมกนั สนทนากับเดก็ ๆเกี่ยวกับการเคลอ่ื นทีข่ องหอยทาก โดยวางหอยทาก ไว้บนกระดาษสดี า - ภูตะวนั เคลอ่ื นทีช่ ้า เดนิ ช้า - แพรว คลานช้า - โลตัส ถ้าคลานไปแลว้ จะทิ้งรอยเอาไว้ - อาแผ่ว เวลาเดนิ มีหยักทีเ่ ท้า เหมือนคล่นื - มายา่ กินกระดาษเป็นรู - พี่ ญ ดาว อึ ค่ะ - นชุ ค่อยๆไปช้าๆ - ฝน ตาผลบุ ๆโผล่ เด็กๆสังเกตพีห่ อยเมื่ออยู่บนกระดาษสดี า - กวินท์ รอยทแี่ ห้งจะมีคราบ - เดวิด เดนิ ไปขา้ งหน้า - ภตู ะวัน มนั มีเท้านะ

12 กิจกรรมการเคลื่อนทีข่ องพ่หี อย ภาค 2 - ครูและเดก็ ร่วมกนั สนทนากบั เด็กๆเกี่ยวกับการเคลอ่ื นที่ของหอยทาก โดยวางหอยทาก ไว้บนแผ่นใส - พี่ ญ ดาว เกาะแผ่นใสแนน่ - ฝน คลานขนึ้ ไปขา้ งบน - วีรพล คลานช้าๆขนึ้ ไป - ครู : เมือ่ กลับหวั พ้นื ผิวพีห่ อยเคลอ่ื นทอี่ ย่างไร? - ทับทิม เกาะแผ่นใสแนน่ อยู่ค่ะ - พี่ ญ ดาว กลบั ตัวขนึ้ ไป - กวินท์ คลานขนึ้ ไปขา้ งบนอีก - ฝน ตาผลุบๆโผล่ เดก็ ๆสงั เกตพีห่ อยเมือ่ อยู่บนแผ่นใส - โลตัส คอ่ ยๆไหลข้นึ ไป - แนน เห็นเท้าเปน็ คล่นื ชัดมาก

13 กิจกรรมพ่หี อยกนิ อะไรได้บ้าง - ครแู ละเดก็ ร่วมกนั เกี่ยวกบั อาหารของหอยทาก ว่าหอยทากกินอะไรได้บ้าง - เดวิด กินมาม่าดบิ - อาแผ่ว กินแตงกวา - ผิงอนั กินแครอท - ทับทิม กินแอปเปิ้ล - มายา่ กินหญา้ - พลอย กินเหด็ - นชุ กินข้าว - หลง กินผักบุ้ง - พี่ ญ ดาว กินแป้ง - แนน กินผกั กาด - ครจู งึ ร่วมสนทนากับเด็กและกระตุ้นเพือ่ เดก็ เลอื กทดลองให้พี่หอยกินอาหาร ผลปรากฏว่า เด็กๆอยากทดลองให้พี่หอยกินในทกุ ข้อ ครูจดบันทึก

14 กจิ กรรมนาอาหารป้อนพี่หอย - ครแู ละเดก็ ร่วมกันป้อนอาหารหอยทากและสังเกตการกินของพีห่ อย พีห่ อยกินมาม่าดบิ พีห่ อยกินแตงกวา

15 กจิ กรรมนาอาหารป้อนพี่หอย - ครูและเดก็ ร่วมกันป้อนอาหารหอยทากและสงั เกตการกินของพีห่ อย พีห่ อยกินแครอท พี่หอยกนิ แอปเปิ้ล

16 กจิ กรรมนาอาหารปอ้ นพีห่ อย - ครแู ละเดก็ ร่วมกนั ป้อนอาหารหอยทากและสงั เกตการกินของพีห่ อย พี่หอยกินหญา้ พีห่ อยกินแป้ง เห็นหน้า ปาก ฟัน พีห่ อยชัดมาก 17

18 กจิ กรรมนาอาหารปอ้ นพี่หอย - ครูและเด็กร่วมกนั ป้อนอาหารหอยทากและสงั เกตการกินของพีห่ อย พี่หอยกนิ ข้าว พี่หอยกินเหด็

19 ระยะที่ 3 สรปุ โครงการ เดก็ และครูร่วมกนั สนทนาเกย่ี วกบั แหล่งทีเ่ จอหอยทาก พี่หอยจะชอบอยู่ที่เย็นๆ ชื้นๆ เป็นส่วนใหญ่ เช่น ร่องน้า ขอบกาแพงบ้าน ในพงหญ้าทึบๆ ใต้ ก้อนหินชนื้ ๆ หรือตามต้นไม้ พุ่มไม้ เด็กและครรู ว่ มกันสนทนาเกย่ี วกับลักษณะของหอยทาก พี่หอยมีเปลือก ตัวนิ่ม มีตา มีหนวด มีปาก มีฟัน ตัวสีดา มีเท้า มีเมือกใสๆ ตัวเย็นและเมื่อ ศึกษาขอ้ มูลเพิม่ เตมิ พบว่าหอยทากไม่มหี ดู งั น้ันจึงไม่ไดย้ ินอะไร การขาดการได้ยินถูกชดเชยโดยอวัยวะ รบั กล่ินของหอย นี่คือผิวหน้าและหน้าผากขนาดเล็กที่อยู่ที่ปลายของหนวด เปลือกของพี่หอยน้ันช่วย ปกป้องร่างกายที่อ่อนนุ่มจากความเสียหายทางกลในกระบวนการเคล่ือนไหวปกป้องจากศัตรูที่อาจ เกิดขนึ้ ปกป้องร่างกายหอยทากจากการอบแห้ง เด็กและครรู ่วมกบั สรปุ เก่ยี วกับคาถามทเี่ ดก็ ๆอยากรู้ 1. หอยทากอย่างไร กนิ ข้าวกับอะไร เพราะไมร่ วู้ า่ หอยทากกินอะไรบ้างและไม่เห็นมีปาก - เดก็ และครูช่วยกันสรปุ ดังนี้ - มาม่าดบิ เมื่อป้อนมาม่าพีห่ อย พี่หอยก็จะค่อยๆออกจากดปลอื กแลว้ คลานมาทีม่ าม่า แล้วค่อยๆอ้าปาก กินมาม่าทีละนิด จากน้ันพี่หอยจะเอาเท้าคลุมมาม่าแล้วปล่อยเมือกใสออกมาจนมาม่าเปียก แล้วค่อยๆอ้าปากกันกิน

- แตงกวา 20 - แครอท - แอปเปิล้ เมื่อป้อนแตงกาว พีห่ อยคลานขนึ้ มาอยู่บน แตงกวาและค่อยๆอ้าปากกิน มเี สียงดงั แจ๊บๆ เมื่อป้อนแครอท พีห่ อยคลานขึ้นมาอยู่บนแครอท และค่อยๆอ้าปากกิน มีเสียงดังแจ๊บๆสังเกตว่าถ้า พี่หอยกินแครอท ปากพี่หอยก็จะออกสีส้ม อึก็มีสี สม้ ปนออกมา เมื่อป้อนแครอท พี่หอยคลานมากินแครอทและ ค่อยๆอ้าปากกิน มีเสียงดังแจ๊บๆสังเกตว่าถ้าพี่ หอยกินจะกินทีเ่ ปลอื กของแอปเปิล้ ก่อน

- กนิ หญ้า 21 - กินเห็ด - กินขา้ ว เมื่อป้อนหญ้า พี่หอยก็ค่อยเอาหญ้าเข้าไปที่เท้า แลว้ ค่อยๆอ้าปากเขียวทีละนิด เมื่อป้อนเห็ด พี่หอยเอาตาและหนวดโผล่ขึ้นมา ก่อนและกค็ ลานมาทีเ่ ห็ดและค่อยๆอ้าปากกัดกิน เหด็ ทลี ะนิดจนเห็ดแหว่ง เมอ่ื ป้อนข้าว พี่หอยกนิ ขา้ วทีละเม็ด เพราะปากพี่ หอยเลก็ พี่หอยอ้าปากจนดหน็ ฟนั ซี่เล็ก

- กินผกั บ้งุ 22 - กินเห็ด - กินผกั กาด เมื่อป้อนผักบุ้ง พี่หอยคลานขึ้นมาอยู่บนผักบุ้ง และค่อยๆอ้าปากกิน มีเสียงดังแจ๊บๆสังเกตว่า พี่ หอยตัวที่กนิ ผักบุ้ง อึจะมีสีดา เมือ่ ตกแป้งวางที่พื้นผิว พี่หอยๆคลานมากินแป้ง ปรากฏว่าเห็นหน้าพี่หอยชดั มาก เห็นปากอ้า เห็น ฟนั เห็นเพดานปาก หน้าย่นมาก และดูเหมือนว่า แป้งจะติดคอ เพราะพีห่ อยทาหน้าย่น เมื่อป้อนผักบุ้ง พี่หอยคลานขึ้นมาอยู่บนผักกาด และค่อยๆอ้าปากกิน พีห่ อยกินผกั จนเป็นรู

23 เด็กและครูสรปุ รว่ มกันว่า พี่หอย สามารถกินอาหารได้ทุกอย่าง เวลาพี่หอยกิน จะอ้า ปากและค่อยๆกินทีละนิด เวลากินอาหารมีเสียงดังแจ๊บๆ เมื่อเด็กๆอยู่ที่บ้าน ลองทดลองป้อน อาหารอย่างอืน่ เช่น ขนมจีน ถ่ัวงอก พีห่ อยก็จะกินได้ท้ังหมด หรือแม้แต่ตอนที่พี่หอยด้ือ คลาน หนีไปตามฝาผนังก็กินกระดาษ สรุปก็คือ พี่หอย ทานทุกอย่างและเด็กๆตั้งฉายาให้พี่หอยว่า “พี่หอยจอบเขมอื บ” 2. หอยทากเดินยังไง เพราะไม่เหน็ ขามัน - เด็กและครูช่วยกนั สรุปเกี่ยวกบั การเดนิ ของพี่หอยว่า พีห่ อยค่อยๆคลานไปข้างหน้า ไม่คลาน ถอยหลงั เมื่อนาพี่หอยวางบนกระดาษพื้นผิวสีดา พี่หอยค่อยๆคลานไปข้างหน้า เวลาคลานที่ เท้าจะมีคล่ืนและทิ้งคลานเอาไว้ เมื่อคราบนั้นแห้งก็จะกลายเป็นสะเก็ด เมื่อนาพี่หอยวางบน แผ่นใส แล้วยกแผ่นใสขนึ้ จะสังเกตการเดินหรือการคลานของพี่หอยได้ชัดเจน จะเห็นเป็นคล่ืน ไหลข้ึนไปตามพืน้ ผิวที่เดนิ ไป เท้าของพหี่ อยทากมีลักษณะเป็นแผ่นบางๆ สามารถยืดแล้วก็หด ได้ การเดนิ ก็จะมีลกั ษณะเหมือนการกระดบ๊ึ แบบหนอน 3. ทาไมมนั มีเรดา้ และทาไมถึงลืน่ ๆ - ตาของหอยทากอยู่ที่หนวดเรียกว่าก้านตาไม่ใช่เรด้าหอยทากจะมีหนวด 2 คู่ คู่แรกยาวกว่า เป็นที่อยขู่ องตาสว่ นคู่ทีส่ ้ันกว่าจะใช้ดมกลิ่นและรับรสู้ ง่ิ แวดล้อมรอบตวั และนอกจากนี้ ปากของหอยทากมีฟนั และนอกจากนเี้ ท้าของพี่หอยยังสามารถหลั่งเมือกๆใสๆ ออกมาได้อีกดว้ ยเมื่อสังเกตจะเห็นได้ว่า ถ้าพีห่ อยทากนนั้ เดนิ ทางไปทางไหน จะมีเจ้าเมือกใสๆเป็นทาง ตาม ไปด้วยหากลองสังเกตดจู ะทางเดนิ สเี งินๆ ของมันตามพืน้ ได้ เมือกนจี้ ะแข็งข้นึ เมื่อถูกกับอากาศ เมือกใสที่เท้าของหอยทากหลัง่ ออกมา เพราะเมือกใสนี้ทาให้ทางทีม่ นั คลานไปลื่นและช่วย ป้ อ ง กั น ร่างกายของหอยทากเวลาที่มนั จะต้องไปเดนิ ตามทีข่ รุขระหรือแหลมคม

ประมวลภาพ